Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 18-07/113-60
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Lider Evcil Hayvan Beslenme Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti’nin Ege Bölge Distribütörü Tavas Pet Dış Tic. Ltd. Şti.’nin başvuru sahibinin rakibi konumunda bulunan Maskot Pet – Arzu Atabay’ın telkinleri doğrultusunda başvuru sahibine ürün teminini durdurarak faaliyetlerini zorlaştırdığı ve Lider Evcil Hayvan Beslenme Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin distribütörlerine pasif satış yasağı uyguladığı iddiaları
Karar Tarihi: 08.03.2018

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2017-3-71 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 18-07/113-60
Karar Tarihi : 08.03.2018
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Adem BİRCAN, Şükran KODALAK, Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER: Cumhur Atalay HATİPOĞLU, Cansu TOPAK KORKMAZ,
Ebru ÖZYURT
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Ezgi KÖKSAL
Marmaris Pet Shop-Kemeraltı Mah. Orgeneral Mustafa Muğlalı Cad.
Adaköy Apt. No: 43/Z-2 Marmaris/Muğla
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILANLAR : - Lider Evcil Hayvan Beslenme Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.
Anadolu Cad. No:41 Megapol Tower K:10 D:101 Bayraklı/İzmir
- Tavas Pet Dış Ticaret Ltd. Şti.
Anadolu Cad. No:41 Megapol Tower K:10 D:101 Bayraklı/İzmir
- Akın Satış Dağıtım Pazarlama
Yeşilova Mah. Turhan Cemal Beriker Blv. Seyhan Ticaret
Merkezi A Blok No:14 Seyhan/Adana
- Maskot Pet – Arzu ATABAY
Tepe Mah. Yeniyol Cad. No: 26/3 Marmaris/Muğla
(1) E. DOSYA KONUSU: Lider Evcil Hayvan Beslenme Ürünleri San. ve Tic. Ltd.
Şti’nin Ege Bölge Distribütörü Tavas Pet Dış Tic. Ltd. Şti.’nin başvuru sahibinin
rakibi konumunda bulunan Maskot Pet – Arzu Atabay’ın telkinleri doğrultusunda
başvuru sahibine ürün teminini durdurarak faaliyetlerini zorlaştırdığı ve Lider
Evcil Hayvan Beslenme Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin distribütörlerine pasif
satış yasağı uyguladığı iddiaları.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle;
- Başvuru sahibinin 2017 yılının Ocak ayında pet shop ürünleri satmak amacıyla
Maskot Pet-Arzu ATABAY’ın (MASKOT) yedi şubesinden biri olan Dalyan şubesini
devralarak Marmaris Pet Shop (MARMARİS) unvanı ile işyeri açtığı,
- MASKOT’un, Dalyan şubesini devretmedeki asıl amacının, başvuru sahibinin
işleteceği ve ürün taleplerinin MASKOT aracılığıyla karşılanacağı bir nevi bayilik
sistemi kurmak olduğu ve bunu ilk dönem faturalara, alıcı konumundaki
MARMARİS ibaresi yerine MASKOT ibaresini ekleyerek yaptıkları,
- Bu kapsamda Lider Evcil Hayvan Beslenme Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne
(LİDER) ait Reflex, Trendline, Enjoy, King gibi ürünlerin bir süre MASKOT
aracılığıyla temin edildiği, ancak MASKOT’un satış fiyatının LİDER’in Ege Bölge
Distribütörü Tavas Pet Dış Ticaret Ltd. Şti.’nin (TAVAS) fiyatlarından yüksek
olduğu anlaşıldığından ürün taleplerini doğrudan TAVAS’a ilettikleri,
18-07/113-60
2/9

- Bunun üzerine TAVAS tarafından başvuru sahibinin ürün talebinin bir süre
karşılandığı, ancak MASKOT ortaklarından (…..)’in TAVAS’a telkinde bulunarak
başvuru sahibine ürün vermemesi yönünde baskı yaptığı, bu sebeple TAVAS’ın
başvuru sahibinin faaliyette bulunduğu bölgedeki diğer pet shoplara ürün temin
etmesine rağmen başvuru sahibine ürün teminini durdurduğu, bunun üzerine noter
kanalıyla çekilen ihtarname ile ürün talebinin TAVAS’a iletildiği ancak yine sonuç
alınamadığı,
- Başvuru sahibi tarafından TAVAS satış görevlisi (…..)’e ürün temininin neden
durdurulduğu sorulduğunda MASKOT’un şikayette bulunduğu bu nedenle
kendilerine ürün temin edemeyeceklerinin sözlü olarak ifade edildiği,
- Başvuru sahibi ile MASKOT ortağı (…..) arasında geçen 25.04.2017 tarihli telefon
yazışmasında; “Ben her platformda firmalar bazında da gücümün yettiğince
uğraşacağım…” ifadelerine yer verildiği buna ek olarak MASKOT ortağı (…..)’in
başka pet shoplar için de aynı şekilde uygulamalarda bulunduğunu belirten “Onlara
mal verdirmiyorum size de mal verdirmeyiz, benim 7 şubem var sizi mi yoksa bizi
mi tercih ederler” şeklinde ifadelerinin bulunduğu,
- Bunun üzerine, şikayetçi tarafından LİDER’e ait ürünleri farklı kanallardan temin
etmek amacıyla LİDER’in yedi distribütöründen biri olan Doğu Akdeniz Bölge
Distribütörü Akın Satış Dağıtım Pazarlama’ya (AKIN) talepte bulunulduğu, ancak
distribütör yetkilisi Mehmet AKIN’ın bağlı oldukları bölge dışında kalan bölgelere
ürün sağlayamadıklarını söyleyerek taleplerini reddettiği,
- LİDER’in ürettiği Reflex, Trendline, Enjoy, King ve Miglor markalı ürünlerin
Türkiye’de en çok talep edilen ürünler olduğu, bu nedenle LİDER’in önemli bir
pazar payına ulaşarak tekel konumuna geldiği
hususları ifade edilerek Kurum nezdinde işlem tesis edilmesi talep edilmiştir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 19.10.2017 tarihinde giren başvuru üzerine
hazırlanan 08.11.2017 tarih ve 2017-3-71/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu Kurulumuzun
15.11.2017 tarihli toplantısında görüşülmüş ve önaraştırma yapılmasına karar
verilmiştir.
(4) İlgili karar uyarınca düzenlenen 20.02.2018 tarih ve 2017-3-71/ÖA sayılı Rapor
görüşülerek karara bağlanmıştır.
(5) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- Dosya konusu iddialara yönelik olarak 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında
Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek
olmadığı,
- Maskot Pet – Arzu ATABAY’ın 4054 sayılı Kanun kapsamında
değerlendirilebilecek davranışlardan kaçınması konusunda bilgilendirilmesi
gerektiği,
- Bayileriyle imzaladığı sözleşmelerin pasif satış yasağı getirmediği konusunda
bayilerini bilgilendirmesine yönelik olarak Tavas Pet Dış Ticaret Ltd. Şti.’ne görüş
yazısı gönderilmesinin yerinde olacağı
ifade edilmiştir.


18-07/113-60
3/9

I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1.1. Tespitler
I.1.2. Teşebbüsler Hakkında Bilgi
(6) 11.05.2009 tarihinde limited şirket olarak kurulan LİDER’in merkezi İzmir’dedir.
Şirketin faaliyet alanlarını her türlü, evcil hayvan bisküvisi, hayvan yemi, evcil hayvan
maması ve benzeri ürünlerin üretimi, ticareti, ithalatı ve ihracatı oluşturmaktadır.
(7) LİDER, ortaklarının hissedar olduğu TAVAS ve Sera Plastik San. Mamülleri Tic. ve
Paz. Ltd. Şti. (SERA) aracılığıyla ürünlerinin dağıtımını gerçekleştirmektedir.
Teşebbüs 3000’e yakın satış noktasında, 2000 farklı pet ürünü ile faaliyet
göstermektedir.
(8) Başvuru konusu şikayetlerin ilgili olduğu Marmaris ilçesine TAVAS tarafından dağıtım
yapılmaktadır. Dosya mevcudu bilgilerden, şikayet başvurusunda adı geçen AKIN’ın
LİDER’in distribütörü olmadığı, Adana, Mersin, Gaziantep, Kahramanmaraş ve
Hatay’da satış yapmak üzere TAVAS tarafından yetkilendirilen bir bayi olduğu
anlaşılmıştır.
(9) Arzu ATABAY’ın sahibi olduğu MASKOT ise 18.04.2010 tarihinde kurulmuş olup
Muğla ilinde evcil hayvan yemleri ve aksesuarları satışı yapan yedi şube ile faaliyet
göstermektedir.
I.1.3. Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(10) Yukarıda bahsi geçen teşebbüslerde yapılan yerinde incelemelerde elde edilen ve
önaraştırma konusu ile ilgili görülen belgelere aşağıda yer verilmektedir.
(11) TAVAS’ta yapılan yerinde incelemede elde edilen, (…..) tarafından 03.04.2016
tarihinde “MASKOT PET VE TAVAS PET HAKKINDA” başlığıyla TAVAS Satış
Müdürü (…..)’a iletilen e-postada; (…..)’in MASKOT tarafından verilen siparişlerin
gönderilmeyeceğini öğrenmesi sebebiyle sitem ettiği anlaşılmaktadır, aynı e-posta
silsilesinin devamında, 04.04.2016 tarihinde (…..) bahsi geçen e-postayı, TAVAS
Şirket Müdürü (…..)’a aşağıda yer alan ifadeleri ekleyerek iletmiştir;
“(…..)”
(12) TAVAS’ta yapılan yerinde incelemede elde edilen, ‘Datça Maskotpet’ hesabından
23.08.2016 tarihinde “MASKOT PET TALEPLERİ HAKKINDA” başlığıyla TAVAS Satış
Müdürü (…..)’a gönderilen e-postada; MASKOT’un faaliyet gösterdiği bölgede
satışlara yönelik ciddi tehditler olduğu, en büyük tedarikçileri olan TAVAS’tan pek çok
ürün çeşidi aldıkları, “Gülbaz’a” ürün verilmediği gibi bölgedeki veterinerlere de kedi
kumu ve Refleks marka mama verilmemesini istedikleri, çünkü veterinerlerde bu
ürünlerin yer almasının kendilerini zor durumda bırakacağı, bunun yerine Spectrum
verilebileceği ifade edilmiştir. MASKOT’un Dalyan, Ortaca ve Dalaman’da tek satıcı
olmak zorunda olduğu, Bodrum’da TAVAS’ın mal verdiği “(…..)” kendilerine elli metre
mesafede olduğu ve ürünleri uygun fiyatla satarak rekabet ettiği, bunun gibi pek çok
örnek verilebileceği vurgulanarak TAVAS’ın MASKOT’u koruması gerektiği
belirtilmiştir. Ayrıca, MASKOT’un (…..) TL ile çalışan bir şirket olduğu bu yüzden
yakınlarındaki rakip pet shoplara ürün verilmemesi gerektiği, nakit ya da çek ile
çalışmakta olan MASKOT’un da tepki olarak senet ile çalışmayı düşündüğü, bu
doğrultuda MASKOT ile çalışıp çalışmamanın TAVAS’ın takdirinde olduğu ifade
edilmiştir.
18-07/113-60
4/9

(13) Aynı e-posta silsilesinin devamında, 24.08.2016 tarihinde (…..) bahsi geçen e-postayı,
TAVAS Şirket Müdürü (…..)’un da bilgisi dâhilinde cevaplamıştır. Cevabi e-postada;
MASKOT’un kendisine rakip olarak gördüğü veterinerler ve diğer pet shoplar ile ticaret
yapılmakta olduğu, TAVAS’ın ticaret yapacağı teşebbüsleri kendisinin belirlediği ve
hedeflerinin mümkün olduğunca fazla satış noktasıyla çalışmak olduğu, müşterilerine
verdikleri değeri cirolar etkilese de bunun müşteriye yapılan iskonto oranı ile sınırlı
olacağı, bunun dışındaki taleplerde cironun dikkate alınmadığı, TAVAS dışında pek
çok tedarikçi olduğu gibi, MASKOT dışında da pek çok alıcının piyasada mevcut
olduğu ifade edilerek tarafların kiminle ticaret yapacakları konusunda özgür oldukları
vurgulanmıştır. Bahsi geçen e-posta şu şekilde sonlandırılmıştır;
“Sonuç olarak;
*Tavas o bölgede bugüne kadar uyguladığı ticarette herhangi bir değişiklik
yapmayacaktır.
*Tavas o bölgede bugüne kadar olduğu gibi bugünden sonrada tüm
müşterilerinin hakkını hukukunu gözeterek ticaret yapmaya devam
edecektir.
*Tavas ve maskot pet in çalışma şartlarından en önemlisi çek konusudur.
Eğer ki ödemeler çek ya da nakit haricinde yapılırsa bu ticaretimizin
sonlanacağı anlamına gelmektedir.
Eğer ki bu şartlar içinde aklınıza yatmayan, kabul edemeyeceğiniz herhangi
bir husus varsa; size diyebileceğim tek şey "Tavassız" ticari hayatınızda
başarılar dilemek olacaktır.
