Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 15-45/746-270
Karar Türü: Özelleştirme
Konu: Elektrik Üretim A.Ş.’ye ait Kadıncık 1 ve Kadıncık 2 Hidroelektrik Santralleri ile bu santraller tarafından kullanılan taşınmazların "İşletme Hakkının Verilmesi" yöntemi ile özelleştirilmesi işlemine izin verilmesi talebi
Karar Tarihi: 24.12.2015

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2015-1-80 (Özelleştirme)
Karar Sayısı : 15-45/746-270
Karar Tarihi : 24.12.2015
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN,
Doç. Dr. Tahir SARAÇ, Kenan TÜRK

B. RAPORTÖRLER: Burak SAĞLAM, Başak TEKÇAM, Metin DEMİRCİ,
İbrahim KUŞÇU
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : Özelleştirme İdaresi Başkanlığı
Ziya Gökalp Cad. No:80 06600 Kurtuluş, Ankara
(1) D. DOSYA KONUSU: Elektrik Üretim A.Ş.’ye ait Kadıncık 1 ve Kadıncık 2
Hidroelektrik Santralleri ile bu santraller tarafından kullanılan taşınmazların
"İşletme Hakkının Verilmesi" yöntemi ile özelleştirilmesi işlemine izin verilmesi
talebi
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Özelleştirme İdaresi Başkanlığının (ÖİB), 18.11.2015 tarih ve
5492 sayı ile Kurum kayıtlarına intikal eden yazısında; Özelleştirme Yüksek Kurulunun
(ÖYK) 15.06.2015 tarih ve 2015/55 sayılı kararı ile özelleştirme kapsam ve programına
alınan Elektrik Üretim A.Ş.’ye (EÜAŞ) ait Kadıncık 1 ve Kadıncık 2 Hidroelektrik
Santralleri (HES) ile bu Santraller tarafından kullanılan taşınmazların 49 yıl süreyle
"İşletme Hakkının Verilmesi" yöntemi ile özelleştirilmesine ilişkin nihai pazarlık
görüşmelerinin 16.11.2015 tarihinde yapıldığı belirtilerek ÖYK’nın onayına sunulmak
üzere aşağıda belirlenen teklif sahiplerine ilişkin bildirim yapılmıştır:
- IC İçtaş Hidroelektrik ve Termik Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş. (İÇTAŞ),
- Mutlucan Tuz Madencilik İnşaat Turizm Otomotiv Petrol Nakliye Sanayi ve Ticaret
A.Ş.- Şenol Mutlu Ortak Girişim Grubu (MUTLUCAN-ŞENOL MUTLU OGG),
- Yapısan Elektrik Üretim A.Ş. (YAPISAN).
(3) Bunun üzerine, eksiklikleri en son 17.12.2015 tarihi itibarıyla tamamlanan dosyada,
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 7. maddesi
ve 2013/2 sayılı “Özelleştirme Yoluyla Devralmaların Hukuki Geçerlilik Kazanabilmeleri
İçin Rekabet Kurumuna Yapılacak Ön Bildirimlerde ve İzin Başvurularında Takip
Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ” (2013/2 sayılı Tebliğ) ile 2010/4 sayılı
“Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ”
(2010/4 sayılı Tebliğ) kapsamında yapılan inceleme sonucunda düzenlenen 18.12.2015
tarih ve 2015-1-80/ÖN sayılı Özelleştirme Nihai İnceleme Raporu görüşülerek karara
bağlanmıştır.




15-45/746-270
2/11
(4) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; teklif sahiplerinin her biri açısından
gerçekleştirilecek devralma işleminin, 2013/2 sayılı Tebliğ kapsamında Rekabet
Kurulunun iznine tabi olduğu, söz konusu devralma işlemi sonucunda, ilgili pazarda
hâkim durum yaratılmasının veya mevcut hâkim durumun güçlendirilmesinin ve böylece
rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu olmadığı, dolayısıyla bildirilen
muhtemel alıcılara yapılacak devir işlemine izin verilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. Bildirim Konusu İşlem
(5) İncelemeye konu olan Kadıncık 1 ve Kadıncık 2 HES’ler, ÖYK’nın yukarıda belirtilen
kararı ile özelleştirme programına alınmıştır. Bu çerçevede, Kadıncık 1 ve Kadıncık 2
HES ile bu Santraller tarafından kullanılan taşınmazların "İşletme Hakkının Verilmesi"
yöntemi ile özelleştirilmesine karar verilmiştir.
G.2. Devredilenler: Kadıncık 1 ve Kadıncık 2 HES
(6) Mersin’de bulunan Kadıncık 1 ve Kadıncık 2 HES’lerinin üretim, kurulu güç, pazar payı
ve ciro bilgileri aşağıda yer alan tabloda gösterilmektedir:
Tablo 1: Kadıncık 1 ve Kadıncık 2 HES’lerinin Üretim, Kurulu Güç, Pazar Payı ve Ciro Bilgileri (2014)
Santral Adı

Kurulu Güç

Brüt Üretim
Türkiye
Kurulu
İçindeki
Payı (%)
Türkiye Elektrik
Tüketimi
İçindeki Payı
(%)
Ciro (TL)
MW MWh
Kadıncık 1 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kadıncık 2 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Toplam (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
TÜRKİYE 69.519,8 251.962.800,00 100,00 - -

G.3. Teklif Sahipleri
G.3.1. İÇTAŞ
(7) İÇTAŞ, 1998 yılında IC İbrahim Çeçen Yatırım Holding A.Ş. bünyesinde enerji
sektöründe faaliyet göstermek amacı ile kurulmuştur. Bildirim formunda yer alan
bilgilere göre, İÇTAŞ, tüzel kişi hissedarı IC İçtaş Enerji Yatırım Holding A.Ş. (İÇTAŞ
ENERJİ) tarafından doğrudan, IC İçtaş İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. (İÇTAŞ İNŞAAT)
ve İÇTAŞ İNŞAAT’ın şahıs hissedarları tarafından dolaylı olarak kontrol edilmektedir.
(8) İÇTAŞ İNŞAAT’ın 2014 yılı konsolide cirosu (…..) TL ((…..) Türk Lirası) olarak
gerçekleşmiştir.
(9) İÇTAŞ ve kontrolü altında bulunduğu İÇTAŞ ENERJİ’nin, elektrik üretimi, toptan satışı
ve dağıtımı alanında faaliyetleri bulunmaktadır1. İÇTAŞ ENERJİ’nin işletmede bulunan 6
adet hidroelektrik santrali ve proje aşamasında 4 adet hidroelektrik santrali, 2 adet doğal
gaz kombine çevrim santrali ve 1 adet ithal kömür santrali bulunmaktadır. Aşağıdaki
tablolarda söz konusu santrallere ilişkin bilgilere yer verilmektedir:





1 İÇTAŞ ve İÇTAŞ ENERJİ, söz konusu sektörlerde, IC İçtaş Elektrik Toptan Satış ve Ticaret A.Ş., İkisu
Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş., IC İçtaş Bağıştaş Enerji Üretim ve İşletme A.Ş., IC İçtaş Rüzgar Enerji
Üretim ve Ticaret A.Ş., Barış Rüzgar Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş., Mert Rüzgar Enerji Üretim ve Ticaret
A.Ş., Beyaz Rüzgar Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş., Güneyce Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş., ES Rüzgar
Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş., IC İçtaş Elektrik Ticaret A.Ş., Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş., Trakya Elektrik
Perakende Satış A.Ş., Trabzon Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş. aracılığıyla faaliyet göstermektedir.
15-45/746-270
3/11
Tablo 2: İÇTAŞ ENERJİ’nin Aktif Durumdaki Elektrik Üretim Faaliyetlerine İlişkin Veriler (2014)
Santral Yakıt Tipi
Kurulu Güç
(MW)
Kurulu Güç
Pazar Payı (%)
Üretim Miktarı
(MWh)
Üretim Pazar
Payı (%)
Yukarı Mercan HES
(Erzincan) Hidro (…..) (…..) (…..) (…..)
Girlevik II Mercan HES
(Erzincan) Hidro (…..) (…..) (…..) (…..)
Niksar HES (Tokat) Hidro (…..) (…..) (…..) (…..)
Üçharmanlar (Trabzon) Hidro (…..) (…..) (…..) (…..)
Kemerçayır (Trabzon) Hidro (…..) (…..) (…..) (…..)
Üçhanlar (Trabzon) Hidro (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM - (…..) (…..) (…..) (…..)

Tablo 3: İÇTAŞ’ın İnşaatı Devam Eden ve Yatırım Aşamasındaki Elektrik Üretim Faaliyetleri
Santral Yakıt Tipi Planlanan Kurulu Güç (MW)
Planlanan Faaliyete
Geçme Yılı
İkisu Barajı ve HES (Giresun) Hidro (…..) (…..)
Çileklitepe (Giresun) Hidro (…..) (…..)
Fesleğen (Muğla)) Hidro (…..) -
Bağıstaş 1 Barajı ve HES (Erzincan) Hidro (…..) (…..)
Isparta Doğal Gaz (…..) (…..)
Adana Yumurtalık Doğal Gaz (…..)
Adana Yumurtalık İthal kömür (…..) (…..)
Salihler (Çanakkale) Rüzgar (…..) -
Öküzler (izmir) Rüzgar (…..) -
Gönen (Balıkesir) Rüzgar (…..) -
TOPLAM - (…..) -

(10) İÇTAŞ ENERJİ ekonomik bütünlüğü içinde elektrik dağıtım piyasasında faaliyet
gösteren Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş. 2014 yılında (…..) MWh elektrik dağıtımı; elektrik
perakende satışı alanında faaliyet gösteren Trakya Elektrik Perakende A.Ş. (…..) MWh;
elektrik perakende ve toptan satışı gerçekleştiren IC İçtaş Elektrik Toptan Satış ve
Ticaret A.Ş. ise 2014 yılında (…..) MWh elektrik enerjisi satışı gerçekleştirmiştir.
G.3.2. YAPISAN
(11) YAPISAN’ın bünyesinde bulunduğu Bilgin Enerji Yatırım Holding A.Ş., (BİLGİN ENERJİ)
1992 yılından beri yerli ve yenilenebilir kaynaklarla çalışan elektrik üretim tesisleri
kurmakta ve işletmektedir. 2014 yılında BİLGİN ENERJİ’nin iştirak ettiği şirketlerdeki
konsolide cirosu (…..) TL ((…..) Türk Lirası (…..) Kuruş) olarak gerçekleşmiştir.
YAPISAN’ın yaklaşık %49,79 oranındaki hissesi Mehmet Vehbi BİLGİN, %45,19
oranındaki hissesi BİLGİN ENERJİ’ye aittir.




15-45/746-270
4/11
(12) BİLGİN ENERJİ; YAPISAN, Bilgin Rüzgar Santrali Enerji Üretimi AŞ. (BİLGİN
RÜZGAR), Bergama RES Enerji Üretim AŞ. (BERGAMA), Zeytineli RES Elektrik
Üretim A.Ş. (ZEYTİNELİ), Sarp Elektrik Üretim A.Ş. (SARP), Suba Enerji Üretim A.Ş.
(SUBA), Bilgin Grup Doğal Gaz A.Ş.2 ve Bilgin Grubu Toptan Elektrik Satışı A.Ş.3
aracılığıyla enerji alanında faaliyet göstermektedir. Bu şirketlerden YAPISAN, BİLGİN
RÜZGAR, BERGAMA ve ZEYTİNELİ mevcut durumda aktif olarak faaliyet göstermekte
ve elektrik üretimi gerçekleştirmektedir. SARP ve SUBA da elektrik enerjisi üretimi
alanında faaliyet göstermek için kurulmuş şirketler olmakla birlikte, mevcut durumda
işletmede olan herhangi bir yatırımları bulunmamaktadır. Aşağıdaki tablolarda BİLGİN
ENERJİ bünyesinde elektrik sektöründe faaliyeti bulunan şirketlere ilişkin bilgiler
özetlenmektedir:
Tablo 4: BİLGİN ENERJİ’nin Aktif Durumdaki Elektrik Üretim Faaliyetlerine İlişkin Veriler (2014)
Şirket Santral Yakıt Tipi
Kurulu
Güç
(MW)
Kurulu
Güç
Pazar
Payı (%)
Üretim
Miktarı
(MWh)
Üret
im
Paz
ar
Payı
(%)
Ciro (TL)
YAPISAN
Bandırma RES Rüzgar (…..) (…..) (…..) (…..)
(…..)
Mazı RES Rüzgar (…..) (…..) (…..) (…..)
Hacılar HES Hidro (…..) (…..) (…..) (…..)
Karıcar R
Darıca-1 HES Hidro (…..) (…..) (…..) (…..)
Bucakkışla
R HES Hidro (…..) (…..) (…..) (…..)
Toplam - (…..) (…..) (…..) (…..)
BİLGİN
RÜZGAR Soma RES Rüzgar (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BERGAMA Aliağa RES Rüzgar (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ZEYTİNELİ Zeytineli RES Rüzgar (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM - - (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

Tablo 5: BİLGİN ENERJİ’nin İnşaatı Devam Eden ve Yatırım Aşamasındaki Elektrik Üretim Faaliyetleri4
Santral Yakıt Tipi Planlanan Kurulu Güç (MW)
Planlanan Faaliyete
Geçme Yılı
Bandırma RES Rüzgar (…..) (…..)
Mazı RES Rüzgar (…..) (…..)
Soma RES Rüzgar (…..) (…..)
Aliağa RES Rüzgar (…..) (…..)
Şarköy DGKÇS Doğalgaz (…..) (…..)
TOPLAM - (…..) -

2 Bilgin Grup Doğal Gaz A.Ş. sadece doğalgaz ithalat alanında faaliyet göstermek için kurulmuş olup,
mevcut durumda herhangi bir faaliyeti bulunmamaktadır.
3 Bilgin Grubu Toptan Elektrik Satışı A.Ş. elektrik toptan satışı alanında faaliyet göstermek için kurulmuş
olup, mevcut durumda herhangi bir faaliyeti bulunmamaktadır.
4 Dosya kapsamında yer alan bilgilerden, söz konusu tabloda yer alan RES’lere yönelik olarak kapasite
artış çalışmalarının bulunduğu anlaşılmaktadır.
15-45/746-270
5/11
G.3.3. MUTLUCAN-ŞENOL MUTLU OGG
(13) MUTLUCAN-ŞENOL MUTLU OGG, Kadıncık 1 ve Kadıncık 2’nin özelleştirilmesi
ihalesine müşterek teklif vermek için kurulmuştur. OGG üyelerince ÖİB’e sunulan Ortak
Girişim Beyannamesine göre, ortak girişimin temsilinde her iki üyenin temsilcisinin
imzası gerekli kılınmıştır. Bu temsilciler Birol MUTLU (MUTLUCAN) ve Şenol MUTLU
olarak belirlenmiştir. MUTLUCAN’ın %51,2 oranındaki hissesi Birol MUTLU’ya ait olup
%39,1 oranındaki hissesi halka açıktır.
(14) MUTLUCAN’ın faaliyet konuları arasında tuz çıkarma, işleme, paketleme ve mekanik
rafine tuz imalatı yer almaktadır. 2014 yılı cirosu (…..) TL ((…..)Türk Lirası (…..) Kuruş)
olarak gerçekleşmiştir.
(15) MUTLUCAN’ın enerji sektöründe aktif herhangi bir faaliyeti bulunmamakla birlikte, Birol
MUTLU ve Erol MUTLU’nun doğrudan veya dolaylı olarak kontrol ettiği şirketlerin
yatırım aşamasında bulunan elektrik üretim faaliyetleri aşağıdaki tabloda sunulmaktadır:
Tablo 6: MUTLUCAN’ın İnşaatı Devam Eden ve Yatırım Aşamasındaki Elektrik Üretim Faaliyetleri
Santral Yakıt Tipi Planlanan Kurulu Güç (MW)
Planlanan Faaliyete
Geçme Yılı
Mutluer Enerji Rüzgar (…..) (…..)
Mutlu Gelibolu Rüzgar (…..) (…..)
TOPLAM - (…..) -

(16) OGG’nin diğer ortağı olan Şenol MUTLU’nun hisse sahibi olduğu şirketler ile faaliyet
konuları ise aşağıdaki gibidir:
Tablo 7: Şenol MUTLU’nun Hissedarı olduğu Şirketler
Şirket Unvanı Hisse Oranı (%) Faaliyet Alanı
MBM Enerji İnş. Tur. A.Ş. (…..) İnşaat - Emlak
Mutlu Petrol ve Motorlu Araçlar A.Ş. (…..) Akaryakıt istasyonu işletmesi
Özmutlu Madencilik A.Ş. (…..) Aktif ticari faaliyeti yoktur.
Mutlum Eğitim Tarım A.Ş. (…..) Eğitim - Tarım
G.4. İlgili Pazar
(17) Elektrik endüstrisi kapsamında dört temel faaliyet alanı olan elektriğin üretimi ve toptan
satışı, elektriğin iletimi, elektriğin dağıtımı ile elektriğin nihai tüketicilere satışı, farklı
varlıklar, kaynaklar, piyasa yapıları ve rekabet şartları içerdiği için geleneksel olarak ayrı
ilgili ürün pazarları olarak nitelendirilmektedir. İşbu kararın konusunu Kadıncık 1 ve
Kadıncık 2 HES’leri olmak üzere iki elektrik üretim santralinin özelleştirilmesi
oluşturduğundan, elektriğin homojen bir ürün olduğu da dikkate alınarak, ilgili pazar
elektrik üretimi ve satışı temelinde tanımlanmıştır. Bununla birlikte, özellikle yeniden
yapılanma sürecinde elektriğin satışına ilişkin ortaya çıkan farklı piyasa yapıları ve
elektriğin kendine özgü niteliklerinden kaynaklanan zamansal ve coğrafi kısıtlar gibi
hususlar; gerek ilgili pazar tanımlarında, gerekse hâkim durum analizlerinde belirleyici
olabilmektedir. Dar pazar tanımlarının somut anlamda yapılması için ilgili işleme ilişkin
tarafların piyasadaki konumlarının yanı sıra piyasanın serbestleşme seviyesi, bahse
konu piyasa yapılarının işleyişi ve nitelikleri ve de bu yapıların rekabetçi açıdan anlamlı
derecede farklılaşıp farklılaşmadığı gibi hususların öne çıktığı; bununla birlikte bu
tanımlamaların, rekabetçi bir risk doğmadığı sürece nihailendirilmediği görülmektedir.
Benzer şekilde önümüzdeki dönemde piyasa serbestleştikçe, üretim ve tüketimin yeri ve
yoğunluğu; buna bağlı olarak da iletim hatlarında oluşabilecek kısıtlardan ötürü farklı
coğrafi bölgelerde oluşabilecek farklı rekabet şartlarının dikkate alınması söz konusu
15-45/746-270
6/11
olmakla birlikte mevcut durumda Kurul kararlarında, elektrik üretimi ve satışı pazarının
coğrafi boyutunun Türkiye olarak tanımlandığı dikkat çekmektedir.
(18) Dosya özelinde en dar ilgili pazar tanımlarının dahi rekabetçi analizin sonuçlarına etki
etmeyecek olmasından yola çıkarak, bu dosya özelinde elektrik üretimi ve toptan
satışından daha dar bir pazar tanımı yapılmasına gerek görülmemiştir. Ayrıca TEİAŞ’tan
alınan bilgiler doğrultusunda anılan santrallerin bulunduğu bölgenin diğer bölgelerden
ayrı tutulmasını gerektirecek bir durum bulunmadığından ilgili coğrafi pazar “Türkiye“
olarak belirlenmiştir.
G.5. Değerlendirme
G.5.1. Eşikler Bakımından Değerlendirme
(19) Kadincik 1 ve Kadıncık 2 HES’lerin 2014 yılındaki toplam cirosunun (…..) TL ((…..) Türk
Lirası) olduğu dikkate alındığında, 2013/2 sayılı Tebliğ’de 30.000.000 TL (otuz milyon
Türk Lirası) olarak belirtilen eşiğin aşıldığı görülmektedir. Bu nedenle işlem Rekabet
Kurulu iznine tabidir.
G.5.2. Yatay Yoğunlaşmaya İlişkin Değerlendirme
(20) Birleşme ve devralmalar açısından rakip teşebbüsler arası işlemleri niteleyen yatay
yoğunlaşma sonucunda hakim durum yaratılması veya mevcut bir hakim durumun
güçlendirilmesi ve böylece rekabetin önemli ölçüde azaltılması 4054 sayılı Kanun’un 7.
maddesi kapsamında yasaklanmıştır.
(21) Türkiye elektrik kurulu gücünün kuruluşlara ve üretimin yakıt cinsine göre dağılımına
aşağıdaki tablolarda yer verilmektedir:
Tablo 8: Türkiye Elektrik Kurulu Gücünün Yakıt Cinslerine Göre Dağılımı (2014)
Yakıt Cinsi Kurulu Güç (MW) Katkı (%)
FUEL-OİL + LPG + NAFTA + MOTORİN 594,9 0,9
TAŞ KÖMÜRÜ + İTHAL KÖMÜR + ASFALTİT 6.532,6 9,4
LİNYİT 8.281,3 11,9
DOĞALGAZ 18.724,4 26,9
YENİLENEBİLİR + ATIK 299,1 0,4
ÇOK YAKITLILAR KATI+SIVI 340,4 0,5
ÇOK YAKITLILAR SIVI+D.GAZ 6.783,6 9,8
ÇOK YAKITLILAR KATI+SIVI+GAZ 245,4 0,4
JEOTERMAL 404,9 0,6
HİDROLİK 23.643,2 34,0
GÜNEŞ 40,2 0,1
RÜZGAR 3.629,7 5,2
TOPLAM 69.519,8 100,0











15-45/746-270
7/11
Tablo 9: Türkiye Elektrik Kurulu Gücünün Üretici Kuruluşlara Göre Dağılımı (2014)
Üretici Kuruluş Kurulu Güç (MW) Katkı (%)
EÜAŞ 20.845,2 29,98
EÜAŞ'A BAĞLI ORTAKLIK SANTRALLARI 1.034,0 1,49
OTOPRODÜKTÖR + İŞLETME HAKKI DEVREDİLEN
+ LİSANSSIZ SANTRALLER 1.026,1 1,48
ÜRETİM ŞİRKETLERİ 46.614,5 67,05
TOPLAM 69.519,8 100,00

(22) Türkiye elektrik üretiminin kuruluşlara ve yakıt cinsine göre dağılımına ise aşağıdaki
tablolarda yer verilmektedir:

Tablo 10: Türkiye Elektrik Üretiminin Yakıt Cinslerine Göre Dağılımı (2014)
Kaynaklar Toplam Üretim (GWh) Pazar Payı (%)
FUEL-OİL 1.662,9 0,65
MOTORİN 482,4 0,19
TAŞKÖMÜR + İTHAL KÖMÜR + ASFALTİT 39.647,3 15,41
LİNYİT 36.615,4 14,24
DOĞALGAZ 120.576,0 46,88
YENİLENEBİLİR + ATIK 1.432,6 0,56
TERMİK TOPLAM 200.416,6 77,92
RÜZGAR TOPLAM 8.520,1 3,31
JEOTERMAL 2.364,0 0,92
HİDROLİK TOPLAM 40.644,7 15,80
GÜNEŞ TOPLAM 17,4 0,01
TÜRKİYE ÜRETİM TOPLAMI 251.962,8 97,96
Net ithalat 5.257,3 2,04
TÜRKİYE TÜKETİM TOPLAMI 257.220,1 100,00

Tablo 11: Türkiye Elektrik Üretiminin Üretici Kuruluşlara Göre Dağılımı (2014)
Üretici Kuruluş Toplam Üretim (GWh) Pazar Payı (%)
EÜAŞ 57.286,6 22,74
EÜAŞ'A BAĞLI ORTAKLIK SANTRALLARI 13.182,4 5,23
OTOPRODÜKTÖR + İŞLETME HAKKI DEVREDİLEN
+ LİSANSSIZ SANTRALLAR 9.341,1 3,71
ÜRETİM ŞİRKETLERİ 172.152,7 68,32
TOPLAM 251.962,8 100,00

(23) Bu pazar yapısı çerçevesinde devre konu Kadıncık 1 ve Kadıncık 2 HES ile devralan
taraflar bakımından kurulu güç, elektrik üretim miktarı ve pazar payı bilgilerine aşağıda
yer verilmektedir:



15-45/746-270
8/11
Tablo 12: Kadıncık 1 ve Kadıncık 2 ile Teklif Sahiplerinin 2014 Yılı Pazar Payları
Taraflar Kurulu Güç (MW) Üretim (MWh)
Kurulu Güç
Pazar Payı (%)
Üretim Pazar
Payı (%)
İÇTAŞ (…..) (…..) (…..) (…..)
YAPISAN (…..) (…..) (…..) (…..)
MUTLUCAN-ŞENOL
MUTLU OGG - - - -
Kadıncık 1 ve 2 (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM (İÇTAŞ ile
Kadıncık 1 ve 2)
(…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM (YAPISAN ile
Kadıncık 1 ve 2)
(…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM (MUTLUCAN-
ŞENOL MUTLU OGG ile
Kadıncık 1 ve 2)
(…..) (…..) (…..) (…..)
(24) Elektrik üretim ve toptan satış piyasasında hâkim durum değerlendirmesinde ilgili
pazarlarda oluşan pazar payı, hâkim duruma ilişkin pazar gücünün göstergelerinden biri
olarak ele alınmaktadır. Yukarıda yer alan tablodan da görüldüğü üzere, Kadıncık 1 ve
Kadıncık 2 HES’in toplam pazar payı verilerine muhtemel alıcı konumundaki
teşebbüslerin kurulu güç ve üretim bazında hesaplanan pazar payları eklendiğindeki
toplam değerlerin %(…..)’e dahi ulaşmadığı görülmektedir.
(25) Bununla birlikte, elektriğin kendine özgü nitelikleri nedeniyle elektrik piyasasında yatay
yoğunlaşma anlamında hâkim durum analizinde pazar paylarının yanı sıra bazı
niteliksel ve niceliksel göstergelerin de dikkate alınması gerekebilmektedir. Bu
çerçevede incelemeye konu hususların başında zamansal ya da coğrafi anlamda
piyasada oluşan kısıtların rekabetçi yapıya etkisi gelmektedir. Elektrik talebinin
zamansal anlamda dalgalanması sonucu oluşan yük seviyelerini karşılamak üzere
santrallerin devreye girmesinde, bu santrallerin yakıt türleri ve buna bağlı olarak üretim
teknolojileri sonucunda farklılaşan kapasiteleri, esneklikleri ile üretim maliyetleri gibi
faktörler belirleyici olmaktadır. Bu durumda her santral her yük seviyesinde
çalışamadığından yük seviyelerine göre rekabetçi şartlar farklılaşabilmektedir. Coğrafi
anlamda ise, iletim kısıtları nedeniyle bazı coğrafi bölgelerde elektrik sevkiyatının
gerçekleştirilemediği dönemlerde o bölgenin, diğer bölgelerden farklı bir rekabetçi yapı
sergilemesi sonucu ortaya çıkan yapı hâkim durum değerlendirmelerinde dikkate
alınabilmektedir.
(26) Elektrik piyasalarında gerek hâkim durumun tespitine gerekse de hâkim durumun
kötüye kullanılmasına ilişkin yapılan analizlerde öne çıkan önemli değerlendirmelerden
biri de, teşebbüs ya da teşebbüslerin “kapasite tutma stratejisi” ile piyasa fiyatlarını
etkileyebilme gücüne sahip olması durumudur. Bu strateji çerçevesinde üreticiler,
ellerinde bulunan elektrik üretim kapasitesinin bir kısmı için liyakat sıralamasına göre
oluşan bir spot piyasada teklif vermemekte ya da aşırı yüksek fiyat vererek üretim
biriminin liyakat sıralamasında devre dışı kalmasını ve piyasa denge fiyatının rekabetçi
seviyenin üzerinde oluşmasını sağlamaktadır. Bu stratejiyi sürdüren teşebbüs
bakımından üretilmeyen elektriğin yarattığı kayıp, elde kalan elektriğin, piyasada oluşan
yüksek fiyattan satılmasının yaratacağı gelirden küçük ise bu strateji üreticiler için kârlı
hale gelmektedir. Kapasite tutma stratejisi sonucu piyasa fiyatlarını etkileme gücü bir
anlamda hâkim duruma işaret edebilmektedir. Bu stratejinin bir diğer özelliği ise, piyasa
fiyatlarını etkilemek için çok yüksek pazar paylarına ihtiyaç bulunmamasıdır. Elektrik
endüstrisindeki üretim ile iletimdeki kısıtlar nedeniyle zamansal ve coğrafi anlamda
rekabetçi şartların farklılaşabilmesi de dikkate alındığında talebin fiyat esnekliğinin
15-45/746-270
9/11
oldukça düşük olması, bahse konu stratejinin ciddi tekel kârı ve tüketici zararlarına
neden olabileceğini göstermektedir. Kapasite tutma stratejisinin hâkim duruma etkisine
ilişkin olarak EdF/British Energy kararında5 Komisyon, iki elektrik üreticisi arasındaki
devralmayı incelerken yatay anlamda bu teşebbüslerin kapasite tutarak elektrik
piyasasındaki fiyatları yükseltme riskine dikkat çekmiş ve hâkim durum
değerlendirmesinde bu duruma vurgu yapmıştır. 2007 yılında yayımlanan Avrupa
Komisyonu Enerji Sektör Soruşturmasında6 da elektrik üretimindeki yoğunlaşmanın
kapasite tutma stratejisini beraberinde getirebildiği ve üreticilerin portföyündeki
santrallerin “vazgeçilmez” olması halinde yüksek fiyatların empoze edildiği durumları
ortaya çıkardığı değerlendirmeleri yapılmıştır.
(27) Her ne kadar mevcut dosya özelinde özelleştirilmeye konu santraller düşük kurulu güce
sahip ve düşük üretim seviyesine sahip santraller olsa da, yukarıda dikkat çekilen
hususlar çerçevesinde, Kadıncık 1 ve Kadıncık 2 HES santralleri tarafından üretilen
elektriğin bölge için vazgeçilmez olup olmadığı, anılan santrallerin fiyat
belirleyici/marjinal üretici santral olup olmadığı ve bulundukları bölgede iletim kısıtı
bulunup bulunmadığı konularında inceleme kapsamında TEİAŞ’tan bilgi istenmiştir.
TEİAŞ’tan gelen, anılan santrallerin fiyat belirleyici/marjinal üretici olmadığı, bölgeleri
için vazgeçilmez nitelikte olmadığı ve anılan santrallerin dengeleme birimi olarak
kullanılmadığı yönündeki bilgiler üzerine, işbu dosya kapsamında özelleştirmeye tabi
santrallerin yukarıda dikkat çekilen riskleri taşımadığı ve rekabetçi analizi daha dar
mecraya indirgemeye gerek olmadığı kanaatine varılmıştır. Netice itibarıyla, elektrik
üretimi pazarında yukarıda belirtilen yoğunlaşma düzeyleri çerçevesinde bildirim konusu
işlem ile yatay eksende herhangi bir pazarda hâkim durum yaratılmasının veya mevcut
hâkim durumun güçlendirilmesinin ve böylece rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının
söz konusu olmayacağı sonucuna ulaşılmıştır.
G.5.3. Dikey Bütünleşmeye İlişkin Değerlendirme
(28) Elektrik endüstrisinin serbestleşme sürecindeki yeniden yapılandırılmasında üretim,
iletim, dağıtım ve perakende satış faaliyetlerinin hukuki olarak ayrıştırılması
öngörülmekle birlikte, üretim ve perakende satış faaliyetlerinin bütünleşmesinin
engellenmediği görülmektedir. Dikey bütünleşme sağlıklı işleyen rekabetçi bir piyasa
yapısı açısından hem olumlu hem de olumsuz sonuçlar doğurabilecektir.
(29) Üretim ve perakende satış bütünleşmesinin sağlanmasıyla elde edilen olumlu
sonuçlardan biri, tüm tüketicilerin serbest olmasıyla uzun dönemli ikili anlaşmaların
azalması ve üretim yatırımlarının cazibesini kaybetmesi riskini azaltmaya yönelik olarak
üretim yatırımlarının teşvik edilmesidir. Bunun yanında, spot piyasada oluşacak
değişken fiyat seviyelerine karşı da dağıtım/perakende satış firmalarının üretim ile
bütünleşik bir yapıya sahip olmasının avantaj yaratacağı ileri sürülebilir. Tüm
tüketicilerin seçme hakkını kazanmasıyla dikey bütünleşmenin bir risk olmaktan
çıkacağı yönünde görüşler bulunsa da, serbest olmayan tüketicilerden oluşan münhasır
bir müşteri portföyüyle özelleştirilen dağıtım firmaları dikkate alındığında, dikey
bütünleşmenin rekabetçi yapı bakımından hiçbir risk taşımadığını söylemek mümkün
değildir.




5 Case No: M.5224 EdF/British Energy
6 European Commission DG Competition Report on Energy Sector Inquiry (10.01.2007)
15-45/746-270
10/11
(30) Dağıtım bölgelerinde perakende satış faaliyetlerinde rekabetin oluşturulması açısından,
dağıtım şirketlerinin aynı ekonomik bütünlük içindeki üretim şirketleriyle ikili anlaşmalar
yapmaları elektrik üretim ve toptan satış ya da nihai tüketicilere satış pazarlarında
faaliyet göstermek isteyen ancak alt pazarda faaliyeti olmayan üretim şirketlerinin satış
yapmak üzere yeterli alıcı bulamamalarına; yeterli üretimi olmayan alıcıların da elektrik
tedarik etmek üzere yeterli satıcı bulamamalarına neden olabilecektir. Dikey bütünleşme
sonucu likiditenin azalması anlamına gelecek bu durum toptan satış fiyatlarında yüksek
dalgalanmalar yaratarak yeni yatırımlar için ciddi öneme sahip olan fiyat sinyallerini de
olumsuz etkileyebilecektir.
(31) Tüm bunlara ek olarak, dikey bütünleşme sonucunda dağıtım şirketlerine yapılan
satışlar bakımından yüksek fiyatla alınan elektriğin maliyetinin tüketicilere yansıtılması
riski ortaya çıkabilecektir. Bu nedenle, iyi işleyen bir ikili anlaşmalar piyasası
sağlanabilmesi açısından dağıtım ve üretim şirketlerinin özelleştirme işlemleri, dikey
bütünleşme yönüyle de ayrıntılı olarak ele alınmalı ve hem yapısal hem de davranışsal
olarak rekabetçi bir toptan satış piyasası oluşturulması sağlanmalıdır. Şüphesiz, üretim-
perakende satış bütünleşmesi ile piyasada hâkim durum yaratma riski, üretim ve/veya
perakende satış seviyelerinde yoğunlaşmanın varlığı halinde ortaya çıkacaktır. Bahse
konu dikey bütünleşme hususu elektrik dağıtım özelleştirmelerine ilişkin geçmiş tarihli
Kurulumuz kararlarında değerlendirilmiş ve bugüne kadarki kararlarda dikey bütünleşme
konusunun özellikle -bu dosyanın da konusunu oluşturan- üretim özelleştirmeleri
sürecinde daha ayrıntılı olarak ele alınacağı belirtilmiştir.
(32) Bu noktada, bir önceki bölümde üretim seviyesinin ele alınmış olmasından hareketle
elektrik dağıtım/tedarik pazarlarındaki durumun teklif sahipleri bakımından ele alınması
gerekebilecektir. Bununla birlikte, teklif sahibi teşebbüslerden sadece İÇTAŞ’ın elektrik
dağıtımı alanında faaliyet göstermesi bir yana, işbu özelleştirme işlemi sonucunda teklif
sahiplerinin elektrik üretim piyasasında %(…..)’e bile ulaşmayan pazar payı ve
özelleştirilen teşebbüslerin yaklaşık %(…..)’lik pazar payı dikkate alındığında, dikey
bütünleşme sonucu ortaya çıkabilecek pazar kapatma (girdi kapatma/müşteri kapatma)
endişesinin de bu işlem bakımından mevcut durumda söz konusu olmadığı kanaatine
varılmıştır.















15-45/746-270
11/11
H. SONUÇ
(33) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre,
a) Elektrik Üretim A.Ş.’ye ait Kadıncık 1 ve Kadıncık 2 Hidroelektrik Santralleri ile bu
santraller tarafından kullanılan taşınmazların "İşletme Hakkının Verilmesi" yöntemi ile
özelleştirilmesi kapsamında söz konusu varlıkların teklif sahiplerinden,
- IC İçtaş Hidroelektrik ve Termik Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş. veya
- Mutlucan Tuz Madencilik İnşaat Turizm Otomotiv Petrol Nakliye Sanayi ve Ticaret
A.Ş. - Şenol MUTLU Ortak Girişim Grubu veya
- Yapısan Elektrik Üretim A.Ş.
tarafından devralınması işleminin, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında
Kanun’un 7. maddesi ve bu maddeye dayanılarak çıkarılan 2013/2 sayılı
Özelleştirme Yoluyla Devralmaların Hukuki Geçerlilik Kazanabilmeleri İçin Rekabet
Kurumuna Yapılacak Ön Bildirimlerde ve İzin Başvurularında Takip Edilecek Usul ve
Esaslar Hakkında Tebliğ kapsamında izne tabi olduğuna;
b) Adı geçen teklif sahiplerinden herhangi biri tarafından gerçekleştirilecek muhtemel
devralma işlemi sonucunda aynı Kanun maddesinde yasaklanan nitelikte hakim
durum yaratılmasının veya mevcut bir hakim durumun güçlendirilmesinin ve böylece
rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu olmadığına, bu nedenle bildirim
konusu işleme izin verilmesinde sakınca bulunmadığına
OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.









Full & Egal Universal Law Academy