Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 17-06/52-19
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: TTNET A.Ş'nin "Yeni Yıl Kampanyası" adıyla perakende sabit genişbant internet erişim hizmetleri pazarında sunduğu kampanyanın dışlayıcı nitelikte olduğu ve rakiplerin faaliyetlerini zorlaştırdığı iddiası
Karar Tarihi: 09.02.2017

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2016-2-18 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 17-06/52-19
Karar Tarihi : 09.02.2017
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN,
Adem BİRCAN, Şükran KODALAK, Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER: Selvi KOCABAY, Didem ULUÇ, Beyza AĞVAZ, Mesut MORGÜL
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Superonline İletişim Hizmetleri A.Ş.
Aydınlıkevler Mah. İnönü Cad. No:20 Küçükyalı Ofispark
34854 Maltepe/İstanbul
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILANLAR : - Türk Telekomünikasyon A.Ş.
Turgut Özal Bulvarı 06103 Aydınlıkevler/Ankara
- TTNET A.Ş.
Esentepe Mah. Salih Tozan Sok. Karamancılar İş Merkezi D
Blok No:16 34394 Şişli/İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: TTNET A.Ş'nin "Yeni Yıl Kampanyası" adıyla perakende
sabit genişbant internet erişim hizmetleri pazarında sunduğu kampanyanın
dışlayıcı nitelikte olduğu ve rakiplerin faaliyetlerini zorlaştırdığı iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Kurum kayıtlarına 03.05.2016 tarihinde giren ve Superonline
İletişim Hizmetleri A.Ş. (SUPERONLINE) tarafından yapılan başvuruda,
- SUPERONLINE’ın 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu (EHK)
kapsamında, sabit telefon, uydu haberleşme hizmetleri, kablolu ve kablosuz
internet servis sağlayıcılığı, kablolu yayın ve sanal mobil şebeke hizmetleri
işletmeciliği ve altyapı hizmetleri işletmeciliği konusunda yetkilendirilmiş
olduğu,
- TTNET A.Ş.’nin (TTNET) ise SUPERONLİNE ile aynı pazarda ve yerleşik
işletmeci olan Türk Telekomünikasyon A.Ş.’nin (TÜRK TELEKOM) bağlı
ortaklığı olarak faaliyet gösteren bir teşebbüs olduğu,
- TÜRK TELEKOM hakkında, rakiplerin faaliyetini zorlaştırmaya ve rakipleri
dışlamaya yönelik uygulamalarda bulunduğu gerekçesiyle defalarca şikâyette
bulunulduğu, ancak TÜRK TELEKOM’un rakiplerinin faaliyetlerini
zorlaştırmaya devam ettiği,
- TÜRK TELEKOM’un şikâyet konusu olan “Yeni Yıl Kampanyası”ndan yalnızca
yeni bireysel müşterilerin 24 ay taahhüt vererek yararlandıkları, kampanyanın
koşullar kısmında "Daha önce Türk Telekom evde internet hat sahibi olan ve
abonelik iptali yapan aboneler, iptal tarihinden sonraki ilk 3 ay içinde tekrar
Türk Telekom evde internet hat sahibi olmaları durumunda bu kampanyadan
17-06-52-19
2/32

yararlanamamaktadır." ifadelerine yer verilerek yeni müşteri kavramının daha
detaylı şekilde tanımlandığı,
- Beş ay süre ile geçerli olan bu kampanyanın Ocak ayının ilk haftasında
başladığı ve 31.05.2016 tarihinde sona erdiği,
- Kampanyanın yeni müşteri edinimi bakımından 2016’nın ilk dört ayında TÜRK
TELEKOM’un en önemli pazarlama faaliyetlerinden biri olduğu, dolayısıyla
diğer kampanyalara oranla dışlayıcı etkisinin daha fazla olacağı,
- Eşit etkinlikteki rakip testinin, başvuru konusu TÜRK TELEKOM tarifelerinin
fiyat-maliyet analizine uygulanabileceği; TÜRK TELEKOM’un tüm maliyetlerini
kapsamamakla birlikte, eşit etkinlikteki işletmecinin varsayımsal yaklaşık
maliyetleri dikkate alınarak ve kampanyaya özgü sabit maliyetler de ayrı ayrı
24 ve 36 aya yayılarak sabit telefonu olan ve yalın internet kullanan aboneler
için modemli ve modemsiz 8Mbps/50 GB tarifeleri için işletmecinin bir abone
ömrü süresince katlanacağı maliyetin tespit edildiği ve TÜRK TELEKOM’un
Yeni Yıl Kampanyası’nın eşit etkin bir işletmecinin maliyetlerinin altında
kaldığı, söz konusu tarifelerin 36 aylık abone ömrüne göre %(…..) ila %(…..)
arasında zararda olduğu,
iddia edilmekte; TÜRK TELEKOM tarafından sunulan ve dışlayıcı nitelik arz eden
Yeni Yıl Kampanyası’nın ve benzer nitelikteki diğer kampanyaların durdurulması,
anılan kampanyayla benzer etkiler doğuracak yeni uygulamaların önüne geçilmesi
için gerekli önlemlerin alınması ve TÜRK TELEKOM hakkında 4054 sayılı Rekabetin
Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun) kapsamında gerekli yaptırımların
uygulanması talep edilmektedir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 03.05.2016 tarihinde intikal eden başvuru
üzerine hazırlanan 20.09.2016 tarihli ve 2016-2-018/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu,
Kurulun 05.10.2016 tarihli toplantısında görüşülmüş ve başvuru konusu iddialara
yönelik olarak 4054 sayılı Kanun’un 40. maddesinin birinci fıkrası uyarınca
önaraştırma yapılmasına 16-32/550-M sayı ile karar verilmiştir. Önaraştırma
kapsamında TTNET’te 05.01.2017 tarihinde yerinde inceleme yapılmıştır. Ayrıca
teşebbüsten bilgi ve belge talebinde bulunulmuştur. Talep edilen bilgi ve belgeler
17.01.2017, 18.01.2017 ve 30.01.2017 tarihlerinde Kurum kayıtlarına girmiştir.
SUPERONLINE’dan talep edilen bilgiler ise 26.01.2017 tarihinde Kurum kayıtlarına
intikal etmiştir. Kurulun ilgili kararı uyarınca düzenlenen 01.02.2017 tarihli ve 2016-2-
18/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; TÜRK TELEKOM ve TTNET’ten oluşan
ekonomik bütünlüğün, toptan sabit genişbant internet erişim hizmetleri pazarında ve
perakende sabit genişbant internet erişim hizmetleri pazarında hâkim durumda
bulunduğu, TTNET tarafından düzenlenen “Yeni Yıl Kampanyası” kapsamında maliyet
üstünde gelir elde edildiği, dolayısıyla hakkında önaraştırma yürütülen ekonomik
bütünlüğün fiyat sıkıştırması yoluyla 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesi çerçevesinde
hâkim durumunu kötüye kullandığının öne sürülemeyeceği, bu nedenle TÜRK
TELEKOM ve TTNET hakkında 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca
soruşturma açılmasına gerek olmadığı, başvuruda yer alan 4054 sayılı Kanun 9.
maddesi çerçevesinde geçici tedbir alınması talebinin reddedilmesi gerektiği ifade
edilmektedir.

17-06-52-19
3/32

I. İNCELEME, GEREKÇE VE HUKUKİ DAYANAK
I.1. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Görüşü
(5) Dosya konusu başvurunun elektronik haberleşme sektörüne ilişkin olması sebebiyle
Elektronik Haberleşme Kanunu’nun (EHK) 7. maddesinin ikinci fıkrası gereğince
11.05.2016 tarihinde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’ndan (BTK) görüş talep
edilmiştir. Söz konusu görüş 23.08.2016 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal etmiştir.
(6) Mezkûr görüşte;
- Ülkemizde EHK kapsamında elektronik haberleşme pazarlarına ilişkin
düzenlemelerin BTK tarafından gerçekleştirildiği,
- Bu kapsamda yürütülen pazar analizleri neticesinde hem ilgili pazarların
tanımlandığı hem de ilgili pazarlarda etkin piyasa gücüne (EPG) sahip
işletmelerin belirlendiği,
- İlgili mevzuat kapsamında BTK tarafından yapılan pazar analizi çalışmaları
neticesinde EPG'ye sahip olduğu belirlenen işletmecilere erişim ve referans
teklif hazırlama yükümlülükleri de dâhil olmak üzere çeşitli yükümlülükler
getirilebildiği,
- İlgili pazarlarda getirilen yükümlülüklerin bir sonucu olarak, TÜRK
TELEKOM’un İnternet Servis Sağlayıcılar’a (İSS) toptan seviyede sunduğu
DSL internet hizmeti tarifelerinin BTK onayına tabi olduğu,
- DSL, kablo, fiber vb. altyapılar üzerinden İSS'lerin son kullanıcılara perakende
seviyede sunduğu internet erişimi tarifelerinin BTK onayına tabi olmadığı,
- Kuruma yapılan söz konusu başvurularda bahsi geçen tarife paketleri ve
kampanyaların TTNET tarafından perakende seviyede sunulan hizmetler
olduğu ve tarife düzenlemelerine tabi olmadığı
ifade edilmektedir.
I.2. Hakkında İnceleme Yapılanlar
I.2.1. TÜRK TELEKOM
(7) 1995 yılında kurulan ve 2015 yılı itibarıyla, TÜRK TELEKOM, Avea İletişim Hizmetleri
A.Ş. (AVEA) ve TTNET’in tüzel kişiliklerini muhafaza ederek entegre bir yapıya geçen
TÜRK TELEKOM, Türkiye’de sabit telefon, mobil telefon, veri ve internet hizmetleri ile
televizyon ürün ve hizmetleri alanında faaliyet gösteren bir teşebbüstür. Ocak 2016
itibarıyla söz konusu ürün ve hizmetlerin tamamı TÜRK TELEKOM tarafından, “Türk
Telekom” tek markası altında bir araya getirilmiştir.
(8) TÜRK TELEKOM, mobil operatör AVEA’nın, genişbant operatörü TTNET’in,
yakınsama teknolojileri şirketi Argela Yazılım ve Bilişim Teknolojileri A.Ş.’nin, bilgi
teknolojileri çözüm sağlayıcısı Innova Bilişim Çözümleri A.Ş.’nin, çevrimiçi eğitim
yazılımları şirketi Sebit Eğitim ve Bilgi Teknolojileri A.Ş.’nin, çağrı merkezi şirketi
AssisTT Rehberlik ve Müşteri Hizmetleri A.Ş.’nin ve toptan veri ve kapasite servis
sağlayıcısı Türk Telekom International ve iştiraklerinin %100'üne sahiptir.
17-06-52-19
4/32

(9) TÜRK TELEKOM, 406 sayılı Kanun’a ve özel hukuk hükümlerine tabi bir anonim
şirket statüsünde olup, %55 oranındaki hissesi blok olarak Ojer Telekomünikasyon
A.Ş.’ye (OJER TELEKOM) satılmak suretiyle özelleştirilmiş bulunmaktadır. Türk
Telekom’un %30 oranındaki hissesi T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığına aittir.
Kalan %15 oranındaki hisse 2008 yılı Mayıs ayından itibaren halka arz edilmiştir.
I.2.2. TTNET
(10) TTNET, Kurul’un 02.09.2004 tarihli toplantısında TÜRK TELEKOM’un
özelleştirilmesine ilişkin olarak sunduğu “TTNET’in ayrı bir tüzel kişiliğe
kavuşturulması” yönündeki görüşü doğrultusunda, TÜRK TELEKOM Grubunun ISS’si
olarak 26.04.2006 tarihinde kurulmuş ve BTK’nın 09.05.2006 tarihli kararıyla kablolu
ve kablosuz İSS hizmeti için genel izin kapsamında yetkilendirilerek 14.05.2006
tarihinde faaliyetlerine başlamıştır.
(11) TÜRK TELEKOM’un kontrolünde bulunan TTNET, İSS hizmetinin yanı sıra BTK
tarafından altyapı işletmeciliği hizmeti, kablolu yayın hizmeti, sabit telefon hizmeti,
sanal mobil şebeke hizmeti, uydu haberleşme hizmeti ve uydu platform hizmeti
alanlarında, RTÜK tarafından ise kablolu yayın platform işletmeciliği ve uydu yayın
platform işletmeciliği alanlarında yetkilendirilmiştir.
I.3. İlgili Pazar
I.3.1. İnternet Hizmetleri Hakkında Genel Bilgiler
(12) İnternet, birbiriyle iletişim halinde olan çok sayıdaki şebekenin bir bütünüdür.
Kullanıcılar internet erişimi hizmeti yoluyla diğer şebekelerle veri alışverişinde
bulunabilmektedir. İnternet erişimi hizmeti belli bir zaman diliminde alınabilen ya da
gönderilebilen verinin büyüklüğüne (bant genişliği) göre darbant ve genişbant olarak
farklılaşabilmektedir. Bu çerçevede genişbant kavramı; çevirmeli bağlantıdan daha
yüksek hızda erişim sağlayan DSL, kablo modem, fiber optik, genişbant telsiz erişim
sistemleri veya uydu aracılığıyla yapılan internet erişimini bir bütün olarak kapsayacak
şekilde kullanılmaktadır.
(13) Genişbant internet erişim pazarını toptan ve perakende olmak üzere ikiye ayırmak
mümkündür. Toptan genişbant internet hizmetleri pazarında İSS’ler kendi altyapılarını
tesis edebildikleri gibi, tesisi son derece maliyetli olan yatırımlara katlanmak yerine,
altyapı sahibi teşebbüslerden toptan seviyede internet erişim hizmeti alabilmektedir.
İSS’ler toptan seviyede altyapı sahibi teşebbüsten aldıkları bu hizmeti perakende
seviyede son kullanıcılara sunmaktadır.
(14) Perakende genişbant erişim için kullanılan teknolojileri perakende sabit genişbant ve
mobil genişbant olarak ikiye ayırmak mümkündür. Bakır kablo ağı üzerinden sunulan
hizmetler, kablo TV şebekesi üzerinden sunulan hizmetler ile fiber optik şebeke
üzerinden sunulan hizmetler sabit genişbant internet erişim hizmetleri kapsamında yer
almaktadır.
17-06-52-19
5/32

(15) Ülkemizde faaliyet gösteren İSS’lerin tamamı DSL hizmetlerini, toptan seviyede
genişbant internet pazarında TÜRK TELEKOM’un bakır kablo altyapısına erişmek
suretiyle sunmaktadırlar. BTK düzenlemelerine göre İSS’ler “yeniden satış” (Al-Sat),
“veri akış erişimi” (VAE) ve “yerel ağa ayrıştırılmış erişim” (YAPA) yöntemleriyle TÜRK
TELEKOM bakır kablo şebekesine erişebilmektedirler. Bahse konu erişim modelleri
arasındaki temel fark, İSS’lerin Türk Telekom altyapısına bağımlılık dereceleri ve
dolayısıyla kendi altyapılarına yapacakları yatırımın maliyetidir. Yeniden satış modeli
İSS’nin altyapıya en az yatırım yapmasını gerektiren erişim yöntemiyken, YAPA
modelinin tercih edilmesi halinde işletmecinin kendi altyapısına yapması gereken
altyapı yatırımı artmaktadır. Eylül 2016 itibarıyla YAPA abone sayısı 17.139 olarak
gerçekleşirken DSL Al-Sat yöntemiyle hizmet sunulan abone sayısı 68.237 olarak
gerçekleşmiştir. Toplam DSL abonesi sayısının yaklaşık 7,6 milyon olduğu
düşünüldüğünde çok büyük bir oranda erişimin VAE yöntemi ile sağlandığı ortaya
çıkmaktadır.
(16) Yakın dönemde toptan seviyede sabit genişbant internet pazarında fiyatlama
yönteminde birtakım değişiklikler olmuştur. BTK'nın kararı1 doğrultusunda 14.10.2016
tarihi itibarıyla toptan seviyede sabit genişbant internet hizmetinin sunulmasında paket
bazlı tarifeden port ve transmisyon bazlı tarifeye geçilmiştir. Port ücreti abone başına
sabit bir maliyet olup transmisyon maliyetleri ise yine Kurul tarafından megabit başına
belirlenmekte ve abonelerin kullanımıyla doğru orantılı olarak değişkenlik
göstermektedir.
(17) Türkiye’de sabit genişbant internet erişim hizmetleri Türk Telekom tarafından 2000’li
yılların başından itibaren sağlanmaya başlanmıştır. 2003 yılında sadece 18.604
abone genişbant internet hizmeti almaktayken, bu sayı 2016 yılı üçüncü çeyreği
itibariyle büyük bir artış göstererek yaklaşık 59,2 milyona ulaşmıştır2. Söz konusu
abonelerden sabit genişbant internet erişimi hizmeti alanların sayısı yaklaşık 10,1
milyondur.
(18) Sabit genişbant internet abonelerinin çoğunluğu Türk Telekom’un sahip olduğu DSL
altyapısı üzerinden hizmet almaktadır. Türkiye’de 2016 yılı üçüncü çeyreğinde sabit
genişbant abonelerinin erişim sağlanan altyapıya göre oranları aşağıdaki tabloda
belirtilmektedir.
Tablo 1: Sabit Genişbant İnternet Abone Sayılarının Erişim Şekline Göre Oranı
Erişim Şekli Abone Sayısı Oran (%)
DSL 7.549.868 74,2
Kablo 688.143 6,8
Fiber 1.822.494 17,9
Diğer 117.652 1,1
Toplam 10.178.157 100,0


1 04.10.2016 tarihli ve 2016/DK-ETD/419 sayılı BTK kararı.
2 BTK Pazar Verileri Raporu 2016 Yılı 3. çeyrek
17-06-52-19
6/32

(19) Fiber erişim teknolojisi, sabit genişbant alanında günümüzde önemli bir paya sahip
olup abonelere yüksek bant genişliklerinde erişim imkânı sağlamaktadır. Fiber
teknoloji ile hizmet alan abonelerin sayısı yıllar itibarıyla artmaktadır. 2015 yılı üçüncü
çeyreği itibarıyla 1.603.242 olan fiber abone sayısı, 2016 yılı üçüncü çeyreğinde
%13,7 artış göstererek 1.822.494’e ulaşmıştır.3 TÜRK TELEKOM dışındaki bazı
İSS’lerin (SUPERONLINE, D-Smart, Türknet) de fiber optik altyapıya yatırım yaptığı
ve kendi altyapıları üzerinden hizmet verdiği görülmektedir.
(20) Kablo TV altyapısı üzerinden sağlanan internet hizmetleri de sabit genişbant alanında
uzun zamandır var olan bir teknolojidir. Kablo TV şebekesi üzerinden sağlanan
internet hizmetlerinin DSL teknolojisine göre en temel dezavantajı, altyapının
paylaşımlı olması ve bunun sonucunda kullanıcılara tahsis edilen bant genişliğinin
kullanım yoğunluğuna göre farklılık gösterebilmesidir. Kablo TV altyapısı üzerinden
internet kullanan abone sayısı 2016 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yıla göre %15,4
artarak 688.143’e yükselmiştir.4
(21) 2016 yılının üçüncü çeyreği itibarıyla yaklaşık 96 işletmecinin İSS olarak hizmet
verdiği görülmektedir. İSS’lerin 2015 yılı gelirleri bir önceki yıla göre %6,1’lik artışla 5
milyar ₺ seviyesini geçmiştir. 2016 yılının üçüncü çeyreğinde ise yaklaşık 1,511 milyar
₺ toplam gelire ulaşmışlardır. Buna göre İSS’lerin gelirlerinde 2015 yılının aynı
çeyreğine göre 2016 yılı üçüncü çeyreğinde %21 seviyesinde bir artış gerçekleşmiştir.
Aşağıda 2013-2016 yılları itibarıyla İSS’lerin pazar payı verileri yer almaktadır.
Şekil 1: İSS’lerin 2013-2016 Yılları Pazar Payları (%)



3 BTK Pazar Verileri Raporu 2016 Yılı 3. çeyrek
4 BTK Pazar Verileri Raporu 2016 Yılı 3. çeyrek
17-06-52-19
7/32

(22) Tablodan da görüleceği üzere TTNET’in pazar payı yıllar itibarıyla azalan bir seyir
göstererek 2016 Eylül ayında %64,9 seviyesine düşmüştür. İlgili dönemde TTNET’in
en yakın rakibi konumunda olan SUPERONLINE’ın pazar payı artış göstererek 2016
Eylül’de %17,4’e ulaşmıştır.
(23) Perakende genişbant erişimin bir diğer türü, mobil şebekeler üzerinden erişimdir. BTK
tarafından mobil genişbant erişimi, “3G veya daha üstündeki mobil standartları
kullanan internet erişimi” olarak tanımlanmaktadır.
(24) Türkiye’de 2009 yılı Ağustos ayında devreye giren 3. nesil telekomünikasyon
hizmetleri (3G), mobil iletişim operatörleri AVEA, Turkcell ve Vodafone aracılığıyla
sunulmaya başlamıştır. 2016 yılı Nisan ayında Türkiye’de de kullanılmaya başlanan
ve kamuoyunda 4.5G olarak bilinen IMT-Advanced, dünyada kullanılan en son mobil
haberleşme teknolojisinin genel adıdır. Bu teknoloji daha yüksek hızda, daha düşük
gecikme süresi ve yüksek kapasitede mobil internet sağlayan mobil iletişim
teknolojisidir. 4.5G teknolojisi 3G teknolojisine kıyasla çok daha hızlı veri ve internet
bağlantısı, düşük gecikme süresi ile kesintisiz iletişim, yüksek görüntü kalitesi, daha iyi
kapsama alanı, bulut bilişim teknolojisini kullanma, gerçek zamanlı veri paylaşımı,
video konferans ve telekonferansta hızlı ve kaliteli iletişim, gelişmiş multimedya
entegrasyonu, verilere uzaktan erişim, maliyet düşüşü, kaynakların verimli
kullanılması, zaman tasarrufu gibi faydalar sağlamaktadır.
(25) Temmuz 2009’da sunulmaya başlanan 3G hizmeti Mart 2016 sonu itibarıyla
65.949.652 aboneye ulaşmıştır. Ancak Nisan 2016’da 4.5G’nin hayata geçmesiyle 3G
aboneliğinden 4.5G aboneliğine hızlı bir geçiş süreci yaşanmış, Eylül ayı sonunda 3G
abone sayısı 23.549.215’e düşerken 4.5G abone sayısı 45.736.402’e çıkmıştır.
(26) 4.5G hizmeti için 2016 Eylül ayı sonunda “aktif 4.5G abone sayısı” (cihazı ve SIM kartı
4.5G hizmetine uygun olan abone sayısı) 16.439.371 iken 4.5G uyumlu cihaz sayısı
23.495.938 olarak gerçekleşmiştir. 3G ve 4.5G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan
ve cepten internet hizmeti alan mobil genişbant abone sayısı 48.978.066’a, sadece
4.5G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan mobil
genişbant abone sayısı da 29.301.277’e yükselmiştir. 2016 yılı üçüncü çeyrekte
toplam mobil internet kullanım miktarı ise 313.447 TByte, 4.5G kullanıcılarının toplam
mobil internet kullanım miktarı ise 267.742 TByte olarak gerçekleşmiştir. Eylül 2016
itibarıyla mobil genişbant internet abonelerinin aylık ortalama kullanımı 2,2 GB
seviyesinde gerçekleşirken, cihazı ve SIM kartı 4.5G hizmetine uygun olan 4.5G
abonelerinin data kullanımı ise 5,6 GB olarak gerçekleşmiştir.5

5 BTK Pazar Verileri Raporu 2016 Yılı 3. çeyrek
17-06-52-19
8/32

I.3.2. İlgili Ürün Pazarı
(27) Genişbant internet hizmetleri pazarının tanımlanmasında büyük ölçüde Kurulun
“toptan genişbant internet hizmetleri piyasasında hâkim durumda bulunan Türk
Telekom ile aynı ekonomik bütünlükte bulunan TTNET’in, perakende genişbant
internet erişim hizmetleri piyasasında uyguladığı fiyatlama politikasıyla fiyat
sıkıştırmasına yol açtığı iddiası”nın incelendiği 19.12.2013 tarihli ve 13-71/992-423
sayılı karar dikkate alınmıştır. Söz konusu kararda perakende pazara ilişkin
değerlendirmede altyapı, yatırım gereksinimi, teknoloji, veri kapasitesinin
paylaşılması, kullanıcı kitlesi ve alışkanlıkları, tüketilen veri miktarı, sunulan bağlantı
hızı, hizmet/bağlantı kalitesi ve fiyat gibi unsurlar özellikle göz önünde bulundurularak
DSL, fiber ve kablo teknolojilerinin birbirine ikame olduğu, mobil şebekelerin ise
tüketici gözünde sabit şebekelere ikame oluşturacak düzeyde olmadığı tespit
edilmiştir. Bu nedenle perakende seviye için ilgili ürün pazarı mobil internet erişim
hizmetleri dâhil edilmeyerek DSL, fiber ve kablo altyapıları üzerinden internet erişimini
kapsayacak şekilde “perakende sabit genişbant internet erişim hizmetleri” olarak
belirlenmiştir. 05.02.2015 tarihli ve 15-06/74-31 sayılı Kurul kararında da pazar
dinamiklerinde pazar tanımına etki edecek bir değişikliğin olmadığı sonucuna
ulaşılmıştır.
(28) Anılan kararlardan bu yana sektörde yaşanan en büyük gelişme mobil genişbant
internet hizmetlerinde 4.5G teknolojisinin kullanılmaya başlanmasıdır. Her ne kadar
4.5G ile mobil internetin hızı ve buna bağlı olarak kullanılan veri miktarı artsa da mobil
şebekenin hala sabit genişbant internet hizmetlerine ikame teşkil edemediği
değerlendirilmektedir. Zira 2016 yılı Eylül ayı itibariyle 4.5G abonelerinin ortalama veri
kullanım miktarı 5,6 GB’tır ve bu miktar sabit genişbant internet aboneleri için 67,8 GB
olarak gerçekleşmiştir.6 Mobil genişbant internet halen ağırlıklı olarak akıllı telefonlar
ve tabletler aracılığı ile kullanılırken, aşağıdaki tablodan görüleceği üzere mobil ve
sabit genişbant hizmetlerinin paket özellikleri de farklıdır. Bu açıklamalar ışığında
perakende seviyede ilgili ürün pazarı, DSL, kablo ve fiber teknolojilerini içerecek
şekilde “perakende sabit genişbant internet erişim hizmetleri” olarak tespit edilmiştir.

6 BTK Pazar Verileri Raporu, 2016 Yılı 3. çeyrek
17-06-52-19
9/32

Tablo 2: Sabit ve Mobil İnternet Hizmetlerinin Paket Özellikleri ve Fiyatlarının (TL) Karşılaştırması
Teknoloji DSL Fiber Kablo Mobil

Teşebbüs



Kota
TTNET7 Super
online8
D-Smart
Net9
TTNET10 Super
online11
Türksat12


Turkcell13


Türk
Tele
kom14


Vodafo
ne15
24
Mbit/s’ye
kadar
16
Mbit/s’ye
kadar
8
Mbit/s’ye
kadar
24
Mbit/s’ye
kadar
10/25
Mbit/s’ye
kadar
10/25
Mbit/s’ye
kadar
1 GB - - - - - - 20 19 24
2 GB - - - - - - 25 39 35
4 GB 41 - - - - - 35 49 -
5 GB - 40 - - - 25,99 - 55 -
6 GB 44 42 35 44 44 - 45 59 40
12 GB 53 - 47 53 54 29,99 - - -
Limitsiz 81 78 67 84 84 59,99 - - -
(29) Öte yandan, İSS’lerin perakende seviyede internet erişim hizmeti sunabilmesi için ya
kendi altyapılarına sahip olması ya da böyle bir altyapıya erişebiliyor olması
gerekmektedir. Toptan seviyede belirlenecek pazar bakımından da 19.12.2013 tarihli
ve 13-71/992-423 sayılı Kurul kararı dikkate alınmalıdır. Gerek söz konusu kararda
gerekse 05.02.2015 tarihli ve 15-06/74-31 sayılı kararda Kurul ilgili ürün pazarına
ilişkin tespitini korumuştur. Bu çerçevede ilgili ürün pazarı toptan seviyede kablo TV
şebekesini içermeyecek şekilde “toptan sabit genişbant internet erişim hizmetleri”
olarak belirlenmiştir.
I.3.3. İlgili Coğrafi Pazar
(30) Başvuru konusu hizmetler bakımından ülke çapında rekabet şartlarının homojen
olması nedeniyle ilgili coğrafi pazar “Türkiye” olarak belirlenmiştir.