Saygılarla...”
(14) TAVAS’ta yapılan yerinde incelemede elde edilen, MARMARİS’in sahibinin kayın
pederi (…..) tarafından 22.09.2017 tarihinde “Sayın (…..)” başlığıyla
info@ adresine gönderilen e-postada; MASKOT’un sahibi Arzu
ATABAY’ın ve (…..)’in referans ve destekleri ile Marmaris’te bir “pet shop” açtıkları,
bahsi geçen iş yerinin demirbaş ve mallarını MASKOT'un Dalyan’da kapattığı
dükkânlarından bedeli mukabilinde temin ettikleri ve ihtiyaç olan mamaları da bir
müddet MASKOT’tan almaya devam ettikleri, devraldıkları malların bazılarının son
kullanma tarihinin geçtiği ya da az kaldığı ve satılmayan mallar olduğu tespit
edildiğinden o mallara isabet edecek bedelleri ödemeyip iade etmeyi talep ettikleri,
MASKOT malları geri almak istemediğinden bu malları kargo ile iade ederek kalan
bedeli nakit olarak MASKOT’un banka hesabına yatırdıkları, bu sırada TAVAS’tan
(…..) tutarında alışveriş yaptıklarını MASKOT’un öğrenmesi üzerine sinirlenen Arzu
ATABAY’ın kendisinden alışveriş yapılmayacağını anlaması sebebiyle, iade edilen
malların bedelini bahane ederek husumet çıkardığı ve tıpkı aynı sektörde faaliyet
gösteren başka bir firma olan “Gülbaz Ticarete” yaptıkları gibi MARMARİS’e de mal
verdirmeyeceklerini, bu konuda TAVAS’ın mal vermemesini sağlayacaklarını ifade
ettiği belirtilmiştir. Bu olaylar üzerine MASKOT’un asıl amacının kapatma kararı
aldıkları Dalyan’daki şubelerinin demirbaş ve mallarını verecekleri yer bulmak
olduğunu ve malları hep MASKOT üzerinden MARMARİS’e satmayı düşündüklerini
anladıkları, mal verdirmeyecekleri tehdidi üzerine TAVAS Satış Müdürü (…..)’a bu
konuda görüşünü sordukları, karşılığında böyle şeylerin olabileceğini öğrendikleri ve
mal alımlarının engellendiği, TAVAS dışında da ticari faaliyetleri olan teşebbüslere
kendilerine mal verilmemesi yönünde baskı yapıldığı vurgulanmıştır. TAVAS’ın
ürünlerinin piyasada en çok talep gören ürünler olması sebebiyle, bu sektörde yer alan
“pet shop”lar için vazgeçilmez ürünler olduğu, bu ürünleri TAVAS’tan olmasa da temin
etmekte sıkıntıları olmamasına rağmen (…..)'in TAVAS’ı kendi firması gibi kullanarak,
18-07/113-60
5/9

istemediği firmalara mal verdirmeme konusunda baskı yapması sebebiyle
MARMARİS’e tavır almalarının kabul edilemez olduğu ifade edilmiştir.
(15) Kurumumuza TAVAS tarafından gönderilen konuya ilişkin bir yazıda, TAVAS’ın
şikayete konu hususlar hakkında görüş ve savunmaları yer almaktadır. Anılan yazıda,
TAVAS’ın sektörde ciddiyeti ve güvenilirliği ile bilinen bir firma olduğu, herhangi bir
müşterinin telkini ile bir başka müşteriye ürün vermemelerinin söz konusu
olamayacağı, Arzu Atabay (MASKOT) adlı müşterilerini 2016 yılı içerisinde icraya
verdikleri, dolayısıyla MASKOT ile rekabeti engelleyici bir anlaşma içerisinde
olmadıklarının aşikâr olduğu ifade edilmiştir. Her sektörde olduğu gibi hayvan yemi
sektöründe de bazı müşterilerin belirli bir bölgede tek satıcı olmayı arzu edebileceği,
ancak TAVAS olarak marka bilinirliğinin sağlanmasını ve geniş bir bulunabilirlik
hedefledikleri, bu doğrultuda TAVAS’ın Ege Bölgesinde yaklaşık (…..) noktaya satış
yapmakta olduğu, bu noktaların pek çoğunun bazı diğer müşterilerle
çalışmamalarından menfaat sağlayabileceği, ancak TAVAS’ın bu noktada
müşterilerinin telkinlerine göre değil, kendi pazarlama stratejisine göre hareket ettiği
vurgulanmıştır. Nitekim kendi pazarlama bölgesi olan Ege Bölgesi’nde bu kadar fazla
nokta sayısı ile çalışmasının bu konudaki bakış açısını gösterdiği ve Ege Bölgesi’nde
bu kadar fazla noktada bulunabilirliği olan bir başka firma ve markadan bahsetmenin
mümkün olmadığı ifade edilmiştir.
