Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 17-42/658-290
Karar Türü: Birleşme ve Devralma
Konu: YEKA Şartnamesi ve YEKA Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Müdürlüğü ile imzalanacak YEKA Sözleşmesi çerçevesinde yürütülecek güneş enerjisinden elektrik üretimi, güneş enerjisini elektriğe çevirecek olan fotovoltaik güneş panellerinin üretimi ve bu kapsamda fotovoltaik güneş modülü üretim fabrikası, AR-GE merkezi ve elektrik üretim tesisinin inşası faaliyetlerini yürütmek üzere ortak girişim kurulması işlemine izin verilmesi talebi
Karar Tarihi: 21.12.2017

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2017-1-52 (Devralma)
Karar Sayısı : 17-42/658-290
Karar Tarihi : 21.12.2017
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Adem BİRCAN, Şükran KODALAK, Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER: Zeynep ŞENGÖREN ÖZCAN, Hakan EREK, Musa ÇOKUR
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : Kalyon Enerji Yatırımları A.Ş.
Temsilcisi: Av. Erman ERALP
iTower Bomonti, Merkez Mh. Akar Cd. No:3 Kat: 26 Şişli//İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: YEKA Şartnamesi ve YEKA Yönetmeliği hükümlerine uygun
olarak ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Müdürlüğü ile
imzalanacak YEKA Sözleşmesi çerçevesinde yürütülecek güneş enerjisinden
elektrik üretimi, güneş enerjisini elektriğe çevirecek olan fotovoltaik güneş
panellerinin üretimi ve bu kapsamda fotovoltaik güneş modülü üretim fabrikası,
AR-GE merkezi ve elektrik üretim tesisinin inşası faaliyetlerini yürütmek üzere
ortak girişim kurulması işlemine izin verilmesi talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına en son 08.12.2017 tarihinde giren bildirim
üzerine düzenlenen 13.12.2017 tarih ve 2017-1-52/Öİ sayılı Ön İnceleme Raporu
görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda, bildirime konu işleme izin verilmesinde
sakınca bulunmadığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(4) Başvuruda, Karapınar Yenilebilir Enerji Kaynak Alanında (YEKA) kurulacak; Güneş
Enerjisine Dayalı Elektrik Üretim Tesisi için Santral Sahası ve Bağlantı Kapasitesinin
Tahsisine İlişkin İhale (İHALE) kapsamında akdedilecek YEKA Sözleşmesini
imzalamak ve İhale Şartnamesi (YEKA Şartnamesi) ve YEKA Sözleşmesi hükümleri
çerçevesinde, Karapınar YEKA içerisinde bulunan santral sahası üzerinde güneş
enerjisine dayalı olarak kurulacak Karapınar YEKA-1 GES santralini kurmak, işletmek
ve elektrik üretimi ile toptan satışı faaliyetinde bulunmak ve YEKA Şartnamesi’nde
belirtilen özelliklerde yerli malı fotovoltaik güneş modülü fabrikasını ve AR-GE
merkezini kurmak, işletmek ve yerli malı aksam üretim faaliyetinde bulunmak üzere
Kalyon Enerji Yatırımları A.Ş. (KALYON) ile Hanwha Q Cells Hong Kong Ltd.
(HANWHA) arasında kurulacak olan ortak girişime izin verilmesi talep edilmektedir.
17-42/658-290
2/6
(5) Bildirim konusu işlem kapsamında faaliyette bulunmak üzere bir ortak girişim şirketi
olan Hanwha Kalyon Güneş Teknolojileri Üretim A.Ş. (OG Şirketi-1), %50 - %50
oranında hissedarlık yapısı ile KALYON ile HANWHA tarafından 12.09.2017 tarihinde
kurulmuştur. Bununla birlikte, İHALE kapsamında yer alan santral ve fabrika ile AR-GE
tesisi kurulması, işletilmesi ve üretim faaliyetlerinde bulunulmasına ilişkin hak ve
yükümlülüklerin birbirinden ayrıştırılması amacıyla, YEKA Şartnamesi’nin 9.4.
maddesine uygun olarak, elektrik üretim santrali kurulması, işletilmesi ve elektrik
üretimi ve toptan satış faaliyetlerinde bulunulması ile ilgili hak ve yükümlülükler, YEKA
Sözleşmesi’nin akdedileceği OG Şirketi-1 ile aynı ortaklık yapısını haiz olarak
12.09.2017 tarihinde kurulmuş olan bir başka ortak girişim şirketi Hanwha Kalyon
Güneş Enerjisi Üretim Anonim Şirketi’ne (OG Şirketi-2), taraflar arasında akdedilmesi
planlanan devir sözleşmesi ile devredilecek ve böylece elektrik üretim santrali
kurulması, işletilmesi ve elektrik üretimi ve toptan satış faaliyetleri OG Şirketi-2’ye;
fabrika ile AR-GE tesisi kurulması, işletilmesi ve yerli malı fotovoltaik güneş modülü ve
aksam üretim faaliyetlerinde bulunulması ile ilgili hak ve yükümlülükler OG Şirketi-1’e
ait olacaktır.
(6) 2010/4 sayılı Rekabet Kurulu’ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ’in (2010/4 sayılı Tebliğ) 5. maddesinin üçüncü fıkrası hükmü
çerçevesinde, bir ortak girişimin anılan Tebliğ kapsamında bir devralma işlemi
sayılabilmesi için i) ortak kontrol altında bir teşebbüsün bulunması ve ii) ortak girişimin
bağımsız bir iktisadi varlık (tam işlevsel) olarak ortaya çıkması unsurlarının birlikte
sağlanması gerekmektedir.
(7) Ortak kontrolün varlığından söz edilebilmesi için ortak girişimin karar alma
mekanizmalarının ortak girişimin kurucu unsurlarınca birlikte kontrol edilmesi veya
önemli kararlara ilişkin olarak kurucu unsurlara fiili veya sözleşmeye dayalı veto
haklarının tanınmış olması gerekmektedir. Dosya içeriğinde, işlem sonucunda
kurulacak olan OG Şirketi-1 ve OG Şirketi-2’nin hisselerinin %50-%50 oranında taraflar
arasında paylaşılacağı, her bir şirketin yönetim kurulunun KALYON tarafından atanan
üç üye, HANWHA tarafından atanan üç üye olmak üzere toplam altı üyeden oluşacağı;
herhangi bir konuya ilişkin tüm Yönetim Kurulu kararları için toplantı ve karar nisabının
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) hükümlerine tabi olduğu, kurulun başkan veya
başkan yardımcısının belirleyici oy hakkının bulunmadığı ve son olarak Genel Kurul
toplantılarında uygulanacak olan toplantı ve karar nisaplarının da TTK hükümlerine tabi
olduğu belirtilmektedir. Bu kapsamda OG Şirketi-1 ve OG Şirketi-2’nin ortak kontrol
altında bulunacağı anlaşılmaktadır.
(8) Taraflarca kurulmuş olan iki ortak girişimin tam işlevsel olarak kabul edilebilmesi için
ilgili ortak girişimin (i) bağımsız olarak faaliyet gösterebilecek kaynaklara sahip olması,
(ii) ana şirketlerinin ötesinde bir işleve sahip olması, (iii) satış ve satın alma ilişkilerinde
ana şirketlere bağımlı olmaması ve (iv) kalıcı olarak faaliyet göstermesi
gerekmektedir1.

1 Birleşme ve Devralma Sayılan Haller ve Kontrol Kavramı Hakkında Kılavuz (Kılavuz) Bölüm-5.
17-42/658-290
3/6
(9) Ortak Girişimin Bağımsız Faaliyet İçin Gereken Kaynaklara Sahip Olması: Taraflarca
gönderilen cevabi yazıda, her iki ortak girişim şirketinin de proje kapsamındaki yatırım
faaliyetleri için gerekli finansal kaynakları, uluslararası veya yerel kredi ve finans
kuruluşlarından ve öz sermaye yatırımından elde etmeyi hedeflediği, her iki ortak
girişimin de proje kapsamında yer alan faaliyetleri yerine getirecek nitelikte ve sayıda
teknik personel istihdam edeceği ve söz konusu personelin giderlerinin ortak girişim
şirketleri tarafından karşılanacağı, ana şirketler olan HANWHA ve KALYON’un sahip
oldukları teknik tecrübeyi sadece proje kapsamında yapılacak olan fabrika ve tesis
inşasında kullanacağı, bunun dışında OG Şirketi-1 ve OG Şirketi-2’nin operasyonel
bağımsızlığa sahip olacağı belirtilmektedir.
(10) Ortak Girişimin Ana Şirketlerin Ötesinde Bir İşleve Sahip Olması:
I. OG Şirketi-1: Bildirim Formundaki bilgiler çerçevesinde OG Şirketi-1’in fabrika ve bir
Ar-Ge tesisi kurarak, bunları işletmesi, yerli malı fotovoltaik güneş modülü ve aksam
üretmesi planlanmaktadır. OG Şirketi-1 tarafından üretilecek güneş modüllerinin ve
diğer akşamların OG Şirketi-2 tarafından kurulacak (…..) MW’lık güneş santralinde
kullanılması öngörülmektedir. Ancak OG Şirketi-1 tarafından kurulacak fabrikanın
kapasitesinin (…..) MWp/yıl olduğu göz önüne alındığında, OG Şirketi-1’in sadece
proje kapsamında kurulacak olan güneş santraline değil, piyasada yürütülen diğer
güneş santrali projelerine de ürün sağlayabilecektir. OG Şirketi-1 bu kapsamda, ana
şirketlerin sadece pazarlama, araştırma-geliştirme veya üretim gibi belli bir
fonksiyonunu yerine getirmenin ötesinde üretim sürecinin tamamının
gerçekleştirilmesi üretime ilişkin araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin yürütülmesi ve
üretilen ürünlerin pazarlanması faaliyetlerinin tamamını kendi yürütecektir.
II. OG Şirketi-2: Bildirim formundaki bilgiler çerçevesinde OG Şirketi-1’in 1.000 MW
kurulu güce sahip bir güneş enerji santrali kurması, söz konusu santrali işletmesi ve
elektrik üretmesi beklenmektedir. Anılan güneş santralinin üretime geçmesini
takiben, santral tarafından üretilen her kWh’lik üretim için 15 yıl süreyle (…..) ABD
Doları tutarında alım garantisi uygulanması öngörülmektedir. Taraflardan edinilen
bilgiye göre, santralin işletilmesi amacıyla EPDK’dan 40 yıl süreli lisans alınmış ve
santralin lisans süresi sonuna kadar işletilmesi planlanmaktadır. Alım garantisinin
sona ermesinin ardından OG Şirketi-2 tarafından gerçekleştirilecek olan üretimin,
Gün Öncesi Piyasasına (GÖP), ikili anlaşmalarla başka piyasa oyuncularına veya
HANWHA ya da KALYON’un kendi ihtiyaçlarını karşılamak için ana şirketlere
satılabileceği düşünülmekte, bu sebeple de OG Şirketi-2’nin ana şirketlerin ötesinde
bir işleve sahip olacağı değerlendirilmektedir.
(11) Satış ve Satın Alma İlişkilerinde Ana Şirketlere Bağlı Olmama:
I. OG Şirketi-1: OG Şirketi-1 tarafından üretilecek modüllerin YEKA Şartnamesi
kapsamında ilk olarak OG Şirketi-2 tarafından kurulacak olan güneş enerji
santralinde kullanması öngörülmektedir, ancak üretim tesisinin kullanımda kalacağı
asgari 10 yıllık süre, fabrikanın üretim kapasitesi ((…..) MWp/yıl) ve kurulacak olan
santralin kurulu gücü (1.000 MW) dikkate alındığında, OG Şirketi-1’in grup şirketleri
dışına da modül satacağı anlaşılmakta, bu sebeple de OG Şirketi-1’in satış
işlemlerinde ana şirketlere bağlı olmadığı değerlendirilmektedir.
II. OG Şirketi-2: OG Şirketi-2 tarafından kurulacak olan güneş enerjisi santralinde
gerçekleşen elektrik üretimi YEKA Şartnamesi kapsamında 15 yıl süreyle alım
garantisi altında bulunacaktır. Alım garantisinin sona ermesini takiben; OG Şirketi-2
piyasaya veya grup şirketlerine elektrik satabilecektir. Bu çerçevede OG Şirketi-2’nin
yapacağı satışlarda ana şirketlere bağlı olmadığı anlaşılmaktadır.
17-42/658-290
4/6
(12) Ortak Girişimin Kalıcı Olarak Faaliyet Göstermesi:
I. OG Şirketi-1: YEKA Şartnamesi kapsamında, OG Şirketi-1’in kurması ve işletmesi
beklenen fabrika ve Ar-Ge tesisinin en az 10 yıl süreyle işletmede kalacak olması,
OG Şirketi-1’in kalıcı faaliyet göstereceğine işaret etmektedir.
II. OG Şirketi-2: OG Şirketi-2’nin YEKA Şartnamesi kapsamında kuracağı güneş
santrali tarafından gerçekleştirilen üretimin 15 yıl boyunca alım garantisi altında
olması ve santral için alınan EPDK lisansı süresinin 40 yıl olması ile OG Şirketi-2’nin
kalıcı olarak faaliyet göstereceği anlaşılmaktadır.
(13) Sonuç olarak, Kılavuz’daki açıklamalar ve yukarıda verilen bilgiler dikkate alındığında,
dosya konusu işlemle kurulacak olan OG Şirketi-1 ve OG Şirketi 2’nin tam
işlevsellik/bağımsız bir iktisadi varlık olarak ortaya çıkma niteliklerine de sahip olduğu
değerlendirilmektedir. Dolayısıyla bildirime konu işlem 2010/4 sayılı Tebliğ’in 5.
Maddesi çerçevesinde bir devralma işlemidir. Öte yandan, tarafların cirolarının 2010/4
sayılı Tebliğ’in 7. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde öngörülen eşikleri aşması
nedeniyle işlemin Kurulumuzun iznine tabi olduğu anlaşılmıştır.
(14) Dosya konusu işlemleri gerçekleştiren taraflardan KALYON, elektrik üretimi alanında;
HANWHA ise, fotovoltaik güneş modülü üretimi alanında faaliyet göstermektedir. İşlem
sonucunda kurulacak olan ortak girişim şirketlerinin elektrik üretimi alanında ve
fotovoltaik güneş modülü alanında faaliyet gösterecek olması nedeniyle, elektrik
üretimi ve fotovoltaik güneş modülü üretimi piyasaları yatay anlamda etkilenen pazarı
teşkil etmektedir. Ayrıca fotovoltaik güneş modüllerinin, elektrik üretimindeki santral
tiplerinden biri olan güneş enerjisi santrallerinde kullanılıyor olması nedeniyle,
fotovoltaik güneş modülü üretimi de dikey anlamda etkilenen pazarı oluşturmaktadır.
Aşağıda etkilenen pazarlar ve işlem taraflarının etkilenen pazarlardaki konumları
hakkında ayrıntılı bilgiye yer verilmiştir.
(15) Bir güneş santrali, güneş hücresi, fotovoltaik güneş modülü, güneş paneli ve dizili blok2
parçalarından oluşmaktadır. Bu kapsamda güneş hücreleri, güneş ışığını düz akıma
çeviren parçayı; fotovoltaik güneş modülü, güneş hücrelerinin üzerine dizildiği ve
hücrelerin çevresel etmenlerden koruyacak bir laminat ile kaplanıldığı parçayı; güneş
paneli, bir veya daha fazla güneş modülünün kapsayan ve bağlantı öncesi sahaya
konulmaya hazır parçayı ve dizili blok, üretime hazır olan ve çok sayıda modül ile
panelden oluşan birimi ifade etmektedir3. Bu bağlamda fotovoltaik güneş modülü değer
zincirinin ikinci aşamasında yer almaktadır.
(16) Daha ayrıntılı bir şekilde açıklamak gerekirse, fotovoltaik güneş modülü, birbirine akımı
yükseltmek için paralel, gerilimi yükseltmek içinse seri bağlı bir dizi güneş hücresinden
oluşmaktadır. Geniş ölçekli bir elektrik üretimi için bir modülde 36 adet güneş
hücresinin yer alması endüstri standardı olarak kabul görmektedir. Modül, yedi
katmandan oluşmaktadır. Katmanlar yukarıdan aşağıya şu sıradadır: cam, kapsül,
kristal hücreler, kapsül, arka levha, bağlantı noktası ve çerçeve4.

2 Array kavramının karşılığı olarak kullanılmıştır.
3
4
17-42/658-290
5/6
(17) İşlem taraflarından HANWHA, modül üreticisiyken diğer işlem tarafı olan KALYON’un
bu alanda herhangi bir faaliyeti bulunmamaktadır. HANWHA’nın son üç yılda
Türkiye’de sahip olduğu piyasa payına aşağıdaki tabloda yer verilmiştir:
Tablo-1: HANWHA’nın 2015, 2016 ve 2017 Yıllarında Sahip Olduğu Piyasa Payı
Yıl Türkiye Toplam
(MW)
HANWHA Satış
(MW)
Pay (%)
2015 (…..) (…..) (…..)
2016 (…..) (…..) (…..)
2017 (…..) (…..) (…..)
(18) OG Şirketi-1 tarafından kurulacak fabrikanın 500 MWp/yıllık bir kapasiteye sahip
olacağı anlaşılmaktadır. Bununla birlikte fabrikada üretilen güneş modülleri ilk yıllarda
OG Şirketi-2 tarafından kurulacak elektrik santralinde kullanılacaktır. Bundan sonra OG
Şirketi-1 piyasaya satış yapmaya başlayacaktır. Bu satışların ne kadarının Türkiye
pazarına satılacağı ve fabrikanın kapasitesinin ne kadarı ile üretim yapacağı ise
mevcut durumda bilinmemektedir. Bununla birlikte, modül fabrikasının tam kapasite
çalışması durumunda dahi güneş santrali, güneş hücresi, güneş modülü ve güneş
paneli piyasalarının büyüme eğilimi gösterdiği anlaşılmaktadır. Bu hususlar, Tablo-
1’den görülen ana şirket olan HANWHA’nın Türkiye’deki %(.....)’lik pazar payı ile
birlikte ele alındığında işlemin yatay olarak rekabetçi endişeler yaratmaktan uzak
olduğu değerlendirilmektedir. Ayrıca söz konusu pazarda ana şirketlerden sadece
birinin faaliyet gösteriyor olması koordinasyon riskini minimize etmektedir. İşlemin
dikey olarak etkilediği pazar olan elektrik üretiminde de ana teşebbüslerin aşağıda
belirtilen düşük payları dikkate alındığında, işlemin elektrik üretimi pazarındaki
teşebbüslerin girdiye erişimini sınırlamaktan böylelikle piyasa kapamaktan uzak olduğu
anlaşılmaktadır.
(19) Yukarıda da ifade edildiği üzere, dosya kapsamındaki bir diğer etkilenen pazar ise
elektrik üretimidir. Günümüzde elektrik; kömür, doğalgaz, su, güneş, rüzgar vb.
kaynaklardan elde edilebilmektedir. Adı geçen her bir kaynak çerçevesinde elektrik
üretimi gerçekleştirmek için maliyeti, kurulum zamanı, çalışma prensibi ve teknolojisi
farklılaşan santral tipleri bulunmaktadır. Örneğin, kömür santralinin kurulumu yaklaşık
3-4 yıl sürerken, bir güneş santralinin kurulumu 1-1,5 yılda gerçekleşmektedir. Santral
tipleri arasında anılan farklılıklar bulunmakla birlikte, gerçekleşen üretim sonucunda
ortaya çıkan elektrik ürünü homojen olmaktadır. Bu nedenle işlem kapsamında
etkilenen ürün pazarı bakımından kullanılan kaynak özelinde daha dar bir pazar tanımı
yapılmasına gerek görülmemiştir.
(20) İşlem taraflarından HANWHA Burdur-I isimli güneş enerjisi santrali ile Türkiye’de
elektrik üretiminde faaliyet göstermektedir. KALYON ise doğrudan veya dolaylı olarak
kontrolüne sahip olduğu şirketler ve ortak kontrol ile yönettiği çeşitli şirketler ile bu
alanda faaliyette bulunmaktadır. KALYON ve HANWHA’nın elektrik üretimi piyasasında
sahip olduğu konuma aşağıdaki tabloda yer verilmiştir:
17-42/658-290
6/6
Tablo-2: KALYON ve HANWHA’nın Türkiye Elektrik Üretimi ve Türkiye Kurulu Gücü İçinde Sahip
Olduğu Pay5
Kurulu Güç (MW)
(2017)
Pay (%) Üretim (MWh)
(2016)
Pay (%)
KALYON (…..) (…..) (…..) (…..)
HANWHA (…..) (…..) (…..) (…..)
Toplam (…..) (…..) (…..) (…..)
Türkiye 80.343,30 278.400.400
(21) Tablodan görüleceği üzere, YEKA Şartnamesi kapsamında yapılacak olan
1.000MW’lık kurulu güce sahip olacak Karapınar güneş santrali dahil edildiğinde bile
tarafların sahip olacağı kurulu güç ve potansiyel elektrik üretimi Türkiye toplamı ile
kıyaslandığında, elektrik üretimi piyasasında herhangi bir rekabetçi endişe
oluşmayacaktır.
(22) Yukarıda yer verilen bilgi ve değerlendirmeler neticesinde, bildirim konusu ortak girişim
işlemi ile 4054 sayılı Kanun’un 7. maddesi çerçevesinde bir hâkim durumun
yaratılmasının veya mevcut bir hâkim durumun güçlendirilmesinin ve böylece rekabetin
önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu olmayacağı kanaatine varılmıştır.
H. SONUÇ
(23) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, bildirim konusu işlemin 4054
sayılı Kanun’un 7. maddesi ve bu maddeye dayanılarak çıkarılan 2010/4 sayılı
Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ
kapsamında izne tabi olduğuna; işlem sonucunda aynı Kanun maddesinde yasaklanan
nitelikte hakim durum yaratılmasının veya mevcut hakim durumun güçlendirilmesinin
ve böylece rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu olmaması nedeniyle
işleme izin verilmesine, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara
İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.

5 KALYON’un üretim portföyünde kurulu güçleri toplamı (…..) MW olan beş adet hidroelektrik santral
(Torun HES, Kürtün HES, Doğankent HES, Melet ve Giresun HES) bulunmaktadır. Söz konusu
santrallere ek olarak, KALYON’un ihalesi tamamlanan ve yapımı devam eden Çayırhan termik santrali
ile Van Elektrik Üretim A.Ş. bulunmakta olup, söz konusu santrallerin kurulu gücünün sırasıyla (…..) MW
ve (…..) MW olması planlanmaktadır. HANWHA’nın ülkemizde sahip olduğu Burdur-I santrali ise güneş
enerjisi santralidir.


Full & Egal Universal Law Academy