Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 14-19/366-161
Karar Türü: Menfi Tespit ve Muafiyet
Konu: Boehringer Ingelheim İlaç Ticaret A.Ş. ile Ankara Beşer Ecza Deposu İlaç ve Pazarlama A.Ş. arasında imzalanan çerçeve münhasır depo sözleşmesine menfi tespit belgesi verilmesi veya muafiyet tanınması talebi
Karar Tarihi: 29.05.2014

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2014-3-1 (Muafiyet/Menfi Tespit)
Karar Sayısı : 14-19/366-161
Karar Tarihi : 29.05.2014

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER

Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR,
Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ

B. RAPORTÖRLER: Hakan Deniz KARAKOÇ, İbrahim Hilmi KOÇAK

C. BİLDİRİMDE
BULUNAN :- Boehringer Ingelheim İlaç Ticaret A.Ş.
Temsilcisi: Av. Begüm OKUMUŞ
Kore Şehitleri Cad. No:17 Zincirlikuyu 34394 İstanbul

(1) D. DOSYA KONUSU: Boehringer Ingelheim İlaç Ticaret A.Ş. ile Ankara Beşer Ecza
Deposu İlaç ve Pazarlama A.Ş. arasında imzalanan çerçeve münhasır depo
sözleşmesine menfi tespit belgesi verilmesi veya muafiyet tanınması talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu (Kurum) kayıtlarına 02.01.2014 tarih ve 19 sayı
ile giren bildirim üzerine düzenlenen 29.05.2014 tarih ve 2014-3-1/MM sayılı Menfi
Tespit/Muafiyet Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; Boehringer Ingelheim İlaç Ticaret A.Ş. ile
Ankara Beşer Ecza Deposu İlaç ve Pazarlama A.Ş. arasında imzalanan çerçeve
münhasır depo sözleşmesinin 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti
Tebliği (2002/2 sayılı Tebliğ)’nin 2. maddesinde belirlenen pazar payı eşiğinin aşılması
nedeniyle grup muafiyetinden yararlanamayacağı, ancak 4054 sayılı Rekabetin
Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun)’un 5. maddesinin birinci fıkrasında
sayılan şartların tamamını karşılaması nedeniyle anılan Sözleşmeye bireysel muafiyet
tanınabileceği sonuç ve kanaatine ulaşıldığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. Taraflar
G.1.1. Boehringer Ingelheim İlaç Ticaret A.Ş. (Boehringer)
(4) Boehringer, dünya çapında beşeri ilaç pazarında araştırma, geliştirme, üretim, pazarlama
faaliyetlerinde bulunan Boehringer Ingelheim Auslandsbeteiligungs Gmbh şirketinin
Türkiye’deki bağlı şirketi olup, 1994 yılından itibaren Türkiye pazarında beşeri ilaç üretimi,
ithalatı ve doğrudan ve/veya üçüncü kişiler vasıtasıyla Türkiye’de pazarlaması, toptan
satışı ve dağıtımı işi ile iştigal etmektedir.
G.1.2. Ankara Beşer Ecza Deposu İlaç ve Pazarlama A.Ş. (Beşer)
(5) İhale ecza deposu olarak Türkiye genelinde devlet, üniversite hastaneleri ve özel
hastanelerin açtığı ilaç ve serum ihalelerinde faaliyet göstermektedir.
G.2. İlgili Pazar
G.2.1. İlgili Ürün Pazarı
(6) 2002/2 sayılı Tebliğ’in 2. maddesinde, tanımlanan dikey anlaşmaların Tebliğ kapsamında
14-19/366-161
2 / 5

olduğu ve 2002/2 sayılı Tebliğ ile sağlanan muafiyetin ilgili pazardaki payının %40’ı
aşmaması durumunda uygulanacağı ifade edilmektedir.
(7) 2002/2 sayılı Tebliğ’in 3(h) maddesinde tek alıcıya sağlama yükümlülüğü, tanımlanmıştır.
Bildirim konusu ecza deposuyla imzalanan münhasır depo sözleşmesinde (Sözleşme),
sağlayıcı seviyesinde faaliyet gösteren Boehringer’in, Sözleşme ekinde belirtilen
ürünlerle sınırlı olarak, devlet, üniversite hastaneleri ile kamu kurumları tarafından
açılacak ilaç ve/veya tıbbi müstahzarların alımına ilişkin Kamu İhale Kanunu hükümlerine
uygun olarak düzenlenecek ihaleler için tüm Türkiye sınırları içerisinde münhasıran
yetkilendirilen ecza deposuna hangi koşullarda satış yapacağı hususları
düzenlenmektedir.
(8) Boehringer’in, bildirime konu ecza deposuyla akdettiği Sözleşme’de belirtilen ürünler
bakımından tek alıcıya sağlama yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu noktada, Sözleşme’ye
konu ürünlere ait pazar paylarına bakılması gerektiği anlaşılmaktadır.
(9) İlaç alım ihalelerinde çok sayıda ürünün temin edilmesi amaçlanmakta ve bu kapsamda
her bir kalemde etkin maddenin yanında form ve doz da belirtilmektedir. Buna bağlı olarak
bir ihale kaleminde, farklı etkin maddeli ürünler için ve hatta aynı etkin maddeli olmakla
birlikte farklı form ve dozda ürünler için teklif verilmesi mümkün değildir. Dolayısıyla farklı
etkin maddeli ürünlerin -hatta farklı form ve dozdaki ilaçların- rakip konumda olmadığı ilaç
alımı ihaleleri bakımından ilgili ürün pazarı tanımları, en geniş haliyle etkin madde esasına
göre yapılabilecektir.
(10) Dosya içeriğinden, anılan ecza deposuyla akdedilen Sözleşme’de yer verilen ilaçlardan
Actilyse, Metalyse, Spiriva, Pradaxa, Atrovent ve Viramune isimli ilaçların jeneriğinin
bulunmadığı görülmektedir. Öte yandan, dosya içeriği verilerden, özellikle asgari jeneriği
bulunmayan ürünler bakımından, 2002/2 sayılı Tebliğ kapsamında %40’lık pazar payı
eşiğinin geçildiği anlaşılmaktadır. Etkin maddeye göre belirlenen ilgili ihale kalemlerinde,
jeneriği olmayan Boehringer ürünlerinin rakipsiz olacağı ve bunlara karşı alternatif teklifler
verilemeyeceği tespiti karşısında, ilgili pazar tanımının mevcut dosya özelinde kesin
olarak yapılmasının gerekmediği kanaatine varılmıştır.

G.2.2. İlgili Coğrafi Pazar

(11) İlgili coğrafi pazar "Türkiye" olarak belirlenmiştir.

G.3. Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme
G.3.1. Bildirime Konu Sözleşme
(12) Sözleşme ile tüm Türkiye sınırları içerisinde ve Sözleşme ekinde belirlenen ürünler
bakımından, devlet, üniversite hastaneleri ile kamu kurumları tarafından açılacak ilaç
ve/veya tıbbi müstahzarların alımına ilişkin ihaleleri münhasıran takip etmesi, bu ihalelere
münhasıran katılması ve Boehringer adına teklif vermesi, ihalelerde aktif faaliyet
göstermesi ve ihaleler konusunda Sözleşme kapsamında hizmet vermesi hususunda
Beşer, münhasır olarak yetkilendirilmektedir.
(13) Sözleşme’nin “Tarafların Yükümlülükleri” başlıklı 3.2. maddesi uyarınca Beşer’in
ihalelerde Sözleşme konusu ilaçlara ilişkin vereceği tekliflerin, Boehringer tarafından her
bir ilaç veya ihale için belirlenebilecek tavan fiyatların üzerinde olamayacağı belirtilmiştir.
Ayrıca Sözleşme’nin “Ödeme” başlıklı 5.2. maddesinde, kazanılan ihaleler sonucunda
Beşer’e ihalede kullanılması amacıyla verilecek ıskontoların ilgili faturaya yansıtılacağına
dair hüküm mevcuttur. Sözleşme’nin 3.1. ve 3.3. maddeleri uyarınca Beşer’in,
Sözleşme’de yer verilen ilaçlarla ilgili olarak tüm Türkiye genelinde yapılacak tüm ihaleleri
14-19/366-161
3 / 5

takip etmek, ihalelerde ilaçların satımı için kendi nam ve hesabına iştirak etmek, ihaleye
konu ilaçları teslim alma ve ilgili sağlık birimine teslim etme, ilgili ihale sözleşmesine taraf
olma akdetme ve Sözleşme’den doğan yükümlülüklerini yerine getirme hususunda
tamamen kendi adına ve hesabına, riskleri kendisine ait olmak üzere hareket etmekle
yükümlü tutulmuştur. Sözleşme’nin 15. maddesi uyarınca yürürlük süresi 1 yıl olarak
belirlenmiş olup, tarafların yazılı olarak karşılıklı mutabakatı halinde, süresi sonunda
taraflarca yazılı şekilde mutabık kalınan hüküm ve şartlarla yenilenebileceği belirtilmiştir.
Bu konuyla ilgili olarak Sözleşme’nin “Gizlilik Taahhüdü ve Rekabet Yasağı” başlıklı 10.2.
maddesinde rekabet etmeme yükümlülüğünün Sözleşme’nin yürürlükte olması koşuluyla
5 yıl süreyle geçerli olacağı vurgulanmaktadır.
G.3.2. Menfi Tespit ve Grup Muafiyetine İlişkin Değerlendirme
(14) Yukarıda yer verilen bilgiler ışığında, Sözleşme’nin süresi ile sınırlı olmak üzere geçerli
olan ve 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında değerlendirilmesi gereken
münhasırlığa ilişkin hükümler içeren Sözleşme’ye menfi tespit belgesi verilemeyecektir.
Öte yandan, en geniş şekilde etken madde bazında tanımlanabilecek ilgili pazarlarda dahi
Boehringer’in bazı ilaçlarının jeneriğinin bulunmaması ve dolayısıyla 2002/2 sayılı
Tebliğ’in 2. maddesinde belirlenen %40 oranını geçmesi nedeniyle, Sözleşme'nin anılan
Tebliğ kapsamındaki grup muafiyetinden yararlanamayacağı sonucuna ulaşılmıştır.
G.3.3. Bireysel Muafiyet Değerlendirmesi
G.3.3.1. Malların Üretim veya Dağıtımı İle Hizmetlerin Sunulmasında Yeni Gelişme
ve İyileşmelerin ya da Ekonomik veya Teknik Gelişmelerin Sağlanması

(15) Bildirime konu Sözleşme ile Boehringer’in tüm Türkiye genelindeki ihalelere Sözleşme
konusu ilaçlar bakımından Beşer vasıtasıyla katılacağı ve Beşer’in kendisine tanınan
bölge dahilinde (Türkiye) Sözleşme konusu ilaçlar bazında ihalelere kendi nam ve
hesabına katılacağı, ihaleleri takip edeceği ve ilaçları teslim edeceği hükme bağlanmıştır.
(16) Sözleşme ile belirlenen bölge içerisindeki ihalelerin tek bir depo tarafından takip edilmesi
ve açılan bütün ihalelere söz konusu deponun katılması arz devamlılığının sağlanması
açısından önemlidir. Bu kapsamda arz devamlılığının sağlanması hususunda kazanılan
ihalelerde ilaçların hastanelere ve sağlık kurumlarına planlanan sürelerde ve koşullarda
sunumu mümkün olabilecektir. Deponun ihaleyi düzenli ve sürekli takibi sonucunda
Boehringer üretim ve stok planlamasını daha sağlıklı bir şekilde yürüterek piyasadaki fiyat
artışlarının önüne geçebilme imkanı yakalayabilecektir. Bu vesileyle en büyük ilaç alıcısı
konumundaki kamunun ilaç alım maliyetlerinde düşüş sağlanabilecektir.
(17) Sözleşme’ye konu ilaçlar bakımından hastane ihalelerine katılıma ilişkin getirilen
münhasırlık, deponun satış ve dağıtım sürecini optimize etmesini beraberinde
getirecektir. Dolayısıyla, Boehringer’in sözleşme konusu ilaçlar bakımından ihalelerde
daha etkin şekilde yer alabilmesi, hastanelere ve sağlık kurumlarına ilaçların daha etkin
bir şekilde ulaştırılmasını da sağlayabilecektir.
(18) Yukarıdaki değerlendirmeler dikkate alındığında, Sözleşme ile kurulması planlanan
münhasır sistemin, malların üretimi ve dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasında yeni gelişme
ve iyileşmelerin ya da ekonomik veya teknik gelişmenin sağlanması şartını karşıladığı
sonucuna varılmıştır.

G.3.3.2. Tüketicinin Bundan Yarar Sağlaması
(19) Ürün arzında devamlılığının sağlanması, belirli gelişme ve iyileşmelerin meydana
getirilmesinin yanında, tüketicilerin bundan yarar sağlaması sonucunu da doğurmaktadır.
Şöyle ki, ihalelerde teklif edilen alternatif ürün sayısının artmasıyla, hastaneler daha
14-19/366-161
4 / 5

düşük fiyatlarla alım yapabilecek ve ihaleyi kazanması durumunda muhatap depodan
ürün temininde sıkıntı yaşamayacaktır. Yine bu sayede, hastane eczanesinde daha fazla
çeşitlilikte ürün bulunmasıyla yatan hasta reçetelerinin piyasa eczanesine yönlenmesi
olasılığı düşecektir. Buna bağlı olarak da devlet daha yüksek olan eczane satış fiyatına
oranla avantajlı fiyatlarla ilaç temin edebilecek ve reçetede yazılı ilaçlar yatan hastalara
hastane eczanesinden daha kısa sürelerde ulaştırılabilecektir.
(20) Ayrıca Sözleşme’nin 5.2. maddesi ve 3.2. maddesinde düzenlenen hükümler uyarınca
depo, ıskontolar sayesinde daha düşük fiyatla ihalelere teklif verebilecek, tavan fiyat
uygulaması ile de ihalelerde daha yüksek bir fiyat teklif etmesi engellenecek ve
tüketicilerin daha ucuza ilaçlara erişimi sağlanmış olacaktır.
(21) Özetle, Sözleşme’ye konu münhasırlık ilişkisinin, nihai tüketici konumundaki hastaların
ürünlere daha kolay ve daha ucuza ulaşabilmesini sağlayacak nitelikte olması nedeniyle
Kanun’un 5. maddesinin (b) bendinde ifade edilen tüketici faydası koşulunun karşılandığı
kanaatine varılmıştır.
G.3.3.3. İlgili Piyasanın Önemli Bir Bölümünde Rekabetin Ortadan Kalkmaması
(22) Sözleşme’ye konu ilaçlar dikkate alındığında özellikle jeneriği bulunmayan ürünler
bakımından marka içi rekabetin sınırlanacağı söylenebilir. Diğer yandan jeneriği bulunan
ürünlerde ortaya çıkacak rekabet artışının, muadilsiz ilaçlardaki marka içi rekabetin
azalmasından kaynaklanan sınırlanmayı telafi etmesi beklenmektedir. Konuyla ilgili
geçmiş tarihli Kurul kararlarında; birden çok ilacı kapsayan (muadilli ve muadilsiz ilaçların
bir arada bulunduğu paketler) ve depolara münhasır dağıtım yetkisi veren anlaşmalar
bakımından muadilli ilaçlardaki rekabet artışının ve arz güvenliğine yönelik kazanımların,
muadilsiz ilaçlardaki rekabet kaybını telafi edeceği ileri sürülmüş ve ilgili anlaşmalara bu
gerekçeyle izin verilmiştir1. Dolayısıyla Actilyse, Metalyse, Spiriva, Pradaxa, Atrovent ve
Viramune isimli ilaçlardaki marka içi rekabetin azalması, diğer muadilli ilaçlardaki
rekabetin artışı ile telafi edilebilecek ve neticede ilgili piyasanın önemli bir bölümündeki
rekabet, Sözleşme öncesi döneme göre daha da artacaktır.
(23) Ayrıca, aynı depoda aynı rakip ürünlerin bulundurulması depolar ile ilaç firmaları arasında
rekabeti bozan veya bozmayı amaçlayan üçlü anlaşmaların oluşmasına zemin
oluşturabilecek niteliktedir. Sözleşme ile muadilli ilaçlar bakımından bu durum da ortadan
kalkmış olacaktır.
(24) Bu çerçevede, ilgili piyasanın önemli bir bölümünde rekabetin ortadan kalkmayacağı,
hatta Sözleşme ile oluşturulan çalışma koşullarının rakip ilaçların bulunduğu ürünlerde
rekabete katkıda bulunacağı sonucuna ulaşılmıştır
G.3.3.4. Rekabetin (a) ve (b) Bentlerindeki Amaçların Elde Edilmesi İçin Zorunlu
Olandan Fazla Sınırlanmaması
(25) 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesinin (d) bendi uyarınca dikey kısıtlamalar içeren
anlaşmaların uygulanması sonucunda meydana gelen rekabeti kısıtlayıcı etkiler,
anlaşmanın ortaya çıkardığı yararlara ulaşmak için gerekenden fazla olmamalıdır.
(26) Bu noktada öncelikle belirtilmesi gereken husus, Sözleşme’ye konu Boehringer ürünleri
bazında ihalelere yönelik tek satıcı olarak belirlenen deponun, ihalelerin ilgili kalemlerinde
rakip ürünler için teklif vermesinin mümkün olmamasıdır. Ancak geçmiş tarihli Kurul
kararlarında sözü edilen durumun sektördeki rekabetin sağlıklı işleyebilmesi bakımından
gerekli olduğu tespiti yapılmıştır. Bunun temel sebebi, rakip ürünlerin ihalelere yönelik
satışlarının aynı ecza deposu üzerinden gerçekleştirilmesinin, ilgili ihale kalemlerinde

1 06.04.2012 tarih ve 12-17/495-138 sayılı, 27.09.2012 tarih ve 12-46/1390-463 sayılı, 22.11.2012 tarih ve 12-59/1570-
571 sayılı Kararlar.

14-19/366-161
5 / 5

rekabetin engellenmesine neden olabilmesidir. Kurulun 5.8.2010 tarih ve 10-52/973-342
sayılı Astra/Zeneca kararında belirtildiği üzere, ilaç alımı ihalelerinde alternatif teklifler
verilememesine bağlı olarak, ilgili ihale kaleminde aynı münhasır deponun temsil ettiği
rakip ürünlerin karşı karşıya gelmesi mümkün olmayacaktır. Münhasır depo üzerinde
buluşan ürünlerin alternatiflerinin olmaması, diğer bir deyişle eşdeğer ilaçların tümünde
tek bir deponun yetkili kılınması durumunda ise rekabet bütünüyle ortadan kaldırılmış
olacaktır. Dolayısıyla bildirime konu Sözleşme kapsamında sağlayıcı ve depo
bakımından karşılıklı olarak getirilen münhasırlık sonucunda rekabetin engellenmesi söz
konusu olmayacaktır.
(27) Öte yandan, Sözleşmeler’in süresi (15.1. madde) ve rekabet etmeme (10.2. madde)
yükümlülüğünün makul olduğu kanaatine varılmıştır.
(28) Bu çerçevede, incelenen Sözleşme’nin, bireysel muafiyet koşullarının ilk üçünün yanı sıra
rekabetin zorunlu olandan fazla kısıtlanmaması koşulu da karşılanmaktadır.
H. SONUÇ
(29) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre;

1- Boehringer Ingelheim İlaç Ticaret A.Ş. ile Ankara Beşer Ecza Deposu İlaç ve Pazarlama
A.Ş. arasında imzalanan çerçeve münhasır depo sözleşmesinin 2002/2 sayılı “Dikey
Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği”nin 2. maddesinde belirlenen pazar payı
eşiğinin aşılması nedeniyle grup muafiyetinden yararlanamayacağına,

2- Bununla birlikte söz konusu sözleşmeye, 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesinde sayılan
şartların tamamını karşılaması nedeniyle bireysel muafiyet tanınmasına

OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.





Full & Egal Universal Law Academy