Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 15-10/138-61
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Kayseri Fırıncılar ve Uncular Odası’nın Kayseri’de ekmek satışı alanında faaliyet gösteren fırıncıların ekmek satış fiyatlarına müdahale ettiği ve bu kapsamda ilgili teşebbüsleri belirli bir fiyat düzeyinden satışa zorladığı iddiası
Karar Tarihi: 05.03.2015

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARLARI

Dosya Sayısı : 2014-3-84 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 15-10/138-61
Karar Tarihi : 05.03.2015
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Reşit GÜRPINAR, Fevzi ÖZKAN,
Dr. Metin ARSLAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ
B. RAPORTÖRLER : Mazlum YALÇINKAYA, Yusuf ÜLKER
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : -Hasan ÖZ
Adres: Cumhuriyet Mah. Serdar Cad. Vakıf Çarşı İş Hanı Kat:4
No:28 Melikgazi/KAYSERİ
- Şükrü ÇİLKOLUKISA-Somuncu Baba Unlu Mamulleri
Hüriyet Mah. Fırat Cad. No:72/A Melikgazi/KAYSERİ

D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : - Kayseri Fırıncılar ve Uncular Odası
Adres: Serçeönü Mah. Ahmet Paşa Cad. Eraslan İş Merkezi
No:26 D:22 Kocasinan/KAYSERİ
-Türkiye Ekmek Üreticileri Federasyonu
Adres: Sancak Mah. Tiflis Cad. Sema Yazar Sok. No: 3/7
Çankaya/ANKARA
(1) E. DOSYA KONUSU: Kayseri Fırıncılar ve Uncular Odası’nın Kayseri’de ekmek
satışı alanında faaliyet gösteren fırıncıların ekmek satış fiyatlarına müdahale ettiği
ve bu kapsamda ilgili teşebbüsleri belirli bir fiyat düzeyinden satışa zorladığı
iddiası.

(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle;
- Kayseri Fırıncılar ve Uncular Odası (ODA) tarafından Kayseri’de ekmek satışı
alanında faaliyet gösteren teşebbüslerin ekmek satış fiyatlarına müdahale edildiği, 50
Kuruş olan ekmeğin azami fiyatının Eylül ayında ODA kararıyla 85 kuruşa
yükseltildiği, belirlenen bu fiyat altında satış yapan fırıncıların ODA tarafından hem
sözlü hem de basın yoluyla tehdit edildiği
ifade edilerek, söz konusu uygulamalar ile ilgili olarak 4054 sayılı Rekabetin
Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun) çerçevesinde gereğinin yapılması
iddiaları dile getirilmiştir.

(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 07.11.2014 tarihinde intikal eden başvuru
26.11.2014 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek, 14-46/852-M sayı ile önaraştırma
yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca yapılan inceleme üzerine hazırlanan
24.02.2015 tarih ve 2014-3-84/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara
bağlanmıştır.

15-10/138-61
2/5

(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; önaraştırma konusuna ilişkin olarak ilgili
teşebbüsler hakkında 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına
gerek olmadığı ifade edilmiştir.

I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(5) Dosya mevcudu bilgiler çerçevesinde, ilgili ürün pazarları ve ilgili coğrafi pazar
belirlenmesine gerek görülmemiştir.

(6) Ekmek üretimi gerçekleştiren teşebbüsler, niteliklerine göre “esnaf” veya “tacir” olarak iki
kategoride değerlendirilmektedir. Faaliyetlerini esnaf yahut tacir olarak sürdüren ekmek
üreticilerinin fiyatlandırma hususunda tâbi oldukları ilgili mevzuat farklılaşmaktadır.

(7) Esnaf ve Sanatkârlar Odalarına bağlı esnaf niteliğindeki işletmeler 5362 sayılı Esnaf ve
Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun 62. maddesine göre belirlenen azami
fiyatlara uymak durumundadır.

(8) Ticaret ve sanayi odalarına kayıtlı tacir ve sanayici niteliğindeki işletmeler ise, 5174 sayılı
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nun (5174 sayılı Kanun)
12. maddesi ve bu maddeye dayanarak çıkarılan “Tacir ve Sanayiciler Tarafından
Üretilen Mal ve Hizmetlerin Azami Fiyat Tarifelerinin Düzenlenmesi Hakkında
Yönetmelik” hükümleri çerçevesinde belirlenen azami satış fiyat tarifesine uymak
durumundadır.

(9) Başvurunun ekinde ODA tarafından belli bir fiyatın altında ekmek satışı yapılmasını
önlemeye yönelik uygulamaların konu edildiği gazete haberleri ve ODA’ya ait sosyal
medya hesabından yapılan paylaşımlara ait ekran çıktılarına yer verilmiştir. İnternet
ortamında başvurunun ekinde sunulan belgeler ışığında ilave bir araştırma yapıldığında
Kayseri ilinde ODA’nın ekmek satış noktalarına belli bir fiyatı dikte etmeye yönelik
uygulamalarının konu edildiği çok sayıda haberin mevcut olduğu görülmektedir.

(10) 12.11.2014 tarihli “Kırıkkale’de film gibi rekabet denetimi” başlıklı haberde1 “Kayseri’de
nefes kesen denetim” başlıklı haberin görüntülerinde olduğu gibi Federasyon Başkanı,
zabıta ve polis memurları eşliğinde, Federasyon yetkililerinin rayiç fiyat olarak
adlandırdığı, gerçekte azami fiyat haddini ifade eden fiyatın altında satış yapan iş
yerlerine baskın gerçekleştirmekte olduğu görülmektedir. Federasyon Başkanının rayiç
fiyatın altında ekmek satanları, düşük fiyatta ekmek satmaya devam etmeleri halinde
haklarında hukuki süreç başlatılacağı yönünde kesin bir dille uyardığı görülmektedir.

(11) Haberin girişinde Gıdavizyon muhabiri: “Kırıkkale’de Ekmek Üreticileri Federasyonu
öncülüğünde fırınlara rekabet baskınları düzenleniyor. Polis ve zabıta eşliğinde fırınlara
giriliyor ve burada fiyat denetimleri yapılıyor” ifadeleri kullanmış, Federasyon Başkanı ise
“Şu an Kırıkkkale’deki bütün fırıncılarımız birlik ve beraberlik sağladılar fakat haklarında
şikayet üzerine gelmiş olduğumuz fırınların hiçbir şekilde hijyen olmadığı ve aynı
zamanda sağlıklı bir ekmek üretimi yapılmadığı ve aynı zamanda ucuz ekmek sattıklarını
tespit ettik burada. Şimdi bunlara bir uyarı niteliğinde gerekli görüşlerimizi yetkili
arkadaşlarımıza söyledik. İnşallah başkanımız bununla ilgili gerekli görüşmelerini
yaptıktan sonra da, uymadıkları takdirde önümüzdeki hafta süreci içerisinde
Federasyonumuzun hukuk müşavirliği tarafından savcılığa ve sağlık il müdürlüğüne ve
tarım il müdürlüğü ile gerekli yasal süreçler başlayacak… Türkiye’nin genelinde
uygulamış olduğumuz ekmek maliyet fiyatları uygulaması neticesinde itibariyle de burada
şuan da Kırıkkale’de herhangi bir sıkıntı yok. Sadece burada işte bahsedilen 3-4 tane

1
15-10/138-61
3/5

fırıncılarımız içinde gerçekleşti. Şuanda bu 3-4 fırıncımızda birisine geldik denetimlerini
yaptık ama hiçbir şekilde hoşumuza gitmeyen görüntülere şahitlik yapmış olduk” demiş,
muhabirin “fiyatlar nasıl burda heralde ucuz satıyor?” sorusu üzerine de, “Aynı şekilde
adam 50 kuruşa 60 kuruşa ekmek satıyor burada. Normal odalarımızın açıklamış olduğu
en kaliteli ekmeğin 75 kuruş, 80 kuruş, ilden ile bunların fiyatları da değişiyor ama şimdi
arkadaşlar burada düzelteceklerini söylediler” ifadelerini kullanmıştır.

(12) 01.11.2014 tarihli “Bolulu Fırıncılar rekabete karşı harekete geçti” başlıklı haberde2
“Yaklaşık 11 yıl boyunca rekabet eden Bolulu fırıncılar, Çankırı'daki rekabet kararının
ardından harekete geçti. Mahkeme kararının çıkarılmasına öncülük eden Ekmek
Üreticileri Federasyonu'nu ziyaret eden fırıncılar, Federasyon'a üye olarak rekabete karşı
örgütlü bir şekilde mücadele etmek istediklerini belirtti.” açıklamasına yer verildiği
görülmektedir. Ayrıca, “Başkan” olarak hitap edilen Bolu Yıldız Ekmek fırını sahibi: “Fırıncı
arkadaşlarla geldik şuan 5-6 kişi buradayız ama toplu olarak herhalde 20 kişi oluruz
gibime geliyor. Kendimize oda kuracağız, odayı kurduktan sonra da aramızda
rekabeti ortadan kaldıracağımıza inanıyorum.” ifadelerinde bulunmuştur.

(13) 14.10.2014 tarihli “Fırıncılık Tarihinde bir ilk, Fırınlara rekabet denetimi” başlıklı haberde3
“Çankırı Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından verilen ve Türkiye fırıncılık sektörünün
gündemine bomba gibi düşen rekabet kararının ardından, ucuz ekmek satışına son
vermek için başlatılan çalışmalar tüm hızıyla sürüyor.” ifadelerine yer verilmiştir. Bursa’da
gerçekleştirilen baskınların konu edildiği habere ait görüntülerde Federasyon Başkanı
Murat KAVUNCU’nun azami fiyat haddinin altında ekmek satan birçok yerde fiyatın
yükseltilmesine ilişkin telkin ve uyarılarda bulunduğu görülmektedir. Haberde en dikkat
çekici noktalardan biri de 50 Kuruş’tan ekmek satan bir üreticinin, haberi yapan
muhabirin “50 kuruş kurtarıyor mu?” sorusuna cevaben, 50 Kuruşluk fiyatın
halihazırda karlı bir şekilde satış yapmasına olanak sağladığını ifade etmesine
rağmen, söz konusu yargı kararları öne sürülerek ekmeğin fiyatını yükseltmesi yönünde
ikna çabasına girişilmesidir.

(14) ODA’da yapılan yerinde incelemede “ucuz ekmek satanlar” başlığı atında fırın unvan ve
adreslerinin yer aldığı listeler, rayiç fiyatın altında satış yapanlara karşı hukuki yollara
başvurulmasına ilişkin ODA yönetim kurulu kararının yer aldığı karar defteri, bazı fırınların
yine fırıncı olan bazı kimselere zimmetlendiğini gösteren bir çizelge, başvurunun ekinde
de yer verilen sosyal medya hesabından yapılan paylaşımların yer aldığı ekran çıktıları
elde edilmiştir. “Ucuz Ekmek Satanlar” başlıklı belgede ucuza ekmek satan fırın ve ekmek
satış noktalarının ticari unvanları ve adresleri yer almaktadır. Yerinde incelemede elde
edilen bir başka belgede söz konusu listelerde yer alan teşebbüslerden rayiç fiyatın
altında satarak haksız rekabet oluşturanlar hakkında hukuki yollara başvurulabilmesi için
ODA başkanın yetkilendirilmesine ilişkin yönetim kurulu kararını içermektedir.

(15) Yönetim Kurulu Karar Defteri’nde yer alan 20.01.2015 tarih ve 1/A sayılı kararda ODA’nın
rayiç fiyat altında ekmek satanlar konusunu görüştüğü anlaşılmaktadır.

(16) ODA bilgisayarından elde edilen beş ekmek üreticisinin her birine beş ile yedi arasında
değişen sayıda ekmek üreticisinin zimmetlendiği görülmektedir. Ayrıca, bu beş ekmek
üreticisinin hiçbir masraf talep etmeden kendilerine verilen işle meşgul olacağı, bu beş
kişinin üzerinde üç kişilik bir heyet olacağı, alınan kararlara diğer fırıncıların hiçbir şekilde
itiraz edemeyeceği ifadelerden anlaşılmaktadır.


2
3
15-10/138-61
4/5

(17) Yerinde inceleme sırasında haksız rekabette bulundukları iddiasıyla ODA tarafından
ihtarname çekilen bazı fırınlar olduğu görülmüştür.

(18) ODA’nın Kayseri ekmek pazarında ekmek satışı gerçekleştiren teşebbüslere azami fiyat
haddini nihai satış fiyatı olarak dikte etmeye yönelik bazı uygulamalarının mevcut olduğu
önaraştırma döneminde tespit edilmiştir.

(19) Son dönemde yerel ve ulusal basında sıklıkla “Ekmek Artık Tek Fiyattan Satılacak”,
“Rekabet Yapan Fırıncılara Cezalar Yağacak”, “1 Liranın Altında Ekmek Satan Fırınlar
Kapatılacak” gibi başlıklar altında, bir Yargıtay kararından bahisle ekmek piyasasında
rekabet edilemeyeceği yönünde haberlere yer verildiği görülmektedir. Yine bu kapsamda
fırıncıların bağlı bulunduğu bazı meslek örgütlerinin, söz konusu yargı kararları uyarınca,
ekmek piyasasında rekabet etmenin bir takım cezai müeyyidelere tabi olacağı yönünde
duyurularda bulunduklarına, bu konuda seminerler düzenlediklerine ve azami fiyat
haddinin altında satış yapanlara ihtarname çekerek azami fiyat haddinin altında satış
yapılmasının engellenmeye çalışıldığına şahit olunmaktadır.

(20) Bahse konu haberlerde değinilen ilgili yargı kararlarının; ticaret mahkemesi sıfatıyla
Çankırı 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin (İlk Derece Mahkemesi) 03.12.2013 tarih
2013/41-2013/472 sayılı kararı ve İlk Derece Mahkemesinin hükmünün usule ve kanuna
uygun bulunarak onanmasına karar verilen Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 23.06.2014
tarih, 2014/11805 sayılı kararı olduğu anlaşılmaktadır.

(21) İlk Derece Mahkemesinde görülen davada Çankırı ilinde faaliyet gösteren iki fırıncının
ekmeği maliyetinin altında satarak haksız rekabette bulunduğu iddiası ele alınmıştır.
Dosya kapsamında bilirkişi görüşüne başvurularak 250 gr. ekmeğin maliyeti tespit
ettirilmiştir. Bilirkişi tarafından, 1 adet ekmeğin maliyetinin, bulunulan il, kullanılan üretim
tekniği ve girdilerin özelliklerine bağlı olarak değişebileceği belirtilerek, 1 çuval undan
ortalama 240 adet ekmek üretilebilmesinden hareketle 1 adet ekmeğin maliyeti 60 kuruş
olduğu belirlenmiştir. Kararda dosyaya sunulan belgelerden ve toplanan delillerden yola
çıkılarak, maliyetler gereği 70 kuruştan satılması gereken 250 gr ekmeği, davalıların 40
kuruşa satmaları nedeniyle haksız rekabette bulunduklarına hükmedilmiştir. Yargıtay 11.
Hukuk Dairesi’nin 23.06.2014 tarih, 2014/11805 sayılı kararı ile İlk Derece Mahkemesinin
hükmünün usul ve kanuna uygun bulunarak onanmasına karar verilmiştir.

(22) Gelinen noktada mezkur yargı kararlarının, maliyet altı satış yapmak suretiyle haksız
rekabette bulunulduğuna hükmedilen kararda baz alınan maliyet eşiği Çankırı özelinde
hesaplanmış olmasına rağmen, yurt sathında fırıncılar arasında tek bir fiyatın geçerli
kılınması amacına yönelik olarak bir tehdit unsuru olarak kullanıldığı görülmektedir. Bu
bakımdan, ODA’nın Kayseri’de ekmek fiyatlarını sabitlemeye yönelik uygulamaları
esasında, ülkemiz ekmek piyasasının büyük bir bölümünde rastlanılan faaliyetlerin bir
yansımasıdır.

(23) Federasyon’un rolü ise Türkiye ekmek pazarının büyük bir bölümüne sirayet ettiği
gözlemlenen bu anti rekabetçi uygulamaların benzerliğinde ortaya çıkmaktadır.
Federasyon’un İzmir, Amasya, İstanbul gibi illerde “bölge başkanlığı” adı altında açtığı
temsilcilikler ve Bursa, Edirne, Çanakkale, Balıkesir, Sivas gibi birçok ilde gerçekleştirdiği
toplantılar Federasyon’un faaliyetlerinin ulaştığı boyutu göstermesi bakımından
önemlidir.

(24) Bilindiği üzere ekmek pazarında faaliyet gösteren teşebbüslerin ve teşebbüs birliklerinin
gerek 5362 sayılı Kanun gerekse de 5174 sayılı Kanun’un fiyat tarifelerinin tespitine ilişkin
hükümlerini yanlış yorumlayarak asgari fiyat tespitine yönelmeleri geçmişte birçok kez
15-10/138-61
5/5

tecrübe edilmiştir. Mevcut durumda da yukarıda anılan yargı kararlarının 4054 sayılı
Kanun’un 4. maddesinin ihlali sonucunu doğuracak fiillere zemin hazırlayacak şekilde
hatalı yorumlandığı görülmektedir. Bu bakımdan; ODA ve Federasyona bünyelerinde
topladıkları ekmek üreticilerini doğru bilgilendirmelerini sağlamak üzere Kanun’un 9.
maddesi çerçevesinde görüş gönderilmesinin yerinde olacağı düşünülmektedir.
J. SONUÇ
(25) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, Kayseri Fırıncılar ve Uncular
Odası ile Türkiye Ekmek Üreticileri Federasyonuna, ekmek üreticilerinin kendi fiyatlarını
belirleme serbestisine müdahale etme ve bu teşebbüsleri belirli bir fiyat düzeyinden satışa
zorlama uygulamalarının 4054 sayılı Kanun çerçevesindeki olası sonuçları hakkında,
üyelerinin doğru şekilde bilgilenmesini sağlamaları gerektiği, aksi takdirde haklarında
4054 sayılı Kanun çerçevesinde işlem başlatılacağı yönünde aynı Kanun’un 9.
maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca görüş bildirilmesini teminen Başkanlığın
görevlendirilmesine OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.






Full & Egal Universal Law Academy