Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 17-38/613-268
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Mercedes-Benz Türk A.Ş.’nin ve onun talimatıyla bayilerinin, Arslanoğlu Lastik Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.’ye araç satışını durdurması nedeniyle firmanın ticari faaliyette bulunmasının engellendiği iddiası
Karar Tarihi: 23.11.2017

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2017-4-66 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 17-38/613-268
Karar Tarihi : 23.11.2017
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Adem BİRCAN, Şükran KODALAK, Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER: Fatma ATAÇ, Can SARIÇİÇEK, Nezir Furkan KIRAN
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Arslanoğlu Lastik Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.
İskenderun Yolu Üzeri 7. km Antakya/Hatay
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : Mercedes-Benz Türk A.Ş.
Akçaburgaz Mah. Süleyman Şah Cad. No:2 34522
Esenyurt/İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: Mercedes-Benz Türk A.Ş.’nin ve onun talimatıyla bayilerinin,
Arslanoğlu Lastik Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.’ye araç satışını durdurması nedeniyle
firmanın ticari faaliyette bulunmasının engellendiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Arslanoğlu Lastik Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. (ARSLANOĞLU)
tarafından yapılan iki başvuruda özetle;
- ARSLANOĞLU’nun başlıca faaliyet alanının, Mercedes-Benz Türk A.Ş. (MBT)
bayilerinden alınan araçların ihracı olduğu,
- Bu araçların önce kendileri adına kayıt ve tescil ettirildiği, ardından kayıt ve tescil
işlemleri iptal ettirilerek söz konusu araçların ihraç edildiği,
- Satın alınan araçların, motorlu taşıtlar vergisi yönünden mükellefiyetlerinin
sonlandırıldığı ve tescil kayıtlarının silindiği,
- ARSLANOĞLU ile MBT bayileri arasında geçmiş dönemde devam eden araç alım-
satım ilişkisinin ARSLANOĞLU’nun aldığı araçları yurtdışına ihraç etmesi gerekçe
gösterilerek MBT ve onun talimatıyla bayiler tarafından durdurulduğu,
- Araç alımının engellemesine yönelik olarak MBT tarafından bayilere talimat verildiği
ve bilgisayar sistemi üzerinden ARSLANOĞLU ile onun adına hareket eden kişilerin
mal satılması uygun olmayan kişiler olarak kaydedildiği,
- Bayilerin, satışın yapılması için, satılan malların ihraç edilemeyeceğine veya en az
altı ay ihraç edilemeyeceğine ilişkin sözleşme veya sözleşme niteliği taşıyan belgeler
imzalatmak istediği,
- Kendilerine satış yapılmaması nedeniyle, başvuru sahibince MBT’den e-posta
yoluyla araç siparişi vermek amacıyla bilgi istendiği fakat cevap alınamadığı, bu
nedenle 12.07.2017 tarihinde noter kanalı ile ihtarname çekildiği, ancak bu ihtara da
cevap alınamadığı,
- Ayrıca 14.08.2017 tarihinde MBT’ye yapılan 521.000 TL’lik banka havalesinin ise
gerekçe gösterilmeksizin kendilerine iade edildiği,
17-38/613-268
2/8

- Araçları ihraç etme faaliyetine yönelik engelleyici nitelikte bir sözleşme hükmünün
olmadığı ve marka hukuku kapsamındaki marka hakkının tüketilmesi ilkesi
sonucunda Türkiye pazarına sunulmuş olunan araçların tedavülüne ilişkin bir
engellemenin yapılamayacağı
ifade edilmekte ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı
Kanun) kapsamında gereğinin yapılması talep edilmektedir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 14.09.2017 tarihinde giren başvurular
üzerine hazırlanan 04.10.2017 tarih ve 2017-4-66/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu,
Kurulumuzun 10.10.2017 tarihli toplantısında görüşülmüş ve 17-31/527-M sayıyla
önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. Konuya ilişkin karar uyarınca düzenlenen
15.11.2017 tarih ve 2017-4-66/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara
bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; başvuru konusu hakkında 4054 sayılı
Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek olmadığı ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Hakkında Önaraştırma Yürütülen Taraf: Mercedes-Benz Türk A.Ş.
(5) 1967 yılında Daimler-Benz AG’nin %(…..) ortaklığı ile Otomarsan Otobüs ve Motorlu
Araçlar A.Ş. unvanı altında İstanbul merkezli olarak kurulan şirketin unvanı, sonradan
Mercedes-Benz Türk A.Ş. (MBT) olarak değiştirilmiştir. MBT’nin tesisleri Daimler AG’nin
geliştirme ve üretim ağının bir parçası olup hâlihazırda Türkiye’de şehirlerarası ve
belediye tipi otobüsler, hafif, orta ağır ve ağır sınıf kamyonlar ve çekicilerin üretimi
yapılmaktadır. MBT, sadece Türkiye’de üretilen modelleri de kapsayan ürünlerinin
yurtiçi satışlarını ve ihracatını gerçekleştirmektedir. Bunun yanında Mercedes-Benz
marka hafif ticari araç ve Daimler AG çatısı altındaki tüm otomobil markalarının ithalatı
ve Türkiye’de satışı da şirketin faaliyetleri arasındadır.
I.2. İlgili Pazar
(6) Dosya kapsamındaki iddialar temelde, Mercedes-Benz marka araçların
distribütörlüğünü yapan MBT ve/veya bayilerince ARSLANOĞLU’na araç satışı
gerçekleştirilmediğine ilişkindir. Bu çerçevede, ilgili ürün pazarı “yeni binek otomobiller
pazarı”; ilgili coğrafi pazar ise söz konusu hizmetlerin Türkiye genelinde sunuluyor
olması nedeniyle “Türkiye” olarak belirlenmiştir.
I.3. Elde Edilen Bulgular
I.3.1. ARSLANOĞLU’ndan Elde Edilen Bilgi ve Belgeler
(7) İddiaların değerlendirilmesinde kullanılmak üzere başvuru sahibi ARSLANOĞLU’ndan,
MBT bayii ile yapıldığı ve araçların el değiştiremeyeceği ya da ihraç edilemeyeceği
yönünde bir kayıt ihtiva etmediği belirtilen sözleşmenin örneği ile şirket tarafından
gerçekleştirilen faaliyetin detayları ve başvuru konusu ticari faaliyetin hangi kanunlar
kapsamındaki işlemler neticesinde gerçekleştirildiği hususlarında bilgi ve belge
talebinde bulunulmuştur. ARSLANOĞLU tarafından gönderilen cevap yazısında özetle;
- ARSLANOĞLU’nun MBT bayii ile “araçların el değiştiremeyeceği ya da ihraç
edilemeyeceği” yönünde kayıt içeren bir sözleşme yapmadığı, ancak sipariş verilen
araçlar için araç teklif formu yollandığı ve bu formun teklif şartları bölümünde
belirtilen hususların yer aldığı,
17-38/613-268
3/8

- ARSLANOĞLU’nun, esas olarak, şirket ana sözleşmesinde de yer alan otomobil alım
satımı, oto lastik alım satımı, yedek parça alım satımı ve bunların yurt dışına ihraç
edilmesi alanlarında faaliyet gösterdiği ve bu faaliyetlerin Türk Ticaret Kanunu ve
vergi mevzuatı çerçevesinde gerçekleştirildiği
ifade edilmiştir.
I.3.2. MBT’den Elde Edilen Bilgi ve Belgeler
(8) MBT tarafından hakkındaki iddialara yönelik talep edilen bilgi ve belgelere ilişkin
gönderilen cevap yazısında;
- MBT’nin Almanya’da kurulu bulunan Daimler AG’nin Türkiye’deki iştiraki ve
distribütörü olduğu, distribütörlük ve satış yetkisinin Türkiye ile sınırlı olduğu ve diğer
ülkelere araç satışını kapsamadığı,
- MBT ile bayileri arasında imzalanan yetkili satıcılık sözleşmesinde, dağıtım
sisteminin “niceliksel seçici dağıtım sistemi” olarak tanımlandığı, bu sistemin 2017/3
sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği
(2017/3 sayılı Tebliğ) ile uyumlu olduğu, bahse konu niceliksel kriterlerin objektif,
makul ve meşru temellere dayandırıldığı ve tüm yetkili satıcılar için geçerli olduğu,
MBT’nin distribütörlük haklarını yalnızca Türkiye sınırları içinde kullanabildiği ve
bayiler bakımından da sözleşme bölgesinin Türkiye ile sınırlı olduğu ve bayilerin
münhasır olmayan yetkili satıcı olarak atandıkları,
- MBT’nin pazar payının %30’u aşmadığı ve 2017/3 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinde
niceliksel seçici dağıtım sisteminin uygulanabilmesi için aranan koşullardan
sağlayıcının pazar payının %30’u aşmaması koşulunun karşılandığı,
- Aynı maddenin dördüncü fıkrası çerçevesinde sözleşmenin belirsiz süreli olarak
düzenlendiği ve (a) dağıtım sisteminin önemli bir kısmının ya da tamamının yeniden
düzenlenmesinin zorunlu olduğu veya (b) bu sözleşmenin sona ermesi halinde
MBT’nin kanun veya sözleşme gereği uygun bir tazminat ödemekle yükümlü olduğu
hallerde MBT’nin bir sene önceden feshi ihbarda bulunmak suretiyle sözleşmeyi
feshetme hakkına sahip olduğu ifade edilerek söz konusu yetkili satıcılık
sözleşmesinin 2017/3 sayılı Tebliğ’de aranan koşulları sağladığı,
- MBT tarafından Mercedes-Benz markalı araçların satış ve pazarlamasının niceliksel
seçici dağıtım sistemine ilişkin sözleşmenin MBT kamyonlarının dağıtımında
uygulanan ve Rekabet Kurulunun da bireysel muafiyet tanıdığı yetkili satıcılık sistemi
ile benzer oluğu1,
- Niceliksel seçici dağıtım sistemi kapsamında MBT bayilerinin yetkisiz yeniden
satıcılara araç satmalarının sözleşmeye aykırılık teşkil edeceği, nitekim yetkili
satıcılık sözleşmesi ile sözleşme konusu ürünlerin yetkili dağıtım ağı dışındaki
yeniden satıcılara satış hakkı tanınmadığı,
- ARSLANOĞLU’nun, sicil kaydında da yazdığı üzere otomobillerin perakende
ticaretini yaptığı ve MBT’den aldığı araçları hiç kullanılmadan yeniden satışa konu
ettiği, bu sebeple de MBT bayilerinin niceliksel seçici dağıtım sistemi içerisinde satış
yapmaya yetkili olmadıkları bir yeniden satıcı olarak nitelendirilmesi gerektiği,

1 Rekabet Kurulunun 13.08.2013 tarih ve 13-47/644-282 sayılı kararı ile Mercedes-Benz markalı
kamyonların satışına ilişkin olarak MBT’nin Gelecek Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile akdettiği yetkili
satıcılık sözleşmesine bireysel muafiyet tanınmıştır.
17-38/613-268
4/8

- ARSLANOĞLU’nun, araç kiralama operasyonlarını gerekçe göstererek filo şirketi
kapsamında değerlendirilme talebinde bulunduğu, MBT’nin de bu gerekçe ile
ARSLANOĞLU’na filo indirimi tanımladığı ve ilgili araçların 2010-2017 yılları arasında
filo indirimi sağlanarak satıldığı,
- Daimler AG’nin Mısır’da bulunan yetkili satış ağının, iştiraki Mercedes Benz Egypt
S.A.E. (MBE) tarafından yürütüldüğü, MBE’nin Mısır’a giriş yapan Türk menşeili
araçlarla ilgili olarak MBT’ye bilgi verdiği, MBE tarafından iletilen şasi numaraları
üzerinden yapılan araştırmada ilgili araçların ARSLANOĞLU’na satılan araçlar
olduğunun anlaşıldığı, aynı araştırmada ARSLANOĞLU’nun yeni araçları henüz
kullanılmadan trafik kayıtlarını düşürmek suretiyle ihraç etme yoluna gittiğinin
anlaşıldığı, bu kapsamda yetkisiz yeniden satıcı konumundaki ARSLANOĞLU’nun bu
faaliyeti sürekli olarak yaptığının anlaşıldığı,
- ARSLANOĞLU’nun hileli şekilde araç kiralama yerine yeniden satış faaliyeti
gerçekleştirmesi nedeniyle, MBT tarafından bayi ağına ARSLANOĞLU’nun ihracata
yönelik söz konusu alımlarına sağlanan ilave filo indirimlerin artık sunulamayacağı
bilgisinin verildiği,
- MBT’nin bayilere ARSLANOĞLU’na yapılacak satışlara yönelik yasaklama
getirmediği, MBT bayilerinin yetkisiz yeniden satıcılara satış yapmalarının yetkili
satıcılık sözleşmesine aykırı olması ve firmanın hileli davranışları nedeniyle filo
indirimi ve yetkili satıcı indirim oranını sağlayamayacağını belirttiği ve yetkisiz
yeniden satıcılara satış yapılmamasını tavsiye ettiği,
- Söz konusu tavsiyenin bağlayıcı olmadığı ve bu hususun 2017 yılında MBT bayileri
tarafından ARSLANOĞLU’na 10 adet araç satışı yapıldığı gerçeğiyle sabit olduğu,
bununla birlikte MBT’nin sözleşmesel haklarını kullanmadığı ve bayilerce yapılacak
satışları kısıtlamadığı,
- MBT’nin tüm davranışlarının hem yetkili satıcılık sözleşmesine hem de Rekabet
Kurulu kararlarında ortaya konulan esaslara uygun olduğu, bu çerçevede
ARSLANOĞLU’nun bir yeniden satıcı olduğunun kabulü halinde ise seçici dağıtım
sisteminde, sağlayıcıların bayilerinin yetkisiz yeniden satıcılara yapacakları satışı
yasaklayabilmesinin Kurul tarafından da kabul edildiği, bu kapsamda her ne kadar
verilmemiş olsa dahi, araç satılmaması yönünde bir talimat verilse dahi, bu karar
kapsamında bir ihlal teşkil etmeyeceği,
- Bayilerin Türkiye dışına ihraç amacıyla ürün satmasına yönelik getirilen
kısıtlamaların, Rekabet Kurumunun düzenleme, denetleme ve yaptırım uygulama
yetkisinin Türkiye Cumhuriyeti ile sınırlı olması nedeniyle ihlal teşkil etmediği, nitekim
Rekabet Kurulunun, Türkiye dışına yapılan satışların 4054 sayılı Kanun’un kapsamı
dışında olduğu yönünde birçok kararının bulunduğu, Kurulun bu kararlarında,
sağlayıcı tarafından alıcılara getirilen Türkiye dışına satış yapma yasaklarının
etkilerinin Türkiye dışında hissedileceği ve bu nedenle bu tür sınırlamaların 4054
sayılı Kanun’un kapsamı dışında kaldığını değerlendirdiği,
- ARSLANOĞLU’nun MBT’nin veya bayilerin bilgisayar sistemine, “mal satılması
uygun olmayan firma/şahıs” olarak kaydedilmediği, yeniden satış faaliyetlerinden
dolayı gözlem altına alınan ARSLANOĞLU’nun, yalnızca MBT’nin iç dokümanı
niteliğinde olan ve excel ortamında bulunan bir yeniden satıcı listesine eklendiği, bu
listenin MBT’nin iç işleyişinde kullanıldığı, seçici dağıtım sistemini ve Daimler AG’ye
karşı sözleşmesel taahhütleri koruma amacıyla tutulduğu ve bayiler dâhil üçüncü
kişilerle paylaşılmadığı,
17-38/613-268
5/8

- Marka hukuku bağlamında hakların tüketilmesi ilkesi çerçevesinde istenen
açıklamaya ilişkin; kendilerince yalnızca ürünlerinin değiştirilerek veya kötüleştirilerek
ticari amaçlı kullanılmasının önlenebileceğini, ancak marka hakkının tükenmesi ilkesi
çerçevesinde ilk satıştan sonra ürünlerin satışının, ihracının ve paralel ithalatının
önlenemeyeceğinin bilincinde oldukları,
- MBT tarafından ARSLANOĞLU’na yapılacak satışların engellenmediği, bayilere
getirilen ihracat yasağının marka hukukuna değil seçici dağıtım sistemine ve MBT’nin
coğrafi dağıtım yetkisine dayandığı, keza doğrudan veya dolaylı ihraç yasaklarının
Türk rekabet hukuku bakımından ihlal teşkil eden bir yönünün bulunmadığı
ifade edilmiştir.
I.4. Değerlendirme
(9) Dosya konusu başvurunun temelini, Mercedes-Benz marka araçların Türkiye
distribütörü olan MBT ve/veya MBT’nin talimatı üzerine bayilerince başvuru sahibi
ARSLANOĞLU’na araç satışı gerçekleştirilmediği, bu çerçevede başvuru sahibinin ticari
faaliyetinin engellendiği iddiası oluşturmaktadır. Söz konusu iddialar 4054 sayılı
Kanun’un önce 6. maddesini ve bunun devamında 4. maddesini ihlal edip etmediği
bakımından değerlendirilmiştir.
I.4.1. 4054 Sayılı Kanun’un 6. Maddesi Kapsamında Değerlendirme
(10) 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinde bir veya birden fazla teşebbüsün ülkenin
bütününde ya da bir bölümünde bir mal veya hizmet piyasasındaki hâkim durumunu tek
başına yahut başkaları ile yapacağı anlaşmalar ya da birlikte davranışlar ile kötüye
kullanması yasaklanmakta ve aynı maddenin ikinci fıkrasında örnek niteliğinde bazı
kötüye kullanma halleri sayılmaktadır. Söz konusu iddialar dolayısıyla 4054 sayılı
Kanun’un 6. maddesinin ihlal edilip edilmediği bakımından yapılacak değerlendirmede
şikâyete konu teşebbüsün ilgili pazar veya pazarlarda hâkim durumda olup olmadığının
ve davranışının bir kötüye kullanma olup olmadığının analiz edilmesi gerekmektedir.
(11) Dosyadaki bilgilere göre; MBT’nin, 2015, 2016 yılları ile 2017 yılı Eylül ayı itibarıyla, yeni
binek otomobil pazarında gerçekleştirdiği araç satış adedi bazında pazar payı sırasıyla
%(…..) ((…..) adet), %(…..) ((…..) adet) ve %(…..)’dir ((…..) adet).
(12) Hâkim Durumdaki Teşebbüslerin Dışlayıcı Kötüye Kullanma Niteliğindeki
Davranışlarının Değerlendirilmesine İlişkin Kılavuz’da belirtildiği üzere, aksini
gösterecek bir durum söz konusu değilse, Kurulumuzun yerleşik uygulamasında %40’ın
altında pazar payına sahip olan teşebbüslerin hâkim durumda olması ihtimalinin düşük
olduğu kabul edilmekte, bu düzeyin üzerindeki pazar payına sahip olan teşebbüsler
bakımından ise daha detaylı bir incelemeye gidilmektedir. Yukarıda verilen bilgilerden
görüleceği üzere MBT ilgili pazarda %40’ın altında ve oldukça düşük bir pazar payına
sahiptir. Dolayısıyla MBT’nin ilgili pazarda hâkim durumda olma ihtimalinin bulunmadığı
değerlendirilmektedir. İlgili pazarda hâkim durumda olmadığı anlaşılan MBT’nin her
hangi bir kötüye kullanma eylemi içinde olup olmadığına yönelik bir değerlendirme
yapılamaya ihtiyaç duyulmamış ve dolayısıyla 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin ihlal
edilmediği sonucuna varılmıştır.
I.4.2. 4054 Sayılı Kanun’un 4. Maddesi Kapsamında Değerlendirme
(13) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi, “Belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan
veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu
etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu
eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri hukuka aykırı ve yasaktır.”
hükmünü haizdir.
17-38/613-268
6/8

(14) Öte yandan, 2017/3 sayılı Tebliğ’in 2. maddesine göre, yeni motorlu taşıtların alımı,
satımı veya yeniden satımı; motorlu taşıtların yedek parçalarının alımı, satımı veya
yeniden satımı ve motorlu taşıtlara yönelik bakım ve onarım hizmetlerinin sağlanması
konulu dikey anlaşmalar, dikey sınırlamalar içermeleri halinde, bu Tebliğ’de düzenlenen
koşullara uymak kaydıyla, 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesindeki yasaklamadan
Kanun’un 5. maddesinin üçüncü fıkrasına dayanılarak grup olarak muaf tutulmuştur.
Aşağıda, dosya kapsamındaki iddialar, 2017/3 sayılı Tebliğ’in ilgili hükümleri ve
önaraştırma sürecinde elde edilen bilgi ve belgeler çerçevesinde incelenmiştir.
(15) 2017/3 sayılı Tebliğ’in 5. maddesi, Tebliğ kapsamında tanınan muafiyetin genel
koşullarını belirlemektedir. Buna göre Tebliğ ile sağlanan muafiyet, nicel seçici dağıtımı
ve münhasır dağıtımı konu alan anlaşmalar bakımından; sağlayıcının, motorlu taşıt
veya yedek parça veya bakım ve onarım hizmeti sağladığı ilgili pazardaki pazar payının
%30’u geçmemesi durumunda uygulanmakta olup, nitel seçici dağıtımı konu alan
anlaşmalar bakımından; herhangi bir pazar payı eşiği bulunmamaktadır.
(16) Aynı maddenin devamında, muafiyetin, sağlayıcı ile dağıtıcı arasında yapılan
anlaşmanın “a) en az beş yıl süreli olması ve anlaşmada yer alacak olan yenilememe
isteğini anlaşmanın sona ermesinden asgari altı ay önce bildirmeyi her iki tarafın da
kabul etmesi veya b) belirsiz bir süre için yapılması halinde feshi ihbar süresinin her iki
taraf için de en az iki yıl olması ancak bu sürenin; sağlayıcının anlaşmaya son vermesi
durumunda kanundan veya anlaşmadan dolayı uygun bir tazminat ödemek zorunda
olduğu veya dağıtım sisteminin önemli bir kısmını ya da tamamını yeniden
düzenlemesinin zorunlu olması nedeniyle sağlayıcının anlaşmayı sona erdirmesi
hallerinde en az bir yıla indirilmesi” koşullarıyla uygulanabileceği düzenlenmektedir.
(17) 2017/3 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinde belirtilen koşulların sağlanması durumunda nicel
seçici dağıtım sistemi uygulanabilecektir. Nicel seçici dağıtım sistemi, anılan Tebliğ’in
“Tanımlar” başlıklı 4. maddesinin (h) bendinde “Sağlayıcının, dağıtıcılarını seçerken
doğrudan veya dolaylı olarak dağıtıcıların sayılarını sınırlandıracak kriterler kullandığı
seçici dağıtım sistemi” olarak tanımlanmıştır.
(18) Yukarıda yer verilen ve MBT tarafından sunulan bilgiler çerçevesinde, MBT’nin motorlu
taşıt sağladığı ilgili pazardaki pazar payının, 2015, 2016 ve 2017 (Eylül ayı itibarıyla)
yıllarında %(…..) civarında gerçekleştiği, bu bağlamda %30’luk pazar payı eşiğinin
altında kaldığı ve MBT tarafından da buna uygun olarak nicel seçici dağıtım sisteminin
benimsendiği anlaşılmaktadır. Buna ek olarak MBT ile bayileri arasında düzenlenen
yetkili satıcılık sözleşmesinde, sözleşmenin belirsiz süreli olduğu açıkça belirtilmekte
olup, 2017/3 sayılı Tebliğ çerçevesinde muafiyete ilişkin olarak aranan koşulların
sağlandığı anlaşılmaktadır.
(19) 2017/3 sayılı Tebliğ’in 6. maddesinin (b) bendi çerçevesinde, bazı istisnalar saklı
kalmak kaydıyla, dağıtıcının anlaşma konusu mal veya hizmetleri satacağı bölgeye ya
da müşterilere yönelik kısıtlamalar getirilmesi, anlaşmaları grup muafiyeti dışına çıkaran
sınırlamalardan biri olarak sayılmıştır. Ancak ilgili bendin devamında bu kuralın
istisnalarına da yer verilmekte olup bu istisnalar arasında “Seçici dağıtım sistemi
üyelerinin yetkili olmayan dağıtıcılara, bu sistemin işletilmesi için sağlayıcı tarafından
ayrılmış olan bölge içinde satış yapmalarının kısıtlanması” hali de sayılmaktadır. Buna
göre, seçici dağıtım sisteminin benimsendiği durumlarda dağıtıcıların, ürünlerin sadece
seçici dağıtım sistemi üyelerince satılmasına ve yetkili olmayan dağıtıcılara satışının
kısıtlanmasına ilişkin düzenlemelerin 2017/3 sayılı Tebliğ’e uygun olduğu
anlaşılmaktadır.
17-38/613-268
7/8

(20) Başvuru konusu iddialar ve bu kapsamda MBT tarafından sunulan bilgiler birlikte
değerlendirildiğinde, MBT’nin Daimler AG tarafından Türkiye ile sınırlı olarak bir
distribütörlük hakkına sahip olduğu, bu çerçevede Mercedes-Benz markalı araçların
satışına yönelik yetkili satıcılık sözleşmeleri akdettiği, bu sözleşmelerin de 2005/4 sayılı
Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere İlişkin Grup
Muafiyeti Tebliği döneminde hazırlanmakla beraber işbu dosya kapsamında incelenen
hükümler ile sınırlı olmak üzere 2017/3 sayılı Tebliğ’e de uygun olduğu anlaşılmaktadır.
MBT tarafından uygulanan dağıtım sisteminin nicel olduğu, bu çerçevede 2017/3 sayılı
Tebliğ’in 6. maddesinin (b) bendinde yer alan düzenlemeler çerçevesinde yetkili satıcılar
ile akdedeceği sözleşmelere, ürünlerin sadece seçici dağıtım sistemi üyelerince
satılmasına ve/veya yetkili olmayan dağıtıcılara satışının kısıtlanmasına yönelik
hükümler ekleyebileceği anlaşılmaktadır. Bu açıklamalar doğrulusunda, MBT’nin bayileri
ile arasındaki yetkili satıcılık sözleşmelerinde bu tür hükümlerin yer alması ve MBT
tarafından bu hükümlere dayanılarak bayilere kısıtlama getirilmesi mümkündür.
(21) MBT tarafından sunulan bilgi ve belgeler çerçevesinde, bayiler ile imzalanan yetkili
satıcılık sözleşmesi doğrultusunda yetkisiz yeniden satıcılara satış yapılmasının
sözleşmenin ihlali niteliğinde olduğu söylenebilecektir. 2017/3 sayılı Tebliğ, yetkili
satıcıyı, “Taşıt sağlayıcısı tarafından kurulan bir dağıtım sistemi içerisinde, yalnızca
motorlu taşıtların satışı faaliyetini sunan teşebbüs” olarak tanımlamıştır. ARSLANOĞLU
tarafından yapılan başvuruda ve sunulan bilgilerde yapılan ticari faaliyetlerine ilişkin
açıklamalar ve sicil kaydında faaliyet alanına ilişkin olarak yer alan “otomobillerin, hafif
motorlu kara taşıtlarının belli bir mala tahsis edilmiş mağazalarda perakende ticareti”
ifadeleri, MBT ile imzaladığı herhangi bir yetkili satıcılık sözleşmesi bulunmadığı
gerçeğiyle birlikte dikkate alındığında, MBT tarafından tesis edilmiş olan dağıtım sistemi
çerçevesinde yetkili olmayan yeniden satıcı olarak nitelendirilebileceği
değerlendirilmektedir. MBT tarafından, yetkili satıcılar ile imzalanan sözleşmede yer
alan düzenlemelere dayanılarak ARSLANOĞLU’na satış yapmaya devam edecek
bayilere, yetkili satıcı indirim oranının sunulmayacağı belirtilerek tavsiyede bulunulduğu
ifade edilmiştir. Bir önceki paragrafta da belirtildiği üzere, 2017/3 sayılı Tebliğ’in 6.
maddesinin (b) bendinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemeler çerçevesinde,
MBT’nin seçici dağıtım sistemi üyelerinin, yetkili olmayan yeniden satıcı niteliğinde
olduğu anlaşılan ARSLANOĞLU’na satış yapmalarını kısıtlaması mümkündür. Bununla
birlikte, MBT’nin sözleşmesel hakları bulunmasına rağmen satışların kısıtlanması
yoluna gidilmediği, hatta bu tavsiyeye rağmen 2017 yılında çeşitli bayilerce
ARSLANOĞLU’na araç satışı yapıldığı, MBT tarafından sunulan belgeler de dikkate
alındığında anlaşılmaktadır.
17-38/613-268
8/8

(22) Yukarıda yer verilen bilgiler çerçevesinde, MBT ile yetkili satıcıları arasında işbu dosya
kapsamında değerlendirilen maddeleri ile sınırlı olmak üzere 2017/3 sayılı Tebliğ’e
uygun bir yetkili satıcılık sözleşmesi akdedildiği ve nicel bir seçici dağıtım sistemi
kurulduğu, ARSLANOĞLU’nun MBT ile sözleşmesel bir hukuki ilişkisinin bulunmadığı
ve 2017/3 sayılı Tebliğ uyarınca MBT’nin yetkili satıcısı olarak nitelendirilemeyeceği
anlaşılmaktadır. MBT’nin, 2017/3 sayılı Tebliğ’in 6. maddesinde yer alan düzenlemeler
çerçevesinde, yetkili satıcılar ile akdedeceği sözleşmelere, ürünlerin sadece seçici
dağıtım sistemi üyelerince satılmasına ve/veya yetkili olmayan dağıtıcılara satışının
kısıtlanmasına yönelik hükümler ekleyebileceği ve yetkili satıcılarının ARSLANOĞLU’na
araç satışı yapmasını kısıtlayabileceği değerlendirilmektedir. Bununla birlikte somut
olayda, araç satışını kısıtlama hakkı bulunmasına rağmen MBT tarafından bayilere bu
yönde tavsiyede bulunulduğu ve araç satışı yapılması halinde yetkili satıcılık
sözleşmesinden kaynaklanan yetkili satıcı indirim oranının sunulmayacağının belirtildiği
ancak bazı bayilerce 2017 yılında ARSLANOĞLU’na araç satışı yapılmaya devam
edildiği anlaşılmaktadır.
(23) Netice itibarıyla başvuru konusu iddialara ilişkin olarak soruşturma açılmasına gerek
olmadığı kanaatine varılmıştır.
J. SONUÇ
(24) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına, gerekçeli kararın
tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak
üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy