Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 15-29/425-121
Karar Türü: Menfi Tespit ve Muafiyet
Konu: Bankaların sahip oldukları ATM ağlarının, diğer banka müşterilerinin banka kartı ile nakit çekme ve bakiye sorma hizmetlerine açılması amacıyla yapılan ATM Banka Kartı Paylaşım Platformu Protokolü çerçevesinde Platform çatısı altında kurulan oluşumun, Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. bünyesine dahil edilmesi işlemine menfi tespit verilmesi talebi
Karar Tarihi: 09.07.2015

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2015-4-21 (Muafiyet)
Karar Sayısı : 15-29/425-121
Karar Tarihi : 09.07.2015
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Reşit GÜRPINAR, Fevzi ÖZKAN,
Dr. Metin ARSLAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ, Kenan TÜRK
B. RAPORTÖRLER : Dr. Hakan BİLİR, Selvi KOCABAY, Şevket GÜLTEKİN
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : Bankalararası Kart Merkezi A.Ş.
Temsilcisi: Av. Dr. İ. Yılmaz ASLAN
Gazi Umur Paşa Sok. Bimar Plaza 38/8 Beşiktaş/İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: Bankaların sahip oldukları ATM ağlarının, diğer banka
müşterilerinin banka kartı ile nakit çekme ve bakiye sorma hizmetlerine açılması
amacıyla yapılan ATM Banka Kartı Paylaşım Platformu Protokolü çerçevesinde
Platform çatısı altında kurulan oluşumun, Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. bünyesine
dahil edilmesi işlemine menfi tespit verilmesi talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 20.04.2015 tarihinde giren başvuru üzerine
düzenlenen 24.06.2015 tarih ve 2015-4-21/MM sayılı Muafiyet/Menfi Tespit Ön İnceleme
raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; bildirim konusu işleme süresiz olarak bireysel
muafiyet tanınmasında sakınca bulunmadığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. İlgili Pazar
G.1.1. İlgili Ürün Pazarı
(4) BKM bünyesinde yürütülecek ATM paylaşımına ilişkin çalışmaların konusunu, ATM’lerden
banka kartı aracılığı ile nakit çekim ve bakiye sorma hizmetleri oluşturmaktadır. Diğer
taraftan ATM’ler aracılığıyla yapılacak işlemlerin kapsamının genişletilmesi mümkün
olabilecektir. Bu çerçevede, mevcut dosya bakımında ilgili ürün pazarı “ATM hizmetleri”
olarak tanımlanmıştır.
(5) Bunun yanı sıra, müşterilerin ATM’lerden para çekmelerini sağlayan banka kartları
müşterinin mevduat hesabına bağlı olduğundan, yukarıda bahsi geçen Kurul kararlarına
paralel biçimde, inceleme konusu ATM paylaşımından dolayı etkilenmesi muhtemel ikinci
ilgili ürün pazarı da “mevduat bankacılığı hizmetleri” pazarı olarak belirlenmiştir.
G.1.2. İlgili Coğrafi Pazar
(6) Bildirime konu uygulamaya, ATM Banka Kartı Paylaşım Platformuna (Platform) üye olan ve
Türkiye genelinde faaliyet gösteren bankaların ATM’leri dahil olup ayrıca bu ATM’lerden söz
konusu bankaların banka kartı sahibi tüm müşterileri faydalanabilecektir. Buna ek olarak,
ATM paylaşımı yoluyla elde edilecek maliyet tasarruflarının veya bu paylaşımdan
etkilenecek yatırım kararlarının ve mevduat bankacılığındaki olası rekabet artışlarının ülke
genelinde sonuçları olacağından dosya kapsamında ilgili coğrafi pazar, “Türkiye” olarak
15-29/425-121
2/6

tespit edilmiştir.
G.2. Bildirime Konu İşlem
(7) Dosya konusu bildirim ile ATM Platform Komitesi altında idare olunan Platformun yönetimi ve
idaresinin BKM bünyesine dahil edilmesi işlemine menfi tespit verilmesi talep edilmiştir.
(8) Yapılan bildirimde, Rekabet Kurulunun 28.01.2010 tarih ve 10-10/89-39 sayılı kararıyla üç yıl
süre ile 02.05.2013 tarih ve 13-25/347-163 sayılı kararıyla ise süresiz bireysel muafiyet
tanınan “ATM Banka Kartı Paylaşım Platformu Protokolü” (Protokol) çerçevesinde Platform
çatısı altında kurulan ve Protokole taraf olan bankaların birer üye ile temsil edildiği ATM
Platform Komitesinin; mevcut haliyle hızlı karar alamaması, toplantıların düzenli periyotlarla
ve tüm üyelerin katılımıyla gerçekleştirilememesi, alınan kararların BKM standartları ve
kuralları ile uyumluluğunun değerlendirilmesindeki güçlükler nedenleriyle BKM çatısı altında
yapılandırıldığı belirtilmektedir. Bu çerçevede, 16.12.2013 tarihinde ATM Platform
Komitesinin BKM bünyesine alınması karara bağlanmış ve yeni Komitenin Nisan 2014’te
oluşturularak çalışmalarına başlaması öngörülmüştür. Öte yandan, 27.02.2014 tarihli BKM
Yönetim Kurulu kararı ile Platform kapsamında, ücretlendirme, pazarlama, iş geliştirme,
güvenlik, banka ve müşteri ihtiyaçlarının analizi konuları ile operasyonel konularda
çalışmalar yapmak üzere BKM bünyesinde “ATM Paylaşım Komitesi” oluşturulmuştur. 2014
yılı Ağustos ayında ise “BKM Çalışma Komiteleri Yönetmeliği” çıkarılmıştır. Ardından da
ATM paylaşım hizmetlerinin tanımlanması ile ATM paylaşımında uyulması gereken kurallara
ve uygulamaya açıklık getirilmesi amacıyla “Banka Kartı Paylaşım Yönetmeliği” çıkarılmış ve
söz konusu yönetmelik Protokolün yerini almıştır.
(9) Banka Kartı Paylaşım Yönetmeliği’nin 1. maddesinde Platformun, BKM üyelerinin banka
kartlarının diğer tüm üye bankaların ATM’lerinden nakit çekme ve bakiye sorma işlemleri
bakımından kabulünü sağlamaya yönelik oluşturulduğu belirtilmiştir. Uygulamalar ve kuralları
düzenleyen 2. bölümdeki hükümlerin önemli ölçüde Protokol ile benzerlik taşıdığı
görülmektedir. Nitekim Banka Kartı Paylaşım Yönetmeliği’nde, Protokolün ücretlendirmeye,
Platformun desteklediği işlemlere, Platforma katılacak banka kartı ve ATM’lere, takas ve
hesaplaşmaya ilişkin hükümler ile ATM paylaşımına ilişkin bankalar arası yapılacak ikili
anlaşmalara yönelik hükümler korunmuştur. Bankalar arasında uygulanacak ücretler
Protokolde olduğu gibi standart ve tek ATM ücretlendirmesi şeklinde belirlenmiş, bu
kapsamda komisyon oranları ve sabitlerinin düzeyinde herhangi bir değişiklik yapılmadan
aynı rakamların uygulanmaya devam edilmesi öngörülmüştür. Diğer taraftan, ATM Platform
Komitesine ilişkin düzenlemenin kapsamı genişletilmiş, sisteme yeni giren bankalardan
katılım ücreti alınacağına ilişkin düzenleme ise yürürlükten kaldırılmıştır1.
(10) Buna ek olarak, Protokolde yer almadığı halde Banka Kartı Paylaşım Yönetmeliği’nde, tek
ATM ücretlendirmesinin tanımına; paylaşımda yer alan BIN listesine; standart ATM/tek ATM
komisyon farklılaştırmasının, takas-hesaplaşma ve müşteri itirazlarının, ATM işlem iadeleri
ile işlem iptallerinin, ücretlerinin işlem anında müşteriye gösterilmesinin, ücretlendirmenin,
sertifikasyonun ve ATM’lerde alıkonan kartların imha edilmesinin ne şekilde
gerçekleştirileceğine ilişkin hükümlere yer verilmiştir.
(11) Yeni oluşum ile birlikte, BKM bünyesinde yapılanan ATM Platform Komitesinin, BKM
Çalışma Komiteleri Yönetmeliği’nde belirtilen esaslar dahilinde oluşturularak görev yapacağı
hükme bağlanmıştır. Söz konusu yönetmelikte BKM bünyesinde kurulan Komitenin alacağı

1 Bildirimde, yapılan değişiklikle Yönetmelik gereği BKM üyesi olan ve banka kartı ve/veya ATM’si olan tüm
bankaların Platforma dahil olduğu, bu nedenle ek bir katılım prosedürü ve katılım ücreti öngörülmediği
belirtilmiştir.
15-29/425-121
3/6

kararların uygulamaya konulmadan önce Protokole taraf olan bankaların onayına sunulacağı
belirtilmiştir.
(12) Bildirimde, halihazırda 27 bankanın üye olduğu2 Platformun yönetiminden sorumlu olan ve
BKM bünyesinde oluşturulan ATM Platform Komitesinin toplanma ve karar nisaplarının
önceki durumla fiilen aynı olduğu, ancak yeni yapının eski yapıya göre kapsamının
genişletildiği belirtilmiştir. Aşağıda BKM Çalışma Komiteleri Yönetmeliği’nde yer aldığı üzere
anılan ATM Platform Komitesinin oluşumuna, toplanma ve karar alma esaslarına ilişkin
bilgilere yer verilmiştir:
(13) BKM Çalışma Komiteleri Yönetmeliği’nin 3.2. maddesinde, ATM Platform Komitesinde, BKM
Yönetim Kurulu tarafından, BKM Yönetim Kurulu üyeleri veya BKM ortağı bankaların
yöneticileri arasından 2 yıl süreyle atanan bir başkan, BKM Genel Müdürü tarafından BKM
çalışanları arasından atanan bir başkan yardımcısı ile 13 temsilci olmak üzere toplam 15
kişinin görev aldığı hükme bağlanmıştır. ATM Platform Komitesine üye 13 banka
temsilcisinin ise,
- Önceki takvim yılının (Ocak-Aralık), kredi kartı issuer ve acquirer (ihraççı ve kabulcü)
alışveriş ve nakit avans toplam işlem adetlerine göre yapılacak sıralamada yer alan ve
Başkan’ın temsil ettiği üye dışında kalan ilk beş üyeden,
- Önceki takvim yılının (Ocak-Aralık), banka kartı issuer ve acquirer (ihraççı ve kabulcü)
alışveriş ve nakit avans toplam işlem adetlerine göre yapılacak sıralamada yer alan ve
Başkan’ın temsil ettiği üye ile kredi kartı sıralamasında ilk beş üye dışında kalan ilk beş
üyeden,
- Komiteler Genel Kurulu tarafından oylamayla seçilecek üç asil ve üç yedek üyeden,
oluştuğu ifade edilmiştir.
(14) BKM Çalışma Komiteleri Yönetmeliği’nin 3.5. maddesinde ise ATM Platform Komitesinin,
Başkan veya yokluğunda Başkan Yardımcısı yönetiminde en az 10 kişi ile toplanacağı ve
kararların katılan kişi sayısının yarısından bir fazlasının oyu ile alınacağı belirtilmektedir. Söz
konusu Yönetmelik’in bu kısmından 2/3 toplantı nisabı uygulamasının korunacağı, ancak
karar nisabı oranının %50‘ye düşürülerek daha kolay karar alınmasının sağlanacağı
anlaşılmaktadır.
(15) ATM Platform Komitesi, BKM bünyesine taşınmadan önce Platforma dahil olan bankaların
birer temsilcisinden oluşmaktayken, sadece oy hakkı bulunan bankalar (Platformda
kullanılabilen ATM sahibi olan veya banka kartı ihraç ortalamaları tüm bankalar için %4 ve
üzerinde olan bankalar) karar almada söz sahibi idi3. Yeniden yapılanma sonucunda ise
ATM Platform Komitesi, başkan, başkan yardımcısı, 13 asil ve 3 yedek üye olmak üzere 18
banka temsilcisinden teşekkül edecek olup, söz konusu bankalar karar alma süreçlerinde
aktif rol alacaktır.
G.3. Değerlendirme
(16) Bildirim konusu menfi tespit talebinin değerlendirilmesinde, Kurulumuzun 28.01.2010 tarih ve
10-10/89-39 sayılı kararıyla üç yıl süre ile 02.05.2013 tarih ve 13-25/347-163 sayılı kararıyla
ise süresiz bireysel muafiyet tanınan sisteme yeni oluşum ile birlikte getirilen farklılıklar

2 Platforma üye banka sayısı 28 iken, Bankpozitif Kredi ve Kalkınma Bankası A.Ş.’nin BKM üyeliği askıya
alındığında üye banka sayısı 27’e düşmüştür.
3 Bildirimde, önceki haliyle Komitede 2 bankanın oy hakkına sahip olmadığı, geri kalan 26 bankanın karar alma
süreçlerinde yer aldığı belirtilmiştir.
15-29/425-121
4/6

dikkate alınmıştır.
(17) Yukarıda da yer verildiği üzere, 26 bankanın üye olduğu ve her bir bankanın birer üye ile
temsil edildiği ATM Platform Komitesi altında faaliyet gösteren Platform, 2014 yılında
çıkarılan BKM Çalışma Komiteleri Yönetmeliği ile Banka Kartı Paylaşım Yönetmeliği esas
alınarak, BKM bünyesinde oluşturulan ve alt komite niteliğini taşıyan ATM Platform Komitesi
çatısı altında idare olunmaya başlanmıştır. Protokolün yerini alan Banka Kartı Paylaşım
Yönetmeliği, genel olarak Protokol ile aynı hükümleri içermektedir. Nitekim önceki Kurul
kararlarında 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 4.
maddesine aykırı olduğu değerlendirilen kart sahibi bankanın ATM sahibi bankaya
ödeyeceği takas komisyonunun (standart ve tek ATM ücretlendirmesi) belirlenmesine ve
bankaların başka bir yerel ATM ve banka kartı paylaşımında yer alamamasına, ATM
Platform Komitesinin onayıyla sadece BKM’nin sağladığı altyapı kullanılarak ATM ve banka
kartları ile ilgili ikili paylaşım anlaşmaları yapabilmesine ilişkin düzenlemeler aynen
korunmuştur. Diğer taraftan önceki kararlarda rekabeti kısıtlayıcı olabileceği değerlendirilen,
yeni bankalardan sisteme giriş için katılım ücreti alınması uygulamasına son verilmiştir.
Bunun dışında, sistemin işleyişine ilişkin birtakım düzenlemelere Banka Kartı Paylaşım
Yönetmeliği’nde daha ayrıntılı yer verildiği görülmektedir.
(18) Bununla birlikte, yukarıda ayrıntılı bir şekilde yer verildiği üzere yeniden yapılanma ile ATM
Platform Komitesine ilişkin düzenlemenin kapsamı genişletilmiş, anılan Komitede görev
alacak başkan, başkan yardımcısı ile üyelerin seçilme şekilleri ile söz konusu Komitenin
toplanma ve karar nisapları yeniden düzenlenmiştir. Ancak anılan düzenlemelerin
Platformun işleyişinde, üyelik, toplanma ve karar alma süreçlerinde esaslı bir değişikliğe yol
açmayacağı, bu çerçevede ilgili pazarda rekabeti kısıtlayıcı bir etki doğurmayacağı
anlaşılmaktadır.
(19) Esasen, yeni oluşum Kurulun geçmiş tarihli kararlarında bireysel muafiyet tanınan sistemden
esasları itibarıyla önemli değişiklikler içermese de değerlendirme tesis edilen oluşumun yeni
bir işlem olduğu dikkate alınarak yapılmıştır. Bu nedenle daha önce, 28.01.2010 tarih ve 10-
10/89-39 sayılı Kurul kararıyla üç yıl süre ile 02.05.2013 tarih ve 13-25/347-163 sayılı
kararıyla ise süresiz bireysel muafiyet tanınan sisteme, aynı gerekçeler ile menfi tespit
verilemeyeceği açıktır.
(20) Zira yeniden yapılanma sürecinde çıkarılan Banka Kartı Paylaşım Yönetmeliği’nde bankalar
arası takas komisyonuna esas teşkil eden ücretlerin bankalar tarafından birlikte belirlenmesi
ve bankaların başka bir yerel ATM ve banka kartı paylaşımında yer alamaması, ATM
Platform Komitesinin onayıyla sadece BKM’nin sağladığı altyapı kullanılarak ATM ve banka
kartları ile ilgili ikili paylaşım anlaşmaları yapabilmesi 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi
kapsamında ihlal teşkil edebileceğinden, işleme menfi tespit verilmesi uygun değildir.
(21) Diğer taraftan Kurulun yukarıda sözü edilen kararlarına esas teşkil eden hususlarda
herhangi bir değişiklik olmadığından, işlemin 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesi çerçevesinde
bireysel muafiyetten yararlanmaya devam edebileceği değerlendirilmektedir.
(22) Bu noktada, 02.05.2013 tarih ve 13-25/347-163 sayılı Kurul kararında bireysel muafiyetin
süresine ilişkin yapılan değerlendirmede dikkate alınan ATM sayısı ve yabancı ATM kullanım
oranlarının gelişimine ilişkin değerlendirmede bulunmakta fayda vardır. Nitekim 28.01.2010
tarih ve 10-10/89-39 sayılı kararda, ilgili pazardaki ATM yatırımlarının azaltılması yoluyla
tüketicilerin daha çok yabancı ATM ücreti ödemek durumunda bırakılması endişesiyle
muafiyetin üç yıl ile sınırlandırılmasına karar verilmiş, böyle bir endişenin mevcut olmaması
nedeniyle ise bir sonraki kararda işleme süresiz muafiyet tanınmıştır.
15-29/425-121
5/6

(23) Bu çerçevede, 2009-2014 yıllarında Türkiye’de mevcut ATM sayısı ve bu sayıların ilgili yıllar
arasındaki değişimi incelenmiştir. Dosya mevcudu bilgilerden ATM sayısının yıllar içerisinde
arttığı, kurulan sistemin ATM sayısının azaltılması yoluyla yabancı ATM kullanımına yol
açarak tüketicilerin daha fazla yabancı ücret ödemesine neden olmadığı anlaşılmaktadır. Bu
durum yabancı ATM kullanım oranlarına ilişkin verilerle de doğrulanmaktadır. Nitekim 2010-
2014 döneminde yabancı ATM kullanım oranlarında artış olmamış, aksine 2011 yılında %3,1
olan oran 2014 yılı sonunda %2,6’ya gerilemiştir.
(24) Öte yandan, elde edilen bilgilerden; bankalar arasında uygulanacak takas komisyonuna
temel teşkil eden komisyon sabitinin yıllar itibarıyla artmakla birlikte, söz konusu artış
oranlarının Kurulun ilk muafiyet kararı çerçevesinde gerçekleştiği, bu çerçevede nakit çekim
ve bakiye sorma sabitlerine, ilk üç yılda sırasıyla toplam %20 ve %21 oranlarında artış
yapıldığı, 2012 sonrasında ise komisyon sabitlerinde herhangi bir değişme olmadığı ve 2012
yılında tespit edilmiş olan ücretlerin kullanılmaya devam edileceği anlaşılmaktadır.
(25) Yukarıda yer verilen hususlar bir arada değerlendirildiğinde, dosya konusu işleme 4054
sayılı Kanun’un 5. maddesi çerçevesinde bireysel muafiyet tanınmasının uygun olacağı
kanaatine varılmıştır.
H. SONUÇ
(26) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre,
ATM Banka Kartı Paylaşım Platformu Protokolü çatısı altında kurulan ve protokole taraf olan
tüm bankaların birer üye ile temsil edildiği oluşumun, Platform çatısı altından alınarak BKM
bünyesine dâhil edilmesi için, ATM Platform Komitesinin ve BKM Yönetim Kurulunun verdiği
kararlar ile BKM bünyesinde konuyla ilgili yönetmelikler çıkarılarak yapılan çalışmalara
1- Banka Kartı Paylaşım Yönetmeliği çerçevesinde bankalar arasında takasa konu ücretlerin
ATM Platform Komitesine üye bankalar tarafından birlikte belirlenmesinin, bankaların başka
bir yerel ATM ve banka kartı paylaşımında yer alamaması, Komitenin onayıyla sadece
BKM’nin sağladığı altyapı kullanılarak ATM ve banka kartları ile ilgili ikili paylaşım
anlaşmaları yapabilmesinin Kanun’un 4. maddesine aykırılık teşkil etmesi nedeniyle menfi
tespit belgesi verilemeyeceğine,
2- Bununla birlikte ilgili çalışmalara 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesi çerçevesinde süresiz
olarak bireysel muafiyet tanınmasına
OYÇOKLUĞU ile karar verilmiştir.














15-29/425-121
6/6

KARŞI OY

(09.07.2015 tarihli 15-29/425-121 Sayılı Kurul Kararı)




Bankaların sahip oldukları ATM ağlarının, diğer banka müşterilerinin banka kartı ile nakit
çekme ve bakiye sorma hizmetlerine açılması amacıyla yapılan ATM Banka Kartı Paylaşım
Platformu Protokolü çerçevesinde Platform çatısı altında kurulan oluşumun, Bankalararası
Kart Merkezi A.Ş bünyesine dahil edilmesi işlemine menfi tespit verilmesi talebine ilişkin
karara; konunun BDDK’nın görev alanına girdiğini, Rekabet Kurulu tarafından işlem tesis
edilmesine yer olmadığını düşündüğümden katılmıyorum.





Dr.Metin ARSLAN
Kurul Üyesi




Full & Egal Universal Law Academy