Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 17-26/397-176
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Amerika Birleşik Devletleri’nde kurulu lllumina Inc.'in Türkiye'de tek yetkili distribütörü olan İncekaralar Tıbbi Cihazlar Ticaret A.Ş.'nin Miseq cihazlarda kullanılan reaktif kitlerde aşırı fiyatlama yapmak suretiyle hakim durumunu kötüye kullandığı iddiası
Karar Tarihi: 09.08.2017

1/29

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2017-3-23 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 17-26/397-176
Karar Tarihi : 09.08.2017
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Adem BİRCAN, Şükran KODALAK, Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER: Nimet KAVAK, Cansu TOPAK KORKMAZ
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Gizlilik talebi bulunmaktadır.
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : - İncekaralar Tıbbi Cihazlar Ticaret A.Ş.
Nasuh Akar Mah. 1404. Sok. No:16 Balgat Çankaya/Ankara
(1) E. DOSYA KONUSU: Amerika Birleşik Devletleri’nde kurulu lllumina Inc.'in
Türkiye'de tek yetkili distribütörü olan İncekaralar Tıbbi Cihazlar Ticaret A.Ş.'nin
Miseq cihazlarda kullanılan reaktif kitlerde aşırı fiyatlama yapmak suretiyle hakim
durumunu kötüye kullandığı iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Kuruma yapılan başvuruda özetle;
- Şikayetçinin yaşam bilimleri ve moleküler tanı alanında çeşitli şirketlere ait test,
tanı kitleri, reaktif kit ve cihazlardan oluşan ürünlerin dağıtımı ve satışı ile iştigal
ettiği,
- Şikayet olunan İncekaralar Tıbbi Cihazlar Ticaret A.Ş’nin (İNCEKARALAR) ise
merkezi Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) bulunan Illumina Inc’in (ILLUMINA)
Türkiye’deki tek yetkili distribütörü olduğu,
- ILLUMINA tarafından üretimi yapılan ve yeni nesil dizileme tekniği ile embriyonun
genetik kodlarının ortaya çıkarılması için kullanılan Miseq marka cihazlarını
İNCEKARALAR’dan satın alarak kit karşılığı ihale kapsamında kamu
hastanelerine teslim edildiği,
- Söz konusu cihazların sadece İNCEKARALAR tarafından satılan reaktif kitler ile
çalışabildiği, bu kapsamda gerek ihale kapsamındaki taahhütleri yerine
getirebilmek gerekse, yeni açılacak ihalelerde söz konusu cihazın kullanılabilmesi
için reaktif kitlerin zorunlu olduğu,
- Miseq cihazlarında kullanılan reaktif kitler için İNCEKARALAR’dan fiyat teklifi
alındığı, söz konusu fiyat teklifi alınırken taahhüt verilen bir kısım ihalelerin
sözleşmelerinin devam ettiği,
- Dolar kurunun 2016 yılına göre önemli derecede artmış olduğu ve alımların %(…..)
oranında artmasının beklendiği hususlarının İNCEKARALAR’a iletildiği,
İNCEKARALAR tarafından ise söz konusu fiyat teklifine ilişkin; “(…..) Bey, gerek
supply contract’ın (…..) tarihinde sona ermesi, gerekse etik olmayan
davranışlarınız, (illumina ile gerek yurt içi gerekse yurtdışında görüşme) sonucu
fiyatlar yeniden revize edilmiş ve teklif hazırlanarak incelemenize sunulmuştur”
cevabının verildiği ve e-posta ekinde söz konusu teklifin sunulduğu,
- Miseq cihazlarda kullanılan reaktif kitler için 2017 yılında alınan fiyat teklifinin 2016
17-26/397-176
2/29

yılı fiyatları ile karşılaştırıldığında ciddi oranda artırıldığı,
- Söz konusu artışın şikayetçinin üretici ILLUMINA ile ihale süreçlerinde fiyatlama,
stok, lojistik gibi alanlarda yaşanan problemlerin aktarılması amacıyla
gerçekleştirilen görüşmenin cezalandırılması maksadıyla yapıldığı,
- Kit fiyatlarında yaşanan söz konusu artışın kamu ihalelerini karlı olmaktan
çıkaracağı ve sonuç olarak ciddi bir maliyete katlanılan Miseq cihazlarından
faydalanılamayacağı,
- Miseq cihazlarında ILLUMINA tarafından üretimi yapılan ve Türkiye’de sadece
İNCEKARALAR tarafından satışı yapılan reaktif kitlerin kullanılabildiği, söz konusu
pazarda İNCEKARALAR’ın hakim durumda olduğu ve bu hakim durumunu ayrımcı
ve fahiş fiyatlama yapmak suretiyle kötüye kullandığı
iddia edilerek Kurum nezdinde işlem tesis edilmesi talep edilmiştir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 29.03.2017 tarih ve 2190 sayı ile giren başvuru
üzerine hazırlanan 14.04.2017 tarih ve 2017-3-23/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu,
27.04.2017 tarihli Rekabet Kurulu (Kurul) toplantısında görüşülmüş ve 17-14/199-M sayı
ile önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca düzenlenen 18.07.2017
tarih ve 2017-3-23/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- İNCEKARALAR hakkında 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un
(4054 sayılı Kanun) 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek olmadığı,
- İNCEKARALAR’ın eylemlerinin 4054 sayılı Kanun kapsamında ihlal
oluşturmamasını teminen miktara ve diğer satış koşullarına bağlı fiyat listelerini
müşterilerine şeffaf bir şekilde bildirmesi yönünde 4054 sayılı Kanun’un 9.
maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca İncekaralar Tıbbi Cihazlar Ticaret A.Ş.’ye
görüş bildirilmesi gerektiği
sonuç ve kanaatine ulaşıldığı ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Hakkında İnceleme Yapılan: İNCEKARALAR
(5) İNCEKARALAR, medikal ve laboratuvar sistemlerinin ithalatı ve satışı, sağlık sektörü ve
sanayi alanlarına ileri teknoloji sistem ve cihazIarın sağlanması, satış ve satış sonrası
hizmetlerin sunulması, anahtar teslimi hastane, sanayi tesisi ve laboratuvar projelerinde
danışmanlık hizmeti sunulması alanlarında faaliyetlerini sürdürmektedir. İNCEKARALAR,
sağlık ve endüstri sektörlerinde uluslararası bilinirliğe sahip markaların Türkiye
temsilciliğini de yürütmektedir.
(6) İNCEKARALAR’ın proje faaliyetleri, hastane ve her türlü Ar-Ge laboratuvarı konusunda
yeni yatırımcılara yönelik, proje öncesi danışmanlık ve fizibilite çalışması ile birlikte,
yatırım için gerekli donanım ihtiyaçlarının saptanması, inşaat, montaj, aplikasyon,
kullanıcı eğitimi, bakım ve servis de dahil olmak üzere ihtiyaçların tek elden temin
edilmesi, işletme danışmanlığı verilmesi, mevcut hastane, Ar-Ge ve kalite kontrol
laboratuvarlarının modernizasyonu olarak sayılabilir. Ayrıca üniversite hastanelerine, İl
Özel İdarelerine, Vakıf Hastanelerine, Sağlık Bakanlığı Hastanelerine doğrudan satış
yaptığı ve kamu ihalelerine iştirak ettiği ifade edilmiştir. İNCEKARALAR’ın İllumina
markası dışında Miseq muadili cihaz ve reaktif kit satışı bulunmamaktadır.

17-26/397-176
3/29

I.2. İlgili Pazar
I.2.1. Sektör Hakkında Bilgi1
(7) Başvuru konusu şikayetin olduğu yeni nesil dizileme (sekanslama) pazarının dünyada
yeni oluşmaya başladığı, diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de bu yeni teknolojinin
ticari anlamda yaygınlaşmamış olduğu, dolayısıyla bu pazara yönelik olarak mevcut
durumda sağlıklı istatistiki veriye ulaşma imkanı olmadığı belirtilmektedir.
(8) İNCEKARALAR tarafından Türkiye’de dağıtılan, üreticisi ve patent sahibi ILLUMINA olan
Miseq cihazlar DNA sekanslama (dizileme) sistemleri içinde yer almaktadır. Sekanslama
sistemleri de daha geniş küme olan moleküler tanı2 alanında kullanılan birçok yöntemden
biridir3.
(9) Sekanslama sistemleri “Sanger tabanlı” ve “yeni nesil dizileme” olarak ikiye ayrılmaktadır.
Sanger tabanlı DNA dizileme yöntemi4, hedef DNA bölgelerinin dizisini ortaya çıkarmakta
kullanılan, günümüzde doğruluk bakımından altın standart olarak kabul edilen bir
yöntemdir. Yeni nesil dizileme yöntemi ise hız, kapasite ve ölçebildiği gen büyüklükleri
bakımından Sanger5 yönteminden çok üstün yanlara sahiptir. Bununla birlikte yeni nesil
dizileme yöntemleriyle ulaşılan sonuçlar farklılık arz ettiğinde veya alışılmadık tanı söz
konusu olduğu durumlarda odaklanılan gen bölümünün doğrulaması Sanger tabanlı
sistemler ile gerçekleştirilmektedir. Örnek olarak, Sanger tabanlı sistem bir kişinin DNA
dizilemesini 10 günde yapabilirken yeni nesil dizileme cihazları ile 100 kişinin DNA
dizilemesi bir günde yapılabilmektedir. Öte yandan Sanger sistemlerin çok uzun genleri
analiz edecek kapasitesinin olmadığı6 ancak yeni nesil sistemlerle odaklanılan genin bir
bölümünde doğrulama amaçlı kullanıldığı ifade edilmektedir.
(10) MEDSANTEK tarafından gen sayısı çok fazla ise yeni nesil dizileme cihazı ile bu soruların
tamamına hızlı bir şekilde cevap bulunabildiği örnek olarak kalıtsal genetik hastalıklarda,
yüzlerce potansiyel bölgenin tek bir seferde incelenebildiği, normalde aylar, yıllar
sürebilecek süreçlerin birkaç saat gibi kısa bir sürede sonuçlandırılabildiği ifade
edilmektedir.


1 Bu bölümün hazırlanmasında teşebbüslerden gelen bilgilerden yararlanılmıştır.
2 Şikayetçinin ifadesine göre, moleküler tanı alanında Becton Dickinson (BD Max, BD Viper sistemleri),
AmoyDx (Moleküler Onkoloji parametreleri), Qiagen (Hematoloji, Mikrobiyoloji Realtime PCR, Pyrosekans)
cihazları da bulunmaktadır. Ancak, bu cihazlar Miseq sisteminin yaptığı uygulamaları yapamamaktadır.
Miseq sistemi yeni nesil dizileme cihazıdır ve DNA'nın nükleotid dizisini (ATGC) çıkarmaktadır. Yine
başvuru sahibi, Miseq sisteminin dünyaca kabul görmüş veri kalitesinin, şikayetçi de MiSeq cihaz ve
reaktifleri ile çalışmaya yönlendirdiğini ifade etmiştir.
3 Örneğin moleküler tanı amacıyla kullanılan yöntemlerden biri olan real time sistemlerin (Roche, Qiagen,
Becton Dickinson gibi) DNA dizilemesini yapamadığı, bu nedenle sekanslama sistemleri ile aynı amaç için
kullanılamayacağı belirtilmiştir. Real time sistemlerin de sekanslama sistemlerinin yapamadığı miktar tayini
yapabildiği ifade edilmiştir.
4 DETA-GEN yetkilisi tarafından İnsan Genom projesinin bu sistem ile başladığı ifade edilmiştir. GENOMED
tarafından da bu projenin Sanger ile 13 yıl gibi uzun bir sürede yürütüldüğü ifade edilmiştir.
5 Applied Biosystems, Thermo Fisher Scientific, Medsantek ve Genomed bu alanda faaliyet göstermektedir.
6 Genomed tarafından Sanger sekanslama ile 800 baz dizilenebilirken, yeni nesil sekanslama ile
milyonlarca baz genin dizilenebildiği ifade edilmiştir.
17-26/397-176
4/29

(11) Hacettepe Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Ekim TAŞKIRAN tarafından da Sanger
cihazların yeni nesil dizileme cihazlarına genel olarak ikame olmadığının kabul edildiği,
Sanger‘in eski nesil olduğu ifade edilmiştir. Bununla birlikte, Sanger ve yeni nesil dizileme
cihazlarının tek gen incelemesinde ikame olarak kabul edilebileceği, örneğin halihazırda
Sanger yöntemi ile teşhis edilebilecek bir ailevi akdeniz ateşi hastalığının teşhisi için yeni
nesil dizileme cihazı kullanmanın lüks olduğu aynı işin Sanger ile yapılabildiği belirtilmiştir.
(12) Yine genetik tanı alanında faaliyet gösteren L.E.S. Mikrogen Genetik Tani Merkezi Ltd.
Şti. yetkilisi Sanger ve yeni nesil dizileme (NGS-yeni jenerasyon dizileme) cihazlarının,
ikisinin de genetik şifrenin dizilenmesi alanındaki cihazlar olduğunu, Sanger’in altın
standart olmakla birlikte daha küçük boylu dizileri analiz ederken, yeni nesil cihazların
hem miktar hem de alan olarak daha büyük dizileri analiz ettiğini, yeni nesil cihazların
güvenilirliğinin Sanger'e göre daha düşük olduğunu, yeni nesil dizileme cihazı ile bulunan
sorunların Sanger ile ayrıca kontrol edilebildiğini, bazı standart durumlarda ise bu kontrole
gerek olmadığı, bu nedenle Sanger ve yeni nesil cihazların bazen tamamlayıcı (kontrol
amaçlı kullanıldığında) olarak bazen de ikame olarak (kısa gen dizilerinin taranmasında)
kullanıldığını ifade etmektedir.
(13) Bu anlamda söz konusu sistemlerin birbirinin yerine kısıtlı bir alanda kullanılabildiği,
Sanger sisteminin daha çok doğrulama amaçlı kullanıldığı ve bu yönüyle tamamlayıcı
nitelikte olduğu, bununla birlikte bazı alanlarda ikame olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır.
(14) Şikayetçi ve İNCEKARALAR’dan alınan bilgiye göre, yeni nesil dizileme pazarında
dünyada dört sistem mevcuttur: Bunlar; Illumina7 (Örn: Miseq)8, Thermo Fisher Scientific
(Örn: İontorent), Pacific Biosciences ve Oxford Nanopore Technologies'dır9. Bunlardan
ilk ikisi Thermo Fisher Scientific ve Illumina, moleküler tanıya yönelik kullanıma uygun
sistemlerdir10.


7 DETA-GEN yetkilisi tarafından Kızılay tarafından yürütülen Türkök projesi için Acıbadem hastanesinde
İllumina marka cihaz kullanıldığı belirtilmiştir.
8ILLUMINA tarafından üretilen cihazlar kapasite ve diğer özellikler bakımından farklılaşmakta, bu markanın
teşebbüslerin farklı ihtiyaçlarına yönelik olarak Miniseq, Miseq, Nextseq, Highseq ve Novaseq adında
cihazları bulunmaktadır.
9 İNCEKARALAR tarafından, sekanslama pazarında diğer kategorisinde rakip olarak Çin ve Kore’de
üretilen markasız (no-name) sistemler olduğu ifade edilmektedir. İNTRON yetkilisi ile yapılan telefon
görüşmesinde Qiagen gene reader sisteminin de yeni nesil dizileme sistemi olduğu ancak aynı işi
yapamadığından Qiagen’nin Türkiye distribütörü ATQ’nun da Acıbadem Hastanesi tarafından düzenlenen
ihaleye Illumina ile girdiği belirtilmiştir.
10 Şikayetçiden alınan bilgiye göre Pacific Biosciences ve Oxford Nanopore Technologies’in pazar payının
çok düşük (%(…..)) olduğu, araştırma amaçlı kullanıldığı, DNA dizileme işi yapan start-up firmaları olduğu
ancak piyasada bu cihazlara yönelik tanı kitinin bulunmadığı belirtilmiştir.
17-26/397-176
5/29

(15) Yeni nesil dizileme sistemleri patentli teknolojileri gereği kapalı sistemlerdir ve çalışması
için reaktif kit takılması zorunludur. Sektörde faaliyet gösteren teşebbüslerin ve
uzmanların tamamı tarafından, her iki yeni nesil dizileme sisteminin de (Illumina ve
Thermo Fisher) sadece kendi markası ile uyumlu reaktif kitler ile çalışabildiği ifade
edilmektedir11. Reaktif kitler tek seferlik kullanıma uygundur. Reaktif kitlerde yan sanayi
ürün bulunmamaktadır. Bununla birlikte, reaktif kitlere takılan tanı kitleri12 ise birden fazla
marka ile uyumlu olarak üretilebildiğinden burada bir marka sınırlaması söz konusu
olmayıp sistemler bu açıdan da açık sistem olarak nitelendirilmektedir. Türkiye’de
MEDSANTEK ve GENOMED tarafından satılan Thermo Fisher markası pazardaki diğer
ana rakip konumundadır. Ancak teşebbüsler tarafından Illumina’nın kullanımının kolay
olduğu ve kaliteli veri sağladığı bu nedenle pahalı olmasına karşın özel hastanelerce de
tercih edildiği belirtilmektedir13. Kamu hastanelerinde de çoğu zaman ihale
şartnamelerine göre Illumina’nın talep edildiği ancak mevzuat gereği ekonomik olan
cihaza yönlenilmesi hallerinde Thermo Fisher’ın tercih edilebildiği ifade edilmektedir.
Örnek olarak görüşülen Yrd. Doç. Dr. Ekim TAŞKIRAN tarafından Hacettepe’de Illumina
cihaz bulunmadığı ifade edilmiştir. Bazı teşebbüsler tarafından Thermo Fisher’ın
İllumina’ya göre hata payının daha yüksek olduğu ifade edilmiştir. Bu kapsamda yardımcı
doçent görüşlerini “1-100 arasında numaralandırarak örnek vermek gerekirse, lllumina
40-100 birim okuma kapasitesine sahiptir. Thermo ise alt banda hitap etmektedir. Ör: 0-
70 okuma kapasitesine sahiptir, Ion Proton ile Nextteq modelleri açısından Thermo ve
lllumina markaları örtüşebiliyor. Fakat, tam anlamıyla rakip oldukları ifade edilemez.
Rekabetten ziyade iki cihaz arasında tercih yapılması söz konusudur.” şeklinde ifade
etmiştir.
(16) Başvuru konusunu oluşturan reaktif kitlerin farklı türleri ve ebatları (cycle) bulunmakta,
reaktif kitlerin ebatlarına göre çekim yapabileceği örnek sayısı değişmektedir.
Teşebbüsler tarafından reaktif kitlerin kullanım süresinin 4-6 ay arasında değiştiği ifade
edilmekle birlikte bu süre toplamda açılmadan kullanılabileceği süreyi ifade etmektedir.
Yukarıda da ifade edildiği gibi reaktif kitler tek kullanımlıktır. Bir kez kullanıldığında kaç
hastaya ait gen dizilemesinin yapıldığına bağlı olarak maliyete olan etkisi değişmektedir.
Bu konuda Yrd. Doç. Dr. Ekim TAŞKIRAN tarafından reaktif kitlerin kendi içindeki skala
anlamında da birbirine ikame olamayacağı, örneğin 300 cycle'lik bir kitin 500 cycle'lik kit
yerine kullanılamayacağı, kullanılması halinde çalışmanın başarısız olmasına veya
ekonomik olarak zarara yol açacağı, cycle'lardaki farklılıklara göre okuma uzunluğunun
değiştiği ifade edilmiştir.


11 Dünya'da üretilen tüm birleşik parçalar, aksesuarlar gibi, reaktif kitlerin de Illumina cihazlara takılan,
cihazların "içinde" olan parçalar olduğu, üretim standartları, üreticilere göre değişen teknoloji ve tercihler ve
de kalite üretim sistemleri gereği söz konusu kitlerin de ILLUMINA tarafından üretildiği, bununla birlikte
Illumina cihazların (Miseq de dahil) açık sistemler olduğu ve hemen hemen dünyada üretilmekte olan tüm
tanı kitleriyle çalışma imkanı sunduğu ifade edilmektedir.
12 Tanı kiti satışı alanında faaliyet gösteren teşebbüsleri, MEDSANTEK, ATQ, GEN ERA, GENOMED,
BioDPC, INTRON, İNVİTRO olarak sıralamak mümkündür. Bu teşebbüsler distribütörlerden cihaz satın
alarak kit karşılığı ihalelere girebilmekte, bu arada tanı kiti satışı da yapmaktadır.
13 Şikayetçi, Illumina Miseq sistemlerinin dünyada da adet bakımından %(…..) pazar payı ile tercih edildiğini
ifade etmektedir.
17-26/397-176
6/29

(17) İllumina uyumlu reaktif kitlerin Türkiye’deki tek satıcısı konumunda olan İNCEKARALAR
tarafından14, bu reaktif kitlerin yurtdışından herhangi bir engel olmadan ithal edilebildiği,
ancak yurtdışından getirilen kitlerin herhangi bir garantisinin bulunmadığı ifade
edilmektedir. Bir diğer deyişle bu ürünler özelinde "üretici firma tarafından eğitilmiş
sertifikalı uzmanı ve satış sonrası servis ve garanti hizmeti" verilmediği vurgulanmaktadır.
(18) Teşebbüsler tarafından dünyada toplam 150 civarında kit üreticisi firma olduğu tahmin
edilmektedir15. Dünyada üretilen hemen tüm tanı kitlerinin Illumina cihazları ile uyumlu
olduğu ifade edilmektedir.
(19) İNCEKARALAR ihalelere cihaz ve kit gibi ürün satışı için girmekte, buna karşın şikayetçi
ve rakibi konumundaki teşebbüsler de daha çok çeşitli kuruluşlar tarafından yapılan
hizmet ihalelerine girmektedir16. Şikayetçi ve rakipleri bu tür cihazları satın alarak
hastanelerin açtıkları "hizmet alımı" ihalelerine iştirak etmektedirler. Şikayetçi gibi
teşebbüsler (distribütörü olunan markalar haricinde) ihalelere girerken ana distribütörden
aldıkları yetki belgelerini sunmaktadırlar. Bu kapsamda şikayetçi, Pamukkale Üniversitesi
tarafından 2016-2017-2018 yıllarına ilişkin düzenlenen ihaleye girebilmek için
İNCEKARALAR tarafından sağlanan yetki belgesini dosya kapsamında sunmuştur.
(20) Dizileme cihazları, üretim maliyetleri içinde ar-ge faaliyetlerinin büyük yer kapladığı
yüksek teknolojili ürünlerdir. Sektörde bir cihazın ortalama ömrünün 5-7 yıl olduğu kabul
edilmektedir. Gerek dizileme cihazlarının, gerekse de bu cihazların yedek parça, sarf
malzemesi ve teknik servis maliyetleri oldukça fazladır. Ancak yine de yedek parça, sarf
malzemesi ve bakım-onarım maliyetlerinin toplam maliyet içindeki payı görece düşük
kalmaktadır. Bunun sebebi, cihaz maliyetlerinin, yedek parça, sarf malzemesi ve teknik
servis maliyetlerine kıyasen oldukça yüksek olmasıdır. Belli bir marka tıbbi görüntüleme
ve teşhis cihazının satın alınmasından sonra başka bir marka cihaza geçilmesi zor
olduğundan, bu durum müşteriler tarafından ekonomik açıdan makul bulunmamaktadır.
Nitekim söz konusu cihazların değiştirilmesinde öncelikle cihazın maliyetinden kaynaklı
bir geçiş maliyeti bulunmaktadır. Bunun yanı sıra, yeni cihazın kurulumu, teknik personel
tarafından cihazın kullanımının öğrenilmesi gibi maliyetler ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla
belli bir marka cihazdan başka bir marka cihaza geçişte, müşteriler yüksek maliyetlerle
karşılaşmaktadır.
(21) Ar-ge faaliyetleri ve ileri teknoloji gereksinimi nedeniyle, üreticilerin katlandığı maliyetlerin
yeni nesil dizileme cihazlarının fiyatlarına yansıdığı ve bu cihazların fiyatlarının milyon
dolarları bulabildiği görülmektedir. Söz konusu cihazların üretimi için teşebbüsler
tarafından yüksek maliyetlere katlanılması gerektiğinden, bu pazara girişler oldukça sınırlı
kalmaktadır. Ayrıca yüksek maliyetlere katlanılarak üretilen bu cihazlar ve bunlara ait
yedek parça ve sarf malzemelerinin büyük bir kısmı patent haklarıyla korunduğundan, bir
üreticiye ait ürünler başka bir teşebbüs tarafından üretilememektedir.
(22) ILLUMINA mevcut durumda Türkiye pazarında sadece İNCEKARALAR ile çalıştığından
Illumina cihazları satışında tek yetkili distribütör İNCEKARALAR’dır.

14 Şikayetçi tarafından, Illumina reaktif kitlerin yurt içerisinde tek yetkili distribütörü İNCEKARALAR'dan
temin edilebildiği, yurtdışındaki satışı ise çeşitli ülkelerde tayin ettiği distribütörleri veya kendi temsilcileri
vasıtasıyla olduğu, her distribütörün veya temsilcinin sorumlu olduğu bir veya birden çok ülke olabildiği,
tayin edildiği bölge dışına satış yapmaması gerektiği, aksi takdirde bayilik veya distribütörlük sözleşmesinin
ILLUMINA tarafından feshinin söz konusu olabildiği, piyasadan alınan duyumlara göre farklı firmaların
yurtdışından ürün temin etmeyi denediği ancak ILLUMINA tarafından bu yolun bir müddet sonra
engellendiği ifade edilmiştir.
15 Kitler konusunda Türkiye'de de öne çıkan firmalar; Agilent Technologies, Roche-Kapa Biosystems,
Roche–NimbleGen, Life Tech–bn, Qiagen, Multiplicom, Otogenetics, PacBio, Bioo Scientific, IDT xGen,
Beckman, Archer, Epigentek, EpiCenter, Clontech şeklinde sıralanabilir.
16 İNCEKARALAR mevcut durumda hizmet ihalelerine girmemektedir.
17-26/397-176
7/29

(23) Cihaz pazarına göre alt pazar olarak nitelebilecek hizmet ihalelerine giriş pazarında
şikayetçiden alınan bilgiye göre, Miseq ile moleküler tanı alanında pazara girme
konusunda genel anlamda bir sınırlama bulunmamaktadır. Pazarın büyük kısmını kamu
hastaneleri bünyesindeki laboratuvarlara yerinde hizmet sağlanması veya kit karşılığı
cihaz kapsamındaki satışlar oluşturmaktadır. Dolayısıyla pazara giriş için kamu
ihalelerinde aranan yeterlilik koşullarına sahip olunması, bazı kamu ihalelerinde üretici
firmadan veya onun yurtiçindeki temsilcisinden (Örn: İNCEKARALAR) yetki belgesi
alınması istenilmektedir.
(24) İlk yatırım maliyetine ilişkin olarak şikayetçi tarafından, Miseq cihaz için yaklaşık (…..) TL
ile (…..) TL arasında değişen yatırım gerektirdiği, cihazın kullanımı için bazı ek cihazlar
ve laboratuvar gereçlerinin gerekli olduğu, bu maliyete, çoğu kamu hastanesinin
laboratuvar altyapısının elverişli olmaması veya çalışılan yerde daha önce herhangi bir
laboratuvar olmaması nedeniyle inşaat ve tefrişat maliyetlerinin de eklenebildiği, bu
maliyetlere de ihaleyi kazanan firmaların katlandığı dolayısıyla kamu hizmet ihalelerinde
toplam altyapı gereksinimine bağlı olarak (…..) TL - (…..) TL arasında değişen yatırımın
gerekli olacağı ifade edilmektedir.
(25) Sektör hakkında tanıtıcı bilgilere yer verilmesinin ardından takip eden bölümde dosya
konusu başvuru ile ilgili sekanslama pazarı, tıbbi cihaz pazarına ilişkin önceki Kurul
kararları ışığında incelenerek, ilgili pazar hakkında bilgi verilecektir.
I.2.2. İlgili Ürün Pazarı
(26) Önaraştırmaya konu şikâyetin temelinde İNCEKARALAR’ın Illumina marka Miseq
cihazının kullanılması için gerekli reaktif kit pazarındaki eylemleri yer almaktadır. Bu
noktada şikâyete konu eylemin incelenebilmesi için, satışı gerçekleştirilen cihaza ait ürün
pazarına ve bu pazarla ilişki içerisinde olan reaktif kit pazarına yönelik değerlendirme
yapmak gerekmektedir.
(27) Dayanıklı malların oluşturduğu ve Miseq cihazların da içerisinde yer aldığı pazarlar,
zamanla tamamlayıcı ürün ve hizmetlere ihtiyaç duymaları sebebiyle “birincil” veya
“öncül” pazarlar olarak isimlendirilmektedir. Yedek parça, sarf malzemesi, tamir, bakım-
onarım hizmetleri gibi birincil ürünle birlikte kullanılan ve birincil ürünün satın alınmasıyla
veya satın alınmasından belli bir süre sonra ihtiyaç duyulan ürün ve hizmetlerin
bulunduğu pazarlar ise “ikincil” veya “ardıl” pazarlar olarak tanımlanmaktadır.
(28) Rekabet hukuku literatüründe, öncül ve ardıl ürün ve hizmetlerin yer aldığı pazarların
tanımlanmasında i) söz konusu ürün ve hizmetlerin aynı pazara dahil edilip
edilemeyeceği, ii) eğer bu sonuca ulaşılamazsa ardıl ürün ve hizmetlerin yer aldığı
pazarların marka-spesifik tanımlanıp tanımlanamayacağı hususları değerlendirilmektedir.

17-26/397-176
8/29

(29) Pazarda şikâyete konu cihazla eşdeğer nitelikte cihazların bulunması öncül pazar
özelinde yapılacak ilgili ürün pazarı tanımlamasında dikkate alınacak bir unsur olarak
değerlendirilmektedir. Bunun yanında şikâyete konu cihaza ait reaktif kitler ile bu cihazın
rakibi konumunda olan tıbbi cihazlara ait reaktif kitlerin birbiriyle ikame edilip
edilemeyeceği hususu da ardıl pazarlara yönelik olarak yapılacak pazar tanımlamasında
önem arz etmektedir. Bu bağlamda yukarıda da ifade edildiği üzere yeni nesil dizileme
cihazları sadece kendi markalarında olan reaktif kitler ile çalışabildiğinden Thermo Fisher
marka bir cihaza (Örn: İontorent) uygun bir reaktif kit ILLUMINA’ya ait bir dizileme
cihazına (Örn: Miseq) uyum sağlamayacaktır. Bu anlamda reaktif kitler birbirleriyle ikame
edilememektedir17. Diğer bir ifadeyle, Illumina markalı bir cihaza sahip olan müşteri, rakip
markaların ikincil ürününe geçememekte ve bu durum söz konusu müşteriyi Illumina
markalı ikincil ürünlere bağımlı kılmaktadır.
(30) Tüm bunların yanında, yeni nesil dizileme cihazları maliyetli cihazlardır. Bu durum,
cihazlar bir kez satın alındıktan sonra bir başka marka cihaza geçiş maliyetinin yüksek
olması sonucunu doğurmakta ve böylelikle müşteriyi söz konusu cihazı kullanım ömrünün
sonuna kadar değiştirmemeye sevk etmektedir. Geçiş maliyetlerinin yüksekliğine tekabül
eden bu durum, ikincil ürünlerin fiyatlarının birincil ürüne göre düşük olması da göz önüne
alındığında daha da önem kazanmaktadır.
(31) Nitekim İNCEKARALAR tarafından müşterilerin veya son kullanıcıların reaktifleri
yurtdışından ithal edebildikleri için, "başka bir cihaza geçişi" ihtimal olarak
düşünmedikleri*, önemli bir kısım reaktif kitin, toplam genetik test veya DNA dizileme
maliyetine etkisinin son derece sınırlı olduğu ve kurumların hastalarına verdikleri test
sonuç maliyetlerine etkisi olmadığı18, son 4 yıl içinde bu sebeplere dayalı bir "başka
cihaza geçiş" vakasına rastlanmadığı ifade edilmiştir.
(32) Miseq cihazın ortalama kullanım ömrü beş yıldır19. Hassas ve yüksek teknoloji ürünü bir
cihaz olduğundan önlem amaçlı olarak bakım gerektirmektedir. Reaktif kitlerinin kullanım
ömrünün teşebbüsler tarafından 3 ay ile bir yıl arasında değişen süreler olduğu ifade
edilmiştir. Şikayetçi tarafından kullanım sıklığına göre toplam reaktif kit ihtiyacının yılda
20 ile 40 reaktif kit arasında olduğu açıklanmıştır. Buna göre ortalama beş yıl ömrü olan
bir MiSeq cihazın toplamda ortalama 150 reaktif kit ihtiyacı olacağı belirtilmiştir.
(33) Miseq güncel cihaz alım bedeli, şikayetçiye verilen son cihaz teklifi üzerinden, güncel kur
ile hesaplandığında (…..) TL 'dir. Bahse konu cihaz maliyeti dışında, cihazın
kullanılabilmesi için gerekli olan maliyetlere ise aşağıdaki tabloda yer verilmiştir. Bu
hesaplamaya göre beş yıl ömrü olan bahse konu cihazın maliyeti hariç olmak üzere
katlanılması gereken toplam maliyet (…..) TL’dir.



17 Genel olarak tıbbi cihazların kendilerine özgü teknolojileri ve donanımları olduğu için, bu husus yalnızca
yedek parçalar için değil, Illumina markalı dizileme cihazlarına verilen bakım-onarım ve servis için de
geçerlidir. Illumina marka dizileme cihazı için verilecek olan servisle rakip markalı dizileme cihazlar için
verilecek olan servis arasında bazı farklılıklar olduğu, bu nedenle her iki servisin ikame edilemeyeceği
değerlendirilmektedir.
18 Ayrıca, söz konusu reaktifleri yurtdışından getiren şirketler, genelde hizmet alımı ihalelerine girdikleri için,
her zaman "test başına" fiyat teklifi vermekte oldukları, reaktif maliyetleri halihazırda test başına maliyetin
içine yedirilmiş olduğundan teklifte ayrı bir masraf kalemi olarak görünmediği ifade edilmiştir.
19 İNCEKARALAR tarafından MiSeq cihazının toplam tahmini kullanım ömrünün 7 yıl, ilk cihaz satış
bedelinin (…..) ABD Doları, 7 yıl boyunca katlanması gereken kit, yedek parça, sarf malzemesi ve bakım
gibi maliyetlerin toplam tutarının (…..) ABD Doları olduğu ifade edilmiştir.
17-26/397-176
9/29

Tablo 1: Şikayetçinin Sunduğu Cihazın Kullanım Süresi Boyunca Katlanılan Ardıl Maliyetler Çizelgesi
Ürün adı Ürün/Hizmet Alım
Periyodu
Ürün/Hizmet
Birim Fiyatı20 (TL)
Ürün/Hizmet Toplam
Fiyatı21 (TL)
Reaktif kiti Yıllık (30 kutu) (…..) (…..)
Ek cihaz maliyeti Tek Seferlik (…..) (…..)
Sarf maliyeti Yıllık (…..) (…..)
Yedek parça dahil teknik servis Yıllık (…..) (…..)
Toplam (…..)
Kaynak: Bakırköy KHB ihalesi örneği alınarak şikayetçi tarafından yapılan hesaplama.
(34) Kurul’un tıbbi teşhis ve görüntüleme cihazı sektörüne ilişkin kararları incelendiğinde, ardıl
pazar tanımlamalarında marka-spesifik pazar tanımlama anlayışının benimsendiği
görülmektedir. Gerek yukarıda yer verilen bilgiler gerek Kurul’un geçmiş tarihli kararları
da göz önünde bulundurularak, işbu dosya bakımından da marka uyumunun gerekliliğinin
değişmediği dikkate alındığında, marka-spesifik ardıl pazar belirlenebileceği
değerlendirilmektedir.
(35) Bu çerçevede, ilgili ürün pazarlarının, “yeni nesil dizileme cihazları pazarı” (öncül pazar),
“Illumina markalı yeni nesil dizileme cihazlarına yönelik yedek parça ve sarf malzemeleri
pazarı” (ardıl pazar) olarak belirlenebileceği, ancak bu aşamada kesin bir pazar tanımına
gidilmeden, şikayet edilen teşebbüsün hakim durumda olduğu varsayılarak kötüye
kullanma analizi yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmiştir.
I.2.3. İlgili Coğrafi Pazar
(36) İlgili ürün pazarını oluşturan ürünlerin ülke içinde rekabet şartlarının bölgesel olarak
farklılaşmasına neden olacak bir unsurun bulunmaması nedeniyle ilgili coğrafi pazar
“Türkiye” olarak ele alınmıştır.
I.3. Değerlendirme
(37) Şikayetçi tarafından öne sürülen iddialar; İNCEKARALAR’ın distribütörlüğünü yürüttüğü
Illumina marka Miseq cihazlarında Türkiye’de sadece İNCEKARALAR tarafından satışı
yapılan reaktif kitlerin kullanılabildiği, söz konusu pazarda İNCEKARALAR’ın hakim
durumda olduğu ve bu hakim durumunu ayrımcı ve fahiş fiyatlama yapmak suretiyle
kötüye kullandığı yönündedir.
(38) Başvuruda, ILLUMINA’nın Türkiye distribütörlüğünü yapan İNCEKARALAR’ın Miseq
cihazları ve reaktif kitlerinin şikâyetçiye sağlandığı, bununla birlikte 2017 yılında sunulan
fiyat teklifinin 2016 yılında sunulan fiyat teklifi karşısında fahiş seviyede olduğu, cihazların
kullanımı için söz konusu kitlerin zorunlu bir nitelik taşıdığı ve alternatif temin imkânının
da bulunmadığı ifade edilmektedir. Aşağıdaki Tablo 2’de reaktif kitler için İNCEKARALAR
tarafından teklif edilen fiyatlar bir önceki yılla mukayese edilerek sunulmaktadır. Fiyatların
satış adetleri ile ilişkisini görebilmek amacıyla parantez içinde 2016 için satılan 2017 yılı
için teklifte yer alan adetlere de yer verilmiştir.
Tablo 2: 2016 Şikayetçiye Satış Fiyatları ve 2017 Şikayetçiye Teklif Edilen Fiyatlar İçin Kutu Bazlı Reaktif
Kit Fiyatları ve Artış Oranları
Nano 500 cyle v2 500 cyle v3 150 cyle v3 600 cycle
2016 (ABD Doları) (…..) (…..) (…..) (…..)
2017 (ABD Doları) (…..) (…..) (…..) (…..)
Değişim Tutarı (ABD Doları) (…..) (…..) (…..) (…..)
Değişim Oranı ~%(…..) ~%(…..) ~%(…..) ~%(…..)
Kaynak: Şikayet başvurusu
(39) Başvuru kapsamında sunulan yukarıdaki tabloda her ne kadar Nano 500 cyle reaktif kit
türü için (…..) ABD Dolarının baz fiyatı olduğu ifade edilse de- kararın ilerleyen

20 Teşebbüs tarafından yapılan hesaplamalarda 1 ABD Doları=3,5 TL esas alınmıştır.
21 Şikayetçi tarafından yapılan hesaplama hataları raportörler tarafından giderilmiştir.
17-26/397-176
10/29

bölümünde ayrıntılarına yer verileceği üzere- 23.06.2016 tarihinde revize edilen sözleşme
ekinde söz konusu reaktif kite ait alım adetinin düşürülmesi ile halihazırda ürün fiyatının
(…..) ABD Dolarından (…..) Dolarına yükseltildiği görülmekte, bu nedenle baz fiyat olarak
(…..) ABD Dolarının esas alınarak fiyat artışının %(…..) yerine, %(…..) olarak
güncellenmesi gerekmektedir.
(40) Yukarıda yer alan ve başvuru dilekçesi doğrultusunda sunulan tabloda şikayetçinin
kendisini 2016 yılı için sunulan fiyatlar ile 2017 yılı için sunulan fiyatları karşılaştırdığı
görülmektedir. Bu noktada, kararın ilerleyen bölümlerinde ifade edileceği üzere 2016
yılında şikayetçi İNCEKARALAR’dan rakiplerine kıyasla daha uygun fiyatlarda ürün satın
almaktadır. Bu bağlamda objektif zam oranlarını görebilmek amacıyla, şikayetçiye teklif
edilen 2017 fiyatlarının İNCEKARALAR tarafından satılan ürünlerin 2016 ortalama satış
fiyatları ile karşılaştırılması gerekmektedir.
Tablo 3: 2016 İNCEKARALAR Ortalama Satış Fiyatı, 2017 Yılı Şikayetçiye Teklif Edilen Fiyatlar İçin Kutu
Bazlı Reaktif Kit Fiyatları ve Artış Oranları
Nano 500 cyle v2 500 cyle v3 150 cyle v3 600 cycle
2016 Ortalama Satış
Fiyatları (TL)22
(…..) (…..) (…..) (…..)
2017 Yılı (TL23) (…..) (…..) (…..) (…..)
Değişim Tutarı (TL) (…..) (…..) (…..) (…..)
Değişim Oranı ~%(…..) ~%(…..) ~%(…..) ~%(…..)
Kaynak: Raportörler tarafından yapılan hesaplama
(41) Üstteki tabloda İNCEKARALAR 2016 ortalama satışları ile şikayetçiye teklif edilen fiyatlar
karşılaştırıldığında, nano 500 cycle için %(…..) ile değişim oranının diğer ürünlerdeki
değişim oranından düşük olduğu görülmektedir.
(42) Her ne kadar İNCEKARALAR’dan 2017 yılında gelen tekliften, şikayetçi tarafından Tablo
2 de görüldüğü üzere sırasıyla (…..), (…..), (…..), (…..) adet talep edildiği anlaşılmaktaysa
da şikayetçi tarafından gönderilen e-postada aynı ürünler için sırasıyla (…..), (…..), (…..),
(…..) adet kutu reaktif kit için önceki yıl fiyatları talep edilmiş, buna karşın İNCEKARALAR
tarafından “(…..) Bey, gerek supply contract’ın (…..) tarihinde sona ermesi, gerekse etik
olmayan davranışlarınız, (illumina ile gerek yurt içi gerekse yurtdışında görüşme) sonucu
fiyatlar yeniden revize edilmiş ve teklif hazırlanarak incelemenize sunulmuştur” cevabının
verildiği görülmektedir. İNCEKARALAR tarafından söz konusu duruma yönelik olarak
önceki yıllardaki taahhütlerini yerine getirmemeleri ve toplu alıma ilişkin kesin bir alım
taahhüdünün olmaması nedenleriyle, revize fiyatların uygulandığı ifade edilmektedir.


22 Hesaplamaya bedelsiz ürünler dahil edilmemiştir.
23 Yukarıdaki tabloda yer alan ABD Doları tutarlarının 3,5 ile çarpılarak TL’ye çevrilmiş halidir.
17-26/397-176
11/29

(43) Öte yandan başvuru konusuna ilişkin olarak İNCEKARALAR’dan gelen cevabi yazıda,
reaktif kitlerin şikayetçi tarafından da ithal edilerek ticaretinin yapıldığı ifade
edilmektedir24. Şikayetçi tarafından da Miseq reaktif teminini 2017 itibarıyla yurtdışından
yaptıkları ancak bu kitleri, kit karşılığı ya da hizmet alımı ihalelerinde kullandıkları için
satışını gerçekleştirmedikleri ifade edilmiştir. Dosya raportörleri tarafından şikayetçi ile
yapılan telefon görüşmesinde, şikayetçinin Miseq cihazlar bazında ihalelere katılan en
büyük şirket ve İNCEKARALAR’ın en büyük reaktif kit müşterisi olduğu25, (…..) ABD
Doları civarında (…..) adet Miseq cihaz yatırımında bulundukları, 2014 ve 2015 yıllarında
cihaz alımı yaparken reaktif kitleri de birlikte satın aldıkları, 2016 yılında ise bir yıllık
sözleşme ile çalıştıkları ifade edilmiştir.
(44) Pazar gücüne ilişkin olarak, İNCEKARALAR tarafından genel olarak sekanslama
pazarında hakim durumda olunmadığı, Sanger’in de dahil olduğu pazarda ciddi bir
rekabet yaşandığı ifade edilmekte, cevabi yazıda sunulan pazar payları tablosunda
“sekanslama ve array sistemleri” pazarında pazar paylarının 2014-2015 yılları için %(…..)
aralığında olduğu ifade edilmektedir26. Yine teşebbüs tarafından sekanslama pazarında,
hastane ve laboratuvarlar alternatif olarak Miseq ve muadili cihaz veya sistem yatırımı
yapmaksızın yurtdışına numune gönderimi suretiyle genetik tarama test sonuçlarını temin
edildiği ifade edilmektedir. İNCEKARALAR tarafından Miseq cihaz pazarında ithalat
yapılabilmesinin önünde bir engel bulunmadığı, fakat bu yolu tercih eden teşebbüslerin
üretici firma tarafından eğitilmiş sertifikalı uzmanı ve satış sonrası servis ve garanti
hizmetinin bulunmadığı ifade edilmiştir. Nitekim şikayetçi tarafından (…..) adet ikinci el
Miseq cihaz ithalatı gerçekleştirildiği ifade edilmektedir. Bu nedenlerle de mevcut
durumda pazarda sağlıklı dataya ulaşabilmenin mümkün olmadığı ileri sürülmektedir. Bu
kapsamda yeni nesil dizileme pazarında faaliyet gösteren teşebbüslerden son 3 yıla
ilişkin elde edilen verilerle hesaplanan pazar payları aşağıdaki tabloda sunulmaktadır.
Tablo 4:Yeni Nesil Dizileme Pazarında Faaliyet Gösteren Teşbbüslerin Adet ve Tutar (TL) Bazında Satışları
ve Pazar Payları

2014 2015 2016
Yeni Nesil Dizileme
Pazarı
Pazar
Payı
(%) Adet
Pazar
Payı
(%) Tutar
Pazar
Payı
(%) Adet
Pazar
Payı
(%) Tutar
Pazar
Payı
(%) Adet
Pazar
Payı
(%) Tutar
ILLUMİNA İNCEKARALAR (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
THERMO
FİSHER
MEDSANTEK (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
GENOMED (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Toplam 100

(…..) 100 (…..) 100 (…..) 100 (…..)

100 (…..) 100 (…..)
Kaynak: Teşebbüslerden elde edilen veriler


24 İNCEKARALAR tarafından ayrıca GEN ERA, INTRON, DATA-GEN, FARMASINA gibi hizmet firmaları
ve hastanelerin "hizmet alımı" ihalelerine giren firmaların söz konusu reaktifleri şirketlerinden almadığı,
başka ülkelerden veya Otogenetics gibi OEM (original equipment manufacturer/orijinal parça üreticisi)
üreticilerinden temin ettikleri, dolayısıyla, piyasada OEM reaktif kitler olabileceği gibi, tüm Illumina MiSeq
reaktif kitlerinin de şirketlerinden temin edilmesi gibi bir zorlama ya da sınırlama olmadığı ifade edilmektedir.
DETA-GEN, reaktif ve kit alımlarını İNCEKARALAR, INTRON ve GEN ERA’dan temin ettiğini ifade etmiştir.
INTRON, 2016-2017 yılları için yeni nesil DNA dizileme tanı kitleri üreten BioScientific (ABD) firmasının
yetkili Türkiye distribütörü olduğunu belirtmiş, yurtdışından alım yaptığına ilişkin herhangi bir açıklama
yapmamıştır. Şikayetçi ise, farklı firmaların yurtdışından reaktif kit temin etmeyi denediğini, ILLUMINA
tarafından bu yolun bir müddet sonra engellendiğini belirtmiştir.
25 Bu durum İNCEKARALAR verilerine göre teyit edilmiştir.
26 Öte yandan İNCEKARALAR tarafından, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de Sanger tabanlı
sistemlerin yaygın kullanılan cihazIar olduğu ve tahmini %(…..)’lik bir pazar payı ile tartışmasız pazar lideri
olduğu ifade edilmektedir.
17-26/397-176
12/29

(45) Yukarıdaki tablodan, ILLUMINA’nın Türkiye’de daha dar olan yeni nesil dizileme
pazarında yüksek bir pazar payına sahip olduğu görülmektedir. Pazar daha geniş ele
alınıp Sanger sistemler de dahil edildiğinde ILLUMINA’nın pazar payı düşerek ciro
bazında aynı yıllar itibarıyla sırayla %(…..), %(…..) ve %(…..) olmaktadır.
(46) Başvuru sahibi tarafından, yetki belgelerinin distribütörler tarafından ihale bazında
verildiği bu nedenle ihale ile alınan işin süresi boyunca geçerli olduğu, şikayetçinin de
2016 yılında girilen ihalelere İNCEKARALAR’dan aldığı işin süresi boyunca tanınan yetki
belgesi ile girdiği buna karşın 2017 yılında fiyatlarda artış yapıldığı ifade edilmiştir.
Şikayetçi ile yapılan telefon görüşmesinde, 2017 döneminde İNCEKARALAR’dan
yükselen fiyatlar nedeniyle alım yapılmadığı ve bunun yerine yurtdışından kendi imkânları
ile ürün getirildiği ancak bu yöntemin yıllık (…..) adet reaktif kit alımları olduğu için
sürdürülebilir olmadığı, ILLUMINA’nın talepleri ülke distribütörlerine yönlendirmesi ve
sistemi bu şekilde yönetmesi nedeniyle bunun sakınca yaratabileceğinden endişe
duydukları ifade edilmiştir. Gerçekten de İNCEKARALAR’dan alınan veriler
incelendiğinde şikayetçinin 2016 yılında İNCEKARALAR’ın reaktif kit satışında (…..)
müşterisi olduğu görülmektedir27.
(47) İNCEKARALAR tarafından gönderilen belgelerde şikayetçi ile 2016 yılında ilk
sözleşmedeki alım taahhüdüne uymaması nedeniyle ikinci bir sözleşme imzalandığı ifade
edilmiş olup aşağıda yer alan tablolarda iki sözleşmedeki reaktif kit alım taahhütleri ile
alımları karşılaştırmalı olarak sunulmuştur.
Tablo 5: İNCEKARALAR ile Şikâyetçi Arasında İmzalanan 25.01.2016 Tarihli Sözleşmeye Göre Taahhüt
Edilen Adetler
Stok Kodu Taahhüt Edilen Ürün Adedi
Birim Fiyatı
(ABD Doları)
Toplam Fiyat
(ABD Doları)
Faturalanan
Adet
MS-102-2003 MiSeq Reagent Kit
v2 (500cycle)
(…..) (…..) (…..) (…..)
MS-102-3001 MiSeq Reagent Kit
v3 (150 cycle)
(…..) (…..) (…..) (…..)
MS-103-1003 MiSeq Reagent
Nano Kit, v2 (500 cycles)
(…..) (…..) (…..) (…..)
MS-102-3003 MiSeq• Reagent Kit
v3 (600 cycle )
(…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: İNCEKARALAR tarafından sunulan belge
(48) Şikayetçi ile İNCEKARALAR arasında 25.01.2016’da akdedilen sözleşmedeki taahhütler
incelendiğinde (Tablo 5) şikayetçinin sadece v3 (600 cycle) reaktif kiti için taahhüdünün
tamamını yerine getirdiği; diğer taahhütlerinin önemli oranı için satın alma
gerçekleştirmediği anlaşılmıştır. (…..) kutu kit taahhüdünün (…..) kutusu, (…..) kutu kit
taahhüdünün (…..) kutusu, (…..) kutu kit taahhüdünün ise yalnız (…..) kutusu sipariş
edilmiş ve faturalandırılmıştır. Tamamlanmayan taahhütler üzerine, taraflar arasında
taahhütlerin yenilendiği 23.06.2016 tarihli yeni bir sözleşme düzenlenmiştir.


27 İNCEKARALAR’ın Miseq marka reaktif kit satışlarının ciro bakımından %(…..)’sini şikayetçi satın
almaktadır. Şikayetçiyi, %(…..) ile Acıbadem Hastaneleri, %(…..) ile Orhun Sağlık Hiz. Tic. Ltd. Şti. ve
%(…..) ile INVITROTEK takip etmektedir. Taraflar arasındaki 2017 yılı ticari ilişkileri kapsamında;
İNCEKARALAR tarafından, şikayetçi ile diyaloglarının devam ettiği, Haziran 2017‘de şikayetçiye hızlı ve
etkili bir servis-bakım hizmeti sundukları ifade edilmiş, bununla birlikte şikayetçinin yurtdışından direkt
Illumına marka reaktif kit getirmek suretiyle aslında ilişkiyi kesen taraf olduğu, farklı ülke ve kanallardan
ithalat yaptıkları, ticari bir işletme olarak, her zaman ve daima tüm müşterileri ve stratejik ortakları ile iletişim
halinde oldukları ifade edilmiştir.
17-26/397-176
13/29

Tablo 6: İNCEKARALAR İle Şikayetçi Arasından İmzalanan 23.06.2016 Tarihli Sözleşmeye Göre Taahhüt
Edilen Adetler
Stok Kodu Taahhüt Edilen
Ürün Adedi
Birim Fiyatı
(ABD Doları)
Toplam Fiyat
(ABD Doları)
Faturalanan
Adet
MS-102-2003 MiSeq Reagent Kit
v2 (500cycle)
(…..) (…..) (…..) (…..)
MS-102-3001 MiSeq Reagent Kit
v3 (150 cycle)
(…..) (…..) (…..) (…..)
MS-103-1003 MiSeq Reagent
Nano Kit v2 (500 cycles)
(…..) (…..) (…..) (…..)
MS-102-3003 MiSeq Reagent Kit
v3 (600 cycle)
(…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: İNCEKARALAR tarafından sunulan belge
(49) Yukarıda yer alan iki tablo arasında alım taahhüdünün (…..)’den (…..)’e düşmesi üzerine
3. sırada yer alan MS-103-1003 MiSeq Reagent Nano Kit v2 (500 cycles) fiyatının
İNCEKARALAR tarafından (…..) ABD Dolarından (…..) ABD Dolarına artırıldığı
anlaşılmaktadır. Tablo 6’dan görüldüğü üzere, yeniden revize edilen miktarlara şikayetçi
tarafından bazı kalemler bazında biraz daha yaklaşıldığı, bazı taahhütlerin de yerine
getirildiği görülmektedir.
(50) İNCEKARALAR ile şikayetçi arasında 23.06.2016’da imzalanan Satış Sözleşmesi’nin
“Sözleşmenin Feshi ve Cezai Şartlar” başlıklı 5. maddesinin 3. fıkrasında “Alıcı, her
halükarda 31/12/2016 tarihine kadar işbu sözleşme Ek 1’de listelenen ürünlerin
tamamının resmi siparişini vermeyi kabul ve taahhüt eder. Belirtilen tarihe kadar sipariş
vermediği ürünler Satıcı tarafından fatura edilecek olup, Alıcı eksik sipariş vermiş olduğu
ürünlere ait fatura tutarını madde 4.2. de28 belirtilen şekilde ödemesini yapacaktır.” hükmü
yer almaktadır. Bahsi geçen hükümde yer alan EK-1’de listelenen ürünler Tablo-6’da yer
almaktadır. İlgili tablo incelendiğinde şikayetçinin v2 (500 cycle) kit için verdiği (…..)
kutuluk taahhütün (…..) kutusunu satın aldığı, V3 (150 cycle) kit için verdiği (…..) kutuluk
kitin (…..) kutusunu satın aldığı anlaşılmaktadır. Sonuç olarak şikayetçinin listelenen
ürünlerin tamamının siparişini vermediği değerlendirilmiştir.
(51) Konuyla ilgili diğer hükümler de aşağıda sıralanmaktadır:
5.2.”…Alıcı tarafından her ne sebeple olursa olsun, sözleşmeye konu malın
siparişinden vazgeçilmesi durumunda satıcının uğramış olduğu ve uğrayacağı
zararlar ile sözleşmenin yapılmasına ilişkin sarf edilen masraflar da Alıcı
tarafından Satıcıya ödenecektir.”
7.5. “Alıcı ekli listedeki malların tamamını partiler halinde (ve/veya satıcının
önceden alıcıya bildireceği, üretici firma ile belirlenen mutad sipariş dönemlerine
uyacak şekilde) 31/12/2016 tarihine kadar almayı kabul ve taahhüt eder.”
(52) Yukarıda yer alan hükümlere ilişkin olarak İNCEKARALAR tarafından şirket olarak
sözleşmelerle ilgili cezai müeyyideyi uygulamadıkları, şikayetçi de bu kapsamda bir cezai
müeyyide uygulanmadığı, ticari olarak tüm müşterileriyle iyi ilişkilerde olmak esasıyla
çalıştıkları, böylesi zararlara katlandıkları ifade edilmiştir.
(53) Bu kapsamda dosya konusu şikâyetin detaylarına ve taraflar arasındaki sözleşme
koşullarına yer verilmesinin ardından takip eden bölümde başvuru, aşırı fiyatlama ve
ayrımcılık başlıkları altında incelenecektir.

