Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 18-07/118-64
Karar Türü: Menfi Tespit ve Muafiyet
Konu: Ford Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile Otokoç Otomotiv Ticaret ve Sanayi A.Ş. arasında imzalanan, nicel seçici dağıtım sistemi esaslarına dayalı Hafif/Orta Ticari ve Binek Araçlar Yetkili Servis Sözleşmelerinin 2017/3 sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği kapsamında değerlendirilmesi talebi
Karar Tarihi: 08.03.2018

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2017-4-71 (Muafiyet)
Karar Sayısı : 18-07/118-64
Karar Tarihi : 08.03.2018
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Adem BİRCAN, Şükran KODALAK,
Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER : Esin AYGÜN, Can SARIÇİÇEK, Damla YAZ
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : Ford Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Temsilcileri: Av. Dr. İ. Yılmaz ASLAN ve Av. Dilay YEŞİLYAPRAK
Gazi Umur Paşa Sokak, Bimar Plaza, No: 38/8, Balmumcu,
Beşiktaş/İSTANBUL
(1) D. DOSYA KONUSU: Ford Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile Otokoç Otomotiv
Ticaret ve Sanayi A.Ş. arasında imzalanan, nicel seçici dağıtım sistemi esaslarına
dayalı Hafif/Orta Ticari ve Binek Araçlar Yetkili Servis Sözleşmelerinin 2017/3 sayılı
Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği
kapsamında değerlendirilmesi talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 31.10.2017 tarih ve 7842 sayı ile giren bildirim
üzerine düzenlenen 28.02.2018 tarih ve 2017-4-71/MM sayılı Muafiyet/Menfi Tespit
Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- Ford Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. (FORD OTOSAN) ile Otokoç Otomotiv
Ticaret ve Sanayi A.Ş. (OTOKOÇ) arasında imzalanan “Hafif/Orta Ticari ve Binek
Araç Yetkili Servis Sözleşmeleri”nin (Sözleşmeler) 4054 sayılı Rekabetin
Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 4. maddesi kapsamında dikey
sınırlamalar içerdiği,
- Bahsi geçen Sözleşmelerin 2017/3 sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey
Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği (2017/3 sayılı Tebliğ) kapsamında grup
muafiyetinden yararlandığı,
sonuç ve kanaatine ulaşıldığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. Taraflar
G.1.1. FORD OTOSAN
(4) Birçok sektörde faaliyet göstermek amacıyla kurulmuş olan FORD OTOSAN’ın ana
faaliyet alanlarını; otomobil, kamyon ve her türden nakil araçlarının imalat ve montajı,
parçalarının üretimi ve bu ürünlerin satışı, ithalat ve ihracatı teşkil etmektedir.

18-07/118-64
2/9
(5) FORD OTOSAN, Ford Motor Company ve Koç Holding’in eşit oranda hisse sahibi
oldukları halka açık bir ortak girişim şirketidir. Merkezi Deaborn’da bulunan Ford Motor
Company, altı kıtada araç üretimi ve dağıtımı yapmaktadır. Ford Motor Company’nin ana
ve bağlı otomobil markaları Ford ve Lincoln’dür. Koç Holding ise enerji, otomotiv,
dayanıklı tüketim malları, finans sektörlerinin yanı sıra; gıda üretimi, ev geliştirme
perakendeciliği, turizm ve marina işletmeciliği gibi sektörlerde de faaliyet yürütmektedir.
G.1.2. OTOKOÇ
(6) OTOKOÇ, her tür motorlu taşıt araçları ile yedek parçalarının ve aksesuarlarının alım
satımı ile komisyonculuk hizmeti yapma, otomotiv perakendeciliği, montaj bakım-tamir ve
servis istasyonları ile tesisler kurup işletme ve araç kiralama sektörlerinde faaliyet
göstermektedir.
(7) OTOKOÇ, Koç Holding’in iştiraklerindendir. FORD OTOSAN ile OTOKOÇ arasında
herhangi bir hissedarlık ilişkisi bulunmamaktadır. Teşebbüs, FORD OTOSAN’ın yetkili
satıcı ve servislik faaliyetlerini sürdürmektedir.
G.2. Bildirime Konu Sözleşmeler
(8) Bildirim, FORD OTOSAN ile OTOKOÇ arasında imzalanan ve nicel seçici dağıtım
esaslarına göre akdedilen Sözleşmelere ilişkindir. FORD OTOSAN, halihazırda hafif/orta
ticari ve binek araçların satış sonrası hizmetlerini nitel seçici dağıtım sistemi esaslarına
göre yürütmektedir. Sözleşmelerin Rekabet Kurulu (Kurul) kararını takiben diğer hafif/orta
ticari ve binek araç yetkili servisleriyle de imzalanmasının ve bu süreç sona erdiğinde,
FORD OTOSAN markasına özgü servis hizmetlerinin nicel seçici dağıtım sistemi
esaslarına göre yürütülmesinin planlandığı belirtilmiştir.
(9) Bildirim Formunda yer alan bilgi ve açıklamalara göre; bahsi geçen Sözleşmeler
uygulanmaya başlandığında, mevcut durumda uygulanmakta olan kriterlerin aranmasına
devam edilecek olmakla birlikte, bu kriterleri karşılayan yetkili servislerin belirli bir kalitede
hizmet sunabilmeleri için sayılarının sınırlandırılması öngörülmektedir. FORD OTOSAN
tarafından dağıtım sisteminde bu değişikliğe gidilmesinin amacı; hafif/orta ticari ve
binek araçların yetkili servislerinin sayısının sınırlandırılarak satış sonrası
hizmetlerde iyileştirme yapılması, güvenilirliğin, kalitenin ve müşteri
memnuniyetinin artırılmasının sağlanması olarak ifade edilmiştir. Diğer taraftan,
FORD OTOSAN’ın yedek parçalarının satışı ve pazarlanması adına ayrı bir yedek parça
dağıtım ağı bulunmakta ve bu ağ halihazırda nitel seçici dağıtım sistemine göre
işlemektedir.
G.3. İlgili Pazar
(10) Rekabet hukukunda pazar tanımı, teşebbüsler arasındaki rekabetin sınırlarını tespit
etmekte kullanılan bir araçtır. İlgili pazar, ürün ve coğrafi pazar olmak üzere iki temel
boyuttan oluşmaktadır. Pazarı hem ürün hem de coğrafi bölge boyutlarıyla
tanımlamaktaki amaç, teşebbüslerin davranışlarını sınırlama ve etkin bir rekabetçi
baskıdan bağımsız olarak davranmalarını önleme gücüne sahip rakiplerin ortaya
çıkarılmasıdır. İlgili coğrafi pazar ise, rekabet koşullarının homojen olduğu pazar olarak
ifade edilebilir. Bu pazarların belirlenmesinde temelde, teşebbüslerin ürün ve
hizmetlerinin arz ve talebi konusunda faaliyet gösterdikleri bölgeler temel alınmakla
birlikte; rekabet koşullarının ilgili bölge içinde homojen olması ve bu koşulların komşu
bölgelerden kolayca ayrılacak ölçüde farklı olması da aranmaktadır.

18-07/118-64
3/9
(11) İlgili Ürün Pazarının Tanımlanmasına İlişkin Kılavuz’un 3. paragrafında ilgili ürün pazarına
ilişkin olarak “ilgili ürün pazarının tespitinde, birleşme veya devralma konusu olan mal
veya hizmetlerle, tüketicinin gözünde fiyatı, kullanım amaçları ve nitelikleri bakımından
aynı sayılan mal veya hizmetlerden oluşan pazar dikkate alınır; tespit edilen pazarı
etkileyebilecek diğer unsurlar da değerlendirilir.” ifadeleri yer almaktadır. İlgili coğrafi
pazar ise “teşebbüslerin mal ve hizmetlerinin arz ve talebi konusunda faaliyet
gösterdikleri, rekabet koşullarının yeterli derecede homojen ve özellikle rekabet koşulları
komşu bölgelerden hissedilir derecede farklı olduğu için bu bölgelerden kolayca
ayrılabilen bölgeler” olarak tarif edilmektedir.
(12) Mevut dosya konusu bakımından ilgili ürün pazarı, teşebbüslerin akdettikleri sözleşmenin
etki edeceği pazardır. Bildirime konu Sözleşmeler kapsamında, taraflardan OTOKOÇ’un
Ford marka binek ve hafif/orta ticari araçların yetkili servisi olarak faaliyet göstereceği
anlaşılmaktadır. Sözleşmelerin FORD OTOSAN’ın diğer binek ve hafif/orta ticari araç
yetkili servisleri ile de imzalanacak olması, bu Sözleşmelerin Türkiye’deki faaliyetlere
ilişkin olması ve satış sonrası hizmetlere yönelik dağıtım ağı yapılanmasının tüm
Türkiye’de uygulanmasının öngörülmesi nedeniyle, etkisinin Türkiye genelinde ortaya
çıkacağı görülmektedir.
(13) Bu bağlamda, işbu dosya açısından ilgili ürün pazarlarının “Ford marka hafif/orta ticari
araçların satış sonrası bakım ve onarım hizmetleri pazarı” ve “Ford marka binek araçların
satış sonrası bakım ve onarım hizmetleri pazarı” şeklinde; ilgili coğrafi pazarın ise
“Türkiye” olarak tanımlanabileceği sonucuna ulaşılmıştır.
G.4. Değerlendirme
G.4.1. Bildirim Konusu Sözleşmeler
(14) Yukarıda da açıklandığı üzere bildirim konusu işlem, FORD OTOSAN’ın markasına özgü
servis hizmetlerinin nicel seçici dağıtım esaslarına göre yürütülmesine yöneliktir. FORD
OTOSAN, halihazırda hafif/orta ticari araç ve binek araçlar bakımından servis hizmetlerini
nitel seçici dağıtım sisteminin esaslarına göre yürütmektedir. Yapılan bildirimde, FORD
markalı hafif ve orta ticari araçlar ile binek araçlara sunulan satış sonrası hizmetlerde
iyileştirme yapılmasının, kalite, güvenilirlik ve müşteri memnuniyetinin arttırılmasının
gündeme geldiğine dikkat çekilmiştir. Bu sisteme geçilmesi ile birlikte halihazırda
uygulanmakta olan ve işin niteliği itibariyle gerekliliği tespit edilmiş kriterlerin
uygulanmaya devam edileceği belirtilmiş olmakla birlikte, yetkili servislerin sayıları
kısıtlanacaktır. Bu temel hususun yanı sıra Sözleşmeler, yetkili servislerin diğer
markalara hizmet vermeleri, satış fiyatının belirlenmesi, eş değer kalitede yedek parça
kullanımı gibi hususlarda da düzenlemeler getirmektedir.
(15) Bildirime ek olarak sunulan ve grup muafiyeti kapsamında bulunduğunun tespiti talep
edilen sözleşmeler de benzer düzenlemeler içermekte olup, bu sözleşmelerde ilaveten
getirilen kriterlerin ise binek araç ve hafif/orta ticari araçlara yönelik olarak düzenlendiği
görülmektedir. Bahse konu sözleşmeler ile düzenlenen hükümler aynı eksende
olduğundan, mevcut dosya bakımından her iki sözleşme için ayrı değerlendirme
yapılmayacak; ilgili hükümler 4054 sayılı Kanun ve 2017/3 sayılı Tebliğ kapsamında
aşağıda incelenecektir.
G.4.2. Menfi Tespit Değerlendirilmesi
(16) Bildirime konu Sözleşmeler 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi anlamında yukarıda
belirtilen rekabeti kısıtlayıcı nitelikte dikey sınırlamalar içermektedir. Bu nedenle söz
konusu anlaşmalara menfi tespit verilemeyeceği sonucuna ulaşılmıştır.
18-07/118-64
4/9
G.4.3. Bildirim Konusu Sözleşmelerin 2017/3 Sayılı Tebliğ Açısından
Değerlendirilmesi
(17) Yapılan bildirimin konusunu esasen, taraflar arasında akdedilmiş olan Sözleşmelerin
2017/3 sayılı Tebliğ ile sağlanan muafiyetten yararlandığının tespiti talebi
oluşturmaktadır. Anılan Sözleşmeler kapsamında anlaşmanın imzalanacağı yetkili
servislere, satış sonrası hizmetleri sağlama yetkisi verilmektedir.
(18) 2017/3 sayılı Tebliğ’in 2. maddesine göre “Bu Tebliğ, yeni motorlu taşıtların alımı, satımı
veya yeniden satımı; motorlu taşıtların yedek parçalarının alımı, satımı veya yeniden
satımı ve motorlu taşıtlara yönelik bakım ve onarım hizmetlerinin sağlanması konulu
dikey anlaşmaların, dikey sınırlamalar içermeleri halinde, bu Tebliğde düzenlenen
koşullara uymak kaydıyla, 4054 sayılı Kanunun 4 üncü maddesindeki yasaklamadan
Kanunun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasına dayanılarak grup olarak muaf tutulmalarını
kapsar.” Yukarıda yer verilen anlaşmaların nitelikleri dikkate alındığında, mevcut dosya
konusu anlaşmaların 2017/3 sayılı Tebliğ kapsamına girdiği ve anlaşmalarda yer alan
hükümlerin anılan Tebliğ çerçevesinde ele alınması gerektiği anlaşılmaktadır.
(19) 2017/3 sayılı Tebliğ'in 5. maddesi, grup muafiyetinin uygulanması için anlaşmaların
uyması gereken genel koşulları belirlemektedir. Bu çerçevede maddenin ilk fıkrasında,
nicel seçici dağıtımı ve münhasır dağıtımı konu alan anlaşmalar bakımından muafiyetin
uygulanmasını belirli pazar payı eşiklerine bağlayan hükümler yer almaktadır. Buna göre;
muafiyet hükümleri, motorlu taşıt veya yedek parça ya da bakım ve onarım hizmetleri
pazarına yönelik olarak sağlayıcının pazar payının %30’u geçmemesi durumunda
uygulanacaktır. Nitel seçici dağıtım sistemi öngören anlaşmalar bakımından ise pazar
payı eşiği bulunmamaktadır.
(20) Bildirim konusu Sözleşmeler incelendiğinde, FORD OTOSAN’ın yetkili servisleri için nicel
seçici dağıtım sistemi uygulamak istediği görülmektedir. 2017/3 sayılı Tebliğin 5.
maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre, yetkili servisleri arasında nicel seçici
dağıtım sistemi uygulayacak taşıt sağlayıcısının bakım ve onarım hizmeti sağladığı ilgili
pazardaki pazar payının %30’u aşmaması gerekmektedir. 2017/3 sayılı Motorlu Taşıtlar
Sektöründeki Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’nin Açıklanmasına Dair
Kılavuz’un (Kılavuz) 66. paragrafında; bakım ve onarım hizmetleri bakımından pazar
payının, bakım ve onarım hizmetlerini yetkili servislerden alan araç adedinin (servise
giren araç adedinin), ilgili markanın araç parkında bulunan (trafiğe kayıtlı) araç adedine
oranlanarak bulunabileceği belirtilmiştir. FORD OTOSAN’ın söz konusu esaslar
çerçevesinde hesaplanan “Ford marka hafif/orta ticari ve binek araçların satış sonrası
bakım ve onarım hizmetleri pazarları”ndaki paylarına aşağıdaki tabloda yer verilmektedir:
Tablo 1: FORD OTOSAN’ın Ford Marka Hafif/Orta Ticari ve Binek Araçların Satış Sonrası Bakım ve Onarım
Hizmetleri Pazarlarındaki Pazar Payı
Binek Ticari
Yıllar
Servis Araç
Girişi
Araç Parkı Pazar Payı
Servis Araç
Girişi
Araç Parkı Pazar Payı
2015 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
20161 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Bildirim Formu

1 Yapılan bildirim kapsamında, tekil servis girişlerinde garantili işlemlerin de hesaplamaya dahil edildiği;
garantili işlem içeren iş emirleri hesaba dahil edilmediğinde pazar payının %3-4 oranında azaldığı ifade
edilmiştir.
18-07/118-64
5/9
(21) Tabloda belirtilen pazar paylarını doğrulamak adına Türkiye İstatistik Kurumundan (TÜİK)
bilgi talep edilmiş; gelen cevabi yazıdaki verilere göre pazar payı hesaplaması yapılmıştır.
Söz konusu veriler çerçevesinde 2016 yılı pazar payının Ford marka binek araçlar için
%(…..); ticari araçlar içinse %(…..) olduğu belirlenmiştir. Binek araç ve ticari araç
toplamına bakıldığında da pazar payının %(…..) olduğu görülmüştür. Ancak TÜİK verileri
2004 yılı sonrası modelleri kapsamaktadır. Dolayısıyla işbu dosya tarafınca bildirilen
pazar paylarının 2004 yılı öncesi modelleri de kapsayacak şekilde hesaplandığı göz
önünde bulundurularak2, mevcut dosya bakımından tabloda belirtilen pazar payları esas
alınmıştır.
(22) Tebliğ’in 5. maddesinde yer alan muafiyetin genel şartları ile ilgili diğer hükümlere ise
aşağıda yer verilmektedir:
“Muafiyet sağlayıcı ile dağıtıcı arasında yapılan anlaşmanın;
a) En az beş yıl süreli olması ve anlaşmada yer alacak olan yenilememe isteğini
anlaşmanın sona ermesinden asgari altı ay önce bildirmeyi her iki tarafın da kabul
etmesi veya,
b) Belirsiz bir süre için yapılması halinde feshi ihbar süresinin her iki taraf için de en
az iki yıl olması ancak bu sürenin; sağlayıcının anlaşmaya son vermesi durumunda
kanundan veya anlaşmadan dolayı uygun bir tazminat ödemek zorunda olduğu veya
dağıtım sisteminin önemli bir kısmını ya da tamamını yeniden düzenlemesinin zorunlu
olması nedeniyle sağlayıcının anlaşmayı sona erdirmesi hallerinde en az bir yıla
indirilmesi,
koşullarıyla uygulanır.”
(23) Bu kapsamda Sözleşmelerin 2017/3 sayılı Tebliğ ile öngörülen muafiyetten
yararlanabilmeleri için süre koşuluna uygun olarak düzenlenmeleri gerekmektedir.
Bildirime konu Sözleşmelerin ilgili hükümlerine bakıldığında, “süre ve fesih” kenar başlıklı
18. maddenin aşağıda yer verildiği şekilde düzenlendiği görülmektedir:
“18.1. Süre: (…..).
18.2. Olağan Fesih: (…..).
18.3. Özel Fesih: (…..).
(…..).”
(24) İlgili hükmün incelenmesinden, Sözleşmelerin beş yıl için geçerli olmak üzere
düzenlendiği ve Tebliğ’de öngörülen şekilde yenileme usulünün esas alındığı
anlaşılmaktadır. Belirsiz süreli sözleşmeler ve özel fesih hallerine yönelik düzenleme de
yukarıda yer verilen Tebliğ maddesi ile uyumludur. Söz konusu madde hükümleri dikkate
alındığında, bildirime konu anlaşmaların 2017/3 sayılı Tebliğ’in 5. maddesi çerçevesinde
belirtilen muafiyet için gerekli olan genel koşulları sağladığı görülmektedir.


2 FORD OTOSAN tarafından gönderilen ilave bilgilerde, söz konusu verilerin tablolarda 1983-1984 model
yılından itibaren olan Ford marka binek/hafif-orta ticari araç park adetlerini gösterir şekilde düzenlendiği
ifade edilmiştir.
18-07/118-64
6/9
(25) Öte yandan, 2017/3 sayılı Tebliğ’in 6. maddesi ise anlaşmaları grup muafiyeti kapsamı
dışına çıkaran sınırlamaları ortaya koymaktadır. Buna göre, tavsiye niteliğinde fiyatlar
istisna olmak şartıyla dağıtıcının kendi satış fiyatını belirleme serbestisinin engellenmesi
ya da Tebliğ’de belirlenen bazı istisnalar dışında dağıtıcının anlaşma konusu mal veya
hizmetleri satacağı bölgeye veya müşterilere ilişkin kısıtlamalar getirilmesi, seçici dağıtım
sisteminde, sistem üyelerinin kendi aralarındaki alım ve satımın engellenmesi gibi bazı
haller, anlaşmaları grup muafiyeti kapsamı dışında bırakmaktadır.
(26) Sözleşmelerin 12.7. maddesinde alım satım fiyatlarına ilişkin düzenlemeler yer
almaktadır. Anılan maddede, FORD OTOSAN’ın yetkili servislerin servis işçilik ücretleri
ve Ford yedek parçaları için satış fiyatı oluşturmasına yardımcı olmak ve potansiyel
müşteriler nezdinde ilgi oluşturmak amacıyla yetkili servislere ve kamuoyuna bağlayıcı
olmayan tavsiye niteliğinde perakende satış fiyat listesi yayımlayacağı, servislerin kendi
satış fiyatını ve müşterilere uygulayacağı indirim oranını serbestçe belirleyebileceği,
FORD OTOSAN’ın gerekli görürse azami perakende satış fiyat listesi yayımlayabileceği
ve bu listenin yayımlandığı durumlarda servislerin bu fiyatların üstüne çıkamayacağı
düzenlenmiştir. Fiyatlara ilişkin mezkur anlaşma maddesi, tavsiye edilen fiyatın ve azami
satış fiyatının belirlenmesi niteliği taşıdığından, 2017/3 sayılı Tebliğ’in 6. maddesinin
birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca grup muafiyetinden yararlanmayı engelleyen
sınırlamalardan değildir.
(27) Sözleşmelerin 12.4. maddesinde ise; servislerin yedek parçaları yeniden satış amacıyla
satamayacakları, ancak kendi servis faaliyetleri kapsamında kullanabilecekleri, bağımsız
tamircilere tamir amaçlı kullanım için tedarik edebilecekleri, dağıtım ağında yer alan diğer
yetkili servislere, yedek parça bayilerine ve araç kullanıcılarına tedarik edebilecekleri
düzenlenmiştir.
(28) Sözleşmelerin 12.5. maddesinin (a) bendinde “(…..).” ifadesi yer almaktadır. Bu
kapsamda FORD OTOSAN, yetkili servis tarafından kullanılacak olan eşdeğer kalitede
yedek parçalara ilişkin bir kısıtlama getirmemektedir. Bunun istisnasını garanti işlemleri
oluşturmaktadır. Garanti işlemleri dışındaki işlemlerde eşdeğer parça kullanılması
durumunda Sözleşmelerin 12.5. maddesinin (f) bendi uyarınca servise müşteriyi bu
yönde bilgilendirme yükümlülüğü getirilmektedir. Getirilen bu yükümlülük ise 2017/3 sayılı
Tebliğ’in 6. Maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi ve Kılavuz’da yer verilen açıklamalar3
ışığında sözleşmeyi grup muafiyeti kapsamından çıkarmamaktadır. Dolayısıyla yapılan
analiz çerçevesinde bildirime konu FORD OTOSAN’ın yetkili servisleri ile yapacağı örnek
sözleşme hükümlerinin 2017/3 sayılı Tebliğ ile tanınan muafiyet için gerekli genel
koşulları taşıdığı ve anlaşmayı muafiyet kapsamı dışına çıkaracak kısıtlamalar içermediği
anlaşılmaktadır.


3 Kılavuz’un 32. paragrafı şu şekildedir: “Sağlayıcı, yetkili dağıtıcılara ve yetkili servislere, eş değer kalitede
yedek parça kullanılması halinde müşteriyi önceden bilgilendirme ve faturada söz konusu parçaların
markalarını gösterme yükümlülüğünü getirebilir ve bu yükümlülüğün getirildiği dikey anlaşmalar Tebliğ ile
tanınan muafiyetten yararlanabilir.”
18-07/118-64
7/9
(29) 2017/3 sayılı Tebliğ’in “Rekabet etmeme yükümlülüğü ve ek tesis yerlerinin açılmasının
kısıtlanması” başlıklı 7. maddesi ise, Tebliğ kapsamında muafiyetten yararlanamayacak
olan yükümlülükleri düzenlemektedir. Anılan yükümlülükler anlaşmanın geri kalanından
ayrılabiliyorsa, sözleşmenin bu yükümlülükler dışında kalan hükümleri muafiyetten
yararlanmaya devam etmektedir. 2017/3 sayılı Tebliğ, motorlu taşıtların yedek
parçalarının dağıtımını ve bu taşıtlara yönelik bakım ve onarım hizmetlerinin sunulmasını
kapsayan satış sonrası faaliyetler bakımından rekabet düzenini bozma potansiyeli
taşıyan sorunların bulunduğu ve pazardaki rekabetin tesisi için birtakım düzenlemelere
ihtiyaç olduğu sonucundan hareketle bakım onarım hizmetleri ve yedek parça dağıtım
faaliyetleri bakımından “çok markalılığı” amaçlamaktadır. Böylece bakım ve onarım veya
yedek parçaların dağıtımı ile ilgili olarak getirilebilecek doğrudan veya dolaylı her türlü
rekabet etmeme yükümlülüğü Tebliğ’in 7. maddesi ile yasaklanmıştır4.
(30) Tebliğ’in 7. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, bakım ve onarım zincirleri
bakımından zincir servislere süresi beş yıla kadar olmak üzere getirilen rekabet etmeme
yükümlülüğü saklı kalmak koşuluyla bakım ve onarım hizmetlerinin sağlanması
bakımından; alıcıya anlaşmanın süresi içinde getirilen her türlü rekabet etmeme
yükümlülüğü ile alıcıya anlaşmanın sona ermesinden sonraki döneme ilişkin olarak
getirilen her türlü rekabet etmeme yükümlülüğü grup muafiyetinden yararlanamayacak
uygulamalar arasında sayılmıştır.
(31) Bunun yanı sıra Tebliğ’in 4. maddesinin birinci fıkrasının (k) bendi kapsamında rekabet
etmeme yükümlülüğünü; alıcının anlaşma konusu mal veya hizmetlerle rekabet eden
malları veya hizmetleri üretmesini, satın almasını, satmasını veya yeniden satmasını
engelleyen doğrudan ya da dolaylı her türlü yükümlülük olarak (ayrıca, alıcının bir önceki
takvim yılındaki alımları esas alınarak, ilgili pazardaki anlaşma konusu mal veya
hizmetlerin ya da onları ikame eden mal veya hizmetlerin yeni motorlu taşıtların satışı
pazarında %80’inden, satış sonrası pazarında %30’undan fazlasının sağlayıcıdan veya
sağlayıcının göstereceği başka bir teşebbüsten satın almasına yönelik olarak alıcıya
doğrudan veya dolaylı biçimde getirilen yükümlülükleri de kapsayacak şekilde)
tanımlanmıştır. Bu bağlamda, aşağıda bildirime konu Sözleşmelerin çok markalılığa
yönelik hükümleri üzerinde durulacaktır.
(32) Sözleşmelerin 2.6. maddesinde; “(…..)” hükmü bulunmaktadır. Görüldüğü üzere yetkili
servisin diğer markalara da hizmet vermesi engellenmemektedir.


4 Tebliğ’in 7.maddesinin ilgili hükümleri şu şekildedir: “(1) Bu Tebliğ ile tanınan muafiyet, aşağıda belirtilen
rekabet etmeme yükümlülüklerine uygulanmaz: b) Yedek parçaların dağıtımı bakımından; 1) Alıcıya
anlaşmanın süresi içinde getirilen her türlü rekabet etmeme yükümlülüğü. Ancak, bağımsız yedek parça
sağlayıcılarının kurdukları yedek parça dağıtım ağları bakımından bağımsız yedek parça dağıtıcılarına
süresi beş yıla kadar olmak üzere getirilen rekabet etmeme yükümlülüğü grup muafiyetinden yararlanır. 2)
Alıcıya anlaşmanın sona ermesinden sonraki döneme ilişkin olarak getirilen rekabet etmeme yükümlülüğü.
3) Seçici dağıtım sistemi üyelerine getirilen, belirlenmiş rakip sağlayıcıların ürünlerini satmama
yükümlülüğü. c) Bakım ve onarım hizmetlerinin sağlanması bakımından; 1) Alıcıya anlaşmanın süresi
içinde getirilen her türlü rekabet etmeme yükümlülüğü. Ancak, bakım ve onarım zincirleri bakımından zincir
servislere süresi beş yıla kadar olmak üzere getirilen rekabet etmeme yükümlülüğü grup muafiyetinden
yararlanır. 2) Alıcıya anlaşmanın sona ermesinden sonraki döneme ilişkin olarak getirilen her türlü rekabet
etmeme yükümlülüğü.”
18-07/118-64
8/9
(33) Sözleşmelerin 12.6. maddesinde, servisin her bir takvim yılında bir önceki takvim yılında
ilgili pazarda sözleşme konusu mallar ve onları ikame eden mallar bakımından yaptığı
alımlar toplamının %(…..)’una denk gelen değerde malı Ford Yedek Parça olarak satın
alacağı düzenlenmektedir. Servis daha fazla alım yapmak isterse buna engel bir durum
da söz konusu değildir. Bahsi geçen hükmün 2017/3 sayılı Tebliğ’in 4. maddesinin birinci
fıkrasının (k) bendi kapsamına giren bir rekabet etmeme yükümlülüğü olmadığı
görülmektedir. Sözleşmelerin 12.6.2. maddesinde ise taraflar arasında mutabakata
varılan yıllık alım hedefi doğrultusunda aylık alım ve satış hedeflerinin FORD OTOSAN
tarafından belirlenebileceği düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemedeki FORD OTOSAN
tarafından belirlenmesi öngörülen hedefler, (…..) ve ilgili madde kapsamında sistem içi
alışverişin de engellenmediği Bildirim Formunda belirtilen hususlar arasındadır.
(34) Sözleşmelerin 13.1. maddesinde ise servisin üçüncü kişilerle yapacağı anlaşma sonucu
başka markaların satış sonrası hizmetlerini gerçekleştirmek istemesi halinde (…..)
