Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 17-18/263-112
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Orman ve Su İşleri Bakanlığının "İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği Teknik Usuller Tebliği”ne istinaden yeni su abonelerinin ihtiyacı olan sayaçların 01.04.2017 tarihi itibarıyla İzmir Büyükşehir Belediyesi İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından karşılanması kararı sonucu tek bir firmanın su sayacı ihalesini almasının 4054 sayılı Kanun'u ihlal ettiği iddiası
Karar Tarihi: 01.06.2017

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2017-1-21 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 17-18/263-112
Karar Tarihi : 01.06.2017
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Adem BİRCAN, Şükran KODALAK, Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER: Hakan EREK, Abdullah ATEŞ, Zekeriya TURAN
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Ahmet OKTAY (Pınar Ticaret)
453 Sokak No:11/B Bornova/İzmir
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : - İzmir Büyükşehir Belediyesi İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi
Genel Müdürlüğü
Cumhuriyet Bulvarı No:16 Konak/İzmir
(1) E. DOSYA KONUSU: Orman ve Su İşleri Bakanlığının "İçme Suyu Temin ve Dağıtım
Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği Teknik Usuller Tebliği”ne
istinaden yeni su abonelerinin ihtiyacı olan sayaçların 01.04.2017 tarihi itibarıyla
İzmir Büyükşehir Belediyesi İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü
tarafından karşılanması kararı sonucu tek bir firmanın su sayacı ihalesini almasının
4054 sayılı Kanun'u ihlal ettiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Kuruma yapılan başvuruda özetle;
- Orman ve Su İşleri Bakanlığının (Bakanlık) 16.07.2015 tarihli ve 29418 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan "İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su
Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği Teknik Usuller Tebliği”nin (Tebliğ) 32.
maddesindeki "Bu tebliğdeki esaslar dikkate alınarak sayaçlar Büyükşehir
Belediyelerinde idarece, diğer Belediyelerde ise abone veya idarece temin edilir."
hükmüne istinaden yeni su abonelerinin ihtiyacı olan sayaçların 01.04.2017 tarihi
itibarıyla İzmir Büyükşehir Belediyesi İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel
Müdürlüğü (İZSU) tarafından karşılanması kararı alındığı,
- Bunun sonucu olarak, tek bir firmanın 200.000 adetlik su sayacı ihalesini aldığı, su
sayacı üretimi yapan diğer beş firmanın kapanma noktasına geleceği, birçok kişinin
işsiz kalacağı, bu durumun tüm Türkiye’ye yayılacağı, bu uygulamanın en kısa
sürede durdurulması gerektiği
ifade edilerek 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun)
kapsamında gereğinin yapılması talep edilmiştir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 12.04.2017 tarih ve 2566 sayı ile giren
başvuru, Rekabet Kurulunun (Kurul) 27.04.2017 tarihli toplantısında görüşülmüş ve 17-
14/202-M(1) sayı ile önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca
düzenlenen 23.05.2017 tarih ve 2017-1-21/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek
karara bağlanmıştır.

17-18/263-112
2/6

(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; İZSU’nun yeni su abonelerine sayaç temin
etmesi ve bu kapsamda gerekli olan sayaçları ihale yoluyla tek bir teşebbüsten tedarik
etmesi uygulamalarına yönelik olarak 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca
soruşturma açılmasına gerek olmadığı ve şikâyetin reddedilmesi gerektiği kanaatine
ulaşıldığı ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Hakkında İnceleme Yapılan: İZSU
(5) İZSU; İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünün kuruluşu hakkındaki
2560/3009 sayılı Kanuna1 eklenen 3305 sayılı Kanun ve 23.03.1987 tarih ve 1941 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 01.03.1987 tarih, 87/11594 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı ile İzmir Büyükşehir Belediyesi metropol alanı içinde “su ve kanalizasyon
hizmetlerini” yürütmek üzere 01.04.1987 tarihinde kurulmuştur.
(6) İZSU, İzmir Büyükşehir Belediyesine bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz bir
kuruluş olup, teşkilatı; yönetim ve karar organları, ana hizmet birimleri ile danışma,
denetim ve yardımcı birimlerden meydana gelmektedir.
I.2. Başvuru
(7) Yukarıda özetine yer verilen başvurunun ekinde şikayetçinin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı2
Ankara ve İzmir İl Müdürlüklerine 07.03.2017 tarihinde göndermiş olduğu yazıya yer
verilmiştir. Bahsi geçen yazıda özetle;
- Altıya yakın su sayacı üreten fabrika olduğu3,
- Her fabrikada yaklaşık 200-300 kişi çalıştığı ve bu fabrikalarda üretilen su
sayaçlarının esnaf tarafından tüketicilere satıldığı,
- İZSU tarafından alınan bir kararla 25 yıldır devam eden bu uygulamanın hiçbir
nedene dayanmadan Nisan 2017 veya Mayıs 2017’de yasaklanacağı, su sayacı
temin işini İZSU’nun kendisinin yapacağı,
- İZSU’nun sayaçları ihale yoluyla tek bir su sayacı fabrikasından temin edeceği, bu
durumun su sayaçlarının esnaf tarafından satışına tamamen yasak getireceği,
- Söz konusu uygulamanın altı fabrikadan beşinin kapanmasına neden olacağı ve
fabrika çalışanlarının işsiz kalacağı, hükümet yetkilileri istihdamı ve üretimi
arttıracak önlemler ararken bir kurumun hiçbir gerekçeye dayanmadan bir
fabrikadan sayacı temin etmesinin diğer fabrikaların üretimini kesmesine ve
kapanmasına, ve bu fabrikalarda çalışan 1500 işçinin işsiz kalmasına neden
olacağı,
- Su sayacı satan esnafın da gelir kaybedeceği,
ifade edilmiş ve bu uygulamanın durdurulması talep edilmiştir.


1 Söz konusu Kanun İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresine yönelik olarak çıkarılmış olmakla birlikte,
Kanunun Ek Madde-4 başlıklı maddesinde Kanunun tüm büyükşehir belediyelerine uygulanacağı ifade
edilmektedir.
2 Şikâyetçinin belirtmiş olduğu Bakanlığın adı 03.06.2011 tarihli ve 635 sayılı Kanun Hükmünde Kararname
ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak değiştirilmiştir.
3 Adı geçen teşebbüslerin unvanları şu şekildedir: Teksan Teknolojik Ölçüm Sistemleri San ve. Tic. A.Ş.
(TEKSAN), Baylan Ölçü Aletleri San. ve Tic. Ltd. Şti. (BAYLAN), Klepsan Klape ve Vana San. ve Tic. Klt.
Şti. (KLEPSAN), Luna Elektrik Elektronik San. Tic. Ltd. Sti. (LUNA), Yavuz Metal San. ve Tic. A.Ş. (CEM
markasını bünyesinde bulundurmaktadır), Şensoylar Klape Tesisat Malzemeleri San. ve Tic. Ltd. Şti.
(TÜRKOĞLU markasını bünyesinde bulundurmaktadır).
17-18/263-112
3/6

(8) Yine Kuruma gelen başvurunun ekinde yer alan, 17.03.2017 tarihinde İZSU tarafından
Pınar Ticaret’e gönderilen yazı aşağıdaki gibidir:
“İlgi dilekçeniz üzerine yapılan inceleme sonucunda, Orman ve Su İşleri
Bakanlığının 16.07.2015 tarih 29418 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "İçme Suyu
Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının kontrolü Yönetmeliği Teknik
Usuller Tebliği"nin 32. Maddesindeki "Bu tebliğdeki esaslar dikkate alınarak
sayaçlar Büyükşehir Belediyelerinde idarece, diğer Belediyelerde ise abone veya
idarece temin edilir. Yüksek tüketimli aboneler ile idareler, sayaçların arıza yapma
ihtimaline karşı yedek sayaç bulundurur." hükmüne istinaden yeni su abonesi olacak
vatandaşlarımızın abonelik adreslerine takılacak olan sayaçlar bundan böyle su
idarelerince temin edilmesi hükmü nedeniyle, yeni su abonelerimizin ihtiyacı olan
sayaçların 01 Nisan 2017 tarihi itibariyle ldaremizce karşılanması kararı alınmış ve
bu konu ile ilgili üretici firmalara da ayrıca 4 ay önce yazı ile bilgi verilmiştir.
Başlatılacak olan yeni uygulamada, üretici firmalara zamanında bilgi verilmiş olması
nedeniyle elinizde bulunan sayaçlarında bu sürede bitirilmiş olması gerektiği
düşünülmektedir.”
I.3. İlgili Pazar
I.3.1. Sektöre İlişkin Bilgi
(9) Tebliğ öncesi durumda yeni abonelerin su sayaçlarını temin sürecinde sayaç üreticileri,
yeniden satıcılar ve son kullanıcılar olmak üzere üç ana aktörün bulunduğu
anlaşılmaktadır. İZSU’ya gerekli başvuruyu yaparak yeni abonelik alan kullanıcılar
belirlenmiş olan standartlara uygun olmak şartı ile istedikleri marka sayacı, yeniden
satıcılardan veya direkt olarak üreticilerden temin edebilmektedirler. Bu kapsamda
yeniden satıcılar, üreticilerden farklı tipte sayaç alarak, son kullanıcılara sayaç temin
etmektedirler.
(10) Tebliğ ile birlikte İzmir’deki yeni abonelerin sayaçlarının İZSU tarafından temin edilmesi
öngörülmektedir. Bu çerçevede yeni piyasa yapısında üreticiler ve yeniden satıcılar
sayaçlarını İZSU tarafından yapılacak ihalelerle İZSU’ya satabilecek, İZSU da yeni
abonelerin sayaçlarını temin edecektir.
(11) İZSU Abone İşleri Daire Başkanı, Tebliğ’in öngördüğü ve İZSU’nun ihale yoluyla tedarik
ettiği sayaçları son kullanıcılara temin ettiği yöntemde, yeni abonelerin sayaç temin
maliyetinin 90 TL’den, KDV dahil 45 TL’ye düştüğünü belirtmiştir. Bu kapsamda yeni
piyasa yapısında tüketicilerin önemli bir fayda sağladığı anlaşılmaktadır.
I.3.2. İlgili Ürün Pazarı
(12) Şikâyetin konusunu oluşturan ürün olan su sayacı, su ile devamlı temas halinde kalarak
geçen suyun miktarını, belirli prensiplere ve kurallara bağlı olarak ve dinamik parçaların
hareketi sonucu belirleyen bir ölçme aletidir. Su sayaçları abonenin su kullanım miktarına
göre 15 mm’den 800 mm çapa kadar çeşitli ebatta ve suyun ölçülmesindeki teknik
farklılıklar itibarıyla temel olarak kuru ve yaş olmak üzere iki ayrı tipte üretilmektedir.
Tüketicilerin ve teşebbüslerin, üretici firmalardan yaptıkları alımların büyük çoğunluğunu
yaş tip su sayaçları oluşturmaktadır. Yaş tip su sayacının tercih edilmesinin en önemli
nedeni bu tip sayaçlarda daha az arızaya rastlanması, bakım ve onarım masraflarının
kuru tipe nazaran daha az olmasıdır. Bir diğer neden ise yaş tip sayaçların fiyatının, daha
az malzeme kullanıldığı için düşük olmasıdır.
(13) Mevcut dosya kapsamında yapılan incelemede yaş ve kuru su sayacı ayrımının önem
arz etmediği değerlendirilmiş, bu sebeple ilgili ürün pazarı, “su sayacı kapsamına giren
teçhizat alım pazarı” olarak belirlenmiştir.
17-18/263-112
4/6

I.3.3. İlgili Coğrafi Pazar
(14) Dosya konusu şikâyetler İzmir ilinde faaliyet gösteren İZSU’nun su sayacı alımlarına
ilişkin olmasına rağmen su sayacı kapsamına giren teçhizatın alımlarının sadece İZSU
tarafından değil diğer tüm mahalli idarelerce de yapılabileceği dikkate alınarak ilgili coğrafi
pazarın “Türkiye” olarak ele alınabileceği değerlendirilmekle birlikte4, işbu dosya
kapsamında kesin bir ilgili coğrafi pazar tanımı yapılmamıştır.
I.4. Önaraştırma Kapsamında Yapılan Tespitler
(15) 02.05.2017 tarihinde İZSU Abone İşleri Daire Başkanı ile yapılan görüşmede;
- Bakanlık tarafından çıkarılan tebliğ ile büyükşehirlerdeki su sayaçlarının idare
tarafından temininin zorunlu kılındığı,
- Tebliğ öncesi dönemde yeni abonelik yaptıran tüketicilerin “Ölçüm Aletleri Direktifi”
(Measuring Instruments Directive) kapsamında belirlenmiş olan standartlara
uygun olan herhangi bir sayacı kullanabildiği,
- İZSU'nun farklı sayaç tiplerine ihtiyaç duyduğu, bu sebeple 5 farklı tip sayaç için
tek ihale yapıldığı, yapılan ihaleye katılanların kısmi teklif verdikleri ve ihale
sonucunda iki farklı şirketin sayaç tedarikine hak kazandığı,
- Tebliğ’in 2015 yılında çıktığı, İZSU’nun biraz geç kaldığı, diğer büyükşehir
belediyeleri tarafından Tebliğ’den önce de benzer ihalelerin yapıldığı,
- Bakanlık'ın Tebliğ çalışması esnasında İZSU'nun da görüşünü aldığı,
- Tüketicinin kendi başına sayaç alması durumunda 90 TL’ye aldığı sayacı, şimdiki
sistemde KDV dâhil 45 TL’ye alabildiği, bu bağlamda tüketicinin yarar sağladığı,
ayrıca önceki düzende çok farklı sayaçlarla karşılaşıldığı, değişikliğin bu anlamda
iyi olduğu,
- Bu konunun sayaç üreticileri tarafından değil, üreticilerden sayaç alarak
tüketicilere satanlar tarafından farklı mercilere şikâyet edildiği,
- Su sayacının mekanik bir ürün olduğu, su sayacı üreten üreticilerin bir kısmının
aynı zamanda başka sayaçlar da üretebildiği, bu bağlamda farklı tipteki sayaçların
ticareti ile iştigal edilebildiği,
- Tebliğ’in temel amacının sayaçlarda standardın oluşturulması ve su kayıplarının
önüne geçilmesi olduğu
ifade edilmiştir.


4 29.08.2013 tarihli ve 13-49/898-296 sayılı Rekabet Kurulu kararında da otomatik sayaç okuma sistemi
kapsamında yer alan sayaçların alımına ilişkin olarak benzer bir yaklaşım benimsenerek ilgili coğrafi pazar
Türkiye olarak tanımlanmıştır.
17-18/263-112
5/6

(16) 08.05.2017 tarihinde konuyla ilgili İZSU’dan istenen yeni su abonelerinin ihtiyacı olan
sayaçların karşılanması hususu ile ilgili olarak yapılan ihale duyurusunun metni, ihalenin
koşulları ve sonucu ile ihaleye katılanların tam listesine ait bilgiler 18.05.2017 tarih ve
3537 sayı ile Kuruma intikal etmiştir. Söz konusu yazıda özetle;
- DN 20 volumetrik, DN 20 yaş tip, DN 25 kuru tip, DN 40 kuru tip, DN 50 flanşlı kuru
tip, DN 65 türbinli woltman tip, DN 80 türbinli woltman tip, DN 100 türbinli woltman
tip, DN 150 türbinli woltman tip ve DN 200 türbinli woltman tip olmak üzere 10 farklı
sayaç tipi için ihale yapıldığı,
- DN 50 flanşlı kuru tip için 3, DN 20 yaş tip, DN 25 kuru tip ve DN 40 kuru tip için 4
ve geri kalan sayaç tipleri için 2 farklı isteklinin bulunduğu,
- İhalelere Baylan Ölçü Alet. San. ve Tic. Ltd. Şti. (BAYLAN)5, Teksan Tek. Ölç. Sis.
San. ve Tic. A.Ş. (TEKSAN)6, Luna Elektrik Elektronik San. ve Tic. A.Ş. (LUNA)7
ve Yavuz Metal San. Tic. A.Ş. (YAVUZ)8 olmak üzere 4 farklı firmanın katıldığı,
- DN 50 flanşlı kuru tip için yapılan ihaleyi TEKSAN’ın, geri kalan ihaleleri ise
BAYLAN’ın kazandığı
belirtilmiştir.
I.5. Değerlendඈrme
(17) Mevcut önaraştırmaya konu teşkil eden iddiaların temelini, Bakanlık’ın çıkarmış olduğu
Tebliğ’in 32. maddesine istinaden yeni su abonelerinin ihtiyacı olan sayaçların
01.04.2017 tarihi itibarıyla İZSU tarafından karşılanması kararı sonucu tek bir firmanın su
sayacı ihalesini alması oluşturmaktadır.
(18) Bu bağlamda başvuruda temelde iki husus dile getirilmiştir. İlki İZSU’nun yeni abonelere
verilecek sayaçların temin işini kendi üzerine almasıdır. İkincisi ise abonelere temini
sağlamak için gerek duyulacak sayaçları ihale yoluyla tedarik etmesi, dolayısıyla tedarik
işinin bir şirket üzerinde kalıyor olmasıdır.
(19) İZSU’nun yeni abonelere sayaç temin etme işini üstlenmesinin dayandığı hukuki temelin
şikayet başvurusunda da belirtildiği üzere, Bakanlık’ın çıkarmış olduğu Tebliğ’in9 “Sayaç
Temin Mükellefiyeti” başlıklı 32. maddesinde yer alan; “Bu tebliğdeki esaslar dikkate
alınarak sayaçlar, büyükşehir belediyelerinde idarece, diğer belediyelerde ise abone veya
idarece temin edilir. Yüksek tüketimli aboneler ile idareler, sayaçların arıza yapma
ihtimaline karşı yedek sayaç bulundurur.” hükmü olduğu görülmektedir.
(20) Bahsi geçen Tebliğ, 08.05.2014 tarihli ve 28994 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İçme
Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliğine
(Yönetmelik)10 dayanmaktadır. Anılan Yönetmelik de, 29.06.2011 tarihli ve 645 sayılı
Orman ve Su İşleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname’nin11 2., 9. ve 26. maddelerine dayanılarak çıkarılmıştır.


5 İzmir merkezli bir firmadır ( ).
6 İstanbul merkezli bir firmadır ( ).
7 Fabrikası İzmir’de, merkezi İstanbul’da bulunan bir firmadır ( ).
8 Merkezi Arsin/Trabzon’da bulunan bir firmadır ( ).
9
10
11
%20Su%20%C4%B0%C5%9Fleri%20Bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20Te%C5%9Fkilat%20ve%2
0G%C3%B6revler.pdf
17-18/263-112
6/6

(21) Yukarıda yer verilen hukuki çerçeve dikkate alındığında, İZSU’nun uygulamasının
mevzuattan doğan bir zorunluluktan kaynaklandığı değerlendirilmektedir. Nitekim
02.05.2017 tarihinde İZSU Abone İşleri Daire Başkanı ile yapılan görüşmede de; şikâyete
konu temin şeklinin Bakanlık tarafından zorunlu kılındığı, 2015 yılında çıkarılmış olan
Tebliğ’in uygulanmasında İZSU’nun geç kaldığı ve birçok büyükşehir belediyesinin anılan
Tebliğ çıkmadan önce de Tebliğ’de öngörülen şekilde sayaç temin ettiği ifade edilmiştir.
(22) Başvuruda ifade edilen diğer husus ise, İZSU’nun su sayaçlarını ihale yoluyla temin
ederek su sayacı üretiminde bulunan şirketlerin bir kısmını piyasadan dışladığı iddiasıdır.
Bu kapsamda İZSU’nun statüsü ve tabi olduğu hukuki çerçeve incelenmiştir.
(23) 4734 sayılı Kamu İhale Kanun’un (4734 sayılı Kanun) “Kapsam” başlıklı 2. maddesinin
birinci fıkrası ve (a) bendinde;
“Aşağıda belirtilen idarelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan
mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihaleleri bu Kanun hükümlerine göre
yürütülür:
a) (Değişik: 1/6/2007-5680/1 md.) Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel
bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı; döner sermayeli
kuruluşlar, birlikler (meslekî kuruluş şeklinde faaliyet gösterenler ile bunların üst
kuruluşları hariç), tüzel kişiler.
(…)”
hükmü yer almaktadır. Söz konusu hüküm uyarınca İzmir Büyük Şehir Belediyesinin bir
kuruluşu olan İZSU’nun 4734 sayılı Kanun’a tabi olduğu ve bu nedenle de yapacağı
alımlarda ihale usulünü takip etme zorunluluğu bulunduğu anlaşılmaktadır.
(24) Yukarıda yer verilen bilgi ve açıklamalar doğrultusunda İZSU’nun yeni abonelere su
sayacını tek başına temin etmesi ve gerekli olan sayaçların da ihale yoluyla tedarik
edilmesinin, tamamen Bakanlık tarafından yapılmış düzenlemelerde ve 4734 sayılı
Kanun’da öngörülmüş olması nedeniyle İZSU’nun yeni abonelere sayaç temin etmesinin
ve söz konusu sayaçları tedarik etmek için ihale yapmasının ve ihale sonucunda bir veya
daha fazla tedarikçi ile anlaşmasının 4054 sayılı Kanun kapsamında ihlal olarak
değerlendirilemeyeceği kanaatine varılmıştır.

17-18/263-112
7/6

J. SONUÇ
Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına gerekçeli kararın
tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak
üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy