Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 17-03/30-14
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Torbalı Ticaret Odası ve Müteahhitler Federasyonunun İzmir ili hazır beton pazarında faaliyet gösteren teşebbüslere yönelik başlattıkları ortak boykot eylemi ile 4054 sayılı Kanun’u ihlal ettikleri iddiası
Karar Tarihi: 19.01.2017

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2016-5-34 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 17-03/30-14
Karar Tarihi : 19.01.2017
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN,
Adem BİRCAN, Şükran KODALAK, Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER: Murat AYBER, Eren YALDIZLI, Ahmet Ogün KARAGÜLLE
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Dere Beton Hazır Beton ve Yaş Sıva Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Çakırağılı Mevkii 10. Jandarma Alayı Arkası Pınarbaşı İZMİR
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILANLAR : - Müteahhitler Federasyonu
529 Sokak 2/A Egepol Hastanesi Karşısı Üçyol Konak İZMİR
- Torbalı Ticaret Odası
Torbalı Mahallesi Aydın Caddesi No:74 Torbalı İZMİR
(1) E. DOSYA KONUSU: Torbalı Ticaret Odası ve Müteahhitler Federasyonunun İzmir
ili hazır beton pazarında faaliyet gösteren teşebbüslere yönelik başlattıkları ortak
boykot eylemi ile 4054 sayılı Kanun’u ihlal ettikleri iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Kurum kayıtlarına 10.08.2016 tarihinde giren ve Dere Beton
Hazır Beton ve Yaş Sıva Sanayi ve Ticaret A.Ş (DERE BETON) tarafından gönderilen
başvuruda özetle; Torbalı Ticaret Odası (TTO) ve Müteahhitler Federasyonu’nun
(MÜFED) İzmir ili hazır beton pazarında faaliyet gösteren teşebbüslere yönelik ortak
boykot başlattıkları iddia edilmektedir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: 10.08.2016 tarihli şikayet üzerine hazırlanan 06.09.2016 tarih
ve 2016-5-34/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu, Rekabet Kurulunun (Kurul) 23.09.2016
tarihli ve 16-31/531-M sayılı toplantısında görüşülerek 4054 sayılı Rekabetin
Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 40. maddesinin birinci fıkrası
uyarınca dosya konusu iddialar hakkında önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir.
Anılan karar uyarınca elde edilen bilgi ve belgelere dayanarak düzenlenen 19.12.2016
tarih ve 2016-5-34/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu ile 06.01.2017 tarih ve 216-5-34/BN
sayılı Bilgi Notu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; MÜFED ve TTO hakkında 4054 sayılı
Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek olmadığı ifade
edilmektedir.
I. İNCELEME, GEREKÇE VE HUKUKİ DAYANAK
(5) Önaraştırma sürecinde 22.11.2016 tarihinde İzmir Ticaret Odası (İZTO) ve Ege Bölgesi
Sanayi Odası (EBSO) yetkilileri ile şikayet konusu iddialara ilişkin görüşme
gerçekleştirilmiştir. EBSO’dan, Özgüven Mühendislik Turizm Taahhüt San. ve Tic. Ltd.
Şti.’den, R.G. İzmir Hazır Beton Turizm Tekstil İnşaat Nakliye Gıda San. Paz. Tic. Ltd.
17-03/30-14
2/4

Şti. (R.G. BETON) ve Mim Beton Hazır Beton San. ve Tic. A.Ş.’den (MIM BETON) bilgi
talebinde bulunulmuştur.
I.1. Hakkında Önaraştırma Yapılan Taraflar
(6) TTO, 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu
hükümlerine göre, 1978 yılında Bayındır Ticaret Odasından ayrılarak 427 üyeyle
kurulmuştur. Günümüz itibarıyla TTO; 7 komitesinde 47 komite üyesi, 20 meclis üyesi,
7 kişilik Yönetim Kurulu ve 8 personeli ile 2.468 üyesine hizmet vermektedir. TTO,
2012 yılında TOBB Akreditasyon Sistemine dâhil olarak akredite oda olmaya hak
kazanmıştır.
(7) MÜFED, 5253 sayılı Dernekler Kanunu hükümlerine göre kurulmuş, İzmir ili merkezi ve
çevresinde faaliyet gösteren, ağırlıklı olarak küçük ve orta boyutlu müteahhitleri
bünyesinde barındıran 11 dernekten oluşan bir federasyondur.
(8) Teşebbüslerin belirli amaçlara ulaşmak için oluşturdukları tüzel kişiliği olan ya da
olmayan her türlü birlik, 4054 sayılı Kanun’un 3. maddesi kapsamında “teşebbüs birliği”
olarak kabul edilmektedir. TTO ve MÜFED aynı iş kolunda faaliyet göstermekte olan
teşebbüsleri kapsayan birer teşebbüs birliğidir.
I.2. İlgili Pazar
I.2.1. İlgili Ürün Pazarı
(9) Hazır beton; belirli oranlarda çimento, doğal veya yapay agrega, su ve belli katkı
malzemelerinin mikserle karıştırılması yöntemiyle üretilen bir inşaat malzemesidir.
Hazır beton ürünleri, kullanım amaçları bakımından C14, C16, C18, C20, C25 ve C25+
gibi alt kategorilere ayrılabilse de, alt ürün grupları arasında yüksek arz ikamesi
bulunmaktadır. Kurul’un yerleşik içtihatları uyarınca anılan ürünlere ilişkin alt ürün
pazarı tanımlanmasına gerek bulunmamakta olup ilgili ürün pazarı “hazır beton pazarı”
olarak tanımlanmıştır.
I.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
(10) Hazır beton ürünü için ilgili coğrafi pazarın belirlenmesinde, hazır betonun en fazla iki
saat içinde tüketilmesinin gerekmesi sebebiyle yaklaşık 50 km mesafeye kadar
taşınabiliyor olması göz önüne alınmaktadır.
(11) Önaraştırma konusu teşebbüs birlikleri ile üyeleri İzmir ili merkezi ve çevresinde faaliyet
göstermektedir. Bununla birlikte, önaraştırma konusu iddiaların 4054 sayılı Kanun
kapsamında değerlendirilmesi bakımından sonuca etkili olmaması nedeniyle dosya
kapsamında kesin bir ilgili coğrafi pazar tanımı yapılmamıştır.
I.3. Hukuki Değerlendirme
(12) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinde “Belirli bir mal ve hizmet piyasasında doğrudan
veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya
bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar,
uyumlu eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri hukuka aykırı ve
yasaktır” ifadesine yer verilmiştir. Anılan maddenin (d) bendinde ise; “rakip
teşebbüslerin faaliyetlerinin zorlaştırılması, kısıtlanması veya piyasada faaliyet
gösteren teşebbüslerin boykot ya da diğer davranışlarla piyasa dışına çıkartılması
yahut piyasaya yeni gireceklerin engellenmesi” rekabet ihlali durumlarına örnek olarak
sayılmıştır.
17-03/30-14
3/4

(13) Dosya kapsamında TTO ve MÜFED’in İzmir ili hazır beton pazarında faaliyet gösteren
teşebbüslere yönelik olarak ortak boykot eylemi başlattıkları iddia edilmektedir.
Şikâyete göre, TTO’ya kayıtlı, aynı zamanda MÜFED nezdinde temsil edilen
müteahhitler, inşaat yükleniciliği pazarında değil, bu pazara girdi temin eden hazır
beton pazarında iddia edilen eylemi gerçekleştirmişlerdir. Şikâyet sahibi DERE BETON
tarafından ileri sürüldüğü üzere, TTO ve MÜFED bünyesinde bulunan müteahhitler
yalnızca boykot eylemiyle kalmayıp, hâlihazırda hazır beton pazarında faaliyet
gösteren teşebbüsleri pazar dışına çıkardıktan sonra yerine geçecek bir hazır beton
tesisi (sağlayıcı) kurma niyetindedir.
(14) Müteahhitler hazır beton üreticilerinin müşterileri konumundadır. Hazır beton
müteahhitler açısından önemli bir girdi niteliği taşımakta, özellikle de müteahhitlerce
alınan kamu ihalelerinde idari otoritenin sözleşmelerde öngördüğü sürelerin kısa
olması sebebiyle müteahhitlerin hazır beton firmalarını boykot ederek hazır beton
tüketiminden vazgeçmesinin uzun sürmesi mümkün görülmemektedir. Bu nedenle TTO
ve MÜFED’e üye müteahhitlerin, sayıca fazla olmalarına ragmen, iddia konusu eylem
bakımından hazır beton pazarını etkileyebilecek bir piyasa gücüne sahip olmadığı
değerlendirilmektedir.
(15) Bunun yanı sıra MÜFED ve TTO üyesi müteahhitler tarafından hazır beton
tüketiminden kaçınılması neticesinde İzmir ilinde faaliyetlerini sürdüren hazır beton
üreticilerinden hiçbirisi üretim faaliyetlerini sonlandırmamıştır. Kaldı ki şikayet edilen
eyleme bağlı olarak DERE BETON tarafından iddia edildiği şekilde, tüm İzmir iline
hizmet vermesi planlanan bir hazır beton tesisi kurulmasına yönelik EBSO’ya yapılmış
herhangi bir başvuru olmadığı EBSO’dan alınan belgeden anlaşılmaktadır. Bu durum
MIM BETON ve R.G. BETON’un gönderdikleri cevabi yazılarında da görülmektedir.
(16) Dosya kapsamında her bir hazır beton imalatçısının 2015 yılı Ocak ayı satışları ile
2016 yılı Ocak ayı satışları karşılaştırılmıştır. Çalışma hem İzmir İli genelinde hem de
Torbalı pazarında gerçekleşen satış hacimleri derlenerek yürütülmüştür. Tablo 1’de yer
verildiği üzere herhangi bir teşebbüsün 2016 yılı Ocak ayı satışlarının metreküp
cinsinde önceki yıl aynı ay satışlarından kayda değer ölçüde az olmadığı tespit
edilmiştir. İzmir ili genelinde faal 10 teşebbüs içinden Irmak Beton Madencilik İnşaat
Nakliyat Akaryakıt Tur. İth. İhr. San. Ve Tic. Ltd. Şti.’nin satışlarında %(…..) azalma
olduğu görülmekte ise de anılan teşebbüsün yıl içinde iştigal alanını değiştirdiği
bilinmektedir. Diğer teşebbüslerin İzmir genelindeki satışları 2016 yılı Ocak ayında
evvelki yılın Ocak ayına göre nispeten artmıştır.
Tablo 1: İzmir İli Hazır Beton Satışları
Ocak 2015 ( m³) Ocak 2016 (m³) FARK (m³) DEĞİŞİM (%)
AKÇANSA (…..) (…..) (…..) (…..)
BATI BETON (…..) (…..) (…..) (…..)
ÇİMBETON (…..) (…..) (…..) (…..)
IRMAK (…..) (…..) (…..) (…..)
YARBAY (…..) (…..) (…..) (…..)
DERE (…..) (…..) (…..) (…..)
KAVUKLAR (…..) (…..) (…..) (…..)
MENDEŞ (…..) (…..) (…..) (…..)
MODERN (…..) (…..) (…..) (…..)
VAROL (…..) (…..) (…..) (…..)
17-03/30-14
4/4

(17) Torbalı ilçesi satışlarının görüldüğü Tablo 2’den anlaşıldığı üzere BATI BETON
satışları yaklaşık %(…..) düşüş gösterse de, diğer teşebbüslerin satışları %(…..) ve
%(…..) oranlarında artmıştır.

Tablo 2: Torbalı İlçesi Hazır Beton Satışları
(18) MÜFED ve TTO’nun kararına konu hazır beton tüketiminden kaçınılması çağrısının
müteahhitlerin hazır beton fiyatlarındaki artıştan korunma isteklerine yönelik anlık bir
refleks olduğu değerlendirilmektedir. Zira kararda belirli teşebbüslerin hedef alınması
söz konusu olmayıp; fiyatı artan bir mamülün tüketiminden, kimin tarafından
üretildiğinden bağımsız olarak, kısa bir süre için imtina edilmesi çağrısı yapıldığı tespit
edilmiştir.
(19) Bu çerçevede, ortada 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında boykot niteliğinde
bir eyleminin olmadığı, önaraştırma konusu eylemle 4054 sayılı Kanun’un 4.
maddesinin ihlal edilmediği sonucuna ulaşılmıştır.
J. SONUÇ
(20) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına, gerekçeli kararın
tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak
üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.
Ocak 2015 ( m³) Ocak 2016 (m³) FARK (m³) DEĞİŞİM (%)
BATI BETON (…..) (…..) (…..) (…..)
ÇİMBETON (…..) (…..) (…..) (…..)
IRMAK (…..) (…..) (…..) (…..)
MENDEŞ (…..) (…..) (…..) (…..)


Full & Egal Universal Law Academy