(16) Yazıda ayrıca 23.08.2016 tarihli e-posta yazışmasının, TAVAS’ın pazarlama
stratejisinden taviz vermediğini açıkça gösterdiği, Arzu ATABAY’ın bazı satış
noktalarına satış yapılmaması yönünde beyanları olmasına, aksi durumda TAVAS ile
çalışmayı sonlandıracağına yönelik ifadeleri olmasına rağmen, TAVAS Satış Müdürü
(…..)’ın 24.08.2016 tarihli cevabında TAVAS’ın böyle bir telkine riayet etmeyeceğini
net bir şekilde vurguladığı ifade edilmiştir. İlgili e-posta yazısının içeriğinde TAVAS’ın
müşterileri ile çalışıp çalışmamasında cirolarının belirleyici olmadığının ifade edildiği,
burada TAVAS’ın tahsilat sıkıntısı yaşamayacağını düşündüğü her nokta ile çalışmak
istediğinin vurgulandığı belirtilmiş ve mesajın sonunda MASKOT’u kaybetmek
pahasına TAVAS’ın kendi pazarlama stratejilerine göre hareket edeceğinin özellikle
vurgulandığı ifade edilmiştir.
I.2. Değerlendirme
(17) Dosya konusu başvuruda ileri sürülen iddialar dikkate alındığında 4054 sayılı Kanun
çerçevesinde değerlendirilmesi gereken üç konu ortaya çıkmaktadır. Bu çerçevede,
- LİDER’in veya distribütörü TAVAS’ın MARMARİS’e mal vermemesi nedeniyle
4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin ihlal edilip edilmediği,
- MARMARİS’in LİDER ürünlerini temin edememesinin TAVAS ile MASKOT
arasında yapılan ve 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal eden bir anlaşmaya
dayanıp dayanmadığı,
- LİDER ürünlerinin dağıtımını yapan bayilere pasif satış yasağı getirilip getirilmediği
hususları incelenmiştir.
18-07/113-60
6/9

I.2.1. 4054 sayılı Kanun’un 6. Maddesi Kapsamında Yapılan Değerlendirme
(18) 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinde “Bir veya birden fazla teşebbüsün ülkenin
bütününde ya da bir bölümünde bir mal veya hizmet piyasasındaki hakim durumunu
tek başına yahut başkaları ile yapacağı anlaşmalar ya da birlikte davranışlar ile kötüye
kullanması hukuka aykırı ve yasaktır” hükmüyle hakim durumun kötüye kullanılması
ihlal olarak nitelendirilmiştir. Bu tanıma göre iki şartın birlikte varlığı halinde ihlalden
bahsedilebilecektir: 1) hakim durum ve 2) kötüye kullanma. Dolayısıyla çeşitli yargı
kararlarında1 da değinildiği üzere, bu koşullardan birinin eksikliği halinde Kanun’un 6.
maddesi kapsamında bir ihlalin varlığını ileri sürmek mümkün değildir.
(19) LİDER kedi ve köpek maması üretiminde bulunan bir teşebbüs iken, TAVAS
şikayetçinin faaliyet gösterdiği bölgedeki yetkili distribütördür. Bu nedenle, esas olarak
LİDER’in hakim durumda olup olmadığının; hakim durum tespiti yapabilmek için ise
öncelikle ilgili pazarın belirlenmesi gerekmektedir. Şikayet konusu teşebbüs olan
LİDER’in kedi ve köpek maması üretimi gerçekleştirdiği, şikayetçi MARMARİS’in de
esas olarak perakende kedi ve köpek mamaları satıcısı olduğu göz önünde
bulundurularak, ilgili ürün pazarı “kedi ve köpek mamaları pazarı” olarak belirlenmiştir.
Zira arz ikamesi yönünden, piyasada faaliyet gösteren diğer firmaların da hem kedi
hem de köpek maması üretiminde bulunduğu, bu iki ürünün aynı satış noktalarında
müşterilere sunulduğu anlaşılmaktadır. Talep ikamesi yönünden kedi ve köpek
mamalarının -ayrıntılı bir değerlendirme yapılmaksızın- birbirini ikame edemeyeceği
değerlendirilse de bu hususun dosya konusu bakımından öneme sahip olmaması
nedeniyle kedi ve köpek mamalarının ikame edilebilirliği dikkate alınmamaktadır. Öte
yandan, söz konusu ürünlerin satışı ve dağıtımı bakımından bölgesellik arz eden bir
durum bulunmadığından, ilgili coğrafi pazar “Türkiye” olarak tespit edilmiştir.
(20) Esasen, inceleme dönemi itibarıyla 2017 yılına ait kedi ve köpek mamaları üretim
bilgisi Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) veri tabanında mevcut değildir. Ancak
geçmiş yıllardaki üretim, ithalat ve ihracat miktarlarındaki artışlar ile birlikte yerinde
incelemede TAVAS’tan elde edilen veriler2 dikkate alındığında 2016 yılında 2017
yılına göre %20 oranında bir büyüme tahmini yapılmış ve kedi ve köpek mamalarının
perakende satışından 2017 yılı içinde Türkiye’de yaklaşık olarak 350 milyon TL’lik bir
piyasa oluştuğu anlaşılmıştır. TAVAS yetkilileri de benzer tahminde bulunmuşlardır.
(21) LİDER’in kedi ve köpek mamalarından 2017 yılında elde ettiği cironun (…..) TL olduğu
dikkate alındığında, anılan teşebbüsün ilgili pazarda yaklaşık olarak %(…..) oranında
bir paya sahip olduğu hesaplanmaktadır. TAVAS tarafından önaraştırma sürecinde
verilen bilgilere göre kedi ve köpek mamaları pazarında birçok teşebbüs faaliyet
göstermektedir. TÜİK verilerine göre 2016 yılında ilgili pazarda 19 yerli ve yabancı
teşebbüs faaliyet göstermiştir.
(22) Dolayısıyla, hem pazar payının %(…..)’i geçmemesi hem bir çok yerli ve yabancı
rakibin varlığı hem de pazarın yüksek büyüme hızı dikkate alındığında, LİDER’in ilgili
pazarda hakim durumda bulunmadığı anlaşılmıştır. Bu çerçevede, LİDER’in doğrudan
veya distribütörü TAVAS aracılığıyla 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlal etmesi
mümkün değildir.

1 Danıştay Onüçüncü Dairesinin 03.04.2014 tarih, 2013/3606 E., 2014/1284 K. sayılı ve 27.05.2014
tarih, 2009/5608 E., 2014/2054 K. sayılı kararları; Ankara 14. İdare Mahkemesinin 02.10.2014 tarih,
2012/1803 E., 2014/1065 K. sayılı kararı.
2 Buna göre tüketim ürünlerindeki büyüme %15,1 ve evcil hayvanların bakımına yönelik ürünlerde
gerçekleşen büyüme ise %23,9’dur.
18-07/113-60
7/9

I.2.2. 4054 sayılı Kanun’un 4. Maddesi Kapsamında Yapılan Değerlendirme
I.2.2.1. Rakiplerin Faaliyetlerinin Zorlaştırılması
(23) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin (d) bendine göre, “rakip teşebbüslerin
faaliyetlerinin zorlaştırılması, kısıtlanması veya piyasada faaliyet gösteren
teşebbüslerin boykot ya da diğer davranışlarla piyasa dışına çıkartılması yahut
piyasaya yeni gireceklerin engellenmesi” hukuka aykırı ve yasaktır. Başvuru konusu
şikayetin odak noktasını MASKOT’un telkinleri nedeniyle TAVAS’ın MARMARİS’e
ürün vermediği iddiası oluşturmaktadır. Dolayısıyla MARMARİS’in bu iddiasının anılan
Kanun maddesinin “rakip teşebbüslerin faaliyetlerinin zorlaştırılması” anlamında bir
ihlale işaret edip etmediğinin değerlendirilmesi gerekmektedir.
(24) TAVAS tarafından sunulan bilgilere göre, 2017 yılında MARMARİS, TAVAS’tan (…..)
TL değerinde LİDER ürünü almıştır. Bu satın alma işleminin Mart 2017’de
gerçekleştiği, o dönemden sonra MARMARİS ile TAVAS arasında herhangi bir ticaret
gerçekleşmediği anlaşılmaktadır. TAVAS’ta yapılan yerinde incelemede elde edilen
belgelerden, MASKOT’un -şikayet başvurusunda ifade edildiği gibi- faaliyet gösterdiği
bölgedeki rakiplerine LİDER ürünleri satılmaması için 23.08.2016 tarihinde TAVAS’tan
talepte bulunduğu görülmektedir. Ancak 24.08.2016 tarihindeki cevap yazısında
TAVAS’ın bu talebe olumlu cevap verdiğini gösteren herhangi bir ifadeye
rastlanmamıştır. Aksine, MASKOT’un diğer rakiplerine ve veteriner kliniklerine ürün
dağıtımı yapılmasına yönelik eleştirilerine TAVAS tarafından kesin bir dille karşı
konulduğu, MASKOT’un talebinin TAVAS tarafından kabul edilmediği anlaşılmaktadır.
(25) Ayrıca TAVAS tarafından gönderilen belgelerden 11.02.2015 tarihinde MASKOT’un
sahibi Arzu ATABAY’ın TAVAS tarafından icra takibine alındığı görülmekte 2016
yılındaki husumetin 2015 yılında başladığı anlaşılmaktadır. Her ne kadar TAVAS ile
MASKOT arasındaki husumet Şubat 2015’te başlayıp Ağustos 2016’ya kadar sürmüş
olsa da TAVAS ile MASKOT arasındaki ticari ilişkinin devam ettiği ve 2017 yılında
MASKOT’un TAVAS’tan (…..) TL’lik ürün aldığı görülmüştür.
(26) Diğer taraftan, yukarıda sözü edilen 23.08.2016 tarihli MASKOT’tan TAVAS’a
gönderilen elektronik postada MASKOT çalışanı (…..) tarafından daha önce de
talepleri üzerine Gülbaz Ticaret isimli bir evcil hayvan ürünleri mağazasına ürün
verilmediği imasında bulunulmuştur. Aynı teşebbüsün ismi 22.09.2017 tarihinde
MARMARİS’in sahibi Ezgi KÖKSAL’ın kayınpederi (…..) tarafından TAVAS’a
gönderilen elektronik postada da şu ifadelerle geçmiştir: “…firmanızdan (…..) TL. Iik
alışveris yaptığımızı öğrenmeleri üzerine çılgına dönen Arzu Atabay'lar attığı
kazıkların meydana çıkması ve kendilerinden alışveriş yapmayacağımızı anlamaları
üzerine iade etmek istediğimiz malların bedellerini bahane ederek husumet çıkarıp
kendileri istemediği ve örnek olarak da aynı işi yapan Gülbaz ticarete de mal
verdirmediklerini söyleyerek sizin firmanızdan bize mal verdirmeyeceklerini açıkça
tehdit etmişlerdir.”
(27) Gülbaz Ticaret isimli teşebbüse, TAVAS’a ilettikleri talep üzerine, ürün verilmediğine
dair bilginin her iki yazıda da MASKOT’tan çıktığı görülmekle birlikte, bu bilginin
TAVAS tarafından da teyit edildiğini gösteren herhangi bir ifadeye rastlanmamıştır.
Benzer şekilde MARMARİS’in Mart 2017’den sonra ürün tedarik edememesinin
TAVAS ile MASKOT arasındaki bir karardan kaynaklandığı ileri sürtülememektedir,
zira yerinde incelemelerde MARMARİS’in TAVAS’tan ürün alamamasının MASKOT’un
telkinlerinden kaynaklandığını gösteren herhangi bir bilgi veya belge tespit
edilmemiştir.
18-07/113-60
8/9

(28) Diğer taraftan TAVAS, Mart 2017’den sonra MARMARİS’in kendisinden ürün almamış
olmasını vade ve MARMARİS’in ödeme şartları gibi ekonomik nedenlerle açıklamıştır.
Teşebbüs vekili tarafından gönderilen yazıda, TAVAS’ın, faaliyet bölgesinde aynı ticari
şartlarla çalışmaya devam edeceği, tahsilat sorunu yaşanmayacağı düşünülen tüm
satış noktaları ile çalışmak arzusunda oldukları ifade edilmiştir.
(29) Bununla birlikte MASKOT’un, faaliyet gösterdiği bölgedeki rakiplerine TAVAS
tarafından ürün dağılmaması yönünde talepte bulunduğu, kendi bölgesinde rekabet
istemediği elde edilen belgelerden açıkça anlaşılmaktadır. Ancak, rakiplerinin
faaliyetlerini zorlaştırma amacıyla hareket ettiği anlaşılan MASKOT’un amacını tek
başına gerçekleştirebilmesi mümkün görünmemektedir. Zira teşebbüsün kedi ve
köpek mamalarının üretimi konusunda herhangi bir faaliyeti bulunmayıp, ticari
faaliyetleri, üreticilerinden aldığı ürünleri sahip olduğu mağazalarda perakende olarak
satmaktan ibarettir. Dolayısıyla rakiplerinin faaliyetlerini zorlaştırabilmesi ancak
tedarikçilerin de MASKOT ile aynı yönde bir irade ortaya koyması halinde mümkün
olabilecektir.
(30) Sonuç olarak, Mart 2017’den itibaren MARMARİS’in LİDER ürünlerini tedarik
edememiş olmasının MASKOT ile TAVAS’ın ortak iradesi ile gerçekleştiğine, diğer bir
deyişle aralarındaki bir anlaşma ve/veya uyumlu eylemin sonucu olarak ortaya
çıktığına yönelik herhangi bir belge, bilgi bulunmamaktadır.
I.2.2.2. Pasif Satış Yasağı
(31) Dosya konusu başvuruda ileri sürülen iddialardan biri de LİDER’in distribütörlerinin
pasif satış yapmasının engellendiği yönündedir. MARMARİS, TAVAS’tan ürün
alamaması nedeniyle AKIN’dan ürün talep ettiğini, ancak kendi bölgesinde olmaması
nedeniyle MARMARİS tarafından talep edilen ürünlerin AKIN tarafından
gönderilmediğini ifade etmiştir.
(32) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi uyarınca, “belirli bir mal veya hizmet piyasasında
doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını
taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası
anlaşmalar” hukuka aykırı ve yasaktır. Ancak 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin
Grup Muafiyeti Tebliği (Tebliğ), belirli şartları taşıması halinde dikey anlaşmaları
Kanun’un 4. maddesinin uygulanmasından grup olarak muaf tutmaktadır. Tebliğ ile
sağlanan grup muafiyetinden yararlanabilmek için öncelikle sağlayıcının dikey
anlaşma konusu mal veya hizmetleri sağladığı ilgili pazardaki pazar payının %40’ı
aşmaması gerekmektedir.
(33) LİDER’in distribütörlüğünü yapan TAVAS ile AKIN arasında imzalanan 01.01.2015
tarihli Bayilik Sözleşmesi (Sözleşme) ilgili Tebliğ çerçevesinde incelendiğinde,
öncelikle LİDER’in ilgili pazardaki payının yaklaşık %(…..) olduğu anlaşılmaktadır.
Yalnızca LİDER ürünlerinin distribütörlüğünü yapan TAVAS ise 2017 yılında elde ettiği
(…..) TL tutarındaki ciro ile kedi ve köpek mamaları pazarındaki dağıtımın yalnızca
%(…..)’lik bölümünü gerçekleştirmektedir. Dolayısıyla, LİDER ürünleri için TAVAS ve
AKIN arasında imzalanan münhasır bayilik sözleşmesi 2002/2 sayılı Tebliğ’den,
Tebliğ’deki diğer şartları da sağlaması durumunda yararlanabilecektir.
18-07/113-60
9/9

(34) Dikey anlaşmaları 2002/2 sayılı Tebliğ kapsamı dışına çıkaran durumlar söz konusu
olabilmektedir. Bu durumlardan biri de şikayet başvurusunda sözü edilen pasif satış
yasağı uygulamalarıdır. Dikey Anlaşmalara İlişkin Kılavuz’da “…başka bir alıcının
bölgesindeki veya müşteri grubundaki müşterilerden gelen ve alıcının aktif çabaları
neticesi olmayan talepleri karşılamak, alıcı malın teslimatını müşterinin adresine
götürerek yapsa dahi…” pasif satış sayılmaktadır. TAVAS ile AKIN arasında
imzalanan Sözleşme’nin 3. maddesinde ilgili bayi için tayin edilen münhasır bölge
Adana, Mersin, Gaziantep, Kahramanmaraş, Hatay il ve ilçeleri olarak belirlenmiştir.
Sözleşmenin bütünü incelendiğinde ise bayinin bölgesi dışındaki müşterilere pasif
satış yapmasını engelleyecek herhangi bir düzenlemeye yer verilmediği görülmektedir.
(35) Bu bilgiler çerçevesinde, incelenen iddialar hakkında 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek olmadığı kanaatine varılmıştır.
J. SONUÇ
(36) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına, gerekçeli kararın
tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak
üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy