Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 16-05/118-53
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Nuh Çimento Sanayi A.Ş. ve Nuh Beton A.Ş.’nin, İstanbul Anadolu yakası (İzmit dâhil) çimento pazarında hâkim durumdan kaynaklanan gücünü kullanarak, hazır beton pazarında fiyat sıkıştırması yapmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlal edip etmediklerinin tespiti
Karar Tarihi: 18.02.2016



Rekabet Kurumu Başkanlığından,
(Yargı Kararları Üzerine)
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2010-2-162 (Soruşturma)
Karar Sayısı : 16-05/118-53
Karar Tarihi : 18.02.2016
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ,
Dr. Metin ARSLAN, Kenan TÜRK
B. RAPORTÖRLER : A. Özlem UZUN, İmren KOL, Atıf BİBER
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Detaş Beton San. A.Ş.
Eyüp Sultan Mah. Yanyol Lale Sok. No: 4 Samandıra
Sancaktepe/İstanbul
D. HAKKINDA SORUŞTURMA
YAPILANLAR : - Nuh Çimento San. A.Ş.
- Nuh Beton A.Ş.
Temsilcisileri: Av. Yusuf Bülent AYDIN
Mahatma Gandhi Caddesi No:33/4 GOP/Ankara
(1) E. DOSYA KONUSU: Nuh Çimento Sanayi A.Ş. ve Nuh Beton A.Ş.’nin, İstanbul
Anadolu yakası (İzmit dâhil) çimento pazarında hâkim durumdan kaynaklanan
gücünü kullanarak, hazır beton pazarında fiyat sıkıştırması yapmak suretiyle 4054
sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlal edip etmediklerinin tespiti.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle; Nuh Çimento San. A.Ş.'nin (NUH ÇİMENTO),
İstanbul Anadolu yakasındaki (Kocaeli dahil) çimento pazarında hakim durumda
bulunduğu, hakim durumdan kaynaklanan gücünü kullanarak hazır beton pazarında fiyat
sıkıştırması yapmak suretiyle 4054 sayılı Kanun'u ihlal ettiği iddia edilmektedir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu (Kurum) kayıtlarına 09.06.2010 tarih ve 4563
sayı ile giren başvuru üzerine hazırlanan İlk İnceleme Raporu, 05.08.2010 tarihli Rekabet
Kurulu (Kurul) toplantısında görüşülmüş ve 10-52/988-M sayı ile önaraştırma yapılmasına
karar verilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda hazırlanan 29.09.2010 tarihli ve 2010-2-
162/ÖA-10-321.AA sayılı Önaraştırma Raporu 07.10.2010 tarihli Kurul toplantısında
görüşülmüş ve 10-63/1317-494 sayı ile dosya konusu iddialara yönelik olarak 4054 sayılı
Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek olmadığına karar verilmiştir.
Danıştay 13. Daire nezdinde 2011/69 E. sayısı ile açılan davada mezkûr Kurul kararı,
somut olayın 4054 sayılı Kanun'un 6. maddesi kapsamında incelenmesi ve Kurul tarafından
araştırmanın genişletilmesi suretiyle elde edilecek bilgi, belge ve deliller ışığında
değerlendirilmesi ve her türlü şüpheden uzak bir şekilde açıklığa kavuşturulması için
soruşturma açılması gerekirken, yeterli incelemeye dayanmayan önaraştırma aşamasında
şikâyetin reddi ile soruşturma açılmasına gerek olmadığına ilişkin Kurul kararının hukuka
uygun olmadığı gerekçeleri doğrultusunda 25.11.2014 tarih ve 2014/3739 K. sayı ile iptal
edilmiştir.

16-05/118-53
2/24

(4) Danıştay 13. Dairesinin anılan iptal kararı üzerine hazırlanan 20.03.2015 tarih ve 2010-2-
162/BN sayılı Bilgi Notu Kurulun 26.03.2015 tarihli ve 15-13/182-M sayılı toplantısında
görüşülmüş ve İstanbul Anadolu yakası (İzmit dâhil) çimento pazarında hâkim durumdan
kaynaklanan gücünü kullanarak, hazır beton pazarında fiyat sıkıştırması yapmak suretiyle
4054 sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlal edip etmediklerinin tespitine yönelik olarak NUH
ÇİMENTO ve Nuh Beton A.Ş. (NUH BETON) hakkında soruşturma açılmasına karar
verilmiştir. 4054 sayılı Kanun’un 43. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca soruşturma kararı
ve ileri sürülen iddiaların türü ve niteliği hakkında yeterli bilgi, hakkında soruşturma
yürütülen taraflardan NUH ÇİMENTO’ya 07.04.2015 tarihinde, NUH BETON’a 08.04.2015
tarihinde tebliğ edilerek tarafların 30 gün içinde ilk yazılı savunmalarını yapmaları talep
edilmiştir.
(5) NUH ÇİMENTO ve NUH BETON’un ilk yazılı savunması 06.05.2015 tarihinde 2320 sayılı
yazı ile Kurum kayıtlarına intikal etmiştir. Dosya kapsamında ilave inceleme yapılması
ihtiyacı nedeniyle soruşturma süresinin uzatılması talebini içeren 20.08.2015 tarih ve 2010-
2-162/BN-02 sayılı Bilgi Notu, 01.09.2015 tarihli Kurul toplantısında görüşülmüş ve 15-
34/520-M sayılı karar ile soruşturmanın ilk altı aylık süresi, bitiminden itibaren üç ay
uzatılmıştır. Soruşturma sonunda hazırlanan 28.12.2015 tarih ve 2010-2-162/SR sayılı
Soruşturma Raporu ve ekleri, 4054 sayılı Kanun'un 45/1. maddesi uyarınca Kurul üyeleri
ile ilgili taraflara tebliğ edilmiştir. Soruşturma Raporu NUH ÇİMENTO ve NUH BETON
tarafından 30.12.2015 tarihinde tebellüğ edilmiş, NUH ÇİMENTO ve NUH BETON’a ait
ikinci yazılı savunma ise yasal süresi içerisinde, 12.01.2016 tarih ve sırasıyla 218, 219 sayı
ile Kurum kayıtlarına intikal etmiştir. 4054 sayılı Kanun’un 45. maddesi gereğince
hazırlanan 15.01.2016 tarihli ve 2010-2-162/EG sayılı Ek Görüş 20.01.2016 tarihinde
tebellüğ edilmiştir. NUH ÇİMENTO ve NUH BETON’un üçüncü yazılı savunmaları
28.01.2016 tarih ve 615, 616 sayı ile yasal süresi içerisinde Kurum kayıtlarına girmiştir.
(6) 03.02.2016 tarihli ve 2010-2-162/BN-03 sayılı Bilgi Notu, Kurulun 10.02.2016 tarihli
toplantısında görüşülmüş ve 16-04/95-M sayı ile hakkında soruşturma yürütülen
teşebbüslerin sözlü savunma toplantısı yapılması yönünde talebinin olmadığından bilgi
alınarak 4054 sayılı Kanun’un 46. maddesine göre sözlü savunma toplantısı yapılmasına
gerek olmadığına, nihai karar toplantısının 18.02.2016 tarihinde yapılmasına karar
verilmiştir. Bu çerçevede Kurul 18.02.2016 tarihli toplantısında, 16-05/118-53 sayılı nihai
kararını vermiştir.
(7) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; NUH ÇİMENTO ve NUH BETON hakkında 4054
sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlal ettiklerine yönelik yeterli bilgi, belge ve bulguya
ulaşılamadığı ve taraflarca 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin ihlal edilmediği ifade
edilmektedir.






16-05/118-53
3/24

I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Hakkında Soruşturma Yürütülen Taraflar
I.1.1. NUH ÇİMENTO
(8) NUH ÇİMENTO 04.08.1966 tarihinde Ticaret Sicil Gazetesine tescillenmiş ve 1969 yılında
faaliyetlerine başlamıştır. Kocaeli ili Körfez ilçesinde bulunan entegre çimento fabrikası
dışında başka bir fabrikası ya da terminali bulunmamaktadır. Yıllık çimento üretim
kapasitesi (…..), yıllık klinker üretim kapasitesi ise (…..) tondur. NUH ÇİMENTO halka açık
bir şirket olarak faaliyet göstermekte olup ortaklık yapısı Tablo 1’de gösterilmektedir.
Tablo 1: NUH ÇİMENTO’nun Ortaklık Yapısı
Unvan Hisse Oranı (%)
(…..) (…..)
(…..) (…..)
(…..) (…..)
Toplam 100,00
(9) NUH ÇİMENTO, hazır beton alanındaki faaliyetlerini NUH BETON aracılığı ile
sürdürmektedir.
I.1.2. NUH BETON
(10) NUH BETON, 1996 yılında faaliyete başlamıştır. Şirket sermayesinin tamamına NUH
ÇİMENTO sahiptir. Şirket hâlihazırda İstanbul ve Kocaeli’nin de aralarında bulunduğu
çeşitli illerde, (…..) beton santraline ve Kocaeli ilinde (…..) ton kapasiteli çimento öğütme
tesisine sahiptir. Öğütme tesisindeki üretimin tamamı iç tüketimde kullanılmaktadır.
I.2.Sektöre İlişkin Bilgiler
I.2.1. Çimento Sektörüne İlişkin Genel Bilgiler
(11) Çimento, esas olarak, doğal kalker taşları ve kil karışımının yüksek sıcaklıkta ısıtıldıktan
sonra öğütülmesi ile elde edilen hidrolik bir bağlayıcı malzeme olarak tanımlanmakta olup
belirli standartlara göre üretilen homojen nitelikte bir yapı malzemesi ürünüdür. Çimento
ürününün niteliği bakımından farklılaştırılması ya da farklı fiyatlama yapılması imkânı
oldukça kısıtlıdır. Ayrıca ürünün stokta uzun süre kalması durumunda kalitesi
bozulmaktadır. Bu bakımdan üreticiler ve satıcılar tarafından kısa sürede satışının
yapılması önem arz etmektedir.
(12) Çimento yükçe ağır, pahaca hafif sayılan ürünlerdendir. Genel maliyetleri içinde ürün
nakliyesinin maliyeti oldukça büyük bir yer tutmaktadır. Bu özelliği nedeniyle çimento
fabrikalarından satış yapılabilen alan sınırlıdır. Sektörde yaygın olan kanaat bu alanın 200-
300 km’yi geçmemesi gerektiği yönündedir. Bu durum, çimentonun bölgeler arası
dolaşımını kısıtlamakta ve bir bölgedeki çimento müşterisinin dilediği bölgedeki fabrikadan
satın alım yapmasını sınırlandırmaktadır. Bu sebeple, çimento fabrikaları kuruldukları bölge
ve çevresinde yüksek pazar gücüne sahipken, bu bölgeden uzaklaşıldıkça pazar güçleri
azalmaktadır. Bu bölgenin dışına çıkılması, nakliye masraflarını artırmakta, karlılığı ortadan
kaldırabilmektedir.
(13) Çimento pazarı, az sayıda firmanın bulunduğu oligopolistik bir pazar niteliğindedir. Pazarın
bu özelliğinin yanı sıra çimentonun homojen bir ürün olması da teşebbüsler arası rekabetin
şekillenmesinde etkili olmaktadır. Ayrıca çimento üretiminin sermaye yoğun bir faaliyet
olması, önemli ölçüde pahalı yatırımlar gerektirmesi ve yatırımların faaliyete geçirilmesi için
belirli bir süreye ihtiyaç duyulması sebebiyle çimento pazarına giriş engellerinin yüksek
olduğu kabul edilmektedir. Sermaye ihtiyacının fazla olmasının yanı sıra, batık maliyetlerin
bulunması ve dikey bütünleşmenin yoğun olması da pazara giriş ve çıkış engelleri
yaratmaktadır.
16-05/118-53
4/24

I.2.2. Hazır Beton Sektörüne İlişkin Genel Bilgiler
(14) Hazır beton; çimento, agrega ve belirli katkı malzemeleriyle suyun karıştırılması yöntemiyle
üretilen bir inşaat malzemesidir. Niteliği gereği çok kısa zamanda tüketilmesinin zorunlu
olması, stoklanamaması, yüksek taşıma maliyetlerinin birim maliyetini artırması gibi
nedenlerle uzun mesafelere taşınması mümkün olmayan bir üründür. Ürünler, TS EN 206-
1'e göre dayanıklılık, çevresel etki, kıvam, agrega büyüklüğü ve klorür içeriğine göre çeşitli
tiplere ayrılmakta, çevresel ve iklimsel durumlara göre farklı beton türlerinin kullanılması
söz konusu olabilmektedir. Dayanıklılığına göre; C 8/10, C 12/15, C 16/20, C 20/25, C
25/30, C 30/37, C 35/45, C 40/50, C 45/55, C 50/60 normal dayanımlı, C 55/67, C 60/75,
C 70/85, C 80/95, C 90/105, C 100/115 yüksek dayanımlı hazır beton türleri olarak
sınıflandırılmaktadır.
(15) TSE standartlarına göre tanımı yapılan pek çok beton sınıfı bulunmasının yanı sıra her
beton sınıfı da kendi içerisinde değişik özelliklere sahip olabilmektedir. Nitekim betonun
döküleceği yerin özelliklerine göre su-çimento oranı, minimum çimento dozajı ve beton
dayanıklılığı değişebilmektedir.
(16) Hazır beton pazarı, gerek iktisadi gerekse de hukuki bakımdan önemli pazara giriş
engellerinin bulunmadığı bir yapıya sahiptir. Bir hazır beton santralinin faaliyete
geçebilmesi için santralin yer aldığı yerdeki belediye başkanlığından “işyeri açma ve
çalıştırma ruhsatı (GSM)”, Türk Standartları Enstitüsünden “TSE Uygunluk Belgesi” ve
Kalite Güvence Sistemi Kurumundan “KGS Uygunluk Belgesi” alınması gereklidir. Bu
belgelerin alınmasının önünde herhangi bir engel olmayıp, gerekli şartları yerine getiren
teşebbüsler ilgili belgelere sahip olmaktadır.
(17) Bir hazır beton santralinin kurulumu için hukuki boyutun yanı sıra iktisadi boyutun da göz
önünde bulundurulması gerekmektedir. Bu tesislerin kurulumu için teşebbüsler, gerekli izin
ve onayları alarak öncelikle saha (yaklaşık 10.000 m2), daha sonra ise bu saha üzerine
kurulacak santral için gerekli ekipmanı yaklaşık olarak 1-1,5 milyon TL’lik bir yatırım
karşılığında edinerek faaliyet gösterebilmektedir. Nitekim yeterli talebin olduğu her bölgede
birden fazla hazır beton tesisinin bulunduğu şu ana kadar yapılmış Kurum incelemelerinde
de tespit edilmiştir. Ayrıca, mobil hazır beton santralleri de kurulabilmektedir. Bu tür hazır
beton santralleri bir çekici yardımıyla taşınarak inşaat alanına kurulabilmekte ve sabit hazır
beton santrallerinin süre, uzaklık gibi unsurlardan kaynaklanan dezavantajlarının önüne
geçilebilmektedir. Mobiliteyi destekleyen bu teknolojinin, ürünün kısa sürede tüketilmesi
zorunluluğunun yarattığı giriş engelinin de önüne geçtiği, dolayısıyla, hazır beton tesisi
kurulumunun iktisadi bakımdan güç olmadığı söylenebilecektir.
I.2.3. Çimento ve Hazır Beton İlişkisi
(18) Hazır beton, çimento agrega ve değişik katkı malzemelerinin girdi olarak kullanıldığı bir
inşaat malzemesidir. Hazır beton üretiminde çimento, ikamesi olmaması ve çimento
olmadan hazır beton üretiminin yapılamaması nedeniyle en önemli girdi konumundadır.
Çimentoda nakliye maliyetleri önemli rol oynamaktadır. Sektörde çimento ve hazır beton
üretimi alanında faaliyet gösteren dikey bütünleşik teşebbüsler yoğunluk göstermekle
birlikte sadece hazır beton alanında faaliyet gösteren bağımsız hazır beton üreticileri de
bulunmaktadır. Dikey bütünleşik teşebbüslerin pazarda önemli bir avantaja sahip olmasına
karşın çimento temin etmek isteyen bağımsız hazır beton üreticisi teşebbüsler, nakliye
maliyetleri nedeniyle kendi bölgelerinde bulunan mümkün olan en yakın çimento
üreticilerinden alım yapmaktadır.
16-05/118-53
5/24

I.3.İlgili Pazar
I.3.1. İlgili Ürün Pazarı
(19) Çimento, beyaz çimento ve gri çimento olmak üzere başlıca iki ürün grubu altında
değerlendirilmektedir. Gri çimento, altyapı ve inşaat endüstrilerinin en önemli girdilerinden
birisidir. Beyaz çimento ise daha çok yapıştırıcı ve derz dolgu malzemeleri, mimari ve
dekoratif betonlar, prefabrik dış cephe panelleri, prekast elemanları üretiminde
kullanılmaktadır. Bu bakımdan beyaz çimentonun kullanım alanı ve üretim miktarı gri
çimentoya oranla çok azdır.
(20) Beyaz ve gri çimentonun (özellikle bunların girdisi konumundaki klinkerin) üretim süreçleri
birbirinden ayrı yürütülmekte olup, bunların arz ve talep bakımından ikame olması söz
konusu değildir. Beyaz çimento dışında kalan tüm çimento türleri gri çimento olarak kabul
edilmektedir. Gerek üretim süreçleri gerekse kullanım alanları açısından farklılık arz
etmeleri sebebiyle beyaz çimento ve gri çimento genellikle ayrı ürün pazarları olarak ele
alınmaktadır.
(21) Beyaz ve gri çimento ayrımının yanı sıra çimento ürünleri içerdikleri katkı maddelerine göre
de sınıflandırılmaktadır. Türkiye pazarında çimento türleri genel olarak Türk Standartları
Enstitüsünün çimentoya ilişkin standardı olan TS EN 197-1: 2011 kapsamında içerdiği katkı
maddelerine göre sınıflandırılmaktadır.
(22) Ayrıca, çimento türleri ile ilgili olarak pazarlama yöntemi bakımından “torbalı” ve “dökme”
ayrımı da yapılmaktadır. Hazır beton üretiminde temel olarak dökme çimento
kullanılmaktadır. Dökme çimento, hazır beton tesislerinin yanı sıra diğer endüstriyel
üreticiler ve silosu olan büyük inşaat şirketleri tarafından kullanılmakta iken, torbalı çimento,
“elle beton dökümü” gibi daha düşük yoğunluklu tüketim gerektiren işlerde kullanılmak
üzere talep edilmektedir.
(23) Hazır beton ürünleri dayanıklılık, agrega büyüklüğü ve klorür içeriğine göre çeşitli türlere
ayrılmakta, çevresel ve iklimsel durumlara göre farklı beton türlerinin kullanılması söz
konusu olabilmektedir. Kullanım amaçları bakımından C14, C16, C18, C20, C25 ve C25+
gibi kategoriler bulunsa da alt ürün grupları arasında yüksek arz ikamesi bulunmaktadır.
(24) Dosya konusu eylemin değerlendirilmesi açısından hazır beton ve gri çimentoda sonucu
etkilemeyeceği için alt pazarların tanımlanmasına gerek görülmemiştir. Bu çerçevede, ilgili
ürün pazarları “gri çimento pazarı” ve “hazır beton pazarı” olarak tanımlanmıştır. Ancak
özellikle hazır beton pazarında dökme çimentonun kullanım oranın yüksek olması göz
önünde bulundurularak dosya bazında yapılacak değerlendirmelerde “gri çimento pazarı”
yanında “dökme çimento pazarı” analizlerine de yer verilmektedir.
I.3.2. İlgili Coğrafi Pazar
I.3.2.1.Çimento Bakımından İlgili Coğrafi Pazar
(25) Nakliye maliyetleri ve bu maliyetlerin ürünün değerine oranı, çimentonun ekonomik olarak
satılabileceği pazarın belirlenmesinde önem arz etmektedir. Bu sebeple, çimento
fabrikaları kuruldukları coğrafi pazar ve yakın çevresinde yüksek pazar gücüne sahip
olurken, bu bölgeden uzaklaştıkça pazar gücünü kaybetmektedirler. Bu özelliği,
çimentonun ekonomik olarak satılabildiği bölgeyi sınırlandırmaktadır. İlgili bölgenin dışına
çimento satılması, nakliye masraflarını artırmakta ve karlılığı giderek azaltmaktadır. Bu
sebeplerle, çimento sektörü incelemelerinde ilgili coğrafi pazarın tespiti büyük önem
taşımaktadır.


16-05/118-53
6/24

(26) Rekabet hukuku uygulamalarında, ilgili coğrafi pazarın tespit edilmesinde fiyat serilerinin
ve nakliye verilerinin kullanıldığı çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemlerden biri
Elzinga-Hogarty testi (E-H testi)’dir. Bu test geçmişe yönelik olarak uzun fiyat serilerine
ulaşılamadığı, yıllık olarak belirlenen fiyatların pazarın gerçek arz ve talebini göstermediği,
fiyatların pazarlık usulü ile belirlendiği ve farklı müşterilere farklı fiyatların sunulduğu,
dolayısıyla gerçek fiyatlara ulaşılamadığı durumlarda tercih edilen, nakliye verilerine
dayanılarak yapılan bir testtir. E-H testi, incelenen bölgeler arasındaki ürün giriş çıkışlarını
dikkate almaktadır. Testin genel mantığına göre, eğer belli bir coğrafi pazara dışarıdan
girişler (ithalat) ve o bölgeden dışarıya çıkışlar (ihracat) az ise, o bölgede ilgili ürünün fiyatı
diğer bölgelerden bağımsız olarak belirlenebilir. Dolayısıyla, bu bölge ayrı bir coğrafi pazar
olarak tanımlanabilir.
(27) Test, nakliye bilgilerine dayalı şu iki ölçütü dikkate almaktadır:
a. Analize konu tesisin, o bölgeye yaptığı satışların o bölgedeki toplam tüketime oranı,
b. Analize konu tesisin, o bölgeye yaptığı satışların o bölgedeki toplam üretime oranı.
(28) Birinci ölçüt LIFO, ikinci ölçüt ise LOFI olarak adlandırılmaktadır. Literatürde, bu iki değerin
birlikte %801 gibi yüksek seviyelerde çıkması durumunda, incelenen bölgenin coğrafi pazar
oluşturduğu kabul edilmektedir.
Literatürde LIFO, aşağıdaki şekilde formüle edilmektedir:
LIFO= ( Üretim(P)-İhracat(X) ) / Tüketim(C) (1)
Tüketim, üretimden ihracatın çıkarılması, ithalatın (M) eklenmesi ve mal stokundaki
(I) değişimin çıkarılmasıyla elde edilmektedir. Diğer bir ifadeyle,
C= P-X+M-ΔI (2)
Mal stokları sabit olduğu durumlarda, (2) nci denklemin (1) inciye yerleştirilmesiyle
aşağıdaki eşitlik elde edilmektedir:
LIFO= 1-(M/C) (3)
Öte yandan, LOFI’nin formüle edilmiş hali ise aşağıdaki şekildedir:
LOFI= (P-X)/P
(2) nolu eşitlik kullanıldığında,
LOFI=1-(X/P) (4)
şeklinde elde edilmektedir2.
(29) E-H testi, başta ABD olmak üzere birçok ülkede rekabet otoriteleri ve mahkemeler
tarafından sıklıkla kullanılmaktadır. Bununla birlikte, teste getirilen çeşitli eleştiriler de
bulunmaktadır. Buna göre test, statik bir analiz olması nedeniyle birleşme incelemelerinde
potansiyel rekabeti dikkate almadığı, ilgili pazarı olduğundan daha geniş veya dar
tanımladığı, testte temel alınan %80-90 gibi eşik değerlerin saptanmasının ekonomik
dayanaktan yoksun olduğu yönünde eleştirilmektedir3.