28 4.2. “Ödeme şekli; işbu sözleşme madde 4.4’te belirtilen Banka hesap numaralarına, proforma faturada
belirtilen döviz cinsinden fatura tarihini müteakip 60 gün içinde yatırılacaktır.”
17-26/397-176
14/29

I.3.1. Aşırı Fiyatlama İddiası Bakımından Değerlendirme
(54) Aşırı fiyat uygulaması 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesi kapsamında, hâkim durumun
kötüye kullanılması davranışlarından birini teşkil etmektedir. Bir eylemin hâkim durumun
kötüye kullanılması olarak değerlendirilebilmesi için teşebbüsün hâkim durumda
bulunması ve hâkim durumdaki teşebbüsün eyleminin kötüye kullanma olarak kabul
edilebilecek nitelikte olması gerekmektedir. Bu bağlamda, İNCEKARALAR’ın Illumina
marka Miseq cihazlar ve bu cihaz üzerinde kullanılabilecek reaktif kitler bakımından
Türkiye’deki tek yetkili distribütör olduğu dikkate alındığında, anılan teşebbüsün ilgili
pazarda hakim durumda olduğu varsayımı altında başvuru konusu iddianın 4054 sayılı
Kanun’un 6. maddesi kapsamında bir kötüye kullanma hali teşkil edip etmediği
incelenmiştir.
(55) Aşırı fiyatlandırma, “hâkim durumdaki bir teşebbüsün fiyatının sürekli bir biçimde ve
önemli ölçüde rekabetçi fiyatın üzerinde olması hali” olarak tanımlanabilir29.
(56) Şikâyetin aşırı fiyat bağlamında değerlendirmesi için öncelikle fiyat karşılaştırması ve
fiyat-maliyet analizinden oluşan ekonomik değer testi uygulanmıştır. Söz konusu testin ilk
aşamasında, incelemeye konu olan ürünün/hizmetin fiyatının aşırı olup olmadığını tespit
etmeye yönelik fiyat-maliyet karşılaştırması, ikinci aşamasında ise ürünün/hizmetin
fiyatının kendi içinde ya da rakip ürünlerin/hizmetlerin fiyatlarına kıyasla aşırı olup
olmadığını tespit etmeye yönelik fiyat kıyaslaması yapılması gerekmektedir. Esasen,
fiyat/maliyet kıyaslaması yaparken maliyet ölçütünün belirlenmesi, maliyetin
hesaplanması ve makul kâr marjının ne olduğunun belirlenmesi ile ilgili zorluklar ortaya
çıkmaktadır. Bu nedenle ekonomik değer testinin birinci aşamasından sonra ikinci
aşamaya geçilerek fiyat kıyaslaması yapılmaktadır. Bu kıyaslamada teşebbüsün kendi
fiyatlarıyla yapılan karşılaştırmalar (teşebbüsün farklı zamanlarda, farklı ürünlere, farklı
müşteri gruplarına veya farklı coğrafi pazarlarına uyguladığı fiyatların kıyaslanması)
kullanılabileceği gibi, teşebbüsün rakiplerinin uyguladığı fiyatlandırmalar da
kullanılabilmektedir.
(57) Bu kapsamda aşırı fiyat incelemesi sistematiğine göre öncelikle İNCEKARALAR’ın cihaz
ve reaktif kit maliyet bilgilerine ve satış fiyatlarına yer vermek gerekmektedir.

29 17.01.2014 tarih ve 14-03/60-24 sayılı Kurul kararı, 12.11.2014 tarih ve 14-45/812-365 sayılı Kurul kararı.
17-26/397-176
15/29

Tablo 7: İNCEKARALAR'ın Miseq Cihaz ve Reaktif Kit Alım Adet ve Fiyatları (TL), Satış Adet ve Fiyatları
(TL), Ortalama Birim Fiyatların Karşılaştırılması ve Brüt Kar Marjları

2014 2015
Adet Tutar Birim Fiyat Adet Tutar Birim Fiyat
Miseq
Cihaz
Alımı (…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)
Satışı (…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)
Brüt Kar Oranı

(…..)

(…..) (…..) (…..)

Miseq
Reaktif
Kit
Alımı (…..) (…..)

(…..)

(…..) (…..) (…..)
Satışı (…..) (…..)

(…..)

(…..) (…..) (…..)
Brüt Kar Oranı

(…..) (…..)


2016 2017 (İlk 6 ay)
Adet Tutar Birim Fiyat Adet Tutar Birim Fiyat
Miseq
Cihaz
Alımı (…..) (…..) (…..)

(…..) (…..)

(…..)
Satışı (…..) (…..)

(…..)

(…..) (…..)

(…..)
Brüt Kar oranı

(…..)

(…..)

Miseq
Reaktif
Kit
Alımı (…..) (…..)

(…..)

(…..) (…..)

(…..)
Satışı (…..) (…..)

(…..)

(…..) (…..)

(…..)
Brüt Kar Oranı

(…..)

(…..)
Kaynak: İNCEKARALAR’dan alınan verilerle raportörler tarafından yapılan hesaplamalar
(58) Yukarıda yer verilen tabloya göre İNCEKARALAR’ın reaktif kitlerde brüt karlılık oranının
%(…..) ila %(…..) arasında değiştiği görülmektedir. Dikkat edilmesi gereken bir husus
vardır ki, söz konusu maliyetler sadece alım maliyetlerinden oluşmakta, bu aşamada
işletmenin diğer maliyetlerini içermemektedir. Öte yandan İNCEKARALAR yetkilisi
tarafından reaktif kitlerin garanti kapsamında olduğu ve bozuk çıkan ya da sorunlu reaktif
kitler yerine yenisinin bedel alınmadan temin edildiği ifade edilmiştir. Benzer şekilde
şikayetçi tarafından da yurtdışından teminin sürdürülebilir olmadığı ifade edilirken reaktif
kitlerin garantisinin olmadığı ifade edilmiştir. Bu bağlamda İNCEKARALAR tarafından
bedelsiz verilen reaktif kitlerin de maliyetleri artırabileceği söylenebilecektir30. Öte yandan
İNCEKARALAR tarafından ILLUMINA’dan yaptıkları alım adetlerine göre alım fiyatlarının
değiştiği ifade edilmiştir.


30 İNCEKARALAR verilerinden, garanti kapsamında sunulup sunulmadığı bilinmemekle birlikte, 2014
yılında (…..) adet, 2015 yılında (…..) civarında reaktif kit bedelsiz verilirken, 2016 yılında (…..) adet reaktif
kitin bedelsiz verildiği görülmektedir. Bu sayılar 2014 ve 2015 yıllarındaki adet bazında satışlarının sırasıyla
%(…..) ve %(…..)’üne denk gelirken, 2016 yılı için %(…..)’sine denk gelmektedir.
17-26/397-176
16/29

(59) Yukarıda reaktif kit ortalama fiyatları dikkate alınmış, daha detaydaki durumu görebilmek
amacıyla aşağıdaki tablolarda 2014, 2015, 2016 ve 2017 yılı ilk altı ay için ürün bazında
karlılık oranları hesaplanmıştır.
Tablo 8: İNCEKARALAR 2014 Yılı Reaktif Kit Türü Bazında Ortalama Alım ve Satış Fiyatları ve Brüt Karlılık
Oranları
Illumina Marka Reaktif Kit Türleri
Ortalama
Alım Fiyatı
(TL)
Ortalama
Satış Fiyatı
(TL)
Ortalama
Üzerinden
Hesaplanan
Brüt Karlılık (%)
MS-102-2002 - MiSeq Reagent Kit v2 ( 300 cycle)

(…..) (…..) (…..)
MS-102-2003 - MiSeq Reagent Kit V2 (500 Cycle)

(…..) (…..) (…..)
MS-102-3001 - MiSeq Reagent V3 150 Cycle (Paired-
End Reagent Plate(150 Cycle) MiSeq Flowcell and wash
buffer

(…..) (…..) (…..)
MS-102-3003 - MiSeq Reagent Kit V3 ( 600 Cycle)

(…..) (…..) (…..)
MS-103-1003 - MiSeq Reagent Nano Kit ( 500 Cycle)
MiSeq Nano FlowCell ( Uo to 1 M Cluster PF) Paired-
End Reagent Plate,MiSeq Nano FlowCell, Wash Buffer (…..)

(…..)31 (…..)
Kaynak: İNCEKARALAR’dan gelen bilgi

Tablo 9: İNCEKARALAR 2015 Yılı Reaktif Kit Türü Bazında Ortalama Alım ve Satış Fiyatları ve Brüt Karlılık
Oranları
Illumina Marka Reaktif Kit Türleri
Ortalama
Alım
Fiyatı
(TL)
Ortalama
Satış Fiyatı
(TL)
Ortalama
Üzerinden
Hesaplanan Brüt
Karlılık (%)
MS-102-2002 - MiSeq Reagent Kit v2 (300 cycle)

(…..) (…..) (…..)
MS-102-2003 - MiSeq Reagent Kit v2 (500cycle)

(…..) (…..) (…..)
MS-102-3001 - MiSeq® Reagent Kit v3 (150 cycle)

(…..) (…..) (…..)
MS-102-3003 - MiSeq® Reagent Kit v3 (600 cycle)

(…..) (…..) (…..)
MS-103-1002 - MiSeq Reagent Micro Kit, v2 (300
cycles)

(…..) (…..) (…..)
MS-103-1003 - MiSeq Reagent Nano Kit, v2 (500 cycles)

(…..) (…..) (…..)
Kaynak: İNCEKARALAR’dan gelen bilgi













31 2014 yılında İNCEKARALAR tarafından toplamda (…..) adet bedelsiz verilen reaktif kitten (…..)’ü MS-
103-1003 kodlu reaktif kitten oluştuğu için ortalama satış fiyatı olduğundan daha düşük hesaplanmakta
buna bağlı olarak karlılık oranı da (…..) olmaktadır.
17-26/397-176
17/29

Tablo 10: İNCEKARALAR 2016 Yılı Reaktif Kit Türü Bazında Ortalama Alım ve Satış Fiyatları ve Brüt
Karlılık Oranları
Illumina Marka Reaktif Kit Türleri
Ortalama
Alım
Fiyatı (TL)
Ortalama
Satış Fiyatı
(TL)
Ortalama
Üzerinden
Hesaplanan
Brüt Karlılık (%)
MS-102-2001 - MiSeq Reagent Kit v2 (50 cycle)

(…..) (…..) (…..)
MS-102-2002 - MiSeq Reagent Kit v2 (300 cycle)

(…..) (…..) (…..)
MS-102-2003 - MiSeq Reagent Kit v2 (500cycle)

(…..) (…..) (…..)
MS-102-2022 - MiSeq Reagent Kit v2 (300 cycle) - 20 pack

(…..) (…..) (…..)
MS-102-3001 - MiSeq® Reagent Kit v3 (150 cycle)

(…..) (…..) (…..)
MS-102-3003 - MiSeq® Reagent Kit v3 (600 cycle)

(…..) (…..) (…..)
MS-103-1002 - MiSeq Reagent Micro Kit, v2 (300 cycles)

(…..) (…..) (…..)
MS-103-1003 - MiSeq Reagent Nano Kit, v2 (500 cycles)

(…..) (…..) (…..)
Kaynak: İNCEKARALAR’dan gelen bilgi


Tablo 11: İNCEKARALAR 2017 Yılı Reaktif Kit Türü Bazında Ortalama Alım ve Satış Fiyatları ve Brüt
Karlılık Oranları
Illumina Marka Reaktif Kit Türleri
Ortalama
Alım Fiyatı
(TL)
Ortalama
Satış Fiyatı
(TL)
Ortalama
Üzerinden
Hesaplanan Brüt
Karlılık (%)
MS-102-2002 - MiSeq Reagent Kit v2 (300 cycle)

(…..) (…..) (…..)
MS-102-2003 - MiSeq Reagent Kit v2 (500cycle)

(…..) (…..) (…..)
MS-102-3001 - MiSeq® Reagent Kit v3 (150 cycle)

(…..) (…..) (…..)
MS-102-3003 - MiSeq® Reagent Kit v3 (600 cycle)

(…..) (…..) (…..)
MS-103-1002 - MiSeq Reagent Micro Kit, v2 (300
cycles)

(…..) (…..) (…..)
MS-103-1003 - MiSeq Reagent Nano Kit, v2 (500
cycles)

(…..) (…..) (…..)
Kaynak: İNCEKARALAR’dan gelen bilgi


17-26/397-176
18/29

(60) Aşağıdaki tabloda da şikayetçiye 2017 için yapılan teklif sonucunda hesaplanan ortalama
brüt karlılık hesaplamalarına yer verilmektedir.
Tablo 12: İNCEKARALAR 2017 Yılı Reaktif Kit Türü Bazında Ortalama Alım Fiyatı ve Şikâyetçiye Teklif
Edilen Satış Fiyatları, Yeni ve Eski Brüt Karlılık Oranları
Illumina Marka Reaktif Kit
Türleri
2017 Yılı
Ortalama
Alım Fiyatı
(TL)
Şikayetçiye
2017 Yılında
Teklif Edilen
Ücretler
(ABD Doları)
Şikayetçiye
2017 Yılında
Teklif Edilen
Ücretler
( TL)
Teklif
Üzerinden
Hesaplanan
Brüt Karlılık
(%)
Diğer Müşterilere
Satışlarından
Kaynaklanan
Ortalama Brüt
Karlılık (%)
MS-102-2002 - MiSeq
Reagent Kit v2 (300 cycle)

(…..) (…..)
MS-102-2003 - MiSeq
Reagent Kit v2 (500cycle)

(…..)

(…..) (…..) (…..) (…..)
MS-102-3001 - MiSeq®
Reagent Kit v3 (150 cycle)

(…..)

(…..) (…..) (…..) (…..)
MS-102-3003 - MiSeq®
Reagent Kit v3 (600 cycle)

(…..)

(…..) (…..) (…..) (…..)
MS-103-1002 - MiSeq
Reagent Micro Kit, v2 (300
cycles)

(…..) (…..)
MS-103-1003 - MiSeq
Reagent Nano Kit, v2 (500
cycles)

(…..)

(…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: İNCEKARALAR’dan gelen bilgi
(61) Yukarıdaki tablodan şikayetçiye 2017’de dört ürün türü için yapılan teklifin karlılığı ile diğer
müşterilere yapılan satışlardan kaynaklanan ortalama brüt karlılıkların tablodaki sırasıyla
%(…..)’ye %(…..); %(…..)’e %(…..); %(…..)’a %(…..) ve son olarak %(…..)’a %(…..)
olduğu görülmektedir.
Tablo 13: Şikayetçinin 2017 yılı için İNCEKARALAR’dan Aldığı Fiyat Teklifi İle Yurtdışı Fiyatların
Karşılaştırılması
Stok Kodu
Yurtdışı
Fiyatları
(ABD Doları)
İNCEKARALAR’ın Şikâyetçiye
02.02.2017 Tarihli Teklifi
(ABD Doları)
Fark (%)
MS-102-2003 MiSeq Reagent Kit v2
(500cycle)
(…..) (…..) (…..)
MS-102-3001 MiSeq® Reagent Kit v3
(150 cycle)
(…..) (…..) (…..)
MS-103-1003 MiSeq Reagent Nano Kit
v2 (500 cycles)

(…..) (…..) (…..)
MS-102-3003 MiSeq Reagent Kit v3
(600 cycle)

(…..) (…..) (…..)
Kaynak: Şikayetçiden Gelen Bilgiler
(62) Yukarıdaki tablodan ise şikayetçinin şikâyete konu reaktif kitleri İNCEKARALAR’a göre
daha uygun fiyatlarla temin ettiği anlaşılmaktadır. Yurtdışı fiyatlarla İNCEKARALAR’ın
teklifi arasındaki fark %(…..)’dan %(…..)’e kadar değişebilmektedir. Yurtdışı fiyatlarla
Türkiye fiyatlarının arasında fark bulunması çeşitli sebeplere dayanmaktadır. Şikayetçi
tarafından yurtdışından teminin, geçici bir çözüm olarak görüldüğü ifade edilmiştir. Çünkü
yurtdışından temin edilen reaktif kitlerde bir sorun olması halinde, İNCEKARALAR'dan
teminde olduğu gibi değiştirme imkanı bulunmamaktadır. Dolayısıyla yurtdışından alım,
uzun vadede sürdürülebilir ve güvenli bir temin kaynağı olarak görülmemektedir.

17-26/397-176
19/29

(63) Yukarıda yer alan tablolarda, teşebbüsün genel olarak reaktif kit ürünlerinde ve reaktif kit
türü bazında brüt karlılık oranlarına yer verilmiş olup, gerek hangi karlılık oranının aşırı
olduğu yönünde bir yorumlama yapmanın zor olması gerekse mevcut durumda net karlılık
oranlarını hesaplamanın mümkün olmaması nedeniyle fiyatların aşırı olup olmadığı
konusunda bir sonuca varmak mümkün görünmemektedir. Nitekim ürün bazında, yüksek
sayılabilecek oranlarda karlılıklar görülebilirken bazı ürünlerde de düşük sayılabilecek
karlılık oranları göze çarpmaktadır. Mevcut dosya ve sektör kapsamında İllumina markalı
yeni nesil dizileme cihazlarına yönelik yedek parça ve sarf malzemeleri pazarı
bakımından firma içi karlılık oranlarından, aşırı fiyat uygulandığı yönünde bir sonuca
varmanın olası olmadığı değerlendirilmektedir.
(64) Aşırı fiyat analizinde firmanın karlılığının hesaplanmasından sonraki aşamada,
teşebbüsün kendi fiyatları arasında yapılan karşılaştırmalar (teşebbüsün farklı
zamanlarda, farklı ürünlere, farklı müşteri gruplarına veya farklı coğrafi pazarlara
uyguladığı fiyatların kıyaslanması) yapılabileceği gibi teşebbüsün fiyatları rakiplerinin
uyguladığı fiyatlarla da kıyaslanabilmektedir. Bu kapsamda, teşebbüsün farklı müşteri
gruplarına uyguladığı fiyatlar bağlamında yapılacak karşılaştırma takip eden “Ayrımcılık
İddiası Bakımından Değerlendirme” başlıklı bölümde incelendiği için burada tekrarına yer
verilmeyecektir. Bu nedenle aşağıda teşebbüsün farklı zamanlarda farklı ürünlere
uyguladığı fiyat karşılaştırmasına yer verilecektir.
(65) Aşağıdaki tabloda İNCEKARALAR tarafından satılan ürünler dolar bazında satıldığı için,
İNCEKARALAR tarafından satılan reaktif kitlerin yıllar itibarıyla satış fiyatları ile ortalama
döviz alış kurları ve 2014-2017 arasındaki değişim oranlarına yer verilmiştir. Satış
fiyatlarının satış adetleri ile ilişkisini görebilmek amacıyla parantez içlerinde satış
adetlerine yer verilmiştir.
Tablo 14: İNCEKARALAR Tarafından Satılan Reaktif Kitlerin Yıllar İtibarıyla Satış Fiyatları (TL) (Parantez
içinde adetler belirtilmiştir.)
Illumina Marka Reaktif Kit Türleri
2014 2015 2016 2017
2014-2017
Arası Değişim
(%)
MS-102-2001 - MiSeq Reagent Kit v2
(50 cycle)

(…..)
MS-102-2002 - MiSeq Reagent Kit v2
(300 cycle)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..)
MS-102-2003 - MiSeq Reagent Kit v2
(500 Cycle)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..)
MS-102-2022 – MiSeq Reagent Kit v2
(300 cycle) – 20 pack

(…..)
MS-102-3001 – MiSeq Reagent V3
150 Cycle (Paired-End Reagent
Plate(150 Cycle) MiSeq Flowcell and
wash buffer

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..)
MS-102-3003 – MiSeq Reagent Kit V3
(600 Cycle)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..)
MS-103-1002 – MiSeq Reagent Micro
Kit, v2 (300 cycles)

(…..) (…..)
MS-103-1003 – MiSeq Reagent Nano
Kit ( 500 Cycle) MiSeq Nano FlowCell
(19 oto 1 M Cluster PF) Paired-End
Reagent Plate,MiSeq Nano FlowCell,
Wash Buffer (…..)32

(…..) (…..) (…..)

(…..)
Ortalama Dolar Alım Kuru

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..)
Kaynak: İNCEKARALAR’dan alınan verilerle raportörler tarafından yapılan hesaplamalar

32 2014 yılında İNCEKARALAR tarafından toplamda (…..) adet bedelsiz verilen reaktif kitten (…..)’ü MS-
103-1003 kodlu reaktif kitten oluştuğu için ortalama satış fiyatı olduğundan daha düşük hesaplanmakta,
buna bağlı olarak satış fiyatındaki değişim de 2014-2017 yılları arasında %(…..) gibi yapay bir artış olarak
görünmektedir. 2015 yılı fiyatları baz alındığında gerçekleşen fiyat artışı %(…..) olarak hesaplanmaktadır.
17-26/397-176
20/29

(66) Yukarıdaki tablo verilerinden genel olarak çok satış yapılan ürünlerde satış fiyatının
azaldığı görülmektedir. Öte yandan tablo yıllar itibarıyla fiyatlardaki artış eğilimi
bakımından incelendiğinde, İNCEKARALAR’ın fiyatlarının yıllar itibarıyla bazen döviz
kurundaki değişimden fazla arttığı bazen de fiyatlardaki artışın döviz kurundaki değişimin
altında kaldığı görülmektedir. Bu bilgiler ışığında İNCEKARALAR’ın yıllar itibarıyla
fiyatlarını sürekli artırdığı gibi bir sonuca varmak mümkün görünmemektedir. Bu nedenle
mevcut dosya kapsamında yıllık fiyat artış eğiliminden, aşırı fiyat uygulandığı yönünde bir
sonuca varılamamaktadır.
(67) Son olarak aşırı fiyat analizinde rakiplerin benzer ürünlerinin fiyatları karşılaştırılmaktadır.
Bu kapsamda her ne kadar farklı marka reaktif kitler birbirinin yerine kullanılamasa da
fiyatlarını karşılaştırmanın bir referans noktası oluşturabileceği görülmektedir. Bu amaçla
Thermo Fisher marka cihazlara uyumlu reaktif kitlerin satış fiyatları GENOMED’den temin
edilmiştir.
Tablo 15: Illumina ve Thermo Fisher Marka Reaktif Kit 2017 Yılı Satış Fiyatlarının Karşılaştırılması
Illumina Marka Reaktif Kit Türleri
Ortalama
Satış Fiyatı
(TL)
Thermo Fisher Marka
Reaktif Kit Türleri
Ortalama
Satış Fiyatı
(TL)
Fark
(%)
MS-102-2002 - MiSeq Reagent Kit
v2 (300 cycle)

(…..) lon 52CPŞ/530' Kit-Chef

(…..) (…..)
MS-102-2003 - MiSeq Reagent Kit
v2 (500cycle)

(…..) lon 540- Kit-Chef

(…..) (…..)
MS-102-3001 - MiSeq® Reagent
Kit v3 (150 cycle)

(…..)
ION %PRESS BARCODES
1-16

(…..) (…..)
MS-102-3003 - MiSeq® Reagent
Kit v3 (600 cycle)

(…..)
I0N > (PRESS'EARCODES
17-32

(…..) (…..)
MS-103-1002 - MiSeq Reagent
Micro Kit, v2 (300 cycles)

(…..) lon 520'" Chip Kit (4rxrı)

(…..) (…..)
MS-103-1003 - MiSeq Reagent
Nano Kit, v2 (500 cycles)

(…..) lon 540'" Chlp Kit (4rxn)

(…..) (…..)
Kaynak: İNCEKARALAR’dan elde edilen veriler ve GENOMED’den gelen bilgi
(68) Yukarıdaki tablodan Themo Fisher marka reaktif kit fiyatlarının daha fazla olduğu
görülmektedir. Bu kapsamda DETA-GEN yetkilisi ile yapılan telefon görüşmesinde,
görece Illumina cihazlarının pahalı, reaktif kitlerinin ucuz; Thermofisher cihazlarının ucuz,
reaktif kitlerinin pahalı olduğu ifade edilmiştir. Öte yandan Düzen Laboratuvarları Genetik
Tanı Merkezi Sorumlusu Prof. Dr. Ajlan TÜKÜN tarafından Ion Torrent'i Thermo Fisher’ın
kendilerine deneme amacıyla ücretsiz sunduğu, bu cihaz için herhangi bir bedel
ödemedikleri ifade edilmiştir. Sonuç olarak rakip reaktif kit ürünlerinin dosya konusu
Miseq marka cihazlarla uyumlu reaktif kitlere oranla çok daha yüksek meblağlara satıldığı
görülmektedir33.


33 Öte yandan muadil ürün fiyatlarının sağlıklı bir şekilde karşılaştırılabilmesi için firmalar tarafından
yapılması beklenen yatırımın geri dönüşü hesaplaması kapsamında; ürünün ilk alım maliyeti ve toplam
ömrü boyunca katlanılacak maliyetleri içeren toplam sahiplik maliyeti analizinin yapılması gerekmektedir.
17-26/397-176
21/29

(69) Bu değerlendirmelere ek olarak Kurul’un geçmiş kararlarındaki yaklaşımına değinmekte
fayda bulunmaktadır. 27.10.2016 tarih ve 16-35/604-269 sayılı Kurul kararında aşağıdaki
ifadelere yer verilmiştir.
“Öte yandan Rekabet Kurulu kararlarına bakıldığında da aşırı fiyat tespitinde AB’ye
paralel olarak ekonomik değer kavramının esas alındığı, ancak benzer nitelikteki ürün
ve hizmet fiyatları ile kıyaslama yoluyla aşırı fiyat tespitinin; fiyat-maliyet
kıyaslamasından daha çok kullanılan bir değerlendirme unsuru olduğu görülmektedir.
Örneğin Kurul’un BELKO’nun, Ankara ısınma amaçlı kömür pazarındaki hâkim
durumunu aşırı fiyat uygulayarak kötüye kullandığı iddiasını değerlendirdiği kararda
aşırı fiyatın tespitinde öncelik fiyat kıyaslamasına verilmiş ve fiyat-maliyet
karşılaştırmasına ancak maliyetlerin kesin olarak belirlenebildiği takdirde
başvurulması gerektiği ifade edilmiştir. Söz konusu dosya kapsamında yapılan
incelemede, ilgili ürünün fiyatı diğer coğrafi pazarlardaki satış fiyatları ile
karşılaştırılmış ve BELKO’nun fiyatlarının %50-60 oranında daha yüksek olduğu
tespit edilmiş ve buna dayanılarak, BELKO’nun aşırı yüksek fiyat uygulayarak hâkim
durumunu kötüye kullandığına karar verilmiştir. Anılan kararın en dikkat çekici tarafı
ise BELKO’nun aşırı fiyat uyguladığı dönemde zarar ediyor oluşudur. Dolayısıyla
Kurul, BELKO’nun fiyat maliyet farkı negatif olmasına karşın, BELKO’nun uyguladığı
fiyatın farklı coğrafi pazarlarda eşdeğer nitelikteki ürünü sunan ve rekabetçi olduğu
kabul edilen teşebbüslerden daha yüksek olmasını aşırı fiyat değerlendirmesi
yapmak için yeterli görmüştür.
Benzer bir şekilde 17.01.2014 tarih, 14-03/60-24 sayılı TÜPRAŞ kararında maliyet
hesaplamasının sağlıklı bir veri sunmadığı değerlendirilerek, fiyat maliyet
karşılaştırması yerine TÜPRAŞ tarafından uygulanan rafineri satış fiyatları, en yakın
erişilebilir dünya serbest piyasa fiyat oluşumu olarak kabul edilen Platts İtalya CIF
Med fiyatları ve ayrıca TÜPRAŞ’ın ihracat fiyatları ile kıyaslanarak sonuca
ulaşılmıştır.
Öte yandan her ne kadar maliyet hesaplamasına sadece maliyetin kesin ve net bir
şekilde belirlenebildiği hallerde başvurulmaktaysa da; pek çok kararda maliyet
hesaplamasına da gidilmektedir. Örneğin HAVAŞ kararında “ürünün ekonomik
değeriyle kabul edilebilir bir ekonomik bağı bulunmayan aşırı fiyat” hâkim durumun
kötüye kullanılması olarak değerlendirilmiştir.
Kurul’un hangi ölçüde bir farkı aşırı olarak kabul ettiği olayın niteliğine göre
değişmektedir. Örneğin BELKO kararında tespit edilen %50-%60 oranındaki fiyat
farkı aşırı kabul edilmekle birlikte, MTS kararında %25-30 aralığında olan fiyat
farklılığı aşırı fiyat tespiti için yeterli bulunmamıştır. BİLETİX kararında ise aşırı fiyatın
tespiti için %11-18 aralığında olan kar marjının aşırı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Öte yandan, Kurul TÜPRAŞ kararında, TÜPRAŞ’ın 2008 yılının yaklaşık son üç
ayında uyguladığı fiyatların, referans fiyat olarak seçilen Platts İtalya CIF Med
fiyatlarından ortalama %15 oranında; TÜPRAŞ’ın ihracat fiyatlarının da yurtiçi
perakende satış fiyatlarının ortalama yaklaşık %30 üzerinde olmasını aşırı fiyat tespiti
yapmak için yeterli görmüştür.”

17-26/397-176
22/29

(70) Yukarıda yer verilen bilgiler ve değerlendirmeler ışığında, Türkiye’deki tek yetkili satıcı
olan İNCEKARALAR’ın yıllar itibarıyla aşırı fiyatlama olarak nitelenebilecek bir fiyat artışı
olmadığı, bu nedenle kâr marjının çok yüksek olarak nitelendirilmesinin mümkün
olmadığı, bununla birlikte sektörde genel olarak dile getirilen ILLUMINA fiyatlarının
yüksek oluşunun ILLUMINA’nın dünyadaki marka gücünden ve pazar payından,
Türkiye’de ise İNCEKARALAR’ın tek yetkili satıcı olmasından kaynaklandığı
değerlendirilmektedir. Dosya konusu reaktif kitin 2017 yılı boyunca ithalat gibi yöntemlerle
temin edilebildiği düşünüldüğünde alternatif yolların mevcut olduğu ortaya çıkmaktadır.
(71) Yukarıda yer verilen analizler ışığında, başvuru konusu eylemin, hâkim durumdaki bir
teşebbüsün fiyatının sürekli bir biçimde ve önemli ölçüde rekabetçi fiyatın üzerinde olması
hali olarak tanımlanan aşırı fiyatlama olarak nitelenmesinin mümkün olmadığı kanaatine
varılmıştır.
I.3.2. Ayrımcılık İddiası Bakımından Değerlendirme
(72) Genel olarak ayrımcılık, bir ürünün aynı maliyete sahip olmasına rağmen farklı
müşterilere farklı fiyata satılması veya maliyet farkına rağmen aynı fiyata satılması
sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bunun yanında fiyat dışında farklı koşullar uygulamak da
ayrımcılık kapsamında değerlendirilebilmektedir. Her ne kadar sürdürülebilir ayrımcılığın
pazar gücü ile ilişkili olduğu belirtilse de, rekabetçi etkilerinin varlığından dolayı fiyat
ayrımcılığının rekabet hukuku kapsamında ihlal sayılabilmesi için kapsamlı
değerlendirmelerin yapılması gerekmektedir.
(73) Literatürde, yöneltildiği taraflara göre ayrımcılığın birincil seviye zarar doğuran ayrımcılık
ve ikincil seviye zarar doğuran ayrımcılık olarak ikiye ayrıldığı görülmektedir. Birincil
seviye zarar doğuran ayrımcılıkta, hâkim durumdaki teşebbüsün kendisinin veya
bağlantılı olduğu teşebbüslerin faaliyet gösterdiği pazarlarda rakiplerinin aleyhine olacak
ayrımcı davranışları söz konusudur. Bu ayrımcılık türünde hâkim durumdaki teşebbüs,
doğrudan veya dolaylı olarak kendisinin veya bağlantılı olduğu teşebbüslerin faaliyet
gösterdiği pazarlardaki rakipleri o pazardan dışlamak ya da rakiplerin faaliyetlerini
zorlaştırmak amacıyla hareket etmektedir. İkincil seviye zarar doğuran ayrımcılıkta ise,
hâkim durumdaki teşebbüs kendisinin faaliyette bulunmadığı pazarlardaki müşterilerine
yönelik olarak ayrımcı davranışlarda bulunmaktadır.
(74) 4054 sayılı Kanun’un hakim durumdaki teşebbüslerin kötüye kullanma eylemlerini konu
edinen 6. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde “eşit durumdaki alıcılara aynı ve eşit
hak, yükümlülük ve edimler için farklı şartlar ileri sürerek, doğrudan veya dolaylı olarak
ayrımcılık yapılması” ifadeleri yer almaktadır. Dolayısıyla ayrımcılık iddialarını konu alan
Kurul kararlarında genel olarak, öncelikle alıcıların eşit durumda olup olmadığı
değerlendirilmiştir. Söz konusu değerlendirme yapılırken, alıcıların satın alma miktarı ile
birlikte pazarlık güçleri dikkate alınmıştır.
(75) 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde aranan bir diğer koşul
ise, eşit hak ve yükümlülükler için farklı şartlar ileri sürülmesidir. Bu kapsamda Kurul
kararlarında genel olarak alıcılara uygulanan fiyatların yanında, kampanyalar, alıcıların
ödeme koşulları, sağlayıcının katlandığı ek maliyetler ve ticari gerekçeler gibi hususlar
göz önünde bulundurulmuştur.

17-26/397-176
23/29

(76) Bu kapsamda öncelikle İNCEKARALAR’ın fiyatlandırma stratejisi hakkında bilgi vermek
yerinde olacaktır. İNCEKARALAR’dan gelen bilgilere göre, ILLUMINA standart fiyat
listelerini her yıl (…..) kez revize etmektedir. İNCEKARALAR da fiyatlarını söz konusu
fiyatlara göre yeniden belirlemektedir34. Satış fiyatlarındaki değişimin sebepleri
İNCEKARALAR tarafından;
 Yüksek adetlerde alım veya "yıllık alım taahhüdü" gibi orta-uzun vadeli bir iş
birliğinin söz konusu olması durumunda, imzalanan satış sözleşmeleri aracılığıyla
avantajlı ve ıskontolu fiyatlar sunulduğu,
 Üretici firma tarafından lanse edilen süreli kampanyalar, (cihaz veya reaktif kitlerde
olabilir) üretici firmanın muvafakati ile distribütörün süreli ve yerel olarak yürüttüğü
kampanyalar aracılığıyla uygun fiyatlar sunulabildiği,
 İki veya daha çok cihazın (reaktiflerin, garanti hizmetlerinin, aksesuarların) bir arada
"paket" olarak talep edilmesi durumlarında istisnai ıskontolar sunulabildiği35,
 Satışların büyük çoğunluğunu oluşturan vadeli satışların, maliyeti arttıran bir husus
olduğu, bu durumda vade farkı talep edildiği,
 Özellikle devlet üniversitelerinde karşılaşılan bir ödeme aracı olan “döner
sermayeden ödeme” yönteminin (…..) yıla kadar ödeme vadeleri içerdiği ve bu
sebeple maliyetleri önemli ölçüde artırdığı, bu durumun da satış fiyatlarına
yansıdığı,
 İthalata ilişkin maliyet değişiklikleri ve vergilerin, alış maliyetlerini ve dolayısıyla satış
fiyatlarını artırdığı,
 Yurtdışında "key account" olarak tanımlanan "önemli ve yüksek montanlı müşteriler"
için özel fiyatlar uygulandığı, bu gruptaki müşterilerin özel fiyat avantajlarının bir tek
adet reaktif alsa dahi geçerli olduğu,
 Prestij ve referans amaçlı satışlar gerçekleştirilebildiği, bu tür satışlarda amacın
temsil edilen markanın görünürlüğünü ve bilinirliğini arttırmak ve referans
kazanabilmek olduğu,
 "Çözüm ortağı" olarak iş teklifi getiren, devlet hastanelerinin "test karşılığı hizmet
alımı ihalelerine" giren aracı firmalarla satış sözleşmesi imzalandığı ve teşebbüse
özel satış fiyatları sunulduğu36
şeklinde sıralanmıştır.


34 Teşebbüs, fiyat tekliflerinin, talep eden teşebbüslerin taleplerine göre ıslak imzalı taranmış pdf dosya
formatında veya orijinali elden ulaştırıldığını belirtmiştir.
35 Bu husus, İNCEKARALAR tarafından “Bundle Fırsatları” olarak adlandırılmıştır.
36 İNCEKARALAR, bu kategorideki müşterilerine örnek olarak şikayetçiyi vermiştir. Önceki yıllarda, bu
kapsamda ihalelere İNCEKARALAR’dan Miseq cihaz ve reaktif kit satın almak suretiyle giren şikayetçi ile
satış sözleşmesi imzalanmış ve özel satış fiyatları sunulmuştur. Ancak bahsi geçen teşebbüsün satış
sözleşmesindeki taahhütlerini yerine getirmemesi sebebiyle özel indirim uygulaması devam ettirilememiştir.
17-26/397-176
24/29

(77) Bu kapsamda ilk olarak İNCEKARALAR’ın kendi müşterileri arasında bir karşılaştırma
yapmak gerekmektedir. İNCEKARALAR tarafından gönderilen cevabi yazıda şikayetçi ile
2016 yılında Miseq cihaz ve reaktif kit alımları için bir satış sözleşmesi imzalandığı ve
şikayetçiye çok özel satış fiyatları sunulduğu ifade edilmiştir. Nitekim İNCEKARALAR’ın
2016 yılındaki müşterilere ortalama satış fiyatları (Tablo 16) ve şikayetçiye uygulanan
ortalama fiyatlar incelendiğinde şikayetçinin tüm reaktif kitleri37 diğer müşterilere göre
ortalamada daha düşük fiyattan aldığı anlaşılmıştır. İndirim uygulamasının devam
ettirilmemesinin sebebi ise İNCEKARALAR tarafından sözleşmedeki taahhütlerin yerine
getirilmemesi olarak açıklanmıştır. İNCEKARALAR tarafından sunulan 2016 sözleşmeleri
kapsamında sunulan taahhütlerin bir kısmının yerine getirilmediği görülmektedir.
Tablo 16: İNCEKARALAR'ın Miseq Reaktif Kit Satışları, Şikayetçinin Alımları ve Ortalama Birim Fiyatların
Karşılaştırılması
2014 2015 2016
2017
İlk 6 ay
Şikayetçinin İNCEKARALAR’dan Miseq reaktif
alım adedi

(…..) (…..) (…..)

(…..)
Şikayetçinin İNCEKARALAR’dan Miseq reaktif
alım tutarı (TL)

(…..) (…..) (…..)

(…..)
Şikayetçinin İNCEKARALAR’dan miseq reaktif
kit birim maliyeti (TL) (…..)
38 (…..) (…..) -

Toplam İNCEKARALAR satış adedi

(…..) (…..) (…..)

(…..)
Toplam İNCEKARALAR satış tutarı (TL)

(…..) (…..) (…..)

(…..)
İNCEKARALAR Miseq reaktif kit birim fiyatı (TL)

(…..) (…..) (…..)

(…..)

Şikayetçinin reaktif kit alımlarının
İNCEKARALAR satışı içindeki adet bazında
payı (%)

(…..) (…..) (…..)

(…..)
Kaynak: İNCEKARALAR’dan alınan verilerle raportörler tarafından yapılan hesaplamalar
(78) Yukarıdaki tablodan genel olarak şikayetçinin İNCEKARALAR’dan alım fiyatlarının,
özellikle 2016 yılında, İNCEKARALAR’ın diğer müşterilere uyguladığı fiyatlara göre daha
düşük olduğu görülmektedir. Söz konusu düşük fiyatın 2016 yılında İNCEKARALAR’ın
adet bazında satışlarının %(…..)’ini şikayetçiye satıyor olmasından, bir diğer deyişle
şikayetçiye büyük montanlı alım yapmasından kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Tablodan
da görüldüğü üzere anlaşmazlıktan dolayı 2017 yılında taraflar arasında reaktif kit ticareti
olmamıştır.


