Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 14-43/795-356
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Opet Petrolcülük A.Ş.’nin yapmış olduğu dikey anlaşma ve çeşitli uygulamalar yolu ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ve 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’ni ihlal ettiği iddiası
Karar Tarihi: 04.11.2014

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2014-1-89 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 14-43/795-356
Karar Tarihi : 04.11.2014
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR,
Fevzi ÖZKAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ
B. RAPORTÖRLER: Şamil PİŞMAF, Muhammed Safa UYGUR, Metin DEMİRCİ
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Kelkit Vadisi Petrol Turizm Otomotiv ve İnşaat San. Tic. Ltd. Şti.
Bağlarbaşı Mah. Refahevler Sok. Maltepe/İstanbul
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : Opet Petrolcülük A.Ş.
Kısıklı Mah. Sarıgazi Cad. No:65 34696 Üsküdar/İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: Opet Petrolcülük A.Ş.’nin yapmış olduğu dikey anlaşma ve
çeşitli uygulamalar yolu ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ve
2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’ni ihlal ettiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Yapılan başvuruda özetle;
- Başvuru sahibinin maliki bulunduğu akaryakıt istasyonu üzerinde 11.03.2004 tarihinde
Opet Petrolcülük A.Ş. (OPET) lehine on beş yıl süreli kira hakkı tanındığı,
- Söz konusu kira sözleşmesinin tapuya şerh edildiği,
- 07.09.2010 tarihinde sözleşme süresinin beş yıl on iki gün olarak kısaltıldığı,
- İlgili kira sözleşmesinin yürürlükte bulunduğu dönemde Kelkit Vadisi Petrol Turizm
Otomotiv ve İnşaat San. Tic. Ltd. Şti. (KELKİT VADİSİ PETROL)'nin OPET’e (…..)TL
tutarında borcunun bulunduğu,
- Bahse konu tutarın tahsili tehdidi ile OPET’in KELKİT PETROL’e kira sözleşmesinin
süresini 18.05.2018’e kadar uzatan 18.05.2013 tarihli protokolü imzalattığı,
- Dikey Anlaşmalara İlişkin Kılavuz’daki açıklamalara göre dikey anlaşmanın tarafları
arasındaki rekabet etmeme yükümlülüğü süresinin başlangıcının tespitinde rekabet
yasağına dayalı dikey ilişkinin kurulduğu ve sona erdiği tarihlerin dikkate alınacağı,
- Bu durumda, taraflar arasında bulunan 07.09.2010 tarihli Kira Sözleşmesi
feshedilmeden dikey ilişkinin süresinin 18.05.2018 tarihine kadar uzatılmasının 2002/2
sayılı Tebliğ ve Dikey Anlaşmalara İlişkin Kılavuz hükümlerine aykırılık taşıdığı,
- KELKİT VADİSİ PETROL ile OPET arasındaki dikey ilişkinin 07.05.2015 tarihine kadar
grup muafiyetinden yararlanıyor olması gerektiği
belirtilerek, OPET hakkında gerekli işlemlerin yapılması talep edilmiştir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 16.09.2014 tarihinde giren başvuru üzerine
hazırlanan 18.09.2014 tarih ve 2014-1-89/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu, 24.09.2014 tarihli
Kurul toplantısında görüşülmüş ve önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. Konuya
ilişkin karar uyarınca düzenlenen 28.10.2014 tarih ve 2014-1-89/ÖA sayılı Önaraştırma
Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; inceleme konusu dikey anlaşmanın 2002/2
sayılı Tebliğ kapsamında 18.05.2018 tarihine kadar grup muafiyetinden yararlandığı, bu
nedenle 4054 sayılı Kanun çerçevesinde herhangi bir işlem yapılmasına gerek
bulunmadığı, şikâyetin reddedilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
14-43/795-356
2/4

I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(5) Dosya konusuna ilişkin bilgi isteme yazısına cevaben OPET’ten gönderilen yazıda özetle;
- KELKİT VADİSİ PETROL ile OPET arasında 11.03.2004 tarihli ve on beş yıl süreli;
18.09.2010 tarihli ve beş yıl süreli; 18.05.2013 tarihli ve beş yıl süreli bayilik
sözleşmeleri imzalandığı,
- Taraflar arasında toplamda (…..) USD ((…..)TL) bedel karşılığı 11.03.2004 tarihli ve on
beş yıl süreli kira sözleşmesi imzalandığı,
- OPET tarafından KELKİT VADİSİ PETROL’e 17.09.2004 tarihinde (…..)TL; 24.11.2006
tarihinde (…..)TL; 23.09.2010 tarihinde (…..)TL; 21.01.2010 tarihinde (…..)TL işletme
yatırım destek bedeli ödemesi yapıldığı,
- Öte yandan bahse konu dikey ilişkinin 4054 sayılı Kanun ve sair mevzuata uygun hale
getirilebilmesi amacıyla taraflar arasında 18.09.2010 tarihli protokol ve 07.09.2010
tarihli ek kira sözleşmesinin imzalanarak bahse konu kira şerhinin süresinin
18.09.2015 tarihine kısaltıldığı,
- Tarafların 18.05.2013 tarihinde, irade yenilemesi kapsamında ilgili dikey ilişkinin
süresinin 18.05.2018 tarihine kadar uzatılması amacıyla Ek Kira Sözleşmesi
imzalayarak ilgili tapu şerhinin süresini de bu tarihe kadar uzattıkları,
- Bu çerçevede, KELKİT VADİSİ PETROL ile OPET arasında kurulu bulunan dikey
ilişkinin 18.05.2018 tarihine kadar grup muafiyetinden yararlanıyor olduğu,
- Bu nedenle, dosya konusu dikey ilişkide 4054 sayılı Kanun ile Kurumun
düzenlemelerine aykırı herhangi bir yön bulunmadığı
ifade edilmiştir.
(6) Dosya kapsamında yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; taraflar arasında kurulu
bulunan dikey anlaşmanın, malik ile işleticinin bağlantılı olması nedeniyle 2002/2 sayılı
Tebliğ’in 5 (a) maddesinde düzenlenen istisna hükmü kapsamında olmadığı, ayrıca dosya
konusu istasyonun yeni bir istasyon niteliği de taşımaması nedeniyle Kurulumuzun
yerleşik kararlarında ortaya koymuş olduğu koşulları karşılamadığı ve dikey anlaşmaya
bireysel muafiyet tanınamayacağı değerlendirilmektedir.
(7) Başvuru konusu dikey ilişkiye esas teşkil eden sözleşmeler incelendiğinde, taraflar
arasında; dosya konusu istasyon üzerinde OPET’e on beş yıllığına kiracılık hakkı tanıyan
11.03.2004 tarihli şerhli kira sözleşmesi ile aynı tarihli on beş yıl süreli bayilik sözleşmesi
ve müteakiben taraflar arasında çeşitli anlaşmalar ve protokoller imzalandığı
görülmektedir.
(8) Taraflar arasında imzalanan 07.09.2010 tarihli ek kira sözleşmesinde, “Rekabet
Kurumu'nun 12.03.2009 tarihinde internet sitesinde yayınlamış olduğu duyurusu ile
2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği'nde koşulları belirtilen
muafiyetten yararlanabilmek bakımından Taraflar arasındaki bayilik sözleşmesi ve
bağlantılı kredi sözleşmeleri, ekipman sözleşmeleri uzun süreli kira sözleşmeleri ya da
uzun sureli intifa hakkının tanınması gibi şahsi ya da ayni haklarında 5 yıllık muafiyet
süresi ile uyumlu hale getirilmesi gerektiğinden Taraflar aralarındaki münakit Kira
Sözleşmesi'nin anılan gereklilik ile uyumlu hale getirilmesi hususunda aşağıdaki şartlarda
mutabık kalmışlardır.” hükmünün yer aldığı ve bu çerçevede, aynı sözleşmenin ikinci
maddesinde OPET’in kiracılık hakkının 18.09.2015 tarihine kısaltıldığı, aynı gün içerisinde
tapuda kısaltma işlemlerinin yapıldığı Kurumumuza sunulan belgelerden anlaşılmaktadır.
18.09.2010 tarihinde ise taraflar arasında beş yıl süreli olmak üzere yeni bir bayilik
sözleşmesinin imzalandığı görülmektedir. Aynı tarihte taraflar arasında imzalanan
protokolde de benzer şekilde rekabet hukukuna uyum amacından söz edildiği
gözlemlenmektedir. Söz konusu Protokol çerçevesinde OPET tarafından KELKİT VADİSİ
14-43/795-356
3/4

PETROL’e toplamda (…..) TL işletme yatırım destek bedeli ödenmesinin kararlaştırıldığı
anlaşılmaktadır.
(9) 2002/2 sayılı Tebliğ’in açıklanmasına ilişkin çıkarılan Dikey Anlaşmalara İlişkin Kılavuz’un
35. paragrafında, “…Beş yıllık süreyi aşacak şekilde zımnen yenilenebilen rekabet
etmeme yükümlülükleri de grup muafiyeti kapsamında değildir. Ancak, süresi beş yılı
aşmayan veya beş yıldan sonraki uzatmanın her iki tarafın açık iradesi ile mümkün
olduğu ve alıcının beş yıllık süre sonunda rekabet etmeme şartına son vermesini
engelleyen herhangi bir durumun olmadığı hallerde rekabet etmeme yükümlülüğü grup
muafiyetinden yararlanacaktır…” şeklinde açıklama yer almaktadır.
(10) Bu doğrultuda uzun süreden beri devam eden dikey ilişkilerde taraflar arasındaki dikey
ilişkiye esas teşkil eden sözleşmelerin, imzalanan yeni sözleşmeler yoluyla yenilenmesi
yeni bir irade beyanı olarak kabul edilebilmekte ve bu durum grup muafiyeti kapsamındaki
sürelerin hesaplanmasında göz önüne alınmaktadır. Somut olayda da taraflar arasında
imzalanan sözleşmeler yoluyla yeniden bir dikey ilişkinin tesis edildiği
değerlendirilmektedir. Bu durum başvuru sahibince de kabul edilmektedir.
(11) Bununla birlikte başvurucu tarafından, taraflar arasında imzalanan 18.05.2013 tarihli
Protokol, 18.06.2013 tarihli “Ek Kira Sözleşmesi 2” ve 18.05.2013 tarihli Bayilik
Sözleşmesi yoluyla 2002/2 sayılı Tebliğ, anılan Kılavuz ve konuyla ilgili Rekabet Kurulu
kararlarına aykırı bir şekilde, alıcıya beş yıllık süreyi aşar şekilde rekabet etmeme
yükümlülüğü getirildiği öne sürülmektedir. Yukarıda da özetle yer verildiği üzere, OPET’in
taraflar arasındaki borç ilişkisini bayinin anlaşma yapacağı sağlayıcıyı seçmek
hususundaki özgür iradesini kısıtlamak amacıyla kullandığı iddia edilmektedir.
(12) Konuyla ilgili olarak, Dikey Anlaşmalara ilişkin Kılavuzun 38. paragrafında; “Rekabet
etmeme yükümlülüğüne ilişkin diğer bir önemli husus da, alıcının beş yıllık süre sonunda
rekabet etmeme yükümlülüğünden kurtulmasını engelleyen, taraflar arasındaki esas
sözleşme ile bağlantılı kredi sözleşmeleri, ekipman sözleşmeleri, uzun süreli kira
sözleşmeleri gibi sözleşmeler ya da uzun süreli intifa hakkının tanınması gibi şahsi ya da
ayni haklar kapsamında çeşitli şekillerde ortaya çıkabilen herhangi bir fiili durumun
olmaması zorunluluğudur. Örneğin, sağlayıcı alıcıya kredi temin etmiş ise bu kredinin geri
ödemesi, alıcının beş yıl sonunda rekabet etmeme yükümlülüğünden kurtulmasını
engelleyecek şekilde düzenlenmemelidir. Alıcı, beş yıllık rekabet etmeme şartının
süresinin dolmasından sonra varsa kalan borçları geri ödeme olanağına sahip olmalıdır.”
açıklaması yer almaktadır.
(13) Sözleşme hükümleri bu açıklama çerçevesinde değerlendirildiğinde, taraflar arasında
imzalanan protokollerle oluşan borç ilişkisinde; beşinci yılın sonunda bayinin borçların
tamamını ödeme olanağına sahip olduğu, alıcının beş yıllık süre sonunda rekabet
etmeme yükümlülüğünden kurtulmasını engelleyen herhangi bir durumun oluşmadığı
anlaşıldığından, KELKİT VADİSİ PETROL’ün bu yöndeki iddiaları yerinde görülmemiştir.
Bu nedenle taraflar arasındaki dikey ilişkinin 18.05.2013 tarihli Protokol, 18.06.2013 tarihli
“Ek Kira Sözleşmesi 2” ve 18.05.2013 tarihli Bayilik Sözleşmesi yoluyla tarafların özgür
iradeleriyle yenilendiği ve bu çerçevede taraflar arasındaki dikey ilişkinin 18.05.2013
tarihinden itibaren beş yıl süreyle grup muafiyetinden yararlanabileceği kanaatine
varılmıştır.





14-43/795-356
4/4

J. SONUÇ
(14) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre;
1. Opet Petrolcülük A.Ş.’nin yapmış olduğu inceleme konusu dikey anlaşmanın,
18.05.2018 tarihine kadar 2002/2 sayılı Tebliğ kapsamında grup muafiyetinden
yararlandığına,
2. Bu nedenle, başvuru konusu dikey ilişki ile ilgili olarak 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına
OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.



Full & Egal Universal Law Academy