önceden FORD OTOSAN’ı bu anlaşmanın, servisin bu sözleşme kapsamında
faaliyetlerini yürüten personel, kaynaklar ve tesisler üzerindeki etkisi gibi konularda yazılı
olarak bilgilendireceği düzenlenmiştir. Bu düzenlemenin, yetkili servislerin diğer
markalara da hizmet vermesini engellemeyeceği; dolayısıyla 2017/3 sayılı Tebliğ’e
aykırılık teşkil etmediği görülmüştür.
(35) Sözleşmelerin 13.2. maddesinin (b) bendinde, FORD OTOSAN’ın talep etmesi halinde
bu sözleşme kapsamında satış sonrası hizmetleri yürütecek personelin belirlenerek yetkili
servis tarafından FORD OTOSAN’a bildirileceği düzenlenmiştir. Taraflarca bu hükmün
amacının marka özelinde personel tahsisi gibi bir rekabet yasağı getirmek olmadığı;
yalnızca FORD OTOSAN tarafından yetkili servis çalışanlarına sağlanan eğitimler,
dönemsel olarak düzenlenen teşvik programları gibi hususlarda çalışanların bu program
ve süreçlere katılımının kontrolü ve süreçlerin doğru işletildiğinin teyidinin sağlanması için
yetkili servislere bildirim yükümlülüğü getirildiği belirtilmiştir.
(36) Sözleşmelerde yer alan çok markalılığa yönelik hükümlerin, 2017/3 sayılı Tebliğ ve
Kılavuz’da yer alan ilkelerle uyumlu olduğu anlaşılmaktadır.
(37) Diğer taraftan, Tebliğ’in 7. maddesinin ikinci fıkrasında ise yedek parçaların dağıtımı
ve/veya bakım ve onarım hizmetleri bakımından, seçici dağıtım sisteminin uygulandığı
hallerde ek tesis yerlerinin açılması ile ilgili olarak getirilen doğrudan veya dolaylı
yükümlülüklere Tebliğ ile tanınan muafiyetin uygulanmayacağı düzenlenmiştir. Bu
bağlamda Sözleşmelerde yer alan düzenlemelere bakıldığında, Sözleşmelerin 4.3.
maddesinde, servisin madde 4.1 hükmü5 uyarınca, yetki verilen tesis yeri dışında bu
Sözleşmede düzenlenen faaliyetlerle ilgili ek tesisler kullanmak istemesi halinde bu
tesislerin yeri, özellikleri, hukuki durumu ve ne amaçla kullanılacağı hususunun yazılı
olarak FORD OTOSAN’a bildireceği ve mezkur tesislerin yetkili servis temel standartlarını
karşılayıp karşılamadığı hususunda FORD OTOSAN’dan onay talep edeceği; FORD
OTOSAN tarafından söz konusu tesislere ilişkin Yetkili Servis Temel Standartları’nı
karşıladığı hususunda verilecek yazılı onay olmadan bu tip tesislerin kullanmaya
başlanamayacağı düzenlenmiştir.
(38) Bu hüküm çerçevesinde ek tesis yeri açılmasının, söz konusu tesis yerinin özelliklerinin
standartları sağladığının tespit edilmesinden sonra faaliyet göstermesinin mümkün
olduğu düzenlenmektedir.


5 “4.1. (…..).”
18-07/118-64
9/9
(39) Başvuru konusu Sözleşmelerin 2017/3 sayılı Tebliğ kapsamında grup muafiyetinden
yararlanıp yararlanmadığına ilişkin olarak bu başlık altında yapılan değerlendirmeler
sonucunda; Sözleşmelerin, Tebliğ’in 5. maddesinde sayılan muafiyetin genel koşullarını
taşıması ve 6. maddesinde sayılan anlaşmayı grup muafiyeti kapsamı dışına çıkaran
sınırlamaları doğrudan ya da dolaylı olarak içermemesi nedeniyle, 2017/3 sayılı Tebliğ ile
tanınan grup muafiyetinden yararlandığı kanaatine ulaşılmıştır.
H. SONUÇ
(40) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre,
- Ford Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile Otokoç Otomotiv Ticaret ve Sanayi A.Ş.
arasında imzalanan Hafif/Orta Ticari ve Binek Araç Yetkili Servis Sözleşmelerinin,
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında olduğuna,
- Sözleşmelerin, 2017/3 sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalara
İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği kapsamında grup muafiyetinden yararlandığına
gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı
yolu açık olmak üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.






Full & Egal Universal Law Academy