1 %80 eşiği, Kurulun 20.12.2005 tarih ve 05-86/1190-342 sayılı, 20.12.2005 tarih ve 05-86/1192-344 sayılı,
28.4.2006 tarih ve 06-31/379-96 sayılı kararlarında da kullanılmış bir orandır. Elzinga ve Hogarty’nin, bira
endüstrisini ele aldıkları orijinal çalışmalarında eşik değeri %75 olarak kabul edilmiş ancak kömür endüstrisini
ele aldıkları diğer çalışmalarında eşik daha doğru olduğu düşünülen %90 olarak revize edilmiştir. Bununla
birlikte çok sayıdaki Avrupa ve Amerikan davalarında eşik değer olarak %80 kullanılmıştır.
2 Kurulun 20.12.2005 tarih ve 05-86/1194-346 sayılı kararı.
3 LUNDMARK R VE WARELL L (2005); “Simulation of Efficiency and Competitive Effects of Horizontal
Mergers in the Iron Ore Industry ”; Sweden; s.13.
16-05/118-53
7/24

(30) İlgili pazarın geniş veya dar tanımlanmasına yönelik eleştirilerden biri, pazarların asimetrik
taşıma verilerine sahip olduğu durumlara ilişkindir. Örneğin, bir bölgeye dışarıdan gelen
ürünler, o bölgedeki fiyatlara baskı uygulayabiliyorken, bölge dışına yapılan nakliye
giderleri o bölgedeki fiyatları etkileme gücüne sahip olmayabilmektedir. Bölge içine
dışarıdan yüksek miktarda ürün girmesi (LOFI testinin sağlanmaması), bölge dışına yapılan
satışların yüksek miktarda olmasına (LIFO testinin sağlanmaması) kıyasla daha geniş bir
pazar tanımı için daha güçlü bir delil oluşturmaktadır. Bir diğer eleştiri, testin tek taraflı
işlemesine yönelik olup, bölgeler arasında yüksek miktarda ürün geçişi olması durumunun
daha geniş pazarları işaret etmesine rağmen yüksek miktarda ürün geçişi olmamasının her
durumda pazarın dar olduğunun göstergesi sayılmasının hatalı sonuçlar ortaya
koyabileceği yönündedir4.
(31) Avrupa Birliği Komisyon’u (Komisyon) kararları incelendiğinde bu eleştirilerin dikkate
alındığı ve eşik değerin %80-90 arasında değişen oranlarda belirlendiği görülmektedir.
Saint-Gobain/Wacker-Chemie/NOM5 kararında ithalatın tüketimin %15’ini karşıladığı bir
durum, bir diğer deyişle LIFO ölçütünün %85 olduğu bir durum, coğrafi pazarın sınırlanması
için yeterli görülmüştür. Mannesmann/Vallourec/Ilva6 kararında taraflar, kaynaksız
paslanmaz çelik boru ürünü için ilgili coğrafi pazarı tanımlarken %90 eşiğini esas alarak E-
H testini kullanmış ve LIFO değerinin yeterli (%90’dan fazla) çıkmasına rağmen LOFI
değerinin düşük (%90’dan daha az) çıkmasından dolayı pazarın Batı Avrupa’dan daha
geniş olduğunu ileri sürmüşlerdir. Ancak, Komisyon ileri sürülen bu iddiayı reddederek Batı
Avrupa’ya oldukça düşük seviyede ithalat yapılması nedeniyle, yalnızca söz konusu
bölgenin (Batı Avrupa) ilgili coğrafi pazar olarak belirlenmesi gerektiğini belirtmiştir.
Komisyonun, LIFO ve LOFI için öngörülen orandan herhangi birinin belirlenen değeri
aşmadığı durumlarda, pazarın genişletilmesi gerektiği sonucuna dayanan E-H testini
birebir esas almadığı da görülmektedir. Bu doğrultuda kararlarda, LIFO testi sağlanmış,
LOFİ testinin sağlanmamış olduğu durumda pazarın daha geniş olması gerektiği sonucuna
ulaşılabildiği gibi pazarın daha fazla genişletilmesine gerek olmadığı sonucuna da
ulaşılabilmiştir. Komisyon, Italian Flat Glass kararında7, pazarın teorik olarak mümkün olan
yerine gerçekleşen ürün sevkiyatları dikkate alınarak belirleneceğini ileri sürerek, İtalyan
üreticilerinin İtalya’da kullanılan düz camın %80’ini sağladığı ve coğrafi pazarın İtalya
olmasında hiçbir şüphe olmadığı sonucuna ulaşmıştır8.
(32) E-H testine ilişkin olarak yapılan değerlendirmelerde ortaya konan genel kabul, testin
faydalı ve geçmiş ürün akışını göstermesi bakımından değerli olduğu yönündedir. Bu
çerçevede E-H testinin, birleşme incelemelerinde gelecekteki ürün akışları hakkında karara
varmadan önce, geçmiş ürün akışlarının bilinmesinin önemli olması nedeniyle, yapılacak
analiz için iyi bir başlangıç noktası olduğunu söylemek mümkün olmakla birlikte, bütün bir
analizi içermediği, diğer bilgilerle desteklenmesi gerektiği kabul edilmektedir. Öte yandan,
coğrafi pazar tanımında kullanılabilecek çeşitli ekonometrik metodlar bakımından
maliyetlerin ölçümlenmesindeki zorluklar gibi sebeplerle herhangi bir yöntemin tek başına
en iyi yöntem olduğunu söylemek de güçtür9.

4BISHOP, S & WALKER,M (1999) E.C. Competition Law: Concepts, Application and Measurement, Sweet
and Maxwell, London, s.259,264.
5 IV/M774 (1997), O.J. L247/1
6 IV/M315 (1994), O.J. L102/15
7 1988, OJ 133/34
8 MASSEY P (2000); “Market Definition and Market Power in CompetitionAnalysis: Some Practical Issues”;
s.316;
9 EPSTEİN RJ ve RUBİNFELD DL (2004); “Technical Report Effects of Mergers Involving Differentiated
Products COMP/B1/2003/07”; s.36,42.
16-05/118-53
8/24

(33) Kurul kararlarında E-H testi için getirilen eleştiriler göz önünde bulundurularak Kurulca
geliştirilen “%10 Kriteri yöntemi” de kullanılmaktadır10. %10 kriteri yönteminde, bir çimento
tesisinin satışları il bazında ayrıştırılarak, bir ile yapılan satışların o ilin toplam çimento
tüketiminin en az %10’unu oluşturması durumunda, satış yapılan il ilgili coğrafi pazara dâhil
edilmektedir. Buradaki temel ölçüt, o tesisin o bölge (il) için ne kadar önemli olduğunun bir
diğer deyişle, tesisin o bölgede (ilde) rekabetçi bir baskı oluşturabilme yeteneğine sahip
olup olmadığının tespit edilmesidir.
(34) Buna ilaveten Kurulun Lafarge-OYAK devralmasını inceleyen 18.11.2009 tarih ve 09-
56/1338-341 sayılı kararında yoğunlaşmanın gerçekleşeceği ilgili ürün pazarı “(gri) çimento
pazarı” olarak ele alınmış, coğrafi pazar ise bir diğer yöntem olan SSNIP testine göre
belirlenmiştir. SNIP testi, hipotetik bir monopolün ürün veya hizmetlerinin fiyatlarında küçük
fakat önemli ve geçici olmayan artış yapması durumunda, o bölgedeki tüketicilerin
davranışının hangi yönde olacağını incelemektedir. Literatürde, %5-10 arasındaki bir fiyat
artış oranı, küçük ancak önemli kabul edilmektedir. Bu çerçevede Kurul, Kocaeli-Sakarya
bölgesinde, Lafarge ASLAN ve NUH ÇİMENTO’nun; Bolu-Düzce bölgesinde OYAK Bolu
Çimento’nun; Zonguldak ilinde Lafarge Ereğli Çimento’nun karlı biçimde %10’luk fiyat artışı
gerçekleştirebileceklerini tespit ederek ilgili bölgelerin ayrı ayrı birer ilgili coğrafi pazar
olarak tanımlanmasına karar vermiştir. Kurulun bu kararı dışında, önceki kararlarına
bakıldığında ise E-H testi ile birlikte %10 Kriteri yönteminden faydalanıldığı ve çimento
sektöründe genel kabul görmüş 200-300 km sınırı ile de daha yüksek oranda örtüşen
coğrafi pazar tanımlarının benimsendiği görülmektedir11. Örneğin, Çimsa Çimento San. ve
Tic. A.Ş. tarafından Ciments Français'in tamamına sahip olduğu Parcib S.A.S. kontrolünde
bulunan Afyon Çimento Türk A.Ş.'nin hissesinin %51'inin ve tam kontrolünün devralınması
işlemini konu alan 12.04.2012 tarih ve 12-20/503-142 sayılı kararda “Afyon, Uşak, Denizli,
Isparta, Kütahya, Eskişehir, Burdur, Bursa, Bilecik ve Antalya”; Deniz Çimento İnşaat ve
Denizcilik San. ve Tic. A.Ş.’ye ait çimento öğütme ve paketleme tesisi ile özel liman
tesisinin Bolu Çimento Sanayi A.Ş. tarafından devralınmasını konu alan 24.4.2007 tarih ve
07-34/352-132 sayılı kararda “Adapazarı, Bartın, Bolu, Çankırı, Düzce, Karabük,
Kastamonu, Kocaeli, Sinop, Yalova ve Zonguldak illerinin birlikte kapladığı alan” coğrafi
pazar olarak esas alınmıştır.
(35) Mevcut dosyada şikâyetçi olan DETAŞ BETON, hem Kocaeli hem de İstanbul’da hazır
beton tesisleri bulunan bir teşebbüs olup, başvurusu NUH ÇİMENTO’nun İstanbul Anadolu
Yakasında (Kocaeli dâhil) çimento pazarında hâkim durumda olduğu ve hâkim durumunu
kötüye kullanıcı eylemlerde bulunduğu yönündedir. Hâkim durumun kötüye kullanılmasına
yönelik söz konusu şikâyete konu uygulamalar, geçmiş döneme ait verilerin incelenmesini
gerektirmektir. Buna ilaveten şikayetçinin faaliyet gösterdiği İstanbul Anadolu Yakası
bölgesi ilgili kararda belirlenen coğrafi pazarın dışında kalmaktadır. Bu nedenle, yukarıda
zikredilen 18.11.2009 tarih ve 09-56/1338-341 sayılı karara esas teşkil eden il bazlı coğrafi
pazar tanımı dosya kapsamında yapılacak incelemelerle örtüşmemektedir.
(36) Bu sebeple yapılan analizlerde, Kurulun geçmiş kararları doğrultusunda, gerçekleşmiş ürün
akışlarının incelenmesine dayalı olan E-H testinin yanı sıra bir çimento tesisinin bir ile olan
satışlarının o ilin toplam tüketimi içindeki oranını dikkate alan %10 kriteri yönteminden de
faydalanılmıştır. Bu çerçevede, NUH ÇİMENTO baz alınarak hem E-H testi hem %10 Kriteri
kullanıldıktan sonra, mesafeler de göz önüne alınarak olası ilgili coğrafi pazarlar tespit
edilmiştir.

10 Söz konusu yöntem daha önce Kurulun 24.4.2007 tarih ve 07-34/352-132 sayılı ve 26.08.2009 tarih ve 09-
39/926-227 sayılı kararlarında kullanılmıştır.
11 Kurulun 22.10.2014 tarih ve 14-42/769-343 sayılı, 26.8.2009 tarih ve 09-39/926-227 sayılı, 6.12.2007 tarih
ve 07-89/1130-441 sayılı, 28.4.2006 tarih ve 06-31/379-96 sayılı, 20.12.2005 tarih ve 05-86/1191-343 sayılı
kararları.
16-05/118-53
9/24

(37) Aşağıda, Marmara Bölgesinde faaliyet gösteren teşebbüslerin sahip olduğu tesisler ve
konumları gösterilmektedir:
Şekil 1: Teşebbüslerin Coğrafi Konumuna İlişkin Harita12

(38) Marmara Bölgesine düzenli olarak çimento satışı gerçekleştiren teşebbüsler ve bu
satışların gerçekleştirildiği tesisler aşağıda sunulmaktadır. Bu çerçevede;
 Akçansa Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. (AKÇANSA)’nin Çanakkale ve İstanbul
çimento fabrikaları, Yalova, Kocaeli, İstanbul Avrupa Yakası’nda terminalleri
aracılığıyla,
 Adoçim Çimento Beton San. ve Tic. A.Ş.’nin (ADOÇİM) Marmara Ereğlisi’nde
bulunan tesisi aracılığıyla,
 Aslan Çimento A.Ş.’nin (ASLAN ÇİMENTO) Kocaeli’ndeki çimento tesisi aracılığıyla,
 Bartın Çimento San. ve Tic. A.Ş.’nin (BARTIN ÇİMENTO) Bartın ilindeki entegre
çimento üretim tesisi ile,
 Baştaş Başkent Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin (BAŞTAŞ) Ankara ilindeki
entegre çimento tesisi aracılığıyla,
 Bolu Çimento Sanayii A.Ş.’nin (BOLU ÇİMENTO) Bolu ilindeki entegre tesisi
aracılığıyla,
 Bursa Çimento Fabrikası A.Ş.’nin (BURSA ÇİMENTO) Bursa ilindeki entegre
çimento üretim tesisi aracılığıyla,
 Çimentaş İzmir Çimento Fabrikası Türk A.Ş.’nin (ÇİMENTAŞ) Trakya’da faaliyet
gösteren tesisi aracılığıyla,
 Çimsa Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin (ÇİMSA) Eskişehir’de bulunan tesisi
aracılığıyla,
 Limak Çimento Grubu’nun Balıkesir ve Trakya’da bulunan tesisleri aracılığıyla,
 Soyak Holding kuruluşlarından biri olan Traçim Çimento San. ve Tic. A.Ş.’nin
(TRAÇİM) Kırklareli ilindeki entegre çimento üretim tesisi aracılığıyla,

12 “Google Maps” ile hazırlanmış ve teşebbüslerin bulundukları ilçe merkezleri baz alınmıştır.
16-05/118-53
10/24

 Sançim Bilecik Çimento Madencilik Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin (SANÇİM)
Bilecik ilindeki entegre çimento üretim tesisi aracılığıyla,
Marmara Bölgesine çimento satışı bulunmaktadır.
(39) Dosya kapsamında yapılan analizlere ve E-H testinin uygulanmasına öncelikle, NUH
ÇİMENTO’nun faaliyet gösterdiği Kocaeli ili tek başına ele alınarak başlanılmıştır. Daha
sonra ise İstanbul Anadolu yakası, İstanbul Avrupa yakası, Yalova, Sakarya, Düzce, Bolu
ve Bursa illeri eklenerek pazar genişletilmiştir. Test kapsamında LİFO ve LOFİ değerlerinin
hesaplanması amacıyla söz konusu illere satış gerçekleştiren tüm çimento üretim
tesislerinin il bazında 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009 ve 2010 yılları satış rakamları
ve pazar payları incelenmiş, ilgili dönemden seçilen 2006, 2008 ve 2010 yıllarına ilişkin
LİFO LOFİ analizleri gerçekleştirilmiştir. 2006 yılı öncesinde teşebbüslerden elde edilen
verilerde eksiklikler bulunması nedeniyle sadece TÇMB verileri kullanılmıştır.
(40) Analizler hazır beton üretiminde %99 oranında kullanılan dökme çimento ve genel olarak
hazır beton üreticilerinin kullanmadığı torbalı çimentoyu da kapsayan gri çimento için ayrı
ayrı yapılmıştır. Aşağıda Tablo 2 (Dökme) ve Tablo 3 (Gri)’te, anılan yıllar için hesaplanan
LİFO ve LOFİ değerleri yer almaktadır:
Tablo 2: 2006, 2008, 2010 Yılları Dökme Çimento LİFO LOFİ Oranları13
2006 2008 2010
Dökme Çimento LİFO LOFİ LİFO LOFİ LİFO LOFİ
Kocaeli (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
+İstanbul Anadolu (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
+ İstanbul Avrupa (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
+ Yalova (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
+ Sakarya (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
+ Düzce (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
+ Bolu (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
+ Bursa (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)


13 Coğrafi pazarın tespitinde kullanılan testlerde, incelenen illerde teşebbüslerin pazar paylarının
hesaplanmasında bazı önkabuller yapılmış bazı hususlar bilinçli olarak ihmal edilmiştir. Bu kabul ve ihmaller
aşağıda sunulmaktadır:
- Genel olarak TÇMB’den edinilen veriler ve bilgi talep edilen teşebbüslerden gelen veriler karşılaştırılmış,
analizi etkilemeyeceği düşünülen ihmal edilebilir farklılıklar söz konusu olduğu durumlarda iki kaynaktan
alınan veriler birlikte kullanılmıştır.
- Teşebbüslerin gerçekleştirdiği yurt dışı satışlar ilgili coğrafi pazarı genişletme yönünde etki edeceği göz
önünde bulundurularak hesaplamalara dâhil edilmemiştir.
- LİFO, LOFİ analizlerinde AKÇANSA’nın terminallerinin bulunduğu Yalova ve Kocaeli illeri baz alınmıştır.
Her ne kadar LİFO ve LOFİ analizlerinde üretim merkezi baz alınsa da, terminallerin, bulundukları
illerdeki satışlara katkıları göz önünde bulundurulmuştur.(…..).
- AKÇANSA’nın İstanbul Ambarlı tesisinden yapılan satışlar Akçansa’nın Büyük Çekmece fabrikasına
eklenmiştir.
- Set Çimento verileri geçmiş yıllar için tedarik edilemediği için TÇMB verileri kullanılmış Dökme/Torbalı
Çimento ayrımı ve İstanbul Asya/Avrupa ayrımı 2010 yılı çimento satışlarına göre dağıtılmıştır (…..).
- 2006 yılında BOLU ÇİMENTO’nun İstanbul satışları Asya ve Avrupa olarak ayrılamadığı için 2007 yılına
göre oranlanmıştır (…..).
- BOLU ÇİMENTO’nun tüm satışları analizleri etkilemediği göz önünde bulundurularak Bolu merkezden
gerçekleştirildiği varsayılmıştır.
- 2006 yılında Çimentaş Lalapaşa tesisinin verilerine ulaşılamadığı için TÇMB verileri kullanılmış,
Dökme/Torbalı Çimento ayrımı ve İstanbul Asya/Avrupa ayrımı 2007 yılı çimento satışlarına göre
dağıtılmıştır.
- NUH BETON’un Gebze’de bulunan çimento öğütme tesisinden gerçekleştirdiği grup içi satışlar LİFO-
LOFİ analizlerinde kullanılmış ve NUH ÇİMENTO’nun pazar payına dâhil edilmiştir.
16-05/118-53
11/24


Tablo 3: 2006, 2008, 2010 Yılları Gri Çimento LİFO LOFİ Oranları14
2006 2008 2010
LİFO LOFİ LİFO LOFİ LİFO LOFİ
Kocaeli (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
+İstanbul Anadolu (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
+ İstanbul Avrupa (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
+ Yalova (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
+ Sakarya (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
+ Düzce (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
+ Bolu (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
+ Bursa (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
(41) Tablo 2 ve 3’te görüldüğü üzere, coğrafi pazar NUH ÇİMENTO’nun bulunduğu Kocaeli
olarak ele alındığında 2006 ve 2008 yıllarında o bölgedeki üretimin tüketimi karşılama
oranını gösteren LİFO ve o bölgedeki üretimin ne kadarının yine o bölge içinde satıldığını
gösteren LOFİ değerleri eşik değerlerinden düşük çıkmaktadır. 2010 yılında ise LİFO
değeri (…..) aşmakta iken, LOFİ değeri (…..) seviyesi ile sınırlı kalmaktadır. Genel olarak,
LİFO değerini düşük çıkması Kocaeli’ne diğer illerden önemli miktarda çimento
girmesinden, LOFİ değerlerinin düşük çıkması ise Kocaeli’den diğer illere yüksek miktarda
çimento satılmasından kaynaklanmaktadır. Bu durum, Kocaeli ilinin tek başına bir coğrafi
pazar olarak belirlenemeyeceğine dair bir gösterge niteliğindedir. Bölgede çimento tüketim
miktarı yüksek olan İstanbul ilinin Anadolu yakasının analize eklenmesi ile LOFİ ve LİFO
değerleri önemli ölçüde yükselmektedir. Daha sonra, NUH ÇİMENTO’nun çimento
satışlarının 2006 ve 2010 yılları arasında (…..) gerçekleştirdiği İstanbul ilinin Avrupa yakası
eklendiğinde LOFİ değerlerinde önemli bir yükselme gerçekleşmektedir. Bunun nedeni
hâlihazırda seçilen bölge içinde üretilen çimentonun önemli bir bölümünün yine aynı bölge
içinde tüketilmesinden kaynaklanmaktadır. NUH ÇİMENTO’ya uzaklığı 100 km’den az olan
ve ilgili yıllarda teşebbüsün (…..) fazla pazar payına sahip olduğu Sakarya ve Yalova illeri
analize eklenerek ilgili coğrafi pazarın tanımlanması için gerekli LİFO ve LOFİ değerlerine
ulaşılmaya çalışılmıştır. Bu durumda da LOFİ değerlerinin (…..) eşiğinin üstüne çıktığı,
ancak LİFO değerlerinin (…..) altında kaldığı görülmüştür. Bu durum, bölge dışından hala
ilgili illere önemli miktarda ürün gelmesinden kaynaklanmaktadır. Bu bağlamda, analize
sırasıyla Düzce, Bolu ve Bursa illeri eklenerek devam edilmiş, özellikle Bursa ve Bolu
illerinin eklenmesiyle oldukça yüksek LİFO ve LOFİ değerlerine ulaşılmıştır.
(42) Burada belirtilmesi gereken hususlardan biri, LİFO, LOFİ analizlerinin hesaplanmasında,
(…..TİCARİ SIR…..). Her ne kadar LİFO ve LOFİ analizlerinde üretim merkezi baz alınsa
da, mümkün olan en dar pazarda bu analizi gerçekleştirebilmek adına, terminallerin
bulunduğu iller üretim noktası olarak esas alınmıştır.








14 (…..)
16-05/118-53
12/24

(43) Özellikle Bolu ve Bursa’nın eklenmesiyle LİFO ve LOFİ değerleri yüksek seviyelere
ulaşmışsa da yürütülen soruşturmada ilgili coğrafi pazarın teşebbüsün hâkim durum
sağlama ihtimali bulunan en riskli coğrafi pazara göre belirlenmesinin uygun olacağı, en
riskli durumda (teşebbüsün pazar payının en yüksek olmasını sağlayacak en dar pazar)
dahi eğer teşebbüs hâkim durum seviyesine ulaşamıyorsa daha az riskli (daha geniş),
coğrafi pazarlarda hâkim durum seviyesinde olmasının mümkün olmayacağı
değerlendirilmiştir. Bu sebeple, her ne kadar Bursa ve Bolu illerinin ilgili coğrafi pazar
içerisinde bulunma ihtimali olsa da, en riskli coğrafi pazara ulaşma amacından dolayı
coğrafi pazar içerisine dâhil edilmemesinin uygun olacağı kanaatine varılmıştır15. Ayrıca,
yukarıda zikredilen 18.11.2009 tarih ve 09-56/1338-341 sayılı kararda Bolu-Düzce’nin
Kocaeli-Sakarya’dan ayrıştırılmış olması da dikkate alınarak ve E-H testine getirilen
eleştirilerden olan pazarı olduğundan geniş tanımlama ihtimalini bertaraf etme amacıyla,
Düzce, Bolu, Bursa illeri ilgili pazar dâhilinde değerlendirilmemiştir.
(44) İstanbul ilinde yapılan analizlerde bazı hususlara özellikle dikkat edilmiştir. Buna göre,
Anadolu-Avrupa yakaları arasındaki geçişlerde çift taraflı olarak, günün belirli saatlerinde
çimento taşıma işlemlerini gerçekleştiren nakliye araçları için geçişin kısıtlanması, ücretli
olması ve köprü trafiğinden kaynaklanan sorunlar gibi nedenlerle, analizler İstanbul ili
Anadolu ve Avrupa yakası ayrımı yapılarak gerçekleştirilmiş ve analizde hesaba ayrı ayrı
katılmıştır16. Bu noktada karşılıklı olarak İstanbul Anadolu-Avrupa yakası arasında çimento
satış miktarları incelendiğinde sırasıyla 2006, 2008 ve 2010 yıllarında NUH ÇİMENTO’nun
toplam satışlarının; (…..) kısmını Avrupa yakasına gerçekleştirdiği, Kocaeli ilinde bulunan
ASLAN ÇİMENTO’nun ise toplam satışlarının (…..) Avrupa yakasına gerçekleştirdiği
görülmektedir. AKÇANSA, Avrupa yakasındaki fabrikasından Anadolu yakasına toplam
satışlarının (…..) kısmını gerçekleştirmektedir. İstanbul’un iki yakası arasında çimento
geçişinin mümkün olması, İstanbul Avrupa yakasının Kocaeli’nde kurulu teşebbüsler için
önemli bir pazar ve çimento tüketiminde bir çekim merkezi olması ve Kocaeli merkezli
belirlenen coğrafi pazarın İstanbul Avrupa şehir merkezine 73 km mesafesi olması gibi
sebeplerle İstanbul ilinin Avrupa yakası ilgili coğrafi pazara dâhil edilmiştir.
(45) İlgili coğrafi pazarın %10 kriteri çerçevesinde belirlenebilmesi için NUH ÇİMENTO’nun
2006, 2008 ve 2010 yıllarında gerçekleştirdiği satışlarının dökme ve gri çimento pazarı ayrı
ayrı olmak üzere il bazındaki dağılımı ve illerin çimento tüketimindeki oranları dikkate
alınmaktadır. Bu çerçevede, NUH ÇİMENTO tarafından yapılan satışlar il bazında
ayrıştırılarak, anılan teşebbüs tarafından bir ile yapılan satışların o ilin toplam çimento
tüketiminin ne kadarını oluşturduğu, ilgili coğrafi pazara dâhil edilip edilemeyeceği analiz
edilmeye çalışılmıştır. Bu analizin hedefi, bir tesisin bir bölgede (ilde) rekabetçi bir baskı
oluşturabilme yeteneğine sahip olup olmadığını tespit edebilmektir.




15 Tablo 4’te görüldüğü üzere NUH ÇİMENTO’nun Bursa ve Bolu illerindeki pazar payı (…..) arasında
değişmektedir. Dolayısıyla söz konusu illerin coğrafi pazara eklenmesi NUH ÇİMENTO’nun tanımlanan
bölgedeki pazar payını düşürme yönünde etki yapacaktır.
16 Asya'dan Avrupa yakasına ve Avrupa'dan Asya yakasına geçmek isteyen ağır vasıtaların Fatih Sultan
Mehmet Köprüsünden geçişlerini düzenlemek için İstanbul Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME)'in kararı
ile sabah saatlerinde 06:00 - 10:00 saatleri arasında, öğleden sonra ise 16:00 - 22:00 saatleri arasında
geçişleri yasaklanmıştır. Boğaziçi Köprüsünden ise yalnızca Belediye, Halk Otobüsleri ve Turist taşıma
belgesine haiz otobüsler ile otomobil ve motosikletlerin geçişine izin verilmektedir. Ruhsatında kamyonet
yazan (ister van isterse panelvan) hiçbir araç Boğaziçi Köprüsünden geçiş yapamaz. Bu araçların FSM
Köprüsünü kullanması gerekmektedir.
16-05/118-53
13/24

Tablo 4: NUH ÇİMENTO’nun 2006, 2008 ve 2010 Yıllarında Yaptığı Dökme Çimento Satışlarının İl Bazında
Dağılımı ve Satış Yapılan İllerdeki Tüketimi Karşılama Oranları (%)


2006 2008 2010
Toplam
Satışa
Oranı (%)
İlgili İldeki
Tüketimi
Karşılama
Oranı (%)
Toplam
Satışa
Oranı (%)
İlgili İldeki
Tüketimi
Karşılama
Oranı (%)
Toplam
Satışa Oranı
(%)
İlgili İldeki
Tüketimi
Karşılama
Oranı (%)
Kocaeli (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
İstanbul Anadolu (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
İstanbul Avrupa (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Sakarya (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yalova (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Düzce (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bolu (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bursa (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eskişehir (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Diğer (…..) (…..) (…..)
TOPLAM 100 100 100

Tablo 5: NUH ÇİMENTO’nun 2006, 2008 ve 2010 Yıllarında Yaptığı Gri Çimento Satışların İl Bazında
Dağılımı ve Satış Yapılan İllerdeki Tüketimi Karşılama Oranları (%)


2006 2008 2010
Toplam
Satışa
Oranı (%)
İlgili İldeki
Tüketimi
Karşılama
Oranı (%)
Toplam
Satışa
Oranı (%)
İlgili İldeki
Tüketimi
Karşılama
Oranı (%)
Toplam
Satışa Oranı
(%)
İlgili İldeki
Tüketimi
Karşılama
Oranı (%)
Kocaeli (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
İstanbul Anadolu (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
İstanbul Avrupa (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Sakarya (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yalova (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Düzce (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bolu (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bursa (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eskişehir (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Diğer (…..) (…..) (…..)
TOPLAM 100 100 100
(46) Tablo 4 ve 5’de görüldüğü üzere, NUH ÇİMENTO’nun yapmış olduğu satışların büyük
bölümü Kocaeli ve İstanbul’a (Anadolu ve Avrupa) gerçekleşmektedir. 2006, 2008, 2010
yıllarında, ilgili illerdeki tüketimi karşılama oranları göz önüne alındığında ise NUH
ÇİMENTO’nun payının %10’un üzerinde olduğu illerin “Kocaeli, İstanbul, Sakarya, Yalova,
Düzce, ve Eskişehir ” olduğu görülmektedir. Bu çerçevede %10 kriteri bağlamında ilgili
coğrafi pazarın “Kocaeli, İstanbul, Sakarya, Yalova, Düzce, ve Eskişehir” olarak
değerlendirilebileceği düşünülmektedir.



16-05/118-53
14/24

(47) E-H ve %10 testleri ışığında, birlikte bir değerlendirme yapmadan önce son olarak tesislerin
ilgili illere coğrafi uzaklıklarına yer verilecektir. Zira Kurulun önceki kararlarında yer verilen
tespitlerde, çimento pazarına ilişkin olarak 250-300 km. çapında ilgili coğrafi pazar
belirlenebileceği belirtilmektedir17. Bu bağlamda, NUH ÇİMENTO’nun söz konusu illere
uzaklığı Tablo 6’da sunulmaktadır.
Tablo 6: NUH ÇİMENTO’nun Karayolu ile Uzaklığı (km)18
İLLER Şehir Merkezine Uzaklık
İSTANBUL ANADOLU 54
İSTANBUL AVRUPA 73
SAKARYA 77
YALOVA 98
DÜZCE 149
BOLU 190
BURSA 175
ESKİŞEHİR 250
(48) Tablo 6’da yer verilen mesafeler değerlendirildiğinde, NUH ÇİMENTO’nun, belirlenen il
merkezlerinin tamamına uzaklığının 250 km sınırı içerisinde bulunduğu, dolayısıyla bu
illerin çimento pazarına yönelik olarak tespit edilmiş 250-300 km sınırını kapsayan coğrafi
pazar tanımı içinde yer alabileceği görülmektedir.
(49) Yapılan analizler ve yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler ışığında, E-H ve %10
testleri ile coğrafi uzaklıklar birlikte değerlendirildiğinde, ilgili coğrafi pazarın daha geniş
tanımlanabilmesinin mümkün olmasına karşın, en riskli durumu içeren ve tanımlanması
mümkün en dar coğrafi pazar “İstanbul, Kocaeli, Sakarya ve Yalova illeri” olarak
belirlenmiştir.
I.3.2.2. Hazır Beton Bakımından İlgili Coğrafi Pazar
(50) Hazır betona ilişkin coğrafi pazar tanımı yapılırken en fazla öne çıkan özellik üretildikten
sonra belirli bir süre içinde tüketilmesi gereken, bu nedenle stoklanamayan bir ürün
olmasıdır. Bu özellik, betonun tesiste transmiksere yüklenmesi, tesisten transmikser ile
inşaat sahasına ulaştırılması, müşteri tarafından teslim alınması ve pompa aracılığıyla
kalıba yerleştirilmesinde geçen sürenin hazır betondaki kıvam ve işlenebilirlik kayıplarının
önlenebilmesinde kritik eşik olan iki saatlik sürenin altında olması gerekliliğini beraberinde
getirmektedir. Nitekim, Kurul kararlarında da bu mesafe 50 km olarak belirlenmiş ve
tesislerden itibaren 50 km yarıçapında bir daire belirlenerek bu alan coğrafi pazar olarak
tespit edilmiştir19. Şikâyet dilekçesinde hazır beton pazarı bakımından yer verilen iddiaların
İstanbul Anadolu Yakası’nda bulunan hazır beton tesisleri ve inşaat projelerine ilişkin
olduğu dikkate alınarak, ilgili coğrafi pazar geçmiş Kurul kararlarına20 paralel olarak
“İstanbul Anadolu Yakası” olarak belirlenmiştir.

17 Kurulun 06.11.2012 tarih, 12-54/1527-545 sayılı, 17.04.2008 tarih, 08-29/355-116 sayılı, 10.11.2010 tarih,
10-71/1483-569 sayılı, 10.03.2011 tarih, 11-15/261-89 sayılı, 31.03.2011 tarih, 11-20/378-117 sayılı kararları.
18 Google Maps uygulaması aracılığıyla hesaplanmıştır.
19 08-73/1156-450 tarih, 08-73/1156-450 sayılı, 02.12.2004 tarih 04-77/1109-278 sayılı, 02.10.2006 tarih 06-
68/927-266 sayılı, 30.10.2008 tarih 08-61/998-390 sayılı, 17.07.2008 tarih 08-45/644-243 sayılı, 12.06.2008
tarih 08-39/508-185 sayılı, 10.04.2008 tarih 08-28/326-109 sayılı, 02.06.2008 tarih 08-36/481-169 sayılı,
16.05.2007 tarih 07-41/447-170 sayılı ve 18.11.2009 tarih, 09-56/1338-341 sayılı Kurul kararları
20 18.12.2008 tarih ve 08-73/1156-450 sayılı; 18.11.2009 tarih ve 09-56/1338-341 sayılı Kurul kararlar.
16-05/118-53
15/24

I.4. Tespitler
I.4.1. Şikayete Konu Eylem
(51) İncelemeye konu başvuruda esas olarak NUH ÇİMENTO’nun, İstanbul Anadolu
yakasındaki (Kocaeli dâhil) çimento pazarında hâkim durumda bulunduğu ve bu hakim
durumundan kaynaklanan gücünü kullanarak hazır beton pazarında fiyat sıkıştırması
yaptığı, şikayetçinin hazır beton temin işini aldığı Yeşil Vadi Konutları Projesi’nde kendisi
hazır beton vermeye devam ederken NUH ÇİMENTO’nun NUH BETON lehine araya
girdiği, DETAŞ BETON’un altında ve uzun vadeli sabit fiyat vererek işin geri kalanını
kendisinden kaptığı, ayrıca NUH ÇİMENTO’nun şikayetçinin çimento taleplerine cevap
vermediği, bu nedenle şikayetçinin beton santrallerine daha uzak konumda bulunan
AKÇANSA’dan alım yapmak zorunda kaldığı belirtilmektedir. Bunlara ilaveten, inceleme
konusu şikâyet dilekçesinde “yıkıcı fiyat” ifadesine de yer verilmektedir. NUH
ÇİMENTO’nun bu uygulamalarının 2004 yılından başvuru tarihi olan 2010 yılı Haziran
ayına kadar devam ettiği ifade edilmiştir.
(52) İlgili başvurunun Kurum kayıtlarına girdiği 09.06.2010 tarihinden hemen önce alınmış olan,
06.05.2010 tarih ve 10-34/541-193 sayılı Kurul kararında NUH ÇİMENTO’nun DETAŞ
BETON’un çimento taleplerini karşılamayarak 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlal ettiği
iddiası incelenmiştir. Kararda iddia konusu uygulama “mal vermeyi reddetme” eylemi
kapsamında değerlendirilmiş ve DETAŞ BETON’un çimento ihtiyacını karşılayabildiği ve
faaliyetlerine devam ettiği göz önüne alınarak dosya kapsamında çimento üretimi ve
sunumunun zorunlu unsur olmadığı tespit edilmiş ve NUH ÇİMENTO hakkında soruşturma
açılmasına gerek olmadığına karar verilmiştir.
(53) Mevcut soruşturma kapsamında şikayetçi DETAŞ BETON ile görüşülmüş ve yapılan
görüşmede şirket yetkilisi (…..) tarafından (…..TİCARİ SIR…..). Ancak, NUH ÇİMENTO ve
NUH BETON’da gerçekleştirilen yerinde incelemelerde başvuruda yer verilen iddiaları
destekler nitelikte herhangi bir bilgi ya da belgeye ulaşılamamıştır.
I.4.2. Elde Edilen Bilgi ve Belgeler
I.4.2.1. Çimento Pazarında Pazar Payları
(54) İlgili pazara ürün satışı gerçekleştiren teşebbüslerin 2004-2010 yılları içerisinde gri
çimento, 2006- 2010 yılları içerisinde ise dökme çimento pazarında sahip oldukları pazar
payları sırasıyla aşağıda Tablo 7, Tablo 8 ve Tablo 9’da gösterilmektedir.












16-05/118-53
16/24

Tablo 7: İlgili Pazardaki Teşebbüslerin Gri Çimento Satış Miktarları ve Pazar Payları (2007-2010)

Tablo 8: İlgili Pazardaki Teşebbüslerin Gri Çimento Satış Miktarları ve Pazar Payları (2004-2006)
Satış Miktarı (ton)
Pazar Payı
(%)
Satış Miktarı
(ton)
Pazar Payı
(%)
Satış Miktarı
(ton)
Pazar Payı
(%)
TEŞEBBÜSLER 2004 2005 2006
NUH ÇİMENTO (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
AKÇANSA (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ASLAN (OYAK) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BOLU(OYAK) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
SET (LİMAK) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ÇİMENTAŞ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BURSA (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ÇİMSA/ESKİŞEHİR (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
DİĞER (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
(55) Tablo 7 ve Tablo 8 incelendiğinde 2004-2010 yıllarında NUH ÇİMENTO’nun gri çimento
pazarındaki pazar paylarının sırayla (…..) olduğu ve bu dönemde 2004-2005 yılları hariç
NUH ÇİMENTO’nun pazar lideri olduğu görülmektedir. 2004-2005 yıllarında pazar lideri
AKÇANSA’dır. Üçüncü olan ASLAN Çimento, Lafarge’ın kontrolünde olduğu 2004-2010
yılları arasında (…..) arasında değişen pazar payına sahip olmuş, 2010 yılından itibaren
OYAK Grubu’nun kontrolüne geçerek BOLU ÇİMENTO ile aynı ekonomik bütünlük içinde
yer almıştır. 2010 yılında (…..) pazar payı ile OYAK Grubu pazarda üçüncü sırada
bulunmaktadır. 2011 yıllında Limak Çimento Grubu’nun kontrolüne geçmiş olan SET
ÇİMENTO, 2004-2010 yıllarında Set-Italcement’in kontrolünde (…..) pazar payı elde
etmiştir.

Satış
Miktarı
(ton)
Pazar
Payı
(%)
Satış
Miktarı
(ton)
Pazar
Payı
(%)
Satış
Miktarı
(ton)
Pazar
Payı
(%)
Satış
Miktarı
(ton)
Pazar
Payı
(%)
TEŞEBBÜSLER 2007 2008 2009 2010
NUH ÇİMENTO (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
AKÇANSA (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ASLAN (OYAK) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BOLU(OYAK) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
SET (LİMAK) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ÇİMENTAŞ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BURSA (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ÇİMSA/ESKİŞEHİR (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
DİĞER (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
16-05/118-53
17/24

Tablo 9: İlgili Pazardaki Teşebbüslerin Dökme Çimento Satış Miktarları ve Pazar Payları

Satış
Miktarı
(ton)
Pazar
Payı
(%)
Satış
Miktarı
(ton)
Pazar
Payı
(%)
Satış
Miktarı
(ton)
Pazar
Payı
(%)
Satış
Miktarı
(ton)
Pazar
Payı
(%)
Satış
Miktarı
(ton)
Pazar
Payı
(%)
TEŞEBBÜSLER 2006 2007 2008 2009 2010
NUH ÇİMENTO (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
AKÇANSA (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ASLAN (OYAK) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BOLU (OYAK) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
SET(LİMAK) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ÇİMENTAŞ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BURSA (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ÇİMSA/ESKİŞEHİR (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
DİĞER (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
(56) Tablo 9 incelendiğinde, 2006-2010 yıllarında NUH ÇİMENTO’nun dökme çimento
pazarındaki paylarının sırayla (…..) olduğu görülmektedir. İlgili yıllarda pazarda ikincilik,
(…..) pazar payına sahip olan AKÇANSA’ya aittir. Pazarda üçüncü olan Lafarge ASLAN,
2010 yılına kadar sırayla (…..) paya sahip olmuş 2010 yılından itibaren OYAK Grubu’nun
kontrolüne geçerek BOLU ÇİMENTO ile aynı ekonomik bütünlük içinde yer almaya
başlamıştır. 2010 yılında (…..) pazar payı ile OYAK Grubu pazarda üçüncü sırayı almıştır.
2011 yıllında Limak Çimento Grubu’nun kontrolüne geçmiş olan SET ÇİMENTO, 2006-
2010 yıllarında Set-Italcement’in kontrolünde sırasıyla (…..) pazar payı elde etmiştir.
(57) NUH ÇİMENTO’nun NUH BETON’na ait Gebze’de bulunan çimento öğütme tesisi
aracılığıyla gerçekleştirdiği grup içi satışlar (dikey yapılanmasındaki bağlı teşebbüslerine
yaptığı satışlar) hem LİFO-LOFİ analizlerinde kullanılmış, hem de NUH ÇİMENTO’nun
pazar payına dahil edilmiştir. Pazar payı hesaplamasında esas alınan “ticari pazar kuralı”na
(merchant market rule) göre, pazar payı hesaplanırken teşebbüsün bütününe veya bir
kısmına sahip olduğu ya da bağlı olduğu gruba ait diğer şirketlere yaptığı satışlar (grup içi
satışlar) dahil edilmemekte, yalnızca bağımsız üçüncü kişilere yapılan satışlar (ticari pazar
satışları) dikkate alınmaktadır21. Ancak dikey entegrasyonun olduğu pazarlarda hesaplama
yapılırken, ticari pazar kuralının uygulanıp uygulanmayacağı, diğer bir deyişle grup içi
satışların hesaplamaya dâhil edilip edilmeyeceği sorusunun tek bir cevabı
bulunmamaktadır. ABD “Yatay Birleşme Kılavuzu”nda dikey bütünleşik teşebbüsün grup
içi satışlarının, teşebbüsün “ilgili pazarda, devralma işleminden önceki rekabetçi önemini
doğru bir şekilde yansıttığı sürece” pazar payı hesaplamasına dâhil edilebileceği ifadesi
yer almaktadır22. Mevcut dosya kapsamında bir devralma işlemi değerlendirilmemekle
birlikte, NUH ÇİMENTO’nun pazar gücünün ölçülmesinde analize grup içi satışların da
dâhil edilmesi pazardaki en riskli durumun değerlendirebilmesi bakımından uygun
bulunmuştur.



21 RİTTER,L. ve BRAUN,W.D., (2005), European Competition Law. A Practitioner’s Guide, 3rd edition, Kluwer
Law International, London. s. 396
22 U.S. Horizontal Merger Guidelines, August 2010.
16-05/118-53
18/24

I.4.2.2. İlgili Dönemde Pazara Girişler ve Üretim Kapasiteleri
(58) Soyak Holding kuruluşlarından biri olan TRAÇİM, Kırklareli ilinde 2008 yılında yıllık (…..)
milyon ton çimento ve (…..) milyon ton klinker kapasitesine sahip bir tesisle faaliyetlerine
başlamıştır. 2010 yılında ise Bilecik ilinde faaliyet gösteren SANÇİM yıllık (…..) milyon ton
çimento ve (…..) milyon ton klinker kapasiteyle faaliyetlerine başlamıştır. Tablo 10’da ilgili
coğrafi pazarda faaliyet gösteren teşebbüslerin çimento üretim kapasitelerini sınırlayan en
önemli değişken olan klinker kapasitelerine, Tablo 11’de ise çimento üretim kapasiteleri ve
kapasite kullanım oranlarına yer verilmektedir.
Tablo 10: İlgili Pazardaki Teşebbüslerin Klinker Kapasiteleri (milyon ton)
TEŞEBBÜSLER Bulunduğu İl 2008 2009 2010
SANÇİM Bilecik (…..) (…..) (…..)
ÇİMSA Eskişehir Eskişehir (…..) (…..) (…..)
AKÇANSA B.Çekmece İstanbul (…..) (…..) (…..)
AKÇANSA Çanakkale Çanakkale (…..) (…..) (…..)
ASLAN ÇİMENTO (OYAK) Kocaeli (…..) (…..) (…..)
BOLU ÇİMENTO(OYAK) Bolu (…..) (…..) (…..)
BURSA ÇİMENTO Bursa (…..) (…..) (…..)
SET ÇİMENTO Kırklareli (…..) (…..) (…..)
SET ÇİMENTO Balıkesir (…..) (…..) (…..)
NUH ÇİMENTO Kocaeli (…..) (…..) (…..)
ADOÇİM Tekirdağ (…..) (…..) (…..)
BARTIN ÇİMENTO Bartın (…..) (…..) (…..)
TRAÇİM Kırklareli (…..) (…..) (…..)
ÇİMENTAŞ Edirne (…..) (…..) (…..)

Tablo 11: İlgili Pazardaki Teşebbüslerin Çimento Kapasiteleri ve Kapasite Kullanım Oranları
TEŞEBBÜSLER Bulunduğu İl 2008 2009 2010
SANÇİM Bilecik (…..) (…..) (…..)
ÇİMSA Eskişehir Eskişehir (…..) (…..) (…..)
AKÇANSA B.Çekmece İstanbul (…..) (…..) (…..)
AKÇANSA Çanakkale Çanakkale (…..) (…..) (…..)
ASLAN ÇİMENTO (OYAK) Kocaeli (…..) (…..) (…..)
BOLU ÇİMENTO(OYAK) Bolu (…..) (…..) (…..)
BURSA ÇİMENTO Bursa (…..) (…..) (…..)
SET ÇİMENTO Kırklareli (…..) (…..) (…..)
SET ÇİMENTO Balıkesir (…..) (…..) (…..)
NUH ÇİMENTO Kocaeli (…..) (…..) (…..)
ADOÇİM Tekirdağ (…..) (…..) (…..)
BARTIN ÇİMENTO Bartın (…..) (…..) (…..)
TRAÇİM Kırklareli (…..) (…..) (…..)
ÇİMENTAŞ Edirne (…..) (…..) (…..)






16-05/118-53
19/24

I.4.2.3. Hazır Beton Pazarında Pazar Payları
(59) Hazır beton pazarının çok sık oyuncu değiştirmesi ve çok sayıda oyuncuyu barındırması
gibi sebeplerle, ilgili coğrafi pazarın toplam büyüklüğüne ilişkin eski tarihli sağlıklı veriler
bulmak son derece güçtür. Bu sebeple Tablo 12’de, 18.11.2009 tarih, 09-56/1338-341
sayılı ve 18.12.2008 tarih, 08-73/1156-450 sayılı Kurul kararları ve teşebbüsten gelen
veriler çerçevesinde NUH BETON’un 2007-2008 dönemindeki pazar paylarına yer
verilmektedir. O döneme ilişkin olarak temin edilebilen toplam pazar büyüklüğünü gösteren
en sağlıklı veri, bahsi geçen Kurul kararlarında yer verilen 2007 ve 2008 yıllarına ait veri ile
sınırlı olup analizde de bu veriler kullanılmıştır.
Tablo 12: 2007 ve 2008 Yıllarına İlişkin İstanbul Anadolu Yakası Hazır Beton Pazar Payları
2007 2008
TEŞEBBÜS Üretim/Satış (ton) Pazar Payı (%) Üretim/Satış (ton) Pazar Payı (%)
NUH BETON (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM (…..) (…..) (…..) (…..)
I.5. Değerlendirme
I.5.1. Hakඈm Durum, Fඈyat Sıkıştırması ve Mal Vermenඈn Reddඈ İddඈalarına Yönelඈk
Değerlendඈrme
(60) İnceleme konusu başvuruda temel olarak, NUH ÇİMENTO’nun 4054 sayılı Kanun’un 6.
maddesi kapsamında mal vermenin reddi/sözleşme yapmanın reddi, fiyat sıkıştırması
eylemlerinde bulunduğundan bahsedilmektedir. Söz konusu eylemlerden sözleşme
yapmayı reddetme davranışı, hâkim durumdaki teşebbüsün, kendisine yöneltilen sözleşme
yapma talebini herhangi bir sebep göstermeksizin reddetmesini ifade etmektedir. İlgili
eylem, hâkim durumdaki teşebbüsün dikey bütünleşik yapıda olması halinde, alt pazarda
kendisiyle rekabet halinde olan teşebbüslere yönelik olabileceği gibi kendisiyle rekabet
içerisinde bulunmayan müşterilerine yönelik de olabilmektedir. Burada alt pazar kavramı,
sözleşme yapma talebine konu olan unsurun mal veya hizmet üretiminde girdi olarak
kullanıldığı pazarı ifade etmektedir. Hâkim durumdaki teşebbüsün, sözleşme yapmayı
reddettiği teşebbüs ile alt pazarda rekabet ediyor olması halinde sözleşme yapmayı
reddetme davranışının rekabeti kısıtlayıcı sonuçlar ortaya çıkarması daha muhtemeldir.
(61) Önceki Kurul kararlarında23 sözleşme yapmayı reddetme bakımından ihlalin tespiti için üç
koşulun birlikte varlığı aranmaktadır: (1) Reddetme, alt pazarda rekabet etmek için
vazgeçilmez bir ürüne ya da hizmete ilişkin olmalı, (2) Reddetmenin, alt pazarda etkin
rekabeti ortadan kaldırması muhtemel olmalı, (3) Reddetmenin tüketici zararına yol açması
muhtemel olmalıdır. Vazgeçilmezlik koşulunu değerlendirirken Kurul, reddetmeye konu
unsurun alt pazarda etkin bir şekilde rekabet edebilmek için nesnel olarak gerekli olmasını
aramaktadır. Bu durum, reddetmenin olumsuz sonuçlarını telafi edebilmek için sözleşme
talebine konu olan unsurun alt pazarda rakiplerin başvurabilecekleri mevcut ya da
potansiyel bir ikamesinin bulunmaması halinde söz konusu olmaktadır. İlgili unsurun
mevcut veya potansiyel ikamesinin olup olmadığını değerlendirirken Kurul, hâkim durumda
bulunan teşebbüsün rakiplerinin öngörülebilir bir gelecekte söz konusu unsuru etkin bir
şekilde tekrar oluşturup oluşturamayacaklarını göz önünde bulundurmaktadır24.




23 03.05.2012 tarih ve 12-24/710-198 sayılı karar.
24 Hâkim Durumdaki Teşebbüslerin Dışlayıcı Kötüye Kullanma Niteliğindeki Davranışlarının
Değerlendirilmesine İlişkin Kılavuz (Kılavuz).
16-05/118-53
20/24

(62) Fiyat sıkıştırması ise, dikey ilişkili pazarlarda faaliyet gösteren ve üst pazarda hâkim
durumda bulunan bir teşebbüsün üst pazar ürünü fiyatı ile alt pazar ürünü fiyatı arasındaki
marjı, alt pazarda eşit derecede etkin bir rakibin dahi kârlı bir şekilde kalıcı olarak ticari
faaliyette bulunmasına imkân vermeyecek şekilde belirlemesidir. İncelenen davranışın fiyat
sıkıştırması yoluyla rekabet karşıtı piyasa kapamaya yol açmasının muhtemel olup
olmadığının tespitinde öncelikli olarak dikey bütünleşik yapıda bir teşebbüs tarafından
eylemin gerçekleştirilmesi, üst pazar ürününün alt pazarda faaliyet gösterebilmek için
vazgeçilmez olması, teşebbüsün üst pazarda hâkim durumda olması gerekmektedir. Öte
yandan alt pazarda hâkim durumun varlığı aranmamakla birlikte, bu husus fiyat sıkıştırması
davranışının rekabeti kısıtlayıcı etkilerini artıran bir özellik olarak göz önüne alınmaktadır.
Üst ve alt pazar ürünleri arasındaki marjın, üst pazarda hakim durumda bulunan teşebbüs
kadar etkin bir rakibin alt pazarda kâr elde edemeyeceği ve kalıcı şekilde faaliyet
gösteremeyeceği kadar düşük olması gerekmektedir25. İlgili teşebbüs fiyat sıkıştırmasını,
üst pazar fiyatını artırarak ve/veya alt pazar fiyatını düşürerek yapabilir.
(63) Başvuru konusu uygulamaların, 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinde kapsamında,
dışlayıcı kötüye kullanma hallerinden olan mal vermenin reddi/sözleşme yapmanın reddi
ya da fiyat sıkıştırması olarak değerlendirilebilmesi için öncelikli koşul, eylemi
gerçekleştirdiği iddia edilen dikey bütünleşik teşebbüsün faaliyet gösterdiği üst pazar olan
çimento pazarında hâkim durumda olmasıdır.
(64) Dosya kapsamında hâkim durum analizi gri çimento pazarında 2004-2010, hazır beton
firmalarının alımlarının önemli bir kısmını oluşturan dökme çimento pazarı özelinde ise
2006-2010 yıllarını kapsayan verilere dayalı olarak yapılmıştır26. Hâkim durum tespitinde
birincil gösterge, teşebbüsün ilgili pazardaki pazar payıdır. Pazara giriş engellerinin
bulunup bulunmadığı da pazar payı analizi ile birebir bağlantılı olarak hakim durum
analizinde kullanılmaktadır. Kurulun yerleşik uygulamasında %40’ın altında pazar payına
sahip olan teşebbüslerin hâkim durumda olması ihtimalinin düşük olduğu kabul edilmekte,
bu düzeyin üzerindeki pazar payına sahip olan teşebbüsler bakımından ise daha detaylı
bir incelemeye gidilmektedir27.
(65) Daha önce belirtildiği üzere çimento üretiminin sermaye yoğun bir faaliyet olması, önemli
ölçüde pahalı yatırımlar gerektirmesi ve yatırımların faaliyete geçirilmesinin zaman alması,
batık maliyetlerin bulunması sebepleriyle bu sektörde pazara giriş engellerinin yüksek
olduğu kabul edilebilir. İncelenen dönemde, pazara TRAÇİM ve SANÇİM giriş yapmış
olmakla birlikte, ilgili coğrafi pazarda önemli bir pay elde ettiklerini söylemek doğru
olmayacaktır.
(66) Tablo 7 ve 8’de görüldüğü üzere 2004-2010 yıllarında NUH ÇİMENTO’nun gri çimento
pazarında pazar payı sırayla (…..) seviyesindedir. 2004 ve 2005 yıllarında, pazarda ikincilik
(…..) pazar payıyla NUH ÇİMENTO’ya, birincilik AKÇANSA’ya ait iken 2006 ve 2010 yılları
arasında ise pazardaki ikincilik sırasıyla (…..) pazar payına sahip olan AKÇANSA’ya aittir.
Pazarda üçüncü olan ASLAN ÇİMENTO, Lafarge’ın kontrolünde olduğu 2004-2010 yılları
arasında (…..) arasında değişen pazar payına sahip olmuş, 2010 yılından itibaren OYAK
Grubu’nun kontrolüne geçerek BOLU ÇİMENTO ile aynı ekonomik bütünlük içinde yer
almaya başlamıştır. 2010 yılında (…..) pazar payı ile OYAK Grubu pazarda üçüncü sırayı
almıştır. 2011 yıllında Limak Çimento Grubu’nun kontrolüne geçmiş olan SET ÇİMENTO
2004-2010 yıllarında Set-Italcement’in kontrolünde sırasıyla (…..) pazar payı elde etmiştir.

25 Kılavuz.
26 ASLAN ÇİMENTO ve SET ÇİMENTO’nun 2004-2005 yıllarında dökme çimento verilerine ulaşılamaması
nedeniyle ilgili yıllarında torbalı-dökme çimento ayrımını içermeyen TÇMB verileri ile çalışılmış, bu nedenle
analizler sadece gri çimento verileri çerçevesinde yapılabilmiştir.
27 Kılavuz, paragraf 12.
16-05/118-53
21/24

(67) Dökme çimento pazarında NUH ÇİMENTO’nun 2006-2010 yıllarında, grup içi satışları dâhil
edilerek yapılan hesaplamalarda, pazar payının sırayla (…..) olduğu Tablo 9’da
görülmektedir. İlgili yıllarda pazarda ikincilik, sırasıyla (…..) pazar payına sahip olan
AKÇANSA’ya aittir. Pazarda üçüncü olan Lafarge ASLAN, 2010 yılına kadar sırayla (…..)
paya sahip olmuş 2010 yılından itibaren OYAK Grubu’nun kontrolüne geçerek BOLU
ÇİMENTO ile aynı ekonomik bütünlük içinde yer almaya başlamıştır. 2010 yılında (…..)
pazar payı ile OYAK Grubu pazarda üçüncü sırayı almıştır. 2011 yıllında Limak Çimento
Grubu’nun kontrolüne geçmiş olan SET ÇİMENTO 2006-2010 yıllarında Set-Italcement’in
kontrolünde olup sırasıyla (…..) pazar payı elde etmiştir.
(68) Her iki pazar bakımından 2004 yılından 2010 yılına doğru NUH ÇİMENTO’nun pazar
payında belli ölçüde artış gerçekleşmiş olmakla birlikte en yüksek (…..) seviyesine ulaştığı
görülmektedir. Daha önce belirtildiği üzere hesaplamalarda en riskli durumun
değerlendirilmesi bakımından NUH ÇİMENTO’nun grup içi satışları da pazar payına dahil
edilmiştir. Görüldüğü üzere böyle bir durumda dahi NUH ÇİMENTO’nun ilgili pazarlardaki
payları hâkim durum değerlendirmelerinde kritik eşik olarak incelenen %40-50 oranının
altında kalmaktadır28. Öte yandan özellikle, pazarda 2006-2010 yıllarında ikinci konumda
bulunan AKÇANSA’nın ilgili pazarlardaki payının (…..) seviyesinde olduğu görülmektedir.
AKÇANSA’nın hem İstanbul Avrupa Yakası’nda bulunan fabrikası hem de Kocaeli ve
Yalova illerindeki terminalleri aracılığıyla NUH ÇİMENTO üzerinde rekabetçi baskı
uygulayabilmesi mümkündür. Her iki teşebbüsün sahip olduğu kapasitelere bakıldığında,
2008-2009-2010 yıllarında klinker üretim kapasitesi bakımından NUH ÇİMENTO (…..)
milyon ton kapasiteye sahipken, AKÇANSA’ya ait Büyükçekmece fabrikasının (…..) milyon
ton; Çanakkale fabrikasının (…..) milyon ton kapasiteye sahip olduğu görülmektedir. İki
teşebbüs, çimento bakımından da bu rakamlara yakın miktarda üretim kapasitelerine
sahiptir. Buna ilaveten, ilgili coğrafi pazarda limanların bulunduğu ve incelenen dönemde
hem gri çimento hem de dökme çimento açısından NUH ÇİMENTO üzerinde rekabetçi
baskı oluşturabilecek birden fazla teşebbüsün faaliyet gösterdiği anlaşılmaktadır. Hâkim
durum değerlendirmelerinde, incelenen teşebbüsün makul bir süre boyunca pazar payını
muhafaza edebilmesi ve pazarda kendisine baskı yaratabilecek güçte rakiplerin
bulunmaması, bir diğer deyişle teşebbüsün ürünün arz ve fiyat miktarını tek başına tespit
edebilmesi esastır. Bu açılardan değerlendirildiğinde, NUH ÇİMENTO’nun 2004-2010
dönemindeki pazar payının, hâkim durum analizlerinde kritik eşik olarak değerlendirilen
%40 seviyesinin çoğunlukla altında kaldığı ve aynı pazarda kendisine baskı yaratabilecek
güçte rakiplerinin bulunduğu tespit edilmiştir.
(69) Bu sebeplerle, NUH ÇİMENTO’nun gri çimento veya dökme çimento açısından “İstanbul,
Kocaeli, Yalova ve Sakarya” illeri ile sınırlandırılmış coğrafi pazarda hâkim durumda
olmadığı tespitine ulaşılmaktadır.








28 Teşebbüsün sadece 2009 yılında dökme çimento pazarındaki payı (…..) olmuş ancak 2010 yılında tekrar
düşmüştür.
16-05/118-53
22/24

(70) Bunun yanı sıra şikâyete konu eylemlerin mal vermenin reddi ve fiyat sıkıştırması
sayılabilmesi için, üst pazar ürününün alt pazarda faaliyet gösterebilmek için vazgeçilmez
olması da gerekmektedir. Bir başka deyişle, alt pazarda faaliyet gösteren hazır beton
üreticilerinin, NUH ÇİMENTO tarafından sağlanan çimento ürününün temini için
başvurabilecekleri mevcut ya da potansiyel bir ikame yol bulunmaması gerekmektedir.
Hazır beton üretiminde esas olarak dökme çimento kullanılmaktadır. Yukarıda Tablo 4’te
görüldüğü üzere NUH ÇİMENTO’nun şikâyetçinin iddialarının odağını oluşturan İstanbul
Anadolu Yakası’na yaptığı dökme çimento satışları, buradaki dökme çimento tüketimin
2006 yılında (…..), 2008 yılında (…..), 2010 yılında (…..) oluşturmaktadır. Dolayısıyla, ilgili
dönemde, İstanbul Anadolu Yakası’nda faaliyet gösteren hazır beton üreticisi teşebbüslerin
dökme çimento ihtiyaçlarının (…..) NUH ÇİMENTO’nun rakiplerinden elde ettikleri
anlaşılmakta olup NUH ÇİMENTO tarafından sağlanan çimentonun ilgili bölgede faaliyet
gösterebilmek için zorunlu ya da vazgeçilmez nitelikte olmadığı anlaşılmaktadır.
I.5.2. Yıkıcı Fiyat Değerlendirmesi
(71) Yıkıcı fiyatlama, hâkim durumun kötüye kullanılması kapsamında ele alınan eylemlerden
biri olup bir teşebbüsün mevcut ya da potansiyel rakiplerini pazar dışına çıkarabilmek ve
özellikle disipline etmek gibi amaçlarla, belirli bir dönemde (kısa dönemde) maliyetinin
altında satış fiyatı belirleyerek zarar etmeyi kabul ettiği bir fiyatlama stratejisidir. Yıkıcı
fiyatlama yapılarak rekabetin ihlal edildiğinin tespit edilebilmesi için teşebbüsün ilgili
pazarda hakim durumda olduğu gösterilmelidir. Daha önce de belirtildiği üzere, Kurul’un
yerleşik uygulamasında %40’ın altında pazar payına sahip olan teşebbüslerin hâkim
durumda olması ihtimalinin düşük olduğu kabul edilmekte, bu düzeyin üzerindeki pazar
payına sahip olan teşebbüsler bakımından ise daha detaylı bir incelemeye gidilmektedir.
(72) Tablo 12’den de görüldüğü gibi NUH BETON’un söz konusu dönemdeki pazar payları
oldukça düşüktür. Ayrıca daha önce de ifade edildiği üzere hazır beton pazarı, yapısı
itibariyle pazara girişte gerek iktisadi gerekse de hukuki bakımdan önemli engellerin
bulunmadığı bir yapıya sahiptir. Bu sebeplerle, NUH BETON’un ilgili pazarda hâkim
durumda olmadığı anlaşılmaktadır.
I.5.3. Savunmalar ve Değerlendirilmesi
I.5.3.1. NUH ÇİMENTO’nun Hakim Durumda Olmadığına İlişkin Savunma
(73) Tarafın savunmasında, fiyat sıkıştırması ve mal vermeyi reddetme eylemlerinin 4054 sayılı
Kanun'un 6. maddesinde düzenlenen hâkim durumun kötüye kullanılmasını teşkil eden
ihlallerden olduğu, hâkim durumun kötüye kullanılmasına yönelik değerlendirmelerde de
hakkında soruşturma yürütülen teşebbüsün öncelikle ilgili ürün ve ilgili coğrafi pazarda
hâkim durumda olup olmadığının tespit edilmesinin gerektiği, hâkim durumun birincil
göstergesinin teşebbüsün pazardaki pazar payı olduğu ifade edilmiştir. Kurulun 07.10.2010
tarih ve 10-63/1317-494 sayılı kararında NUH ÇİMENTO'nun hâkim durumda bulunmadığı,
06.05.2010 tarih ve 10-34/541-193 sayılı kararında ise mal vermeyi reddetme davaları
bakımından nihai öneme sahip zorunluluk kriterinin NUH ÇİMENTO açısından
sağlanmadığı sonucuna varıldığı dile getirilmiştir. NUH ÇİMENTO’nun ilgili pazarda sahip
olduğu pazar payının 8 yıllık dönemde (…..) geçmediği dolayısıyla hâkim durumda
olamayacağı belirtilmiştir.
(74) Yukarıda yapılan değerlendirmelerde NUH ÇİMENTO’nun ilgili pazarda hakim durumda
olmadığı ve NUH ÇİMENTO tarafından sağlanan çimentonun ilgili pazardaki hazır
betoncular bakımından vazgeçilmez olarak nitelendirilemeyeceği ortaya konulmuştur.


16-05/118-53
23/24

I.5.3.2. Fiyat Sıkıştırmasına İlişkin Savunma
(75) Taraflarca hazırlatılan ekonomik analiz raporunda, ayrımcı fiyat uygulanmadığına delil
olarak, 2004–2010 yılları arasında NUH ÇİMENTO’nun NUH BETON’a ve diğer hazır beton
üreticileri içerisinden seçilen kontrol grubuna yaptığı satışlar kıyaslanmıştır. Çalışmada ilgili
yıllar içerisinde NUH ÇİMENTO'nun NUH BETON'a satış fiyatının ya kontrol grubu
fiyatlarının üstünde olduğu ya da eğer altındaysa, kontrol grubu ortalamasına istatistiksel
olarak makul derecede yakın olduğu tespit edilmiştir. Bu tespite dayanarak NUH
ÇİMENTO'nun, hazır beton alt pazarında fiyat sıkıştırması yoluyla rekabeti kısıtladığı
iddiasının, matematiksel ve istatistiksel yöntemlere göre reddedildiği ifade edilmiştir.
(76) Ayrıca fiyat sıkıştırması eyleminin unsurları da savunmada tek tek değerlendirilmiştir. NUH
ÇİMENTO'nun üst pazar olan çimento pazarında hâkim durumda olmadığı, Kurulun
06.05.2010 tarih ve 10-34/541-193 sayılı kararında DETAŞ BETON'un başvuru öncesinde
de NUH ÇİMENTO'dan ürün temin etmediği ve DETAŞ BETON'un çimento ihtiyacını
karşılayabildiği ve faaliyetlerine devam ettiği de göz önüne alınarak çimento üretimi ve
sunumunun zorunlu unsur olmadığının tespit edildiği ifade edilmiştir. 2004-2010 yıllarında
toptan ve perakende fiyatları arasındaki marjın rakiplerinin perakende pazarda rekabet
edemeyeceği ve uzun dönemde pazarda kalamayacağı kadar düşük olmadığı belirtilmiştir.
2004-2010 yılları arasında NUH BETON'a kıyasla diğer rakip beton üreticilerinin NUH
ÇİMENTO’dan alımlarının daha fazla artış gösterdiği bu nedenle hazır beton alt pazarında
NUH ÇİMENTO tarafından rekabetin kısıtlanmadığı, aksine rakip beton firmalarının NUH
ÇİMENTO'dan olan alımlarını artırmalarından pazardaki rekabetin devam ettiğinin
rahatlıkla söylenebileceği dile getirilmiştir.
(77) Daha önce de ifade edildiği üzere, NUH ÇİMENTO’nun ilgili pazarda hakim durumda
olmadığı tespit edilmiş ve NUH ÇİMENTO tarafından sağlanan çimentonun hazır
betoncular bakımından vazgeçilmez olmadığı ortaya konulmuştur. Dolayısıyla taraf
açısından fiyat sıkıştırması eyleminin diğer unsurlarının değerlendirilmesine gerek
kalmamış ve 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesi bakımından ihlal tespiti yapılmamıştır.
I.5.3.3. Mal Vermeyi Reddetme Eylemine İlişkin Savunma
(78) NUH ÇİMENTO ve NUH BETON'un mal vermeyi reddetme eylemi içinde olmadığının
Kurulun 06.05.2010 tarih, 10-34/541-193 sayılı kararı ve 07.10.2010 tarih, 10-63/1317-494
sayılı kararı ile sabit olduğu ve mal vermeyi reddetme eyleminin rekabet hukukunda ihlal
olarak kabul edilebilmesi için gerekli şartların da gerçekleşmediği ifade edilmiştir.
(79) Tarafın inceleme konusu eylemleri pazarda hakim durumda olmaması ve vazgeçilmezlik
unsurunun sağlanmaması nedenleriyle rekabet ihlali olarak değerlendirilmemiştir.
I.5.4. Genel Değerlendirme
(80) Dosya konusu iddialar çerçevesinde yapılan incelemeler sonucunda;
 Başvuru konusu uygulamaların, 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesi kapsamında,
dışlayıcı kötüye kullanma hallerinden olan mal vermenin reddi/sözleşme yapmanın
reddi ya da fiyat sıkıştırması olarak değerlendirilebilmesi için öncelikli koşulun,
eylemi gerçekleştirdiği iddia edilen dikey bütünleşik teşebbüsün faaliyet gösterdiği
üst pazar olan çimento pazarında hâkim durumda bulunması olduğu, ayrıca üst
pazar ürününün alt pazarda faaliyet gösterebilmek için vazgeçilmez nitelikte olması
gerektiği,
 NUH ÇİMENTO’nun 2004-2010 dönemindeki pazar payının, hâkim durum
analizlerinde kritik eşik olarak değerlendirilen %40 seviyesinin çoğunlukla altında
kaldığı ve aynı pazarda kendisine baskı yaratabilecek güçte rakiplerinin bulunduğu
16-05/118-53
24/24

dolayısıyla “İstanbul, Kocaeli, Yalova ve Sakarya” illeri ile sınırlandırılmış coğrafi
pazarda hâkim durumda olmadığı,
 Yıkıcı fiyatlamaya ilişkin olarak hazır beton pazarında yapılan analizler
çerçevesinde, İstanbul Anadolu Yakasında NUH BETON’un, pazar payının düşük
olması, ayrıca hazır beton pazarının yapısı itibariyle pazara girişte gerek iktisadi
gerekse de hukuki bakımdan önemli engellerin bulunmaması nedenleriyle hâkim
durumda bulunmadığı,
değerlendirilerek NUH ÇİMENTO ve NUH BETON hakkında 4054 sayılı Kanun’un 6.
maddesini ihlal ettiklerine dair bir sonuca ulaşılamamıştır.
J. SONUÇ
(81) 26.03.2015 tarih ve 15-13/182-M sayılı Kurul kararı uyarınca yürütülen soruşturma ile ilgili
olarak düzenlenen Rapor’a, Ek Görüş’e, toplanan delillere, yazılı savunmalara ve incelenen
dosya kapsamına göre; Nuh Çimento Sanayi A.Ş. ve Nuh Beton A.Ş.’nin 4054 sayılı
Kanun’un 6. maddesini ihlal etmediklerine dolayısıyla, aynı Kanun'un 16. maddesi uyarınca
adı geçen teşebbüslere idari para cezası uygulanmasına gerek olmadığına OYBİRLİĞİ ile,
Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak üzere karar verilmiştir.











Full & Egal Universal Law Academy