37 V3 (600 cycle) kit hariç olmak üzere.
38 Bu yılda (…..) adet ürünün şikayetçiye bedelsiz sağlandığı bu nedenle ortalama fiyatın düşük olduğu
anlaşılmıştır.
17-26/397-176
25/29

(79) Yukarıda yer verilen tablo kapsamında İNCEKARALAR’ın müşterilerine uyguladığı
ortalama satış fiyatları ve şikayetçiye uyguladığı ortalama satış fiyatları görülmektedir.
Aşağıdaki tabloda ise İNCEKARALAR’ın müşterileri ve reaktif kit türü bazında satış
fiyatlarına yer verilmiştir. Satış fiyatlarının satış adetleri ile ilişkisini görebilmek amacıyla
parantez içlerinde satış adetlerine yer verilmiştir.
Tablo 17: İNCEKARALAR Tarafından Müşteri ve Reaktif Kit Türü Bazında 2016 Yılında Diğer Müşterilerine
Yapılan Satışların (TL) Şikayetçiye Sunulan Fiyat Teklifi (TL) ile Karşılaştırılması39 (Parantez içinde adetler
belirtilmiştir.)
2016
MS-102-
2002-
MiSeqRea
gentKitv2
(300cycle)
MS-102-
2003-
MiSeqReag
entKitv2
(500cycle)
MS-102-
2022-
20PackMiseq
ReagentKit(3
00Cycle-PE)
MS-102-
3001-
MiSeq®Rea
gentKitv3
(150cycle)
MS-102-
3003-
MiSeq®Rea
gentKitv3(6
00cycle)
MS-103-
1002-MiSeq
ReagentMic
roKit,v2
(300cycles)
MS-103-
1003-MiSeq
ReagentNa
noKit,v2
(500cycles)
(…..)

(…..)
(…..)

(…..)

(…..) (…..) (…..)
(…..)

(…..)

(…..) (…..)
(…..)

(…..)
Şikayetçi


(…..)

(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..) (…..)
(…..) (…..)
(…..) (…..)
(…..) (…..)
(…..) (…..)
(…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(…..)

(…..) (…..)

(…..)
(…..)

(…..)

(…..)
(…..)

(…..) (…..)

(…..)
(…..) (…..)
(…..) (…..)
(…..) (…..)
(…..) (…..)
Kaynak: İNCEKARALAR tarafından sunulan belge



39 İNCEKARALAR’ın müşterilere satış fiyatlarını gösteren verinin teşebbüsten gelen örnek faturalarda yer
alan fiyatlar ile uyumlu olduğu görülmüştür.
17-26/397-176
26/29

(80) İNCEKARALAR’ın müşterilerine sunduğu fiyatların seyrini anlayabilmek için 2016’daki
fiyatlar yukarıda incelenmiş olup, şikayetçinin 2017’de fiyat teklifi aldığı ürün grupları için
2016’da da alım yaptığı anlaşılmıştır. Tablodan çok baskın bir şekilde, parantezler içinde
yer alan alım adetleri artıkça teşebbüse uygulanan fiyatların düştüğü gözlenmektedir.
Aşağıda şikayetçinin 2017’de fiyat teklifi aldığı söz konusu ürün türlerinin her biri için
yapılan değerlendirmelere yer verilmiştir.
(81) 2016’da V2 500 cycle kitin toplamda (…..) farklı müşteriye satışı gerçekleşmiştir.
Şikayetçiye sunulan fiyat, satış yapılan diğer tüm müşterilerden önemli derecede
düşüktür. Şikayetçi, 2016’da en yüksek satış fiyatı verilen müşteriden %(…..) daha düşük
fiyata alım yapmıştır. Şikayetçiye en yakın fiyatı alan müşteri ise %(…..) daha yüksek
fiyata alım yapmıştır.
(82) V3 150 cycle kitin 2016 yılında toplamda (…..) müşteriye satışı gerçekleşmiştir. 2016
yılında söz konusu ürün için en düşük fiyat şikayetçiye verilmiştir. 2016’da şikayetçiye
sunulan fiyat teklifinin (…..) olduğu göz önüne alındığında aynı yıl (…..) için (…..)’lik satış
fiyatı yüksek görünmekle birlikte satış adetleri karşılaştırıldığında, şikayetçi (…..) adet
alırken (…..) sadece (…..) adet alım yapmıştır
(83) V3 600 cycle kitin 2016’da (…..) müşteriye satışı gerçekleşmiştir. Şikayetçi, bu
teşebbüsler arasından en düşük ikinci fiyatı almıştır. En düşük fiyatı alan teşebbüs
((…..))(…..) adet alım yaparken, şikayetçi (…..) adet alım yapmıştır. Bu bağlamda
şikayetçinin diğer rakiplerine kıyasla yine uygun fiyat aldığı değerlendirilmektedir.
(84) Nano 500 cycle kit satışı yapılan müşterilerden en düşük fiyat, şikayetçiye sunulmuştur.
Diğer teşebbüslere verilen fiyatların da şikayetçi ile yakın seyrettiği değerlendirilmiştir.
Benzer şekilde şikayetçi söz konusu reaktif kitten (…..) adet alım yaparken şikayetçiden
sonra (…..) teşebbüs (…..) adet alım ile (…..)’dir.
(85) Yukarıda yer alan değerlendirme ışığında 2016 yılında şikayetçinin rakiplerine göre daha
uygun fiyat aldığı hem ürün bazında hem de rakipleri bazında daha net olarak
görülmektedir. Bu noktada 2016 yılında şikayetçinin en çok reaktif kit alımı yapan
İNCEKARALAR müşterisi olduğunun hatırlatılmasında fayda bulunmaktadır.
(86) Öte yandan önaraştırma kapsamında fahiş veya ayrımcı fiyat uygulandığı iddia edilen
dönem 2017 yılıdır. Bu sebeple, İNCEKARALAR’ın 2017 yılı için diğer müşterilerine
sunduğu fiyatları, şikayetçiye sunulan fiyat teklifi ile karşılaştırmak gerekmektedir.


27/29




40 İNCEKARALAR tarafından şikayetçiye sunulan fiyat teklifidir, bu fiyattan alım yapılmamıştır. Şikayetçi tarafından gönderilen verilerde 2017 yılı için yapılan
hesaplamalarda 1 ABD Doları= 3,5 TL esas alınmıştır. Raportörler tarafından yapılan hesaplamalar da bu husus göz önünde bulundurularak yapılmıştır.
Tablo 18: İNCEKARALAR Tarafından Müşteri ve Reaktif Kit Türü Bazında 2017 Yılında Diğer Müşterilerine Yapılan Satışların (Adet) Şikâyetçiye Sunulan Fiyat
Teklifi (TL) ile Karşılaştırılması
2017 MS-102-2002- MiSeq Reagent Kitv2
(300cycle)
MS-102-2003-MiSeq
Reagent Kitv2
(500cycle)
MS-102-3001-
MiSeq® Reagent
Kitv3 (150cycle)
MS-102-3003-MiSeq®
Reagent Kitv3
(600cycle)
MS-103-1002-MiSeq
Reagent MicroKit,v2
(300cycles)
MS-103-1003-MiSeq
Reagent NanoKit,v2
(500cycles)
Fiyat Miktar Fiyat Miktar Fiyat Miktar Fiyat Miktar Fiyat Miktar Fiyat Miktar
(…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)
(…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)
(…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)
(…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)
(…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)
(…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)
(…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)
(…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)
(…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)
(…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)
(…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)
(…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)
Şikayetçi40
(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)

(…..) (…..) (…..)
Kaynak: İNCEKARALAR tarafından sunulan belge
28/29

(87) Tablodan miktar sütunlarında yer alan alım adetleri artıkça teşebbüse uygulanan fiyatların
düştüğü gözlenmekle birlikte buna istisna örneklerin de varlığı görülmektedir. Aşağıda
şikayetçinin 2017’de fiyat teklifi aldığı söz konusu ürün türlerinin her biri için, şikayetçiye
sunulan fiyat teklifinin konusu olan reaktif kitler üzerinden tek tek aşağıda değerlendirme
yapılacaktır.
(88) V2 500 cycle kitin (…..) farklı müşteriye satışı gerçekleşmiştir. Şikayetçiye (…..) adet ürün
satışı için sunulan fiyat teklifinin satış yapılan (…..) diğer müşteriden yalnızca birinden
((…..)) önemli derecede farklı olduğu, diğer (…..) müşteri ile yakın seyrettiği
anlaşılmaktadır.
(89) V3 150 cycle kitin 2017 yılında tek bir müşteriye ((…..)) satıldığı anlaşılmakta olup kitin
satış fiyatı (…..) TL olarak gerçekleşmiştir. Şikayetçiye sunulan fiyat teklifinin (…..) TL
olduğu dikkate alındığında %(…..)‘lik fiyat farkının önemli olduğu değerlendirilmektedir.
Fakat bu noktada, (…..) ((…..) adet) şikayetçinin teklif ettiğinden ((…..) adet) önemli
derece fazla sayıda ürün alımı yaptığı, 2016 yılındaki analize paralel şekilde fiyat farkının
alım adetindeki büyük farklılıktan kaynaklandığı değerlendirilmektedir.
(90) V3 600 cycle kitin (…..) farklı müşteriye satışı gerçekleşmiş ve İNCEKARALAR tarafından
gönderilen bilgilerden söz konusu müşterilerin tamamına şikayetçiden daha düşük fiyat
teklifi sunulduğu anlaşılmıştır. Şikayetçiye (…..) adet ürün satışı için sunulan fiyatların
diğer müşterilere sunulan fiyatlardan %(…..) ile %(…..) arasında değişen oranlarda daha
yüksek olduğu değerlendirilmiştir.
(91) Son olarak, Nano 500 cycle kitin (…..) farklı müşteriye satışı gerçekleşmiştir ve söz
konusu müşterilerin tamamına şikayetçiye sunulan fiyata yakın olmakla birlikte,
şikayetçiden daha düşük fiyat teklifi sunulduğu anlaşılmaktadır. Reaktif kit alımı yapan
müşterilerden yalnızca biri ((…..)) diğerlerinden %(…..) civarı daha düşük fiyat teklifi
almıştır. Diğer müşterilere sunulan fiyatlarla şikayetçiye sunulan fiyat teklifinin ise önemli
derecede farklılaşmadığı değerlendirilmiştir. Alım miktarlarına bakıldığında ise
şikayetçiye ((…..)adet) yakın sayıda alım yapan (…..)’e de benzer fiyat verilirken daha
düşük miktarda alım yapan müşterilere daha düşük fiyat verilebildiği görülmektedir.
(92) 2017 yılında şikayetçiye 2016 yılına göre daha yüksek fiyatlar teklif edildiği görülmekte,
İNCEKARALAR yetkilisi tarafından söz konusu durumun nedeni, alım miktarlarının
azaltılması olarak ifade edilmektedir. Gerçekten de 2016 yılında toplamda (…..) adet
reaktif kit alan şikayetçinin başvuru konusu teklifinde toplamda (…..)adet ürün
bulunmaktadır. Fakat şikayetçi, İNCEKARALAR’a 2017 yılında, 2016’da alımını
gerçekleştirdiği reaktif kit miktarının %(…..)üzerinde alım yapacağını belirtmiştir.
Dolayısıyla bahse konu teklifin 2017 yılı için alınması planlanan reaktif kitlerin bir kısmı
için olduğu değerlendirilmektedir41. Bu değerlendirme yapılırken reaktif kitlerin miadının
üç ila beş ay arasında değiştiği göz önünde tutulmuştur.
İNCEKARALAR’ın yıllar itibarıyla reaktif kit satışlarının toplam cirosu içindeki payından
bahsetmek de faydalı olacaktır. Aşağıdaki tabloda İNCEKARALAR’ın 2014, 2015 ve 2016
yılları itibarıyla net satışlarına ve reaktif kit satış tutarları sunulmaktadır.
Tablo 19: İNCEKARALAR’ın 2014, 2015 ve 2016 Yıllarında Net Satışları ve Reaktif Kit Satışları (TL)
2014 2015 2016
Net Satışlar (…..) (…..) (…..)
Reaktif Kit Satışları (…..) (…..) (…..)
Reaktif Kit Satışları/Net Satışlar Oranı (%) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: İNCEKARALAR tarafından sunulan belge

41 Alım yapan diğer teşebbüslerin de tek seferde değil, sene içinde ihtiyaç duydukça alım yapabildiği
görülmüştür.
17-26/397-176
29/29

(93) Yukarıdaki tabloda reaktif kit satışlarının teşebbüsün cirosunun %(…..)’ü arasına denk
geldiği görülmektedir. Bu kapsamda teşebbüsün, şikâyetçiye yönelik satışları için, aşırı
fiyat veya ayrımcılık yollarını kullanarak karlılığını artırmak gibi bir güdüsü olduğundan
bahsedilememektedir.
(94) Yukarıda 2016 ve 2017 yıllarına ilişkin müşteri ve ürün türü bazında, satış adetleri dikkate
alınarak yapılan değerlendirmeler ışığında başvuru konusu eylemin 4054 sayılı Kanun’un
6. maddesi kapsamında ayrımcılık olarak nitelendirilemeyeceği kanaatine varılmıştır.
(95) Sonuç olarak Türkiye’deki tek yetkili satıcı olan İNCEKARALAR’ın, aşırı
fiyatlama/ayrımcılık olarak nitelenebilecek yıllar itibarıyla artan bir fiyat artışı olmadığı, bu
nedenle kâr marjının çok yüksek olarak nitelendirilmesinin mümkün olmadığı, bununla
birlikte sektörde dile getirilen ILLUMINA fiyatlarının yüksek oluşunun ILLUMINA’nın
dünyadaki marka gücü ve pazar payından, Türkiye’de ise İNCEKARALAR’ın tek yetkili
satıcı olmasından kaynaklandığı, müşteri ve ürün türü bazında, satış adetleri dikkate
alınarak yapılan değerlendirmeler ışığında ise başvuru konusu eylemin aşırı
fiyatlama/ayrımcılık olarak nitelenmesinin mümkün olmadığı hususları dikkate
alındığında, İNCEKARALAR hakkında 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi kapsamında
soruşturma açılmasına gerek bulunmadığı kanaatine varılmıştır.
J. SONUÇ
(96) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına, gerekçeli kararın
tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak
üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy