Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 14-17/323-141
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Euromaster Lastik ve Servis Ltd. Şti. ile şikayetçi arasında akdedilen “Franchise Sözleşmesi” hükümleri ile Euromaster Lastik ve Servis Ltd. Şti.’nin bu sözleşmeye dayalı Franchise sisteminin ve uygulamalarının 2005/4 sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’nin hükümlerine aykırılık teşkil ettiği iddiası ve geçici tedbir uygulanması talebi
Karar Tarihi: 08.05.2014




Rekabet Kurumu Başkanlığından;
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2013-4-111 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 14-17/323-141
Karar Tarihi : 08.05.2014
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR,
Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ
B. RAPORTÖRLER : Çiğdem TUNÇEL, Gülçin DERE, Tuğba YILMAZ
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Gizlilik talebi bulunmaktadır
- Gizlilik talebi bulunmaktadır

D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : Euromaster Lastik ve Servis Ltd. Şti.
Eski Büyükdere Cad. Tekfen Tower No:209 4. Levent
Şişli/İSTANBUL
(1) E. DOSYA KONUSU: Euromaster Lastik ve Servis Ltd. Şti. ile şikayetçi arasında
akdedilen “Franchise Sözleşmesi” hükümleri ile Euromaster Lastik ve Servis Ltd.
Şti.’nin bu sözleşmeye dayalı Franchise sisteminin ve uygulamalarının 2005/4 sayılı
Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere İlişkin Grup
Muafiyeti Tebliği’nin hükümlerine aykırılık teşkil ettiği iddiası ve geçici tedbir
uygulanması talebi.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle;
- Euromaster Lastik ve Servis Ltd. Şti. (EUROMASTER) ile başvuru sahibi arasında
08.10.2012 tarihinde bir Franchise Sözleşmesi (Sözleşme)’nin imzalanmış olduğu,
- Sözleşme hükümleri çerçevesinde EUROMASTER’ın, başvuru sahibinin tüm marka
stratejileri, lastik ve diğer yedek parça tedariği üzerinde tam bir hakimiyeti olduğu ve
Euromaster Sistemi’nden çıkışın ağır cezai şartlara ve tazminatlara bağlandığı,
- Ayrıca, taraflar arasında akdedilen Sözleşme’nin, servis noktalarının devir serbestisini
ve ek satış yeri açma serbestisini engelleyecek nitelikte hükümlerinin bulunduğu,

…..(TİCARİ SIR)…..

-şikayetçinin (…..), şikayetçiye, konuya ilişkin herhangi bir bilgi verilmediği, bununla
beraber o tarihten itibaren MICHELIN TÜRKİYE’ye verilmiş olan siparişlerinin aksatılmaya
başlandığı,

…..(TİCARİ SIR)…..

ifade edilmiş ve 4054 sayılı Kanun ve 2005/4 sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey
Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği (2005/4 sayılı
Tebliğ/Tebliğ) kapsamında gerekli işlemlerin yapılması talep edilmiş ve nihai karara kadar
14-17/323-141
2/5

ortaya çıkabilecek telafisi güç zararların önlenebilmesi bakımından geçici tedbir talebinde
bulunulmuştur.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 26.12.2013 tarih ile intikal eden başvuru
üzerine hazırlanan 17.01.2014 tarih ve 2013-4-111/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu
22.01.2014 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek, 14-04/76-M sayı ile önaraştırma
yapılmasına karar verilmiştir. Kurum kayıtlarına 27.01.2014 tarih ile intikal eden aynı
konudaki başka bir başvuruya ilişkin olarak hazırlanan 24.02.2014 tarihli Bilgi Notu ise
05.03.2014 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek, 14-09/176-M sayı ile iki başvurunun
birleştirilerek incelenmesine karar verilmiştir. İlgili kararlar uyarınca yapılan inceleme
üzerine hazırlanan 15.04.2014 tarih ve 2013-4-111/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu
görüşülerek karara bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- Euromaster Lastik ve Servis Ltd. Şti.’nin, franchise alanlarıyla imzalamış olduğu
Franchise Sözleşmesi’nin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında dikey
sınırlamalar içerdiği,
- Söz konusu Franchise Sözleşmesi’nin 2005/4 sayılı Tebliğ’in 4. maddesinde sayılan
muafiyetin genel koşullarını sağlamaması nedeniyle, anılan Tebliğ ile tanınan grup
muafiyetinden yararlanamadığı,
- Franchise Sözleşmesi’ne, 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesinde düzenlenen koşulları
karşılamaması nedeniyle, bireysel muafiyet de verilemeyeceği,
- Bu nedenle, Euromaster Lastik ve Servis Ltd. Şti.’nin, franchise alanlarıyla imzalamış
olduğu Franchise Sözleşmesi ve bu Sözleşme kapsamındaki uygulamalarıyla 4054 sayılı
Kanun’un 4. maddesini ihlal edip etmediğinin tespiti amacıyla adı geçen teşebbüs
hakkında soruşturma açılması gerektiği,
- Başvuru sahibinin Sözleşmesi’nin halihazırda (…..) olması nedeniyle ciddi ve telafi
olunamayacak zararların ortaya çıkmayacağından hareketle Kanun’un 9. maddesinin
dördüncü fıkrası çerçevesinde geçici tedbir uygulanmasına yer olmadığı
ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(5) Dosya mevcudu bilgiler çerçevesinde, ilgili ürün pazarı tanımı yapılmasına gerek
görülmemiştir. İlgili coğrafi pazar ise "Türkiye" olarak belirlenmiştir.
(6) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasında; “Belirli bir mal veya hizmet
piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama
amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler
arası anlaşmalar, uyumlu eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri
hukuka aykırı ve yasaktır…” hükmüne yer verilmiştir.
(7) Dosya mevcudu bilgilerden, başvuru konusu Franchise Sözleşmesi’nin, franchise veren
konumundaki EUROMASTER ile franchise alanlar arasında imzalanmış olan bir dikey
anlaşma niteliğinde olduğu anlaşılmış olup;
- Sözleşme’nin 3.1. maddesi ile franchise alanların servis merkezlerinin taşınmasına ve
faaliyetlerinin devrine ilişkin çeşitli kısıtlamalar getirildiği, Sözleşmenin 19.1. maddesi
kapsamında ‘Bildirimsiz Fesih’ başlığı altında ise bu kısıtlamalar kapsamındaki işlemlerin
gerçekleştirilmesinin haklı fesih nedeni sayıldığı,
- Sözleşme’nin 3.2. maddesi ile franchise alanlara, servis merkezlerinde münhasıran
Euromaster Sistemi’nin uygulanması zorunluluğu getirildiği,
- Sözleşme’nin 15. maddesi ile franchise alanlara, imza sahibine ve üçüncü kişilere
sözleşme dönemi boyunca rekabet yasağı getirildiği,
14-17/323-141
3/5

- Sözleşme’nin 17. maddesi ile sözleşmenin temlikine yönelik bir takım kısıtlamalar
getirildiği ve temlik halinde franchise verene rüçhan hakkı tanındığı,
- Sözleşme’nin 19. maddesi ile sözleşmenin bitiminden sonraki dönem için rekabet
yasağı getirildiği
görülmüştür. Anılan Sözleşme maddeleri çerçevesinde franchise alanlara getirilen
kısıtlamalar Kanun’un 4. maddesi kapsamında dikey sınırlamalar olarak
değerlendirilebilecektir.
(8) Bununla birlikte, 2005/4 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi uyarınca yeni motorlu taşıtların,
bunların yedek parçalarının ya da tamir ve bakım hizmetlerinin alımı, satımı veya yeniden
satımı konulu dikey anlaşmalar, dikey sınırlamalar içermeleri halinde bu Tebliğ’de
düzenlenen koşullara uymak kaydıyla, Kanun’un 4. maddesindeki yasaklamadan
Kanun’un 5. maddesinin üçüncü fıkrasına dayanılarak grup olarak muaf tutulmuştur. Bu
kapsamda, franchise alanların yedek parça ile bakım onarım hizmetleri satımına ilişkin
düzenlemeleri içeren Franchise Sözleşmesi’nin 2005/4 sayılı Tebliğ’de düzenlenen
koşullara uyup uymadığının değerlendirilmesi gerekmiştir.
- 2005/4 sayılı Tebliğ Kapsamında Yapılan Değerlendirme
(9) Euromaster Franchise Sözleşmesi hükümlerine, 2005/4 sayılı Tebliğ’in 4. maddesinde
düzenlenen muafiyetin genel şartları açısından bakıldığında, inceleme konusu
Sözleşme’nin; dağıtıcı veya yetkili servisin anlaşmadan doğan hak ve yükümlülüklerini
devir hakkına rıza gösterilmesi, fesih ihbarının detaylı, objektif gerekçeleri belirtilecek
biçimde yazılı olarak yapılması ve uyuşmazlıkların çözümü için bağımsız bir uzmana ya
da hakeme başvurulabilmesi koşullarını karşılamadığı anlaşılmıştır.
(10) Euromaster Franchise Sözleşmesi’nin 2005/4 sayılı Tebliğ’in 4. maddesi kapsamında
düzenlenen muafiyetin genel koşullarını sağlamaması nedeniyle Tebliğ ile tanınan grup
muafiyetinden faydalanamayacağı değerlendirilmiştir.
- Bireysel Muafiyet Değerlendirmesi
(11) EUROMASTER ile servis noktaları arasında imzalanan Euromaster Franchise
Sözleşmesi, 2005/4 sayılı Tebliğ’le tanınan grup muafiyetinden yararlanamamaktadır.
Franchise Sözleşmesi’ne bireysel muafiyet tanınabilmesi için Kanun’un 5. maddesinde
öngörülen iki olumlu, iki olumsuz koşulun birlikte sağlanması gerekmektedir.
(12) Dosya mevcudu bilgilerden, Euromaster Franchise Sözleşmesi’nin Kanun’un 5.
maddesinde sayılan koşulları karşılayıp karşılamadığına ilişkin olarak yapılan
değerlendirme sonucunda;
- Sözleşme’nin Kanun’un 5. maddesinin ilk fıkrasının (a), (b) ve (c) bendinde sayılan
koşulları sağladığı,
- Bununla birlikte,
i. Sözleşme’nin 15. maddesi kapsamında Sözleşme süresi boyunca getirilen
rekabet etmeme yükümlülüğünün, üzerine yükümlülük getirilen üçüncü kişiler
bakımından,
ii. Sözleşme’nin 19.2. maddesi kapsamında Sözleşme’nin feshinden sonraki bir
yıllık süre için getirilen rekabet etmeme yükümlülüğünün, üzerine yükümlülük
getirilen kişiler ve coğrafi kapsam bakımından,
iii. Sözleşme’nin 3.1., 19.1./2. ve 17.1. maddesi kapsamında servis merkezlerinin
faaliyetlerinin devri ve Sözleşme’nin devrine ilişkin olarak getirilen
sınırlamaların, EUROMASTER franchise ağı içinde faaliyet gösteren franchise
alanları da kapsaması bakımından,
14-17/323-141
4/5

rekabeti (a) ve (b) bentlerindeki amaçların elde edilmesi için zorunlu olandan fazla
kısıtladığı, dolayısıyla Sözleşme’nin Kanun’un 5. maddesinin (d) bendinde yer verilen
koşulu sağlamadığı,
bu nedenle, Sözleşme’ye Kanun’un 5. maddesi çerçevesinde bireysel muafiyet
verilemeyeceği kanaatine ulaşılmıştır.
- Kanun’un 9. Maddesi Çerçevesinde Yapılan Değerlendirme
(13) Başvuruda ayrıca, EUROMASTER yönetiminin bayilerin sistemden çıkmasına izin
vermeyen ve sistemden çıkmak isteyen bayiler aleyhine tazminat davaları açılmasıyla
sonuçlanan yaklaşımlarının bulunduğu ifade edilmekte ve bu yaklaşımlarının
durdurulması ve nihai karara kadar ortaya çıkabilecek ve telafisi güç zararların
önlenebilmesi için, Euromaster Franchise Sözleşmesi’nin hukuken geçersiz olduğu iddia
edilen hükümlerinin Rekabet Kurulunca saptanana dek, 4054 sayılı Kanun’un 9.
maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında geçici tedbir kararı alınması talep edilmiştir.
(14) Kanun’un 9/4. maddesinde “Kurul, nihai karara kadar ciddi ve telafi olunamayacak
zararların ortaya çıkma ihtimalinin bulunduğu durumlarda, ihlalden önceki durumu
koruyucu nitelikte ve nihai kararın kapsamını aşmayacak şekilde geçici tedbirler alabilir.”
hükmüne yer verilmiştir.
(15) Dosya mevcudu bilgiler çerçevesinde, mevcut aşamada başvuru sahibi teşebbüs
bakımından (…..) ‘ciddi ve telafi olunamayacak zararlar’ın ortaya çıkmayacağı
değerlendirilmiş olup, bu aşamada geçici tedbir kararı alınmasına gerek bulunmadığı
kanaatine varılmıştır.
(16) Sözleşme’nin grup muafiyetinden yararlanamaması ve Kanun’un 5. maddesi
çerçevesinde bireysel muafiyet tanınmasının da mümkün olmaması, söz konusu
Sözleşme maddelerinin Kanun’un rekabeti kısıtlayıcı anlaşmaları yasaklayan 4.
maddesine aykırı olduğu, bir başka deyişle anılan Kanun maddesinin ihlali niteliği taşıdığı
anlamına gelmektedir.
(17) Kanun’un 9. maddesinin ilk fıkrası “Kurul, ihbar, şikâyet ya da Bakanlığın talebi üzerine
veya resen bu Kanunun 4, 6 ve 7 nci maddelerinin ihlal edildiğini tespit ederse ilgili
teşebbüs veya teşebbüs birliklerine bu Kanunun Dördüncü kısmında belirtilen hükümler
çerçevesinde, rekabetin tesisi ve ihlalden önceki durumun korunması için yerine
getirilmesi ya da kaçınılması gereken davranışları kapsayan bir kararı bildirir.” hükmünü
içermektedir. Aynı maddenin üçüncü fıkrasında ise “Kurul, birinci fıkraya göre bir karar
almadan önce ilgili teşebbüs veya teşebbüs birliklerine ihlale ne şekilde son vereceklerine
ilişkin görüşlerini yazılı olarak bildirir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
(18) Sözleşme’de yer alan 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesine temel aykırılıkların giderilmesi
için,
- Rekabet etmeme yükümlülüğünün;
a) Sözleşmeyi imzalayan, şirket ortakları ve bunların 2. dereceye kadar kan ve sıhri
hısımlarını kapsayacak şekilde düzenlenmesi,
b) Coğrafi sınırının ise faaliyetin gösterildiği alan/işyeri ile sınırlı olacak şekilde
düzenlenmesi,
- Devir halinde ise, kapsamın franchise ağı içindeki franchise alanları kapsamayacak
şekilde düzenlenmesi

gerektiği kanaatine varılmıştır.
(19) Bu hususlar ışığında, dosya konusu Sözleşme’de yer alan 4054 sayılı Kanun’un 4.
maddesine aykırılıkları ortadan kaldıracak değişikliklerin yapılması ve Rekabet Kurumuna
14-17/323-141
5/5

tevsik edilmesi gerektiği, aksi takdirde 4054 sayılı Kanun çerçevesinde haklarında işlem
başlatılacağı yönünde Kanun’un 9. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca EUROMASTER’a
görüş bildirilmesi uygun bulunmuştur.

H. SONUÇ
(20) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre,
1. Dosya konusu iddialara yönelik olarak 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca bu
aşamada soruşturma açılmasına gerek olmadığına,
2. Bununla birlikte, elde edilen bulgu ve emareler dikkate alınarak, işbu kararın tebliğ
tarihinden itibaren 3 (üç) ay içinde, 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesine aykırı sözleşme
maddelerinin değiştirilerek Rekabet Kurumuna tevsik edilmesi gerektiği, aksi takdirde
4054 sayılı Kanun çerçevesinde haklarında işlem başlatılacağı yönünde Kanun’un 9.
maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca Euromaster Lastik ve Servis Ltd. Şti.’ye görüş
bildirilmesi için Başkanlığın görevlendirilmesine

OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.






Full & Egal Universal Law Academy