7
Telekom-Hipernet.aspx
8
9
10
11
tarifeler?path=%2Fyardim&GUID=d7c24454-b0bf-4451-9a99-828286c64b84
12
13
14
15
17-06-52-19
10/32

I.4. Yeni Yıl Kampanyası Hakkında Bilgi
(31) Yeni Yıl Kampanyası, TTNET tarafından sunulan perakende sabit genişbant internet
hizmetine ilişkin olup, 2016 yılının Ocak-Temmuz döneminde yeni abone alımına
açılmıştır. Kampanyadan sadece bireysel yeni TTNET müşterileri 24 ay taahhüt
vererek yararlanabilmektedir. Yeni Yıl Kampanyası evde internet16 ve yalın internet
altyapı olanaklarıyla sınırlıdır. Kampanya çeşitli hız ve kotalarda 17 ayrı internet
paketini içermektedir. Yeni Yıl Kampanyası’nda 03.05.2016-12.07.2016 tarihleri
arasında tüm kampanya paketlerinde geçerli olmak üzere online kanal üzerinden
abone olan müşterilere ilk iki ay boyunca 25’er TL (toplamda 50 TL) ekstra indirim
sağlanmıştır. Ayrıca 25.06.2016-12.07.2016 tarihleri arasında abonelik işlemi
gerçekleştirenler için UltranetLimitsiz 50 GB, UltranetLimitsiz 75 GB, FibernetLimitsiz
75 GB ve HipernetLimitsiz 75 GB paketleriyle sınırlı olmak üzere aboneliğin aktif
olduğu ilk ay internet paket ücreti alınmamıştır.17 Aşağıdaki tabloda Yeni Yıl
Kampanyası dahilinde sunulan internet paketlerinin ayrıntılarına yer verilmiştir.
Tablo 3: Yeni Yıl Kampanyası Kapsamındaki İnternet Paketleri
PAKETLER18
Evde/Yalın
İnternet
BAĞLANTI
HIZI
Evde/Yalın
İnternet
AKN
Evde/Yalın
İnternet
TARİFE
FİYATI19
KAMPANYALI
FİYAT20
İNDİRİM
SÜRESİ
İNDİRİM
BEDELİ
Evde Yalın Evde Yalın 21 Evde/Yalın Evde Yalın
NetLimitsiz
50 GB
8 mpbs 50 GB 77 TL 95 TL 37,90
TL
49,90
TL
24 ay 43,10
TL
49,10
TL
NetLimitsiz
100 GB
8 mpbs 100 GB 91 TL 109 TL 47,90
TL
59,90
TL
24 ay 47,10
TL
53,10
TL
Ultranet
Limitsiz
50GB
16 mpbs 50 GB 79 TL 97 TL 47,90
TL
59,90
TL
24 ay 35,10
TL
41,10
TL

Ultranet
Limitsiz 75
GB
16 mpbs 75 GB 82 TL 100 TL 54,90
TL
66,90
TL
24 ay 31,10
TL
37,10
TL
Ultranet
Limitsiz 100
16 mpbs 100 GB 93 TL 111 TL 61,90
TL
73,90
TL
24 ay 35,10
TL
41,10
TL
Fibernet
Limitsiz
35GB
24 mpbs 35 GB 77 TL 95 TL 37,90
TL
49,90
TL
24 ay 43,10
TL
49,10
TL
Fibernet
Limitsiz
75GB
24 mpbs 75 GB 84 TL 102 TL 47,90
TL
59,90
TL
24 ay 40,10
TL
46,10
TL



16 Sabit ses hizmeti ile birlikte sunulan internet hizmetini ifade etmektedir.
17 Bu kampanyaya katılan abone sayısı sadece (…..)’dir.
18 Yeni Yıl Kampanyası kapsamında %18 KDV ve %15 ÖİV dahil 18 TL olan Alo Paket Aylık Sabit
Ücreti kampanya süresi boyunca 12 TL olarak faturaya ayrıca yansıtılmaktadır. Ayrıca sabit telefon
hattı olmayan abonelerin başvurularında bir defaya mahsus alınan 16 TL (vergiler dahil) Alo Paket
Bağlantı Ücretinin kampanya kapsamında ücretsiz olduğu belirtilmektedir.
19 Paketlere ilişkin ücretlere %18 KDV ve %5 ÖİV dahildir.
20 Yeni aboneliklerde (daha önce diğer İSS’lerden internet hizmeti alan aboneler hariç) alınan 96 TL
bağlantı ücreti taahhüt süresince aylık 4 TL olarak tahsil edilmekte olup bu tutar kampanya fiyatlarına
dahildir.
21 Yalın internet paketleri için Yalın İnternet Aylık Erişim Ücreti kampanya kapsamında 12 TL olarak
belirlenmiş ve kampanya fiyatına dahil edilmiştir. Kampanya dışı tarifelerde söz konusu ücret 18 TL’dir.
Ayrıca yalın internet başvurularında sabit telefon hattı ve internet hizmeti aboneliği olmayan
müşterilerden bir defaya mahsus alınan 10 TL (vergiler dahil) devre hazırlama ücreti kampanya
kapsamında alınmamıştır.
17-06-52-19
11/32

Tablo 3’ün devamı
PAKETLER
Evde/Yalın
İnternet
BAĞLANTI
HIZI
Evde/Yalın
İnternet
AKN
Evde/Yalın
İnternet
TARİFE FİYATI KAMPANYALI
FİYAT
İNDİRİM
SÜRESİ
İNDİRİM
BEDELİ
Evde Yalın Evde Yalın Evde/Yalın Evde Yalın
Fibernet
Limitsiz 100
GB
24 mpbs 100 GB 88 TL 106TL 54,90
TL
66,90
TL
24 ay 37,10
TL
43,10
TL
Fibernet
Limitsiz
100GB
35 mpbs 100 GB 93 TL 111 TL 58,90
TL
70,90
TL
24 ay 38,10
TL
44,10
TL
Fibernet
Limitsiz 200
GB
50 mpbs 200 GB 113 TL 131 TL 76,90
TL
88,90
TL
24 ay 40,10
TL
46,10
TL
Fibernet
Limitsiz
200GB
100 mpbs 200 GB 133 TL 151 TL 90,90
TL
102,90
TL
24 ay 46,10
TL
52,10
TL
Hipernet
Limitsiz
35GB
24 mpbs 35 GB 77 TL 95 TL 37,90
TL
49,90
TL
24 ay 43,10
TL
49,10
TL
Hipernet
Limitsiz
75GB
24 mpbs 75 GB 84 TL 102 TL 47,90
TL
59,90
TL
24 ay 40,10
TL
46,10
TL
Hipernet
Limitsiz
100GB
24 mpbs 100 GB 88 TL 106 TL 54,90
TL
66,90
TL
24 ay 37,10
TL
43,10
TL
Hipernet
Limitsiz
100GB
35 mpbs 100 GB 93 TL 111 TL 58,90
TL
70,90
TL
24 ay 38,10
TL
44,10
TL
Hipernet
Limitsiz
200GB
50 mpbs 200 GB 113 TL 131 TL 76,90
TL
88,90
TL
24 ay 40,10
TL
46,10
TL
Hipernet
Limitsiz
200GB
100 mpbs 200 GB 133 TL 151 TL 90,90
TL
102,90
TL
24 ay 46,10
TL
52,10
TL
(32) TTNET tarafından gönderilen bilgilere göre, Yeni Yıl Kampanyası’ndan toplam (…..)
abone faydalanmıştır. Söz konusu abonelerden (…..)’u ise online kanaldan abone
olarak toplam 50 liralık ek indirim kazanmıştır. Yeni Yıl Kampanyası’ndan faydalanan
abonelerin çeşitli paketlere göre dağılımı aşağıda sunulmaktadır.






17-06-52-19
12/32

Tablo 4: Yeni Yıl Kampanyasından Faydalanan Abonelerin Paket Bazında Dağılımı
PAKETLER
Evde/Yalın İnternet
BAĞLANTI
HIZI
Evde/Yalın
İnternet
AKN
Evde/Yalın
İnternet
Abone Sayısı %
NetLimitsiz 50 GB 8 mpbs 50 GB (…..) (…..)
NetLimitsiz 100 GB 8 mpbs 100 GB (…..) (…..)
Ultranet Limitsiz 50GB 16 mpbs 50 GB (…..) (…..)
Ultranet Limitsiz 75 GB 16 mpbs 75 GB (…..) (…..)
Ultranet Limitsiz 100 GB 16 mpbs 100 GB (…..) (…..)
Fibernet Limitsiz 35 GB 24 mpbs 35 GB (…..) (…..)
Fibernet Limitsiz 75 GB 24 mpbs 75 GB (…..) (…..)
Fibernet Limitsiz 100 GB 24 mpbs 100 GB (…..) (…..)
Fibernet Limitsiz 100 GB 35 mpbs 100 GB (…..) (…..)
Fibernet Limitsiz 200 GB 50 mpbs 200 GB (…..) (…..)
Fibernet Limitsiz 200 GB 100 mpbs 200 GB (…..) (…..)
Hipernet Limitsiz 35 GB 24 mpbs 35 GB (…..) (…..)
Hipernet Limitsiz 75 GB 24 mpbs 75 GB (…..) (…..)
Hipernet Limitsiz 100 GB 24 mpbs 100 GB (…..) (…..)
Hipernet Limitsiz 100 GB 35 mpbs 100 GB (…..) (…..)
Hipernet Limitsiz 200GB 50 mpbs 200 GB (…..) (…..)
Hipernet Limitsiz 200GB 100 mpbs 200 GB (…..) (…..)
Toplam (…..) (…..)
(33) Kazanılan abone sayısına bakarak Yeni Yıl Kampanyası’nın 2016 yılında TTNET
tarafından uygulanan en önemli kampanya olduğu görülmektedir. Yerinde incelemede
elde edilen belgeler de bu tespiti destekler niteliktedir. (…..) tarafından 16.06.2016
tarihinde gönderilen “FBB Yeni Yıl Kampanya Sonuçları_15.06.2016” başlıklı e-
postada “Kampanyada (…..) adet aktivasyon, (…..) adet iptal gerçekleşmiştir.”
cümlesine yer verildikten sonra grafikler sunulmaktadır. Grafiklerden Mayıs-Haziran
2016 döneminde Yeni Yıl Kampanyası çerçevesinde gerçekleşen aktivasyon sayısının
toplam aktivasyona oranının %90 ila %80 arasında olduğu görülmektedir. Nitekim
(…..) tarafından 09.06.2016 tarihinde gönderilen “FBB Comsumer Subscriber
Base_May’16” başlıklı e-postada henüz beş aydır abone alımına başlamış olan Yeni
Yıl Kampanyası abone tabanını oluşturan beş büyük kampanya arasında sayılmıştır.
Yeni Yıl Kampanyası’nın yüksek satış oranı TTNET’in genel performansına etki
edecek seviyededir. (…..) tarafından 08.05.2016 tarihinde gönderilen “RE: FBB
Müşteri Kazanımı_Mayıs2016” başlıklı e-postanın ekinde yer alan sunumda “Yeni Yıl
Kampanyası’nın etkisiyle 2016 satışları, 2015’e göre yükselmiştir.” cümlesi yer
almakta; sunumun devamında 2015 yılının tamamında net bireysel abone
kazanımının (…..) bin olduğu, Ocak 2016 tarihinden itibaren ise net bireysel abone
kazanımının +(…..) bin olarak gerçekleştiği belirtilmektedir.
17-06-52-19
13/32

I.5. Değerlendirme
I.5.1. Hâkim Durum Değerlendirmesi
(34) 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesine göre, bir teşebbüsün madde hükmünde
yasaklanan davranışlarda bulunması ancak söz konusu teşebbüsün hâkim durumda
olmasıyla mümkündür. 4054 sayılı Kanun’un 3. maddesinde hâkim durum şu şekilde
tanımlanmaktadır:
“Belirli bir piyasadaki bir veya birden fazla teşebbüsün, rakipleri ve
müşterilerinden bağımsız hareket ederek fiyat, arz, üretim ve dağıtım miktarı
gibi ekonomik parametreleri belirleyebilme gücü”.
(35) Tanımdan da anlaşılacağı üzere hâkim durum değerlendirmesi yapılırken, esasen,
incelenen teşebbüsün rekabetçi baskılardan ne ölçüde bağımsız davranabildiği
araştırılmaktadır. Hâkim Durumdaki Teşebbüslerin Dışlayıcı Kötüye Kullanma
Niteliğindeki Davranışlarının Değerlendirilmesine İlişkin Kılavuz’un (Kılavuz) 10.
paragrafında hâkim durum değerlendirmesinde göz önünde bulundurulan temel
unsurlar; incelenen teşebbüsün ve rakiplerinin ilgili pazardaki konumu, pazara giriş ve
pazarda büyüme engelleri ve alıcıların pazarlık gücü olarak sınıflandırılmaktadır.
(36) Bu unsurlar çerçevesinde, “toptan sabit genişbant internet erişim hizmetleri” ve
“perakende sabit genişbant internet erişim hizmetleri” olarak belirlenen ilgili ürün
pazarlarında TÜRK TELEKOM ve TTNET’in konumu değerlendirilmiştir.
I.5.1.1. Toptan Sabit Genişbant İnternet Erişim Hizmetleri Pazarı
(37) Kurulun 19.12.2013 tarihli ve 13-71/992-423 sayılı kararında, TÜRK TELEKOM’un
gerek ulaştığı hane sayısı gerek bu altyapı üzerinden hizmet alan abone sayısı
bakımından oldukça yüksek pazar payına sahip olması, erişim şebekelerine yapılacak
yatırımın yüksek ve batık maliyet oluşturması, ayrıca şebeke yatırımının önünde idari
ve yasal engellerin bulunması, toptan seviyede sabit genişbant internet erişimi
piyasasında yüksek kapsam ve ölçek ekonomilerinin varlığı, İSS’lerin TÜRK
TELEKOM karşısında alıcı gücünün bulunmaması ve TÜRK TELEKOM’un BTK
tarafından alınan 07.01.2010 tarihli ve 2010/DK.I0/20 sayılı karar ile "Veri Akış
Erişimini içeren Toptan Genişbant Erişim Piyasası"nda etkin piyasa gücüne (EPG)
sahip işletmeci olarak belirlenmiş olması dikkate alınarak, TÜRK TELEKOM’un toptan
sabit genişbant internet erişim hizmetleri pazarında hâkim durumda bulunduğuna
hükmedilmiştir. Kararda ayrıca “Türk Telekom’un ilgili hizmetleri sunduğu telefon
şebekesinin alternatifinin kurulmasının zorluğu ve söz konusu hizmetlere ikame
hizmetler sunulmasının ciddi yatırım ve zaman gerektirmesi nedeniyle, bu durumun
yakın gelecekte değişmeyeceği” değerlendirmesinde bulunulmuştur.
(38) Anılan karardan bu yana piyasada ulaşılan sonucun değiştirilmesini gerektirecek
gelişmeler yaşanmamıştır. Halen her dört genişbant internet abonesinden üçü TÜRK
TELEKOM’un sahip olduğu DSL altyapısı üzerinden hizmet almaktadır. Hâlihazırda
kendi altyapısını kurup işletmek suretiyle İSS’lere bakır şebeke üzerinden toptan
genişbant erişim hizmeti sunan tek işletmeci TÜRK TELEKOM’dur. Bunun dışında
TÜRK TELEKOM, SUPERONLINE, VodafoneNet ve Kule Hizmetleri’nin fiber
altyapısı22, Türksat’ın ise Kablo TV altyapısı bulunmaktadır.

22 2016 yılı 3. çeyreği itibarıyla alternatif altyapı işletmecileri arasında pazar payı %5’in altında olanlara
yer verilmemiştir.
17-06-52-19
14/32

(39) Alternatif altyapıların ulaştığı hane sayısı veya altyapı üzerinden hizmet alan abone
sayısı bakımından pazar payı bilgisine önaraştırma aşamasında ulaşılamamış
olmakla birlikte Kablo TV altyapısının halen 23 ille kısıtlı olduğu, 2013-2016 yılları
arasında TÜRK TELEKOM’un sahip olduğu bakır kablo ağı altyapı uzunluğunun
değişmediği, buna karşın TÜRK TELEKOM ve alternatif işletmecilerin sahip oldukları
fiber altyapı uzunluğunun yıllar itibarıyla arttığı bilinmektedir. Bu çerçevede fiber
altyapı uzunluklarının yıllar itibarıyla değişimi önemli bir göstergedir. Bu doğrultuda
aşağıdaki tabloda toptan seviyede sabit genişbant internet erişim hizmeti pazarında
faaliyet gösteren alternatif işletmecilerin ve TÜRK TELEKOM’un sahip oldukları fiber
altyapı uzunluklarına ve buna göre pazar paylarına yer verilmektedir:
Tablo 5: Alternatif işletmecilerin ve TÜRK TELEKOM’un Fiber Altyapı Uzunlukları ve Pazar Payları
2013/3 2014/3 2015/3 2016/3
km % km % km % km %
TÜRK
TELEKOM 173.964 79,5 186.723 78,95 205.944 78,8 222.727 78,41
Alternatif
İşletmeciler 44.725 20,5 52.801 22,05 55.393 21,2 61.317 21,59
Toplam 218.689 100,0 239.524 100,00 261.337 100,0 284.044 100,00
(40) Yukarıdaki tablodan fiber altyapı uzunluğu bakımından TÜRK TELEKOM’un pazar
payının 2013-2016 döneminde %79 düzeyinde olduğu görülmektedir. 2015 birinci
çeyreği itibarıyla TÜRK TELEKOM’un fiber altyapısının eriştiği hane (homepass)
sayısı 3,11 milyon iken en geniş fiber optik altyapıya sahip olduğu bilinen alternatif
işletmeci SUPERONLINE’ın eriştiği hane sayısı 2,25 milyondur.23 TÜRK
TELEKOM’un fiber altyapıda da yüksek pazar payına sahip olması 19.12.2013 tarihli
ve 13-71/992-423 sayılı Kurul kararından bu yana toptan seviyede sabit genişbant
internet erişim pazarındaki yüksek pazar payının devamına işaret etmektedir.
(41) Ayrıca, genel olarak erişim şebekelerine yapılacak yatırımların yüksek ve batık maliyet
niteliğinde olduğu ve bu şebekelerde genellikle yüksek seviyeli ölçek ve kapsam
ekonomilerinin var olduğu dikkate alındığında, TÜRK TELEKOM’un toptan seviyedeki
gücünün kısa vadede değişmesi mümkün görünmemektedir. Yeni bir şebeke
oluştururken katlanılması gereken yatırım maliyetlerinin yanı sıra Ulaştırma, Denizcilik
ve Haberleşme Bakanlığı tarafından verilecek olan “geçiş hakkı kullanım onayı”nı
müteakip altyapının tesis edileceği taşınmazların tasarruf sahiplerinden (Geçiş Hakkı
Sağlayıcılarına-GHS) de izin alınması gerekmektedir. Bunun yanında, geçiş hakkına
konu güzergâhtaki taşınmazlar, aynı zamanda mera, kültür ve tabiat alanı (SİT) vb.
olarak koruma altına alınmış bir taşınmaz olduğunda bu konuda ilgili kurumlardan da
ayrıca izin alınması gerekmektedir. Bu bilgiler ışığında, yasal ve idari engeller, batık
maliyetler, ölçek ve kapsam ekonomileri ile şebeke etkileri gibi pazar özelliklerinin
toptan seviyede sabit internet erişim hizmetleri pazarında faaliyet gösteren
teşebbüslerin büyümesinin ya da pazara yeni teşebbüslerin girmesinin önünde engel
yarattığını söylemek mümkündür.

23 "Bilgi Toplumuna Geçiş ve Tüketicilerin Yararına Olacak Yüksek Hızlı Genişbant Hizmetlerinin
Teşvik Edilmesine Yönelik Teknik Yardım Projesi" kapsamında BTK tarafından düzenlenen 16-
18.01.2017 tarihli çalıştayda verilen bilgiler.
17-06-52-19
15/32

(42) Hâkim durum değerlendirmesinde dikkate alınan bir diğer husus ise alıcıların gücüdür.
Kurulun 19.12.2013 tarihli ve 13-71/992-423 sayılı kararında; D-Smart’ın sunduğu
internet hizmetlerinin tamamında TÜRK TELEKOM’un altyapısını, TurkNet ve
SUPERONLINE’nın kendi fiber altyapılarını ve TÜRK TELEKOM’un altyapısını,
VodafoneNet’in ise büyük ölçüde TÜRK TELEKOM’un altyapısını kullandıklarını ifade
ettikleri belirtilmektedir. Söz konusu kararlardan bu yana teşebbüslerin yukarıda ifade
ettiği hususlarda önemli bir değişiklik olmadığı ve aynı durumun günümüzde de
devam ettiği, dolayısıyla DSL hizmeti sunan İSS’lerin büyük ölçüde TÜRK TELEKOM
altyapısını kullandığı dile getirilmelidir. Şekil 1’de de görüldüğü üzere TÜRK
TELEKOM ile aynı ekonomik bütünlük içerisinde bulunan TTNET dışındaki İSS’lerin
pazar paylarının düşük olması, toptan seviyede İSS’lere internet hizmeti sunan
alternatif bir sağlayıcının bulunmaması ve İSS’lerin kısa vadede kendi altyapılarını
oluşturmalarının önünde bir takım engellerin bulunması İSS’lerin alıcı gücünün
oldukça düşük seviyede olduğunu göstermektedir.
(43) Ayrıca BTK,11.01.2013 tarihli ve 2013/DK-SRD/29 sayılı kararı ile TÜRK TELEKOM’u
tekrar "Veri Akış Erişimini içeren Toptan Genişbant Erişim Piyasası"nda EPG’ye sahip
işletmeci olarak belirlemiştir.
(44) Yukarıda aktarılan bilgiler ve önceki Kurul kararları ışığında, TÜRK TELEKOM’un
yüksek pazar payına sahip olduğu, piyasada büyüme ve piyasaya giriş engellerinin
yüksek olduğu ve alıcıların gücünün düşük olduğu toptan sabit genişbant internet
erişim hizmetleri pazarında hâkim durumda olduğu değerlendirilmiştir.
I.5.1.2. Perakende Sabit Genişbant İnternet Hizmetleri Pazarı
(45) Perakende sabit genişbant internet hizmetleri bakımından yapılan hakim durum
değerlendirmesinde ilk olarak TTNET’in ve en yakın rakiplerinin ilgili pazardaki yıllar
itibarıyla pazar payları incelenmiştir. TTNET’in pazar payı yıllar itibarıyla azalan bir
seyir göstererek 2016 yılı Eylül ayında %64,9 seviyesine düşmüştür. Her ne kadar
TTNET’in en yakın rakibi konumunda olan SUPERONLINE’ın pazar payı yıllar
itibarıyla artış gösterse ve TTNET’in pazar payının son üç yıl içinde azaldığı görülse
de hâlihazırda TTNET’in SUPERONLINE’ın (%17,4) üç katından fazla pazar payına
sahip olduğu, SUPERONLINE ve Kablo TV gibi kısmi altyapı avantajına sahip İSS’ler
haricindeki İSS’lerin %5’ten küçük pazar paylarının bulunduğu görülmektedir.
(46) Perakende seviyede piyasaya giriş engellerinin bulunup bulunmadığı incelendiğinde,
perakende seviyede internet hizmeti sunulması için ilk olarak BTK’nın
yetkilendirmesinin gerektiği bilinmektedir. Bunun yanı sıra, mevcut dosya kapsamında
incelenen teşebbüslerin dikey bütünleşik yapıya, güçlü ve ortak bir dağıtım ağına ve
geniş bir ürün portföyüne, yüksek marka bilinirliğine, finansal ve ekonomik güce sahip
olmasının da piyasadaki teşebbüslerin büyümesi veya piyasaya yeni teşebbüslerin
girmesi önünde giriş engeli oluşturması muhtemeldir. Dolayısıyla perakende seviyede,
toptan seviyedeki pazara kıyasla daha düşük seviyede de olsa, giriş engelleri
bulunmaktadır.
17-06-52-19
16/32

(47) Perakende sabit internet erişim hizmetinin alıcısı ise bireysel ve kurumsal internet
kullanıcılarıdır. Dosya kapsamında elde edilen bilgilere göre, bireysel kullanıcılar
genellikle belirli bir süre taahhüt verme karşılığında indirim elde etmektedir. Bu
kullanıcıların taahhüt süresi içerisinde işletmeci değişikliği yapma ihtimali düşük
görülmektedir. Zira böyle bir durumda abonelerin verdikleri taahhüt karşılığında
aldıkları faydaları İSS’lere iade etmeleri gerekmektedir. Taahhüt süresi sona eren
kullanıcıların ise işletmeci değişikliği yapması, ancak bulundukları yerde hizmet
sağlayan başka bir işletmecinin bulunması durumunda mümkündür. Kurumsal
kullanıcılar ise daha yüksek hız ve kapasitede internet hizmeti talep etmektedir. Bu
bağlamda kurumsal kullanıcılar bireysel kullanıcılara kıyasla daha yüksek bir alıcı
gücüne sahip olsa da pazarda oldukça yüksek sayıda bireysel ve kurumsal alıcının
bulunması, alıcıların incelenen teşebbüsler üzerinde yeterli düzeyde rekabetçi baskı
oluşturmadığını göstermektedir.
(48) Yukarıda aktarılanlar ışığında sabit perakende genişbant internet hizmetleri pazarında
TTNET’in yüksek ve rakipleriyle orantısız pazar payı, piyasaya giriş engellerinin
bulunması ve düşük alıcı gücü dikkate alınarak ve önceki Kurul kararlarıyla24 örtüşür
şekilde TTNET’in perakende sabit genişbant internet hizmetleri pazarında hâkim
durumda olduğu sonucuna varılmıştır.
I.5.2. Rekabet Hukukunda Fiyat Sıkıştırması
(49) Kılavuz’un 61. paragrafında fiyat sıkıştırması aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır:
Fiyat sıkıştırması, dikey ilişkili pazarlarda faaliyet gösteren ve üst pazarda
hâkim durumda bulunan bir teşebbüsün üst pazar ürünü fiyatı ile alt pazar
ürünü fiyatı arasındaki marjı, alt pazarda eşit derecede etkin bir rakibin dahi
kârlı bir şekilde kalıcı olarak ticari faaliyette bulunmasına imkân vermeyecek
nitelikte belirlemesidir. Üst pazarda hâkim durumda bulunan teşebbüs, üst
pazar ürününün fiyatını yükselterek, alt pazar ürününün fiyatını düşürerek veya
her ikisini aynı anda uygulayarak marj sıkıştırmasına yol açabilmektedir.
Böylece, hâkim durumdaki teşebbüs üst pazardaki ürün üzerinde sahip olduğu
pazar gücünü alt pazara aktarabilmekte ve bu şekilde rekabetin kısıtlanması
sonucunu doğurabilmektedir.

24 Kurulun 19.11.2008 tarihli, 08-65/1055-411 sayılı ve 19.12.2013 tarihli, 13-71/992-423 sayılı
kararları.
17-06-52-19
17/32

(50) Kılavuz’un 62. paragrafında ise fiyat sıkıştırmasının unsurları olarak
- teşebbüsün bir üretim zincirinde birbiriyle bağlantılı üst ve alt pazarlarda
faaliyet göstermesi,
- üst pazardaki ürünün alt pazarda faaliyet gösterebilmek için vazgeçilmez
olması25,
- teşebbüsün üst pazarda hâkim durumda bulunması,
- üst ve alt pazar ürünleri arasındaki marjın üst pazardaki hâkim durumda
bulunan teşebbüs kadar etkin bir rakibin alt pazarda kar elde edemeyecek
ve kalıcı şekilde faaliyet gösteremeyecek kadar düşük olması
sayılmıştır.
(51) Fiyat sıkıştırmasının unsurlarının bulunduğu durumlarda bir ihlalin var olup
olmadığının tespiti için yapılacak incelemenin esasını incelemeye konu davranışın fiili
veya muhtemel rekabet karşıtı piyasa kapamaya yol açıp açmadığının
değerlendirilmesi oluşturmaktadır. Rekabet karşıtı piyasa kapama, hâkim durumdaki
teşebbüsün davranışları sonucunda tüketicilerin zararına olacak şekilde mevcut ya da
potansiyel rakiplerin arz kaynaklarına veya pazarlara ulaşımının zorlaştırılması ya da
engellenmesidir. Tüketici zararı, fiyat artışı, ürün kalitesindeki ve yenilik düzeyindeki
düşüşler, mal ve hizmet çeşitliliğinde azalışlar şeklinde gerçekleşebilir26.
(52) Kılavuz’un 26. paragrafında rekabet karşıtı piyasa kapamanın oluşup oluşmadığının
değerlendirilmesinde dikkate alınacak hususlar şu başlıklarda açıklanmaktadır:
- Hâkim durumdaki teşebbüsün konumu
- İlgili pazardaki koşullar
- Hâkim durumdaki teşebbüsün rakiplerinin konumu
- Müşterilerin ya da sağlayıcıların konumu
- İncelenen davranışın kapsamı ve süresi
- Fiili piyasa kapamayla ilgili olası deliller
- Dışlayıcı stratejiye dair doğrudan veya dolaylı deliller

25 Vazgeçilmezlik koşulu değerlendirilirken, üst pazar ürününün alt pazarda etkin bir şekilde rekabet
edebilmek için nesnel olarak gerekli olması aranmaktadır. Bu durum, söz konusu ürün açısından
rakiplerin alt pazarda başvurabilecekleri mevcut ya da potansiyel bir ikamesinin bulunmaması halinde
söz konusu olmaktadır. İlgili unsurun mevcut veya potansiyel ikamesinin olup olmadığı
değerlendirilirken, hâkim durumda bulunan teşebbüsün rakiplerinin öngörülebilir bir gelecekte söz
konusu unsuru etkin bir şekilde tekrar oluşturup oluşturamayacakları göz önünde bulundurulmaktadır.
Genel olarak, eğer söz konusu unsur bir doğal tekelin sonucuysa, önemli şebeke etkileri veya tek
kaynaktan temin edilebilecek bir bilgi söz konusuysa ilgili unsurun rakipler tarafından tekrar
oluşturulmasının olanaksız olduğu değerlendirilmektedir. Bununla birlikte, pazarın dinamik yapısı ve
ilgili unsurun sağladığı pazar gücünün sürdürülebilirliği de ayrıca göz önünde bulundurulmaktadır.
26 Kılavuz, 25. para.
17-06-52-19
18/32

(53) Kılavuz’da fiyat sıkıştırması davranışına ilişkin olarak dikey bütünleşik teşebbüs
tarafından sunulacak haklı gerekçelerin alınacak kararda değerlendirileceği
belirtilmektedir. Haklı gerekçenin fiyat sıkıştırmasının tespitinin ardından incelemeye
konu teşebbüs tarafından ileri sürülmesi halinde dikkate alınacağı açıktır. Teşebbüs
nesnel gereklilik veya etkinlik çerçevesinde haklı gerekçeler öne sürebilmektedir.
Kılavuz’un 63. paragrafında “özellikle pazar koşullarının iddia konusu stratejiye sebep
olduğu, üst pazar arzı ve alt pazar talebinde yaşanan değişimlerden dolayı marjın
daraldığı ve/veya düşük fiyatla sunulan ürünün piyasaya yeni sunulduğu gibi hususlar”
öne sürülebilecek haklı gerekçeye örnek olarak sayılmıştır.
(54) Kurulun bugüne kadar aldığı kararların, Kılavuz’da fiyat sıkıştırmasına ilişkin belirtilen
ve yukarıda yer verilen hususlarla paralel oluğu görülmektedir. TÜRK TELEKOM ve
TTNET’ten oluşan ekonomik bütünlüğün, toptan genişbant internet erişim hizmetleri
pazarındaki hâkim durumunu, perakende genişbant internet hizmetleri pazarında fiyat
sıkıştırması yoluyla kötüye kullandığı iddiası üzerine alınan Kurulun 08-65/1055-411
sayılı kararı (TTNET-I Kararı)27, fiyat sıkıştırması incelemesinin yapılmış olması ve
hakim durumun perakende pazarda fiyat sıkıştırması yoluyla kötüye kullanıldığı
sonucuna ulaşılması nedeniyle önem arz etmektedir.
(55) Anılan kararda, fiyat sıkıştırması incelemesinde öncelikle teşebbüsün, rakiplerin ve
ilgili pazarın yapısına ilişkin belirli ekonomik ve hukuki koşulların eş zamanlı varlığının
tespit edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Söz konusu kararda bu hususlar aşağıdaki
şekilde sıralanmıştır:
 Teşebbüsün öncelikle, bir üretim/hizmet zincirinde birbiriyle bağlantılı üst ve
alt pazarda (toptan ve perakende pazarda) faaliyeti olacak şekilde dikey
bütünleşik yapıda olması ve tek bir ekonomik bütünlüğü teşkil etmesi,
 Söz konusu teşebbüsün toptan pazardaki girdinin üretiminde/sunumunda
tekele yaklaşan pazar gücüne sahip olacak şekilde hâkim durumda bulunması,
Toptan pazardaki girdinin perakende pazarda teşebbüsün kendisi ve
rakiplerinin üretim yapabilmeleri ve rekabet edip pazarda kalabilmeleri için
zorunlu nitelik taşıması, bir başka deyişle söz konusu girdinin üst pazarda
yakın ikamesinin (alternatifinin) bulunmaması ve daha düşük bir maliyetle kısa
sürede üretilmesinin mümkün olmaması,
Toptan ve perakende fiyat arasındaki marjın teşebbüsün veya teşebbüs
kadar etkin bir rakibin alt pazarda kâr elde edemeyeceği ve uzun dönemde
pazarda kalamayacağı kadar düşük belirlenmesi, bir başka deyişle,
teşebbüsün rakipleri gibi aynı toptan fiyatı açıktan ödemek zorunda kalması
durumunda alt pazarda kârlı bir şekilde faaliyet gösteremeyecek olması,
 Teşebbüsün fiyat sıkıştırmasına neden olan davranışı sonunda perakende
pazarda rekabetin kısıtlanması,
 Teşebbüsün fiyat sıkıştırmasına neden olan fiyatlama politikasına ilişkin
objektif gerekçelerinin bulunmaması.
(56) Fiyat sıkıştırmasına yönelik detaylı analiz yapılan bir diğer karar ise 19.12.2013 tarihli
ve 13-71/992-423 sayılı (TTNET-II) kararıdır. Bu kararda da Kılavuz’da belirtilen
şartlar ve unsurlar dikkate alınmıştır.

27 Danıştay 13. Dairesinin 18.12.2012 tarihli ve 2012/3885 sayılı kararında, anılan Kurul kararında
hukuka aykırı bir yön görülmemiştir.
17-06-52-19
19/32

I.5.3. TTNET Uygulamalarının Fiyat Sıkıştırması Kapsamında Değerlendirilmesi
(57) Bilindiği üzere, TÜRK TELEKOM ve TTNET aynı ekonomik bütünlük içinde farklı tüzel
kişilikler altında faaliyet göstermektedir. TÜRK TELEKOM üst pazar niteliğinde olan
toptan sabit genişbant internet hizmetlerinde, TTNET ise alt pazar niteliğinde olan
perakende sabit genişbant internet hizmetlerinde faaliyet göstermektedir. Başka bir
ifadeyle dikey bütünleşik yapıda olan Telekom Grubu genişbant internet hizmetlerinde
birbiriyle bağlantılı olarak/olan hem üst hem de alt pazarda hizmet sunmaktadır.
Bunun yanı sıra bakır altyapı şebekesinin tamamına, fiber optik altyapının ise
%79’una sahip olan Türk Telekom üst pazarda hakim durumdadır. Dolayısıyla, fiyat
sıkıştırmasına ilişkin birinci ve üçüncü koşulun sağlandığı değerlendirilmektedir.
(58) Fiyat sıkıştırması analizinde incelenmesi gereken ikinci koşul, üst pazardaki ürünün alt
pazarda faaliyet gösterebilmek için vazgeçilmez olmasıdır. Vazgeçilmezlik koşulu
değerlendirilirken, üst pazar ürününün alt pazarda etkin bir şekilde rekabet edebilmek
için nesnel olarak gerekli olması aranmaktadır. Bu durum, söz konusu ürün açısından
rakiplerin alt pazarda başvurabilecekleri mevcut ya da potansiyel bir ikamesinin
bulunmaması halinde söz konusu olmaktadır. İlgili unsurun mevcut veya potansiyel
ikamesinin olup olmadığı değerlendirilirken, hâkim durumda bulunan teşebbüsün
rakiplerinin öngörülebilir bir gelecekte söz konusu unsuru etkin bir şekilde tekrar
oluşturup oluşturamayacakları göz önünde bulundurulmaktadır.
(59) Bahse konu unsurun var olup olmadığının tespitinde, perakende pazarda faaliyet
gösteren ve kendine ait altyapısı bulunmayan alternatif işletmecilerin TÜRK
TELEKOM tarafından sağlanan altyapı haricinde bir altyapı üzerinden hizmet
verebilmelerinin mümkün olup olmadığı incelenmelidir. TÜRK TELEKOM bakır
altyapının tamamına sahip olduğundan, DSL hizmeti sunmak isteyen işletmecilerin
TÜRK TELEKOM’dan toptan düzeyde hizmet alması kaçınılmazdır. Fiber optik
altyapıya ilişkin olarak ise, söz konusu altyapının yaklaşık %79’una TÜRK TELEKOM
sahiptir. Her ne kadar SUPERONLINE, Turknet gibi alternatif işletmeciler kendi fiber
optik altyapıları üzerinden perakende internet hizmeti sunabiliyor olsalar da, diğer
İSS’ler bahse konu altyapıyı kullanamamaktadır. Nitekim, BTK kararı gereği TÜRK
TELEKOM ve diğer işletmecilerin fiber altyapılarını toptan düzeyde erişime açma
yükümlülüğü bulunmamaktadır28. Ayrıca, TÜRK TELEKOM’dan sonra en geniş fiber
altyapıya sahip SUPERONLINE’ın kısıtlı miktarda fiber altyapısı üzerinden toptan
seviyede hizmet sunduğu bilindiğinden SUPERONLINE dışındaki İSS’ler için yine tek
alternatif olarak TÜRK TELEKOM öne çıkmaktadır. Son olarak, kablo TV altyapısı da
teknik olarak diğer İSS’lerce kullanılabilir değildir. Bunun yanı sıra hem fiber optik hem
kablo TV altyapısı coğrafi olarak bakır kablo kadar yaygın değildir. Dolayısıyla fiyat
sıkıştırmasına ilişkin ikinci unsurun da sağlandığı değerlendirilmektedir.
(60) Fiyat sıkıştırmasının varlığını gösteren unsurlardan sonuncusu olan, “üst ve alt pazar
ürünleri arasındaki marjın üst pazardaki hâkim durumda bulunan teşebbüs kadar etkin
bir rakibin alt pazarda kar elde edemeyecek ve kalıcı şekilde faaliyet gösteremeyecek
kadar düşük olması” kriterine ilişkin olarak ise, TTNET’in gelirleri ile toptan ve
perakende düzeydeki maliyetlerinin incelenmesi ve maliyet altında fiyatlama yapıp
yapmadığının tespit edilmesi gerekmektedir.

28 BTK’nın 03.10.2011 tarihli ve 2011/DK-10/511 sayılı “Fibere Erişim” konulu kararı ile beş yıl
boyunca veya fiber internet abonelerinin sabit genişbant internet aboneleri içerisindeki payı %25’e
ulaşana dek fibere erişim hizmetlerinin pazar analizine dahil edilmemesine karar verilmiştir. Karar tarihi
üzerinden 5 yıl geçmiş olmakla birlikte, halihazırda konu ile ilgili BTK tarafından alınmış yeni bir karar
bulunmamaktadır.
17-06-52-19
20/32

I.5.3.1. Gelir-Maliyet Analizi
(61) Şikâyet konusu Yeni Yıl Kampanyası kapsamında çeşitli hız ve kotalarda 17 ayrı
internet paketi sunulmaktadır. SUPERONLINE tarafından yapılan şikâyet
başvurusunda, modemli-modemsiz ve yalın-ses hizmeti dâhil olan evde internet
seçenekleriyle sunulan 50GB/8 mpbs özellikli “NetLimitsiz 50 GB” isimli paket şikâyet
edilmiştir. Tablo 3’te belirtildiği üzere, Yeni Yıl Kampanyası kapsamındaki paketler
içerisinde kampanya dönemi boyunca en çok satılan paket 8 mpbs hız ve 50 GB
kotalı “NetLimitsiz 50 GB” DSL paketidir. Söz konusu paket kapsamında edinilen
abone sayısı, kampanya sonucunda edinilen toplam abone sayısının %(…..)’ini
oluşturmaktadır29. Dolayısıyla dosya kapsamında bahse konu pakete ilişkin gelir-
maliyet analizi yapılmıştır.
(62) Aşağıda öncelikle TTNET’in gelir ve maliyet kalemlerine ilişkin açıklamaya yer
verilecek, ardından toplam gelir ve maliyetlerin nasıl hesaplandığı açıklanacaktır.
Sonrasında ise kar/zarar analizi yapılacaktır.
I.5.3.1.1. TTNET’in Gelir Kalemlerine İlişkin Açıklamalar
(63) TTNET’in Yeni Yıl Kampanyası kapsamında sunduğu internet hizmetinden elde ettiği
gelirler “paket gelirleri” ve “diğer gelirler” olarak iki başlık altında incelenmiştir. Paket
gelirleri internet, bağlantı, toptan hat kiralama, yalın internet, telefon ve devre
hazırlama ücretlerinden, diğer gelirler ise modem ücreti ve “VAS (Value Added
Services)” olarak adlandırılan katma değerli hizmet gelirinden oluşmaktadır.
Kampanya dâhilinde sunulan yalın internet paketlerinde telefon aboneliği gerekmediği
için telefon ücreti alınmamakta, telefon aboneliği gereken evde internet paketlerinden
farklı olarak “yalın internet aylık erişim ücreti” tarife ve kampanya fiyatlarına dâhil
edilmektedir. Aşağıda TTNET’in kampanya kapsamındaki gelir kalemleri ile söz
konusu gelirler üzerinden ödediği vergi ve katkı payı oranları hakkında bilgilere yer
verilmektedir.
a. Paket Gelirleri
(64) İnternet Ücreti: Abonelere farklı altyapı, hız ve kotalarda (örneğin, 24 mbps
Fiberlimitsiz30 35 GB) verilen internet hizmeti karşılığında alınan aylık ücrettir. Bu
ücret; kampanyalı ve kampanyasız dönemde farklılık göstermektedir. Bağlantı ücreti,
erişim ücreti (NDSL31 veya THK32) ve modem ücreti gibi ek unsurları kapsamayan
gelir kalemidir.
(65) Bağlantı Ücreti: Yeni bir aboneden (diğer İSS’lerden TTNET’e geçiş yapan aboneler
hariç) internet erişiminin başlatılması için tek seferlik olarak tahsil edilen bir ücrettir.
Yeni Yıl Kampanyası kapsamında bağlantı ücreti 96 TL (%18 KDV ve %5 ÖİV dâhil)
olup bu bedel taahhüt süresince (24 ay) aylık 4 TL olarak kampanya fiyatına dahil
edilmiştir.

29 İkinci en çok satılan paket ise 24 mpbs/35 GB özellikli “Hipernet Limitsiz 35 GB” paketi olup,
paketten faydalanan abone sayısı %(…..) düzeyindedir.
30 Limitsiz tarifelerde belirli bir kota sınırlaması bulunmamakla beraber abonelerin ay içerisindeki veri
kullanımı adil kullanım kotasını aştığında internet kullanım hızı düşmektedir.
31 Nake Digital Subscriber Line (Yalın DSL).
32 Toptan Hat Kiralama.
17-06-52-19
21/32

(66) Toptan Hat Kiralama (Sabit Telefon Hizmet Ücreti): Telefon hizmeti de alan, diğer bir
ifadeyle evde internet abonesi olan kullanıcının erişim hizmeti için aylık olarak ödediği
bir ücrettir. Yeni Yıl Kampanyası kapsamında (yalın internet paketleri hariç) 18 TL
(%18 KDV ve %15 ÖİV dahil) olan aylık sabit telefon ücreti, 12 TL olarak kampanya
fiyatına dahil edilmekte, aboneler telefon hattını kullandıkça ek ücret faturaya
yansıtılmaktadır.
(67) Yalın İnternet Erişim Ücreti: Yalın internet paketlerinde sabit telefon aboneliğinin
zorunlu olmaması sebebiyle aylık sabit telefon ücreti alınmamakta, bununla birlikte
abonelerden erişim hizmeti için “Yalın İnternet Aylık Erişim Ücreti” adı altında belirli bir
aylık ücret talep edilmektedir. Yeni Yıl Kampanyası ile sunulan yalın internet
paketlerinde kampanyalı fiyata 12 TL (vergiler dâhil), kampanyasız fiyata ise 18 TL
(vergiler dâhil) yalın internet erişim ücreti dâhil edilmektedir.
(68) Devre Hazırlama Ücreti: Yalın internet hizmeti başvurularında, sabit telefon hattı ve
internet hizmeti aboneliği olmayan yeni müşterilerden bir defaya mahsus alınan
ücrettir. Yeni Yıl Kampanyası kapsamında abonelerden devre hazırlama ücreti
alınmamaktadır.
b. Diğer Gelirler
(69) Modem Ücreti: TTNET tarafından sunulan kampanyalar kapsamında talep eden
abonelere sunulan modem karşılığında alınan ücrettir. Kampanya kapsamında
modemli olarak sunulan internet paketlerinde 168 TL olan modem ücreti taahhüt
süresince aylık 7 TL olarak faturaya ayrıca yansıtılmaktadır. TTNET tarafından Yeni
Yıl Kampanyası’nda modem satın alan abone oranının %(…..) olduğu bildirilmiştir.
(70) VAS Gelirleri (Katma Değerli Hizmetler): VAS hizmetleri katma değerli servis
hizmetlerini ifade etmekte olup, müşterilerin internet hizmetine ek olarak aldıkları
hizmetlerdir. VAS gelirleri ise, TTNET tarafından kullanıcılarına sunulan müzik, video,
eğitim platformu (vitamin), e-kitap platformu, güvenlik, ödeme hizmetleri gibi katma
değerleri hizmetlerin sunumundan elde edilen gelirleri ifade etmektedir. TTNET
tarafından paket, erişim, bağlantı, modem ücretleri dışında 2016 Ocak-Temmuz
arasında müşterilerden aylık ortalama vergisiz 0,72 TL VAS geliri elde edildiği ifade
edilmiştir.
(71) Toptan Satış Kampanyası Geliri: TÜRK TELEKOM tarafından İSS’lerin satışlarının
desteklenmesi amacıyla yeni kazanılan abonelerin her biri için tüm İSS’lere verilen
abone başı 30 TL’lik meblağı ifade etmektedir.
(72) Online Abonelik İndirimi: Yeni Yıl Kampanyası’nda 03.05.2016-12.07.2016 tarihleri
arasında tüm kampanya paketlerinde geçerli olmak üzere online kanal üzerinden
abone olan müşterilere ilk iki ay boyunca 25’er TL (toplamda 50 TL) ekstra indirim
sağlanmıştır.
c. Vergiler ve Katkı Payları
(73) KDV: İnternet ve modem gelirleri üzerinden %18 oranında katma değer vergisi
ödenmektedir.
(74) ÖİV: İnternet gelirleri üzerinden %5 oranında özel iletişim vergisi ödenmektedir.
(75) Evrensel Hizmet Katkı Payı: Yıllık gelirin % 1’lik bir kısmı Evrensel Hizmet Fonu olarak
Hazine’ye ödenmektedir.
(76) BTK Kurum Masraflarına Katkı Payı: Yıllık gelirin % 0,35 oranındaki pay “idari ücret”
olarak BTK'ya ödenmektedir.
17-06-52-19
22/32

I.5.3.1.2. TTNET’in Maliyet Kalemlerine İlişkin Açıklamalar
(77) TTNET’in Yeni Yıl Kampanyası dâhilinde sunduğu internet paketleri kapsamında
katlandığı maliyetler genel olarak abonelere hizmet sunumundan kaynaklanan
“perakende seviyedeki maliyetler” ile TTNET tarafından TÜRK TELEKOM’a ödenen
ücretleri içeren “toptan seviyedeki maliyetler”den oluşmaktadır. Aşağıda söz konusu
maliyet kalemleri hakkında açıklamalara yer verilmiştir.
a. Perakende Seviyedeki Maliyet Kalemleri
(78) Tahsilat Komisyonu Giderleri: TTNET tarafından bayilere ödenen tahsilat
komisyonlarını kapsamaktadır.
(79) Yasal Takip Giderleri: Yükümlülüklerini yerine getirmeyen aboneler için başlatılan
yasal süreçte katlanılan maliyetleri içermektedir.
(80) Çağrı Merkezi ve Müşteri İlişkileri Giderleri: Müşteri ilişkilerinin yönetimi, çağrı
merkezinin kurulması ve çağrı merkezi üzerinden yapılan satışlar kapsamında
katlanılan maliyetleri içermektedir.
(81) Faturalama İşlemleri, Fatura Kâğıdı ve Zarf Ücreti Giderleri: Faturalama maliyetleri,
faturalama sürecinde kâğıt, zarf ve posta kalemleri için katlanılan maliyetleri
içermektedir.
(82) Pazarlama (İlan ve Reklam) Giderleri: TTNET markasının ve ürünlerinin tanıtımı
amacıyla katlanılan tüm maliyetleri içermektedir. Kampanya bazında reklam
faaliyetleri gerçekleştirilmekle beraber, reklam harcamalarındaki temel saikin abone
kazanımı olması nedeniyle bahse konu maliyetin kârlılık hesaplamalarına, toplam
pazarlama tüm abone sayısına ve ay sayısına bölünmesiyle hesaplandığı belirtilmiştir.
(83) VAS (Katma Değerli Hizmetler) Giderleri: TTNET tarafından kullanıcılarına sunulan;
müzik, video, eğitim platformu (vitamin), e-kitap platformu gibi katma değerleri
hizmetlerin sunumunu için katlanılan maliyetleri ifade etmektedir.
(84) Operasyonel Maliyetler: TTNET’in faaliyetleri kapsamında katlandığı başta IT
harcamaları (kullanılan yazılım lisansları, donanım bakım maliyetleri vb.) olmak üzere
operasyonel giderleri içermektedir.
(85) Satış Primi: TTNET’in satış kanallarına abone kazanımı kapsamında ödediği
aktivasyon primleri satış primleri maliyet kalemini oluşturmaktadır. Kanal bazında
ödenen prim miktarı değişmektedir.
(86) Modem Maliyeti: Kampanyalar çerçevesinde TTNET tarafında satılan modem başına
katlanılan maliyetleri ifade etmektedir. Bir abone için katlanılan modem maliyetinin
abone ömrüne bölünmesi suretiyle hesaplamalara dâhil edilmektedir.
(87) Şüpheli Alacak Gideri: Tahsili şüpheli konuma düşen alacaklara karşılık olarak tüm
gelirler üzerinden ayrılan bir oran maliyet unsuru olarak kârlılık hesabına dâhil
edilmektedir.
(88) Kurulum Giderleri: TTNET’in yeni aboneleri için modem teslim, modem kurulum, hız
testi ve gerektiğinde daire içi kablolama gibi hizmetleri nedeniyle katlandığı maliyetleri
ifade etmektedir. Kurulum maliyetinin Mayıs 2016 döneminden itibaren oluşan bir
maliyet kalemi olduğu ifade edilmektedir.
17-06-52-19
23/32

b. Toptan Seviyedeki Maliyet Kalemleri
(89) İSS’ler perakende seviyede hizmet verebilmek için toptan seviyede TÜRK
TELEKOM’dan birtakım hizmetler almak durumundadır. Bu bölümde toptan seviyede
verilen hizmet için TÜRK TELEKOM’a ödenen ve İSS’ler için maliyet oluşturan
unsurlar açıklanacaktır.
(90) Toptan Aylık Paket Ücreti (VAE Paket Ücreti): DSL hizmetlerinin perakende seviyede
sunumu için İSS’lerin TÜRK TELEKOM altyapısına erişmesi gerekmektedir. TÜRK
TELEKOM altyapısına erişim yöntemlerinden biri olan VAE (Veri Akış Erişimi)
modelinde trafik, belirli trafik teslim noktalarına kadar TÜRK TELEKOM tarafından
taşınmakta ve söz konusu noktalarda İSS’lere teslim edilmektedir. Dolayısıyla VAE
maliyeti TTNET’in belirli bir seviyeye kadar TÜRK TELEKOM altyapısı üzerinden
gerçekleştirdiği veri akışı için paket bazında aylık olarak katlandığı maliyeti ifade
etmektedir. TTNET tarafından aylık VAE maliyetinin paket bazında değişmekte
olduğu, NetLimitsiz 50 GB paketi için aylık abone başı VAE maliyetinin 21,54 TL
olduğu belirtilmiştir.
(91) Yalın İnternet (NDSL) Erişim Maliyeti: Yalın internet hizmeti verebilmek için İSS’ler
tarafından TÜRK TELEKOM’a ödenmesi gereken ve paket bazında değişmeyen
erişim ücretini ifade etmektedir. Bu ücret 8,13 TL’dir.
(92) Toptan Hat Kiralama (THK) Erişim Maliyeti: TTNETet’in ALO Paket telefon hizmeti de
alan aboneler için TÜRK TELEKOM’a ödenen erişim hizmeti karşılığında ödenen aylık
maliyettir. Aylık abone başı THK maliyetinin 9,48 TL olduğu belirtilmiştir.
(93) Bitsream (MetroEthernet) Maliyeti: TTNET’in TÜRK TELEKOM altyapısından veri
aktarımı gerçekleştiriyor olması nedeniyle TÜRK TELEKOM’a ödenen bedeli ifade
etmektedir. TTNET tarafından bu maliyet kaleminin aylık ve abone başı 4,83 TL
olduğu bildirilmiştir.
(94) Bağlantı Maliyeti: Yeni bir aboneye internet sağlanması halinde abonenin internet
erişiminin başlatılması için TTNET tarafından TÜRK TELEKOM’a tek seferlik ödenen
bir maliyet kalemidir. TTNET tarafından, TÜRK TELEKOM’a yeni aboneliklerde
bağlantı işlemi için, her bir abone başına ve tek seferlik olarak 21,80 TL tutarında
ödeme yapılması gerektiği, ancak TÜRK TELEKOM tarafından söz konusu ücrete
ilişkin tek seferlik olmak üzere 21,80 TL tutarında indirim kampanyası uygulandığı
belirtilmiştir. Dolayısıyla kampanya kapsamında TTNET ve diğer İSS’ler tarafından
TÜRK TELEKOM’a herhangi bir bağlantı ücret ödenmemektedir.
(95) THK Aktivasyon Maliyeti: TTNET’in sunduğu paketlerdeki telefon hizmetini aktif hale
getirmek için katlandığı maliyeti ifade etmektedir. TTNET tarafından 5,64 TL THK
aktivasyon maliyetinin abone başına tek seferlik bir maliyet olduğu ve alternatif
operatörlere numara taşınması durumunda bu maliyetin 3,01 TL’ye düşeceği
bildirilmiştir. 5,64 TL’lik maliyet yalın internet paketlerinde “yalın internet devre
hazırlama maliyeti” olarak tahsil edilmekte ve herhangi bir durumda değişiklik
göstermemektedir.
I.5.3.1.3. TTNET’in Gelirlerinin Hesaplanmasında Kullanılan Yöntem
(96) Bu bölümde TTNET’in gelir kalemlerinden elde edilen ortalama net gelirin nasıl
hesaplandığı açıklanmaktadır. Ortalama aylık net gelirin hesaplanmasında en önemli
unsur abone ömrüdür.
17-06-52-19
24/32

(97) Ortalama abone ömrü; bir İSS tarafından sunulan kampanyadan indirim ve fayda elde
etmiş olan abonelerin, kampanya süresi de dâhil olmak üzere ortalama kaç ay başka
bir İSS’ye geçmeden veya yeni bir kampanyadan faydalanmadan aboneliğini devam
ettirdiğini göstermektedir. TTNET’in gelirlerinin hesaplanmasında ortalama abone
ömrünün kullanılması ile kampanya dönemi boyunca katlanılan abone kazanma
maliyetlerinin (kampanya çerçevesinde sağlanan indirim ve faydalar) kampanyalı
dönemi takip eden sürede karşılanıp karşılanmadığını tespit etmek mümkün
olmaktadır. Ortalama abone ömrü TTNET tarafından (…..) ay olarak bildirilmiştir.
(98) TTNET bir aboneden abonenin aldığı hizmetlere göre internet ücreti, telefon ücreti,
bağlantı ücreti, devre hazırlama ücreti, katma değerli hizmetler geliri, modem geliri gibi
gelirler elde etmektedir. Abone ömrü boyunca oluşan ortalama internet ücreti geliri,
analiz edilen kampanyanın öngördüğü indirimli internet ücretinin indirimli ücretin
geçerli olduğu ay sayısıyla (24 ay), indirimli dönemin bitiminden sonra geçerli olan
kampanyasız ücretin ise geriye kalan abone ömrüyle ((…..) ay) çarpılması; çıkan
sonucun ise abone ömrüne bölünmesi ile elde edilmiştir.
(99) Abonenin yalın internet hizmeti almadığı, telefon hizmetinin de sağlandığı durumlarda
elde edilen ortalama telefon ücreti de benzer şekilde indirimli ve indirimsiz tarifelerin
aylara göre ağırlıklı ortalamasının alınması ile hesaplanmıştır. Yukarıda da belirtildiği
gibi ses hizmetlerinin internet hizmetlerinden farklı oranda ÖİV’ye tabi olması, vergi
tutarlarının doğru tespit edilebilmesi için bu gelirin ayrıca hesaplanması önem
taşımaktadır.
(100) Abonenin yalın internet hizmeti alması durumunda internet ücretine ek olarak yalın
internet erişim ücreti ödediği belirtilmiştir. Taahhüt döneminde indirimli olarak alınan
bu ücretten elde edilen ortalama yalın internet erişim ücreti geliri ortalama internet
ücretinin içinde yer almaktadır. Bağlantı ücreti ise (4 TL*24 ay) kampanyalı dönem
boyunca tahsil edildiğinden kampanyalı ücret içinde yer almakta, böylece abone
ömrüne bölünerek kârlılık tablosuna eklenmektedir.
(101) “Kampanya Hakkında Bilgi” başlıklı bölümde de aktarıldığı üzere incelemeye konu
kampanya kapsamında devre hazırlama ücreti alınmamaktadır. Bu nedenle devre
hazırlama ücreti hesaplamaya dâhil edilmemiştir.
(102) Kampanya çerçevesinde modem almayı tercih eden abonelerden elde edilen ortalama
modem geliri kampanya dönemi boyunca elde edilen toplam modem gelirinin (7 TL*24
ay) ortalama abone ömrüne bölünmesi ile hesaplanmıştır.
(103) Katma değerli hizmetler geliri ise Ocak-Temmuz 2016 döneminde vergiler hariç aylık
abone başına (…..) TL olarak bildirilmiştir.
(104) TTNET’in aylık ortalama gelirinin tespitinde dikkate alınan son husus abonelik
işlemlerini internet veya çağrı merkezi üzerinden gerçekleştiren DSL abonelerine
sunulan toplam 50 TL’lik indirimdir. Bu indirimden Yeni Yıl Kampanyası’ndan
faydalanan abonelerin %(…..)’inin faydalandığı TTNET tarafından bildirilmiştir. Bu
çerçevede 50 TL, önce abone ömrüne bölünmüş sonra da bu değerin %(…..)’i
alınmıştır. Bulunan bu tutar “online abonelik indirimi” adıyla gelirleri azaltıcı şekilde
hesaplamaya dâhil edilmiştir.
17-06-52-19
25/32

(105) Yukarıda sıralanan tüm ortalama aylık gelir kalemlerinin toplanması ve online abonelik
indiriminin düşülmesi ile abone ömrü boyunca oluşan ortalama aylık gelire ulaşılmıştır.
Bu değerden KDV, ÖİV, BTK katkı payı ve Evrensel Hizmet Fonu katkı payının
çıkarılması ile ortalama net gelir tespit edilmiştir.33
I.5.3.1.4. TTNET’in Maliyetlerinin Hesaplanmasında Kullanılan Yöntem
(106) Bu bölümde TTNET’in doğrudan internet hizmeti vermesinden kaynaklanan
giderlerinin nasıl hesaplandığına ilişkin bilgi verilecektir. TTNET’in giderlerini
perakende seviyedeki giderler ve toptan seviyede Türk Telekom’a ödenen giderler
olmak üzere iki grupta toplamak mümkündür.
a. TTNET’in Perakende Seviyedeki Giderleri
(107) TTNET’in perakende seviyede çeşitli gider kalemleri bulunmaktadır. Modem maliyeti
tek seferlik olmak üzere abone başına 2016 yılında (…..) TL olarak bildirilmiştir. Bu
maliyet ortalama abone ömrüne bölünerek hesaplamaya dâhil edilmiştir. Kurulum
maliyeti ise tek seferlik abone başına (…..) TL olarak bildirilmiştir. Söz konusu maliyet
ise abone ömrüne bölünerek ve kurulum hizmeti alan abone oranı (%(…..)) ile
çarpılarak hesaplanmıştır. Şüpheli alacak gideri ise TTNET tarafından bildirilen
şüpheli alacak oranının (%(…..)) aylık ortalama net gelire uygulanması ile
bulunmuştur.
(108) Modem, kurulum ve şüpheli alacak gideri maliyeti dışındaki aylık abone başına
giderler ise 2016 Ocak-Ekim döneminde yapılan toplam harcamaların 10’a ve giderin
içeriğine bağlı olarak 2016 yılı ortalama toplam abone sayısına ((…..)) veya 2016
yılında yeni kazanılan abone sayısına ((…..)) bölünmesiyle hesaplanmıştır. Bu
giderler aşağıdaki tabloda sunulmaktadır34.
Tablo 6: TTNET’in 2016 Yılı Perakende Seviyedeki Giderleri
Gider Kalemi Toplam Gider (TL) İlgili Abone Sayısı Abone Başına Aylık
Ortalama Gider (TL)
Tahsilat Komisyonu (…..) (…..) (…..)
Yasal Takip Giderleri (…..) (…..) (…..)
Çağrı Merkezi ve Müşteri İlişkileri
Giderleri
(…..) (…..) (…..)
Faturalama İşlemleri, Fatura Kağıdı
ve Zarf Ücreti
(…..) (…..) (…..)
Pazarlama Giderleri (…..) (…..) (…..)
VAS Giderleri (…..) (…..) (…..)
Operasyonel Giderler (…..) (…..) (…..)
Satış Primi (…..) (…..) (…..)


33 Ortalama katma değerli hizmet geliri vergiler hariç şekilde verildiğinden bu gelirden ikinci kez
vergilerin çıkarılmamasına dikkat edilmiştir.
34 Dikkat edileceği üzere perakende seviyedeki maliyetler kampanya veya pakete göre
değişmemektedir. TTNET’ten paket bazında giderleri verisinin mevcut olmadığını bildirmiştir. Bu
durumda şüpheli alacak giderinde olduğu gibi abonenin kullandığı paket (dolayısıyla yarattığı gelir) ile
bağlantılı olan giderlerin doğrudan abone sayısına bölünmesi yerine toplam giderin paketlerin ilgili
yılda oluşturduğu gelir ile orantılı şekilde paketlere atfedilmesinin gerçeğe daha yakın sonuç vereceği
ileri sürülebilecektir. Ancak bu önaraştırma çerçevesinde incelenen paketlerin düşük gelirli paketler
olması, dolayısıyla mevcut yöntem ile bulunan değerlerin alternatif yöntem ile bulunacak değerlerden
daha yüksek olduğunun düşünülmesi, ayrıca ilerleyen bölümlerde görüleceği üzere tespit edilen kar
marjının yöntem değişikliği ile ortadan kalkmasının mümkün olmaması nedeniyle TTNET’in bildirdiği
hesaplama yöntemi kullanılmıştır.
17-06-52-19
26/32

b. TTNET’in Toptan Seviyedeki Maliyetleri
(109) TTNET perakende pazarda faaliyet göstermek için toptan seviyede TÜRK
TELEKOM’dan birtakım hizmetler almaktadır. Bu hizmetler için yapması gereken
ödemelerden ve TÜRK TELEKOM’un söz konusu hizmetlerine ilişkin
kampanyalarından yola çıkılarak toptan seviyedeki maliyetleri hesaplanmıştır.
(110) Bu maliyet kalemlerinden en önemlisi toptan seviyedeki internet paket ücretidir.
Toptan seviyedeki internet tarifesi BTK tarafından düzenlenmektedir. Bu düzenlenen
tarifeye göre VAE yöntemi ile 8 mbps hızlı, 50 GB adil kullanım kotalı DSL internet
paketinin aylık fiyatı 21,54 TL’dir. Bu fiyat TTNET için geçerlidir. TÜRK TELEKOM
alternatif işletmecilere pozitif ayrımcılık uygulayarak onlara sunduğu fiyatların %5
fazlası ile TTNET’e satışta bulunmaktadır. Bu bilgi ışığında eşit etkinlikteki alternatif
işletmecinin aynı paket için aylık 20,51 TL ödeyeceği anlaşılmaktadır.
(111) Aboneye yalın internet hizmeti sunulması halinde TTNET ve alternatif operatörler
NDSL erişim maliyetine katlanmaktadır. Bu maliyet DSL internet için aylık abone
başına 8,13 TL, fiber internet için 12,54 TL’dir. Telefon hizmeti de alan aboneler için
erişim gideri olarak aylık abone başına 9,48 TL olan THK maliyeti söz konusu
olmaktadır.
(112) Metro Ethernet maliyeti TTNET tarafından abone başına aylık (…..) TL olarak
bildirilmiştir. Bu değer 2016 yılı Metro Ethernet hat kiralama maliyetinin ((…..) TL) aynı
yılın ortalama abone sayısına bölünmesi ile bulunmuştur.
(113) Yeni aboneler için TÜRK TELEKOM’dan yalın devre hazırlama hizmeti (telefon
hizmetinin de verilmesi halinde THK aktivasyon hizmeti) ve bağlantı hizmeti
alınmaktadır. Bu hizmetler için abone başına tek seferlik olarak sırasıyla 5,64 TL35 ve
21,8 TL ödenmektedir. TTNET tarafından DSL internet hizmetleri için TÜRK
TELEKOM tarafından düzenlenen kampanya çerçevesinde bağlantı ücretinin
alınmadığı, devre hazırlama ücretine ilişkin bir kampanyanın bulunmadığı bildirilmiştir.
Bu çerçevede bağlantı ücreti hesaplamaya dahil edilmezken devre hazırlama ücreti
abone ömrüne bölünerek aylık hesaplamaya katılmıştır.
(114) Toptan seviyedeki maliyetlerin belirlenmesinde son olarak TÜRK TELEKOM’un
İSS’lere yönelik satış desteği dikkate alınmıştır. Söz konusu destek daha önce TÜRK
TELEKOM altyapısı üzerinden internet hizmeti almayan abonelerin kazanılması
karşılığında abone başına tek seferlik bir ödemeyi öngörmektedir. Bu kapsamda
abonenin 8 veya 16 mbps hızlı ve 50 GB, 75 GB veya 100 GB adil kullanım kotalı
DSL internet paketine üye olması halinde 30 TL, fiber de dahil olmak üzere diğer
paketleri satın alması halinde ise 130 TL’dir. İlgili paket için verilen satış desteği (30
TL) abone ömrüne bölünerek maliyetleri azaltıcı şekilde hesaplamaya yansıtılmıştır.

35 Sadece THK aktivasyon hizmetinde geçerli olmak üzere abonenin PSTN’den THK yöntemine
geçmesi durumunda ücret 3,01 TL olmaktadır. TTNET Yeni Yıl Kampanyası kapsamında 3,01 TL THK
aktivasyon ücreti ödenen abone oranın 2016 Ocak-Nisan döneminde %(…..), 2016 Mayıs-Haziran
döneminde ise %(…..) olduğunu belirtmiştir. Bu nedenle THK aktivasyon ücreti 5,64 TL olarak
alınmıştır.
17-06-52-19
27/32

I.5.3.2. TTNET’in Karlılık Analizine İlişkin Değerlendirmeler
(115) Bu bölümde, yukarıda tanımlarına yer verilen ve hesaplama yöntemleri açıklanan gelir
ve maliyet kalemleri kullanılarak TTNET’in şikayet konusu Yeni Yıl Kampanyası
kapsamında sunulun 50 GB/8mpbs NetLimitsiz internet paketine ilişkin kar/zarar
analizi yapılmaktadır. Daha önce de bahsedildiği üzere söz konusu internet paketi
yalın internet/evde internet ile modemli/modemsiz seçenekleri ile abonelere
sunulmaktadır. Bu çerçevede, karlılık analizi de bahse konu dört paket için ayrı ayrı
yapılacaktır.
Tablo 7: 50 GB/8mpbs NetLimitsiz Modemli / Modemsiz Yalın İnternet Paketi Karlılık Analizi
Gelir – Maliyet Kalemleri Yalın İnternet / Modemli Yalın İnternet / Modemsiz
Abone Ömrü (ay) (…..) (…..)
İndirimli Dönem (ay) 24 24

Paket Geliri
Kampanyasız Ücret 95,00 95,00
Bağlantı Ücreti 0,00 0,00
Yalın İnternet Aylık Erişim Ücreti 18,00 18,00
Kampanyalı Ücret (24 Ay Boyunca) 49,90 49,90
Bağlantı Ücreti 4,00 4,00
Yalın İnternet Aylık Erişim Ücreti 12,00 12,00
Devre Hazırlama Ücreti 0,00 0,00

Diğer Gelirler
Katma Değerli Hizmetler (VAS) Geliri
(Vergisiz) (…..) (…..)
Modem Geliri (24 Ay Boyunca) 7,00 0,00
Online Abonelik İndirimi (…..) (…..)

Abone Ömrü Boyunca Ortalama Gelir
Ortalama Gelir - Internet Paketi (…..) (…..)
Ortalama Gelir - Modem (…..) (…..)
Ortalama Gelir (…..) (…..)

Net Gelir (…..) (…..)
KDV (%18) (…..) (…..)
KDV (modem) (…..) (…..)
KDV (internet) (…..) (…..)
ÖİV (%5) (internet) (…..) (…..)
Evrensel Hizmet Fonu Katkı Payı (%1) (…..) (…..)
Evrensel Hizmet Fonu Katkı Payı
(modem) (…..) (…..)
Evrensel Hizmet Fonu Katkı Payı
(internet) (…..) (…..)
BTK Katkı Payı (%0,35) (…..) (…..)
BTK Katkı Payı (modem) (…..) (…..)
BTK Katkı Payı (internet) (…..) (…..)
17-06-52-19
28/32


Tablo 7’nin devamı
Perakende Seviyedeki Maliyetler (…..) (…..)
Tahsilat Komisyonu (…..) (…..)
Yasal Takip Giderleri (…..) (…..)
Çağrı Merkezi ve Müşteri İlişkileri Giderleri (…..) (…..)
Gelir – Maliyet Kalemleri Yalın İnternet / Modemli Yalın İnternet / Modemsiz
Faturalama İşlemleri, Fatura Kağıdı ve Zarf
Ücreti (…..) (…..)
Pazarlama (İlan ve Reklam) Giderleri (…..) (…..)
Katma Değerli Hizmetler (VAS) Giderleri (…..) (…..)
Operasyonel Maliyetler (…..) (…..)
Satış Primi (…..) (…..)
Modem Maliyeti (…..) (…..)
Şüpheli Alacak Gideri (…..) (…..)
Kurulum Maliyeti (…..) (…..)

Toptan Seviyedeki Maliyetler (…..) (…..)
Toptan Aylık Ücret (VAE) -20,51 -20,51
Yalın İnternet (NDSL) Erişim Maliyeti -8,13 -8,13
Bitsream (MetroEthernet) (…..) (…..)
Devre Hazırlama Ücreti (…..) (…..)
Bağlantı Ücreti (…..) (…..)
Toptan Satış Kampanyası (…..) (…..)

FAVÖK (…..) (…..)
FAVÖK Marjı (%) (…..) (…..)

17-06-52-19
29/32

Tablo 8: 50 GB/8mpbs NetLimitsiz Modemli / Modemsiz Evde İnternet Paketi Karlılık Analizi
Gelir – Maliyet Kalemleri Evde İnternet / Modemli Evde İnternet / Modemsiz
Abone Ömrü (ay) (…..) (…..)
İndirimli Dönem (ay) 24 24

Paket Geliri
Kampanyasız Ücret 95,00 95,00
İnternet Ücreti 77,00 77,00
Bağlantı Ücreti 0,00 0,00
Telefon Ücreti 18,00 18,00
Kampanyalı Ücret (24 Ay Boyunca) 49,90 49,90
İntenret Ücreti 33,90 33,90
Bağlantı Ücreti 4,00 4,00
Telefon Ücreti 12,00 12,00
Devre Hazırlama Ücreti 0,00 0,00

Diğer Gelirler
Katma Değerli Hizmetler (VAS) Geliri
(Vergisiz) (…..) (…..)
Modem Geliri (24 Ay Boyunca) 7,00 0,00
Online Abonelik İndirimi (…..) (…..)
Gelir – Maliyet Kalemleri Evde İnternet / Modemli Evde İnternet / Modemsiz
Abone Ömrü Boyunca Ortalama Gelir
Ortalama Gelir - Internet Paketi (…..) (…..)
Ortalama Gelir - Telefon (…..) (…..)
Ortalama Gelir - Modem (…..) (…..)
Ortalama Gelir (…..) (…..)

Net Gelir (…..) (…..)
KDV (%18) (…..) (…..)
KDV (modem) (…..) (…..)
KDV (telefon) (…..) (…..)
KDV (internet) (…..) (…..)
ÖİV (…..) (…..)
ÖİV (%15 - telefon) (…..) (…..)
ÖİV (%5 - internet) (…..) (…..)
Evrensel Hizmet Fonu Katkı Payı (%1) (…..) (…..)
Evrensel Hizmet Fonu Katkı Payı
(modem) (…..) (…..)
Evrensel Hizmet Fonu Katkı Payı
(telefon) (…..) (…..)
Evrensel Hizmet Fonu Katkı Payı
(internet) (…..) (…..)
BTK Katkı Payı (%0,35) (…..) (…..)
BTK Katkı Payı (modem) (…..) (…..)
BTK Katkı Payı (telefon) (…..) (…..)

17-06-52-19
30/32

Tablo 8’in devamı
BTK Katkı Payı (internet) (…..) (…..)

Perakende Seviyedeki Maliyetler (…..) (…..)
Tahsilat Komisyonu (…..) (…..)
Yasal Takip Giderleri (…..) (…..)
Çağrı Merkezi ve Müşteri İlişkileri
Giderleri (…..) (…..)
Faturalama İşlemleri, Fatura Kağıdı ve
Zarf Ücreti (…..) (…..)
Pazarlama (İlan ve Reklam) Giderleri (…..) (…..)
Katma Değerli Hizmetler (VAS) Giderleri (…..) (…..)
Operasyonel Maliyetler (…..) (…..)
Satış Primi (…..) (…..)
Modem Maliyeti (…..) (…..)
Şüpheli Alacak Giderleri (…..) (…..)
Kurulum Maliyeti (…..) (…..)

Toptan Seviyedeki Maliyetler (…..) (…..)
Gelir – Maliyet Kalemleri Evde İnternet / Modemli Evde İnternet / Modemsiz
Toptan Aylık Ücret (VAE) -20,51 -20,51
Toptan Hat Kiralama (THK) Erişim Gideri -9,48 -9,48
Bitsream (MetroEthernet) Maliyeti (…..) (…..)
THK Aktivasyon Ücreti (…..) (…..)
Bağlantı Ücreti (…..) (…..)
Toptan Satış Kampanyası (…..) (…..)

FAVÖK (…..) (…..)
FAVÖK Marjı (…..) (…..)
(116) Yukarıdaki tablolardan görüleceği üzere, TTNET tarafından Yeni Yıl Kampanyası
kapsamında sunulan,
- 50 GB / 8mpbs NetLimitsiz modemli yalın internet paketinden abone başına
(…..) TL kar elde edilmiş olup söz konusu pakete ilişkin kar marjı ise %(…..)
seviyesinde gerçekleşmiştir.
- 50 GB / 8mpbs NetLimitsiz modemsiz yalın internet paketinden abone
başına (…..) TL kar elde edilmiş olup kar marjı ise %(…..)’dur.
- 50 GB / 8mpbs NetLimitsiz modemli evde internet paketinden abone başına
(…..) TL kar elde edilmiş olup söz konusu pakete ilişkin kar marjı ise %(…..)
seviyesinde gerçekleşmiştir.
- 50 GB / 8mpbs NetLimitsiz modemli evde internet paketinden abone başına
(…..) TL kar elde edilmiş olup kar marjı ise %(…..)’dir.
17-06-52-19
31/32

(117) Dolayısıyla incelenen dört pakette de TTNET’in maliyetlerini karşılamadığı sonucuna
ulaşmak mümkün görünmemektedir. Bu sebeple, fiyat sıkıştırmasının tespitine yönelik
unsurlardan sonuncusu olan “üst ve alt pazar ürünleri arasındaki marjın üst pazardaki
hâkim durumda bulunan teşebbüs kadar etkin bir rakibin alt pazarda kar elde
edemeyecek ve kalıcı şekilde faaliyet gösteremeyecek kadar düşük olması”
koşulunun karşılanmadığı değerlendirilmektedir.
(118) Önaraştırma çerçevesinde yapılan analiz ile ulaşılan sonuç yerinde incelemede elde
edilen belgelerle de uyumludur. Yeni Yıl Kampanyası’nın planlanması aşamasında
kampanyanın finansal etkisi TTNET çalışanlarınca incelenmiştir. Bu önaraştırma
çerçevesinde yapılan analizle aynı olmamakla birlikte (…..) tarafından gönderilen
27.12.2015 tarihli ve “FW: Yeni Yıl Kampanyası Analizi hk. (draft)” başlıklı e-postanın
ekinde yer alan tablolardan finansal etkinin pozitif öngörüldüğü anlaşılmaktadır.
Benzer şekilde (…..) tarafından 28.01.2016 tarihinde gönderilen “yeni yıl karlılık VAE”
başlıklı e-postada VAE yöntemi ile erişim hizmeti alınması halinde Yeni Yıl
Kampanyası’nın karlılığının ne olacağının incelendiği; e-postanın ekinde yer alan
tablolarda internet paketine göre %(…..) ila %(…..) arasında değişen oranlarla kar
beklendiği anlaşılmaktadır.
(119) Yeni Yıl Kampanyası Ocak–Mayıs 2016 dönemi için başlatılmış, daha sonra Temmuz
2016’ye kadar uzatılmıştır. Bu kararda kampanyanın kârlı olması etkili olmuştur.
Kampanyanın uzatılmasının değerlendirildiği, (…..) tarafından gönderilen 25.03.2016
tarihli e-postada “Yeni Yıl Kampanyası’na mayıs ayında devam kararı için post
analizinize göre ilerleyeceğiz. Postunuza göre performans nasıl görünüyor.” ifadesi,
cevap olarak (…..) tarafından gönderilen aynı tarihli e-postada ise “Yılın ilk 2 ayına
baktık analizde, sonuçlar oldukça pozitif. ((…..)M+ 2 yıllık gelir etkisi)” ifadesi yer
almaktadır.
(120) Davranışın fiyat sıkıştırması teşkil etmeyeceği yukarıdaki analizle ortaya konmuş olsa
da Yeni Yıl Kampanyası’nın şikâyetçi üzerindeki etkisi de incelenmiştir. Aşağıdaki
tabloda Yeni Yıl Kampanyası’nın en çok satılan paketi olan ve SUPERONLINE’ın
şikâyetinin de konusunu oluşturan paket ile aynı özelliklerdeki SUPERONLINE
paketine üye abone sayıları ile 2015 ve 2016 yıllarındaki toplam bireysel
SUPERONLINE abone sayısına yer verilmektedir.
17-06-52-19
32/32

Tablo 9: SUPERONLINE’ın 2015-2016 Yılları Abone Sayısı
Dönem Netlimitsiz 50GB/8 Mbps Abone Sayısı Toplam Bireysel Abone Sayısı
2015/1 (…..) (…..)
2015/2 (…..) (…..)
2015/3 (…..) (…..)
2015/4 (…..) (…..)
2015/5 (…..) (…..)
2015/6 (…..) (…..)
2015/7 (…..) (…..)
2015/8 (…..) (…..)
2015/9 (…..) (…..)
2015/10 (…..) (…..)
2015/11 (…..) (…..)
2015/12 (…..) (…..)
2016/1 (…..) (…..)
2016/2 (…..) (…..)
2016/3 (…..) (…..)
2016/4 (…..) (…..)
2016/5 (…..) (…..)
2016/6 (…..) (…..)
2016/7 (…..) (…..)
2016/8 (…..) (…..)
2016/9 (…..) (…..)
2016/10 (…..) (…..)
2016/11 (…..) (…..)
2016/12 (…..) (…..)
(121) Tablodan görüleceği üzere, TÜRK TELEKOM’un şikâyete konu Yeni Yıl
Kampanyası’nda yer alan tarifeler arasında en çok talep gören, 8 Mbps’ye kadar
Netlimitsiz 50 GB tarifesinin kota ve hız bakımından muadili bir tarife, şikâyetçi
SUPERONLINE tarafından sunulmaktadır. Veriler incelendiğinde, 2015 ve 2016 yılları
bakımından SUPERONLINE’ın anılan tarifesi ve yanı sıra toplam bireysel abone
sayılarının yatay bir seyir izlediği görülmektedir. Yıllık bazda söz konusu tarife ve
toplam bireysel abone sayılarına bakıldığında, 2015 yılında SUPERONLİNE’ın toplam
Netlimitsiz 50 GB/ 8 mbps abone sayısı (…..), toplam bireysel abone sayısı (…..)’dır.
2016 yılında ilgili tarife bazında abone sayısı (…..), toplam bireysel abone sayısı (…..)
olarak gerçekleşmiştir. Bu bağlamda, son iki yıl karşılaştırmasında SUPERONLİNE’ın
en çok bireysel talep gören tarife olan 8 Mbps’ye kadar hızda Netlimitsiz 50 GB
tarifesinde abone sayısının ancak (…..) bin aboneden daha az düştüğü, toplam
bireysel abone sayısının ise arttığı anlaşılmaktadır. Bu çerçevede Yeni Yıl
Kampanyası’nın SUPERONLİNE üzerinde somut bir negatif etkisi bulunduğunu
söylemenin zor olduğu değerlendirilmektedir.
17-06/52-19
33/33

(122) Sonuç itibarıyla, TTNET’in Yeni Yıl Kampanyası kapsamında maliyet altında fiyatlama
uygulayarak rakiplerin faaliyetlerini zorlaştırdığı iddiasına ilişkin olarak yürütülen
önaraştırma çerçevesinde yapılan inceleme ve değerlendirmeler neticesinde, TTNET’in
Yeni Yıl Kampanyası kapsamında en çok sattığı ve şikâyet konusu edilen paketlerden
kar elde edildiği, dolayısıyla maliyet altı fiyatlama ve fiyat sıkıştırması yoluyla rakip
İSS’lerin faaliyetlerinin zorlaştırıldığı iddialarının gerçeği yansıtmadığı; ayrıca, söz
konusu kampanyanın şikâyetçi SUPERONLINE’ın satışlarında kayda değer herhangi
bir etkisinin bulunmadığı değerlendirilmekte, bu nedenle 4054 sayılı Kanun’un 6.
maddesinin ihlal edilmediği sonucuna ulaşılmaktadır.
I.5.4. Geçici Tedbir Talebine İlişkin Değerlendirme
(123) SUPERONLİNE tarafından, TÜRK TELEKOM ve TTNET’in dosya kapsamında
incelenen işlem ve eylemlerinin devam etmesi halinde ciddi zararların ortaya çıkacağı
gerekçesiyle 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca geçici
tedbir kararı alınması talebinde bulunulmuştur. Bu kapsamda TÜRK TELEKOM
tarafından sunulan ve dışlayıcı nitelik arz eden Yeni Yıl Kampanyası ve benzer
nitelikteki diğer kampanyaların derhal durdurulması, anılan kampanyayla benzer etkiler
doğuracak yeni uygulamaların önüne geçilmesi için gerekli önlemlerin alınması talep
edilmektedir.
(124) Dosya kapsamında yürütülen incelemeler çerçevesinde elde edilen bilgilerden,
TTNET’in Yeni Yıl Kampanyası kapsamında en çok sattığı ve şikâyet konusu edilen
paketlerden kar elde edildiği, şikâyete konu Yeni Yıl Kampanyası’nın 2016 yılı Ocak
ayının ilk haftasında başladığı, Temmuz ayı sonunda sona erdiği anlaşılmaktadır. Söz
konusu kampanyanın süresinin sona ermiş olması, rakipleri pazardan dışlama etkisi
doğurmayacağı, başvuran dâhil olmak üzere rakiplerin benzer hız ve kotada
kampanyalar yapmaya ve yeni abone alımına devam ettiği göz önünde bulundurularak
geçici tedbir talebi reddedilmiştir.
J. SONUÇ
(125) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre,
1. Dosya konusu iddialara yönelik olarak 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi
uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına,
2. 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin dördüncü fıkrasında öngörülen koşullar
gerçekleşmediğinden geçici tedbir talebinin reddine,
gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı
yolu açık olmak üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy