Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 17-14/198-84
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: TÜVTURK’un, websitesi üzerinden araç muayene randevusu alımı esnasında, Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası olmayanları poliçe tanzimi için kendisine bağlı TDB Sigorta Brokerlik A.Ş.’ye yönlendirdiği iddiası
Karar Tarihi: 27.04.2017

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2017-4-6 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 17-14/198-84
Karar Tarihi : 27.04.2017
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN, Adem BİRCAN,
Şükran KODALAK, Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER: Dr. Hakan BİLİR, Hatice CESUR
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
Dumlupınar Bulvarı No: 252 (Eskişehir Yolu 9. Km.)
06530 Ankara
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILANLAR :
-TÜVTURK Kuzey Taşıt Muayene İstasyonları Yapım ve İşletim A.Ş.
Büyükdere Cad. No: 255, Nurol Plaza, Kat:17-18, 34398, Maslak / İstanbul
-TÜVTURK Güney Taşıt Muayene İstasyonları Yapım ve İşletim A.Ş.
Büyükdere Cad. No: 255, Nurol Plaza, Kat:17-18, 34398, Maslak / İstanbul
-TDB Sigorta Brokerlik A.Ş.
Büyükdere Cad. No: 255, Nurol Plaza A Blok Kat: 12 34398 Maslak / İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: TÜVTURK’un, websitesi üzerinden araç muayene
randevusu alımı esnasında, Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali
Sorumluluk Sigortası olmayanları poliçe tanzimi için kendisine bağlı TDB
Sigorta Brokerlik A.Ş.’ye yönlendirdiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda, TÜVTURK1 Araç Muayene İstasyonlarının
adresli internet sayfasında yapılan inceleme neticesinde, araç
muayene randevu başvuru esnasında, ilgili araca ait karayolları motorlu araçlar zorunlu
mali sorumluluk sigortası (trafik sigortası) poliçesi olup olmadığının sistem üzerinden
kontrol edildiği, şayet yürürlükte poliçe yok ise, “Trafik sigortanızı aşağıdaki linke
tıklayarak veya dilediğiniz bir sigorta şirketi, broker veya acente aracılığıyla
yaptırabilirsiniz.” ifadesinin altında bulunan “Hemen Trafik Sigortası Al” butonuna
tıklamak suretiyle, adresli internet sayfasına yönlendirilerek,
TDB Sigorta Brokerlik A.Ş. (TDB SİGORTA) tarafından tanzim edilen poliçelere
aracılık ettiği iddia edilmiştir.


1 TÜVTURK Kuzey Taşıt Muayene İstasyonları Yapım ve İşletim A.Ş. (TÜVTURK KUZEY) ve TÜVTURK
Güney Taşıt Muayene İstasyonları Yapım ve İşletim A.Ş.’nin (TÜVTURK GÜNEY) hissedarlık yapısı,
yönetim ve denetim kurulu üyeleri ve yetkili kişilerinin irtibat adreslerinin aynı olması nedeniyle,
TÜVTURK kısaltması her iki şirketi de ifade etmek amacıyla kullanılmıştır. Bununla birlikte gerektiği
yerlerde bu iki şirket ayrı ayrı belirtilmiştir.

17-14/198-84
2 / 13

(3) G. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu kayıtlarına 02.01.2017 tarih ve 33 sayı ile
intikal eden başvuru üzerine düzenlenen 31.01.2017 tarihli ve 2017-4-6/İİ sayılı İlk
İnceleme Raporu, Rekabet Kurulunun (Kurul) 09.02.2017 tarihli toplantısında
görüşülmüş ve 17-06/62-M sayı ile şikâyet konusu iddialara yönelik olarak 4054 sayılı
Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 40. maddesinin birinci
fıkrası uyarınca önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca
düzenlenen 10.04.2017 tarih ve 2017-4-6/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek
karara bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda özetle; soruşturma açılmasına gerek
bulunmadığı ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Hakkında İnceleme Yapılanlar
I.1.1. TÜVTURK KUZEY ve TÜVTURK GÜNEY
(5) 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun uyarınca, 04.06.2003 tarih ve
2003/36 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararı ile motorlu ve motorsuz seyreden
kara araçlarının zorunlu fenni muayenesi hizmetinin özelleştirme kapsamına
alınmasını müteakip, 22.09.2003 tarih ve 2003/64 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu
Kararı ile “Araç Muayene İstasyonları Hizmeti” ihalesi neticesinde imtiyaz hakkı
TÜVTURK KUZEY’e verilmiştir. Bu kapsamda TÜVTURK KUZEY ve TÜVTURK
GÜNEY, Ulaştırma Bakanlığı2 ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile 14.02.2005 tarihli
ve 2005/26 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararına istinaden imzaladıkları imtiyaz
sözleşmeleri çerçevesinde, sırasıyla 1. Bölge ve 2. Bölge araç muayene
istasyonlarının yapımı, bakımı ve işletilmesi imtiyazına sahip olarak faaliyetlerini
yürütmektedirler.
(6) TÜVTURK; mer’i mevzuat, T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının
talimatları ve Kusurlar Tablosu esas alınarak araç muayene istasyonlarının açılması,
işletilmesi ile TS EN ISO 17020 standardı doğrultusunda araç muayene işlemlerinin
gerçekleştirilmesi ile iştigal eden ve uygunluk tayininin yapılmasından sorumlu Türk
Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilmiş, A Tipi bir muayene kuruluşudur.
TÜVTURK mevzuat kapsamında almış olduğu imtiyaz hakkını alt işleticilere devretmiş
olup, alt işleticileri denetleyerek onların mevzuata uygun olarak çalışmalarını
sağlamaktadır. TÜVTURK KUZEY ve TÜVTURK GÜNEY’in ortaklık yapısına
aşağıdaki tabloda yer verilmektedir.
Tablo-1: TÜVTURK KUZEY ve TÜVTURK GÜNEY’in Hissedarlık Yapısı

2 Mevcut durumda T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı.
Hissedar Adı Hisse Oranı (%)
Doğuş Oto Pazarlama ve Ticaret A.Ş. (…..)
Doğuş Otomotiv Servis ve Ticaret A.Ş. (…..)
TÜV SÜD AG (…..)
TÜV SÜD Teknik Güvenlik ve Kalite Denetim Tic. Ltd. Şti. (…..)
Test Taşıt Muayene İstasyonları Yapım ve İşletim A.Ş. (…..)
Kaynak: Teşebbüsten gelen bilgi ve belgeler.
17-14/198-84
3 / 13

I.1.2. TDB SİGORTA
(7) Bir konsorsiyum ortaklığı olan TDB SİGORTA, sanayi ve ulaştırma alanında teknik
denetim hizmetleri veren Almanya merkezli TÜV SÜD Grubu, Doğuş Grubu ve Londra
merkezli bir sermaye kuruluşu olan Bridgepoint’ten oluşmaktadır. TDB SİGORTA,
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu (Sigortacılık Kanunu) ve 27.05.2015 tarih ve 29368
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sigorta ve Reasürans Brokerleri
Yönetmeliği (Brokerlik Yönetmeliği) ile ilgili diğer mevzuat çerçevesinde hayat dışı
sigorta alanında sigorta brokerliği faaliyetinde bulunmaktadır. TDB SİGORTA’nın
ortaklık yapısına aşağıdaki tabloda yer verilmektedir.
Tablo-2: TDB SİGORTA Hissedarlık Yapısı
Hissedar Adı Hisse Oranı (%)
Doğuş Turizm Sağlık Yatırımları ve İşletmeciliği Sanayi ve Ticaret A.Ş. (…..)
TÜV SÜD AG (…..)
Europen IB S.A.R.L (…..)
Kaynak: Teşebbüsten gelen bilgi ve belgeler.
I. 2. İlgili Pazar
I.2.1. İlgili Ürün Pazarı
(8) Araç muayene hizmetleri pazarındaki hâkim durumun sigortacılık pazarında kötüye
kullanılmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un ihlal edildiği iddiasının değerlendirildiği
09.12.2009 tarih ve 09-58/1405-367 sayılı Kurul kararında tanımlanan ilgili pazarlar
esas alınarak, TÜVTURK tarafından trafik sigortası satış hizmeti sunulabilmesi
işlemine menfi tespit belgesi verilmesinin uygun görüldüğü 06.12.2012 tarih ve 12-
62/1616-593 sayılı Kurul kararında ilgili ürün pazarlarının “kara yolunda seyreden
motorlu ve motorsuz araçların teknik muayene hizmeti” ve “zorunlu trafik sigortacılık
hizmeti” olarak belirlendiği görülmektedir.
(9) Dosya konusu başvuruda yer alan iddialar temelde, TÜVTURK’ün araç muayene
randevusu alımı esnasında, trafik sigortası olmayanları poliçe tanzimi için kendisine
bağlı TDB SİGORTA’ya yönlendirdiğine ilişkindir. Bu çerçevede, Kurul’un yukarıda
bahsi geçen kararları ve bu kararlarda pazar tanımı yönünden sergilediği yaklaşım da
göz önünde bulundurulduğunda ilgili ürün pazarları “kara yolunda seyreden motorlu ve
motorsuz araçların teknik muayene hizmeti pazarı” ile “trafik sigortası ürünü satış
hizmeti pazarı” olarak tanımlanmıştır.
I.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
(10) TÜVTURK’ün tüm Türkiye çapında hizmet veriyor olması ve trafik sigortası satış
hizmetleri bakımından coğrafi farklılıkların bulunmaması nedeniyle ilgili coğrafi pazar
“Türkiye” olarak ele alınmıştır.
I.3. Tespitler ve Değerlendirme
(11) Önaraştırmaya konu başvuru, TÜVTURK’ün web üzerinden araç muayene hizmeti için
randevu almak isteyen ve zorunlu trafik sigortası bulunmayan araç sahiplerini TDB
SİGORTA’ya yönlendirmesi hakkındadır.

17-14/198-84
4 / 13

(12) TÜVTURK, T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ve T.C. Başbakanlık
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile imzalanan imtiyaz sözleşmeleri çerçevesinde, “kara
yolunda seyreden motorlu ve motorsuz araçların teknik muayene hizmeti” olarak
tanımlanan pazarda tekel olarak faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu çerçevede, araç
muayene hizmetinde tekel konumuna sahip olan TÜVTURK’e yönelik mevcut dosya
kapsamındaki iddialar, niteliği gereği 4054 sayılı Kanun’un “Hâkim Durumun Kötüye
Kullanılması” başlıklı 6. maddesi çerçevesinde değerlendirilmiştir.
(13) TÜVTURK’ün trafik sigortası ile ilişkisi, geçmişte öncelikle Rekabet Kurulunun
06.12.2012 tarih ve 12-62/1616-593 sayılı kararına konu olmuştur. Söz konusu menfi
tespit belgesi verilmesine yönelik Karar’da belirtildiği üzere, TÜVTURK tarafından proje
kapsamında gerçekleştirilmesi hedeflenen işlemler şu şekilde sıralanmaktadır:
 TÜVTURK, sisteme dahil olan sigorta firmalarının online poliçelerini sorgulamak
ve poliçe düzenlemek üzere “sigorta satış portalı” hazırlayacaktır. Sigorta
şirketlerinin teklifleri ve poliçe düzenlemeleri bu portal üzerinden yürütülecektir.
 Araç muayene istasyonuna getirilen araçların, Trafik Sigortası Bilgi Merkezi
(TRAMER) sistemi üzerinden yapılan trafik sigortası sorgusundan trafik
sigortası bulunmadığı anlaşılan araç sahiplerine, yeni trafik sigortası
düzenlenmesi konusunda öneride bulunulacaktır.
 Araç sahibinin istasyondan trafik sigortası yaptırmak istemesi durumunda,
gerekli bilgiler TÜVTURK sigorta portalına girilecektir.
 Araç sahibine öncelikle mevcut trafik sigortası düzenlemiş olduğu sigorta
firmasının teklifi iletilecek, araç sahibinin talebi üzerine diğer sigorta şirketlerinin
sigorta poliçe teklifleri kendisine sunulacaktır.
 İstasyonlarda bulundurulacak bilgisayar veya kiosklar üzerinden araç sahipleri
sigortalarını yaptırabileceklerdir.
(14) Proje kapsamında TÜVTURK, trafik sigortası bulunmayan araçların muayenesinin
yapılamadığından bahisle, tüm sigorta şirketlerine açık bir sistem dahilinde, sisteme
dahil olan sigorta şirketlerinin sınırlı yetkili acentesi olarak TRAMER sistemi üzerinden
gerçekleştirilecek sorgulamada trafik sigortası bulunmadığı anlaşılan araçlara, trafik
sigortası sunmayı öngörmektedir. İlgili karara dayanak Bildirim Formunda ayrıca, söz
konusu hizmetin bir acentelik faaliyeti olacağı ve sigorta acenteliği hizmetlerine yönelik
olarak TÜVTURK’ün; müşterilere yalnızca öneride bulunmak ve araç sahibinin talebi
doğrultusunda hareket etmek suretiyle herhangi bir ek yükümlülüğe veya bağlama
anlaşmasına yol açacak şekilde araç muayene hizmetlerinde kolaylık, kalite farkı gibi
değişik etkiler yaratacak faaliyetlerde bulunmaksızın trafik sigortasını müşterilere
sunacağı, trafik sigortasının TÜVTURK’ten tanzim edilmemesinin araç muayene
hizmeti üzerinde olumlu ya da olumsuz hiçbir etkisinin olmayacağı, zira söz konusu iki
faaliyetin hiçbir şekilde ilişkilendirilmeyeceği ve kendisine başvuran ve sisteme dahil
olmak isteyen tüm sigorta şirketlerinin sınırlı yetkili acentesi konumunda olunacağı
belirtilmiştir.
(15) Hem Kurul’un ilgili kararında hem de söz konusu karara dayanak Bildirim Formunda
da yer verilen yukarıdaki ifadelerden görüldüğü üzere, TÜVTURK tarafından araç
muayenesi için istasyonlarına getirilen ve trafik sigortası bulunmayan araçlara bu
alanda sigorta yaptırmalarına olanak sağlayacak şekilde bir hizmet verilmesi söz
konusudur.
17-14/198-84
5 / 13

(16) İşbu dosya konusu başvuruda ise, zorunlu trafik sigortası olmayan araç sahiplerinin
TÜVTURK’ün websitesi üzerinden araç muayene randevusu alımı esnasında TDB
SİGORTA’ya yönlendirildiği belirtilmektedir. Anılan Kurul kararına konu projede trafik
sigortası yaptırmayan araç sahipleri ancak fiziken istasyonlara geldiklerinde sigorta
alımı için yönlendiriliyor olacak iken mevcut durumda randevu alımı esnasında internet
üzerinden yönlendirildiği anlaşılmaktadır. Önaraştırma kapsamında TÜVTURK’ten
edinilen bilgilerde, yaşanan mevzuat değişiklikleri nedeniyle TÜVTURK’ün trafik
sigortası faaliyetiyle iştigal etmesinin mümkün olmaması nedeniyle menfi tespite konu
projenin hiçbir zaman hayata geçirilemediği öğrenilmiştir. Konuya ilişkin olarak yapılan
açıklamada, TÜVTURK’ün anılan projeyi gerçekleştirmeyi hedeflediği dönemde,
Sigortacılık Kanunu’na göre sadece hayat ve zorunlu poliçelere ilişkin sınırlı yetkili
acente olarak faaliyette bulunabildiği ve ayrıca bu alanda sigortacılık faaliyetinin
yanında farklı iş kollarında faaliyet gösterilebildiği, bununla birlikte, 03.04.2013
tarihinde kabul edilen 6456 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin
Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 44. maddesiyle Sigortacılık Kanunu’nun 23.
maddesinin onuncu fıkrasında “Bankalar ile özel kanunla kurulmuş ve kendisine
sigorta acenteliği yapma yetkisi tanınan kurumlar hariç olmak üzere, sigorta acenteleri,
bireysel emeklilik işlemleriyle ilgili aracılık ile Müsteşarlığın uygun göreceği
sigortacılıkla bağlantılı diğer aracılık faaliyetleri dışında başka bir ticari faaliyette
bulunamaz.” hükmüne yer verildiği, anılan bu nedenlerle araç muayene faaliyetiyle
iştigal eden TÜVTURK’ün sınırlı yetkili acente olarak sigorta acenteliği faaliyeti
gerçekleştirmesinin mümkün olmadığı ifade edilmiştir.
(17) Bu çerçevede, ilgili başvurunun, Kurul’un daha önceki 06.12.2012 tarih ve 12-62/1616-
593 sayılı kararı ile bir ilgisinin bulunmadığı ve tamamıyla farklı bir uygulama ile ilgili
olduğu anlaşılmaktadır. Özetle, işbu dosya konusu başvuru, TÜVTURK’ün web
üzerinden araç muayene hizmeti için randevu almak isteyen ve zorunlu trafik sigortası
bulunmayan araç sahiplerini TDB SİGORTA’ya yönlendirmesine ilişkindir.
(18) TÜVTÜRK tarafından yapılan açıklamada, ilgili mevzuat gereği sigorta aracılığı
hizmetinin verilebilmesi için sadece bu işle iştigal eden bir şirket olmasının gerekmesi
nedeniyle 2015 yılında brokerlik hizmeti verebilmek amacıyla TDB SİGORTA’nın
kurulduğu belirtilmiştir. Sigortacılık Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 2. maddesinin
birinci fıkrasının (d) bendinde broker, “Sigorta veya reasürans sözleşmesi yaptırmak
isteyenleri temsil ederek, bu sözleşmelerin yaptırılacağı şirketlerin seçiminde tamamen
tarafsız ve bağımsız davranarak ve teminat almak isteyen kişilerin hak ve menfaatlerini
gözeterek sözleşmelerin akdinden önceki hazırlık çalışmalarını yürütmeyi ve
gerektiğinde sözleşmelerin uygulanmasında veya tazminatın tahsilinde yardımcı
olmayı meslek edinen kişi” olarak tanımlanmaktadır. Anılan maddenin (m) bendinde
ise sigorta acentesi, “Ticarî mümessil, ticarî vekil, satış memuru veya müstahdem gibi
tâbi bir sıfatı olmaksızın bir sözleşmeye dayanarak muayyen bir yer veya bölge içinde
daimî bir surette sigorta şirketlerinin nam ve hesabına sigorta sözleşmelerine aracılık
etmeyi veya bunları sigorta şirketleri adına yapmayı meslek edinen, sözleşmenin
akdinden önce hazırlık çalışmalarını yürüten ve sözleşmenin uygulanması ile
tazminatın ödenmesinde yardımcı olan kişi” olarak tanımlanmaktadır. Tanımlardan
anlaşıldığı üzere acente ve broker arasındaki en önemli farkın temsil ettikleri taraflar
olduğu, daha açık bir anlatımla brokerlerin sigorta sözleşmesi yaptırmak isteyen
tarafları (sigorta ettiren/sigortalı), sigorta acentelerinin ise sigorta şirketlerini temsil
ederek, sigorta sözleşmelerine aracılık ettikleri söylenebilecektir.
17-14/198-84
6 / 13

(19) Sigortacılık Kanunu, Brokerlik Yönetmeliği ve Sigorta Acenteleri Yönetmeliği
çerçevesinde broker ile sigorta acentesi arasındaki farklar bakımından aşağıdaki
hususların öne çıktığı görülmektedir:
 Brokerlik Yönetmeliği’nin 15. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, sigorta
sözleşmesi yaptırmak isteyen kişi tarafından yetki verilen brokerlerin, yetki
belgelerini ibraz etmek suretiyle teklif alması, bu teklifleri ve karşılaştırmalı
fiyatları brokerlik yetkisi veren tarafa bildirmesi esastır.
 Brokerlik Yönetmeliği’nin 16. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, brokerler,
sigorta şirketleriyle aralarındaki çalışma esaslarını belirlemek üzere protokol
akdedebilmekte iken, sigorta şirketlerine portföy taahhüdünde
bulunamamaktadır. Öte yandan, Sigortacılık Kanunu’nun 23. maddesinin 16.
fıkrasına göre, sigorta acentelerinin yaptıkları işlemlere ilişkin olarak portföy
hakları söz konusudur.
 Brokerlik Yönetmeliği’nin 17. maddesinin birinci fıkrası uyarınca, brokerlerin
sigorta poliçesi ve benzeri sigorta sözleşmesiyle ilgili belge düzenlemesi
mümkün olmamaktadır. Acentelik Yönetmeliği’nin 14. maddesinin birinci fıkrası
uyarınca, acentelik yetkisi sigorta şirketleri tarafından düzenlenecek
vekâletnameyle verilmekte olup, aynı Yönetmeliği’n 17. maddesinin birinci
fıkrası uyarınca, yetki verilmesi durumunda acenteler, sigorta şirketleri adına
poliçe tanzim edebilmektedir.
(20) Söz konusu düzenlemeler ışığında görülmektedir ki; sigorta acentesi, sigorta şirketini
temsil ederek sigorta ürünü satışı gerçekleştirmekte ve poliçe tanzim etmektedir.
Prensip itibarıyla, sigorta acentesinin temsil ettiği sigorta şirketinin menfaatine aykırı
davranması söz konusu olamayacağından, fiyat karşılaştırması yapması da mümkün
değildir. Broker ise, temsil ettikleri kişiler için sigorta şirketlerinden karşılaştırmalı
fiyatları almakta, müşterisine sunmakta ve uygun bulunması halinde sigorta
sözleşmesinin kurulabilmesi için kendisine verilen yetki dâhilinde işlem yapmaktadır.
Bunun haricinde broker, sigorta şirketini temsilen herhangi bir işlem tesis etmemekte
yahut sigorta ürünü satışı gerçekleştirmemektedir. Keza, broker tarafından
sözleşmenin kurulmasından önce müşteriler ilgili mevzuata uygun şekilde
bilgilendirilmekte, bilgilendirme sonrasında satış işlemlerine geçilerek sigorta şirketi
tarafından poliçe tanzim edilmektedir.

17-14/198-84
7 / 13

(21) TÜVTURK’ün araç muayene randevusu alımı esnasında trafik sigortası olmayan araç
sahiplerini TDB SİGORTA’ya yönlendirdiği iddiasının Kanun’un 6. maddesi
kapsamında bir kötüye kullanma olup olmadığının değerlendirilmesinde, randevu
alımının araç muayenesi için zorunlu olup olmadığı yahut trafik sigortasının randevu
alımı için zorunlu olup olmadığının bilinmesi önem arz etmektedir. Bu kapsamda
TÜVTURK tarafından, T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı onayıyla
istasyonların verimli çalışması ve müşterilerin sıra beklememesi adına 2014 yılından
itibaren tam randevulu sürece geçildiği (bununla birlikte 205 sabit istasyondan sadece
dört3 sabit istasyonun kapasitelerinin müsait olması sebebiyle yarı randevulu sistem ile
hizmet vermeye devam ettiği) belirtilmiştir. Araç muayene randevusu e-devlet, internet,
“website”, çağrı merkezi, sesli yanıt üzerinden alınabilmekte iken, randevu almadan
gelen araçlar ise istasyon kapasitesinin uygun olması halinde kiosklar üzerinden
randevu alarak muayene işlemini gerçekleştirmektedir4.
(22) 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 34. maddesinin ikinci fıkrasında, “Bu Kanuna
göre, yaptırılması zorunlu olan mali sorumluluk sigortası geçerli teminat tutarları
üzerinden yaptırılmamış araçlar, muayeneye alınmazlar.” ifadesi yer almaktadır. Bu
çerçevede TÜVTURK tarafından yapılan açıklamada, gerek trafik sigortası olmayan
müşterilerin araç muayenesi yaptırma imkânından yoksun kalmamasını sağlamak,
gerekse trafikte araç muayeneleri yapılmaksızın seyreden araç sayısını azaltmak
adına TDB SİGORTA aracılığı ile müşterinin onayına bağlı olarak trafik sigortası satış
hizmeti gerçekleştirmeye başlandığı ifade edilmiştir. Uygulama kapsamında, TDB
SİGORTA anlaşmalı olduğu (…..) sigorta şirketi ((…..) sigorta şirketi ile protokol süreci
devam etmektedir.) veya Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) tarafından halka açık
biçimde paylaşılan teklifleri araç sahibine sunmakta ve müşterinin tercih ettiği teklifi
poliçeleştirmek için mesafeli satış mevzuatı doğrultusunda satış yapmaktadır.
(23) Bu çerçevede, aşağıda öncelikle TÜVTURK websitesi/internet üzerinden, akabinde
müşteri temsilcisi ve sesli yanıt üzerinden randevu alırken karşılaşılabilecek durumlara
yer verilmiştir. Bununla birlikte, randevu türleri arasında sayılan kiosklar ve e-devlet
üzerinden sadece randevu alma işlemi gerçekleştirilmekte olup, herhangi bir sigorta
satış işlemi gerçekleştirilememektedir.


3 Söz konusu istasyonlar Giresun (Ş. Karahisar), Hakkari (Merkez), Şırnak (Merkez) ve Tunceli’de
(Merkez) bulunmaktadır.
4 Esasen internet ile “website” ayrı kanallar, diğer bir ifadeyle ayrı randevu türleri olmayıp, bu ayrım şirket
içi raporlamadan kaynaklanmakta ve ilgili iş birimi tarafından üzerinden alınan randevular
“internet” olarak, reservation. üzerinden alınan randevular ise “website” olarak
sınıflandırılmaktadır. Yine sesli yanıt ile çağrı merkezinin ayrı ayrı sınıflandırılması da benzer şekildedir.
Buna göre, telefonla yapılan aramada tuşlara basılması suretiyle alınan randevu “sesli yanıt” olarak,
müşterinin çağrı merkezi temsilcisiyle telefonla görüşüp bilgilerini vermesi suretiyle ilgili temsilcinin
müşteri adına rezervasyon yapması “çağrı merkezi” olarak sınıflandırılmaktadır.

17-14/198-84
8 / 13

(24) TÜVTURK websitesi/internet üzerinden randevu alım süreci aşağıdaki gibidir:
 Araç sahibinin vergi, trafik cezası ve OGS/HGS borcu bulunmuyor ve trafik
sigortası varsa randevu alım işlemine “DEVAM” butonuna tıklayarak devam
edilebilmektedir.
 Araç sahibinin vergi, trafik cezası ve OGS/HGS borcu bulunmuyor ve trafik
sigortası yoksa ilgili ekranda araç sahibine, trafik sigortasının sayfada linki
verilen site aracılığıyla veya istenilen bir sigorta şirketi, broker veya acente
aracılığıyla yaptırılabileceği bilgisi verilmekte, linkin üzerinde “Hemen Trafik
Sigortası Teklifi Al” ibaresi yazmakta, bu linke tıklayan araç sahibi,
adresine erişmektedir. Ancak linke tıklamayan ve trafik
sigortası teklifi almak istemeyen araç sahibi randevu alım işlemine “DEVAM”
butonuna tıklayarak devam edebilmektedir.
 Araç sahibinin vergi, trafik cezası veya OGS/HGS borcu bulunuyorsa, trafik
sigortasının olup olmadığına bakılmaksızın, randevu alım ekranında “DEVAM”
butonu çıkmamakta ve randevu işlemine devam edilememektedir.
(25) Müşteri temsilcisi ile randevu alım süreci ise aşağıdaki gibidir:
 Araç sahibinin vergi, trafik cezası ve OGS/HGS borcu bulunmuyor ve trafik
sigortası varsa müşteri temsilcisi tarafından “… Bey/Hanım, aracınıza ait vergi
borcu bulunmamakta olup, geçerli bir trafik sigortası mevcuttur. Aracınızı
muayeneye getirdiğinizde de borcu olmadığından ve geçerli bir trafik sigortası
olduğundan emin olunuz.” denilerek randevu işlemine devam edilmektedir.
 Araç sahibinin vergi, trafik cezası ve OGS/HGS borcu bulunmuyor ve trafik
sigortası yoksa müşteri temsilcisi tarafından “… Bey/Hanım, aracınıza ait
zorunlu trafik sigortası bulunmamaktadır. Onaylarsanız, sizi sigorta
şirketlerinden teklif alıp, trafik sigortanızı hemen yaptırabileceğiniz sigorta
danışmanına aktarabilirim.” denilerek, öneriyi kabul eden müşteri sigorta
birimine aktarılırken, öneriyi kabul etmeyen müşterinin ise randevu işlemine
devam edilmektedir.
 Araç sahibinin vergi, trafik cezası veya OGS/HGS borcu bulunuyor ve trafik
sigortası varsa müşteri temsilcisi tarafından “… Bey/Hanım, aracınıza ait
ödenmemiş trafik cezası veya vergi borcu görülmektedir. Bu haliyle aracınız için
randevu işlemi gerçekleştiremiyoruz. Borcunuzu ödedikten sonra bize yeniden
ulaşabilirsiniz.” denilerek kapanış anonsu ile görüşme sonlandırılmaktadır.
 Araç sahibinin vergi, trafik cezası veya OGS/HGS borcu bulunuyor ve trafik
sigortası yoksa müşteri temsilcisi tarafından “… Bey/Hanım, aracınıza ait
ödenmemiş trafik cezası veya vergi borcu görülmekte olup, zorunlu trafik
sigortası da bulunmamaktadır. Onaylarsanız, sizi sigorta şirketlerinden teklif
alıp, trafik sigortanızı hemen yaptırabileceğiniz sigorta danışmanına
aktarabilirim. Randevu işlemini tamamlayabilmeniz için borcunuzun ödenmiş
olması gerektiğini hatırlatmak isterim.” denilerek, öneriyi kabul eden müşteri
sigorta birimine aktarılırken, öneriyi kabul etmeyen müşteriye ise kapanış
anonsu verilerek görüşme sonlandırılmaktadır. Bununla birlikte müşterinin aktif
bir sigortası olduğunu düşünerek bilgi almak istemesi halinde “… Bey/Hanım,
aktif bir sigortanızın olduğunu düşünüyorsanız sigorta şirketiniz veya acenteniz
ile görüşerek bilgilerinizi kontrol ettirebilirsiniz.” denilmektedir.

17-14/198-84
9 / 13

(26) Sesli yanıt sistemi ile randevu alım süreci aşağıdaki gibidir:
 Araç sahibinin vergi, trafik cezası ve OGS/HGS borcu bulunmuyor ve trafik
sigortası varsa santral seslendirmeye ilişkin IVR yapısı üzerinden işlemlere
devam edilmektedir.
 Araç sahibinin vergi, trafik cezası ve OGS/HGS borcu bulunmuyor ve trafik
sigortası yoksa sesli yanıt sistemi üzerinden “Sayın müşterimiz, aracınıza ait
zorunlu trafik sigortası bulunmamaktadır. Dilerseniz, 1’i tuşlayarak sigorta
şirketlerinden teklif alabilir ve trafik sigortanızı hemen yaptırabilirsiniz. Randevu
işlemine devam etmek için 2’yi tuşlayınız. Yeniden dinlemek için kareyi, çağrıyı
sonlandırmak için lütfen 3’ü tuşlayınız.” ifadeleri seslendirilerek, müşteri
tercihine göre işlemlere devam edilmektedir.
 Araç sahibinin vergi, trafik cezası veya OGS/HGS borcu bulunuyor ve trafik
sigortası varsa sesli yanıt sistemi üzerinden “Sayın müşterimiz, aracınıza ait
ödenmemiş trafik cezası veya vergi borcu görülmektedir. Bu haliyle aracınız için
randevu işlemini gerçekleştiremiyoruz. Borcunuzu ödedikten sonra bize
yeniden ulaşabilirsiniz. Yeniden dinlemek için kareyi, çağrıyı sonlandırmak için
lütfen 2’yi tuşlayınız.” ifadeleri seslendirilerek, randevu süreci
sonlandırılmaktadır.
 Araç sahibinin vergi, trafik cezası veya OGS/HGS borcu bulunuyor ve trafik
sigortası yoksa sesli yanıt sistemi üzerinden “Sayın müşterimiz, aracınıza ait
ödenmemiş trafik cezası veya vergi borcu görülmekte olup, zorunlu trafik
sigortası da bulunmamaktadır. Dilerseniz, 1’i tuşlayarak sigorta şirketlerinden
teklif alabilir ve trafik sigortanızı hemen yaptırabilirsiniz. Borcu bulunan araçlar
için randevu işlemini gerçekleştiremediğimizi hatırlatmak isteriz. Borcunuzu
ödedikten sonra bize yeniden ulaşabilirsiniz. Yeniden dinlemek için kareyi,
çağrıyı sonlandırmak için lütfen 2’yi tuşlayınız.” ifadeleri seslendirilerek, 1’i
tuşlayan müşteriler sigorta birimine aktarılırken, 2’yi tuşlayan müşterilerin
görüşmelerine son verilmektedir.
(27) Dosya mevcudu bilgi ve belgelerin incelenmesinden, randevusuz ve sigortasız gelen
araç sahiplerine ise, araç muayene istasyonundaki müşteri kabul görevlileri tarafından
muayene hizmeti alınabilmesi için trafik sigortası yaptırılmasının ön koşul olduğu
bilgisinin hatırlatıldığı, müşterinin isterse, istasyonlardaki müşteri kabul görevlilerinin
elektronik ortamda yönlendirmesi ile TDB SİGORTA yetkilisiyle temasa
geçilebilmesinin sağlandığı anlaşılmıştır.
(28) Görüldüğü üzere, araç muayene randevusu alımı esnasında, randevu işlemlerinin
devam edip etmemesi bakımından temel kriter, plakaya ait vergisel bir borcun mevcut
olup olmamasıdır. Nitekim borcu bulunmayan bir aracın, trafik sigortası bulunmasa
dahi, randevu alım işlemi devam etmekteyken; bir aracın trafik sigortası olsa dahi,
borcu bulunması durumunda randevu işlemine devam edilmemektedir. Bu kapsamda,
randevu alımı esnasında trafik sigortası bulunmayan araç sahibinin istediği sigorta
şirketinden trafik sigortası yapabilmesinin mümkün olduğu bilgilendirilmesi yapılarak,
araç sahibinin, kendi inisiyatifinde olmak üzere, TDB SİGORTA’nın bir markası olan
sitesi üzerinden trafik sigortası hizmeti veren teşebbüslerin
tekliflerini görebilmesi sağlanmaktadır.

17-14/198-84
10 / 13

(29) Yapılan değerlendirmede tam randevulu sisteme geçiş ile birlikte TÜVTURK’ün trafik
sigortası olmayan araç sahiplerini randevu alırken TDB SİGORTA’ya yönlendirmesi
durumunun ilgili pazarda nasıl bir etki yarattığına da ayrıca bakılmıştır. Bu kapsamda
aşağıda öncelikle randevulu sistemin araç muayenesindeki ağırlığı, ardından da
TÜVTURK aracılığı ile gerçekleşen trafik sigortası satış hizmetinin ilgili pazardaki yeri
incelenmiştir. TÜVTURK’ten gelen açıklamalara paralel olarak, tam randevulu sisteme
geçiş ile birlikte 2014, 2015 ve 2016 yıllarında randevu verilen hizmet tipleri için araç
muayene istasyonlarına randevu ile gelen müşteri sayısının toplam muayeneye gelen
müşteriler içerisinde sırasıyla %(…..), %(…..) ve %(…..) oranında bir paya sahip
olduğu görülmüştür. Tablo 1’de randevu türlerine göre araç muayene randevusu
alımının dağılımına yer verilmiştir.
Tablo 3: Araç Muayene Randevularının Randevu Türlerine Göre Dağılımı5 (%)
E-Devlet İnternet Website Çağrı Merkezi Sesli Yanıt Kiosk
2014 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
2015 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
2016 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Teşebbüsten gelen bilgilerden raportörlerce hesaplanmıştır.
(30) Tablo 3’ten, trafik sigortasının sorgulandığı hizmet tiplerinin randevu türleri içerisinde
önemli bir paya sahip olduğu görülmüştür. Bu kapsamda trafik sigortası sorgulama
uygulamasının 29.03.2016 tarihi itibarıyla başladığı dikkate alınarak, aşağıdaki tabloda
2016 yılı içerisinde trafik sigortasının ön koşul olduğu muayene hizmetlerinde trafik
sigortası olmayan araç sahiplerinin randevu tiplerine göre hangi oranda trafik sigortası
talebinde bulunduğu ve talepte bulunan bu araç sahiplerinin hangi oranda
TÜVTURK’ten TDB SİGORTA aracılığıyla trafik sigortası poliçesi tanzim ettiği bilgisine
yer verilmiştir.
Tablo 4: Randevu Türlerinde TÜVTURK Aracılığı ile Gerçekleşen Trafik Sigortası Satış Hizmeti
2016
Trafik Sigortasının
Önşart Koşulduğu
Araç Muayene Hizmeti
Özelinde Toplam
Müşteri Sayısı
Trafik Sigortası
Olmayan
Müşteri Sayısı
Trafik
Sigortası
Talebinde
Bulunan
Müşteri Sayısı
Araç Muayene Hizmeti
Kapsamında TDB
Aracılığıyla Trafik
Sigortası Satış Adedi
E-Devlet (…..) (…..) (…..) (…..)
Website/İnternet (…..) (…..) (…..) (…..)
Çağrı Merkezi/Sesli
Yanıt (…..) (…..) (…..) (…..)
Kiosk (…..) (…..) (…..) (…..)
Toplam (…..) (…..) (…..) (…..)
Oranı (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Teşebbüsten gelen bilgi ve belgelerden raportörlerce hesaplanmıştır.



5 Tablodaki randevu türlerine göre verilen oranlar, ilgili randevu türünde alınan toplam randevu sayısını
ifade etmekte olup, randevuya alan ancak araç muayenesine gelen yahut gelmeyen araç bakımından
ayrıma gidilmemiştir.

17-14/198-84
11 / 13

(31) Tablo 4’ten görüleceği üzere, araç muayene randevusu alırken trafik sigortası
sorgulamasının yapıldığı website/internet, çağrı merkezi/sesli yanıt sistemi üzerinden
randevu alan ve trafik sigortası olmayan araç sahipleri muayeneye gelen toplam
müşteri sayısı içinde %(…..)’lik bir paya sahiptir. Ancak, trafik sigortası bulunmayan bu
araç sahiplerinin hepsinin trafik sigortası talebinde bulunmadığı, trafik sigortası
talebinde bulunan müşteri sayısının, toplam araç muayenesine gelen müşteri sayısının
ancak %(…..)’ine karşılık geldiği görülmüştür. Yine trafik sigortası talebinde bulunan
müşterilerin de hepsinin trafik sigortalarını TÜVTURK’ten poliçelendirmediği, trafik
sigortasını TÜVTURK’ten tanzim eden müşteri sayısının toplam muayeneye gelenler
içinde %(…..) denk geldiği tespit edilmiştir. Bu verilerden anlaşılacağı üzere,
TÜVTURK’ün tekel konumuna haiz olduğu araç muayene hizmetleri kapsamında
gerçekleşen trafik sigortası satış hizmeti (%(…..)) çok küçük bir paya sahiptir. Bir başka
ifadeyle TÜVTURK tarafından gerçekleştirilen trafik sigortası satış hizmetinin araç
muayene hizmeti pazarının önemsiz sayılabilecek bir bölümüne tekabül ettiği
görülmektedir. Kaldı ki, trafik sigortası olmayan araç sahiplerinin tamamının
TÜVTURK’ten trafik sigortasını tanzim etmediği, dolayısıyla araç muayene hizmeti için
trafik sigortasının zorunlu olmadığı ortadadır.
(32) Öte yandan TÜVTURK’ün TDB SİGORTA aracılığıyla gerçekleştirdiği trafik sigortası
satış hizmetinin trafik sigortası satış hizmeti pazarındaki etkisine de bakılmıştır. Bu
açıdan trafik sigortası özelinde değerlendirmeksizin sigorta sektöründeki satış
hizmetine bakıldığında, sektörde faaliyet gösteren sigorta şirketlerinin ürünlerini
bankalar ve klasik acente ağı (serbest acenteler) olmak üzere başlıca iki dağıtım kanalı
ile pazarladığı görülmüştür. Bu iki dağıtım kanalının yanında sigorta şirketleri ayrıca,
doğrudan (merkezden) satış ve broker aracılığıyla satış gerçekleştirmektedir.
Teknolojinin gelişimine paralel olarak internet üzerinden doğrudan satış, PTT
üzerinden satış, tele market satış gibi farklı dağıtım kanalları da kullanılmaya
başlanmıştır. Yine de satış kanalı bazında üretilen toplam prim içerisinde sigorta
acentelerinin diğer dağıtım kanallarına kıyasla önemli bir ağırlığa sahip olduğu
görülmektedir. Nitekim 2016 yılında sigortacılık sektöründe hayat ve hayat dışı prim
üretimlerinin %61,05’i acenteler aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Başvuru konusunu,
sigortacılık sektöründe hayat dışı sigortacılık kapsamında sunulan trafik sigortası
oluşturduğundan, aşağıdaki tabloda trafik sigortası özelinde ve trafik sigortasının dahil
olduğu hayat dışı sigortacılık hizmetlerinde üretilen primin satış kanalı bazında
dağılımına yer verilmiştir.

Tablo 5: 2016 Yılında Satış Kanalı Bazında Direkt Prim Üretimi
Satış Kanalları Trafik Sigortası (%) Hayat Dışı (%)
Banka 1,60 13,16
Acente 93,41 68,90
Broker 4,49 11,66
Merkez ve Direk Satış 0,46 4,99
Alternatif 0,04 1,29
Toplam 100,00 100,00
Kaynak: TSB 2016 Satış Kanalı Bazında Prim verileri doğrultusunda raportörlerce hesaplanmıştır.


17-14/198-84
12 / 13

(33) Tablo 5’ten, hayat dışı sigorta hizmetleri bakımından da acentelerin satış kanalı
bazında ağırlık sahibi olduğu anlaşılmaktadır. Trafik sigortası özelinde bakıldığında
ise, acentelerin sahip olduğu pazar payının %93,41 ile çok daha yüksek olduğu tespit
edilmiştir. İkinci büyük paya sahip olan brokerlerin payı ise %4,49’da kalmaktadır.
Broker olarak ve sadece hayat dışı sigorta alanında faaliyet gösteren TDB
SİGORTA’nın sektördeki payı ile bu payının ne kadarlık kısmının TÜVTURK aracılığı
ile gerçekleştiği bilgisine ise aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.
Tablo-6: 2016 Yılında Satış Kanalı Bazında Direkt Prim Üretimi
Satış Kanalları Adet Bazlı (%) Brüt Prim Bazlı (%) 2016 2017 2016 2017
TDB SİGORTA (…..) (…..) (…..) (…..)
TÜVTURK Aracılığıyla Gerçekleştirilen Satışın
Sektördeki Payı (…..) (…..) (…..) (…..)
TÜVTURK Aracılığıyla Gerçekleştirilen Satışın
TDB SİGORTA içerisindeki Payı (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Teşebbüsten gelen bilgi ve belgeler.
(34) Tablo 6’dan da, gerek TDB SİGORTA’nın gerekse TDB SİGORTA’nın TÜVTURK
aracılığıyla gerçekleştirdiği trafik sigortası satış hizmetinin sektör içerisindeki payının
çok düşük olduğu görülmektedir. Nitekim TDB SİGORTA’nın 2016 yılı için adet bazlı
gerçekleştirdiği trafik sigortası satış hizmeti, sektörün %(…..) oranındayken,
TÜVTURK aracılığıyla gerçekleşen satış sektörün %(…..) oranındadır. Yine TÜVTURK
aracılığıyla gerçekleşen trafik sigortası satışının TDB SİGORTA içerisindeki payının
2016 yılı için %(…..) (adet bazlı) olduğu dikkate alındığında, TDB SİGORTA’nın
sektördeki payında TÜVTURK etkisiyle gerçekleşen artış nispeten düşüktür.
(35) Yukarıda yer verilen açıklama ve değerlendirmeler ışığında;
 TÜVTURK’ün, araç muayene randevusu alımı esnasında trafik sigortası
olmayan araç sahiplerine randevu verilmemesi gibi bir uygulamasının olmadığı,
 TÜVTURK’ün, araç muayene randevusu alımı esnasında trafik sigortası
olmayan araç sahiplerinin TDB SİGORTA’dan poliçe tanzim etmelerini zorunlu
kılmak gibi bir uygulamasının olmadığı,
 Araç sahiplerinin izni ve inisiyatifi dahilinde, araç muayene randevusu alımı
esnasında trafik sigortası olmayan araç sahiplerine yapılan öneriler ile sigorta
işlemini TDB SİGORTA’dan gerçekleştirenlerin sayısının pazar için önemsiz
denebilecek bir düzeyde olduğu,
görülmüştür.
(36) Anılan bu sebeplerle, dosya konusu uygulamanın Kanun’un 6. maddesi kapsamında
bir kötüye kullanma olarak değerlendirilemeyeceği, bu anlamda TÜVTURK ve TDB
SİGORTA hakkında Kanun’un ilgili maddeleri uyarınca soruşturma açılmasına gerek
olmadığı kanaatine ulaşılmıştır.

17-14/198-84
13 / 13

J. SONUÇ
(37) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına gerekçeli kararın
tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak
üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.




Full & Egal Universal Law Academy