Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 17-37/603-262
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Aynı ekonomik bütünlük içinde bulunan Yıldırım Holding A.Ş., Yılport Holding A.Ş. ve Gebzeport Konteyner Terminal İşletmeleri A.Ş.’nin, Belde Liman İşletmeleri ve Depoculuk A.Ş.’nin pazara girişini geciktirmeye ve engellemeye çalışarak hakim durumlarını kötüye kullandıkları iddiası
Karar Tarihi: 15.11.2017

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2017-4-46 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 17-37/603-262
Karar Tarihi : 15.11.2017
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Adem BİRCAN, Şükran KODALAK, Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER: Dr. Hakan BİLİR, Cüneyd DAL, Burcu OLGUN
C. BAŞVURUDA
BULUNANLAR : - Belde Liman İşletmeleri ve Depoculuk A.Ş.
- Mehmet Erol TÜFEKÇİOĞLU
Temsilcileri: Av. Haşmet Ozan GÜNER
Konaklar Mah. Akasyalı Sok. No:11 D:3 4. Levent
Beşiktaş İstanbul
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILANLAR : - Yıldırım Holding A.Ş,
- Yılport Holding A.Ş.,
- Gebzeport Konteyner Terminal İşletmeleri A.Ş.
Temsilcileri: Av. Dr. H. Ercüment ERDEM, Av. Piraye ERDEM
Valikonağı Cad. No:21/1 Nişantaşı İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: Aynı ekonomik bütünlük içinde bulunan Yıldırım Holding
A.Ş., Yılport Holding A.Ş. ve Gebzeport Konteyner Terminal İşletmeleri A.Ş.’nin,
Belde Liman İşletmeleri ve Depoculuk A.Ş.’nin pazara girişini geciktirmeye ve
engellemeye çalışarak hakim durumlarını kötüye kullandıkları iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle; aynı ekonomik bütünlük içinde bulunan
Yıldırım Holding A.Ş. (YILDIRIM), Yılport Holding A.Ş. (YILPORT), ve Gebzeport
Konteyner Terminal İşletmeleri A.Ş.’nin (GEBZEPORT) Belde Liman İşletmeleri A.Ş.’nin
(BELDE) pazara girişini dışlayıcı davranışlarla geciktirmeye ve engellemeye çalışarak
hâkim durumlarını kötüye kullandıkları iddia edilmiştir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 27.07.2017 tarih ve 5391 sayı ile giren
başvuru üzerine hazırlanan 23.08.2017 tarih ve 2017-4-46/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu,
Kurulumuzun 07.09.2017 tarihli toplantısında görüşülmüş ve 17-28/472-M sayıyla
önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. Konuya ilişkin karar uyarınca düzenlenen
10.11.2017 tarih ve 2017-4-46/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara
bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; başvuru konusu hakkında 4054 sayılı
Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek olmadığı ifade edilmiştir.
17-37/603-262
2/6

I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. İlgili Teşebbüsler
I.1.1. Yıldırım Holding A.Ş. (YILDIRIM)
(5) YILDIRIM, Gemlik (Bursa) merkezli ve Yıldırım Ailesi’nin kontrol sahibi olduğu özel bir
şirkettir. Ali Rıza YILDIRIM, Yüksel YILDIRIM ve Mehmet YILDIRIM’ın eşit oranlardaki
payları ile yönetilen şirketin merkezi İstanbul’da olup, 21 ülkede faaliyet göstermektedir.
YILDIRIM, madencilik, gübre ve kimyasallar, kömür ticareti, enerji, liman işletmeciliği,
denizcilik faaliyetleri, gemi inşa, gayrimenkul geliştirme gibi alanlarda faaliyet gösteren
22 iştirak ve bağlı ortaklığa sahiptir.
I.1.2. Yılport Holding A.Ş. (YILPORT)
(6) YILPORT, YILDIRIM’ın kontrolü altında olan ve YILDIRIM’ın liman işletmeciliği ve lojistik
alanlarında faaliyet gösteren şirketidir. YILPORT tarafından Türkiye’de işletilen limanlar
şunlardır:
- Yılport Gebze: Bir konteyner limanı olan Yılport Gebze, Marmara Denizi’nin
kuzeydoğusunda yer almaktadır. Mevcut kapasitesi 1.000.000 konteyner
(TEU)1/yıldır. Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM) verilerine göre bu
limanda 2016 yılında 396.099 konteyner (TEU) elleçlenmiştir.
- Gemport: Gemlik’te yer alan Gemport ağırlıklı olarak konteyner ve Ro-Ro
operasyonlarına odaklanmıştır. Mevcut kapasitesi 600.000 konteyner (TEU)/yıldır.
TÜRKLİM verilerine göre bu limanda 2016 yılında 356.461 konteyner (TEU)
elleçlenmiştir.
- Gemlik Gübre Fabrikası Limanı: Gemlik’te yer alan dökme kuru yük limanıdır.
Bölgedeki şirketlere gübre ve amonyak taşımak ve depolamak üzere kiralanmak
suretiyle terminal operasyonları ve depolama hizmeti sağlamaktadır.
- Rotaport: Genel kargo, dökme yük ve sıvı yük limanıdır.
- Solventaş: Yılport Gebze’nin hemen yanında yer alan sıvı yük limanıdır. YILPORT
tarafından 2016 yılında devralınmıştır.
I.1.3. Gebzeport Konteyner Terminal İşletmeleri A.Ş. (GEBZEPORT)
(7) GEBZEPORT 2014 yılında YILPORT ve YILDIRIM’ın kontrolüne sahip olan Yıldırım
Ailesi’nden Yüksel YILDIRIM, Mehmet YILDIRIM ve Ali Rıza YILDIRIM tarafından
kurulmuştur. GEBZEPORT, İngiliz Ashmore Fonu’nun Cayman Adaları’nda kurulu bir
şirketi olan Belport Investments Limited Şirketi (BIL) ile 28.05.2014 tarihinde bir
sözleşme yapmış ve BIL’dan yine Cayman Adaları’nda kurulu bir şirket olan Belport
Development Limited’in (BDL) tüm paylarını almıştır. Son olarak, BDL ise
Lüksemburg’ta kurulu Belport Holding Sarl (BHS) şirketinin paylarının %50,01’ini elinde
bulundurmakta ve yönetimini kontrol etmektedir. Bu kapsamda Mayıs 2014’e kadar
Ashmore Fonu tarafından kontrol edilen BDL’nin kontrolü bu tarihten sonra
GEBZEPORT dolayısıyla YILDIRIM’a geçmiş ve YILDIRIM, BHS’nin de kontrolünü
kazanmıştır.

1 1 TEU (Twenty-foot Equivalent Unit) 20 feet’lik koyteyneri ifade etmektedir ve 34 metreküplük bir hacme
sahiptir.
17-37/603-262
3/6

I.1.4. Belde Liman İşletmeleri A.Ş. (BELDE)
(8) BELDE, Marmara Denizi’nin kuzeydoğusunda, Osmangazi Köprüsü’nün Dilovası
ayağında yer alan Belde Limanı’nı hayata geçirmek üzere 1991 yılında kurulmuş bir
şirkettir. Bildirim Formunda belirtildiği üzere, BELDE, Denizcilik Müsteşarlığının
17.12.1993 tarih ve 1030 sayılı yazısı ile konteyner, dökme kuru yük/genel kargo ve Ro-
Ro işlemlerini yapmak üzere vermiş olduğu ön izin çerçevesinde liman tesislerinin ilk
etap yatırımlarını tamamlayarak limanı işletme aşamasına getirmiş olup yatırımı
tamamlanan ilk etabın işletmeye alınması için işletme izin başvurusunun sonuçlanması
beklenmektedir. Teşebbüsten elde edilen bilgilere göre, Belde Limanı’nın, faaliyete
başlamasıyla birlikte, ilk etapta 480.000 konteyner (TEU) kapasiteye ulaşması ve ayrıca
bu limandan dökme kuru yük/genel kargo ve Ro-Ro yüklerinin elleçlenmesi
planlanmaktadır. Tüm etapların tamamlanması ile limanın 2.400.000 TEU’luk
kapasiteye ulaşması hedeflenmektedir. Yanı sıra Belde Limanı, 16,5 metre rıhtım önü
sabit derinliğiyle Türkiye ve Karadeniz’de yer alan diğer ülke limanları arasında en derin
konteyner limanlarından biri olma niteliğine sahiptir ve bu özelliği ile 18.000 konteyner
(TEU) taşıyan büyük gemilerin de rıhtıma yanaşabilmesine olanak tanımaktadır.
I.2. İlgili Pazar
(9) Dosya kapsamındaki iddialar YILDIRIM, YILPORT ve GEBZEPORT’tan teşekkül eden
ekonomik bütünlüğün, Doğu Marmara coğrafi alanında ve “konteyner elleçleme
hizmetleri” pazarında, BELDE’nin pazara girişini dışlayıcı davranışlarla geciktirmeye ve
engellemeye çalışmak suretiyle hâkim durumunu kötüye kullandığına ilişkindir. Bu
çerçevede ilgili ürün pazarı “konteyner elleçleme hizmetleri” pazarı olarak tanımlanmış;
ilgili coğrafi pazar ise “Doğu Marmara” olarak belirlenmiştir.
I.3. Değerlendirme
(10) Dosyadaki bilgilere göre başvuru konusu iddiaları;
- YILDIRIM-YILPORT ve GEMPORT’tan oluşan ekonomik bütünlüğün, konteyner
gemilerine yönelik Doğu Marmara Bölgesi’nde sunulan liman hizmetleri pazarında
hâkim durumda olduğu,
- Söz konusu ekonomik bütünlüğün, BELDE’nin pazara girişini dışlayıcı davranışlarla
geciktirmeye ve engellemeye çalıştığı
şeklinde özetlemek mümkündür.
(11) Başvuru konusu iddialar, niteliği gereği 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında
Kanun’un “Hakim Durumun Kötüye Kullanılması” başlıklı 6. maddesi çerçevesinde ele
alınmıştır. Bir eylemin hâkim durumun kötüye kullanılması olarak değerlendirilebilmesi
için ilgili teşebbüsün hâkim durumda bulunması ve eylemin kötüye kullanma olarak
kabul edilebilecek nitelikte olması gerekmektedir. Sözü edilen iki kriterden herhangi
birisinin bulunmaması durumunda 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin ihlalinden
bahsedilemeyecektir. Dosya kapsamında edinilen bilgiler çerçevesinde 4054 sayılı
Kanun’un 6. maddesinin ihlaline yönelik olarak, öncelikle YILDIRIM ekonomik
bütünlüğünün hâkim durumda bulunup bulunmadığı değerlendirilmiştir.
(12) Marmara Bölgesi, konteyner gemilerine yönelik liman hizmetleri açısından, Türkiye’nin
diğer bölgelerinden ayrışmakta ve özellikle sanayi yönünden gelişmiş Kuzeybatı, Batı ve
Orta Anadolu’da yer alan şehirlerden gelen yüklerin taşınması için öncelikli olarak tercih
edilmektedir. Diğer taraftan başta Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Osman Gazi Köprüsü
olmak üzere ulaşım altyapısına yapılan yatırımlar, bu bölgeyi kendi içerisinde daha
homojen hale getirmiştir.
17-37/603-262
4/6

(13) Konteyner elleçleme hizmetleri açısından Marmara Bölgesi’ni genel anlamda Doğu
Marmara, Kuzeybatı Marmara ve Güney Marmara olarak üçlü bir ayrıma tabi tutarak
incelemek mümkündür. Marmara Bölgesi’nde bulunan ve konteyner elleçleme hizmeti
sunan toplam 15 adet liman bulunmaktadır. Marmara Bölgesi’nde yer alan ve konteyner
gemilerine yönelik liman hizmetleri veren limanlarda elleçlenen yüklerin ağırlıklı olarak
geldiği şehirler, yani bu limanların hinterlantları incelendiğinde;
- Doğu Marmara limanlarını; Kocaeli, İstanbul, Sakarya, Bursa, Kayseri, Ankara,
Eskişehir, Yalova ve Bilecik,
- Kuzeybatı Marmara limanlarını; İstanbul, Tekirdağ, Kocaeli, Sakarya, Edirne, Ankara,
Kütahya, Çanakkale, Eskişehir, Bursa, Balıkesir, Samsun, Ordu, Kırklareli, Bartın,
Kastamonu ve İzmir,
- Güney Marmara limanlarını; Balıkesir, Bursa, Manisa, Sakarya, Kocaeli, Çanakkale,
Düzce, Zonguldak, Ankara, Tokat, Trabzon, Bilecik, Eskişehir ve Yalova
şehirleri ağırlıklı olarak kullanmaktadır. Limanların hinterlantları ana olarak Ankara –
İstanbul hattındaki şehirlerden oluşmakla birlikte, her bir bölgenin hitap ettiği farklı
şehirler bulunabilmektedir. Bu bakımdan yükün geldiği şehir, yükün gideceği yer, yükün
cinsi ve limanın rıhtım, derinlik vb. özelliklerine göre Marmara’nın her üç bölgesinin de
kendine özgü avantaj ve dezavantajları mevcuttur.
(14) Şikâyet başvurusunda ilgili pazar olarak belirlenen bölgeye yönelik pazar payları Tablo-
1’de gösterildiği şekildedir:
Tablo-1: Şikâyet Başvurusunda İlgili Pazar Olarak Belirlenen Bölgedeki Pazar Payları
Liman
Konteyner Elleçleme
Miktarı (TEU)
Pazar
Payı (%)
Kapasite
Miktarı
(TEU)
Kapasite
Payı (%)
2015 2016 2015 2016 2016 2016
Borusan Limanı 225.718 249.466 13,43 13,52 450.000 8,32
DP. World Yarımca Limanı 2.077 51.553 0,12 2,79 1.300.000 24,05
Evyap Limanı 605.385 688.496 36,03 37,33 855.000 15,81
Limaş Limanı 13.311 13.583 0,79 0,73 250.000 4,62
Rodaport Limanı 88.993 86.322 5,29 4,68 150.000 2,77
Safiport Derince Limanı 407 2.002 0,02 0,10 200.000 3,70
YILDIRIM
(Yılport+Gemport)
744.291 752.560 44,29 40,81 2.200.000 40,70
Toplam 1.680.182 1.843.982 ~100,00 ~100,00 5.405.000 ~100,00
Kaynak: TÜRKLİM2 ve Taraflardan Elde Edilen Veriler


2 2016 yılı sonu itibarıyla tüm Türkiye’deki konteyner hareketinin %91'i, genel kargo ve katı dökme yük
hareketinin %85’i TÜRKLİM’e üye limanlar tarafından gerçekleştirilmiştir.
17-37/603-262
5/6

(15) Tablo-1’de görüldüğü üzere, YILDIRIM’ın konteyner elleçleme pazarındaki payı 2016
yılı itibarıyla %40,81 olarak geçekleşmiştir. Bununla birlikte pazarda yaklaşık %37 paya
sahip başka bir liman daha bulunmaktadır. Bir başka deyişle, pazar şikâyetçinin iddiaları
doğrultusunda en dar biçimde ele alınmış olsa dahi YILDIRIM’ın pazar payı %40
civarında seyretmektedir. Kapasite bilgilerine bakıldığında, YILDIRIM’ın benzer şekilde
pazarda yaklaşık %41 oranında kapasite payına sahip olduğu görülmektedir. Üstelik bu
analiz Doğu Marmara’da yer alan Haydarpaşa Limanı’nı dikkate almamaktadır.
Şikâyetçi BELDE tarafından, Haydarpaşa Limanı’nın uzun yıllardan beri kapatılması
gündemde olduğundan ve Doğu Marmara limanlarına dâhil edilse bile YILDIRIM’ın
pazar payında önemli bir değişiklik oluşturmayacağından ilgili coğrafi pazar tanımına
dâhil edilmediği belirtilmiştir. Ancak hâlihazırda Haydarpaşa Limanı’nda konteyner
elleçleme hizmeti verilmekte olup, bu yönüyle Haydarpaşa Limanı, Doğu Marmara’da
yer alan diğer limanlara alternatif oluşturmaktadır. Haydarpaşa Limanı’nın analize dâhil
edildiği durumda YILDIRIM’ın pazar payı daha da düşmektedir:
Tablo-2: Konteyner Elleçleme Hizmeti Veren Limanların Pazar Payları (Doğu Marmara)
Liman
Konteyner Elleçleme
Miktarı (TEU)
Pazar Payı (%)
Kapasite
Miktarı
(TEU)
Kapasite
Payı (%)
2015 2016 2015 2016 2016 2016
Borusan Limanı 225.718 249.466 12,53 12,70 450.000 6,15
DP. World Yarımca Limanı 2.077 52.191 0,12 2,60 1.300.000 17,76
Evyap Limanı 605.385 688.496 33,60 35,20 855.000 11,68
Haydarpaşa Limanı 121.641 109.675 6,75 5,60 1.913.000 26,14
Limaş Limanı 13.311 13.583 0,74 0,70 250.000 3,42
Rodaport Limanı 88.993 86.322 4,94 4,40 150.000 2,05
Safiport Derince Limanı 407 2.002 0,02 0,10 200.000 2,73
YILDIRIM
(Yılport+Gemport)
744.291 752.560 41,31 38,50 2.200.000 30,06
Toplam 1.801.823 1.954.295 ~100,00 ~100,00 7.318.000 ~100,00
Kaynak: TÜRKLİM ve Taraflardan Elde Edilen Veriler
(16) Tablo-2’deki veriler incelendiğinde; YILDIRIM’ın kontrolü altında bulunan Yılport ve
Gemport limanlarında elleçlenen toplam konteyner miktarı 2015 yılında 744.291 TEU,
2016 yılında ise 752.560 TEU olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu her iki limanın
pazardaki toplam payı ise 2015 yılında %41,31; 2016 yılında ise %38,50 oranında
gerçekleşmiştir. Pazarda YILDIRIM’ın kontrolü altında bulunan limanlara rakip yedi
liman bulunmaktadır. Bunlardan Evyap Limanı’nın pazardaki payı 2015 yılında %33,60;
2016 yılında ise %35,20 oranında gerçekleşmiştir. Bu bakımdan pazardaki diğer rakip
limanlarla beraber Evyap Limanı görece yüksek pazar payı ile Yılport ve Gemport
limanlarına güçlü bir alternatif teşkil etmektedir.
(17) Pazardaki oyuncuların konteyner elleçleme kapasitelerini gösteren 2016 yılı verileri
incelendiğinde; Haydarpaşa ve DP World Yarımca limanlarının yüksek kapasiteye sahip
oldukları anlaşılmaktadır. Bu bakımdan Yılport ve Gemport limanlarına ikame teşkil
edebilecek limanlar arasında yüksek kapasiteye sahip limanlar bulunmakta ve bu
limanlar, olası bir talep artışında bu talebe karşılık verebilecek güce sahip
bulunmaktadır.
17-37/603-262
6/6

(18) Yukarıda yer verilen bilgiler doğrultusunda; coğrafi pazarın yapılan başvuruda iddia
edildiği gibi Doğu Marmara Bölgesi olarak dar tanımlanması durumunda ve Haydarpaşa
Limanı’nın analize dâhil edilmemesi halinde dahi, YILDIRIM ekonomik bütünlüğünün
pazar payının ancak %40 civarında olması, pazarda benzer büyüklüğe sahip başka bir
oyuncunun varlığı, bu anlamda ilk ve ikinci oyuncu arasındaki pazar payı farkının çok
küçük olması, pazardaki toplam oyuncu sayısı ve rakiplerin pazar payları, pazardaki
toplam ve atıl kapasite gibi hususlar göz önüne alındığında, YILDIRIM’ın hâkim
durumda olmadığı, dolayısıyla 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin ihlal edilmediği
kanaatine varılmıştır.
J. SONUÇ
(19) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına, gerekçeli kararın
tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak
üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy