Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 17-28/460-199
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: TTNET A.Ş'nin "Yeni Yıl Kampanyası" adıyla perakende sabit genişbant internet erişim hizmetleri pazarında sunduğu kampanyanın dışlayıcı nitelikte olduğu ve rakiplerin faaliyetlerini zorlaştırdığı iddiasını içeren başvuru hakkında Rekabet Kurulunun almış olduğu 09.02.2017 tarih ve 17-06/52-19 sayılı kararın geri alınması talebi
Karar Tarihi: 07.09.2017

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2016-2-18
Karar Sayısı : 17-28/460-199
Karar Tarihi : 07.09.2017
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Adem BİRCAN,
Şükran KODALAK, Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER: Didem ULUÇ SÜDEMEN, Beyza AĞVAZ ERBAYAT, Mesut MORGÜL
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Superonline İletişim Hizmetleri A.Ş.
Aydınlıkevler Mah. İnönü Cad. No:20 Küçükyalı Ofispark 34854
Maltepe/İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: TTNET A.Ş'nin "Yeni Yıl Kampanyası" adıyla perakende
sabit genişbant internet erişim hizmetleri pazarında sunduğu kampanyanın
dışlayıcı nitelikte olduğu ve rakiplerin faaliyetlerini zorlaştırdığı iddiasını içeren
başvuru hakkında Rekabet Kurulunun almış olduğu 09.02.2017 tarih ve 17-06/52-
19 sayılı kararın geri alınması talebi.
(2) E. İDDİALARIN ÖZETİ: Rekabet Kurumu (Kurum) kayıtlarına 07.08.2017 tarihinde
intikal eden ve Superonline İletişim Hizmetleri A.Ş. (SUPERONLINE) tarafından 2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun (İYUK) 11. maddesine dayanılarak yapılan
başvuruda 09.02.2017 tarih ve 17-06/52-19 sayılı Rekabet Kurulu (Kurul) kararındaki
gerekçelerin gerçeği yansıtmadığı, değerlendirmelerin ise eksik ve yanıltıcı olduğu
belirtilerek ilgili kararın yeniden değerlendirilerek bütünüyle geri alınması ve TTNET
A.Ş. (TTNET) ve Türk Telekomünikasyon A.Ş. (TÜRK TELEKOM) hakkında 4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun) kapsamında
soruşturma açılarak gerekli yaptırımların uygulanması talep edilmektedir.
(3) F. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 07.08.2017 tarihinde giren başvuru üzerine
hazırlanan 24.08.2017 tarih ve 2016-2-18/BN1 sayılı Bilgi Notu görüşülerek karara
bağlanmıştır.
(4) G. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; SUPERONLİNE tarafından yapılan
başvurunun reddedilmesi gerektiği ifade edilmektedir.
17-28/460-199
2/6

H. İNCELEME, GEREKÇE VE HUKUKİ DAYANAK
H.1. Tespitler
(5) Yukarıda yer verilen başvuru kapsamındaki taleplere ilişkin sunulan gerekçelerde
özetle;
 Toptan ve perakende sabit genişbant internet pazarlarındaki rekabet
eksikliğinin bir sonucu olarak ülkemizde; sabit genişbant hizmetlerinde
penetrasyon, hız, teknoloji çeşitliliği vb. pazar göstergelerin Avrupa Birliği
ülkelerinin oldukça gerisinde kaldığı,
 TÜRK TELEKOM’un toptan sabit genişbant internet erişimi pazarında %82,
iştiraki TTNET’nin ise perakende sabit genişbant internet erişimi pazarında %67
pazar payıyla hakim durumda olduğu,
 Fiyat sıkıştırması testinin en önemli girdilerinden birini oluşturan ortalama
abone ömrünün karara yansıyan hesaplama yönteminin doğru olmadığı ve
ortalama abone ömrünün yanlış hesaplanması durumunda ihlal tespitinin
neredeyse imkânsız hale geldiği,
 Şikâyete konu Kurul kararında abone ömrü verisinin ((…..) ay) mevcut pazar
gerçeklerini yansıtmadığı, hakkında önaraştırma yürütülen TTNET beyanına
dayanılarak elde edildiği anlaşılan ve hesaplamalara dahil edilen söz konusu
verinin doğruluğuna ilişkin ciddi çekincelerinin bulunduğu,
 Kurul kararında, TTNET tarafından paylaşılan abone ömrü verisine dayanılarak,
24 ay taahhütlü bir kampanyadan elde edilen ortalama toplam gelir hesabına,
indirimli dönemin bitiminden sonra geçerli olan kampanyasız ücretin (tarife
ücreti) geriye kalan abone ömrüyle ((…..) ay) çarpılarak dahil edildiğinin
anlaşıldığı, ancak ortalama bir abonenin (…..) ay boyunca, kampanyasız bir
ücretle (tarife ücreti) mevcut işletmecisinden genişbant hizmeti almaya devam
edeceği (işletmecisinin de bu süreçte söz konusu aboneyi uzun dönem
taahhütlü başka bir kampanyaya dahil etmeye çalışmayacağı) varsayımının;
- Pazarda sabit genişbant internet abonelerinin tamamına yakınının
taahhütlü kampanyalarda bulunması (SUPERONLİNE için bu oran
%(…..)) ve kampanyalı abonelik alışkanlığının çok yüksek olduğu bir
pazarda (…..) aylık kampanyasız/taahhütsüz hizmet alımı varsayımının
kabul edilebilir olmaması,
- Pazarda sabit genişbant tarifeleriyle taahhütlü kampanya teklifleri
arasındaki farkın çoğunlukla %50’den fazla olması,
- SUPERONLİNE tarafından Ocak 2015’te 24 ay taahhüt veren bireysel
xDSL abonelerinden oluşan bir örneklem baz alınarak yapılan çalışmada
abonelerin yalnızca %(…..)’sinin kontrat bitiminden sonra (…..) ayda
halen taahhütsüz olarak kalmaya devam ettiğinin, söz konusu
abonelerden başka bir internet servis sağlayıcısına (ISS) veya başka bir
kontratlı kampanyaya geçenler hesaplama dışında bırakıldığında dahi bu
oranın %(…..) olduğunun belirlendiği,
17-28/460-199
3/6

- Bununla beraber, SUPERONLİNE’a Ocak 2015'te 24 ay süreli olarak
taahhüt veren bireysel xDSL abonelerinin (başka bir ISS'ye veya başka
bir kontratlı kampanyaya geçenler hesaplama dışında bırakıldığında) 24
ayın sonunda taahhütsüz hizmet alma süresinin de ortalama (…..) ay
olarak hesaplandığı,
gerekçeleriyle 09.02.2017 tarih ve 17-06/52-19 sayılı karardaki ilgili tespitlerin gerçeği
yansıtmadığı ve karardaki değerlendirmelerin
 Ortalama abone ömrünün hesaplanmasında benimsenecek en doğru yöntemin,
ilgili kampanyada bulunan abonelerin fiilen kaç ay tarife değiştirmeden söz
konusu tarifede kaldıklarının tespiti olduğu, bu tespitin yapılamadığı durumda
söz konusu kampanyadan faydalanan abone kitlesiyle benzer nitelikteki
abonelerin faydalandıkları diğer kampanyalardaki davranışlarının izlenmesi
gerektiği; bu nedenle abone ömrü verisinin TTNET beyanına dayanılarak değil,
Kurul’un 19.11.2008 tarihli ve 08-65/1055-411 sayılı kararında kısmen
uygulandığı gibi belirli bir sistematik dâhilinde elde edilmesi gerektiği,
 Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
tarafından yapılan düzenlemeler1 ile tüketicilerin taahhütlerinin bitim tarihi ile
ilgili bilgi edinmelerinin sağlandığı, bu bakımdan (…..) aylık sürenin hayatın
olağan akışına aykırı olduğu,
 Bunun yanında başvuruya konu Kurul kararında TTNET maliyet
hesaplamarında "Hatalı Arıza Ücreti, Kampanya Ceza Ücreti” gibi bazı
maliyetlerin hesaplamaya katılmadığı ve “Personel ve Kira Gideleri” gibi önemli
maliyet kalemlerinin dikkate alınıp alınmadığı hususunda net bir bilgi
bulunmadığı,
 Yeni Yıl Kampanyası dâhilindeki tarifelerin rakiplerin üzerindeki dışlayıcı
etkisinin analiz edilebilmesi bakımından sadece SUPERONLİNE’ın ilgili
dönemde benzer tarifeler üzerinden abone kazanımına devam edip etmediğine
bakılmasının;
- İlgili dönemde SUPERONLİNE’ın genel olarak abone kazanıma devam
etmesi ve bunun pazarda varolma ve büyüme stratejisinin bir parçası
oluduğu, salt bu veriye dayanarak şirket faaliyetlerinin zorlaştırılmadığına
kanaat getirilmesinin pazarın gerçekleri ile bağdaşmaması,
- SUPERONLİNE’ın abone kazanımının düşük bir oranda seyrettiği ilgili
dönemde, abone kayıp oranının artma eğilimine girmesi,
- TTNET tarafından ekonomik olarak tekrar edilebilir kampanyaların
sunulması halinde daha sağlıklı bir abone kazanımınının
gerçekleştirilebilmesi,
- Yeni Yıl Kampanyası’nın etkin bir biçimde pazarlandığı Mart, Nisan ve
Mayıs 2016 döneminde her ay sırasıyla (…..), (…..) ve (…..) abonenin
bir TTNET kampanyasına geçmek üzere SUPERONLİNE aboneliğinden
ayrılması,
gerekçeleriyle eksik ve yanıltıcı bir değerlendirme olduğu ifade edilmektedir.

1 Elektronik Haberleşme Sektöründe Tüketici Hakları Yönetmeliği, Abonelik Sözleşmesi Yönetmeliği
17-28/460-199
4/6

(6) Kurul’un 09.02.2017 tarih ve 17-06/52-19 sayılı kararı TTNET’in Yeni Yıl Kampanyası
adıyla perakende sabit genişbant internet erişim hizmetleri pazarında sunduğu
kampanyanın 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesi kapsamında incelendiği önaraştırma
sonucunda alınmıştır. Dosya kapsamında ilgili ürün pazarları geçmiş Kurul kararları
paralelinde ve pazar tanımına etki edecek bir değişimin/gelişmenin olmaması sebebiyle
toptan seviyede kablo TV şebekesini içermeyecek şekilde “toptan sabit genişbant
internet erişim hizmetleri” ve perakende seviyede DSL, fiber ve kablo altyapıları
üzerinden internet erişimini kapsayacak şekilde “perakende sabit genişbant internet
erişim hizmetleri” pazarı olarak belirlenmiş; yapılan hâkim durum değerlendirmesinde
TÜRK TELEKOM’un “toptan sabit genişbant internet erişim hizmetleri” pazarında,
TTNET’in ise “perakende sabit genişbant internet erişim hizmetleri” pazarında hâkim
durumda olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
(7) Akabinde TTTNET’in sunduğu ve şikâyete konu Yeni Yıl Kampanyası kapsamında en
çok talep gören 50 GB / 8mpbs NetLimitsiz internet paketine ilişkin TTNET’in gelir ve
maliyetleri incelenerek, söz konusu kampanyanın karlı bir kampanya olduğu ve eşit
etkinlikteki bir rakibi dışlayıcı nitelikte olmadığı tespit edilmiştir. Son olarak, her ne
kadar Yeni Yıl Kampanyası’nın fiyat sıkıştırmasına yol açmadığı belirlense de ilgili
kampanya döneminde SUPERONLİNE’ın abone sayıları incelenmiş ve Yeni Yıl
Kampanyası’nın SUPERONLİNE üzerinde somut bir negatif etkisinin olmadığı
sonucuna ulaşılmış, bu kapsamda 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca
şikâyetin reddi ile soruşturma açılmamasına ve aynı Kanun’un 9. maddesinin dördüncü
fıkrasında öngörülen koşullar gerçekleşmediğinden geçici tedbir talebinin reddine karar
verilmiştir.
H.2. Kararın Yeniden Değerlendirilmesi Talebine İlişkin Değerlendirme
(8) Yukarıda özetine yer verilen başvuru ile uygulanması talep edilen İYUK’un 11.
maddesine aşağıda yer verilmektedir:
“ÜST MAKAMLARA BAŞVURMA
MADDE 11 - 1. İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin
kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst
makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma
süresi içinde istenebilir. Bu başvurma, işlemeye başlamış olan idari dava açma
süresini durdurur.
2. Altmış gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır.
3. İsteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresi
yeniden işlemeye başlar ve başvurma tarihine kadar geçmiş süre de hesaba
katılır.”
(9) Bu doğrultuda ilgililer tarafından, Kurul kararının kaldırılması, geri alınması,
değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması dava açma süresi içerisinde Kurul’dan
istenebilmektedir. Başvuru sahibinin 09.02.2017 tarih ve 17-06/52-19 sayılı kararın
yeniden değerlendirilerek soruşturma açılmasına ilişkin talebinin, Kurul tarafından tesis
edilen idari işlemin kaldırılarak yeni bir işlem tesis edilmesine ilişkin olduğu, bu itibarla
İYUK’un 11. maddesi kapsamında olduğu görülmektedir. Söz konusu karar başvuru
sahibince 09.06.2017 tarihinde tebellüğ edilmiş olup dosya konusu başvuru ise
07.08.2017 tarihinde Kurum kayıtlarına girmiştir. Bu itibarla dava açma süresinin
geçmediği ve İYUK’un 11. maddesi kapsamında yapılan başvurunun süresi içerisinde
yapıldığı anlaşılmaktadır.
17-28/460-199
5/6

(10) Yukarıda ayrıntılı olarak belirtildiği üzere dosya konusu başvuruda temel olarak; gelir-
maliyet analizinde kullanılan abone ömrünün gerçeği yansıtmadığı, bazı maliyet
kalemlerinin değerlendirmeye dâhil edilmediği ve Yeni Yıl Kampanyası’nın
SUPERONLINE üzerindeki etkisi değerlendirilirken teşebbüsün ilgili dönemde benzer
tarifeler üzerinden abone kazanımına devam edip etmediğine bakılmasının yanıltıcı
olacağı yönünde esasa ilişkin itirazların yer aldığı görülmektedir.
(11) Ortalama abone ömrü, bir İSS tarafından sunulan kampanyadan indirim ve fayda elde
etmiş olan abonelerin, kampanya süresi de dâhil olmak üzere ortalama kaç ay başka
bir İSS’ye geçmeden veya yeni bir kampanyadan faydalanmadan aboneliğini devam
ettirdiğini göstermektedir. TTNET’in gelirlerinin hesaplanmasında ortalama abone
ömrünün kullanılması ile kampanya dönemi boyunca katlanılan abone kazanma
maliyetlerinin (kampanya çerçevesinde sağlanan indirim ve faydalar) kampanyalı
dönemi takip eden sürede karşılanıp karşılanmadığını tespit etmek mümkün
olmaktadır.
(12) Şikâyete konu Kurul kararında TTNET ortalama abone ömrü (…..) ay olarak
değerlendirilmiştir, ancak başvuruda belirtilenin aksine abone ömrü sadece TTNET
beyanı esas alınarak belirlenmemiştir. Yapılan önaraştırma kapsamında TTNET’ten
Yeni Yıl Kampanyası kapsamında hesaplanan ortalama abone ömrü bilgisi ile, bu
değerin hesaplamasında kullanılan ham veri talep edilmiştir. Bu verinin esas
alınmasında ve işlenmesinde göz önünde bulundurulan kriterler Kurul’un 19.12.2013
tarihli ve 13-71/992-423 sayılı kararıyla paraleldir. Teşebbüs tarafından gönderilen
veriler analiz edildikten sonra TTNET tarafından hesaplanan ortalama abone ömrü
verisinin makul olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Nitekim SUPERONLINE tarafından örnek
olarak sunulan 08-65/1055-411 sayılı Kurul kararında daha uzun bir abone ömrü ((…..)
ay) kabul edilmiştir. Gerçekleşmiş verilere dayanılarak yapılan ilk abone ömrü
hesaplaması Kurul’un 19.12.2013 tarihli ve 13-71/992-423 sayılı kararında yer
bulmuştur. Başvuruya konu kararda da aynı hesaplama yöntemi ve gerçekleşmiş
veriler kullanılarak (…..) aylık abone ömrüne ulaşılmıştır.
(13) Başvuruda yer alan itirazlardan biri de maliyet kalemlerine ilişkindir. Yeni Yıl
Kampanyası’na ilişkin gelir-maliyet analizinde TTNET ile eşit etkinlikteki bir rakibin
benzer tarifelerle karlı bir şekilde faaliyet gösterip gösteremeyeceği incelenmiştir. Bu
bakımdan TTNET’in kendi maliyetleri dikkate alınmıştır. TTNET maliyetleri
değerlendirilirken ortalama kaçınılabilir maliyetler2 dikkate alınmıştır. Dolayısıyla
geçmiş tarihli Kurul kararlarında3 da olduğu gibi TTNET’in sunduğu hizmetle doğrudan
ilişkilendirilemeyecek personel gideri, kira gideri gibi maliyetler hesaplamalara dâhil
edilmemiştir.

2 Bir teşebbüsün belli bir miktardaki çıktıyı üretmemesi halinde katlanmayacağı veya tasarrruf edeceği
maliyetler olarak tanımlanabilir.(Hâkim Durumdaki Teşebbüslerin Dışlayıcı Kötüye Kullanma
Niteliğindeki Davranışlarının Değerlendirilmesine İlişkin Klavuz, sy. 14)
3 19.12.2013 tarih ve 13-71/992-423 sayılı, 03.05.2016 tarih ve 16-15/254-109 sayılı, 09.02.2017 tarih
ve 17-06/53-20 sayılı kararlar.
17-28/460-199
6/6

(14) Başvuruya konu diğer bir itiraz ise Yeni Yıl Kampanyası’nın SUPERONLINE üzerindeki
etkisine ilişkindir. Öncelikle belirtilmesi gereken husus, Kurul kararında TTNET
davranışlarının fiyat sıkıştırması teşkil etmeyeceğinin yapılan analizlerle ortaya
konulduğudur. Bu nedenle söz konusu kampanyanın şikâyetçi üzerindeki etkilerinin
analiz edilmesi bir zorunluluk teşkil etmemektedir. Bununla birlikte Yeni Yıl
Kampanyası’nın SUPERONLINE üzerindeki etkisi değerlendirilirken
SUPERONLINE’ın, gerek Yeni Yıl Kampanyası kapsamında en çok talep gören 50
GB/8mpbs NetLimitsiz internet paketinin muadili olan paket bazında, gerekse tüm
internet paketleri bazında 2015 ve 2016 yılları itibariyle abone oranları incelenmiş ve
toplam abone sayısının arttığı, muadil paket bazında abone sayısının ise düşük bir
oranda azaldığı tespit edilmiştir. Bu bakımdan SUPERONLINE’ın muadil paket bazında
ve toplam bazda abone sayısında belirgin bir azalış olmaması Yeni Yıl Kampanyası’nın
şikâyetçi üzerindeki etkisinin değerlendirilmesinde tek olmamakla birlikte önemli bir
gösterge olarak değerlendirilmiştir.
(15) İlaveten İYUK’un 11. maddesi kapsamında yapılan başvuruda ilk şikâyette yer alan ve
kararda değerlendirilen iddiaların dışında yeni bir iddianın ya da mevcut iddiaları
destekleyici yeni bir verinin yahut kararda yapılan değerlendirmeyi değiştirecek bir
hususun sunulmadığı anlaşılmaktadır.
(16) Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında, 09.02.2017 tarih ve 17-06/52-19 sayılı Kurul
kararının kaldırılarak TTNET faaliyetlerinin 4054 sayılı Kanun'un 6. maddesi
kapsamında incelenmesi amacıyla soruşturma açılması yönünde yeni bir karar tesis
edilmesine gerek olmadığı değerlendirilmektedir.
I. SONUÇ
(17) Yapılan yeniden değerlendirme sonucunda, 09.02.2017 tarih ve 17-06/52-19 sayılı
Kurul kararının geri alınmasına, kaldırılmasına, değiştirilmesine veya yeni bir işlem
tesisine yer olmadığına, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara
İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy