Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 16-33/577-253
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Doğuş Otomotiv Servis ve Ticaret A.Ş.'nin, Sakarya Ağır Vasıta San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin Scania markalı ağır ticari araçların yetkili servisi olabilmek için yapmış olduğu başvuruyu, 2005/4 sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği'ne aykırı olarak reddettiği iddiası
Karar Tarihi: 13.10.2016

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2016-4-21 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 16-33/577-253
Karar Tarihi : 13.10.2016
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN, Adem BİRCAN, Şükran KODALAK
B. RAPORTÖRLER: Esin AYGÜN, Cüneyd DAL
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Sakarya Ağır Vasıta San. ve Tic. Ltd. Şti.
Temsilcisi: Av. Selçuk ARGUN
Ankara Cad. No: 81 Bayraklı Tower D:28-36 Bayraklı/İzmir
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : Doğuş Otomotiv Servis ve Ticaret A.Ş.
Maslak Mah. Ahi Evran Cad. Doğuş Center
No:4/7 Sarıyer/İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: Doğuş Otomotiv Servis ve Ticaret A.Ş.'nin, Sakarya Ağır
Vasıta San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin Scania markalı ağır ticari araçların yetkili servisi
olabilmek için yapmış olduğu başvuruyu, 2005/4 sayılı Motorlu Taşıtlar
Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere İlişkin Grup Muafiyeti
Tebliği'ne aykırı olarak reddettiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Sakarya Ağır Vasıta San. ve Tic. Ltd. Şti. (SAKARYA AĞIR
VASITA) tarafından yapılan şikayet başvurusunda, Doğuş Otomotiv Servis ve Ticaret
A.Ş.'ye (DOĞUŞ OTO) Scania markalı ağır ticari araçların yetkili servisi olabilmek
amacıyla başvurulduğu ancak DOĞUŞ OTO'nun uzun süre bu talebe kayıtsız kaldığı
ve yapılan araştırma neticesinde bir e-posta ile başvuruyu geri çevirdiği belirtilmiştir.
Başvuruda ayrıca, yetkili servis başvurusunun kabul edilmemesinin nedeni olarak
SAKARYA AĞIR VASITA'nın tek ortağı ve yöneticisi olan Yusuf SOLAK’ın, daha önce
sözleşmesi feshedilen Solak Otomotiv Yedek Parça Tamir ve Nakl. San. ve Tic. Ltd.
Şti.'nin (SOLAK OTO) bir dönem ortağı ve yöneticisi olmasının gösterildiği ifade
edilmiştir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu kayıtlarına 13.04.2016 tarih ve 2474 sayı ile
intikal eden başvuru üzerine hazırlanan 12.05.2016 tarihli, 2016-4-21/İİ sayılı İlk
İnceleme Raporu, 18.05.2016 tarihli Kurul toplantısında görüşülmüş ve 16-17/292-M
sayı ile önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca düzenlenen
18.08.2016 tarih ve 2016-4-21/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara
bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda özetle; Doğuş Oto hakkında soruşturma
açılmasına gerek bulunmadığı ifade edilmiştir.




16-33/577-253
2 / 5

I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(5) Gerek şikâyet dilekçesinde gerekse önaraştırma süresince elde edilen bilgi ve belgeler
çerçevesinde dosya konusu iddialar;
- Scania markalı ağır ticari araçların yetkili servisi olabilmek amacıyla yapılan
başvurunun uzunca süre yanıtsız kaldığı,
- SOLAK OTO’nun yetkili servisliğinin feshinin haklı olup olmadığının tartışmalı
olduğu,
- Başvurunun şirketin ortaklık yapısı gerekçesiyle reddedilmesinin 2005/4 sayılı
Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere İlişkin
Grup Muafiyeti Tebliği'ne (2005/4 sayılı Tebliğ) aykırı olduğu ve yetkili servislik
başvurusu yapan şirketin ortaklık yapısının niteliksel kriter olarak kabul
edilemeyeceği,
şeklinde sıralanabilecektir. Aşağıda bu iddialar ayrı başlıklar altında değerlendirilmiştir.
I.1. Scania Markalı Ağır Ticari Araçların Yetkili Servisi Olabilmek Amacıyla
Yapılan Başvurunun Uzunca Süre Yanıtsız Kaldığı İddiası
(6) Başvuru dilekçesinde yer verilen iddialardan ilki, DOĞUŞ OTO’ya Scania markalı ağır
ticari araçların yetkili servisi olabilmek amacıyla başvuru yapıldığı ancak DOĞUŞ
OTO'nun uzun süre bu talebe kayıtsız kaldığı ve yapılan araştırma neticesinde bir e-
posta ile başvuruyu geri çevirdiğine yöneliktir. Bununla birlikte taraflar arasındaki
yazışmaların incelenmesinden, 02.11.2015 tarihinde başvurunun yapıldığı,
16.11.2015 tarihinde DOĞUŞ OTO tarafından, ilgili evrakın kendilerine ulaştığı ve
yaklaşık (…..) başvurularına cevap verileceğinin bildirildiği görülmüştür. SAKARYA
AĞIR VASITA tarafından DOĞUŞ OTO’ya gönderilen 07.12.2015 tarihli e-posta
mesajı ile başvurunun sonucu sorulmuş; DOĞUŞ OTO tarafından gönderilen
09.12.2015 tarihli e-posta mesajı ile de başvurunun olumsuz sonuçlandığı SAKARYA
AĞIR VASITA’ya bildirilmiştir. Dolayısıyla DOĞUŞ OTO tarafından başvuruya uzun
süre ilgisiz kalındığı yönündeki iddia gerçeği yansıtmamaktadır.
I.2. SOLAK OTO’nun Yetkili Servisliğinin Feshinin Haklı Olup Olmadığının
Tartışmalı Olduğu İddiası
(7) Fesih gerekçesinin haklı olup olmadığı hususu, taraflar arasında akdedilmiş
sözleşmeye dayanmakta olup özel hukuk kapsamında çözümlenmesi gereken bir
konudur. Ayrıca, başvuru dilekçesinde de konuya ilişkin bir ayrıntı ve bilgi/belge
sunulmamış, konunun tartışmalı olduğuna dikkat çekmekle yetinilmiştir.
I.3. Başvurunun Şirketin Ortaklık Yapısı Gerekçesiyle Reddedilmesinin 2005/4
Sayılı Tebliğ’e Aykırı Olduğu ve Ortaklık Yapısının Niteliksel Kriter Olarak Kabul
Edilemeyeceği İddiası
(8) Başvuru dilekçesinde yer alan en temel iddia, SAKARYA AĞIR VASITA’nın yetkili
servislik başvurusunun şirketin ortaklık yapısı gerekçesiyle reddedilmesinin 2005/4
sayılı Tebliğ’e aykırı olduğu ve şirketin ortaklık yapısının bakım-onarım işi ile doğrudan
veya dolaylı bir ilgisi bulunmadığı, bu nedenle niteliksel kriter olarak kabul
edilemeyeceği iddiasıdır.



16-33/577-253
3 / 5

(9) 2005/4 sayılı Tebliğ’in “Muafiyetin Genel Koşulları” başlıklı 4. maddesinde; “Muafiyet
hükümleri, dikey anlaşmanın aşağıdaki koşulları taşıması kaydıyla sağlayıcının
motorlu taşıt veya yedek parça ya da bakım ve onarım hizmeti sağladığı ilgili pazardaki
pazar payının %30’u; motorlu taşıtların dağıtımı için niceliksel seçici dağıtımın tercih
edildiği anlaşmalarda ise %40’ı geçmemesi durumunda uygulanır. Niteliksel seçici
dağıtım sistemi oluşturan anlaşmalar için pazar payı eşiği bulunmamaktadır.”
düzenlemesi yer almaktadır. Bu kapsamda, sağlayıcının yetkili servis ağının pazar payı
%30’un üzerinde ise sağlayıcı, yalnızca niteliksel seçici dağıtım sistemini benimsemesi
halinde grup muafiyetinden yararlanmaktadır. Buna göre sağlayıcı, yetkili servisleri için
yalnızca niteliksel kriterler koyabilecek ve anlaşmaları sona ermiş, ancak yetkili servis
olarak devam etmek isteyen yetkili satıcılar da dahil olmak üzere, bu kriterleri
karşılayan tüm tamircilerin yetkili servis olarak çalışmasına izin vermek zorunda
olacaktır.
(10) Prensip olarak sağlayıcının getireceği niteliksel kriterlerin bakım-onarım işinin
gerekleriyle ilişkili olması gerekmektedir. Gerçek anlamda niteliksel kriterler ancak bu
durumda söz konusu olabilecektir. Başta yetkili satıcı ve servislerin sayısı olmak üzere,
faaliyet gösterilecek alanın metrekare olarak büyüklüğü, stokta tutulması gereken araç
miktarı gibi değerlerle ifade edilen kriterler niceliksel kriterlerdir. Ancak, örneğin belirli
bir modele ait aracın yüksekliği ve söz konusu araca verilecek hizmetlerde servis
elemanlarının çalışabilmeleri için ihtiyaç duyulan çalışma alanı nedeniyle yetkili
servisin hizmet vereceği binanın yüksekliğine ilişkin olarak getirilecek sayısal kriterler,
bakım-onarım işinin gerekleriyle ilişkilendirildiği için niteliksel kriter olarak kabul
edilebilecektir. Bu bağlamda niteliksel kriterler denilince, bakım-onarım veya araç satış
işinin niteliğinin gerektirdiği kriterlerin anlaşılması gerektiği belirtilmelidir. Örneğin,
personelin eğitim durumu ve teknik yeterliliği, elektronik cihazları kullanabilmesi,
araçların bakım-onarımının belirli bir sürede tamamlanması, müşterilerin gerekli
olandan fazla bekletilmemesi gibi kriterler niteliksel kriterlerdir.
(11) Elde edilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;
- SAKARYA AĞIR VASITA’nın, 07.07.2015 tarihinde Yusuf SOLAK tarafından
kurulduğu, tek ortağı ve yöneticisinin Yusuf SOLAK olduğu,
- SOLAK OTO’nun ortaklarının Ramazan SOLAK ve Ayşe SOLAK olduğu, Yusuf
SOLAK’ın da bir dönem bu şirkette yönetici ve ortak olarak faaliyet gösterdiği,
- DOĞUŞ OTO tarafından niteliksel seçici dağıtım sisteminin benimsendiği,
bayiliğe ilişkin standartların ve bayilerin uyması gereken yükümlülüklerin yetkili
servis sözleşmesi ve ekleri ile belirlendiği,
- DOĞUŞ OTO ve SOLAK OTO arasındaki bayilik ilişkisinin 05.09.2014 tarihinde,
24 ay sonra hüküm doğurmak üzere feshedildiği, fesih gerekçelerinin temel
olarak bayi performansının düşük olması ile yedek parçaların kullanımında
karşılaşılan tüketici şikayetlerine dayandığı,
- Bu durumun SOLAK OTO’da görev yaptığı dönemde Yusuf SOLAK’a bildirildiği,
- Yusuf SOLAK’ın 2011-2015 yılları arasında SOLAK OTO bünyesinde çeşitli
görevler üstlendiği, 06.10.2015 tarihinde ortaklıktan ayrıldığı ve 26.01.2016
tarihi itibarıyla SOLAK OTO şirket müdürlüğünden istifa ettiği,
- Bununla birlikte 02.11.2015 tarihinde, diğer bir deyişle SOLAK OTO’da şirket
müdürü olarak faaliyet gösterirken SAKARYA AĞIR VASITA tarafından yetkili
servislik başvurusu yapıldığı
16-33/577-253
4 / 5

anlaşılmıştır.
(12) Bundan başka, Yusuf SOLAK’ın yetkili üst yönetici olarak görev yaptığı SOLAK OTO
ile ilgili tüm süreçlerde (yazışma, yurtiçi/yutdışı toplantı, fesih sürecinin yürütülmesi vs.)
şirketi en üst düzeyde temsil ettiğine dikkat çekilmiştir. Dolayısıyla Yusuf SOLAK’ın
SOLAK OTO’da, DOĞUŞ OTO ile servislik ilişkisinin sona ermesine neden olan
faaliyetlerin gerçekleştirilmesinden sorumlu bir konumda görev yaptığı anlaşılmıştır.
Bu kapsamda, DOĞUŞ OTO tarafından yetkili servisliğin reddedilmesinin
gerekçesinin, SAKARYA AĞIR VASITA’nın ortaklık yapısından ziyade daha önce
bayilik ilişkisini feshettiği şirketin ortağı ve yöneticisi olan kişi ile yeniden bayilik ilişkisi
içerisine girmek istememesi olabileceği anlaşılmaktadır.
(13) Başvuru dilekçesinde 25.02.2009 tarihli ve 09-08/155-48 sayılı Renault Trucks Türkiye
kararına atıf yapılarak; mevcut olay ile anılan kararın birebir örtüştüğü iddia edilmiştir.
Oysa söz konusu kararda sözleşmesi feshedilen yetkili servislerin yönetici ve
hissedarları ile bunların birinci derecede yakınlarına getirilen sınırlamanın çok genel
olduğuna dikkat çekilmiş ve bakım ve onarım hizmetlerinin niteliğini ve kalitesini
doğrudan etkilemeyecek olan sebeplerin bu kapsama alınmaması gerektiği
vurgulanmıştır.
(14) Bununla birlikte DOĞUŞ OTO tarafından da açıklandığı üzere, yetkili servislik
başvurusunun reddedilmesi salt başvuruda bulunan teşebbüsün ortaklık yapısına ve
ortakların kişiliğine ilişkin sebeplere dayandırılmamaktadır. SOLAK OTO ile
sözleşmenin feshine gidilmesine yol açan durumlar DOĞUŞ OTO tarafından aynı
zamanda 2005/4 sayılı Tebliğ ile de bağdaşmaz kabul edilmiştir. Doğuş OTO, SOLAK
OTO ile sözleşmenin feshedilmesine yol açan nedenleri; SOLAK OTO'nun sözleşme
ile belirlenen kalite standartları ve prosedürlerine uyma konusundaki isteksizliğine,
servise giren araçların marka kalite standartlarına aykırı bir biçimde servis işlemine tabi
tutulmasına ve (…..), marka kalite standartlarına aykırı işlem ve davranışlar nedeniyle
müşteri şikâyetlerine ve müşteri memnuniyetsizliğine sebep olunmasına, bu durumun
marka imajına zarar vermesine, markanın gereği gibi temsil edilmemesine, yapılan
görüşmelere rağmen müşteri memnuniyeti puanlarının yükseltilmesi yönünde kayda
değer bir çaba sarf edilmemesine, pazar payının ve servis performansının artırılması
için gerekli çabanın gösterilmemesine, tüm bu hususların düzeltilmesi için yapılan
görüşmelerin ve uyarıların karşılıksız kalmasına, sözleşmeler ile belirlenen ortak
hedeflere ulaşma konusunda DOĞUŞ OTO ile işbirliğinden kaçınılıyor olmasına
bağlamıştır.
(15) Bu kapsamda, 17.12.2013 tarihinde DOĞUŞ OTO tarafından SOLAK OTO’ya
gönderilen ihtarname ile (…..) tespit edildiği bildirilmiştir. DOĞUŞ OTO tarafından
sözleşmeye aykırı olduğu iddia olunan uygulamaların Yusuf SOLAK’ın şirket ortağı ve
şirket müdürü olarak faaliyet gösterdiği dönemde gerçekleştiği anlaşılmıştır.
Dolayısıyla yetkili servisliğe kabul edilmeme bu teşebbüse özgü koşullardan
kaynaklanmıştır. Kaldı ki, DOĞUŞ OTO tarafından 2007 yılından günümüze Scania
marka ağır vasıta araçların özel servisi olup kriterleri yerine getirdikten sonra yetkili
servis olarak sisteme alınan teşebbüsler bakımından sayısal veriler bildirilmiştir. Bu
kapsamda yapılan (…..) başvurudan (…..) incelemesinin devam ettiği, (…..) olumsuz
sonuçlandığı, (…..) başvurunun ise kabul edildiği bildirilmiştir.


16-33/577-253
5 / 5

(16) 2005/4 sayılı Tebliğ’in Açıklanmasına Dair Kılavuz (Kılavuz)’da 53. numaralı soru
çerçevesinde niteliksel seçici dağıtım sisteminin uygulandığı bir yetkili servis ağında
başvuruyu yapan servisin söz konusu kriterleri sağladığı anda yetkili servis olarak
kabul edilmesi gerektiği, ancak dağıtıcının söz konusu kriterlerin sağlanıp
sağlanmadığını denetleyebileceği belirtilmiştir. Bu kapsamda, söz konusu hükmün,
dağıtıcı firmalar tarafından herhangi bir rasyonel gerekçe olmaksızın yetkili servislik
başvurusunun reddedildiği yahut başvuru sahibi teşebbüsün pazara girişinin
engellenmesi veya bu teşebbüse yönelik ayrımcı uygulamalar getirilmesi amacıyla
niteliksel kriterler öngörme hakkının kötüye kullanıldığı hallerde uygulama alanı
bulacağı; öte yandan, inceleme konusu olayda olduğu gibi, daha önce yetkili servis
olarak faaliyet göstermekteyken sözleşmesinin feshedilmesi üzerine yeni bir tüzel
kişilik altında yapılan başvurunun bu kapsamda değerlendirilemeyeceği
düşünülmektedir. Bu itibarla genel olarak, dağıtıcı firmaların dağıtım sistemlerinde
uygulayacakları niteliklerin nasıl olması gerektiği yahut bu niteliklerin sağlanıp
sağlanmadığının tespit edilmesi rekabet hukukunun konusu olmamakla birlikte; 2005/4
sayılı Tebliğ hükümleriyle, dağıtıcı şirketlerin öngördükleri düzenlemelerin
teşebbüslerin pazara girişlerinin engellenmesi yahut faaliyetlerinin zorlaştırılması
neticesini doğurmasının ve bu suretle rekabetin sınırlanmasının önüne geçilmesi
amaçlanmaktadır. Dolayısıyla söz konusu Tebliğ hükümlerinin bu doğrultuda
yorumlanması gerekmektedir.
(17) Yapılan inceleme ve elde edilen bilgi ve belgeler kapsamında, DOĞUŞ OTO’nun
SAKARYA AĞIR VASITA’nın başvurusunu reddetme gerekçesinin, daha önce
yürütmüş olduğu bayilik ilişkisi çerçevesinde Yusuf SOLAK’ın şirket ortağı ve şirket
müdürü olarak faaliyet gösterdiği dönemde gerçekleşen uygulamalar olduğu ve
dolayısıyla yetkili servisliğe kabul edilmemenin bu teşebbüse özgü koşullardan
kaynaklandığı değerlendirilmektedir. Bu kapsamda dosya konusu iddiaların; 2005/4
sayılı Tebliğ kapsamında niteliksel kriterlerin sağlanıp sağlanmadığından ziyade
evrensel bir hukuk prensibi olan ve Medeni Kanun’un 2. maddesinin birinci fıkrasında
hüküm altına alınan “dürüstlük kuralı” çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği ve
dosya konusu iddialar bakımından soruşturma açılmasına gerek bulunmadığı kanısına
varılmıştır.
J. SONUÇ
(18) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına OYBİRLİĞİ ile karar
verilmiştir.



Full & Egal Universal Law Academy