Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 14-17/322-140
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Pizza Pizza Türker Turizm İnşaat ve Gıda San. ve Tic. A.Ş.’nin Gören Gıda San. Tic. Ltd. Şti. ile imzaladığı franchise sözleşmesinde rekabete aykırı çeşitli hükümlere yer vermek suretiyle Gören Gıda San. Tic. Ltd. Şti.’nin faaliyetlerini zorlaştırdığı iddiası
Karar Tarihi: 08.05.2014




Rekabet Kurumu Başkanlığından;
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2014-3-9 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 14-17/322-140
Karar Tarihi : 08.05.2014
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR,
Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ
B. RAPORTÖRLER : Neyzar ÜNÜBOL, Hatice ODABAŞ BUBA
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Gören Gıda San. Tic. Ltd. Şti.
Temsilcisi: Av. Gökçe BAYBORA ASLAN
1385. Sok. No: 3/701 Yeni Asır İş Merkezi Alsancak/İzmir
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : Pizza Pizza Türker Turizm İnşaat ve Gıda San. ve Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Av. Yenal ÖZSÜER
Milli Kütüphane Cad. No:19/212 Konak/İzmir
(1) E. DOSYA KONUSU: Pizza Pizza Türker Turizm İnşaat ve Gıda San. ve Tic. A.Ş.’nin
Gören Gıda San. Tic. Ltd. Şti. ile imzaladığı franchise sözleşmesinde rekabete aykırı
çeşitli hükümlere yer vermek suretiyle Gören Gıda San. Tic. Ltd. Şti.’nin
faaliyetlerini zorlaştırdığı iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Gören Gıda San. Tic. Ltd. Şti. (GÖREN GIDA) vekili tarafından
yapılan başvuruda özetle;
- Pizza Pizza Türker Turizm İnşaat ve Gıda San. ve Tic. A.Ş. (PİZZA PİZZA) ile başvuru
sahibi arasında 28.06.2010 tarihinde franchise sözleşmesi (Sözleşme) imzalandığı,
- Bu Sözleşmenin IV. A-23. maddesiyle franchise alana, franchise verenin belirlediği
fiyatlarda satış yapma zorunluluğu getirilerek başvuru sahibinin kendi satış fiyatını
belirleme serbestisinin elinden alındığı,
- Anılan Sözleşmenin IV. A-18. maddesiyle başvuru sahibinin franchise veren tarafından
belirlenen bölge sınırları dışına satış ve servis yapmasının yasaklanarak cezai şarta
bağlandığı ve bu suretle başvuru sahibinin söz konusu bölgelere aktif satış yanında pasif
satış yapmasının da engellendiği,
- Aynı Sözleşmenin IV. A-8. maddesinde, süreyle ve bölgeyle sınırlı olmaksızın şirket
ortakları ve bunların 3. dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarına rekabet etmeme
yükümlülüğü getirildiği,
- Söz konusu Sözleşmenin feshedildiği, bunun üzerine Sözleşmenin haksız ve kötü
niyetle feshedildiği iddiasıyla PİZZA PİZZA tarafından başvuru sahibinden cezai şart talep
edildiği,
- Bununla birlikte Sözleşmenin, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’a
aykırılık arz eden ve yukarıda ifade edilen hükümler ihtiva etmesi nedeniyle geçersiz
sayılması gerektiği
ifade edilmiş ve 4054 sayılı Kanun ve ikincil mevzuat çerçevesinde gereğinin yapılması
talep edilmiştir.
14-17/322-140
2/5

(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 17.01.2014 tarih ile intikal eden başvuru
üzerine hazırlanan 17.02.2014 tarih ve 2014-3-09/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu
26.02.2014 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek, 14-08/166-M sayı ile önaraştırma
yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca yapılan inceleme üzerine hazırlanan,
30.04.2014 tarih ve 2014-3-09/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara
bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- PİZZA PİZZA’nın 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca anılan teşebbüs hakkında
soruşturma açılmasına gerek bulunmadığı,
- Bununla birlikte, teşebbüsün şubelerinin çoğuyla akdetmiş olduğu yeni franchise
sözleşmesinin rekabet yasağına ilişkin 7.2. maddesi kapsamından 3. dereceye kadar kan
ve sıhri hısımlarının çıkarılması suretiyle tadil edilmesi ve halen eski franchise
sözleşmesinin tarafı olan noktalarla söz konusu tadili de ihtiva eden franchise
sözleşmelerini akdetmesi için 2014 yılı sonuna kadar süre verilmesi ve bu süre zarfında
söz konusu yükümlülüklerin yerine getirildiğinin PİZZA PİZZA tarafından Rekabet
Kurulu’na tevsik edilmesi gerektiği, aksi halde haklarında soruşturma açılacağının ve
4054 sayılı Kanun’un 16. ve 17. maddeleri uyarınca işlem yapılacağının teşebbüse
bildirilmesi gerektiği
ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(5) Dosya mevcudu bilgiler çerçevesinde, ilgili ürün pazarı tanımı yapılmasına gerek
görülmemiştir.
(6) Başvuruda özetle, franchise veren PİZZA PİZZA tarafından, rekabet mevzuatına aykırı
hükümlerin getirilmesi suretiyle kendi ticari politikalarını belirleme serbestilerinin
kısıtlandığı iddia edilmiştir. Başvuru konusu iddialardan biri, başvuru sahibi ile PİZZA
PİZZA arasında imzalanan Sözleşmede GÖREN GIDA’nın yeniden satış fiyatının PİZZA
PİZZA tarafından belirleneceğine ilişkin hükme yer verilmesidir. Konuya ilişkin olarak,
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinde yasaklanan karar ve eylemlere verilen örnekler
arasında, (a) bendinde “Mal veya hizmetlerin alım ya da satım fiyatının, fiyatı oluşturan
maliyet, kâr gibi unsurlar ile her türlü alım yahut satım şartlarının tespit edilmesi” yer
almaktadır. Öte yandan 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalarına İlişkin Grup Muafiyeti
Tebliği’nin (2002/2 sayılı Tebliğ) 4. maddesinin (a) bendinde alıcının kendi satış fiyatını
belirleme serbestisinin engellenmesi, söz konusu sınırlamalar arasında sayılmakla birlikte
sabit veya asgari satış fiyatına dönüşmemesi koşuluyla, sağlayıcının azami satış fiyatını
belirlemesinin veya satış fiyatını tavsiye etmesinin mümkün olduğu ifade edilmiştir.
(7) Dosya mevcudu bilgilerden, başvuru sahibi ile PİZZA PİZZA arasında imzalanan
Sözleşmenin IV. A-23. maddesinde GÖREN GIDA’nın PİZZA PİZZA tarafından belirlenen
fiyatlara uyma zorunluluğu bulunduğu anlaşılmaktadır. Söz konusu hüküm 2002/2 sayılı
Tebliğ’in 4. maddesi uyarınca, Sözleşmenin Tebliğ ile sağlanan grup muafiyetinden
yararlanmasını engellemesi nedeniyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamına
girmektedir. Bununla birlikte, PİZZA PİZZA’nın sunduğu yeni franchise sözleşmesinde
5.4.5. maddesi yeniden satış fiyatının belirlenmesi yönündeki sınırlamanın terk edildiği ve
2002/2 sayılı Tebliğ’in 4. maddesine uygun olarak PİZZA PİZZA tarafından tavsiye fiyatlar
belirlenebileceği şeklinde değişikliğin benimsendiği anlaşılmıştır.
(8) Bir diğer iddia, Sözleşme’de GÖREN GIDA’nın bölgesi dışına pasif satış
gerçekleştirmesini yasaklayan hükme yer verildiğidir. 2002/2 sayılı Tebliğ’in 4.
maddesinin (b) bendinde, bazı istisnalar haricinde alıcının sözleşme konusu mal veya
hizmetleri satacağı bölge veya müşterilere ilişkin kısıtlamalar getirmesinin, anlaşmaların
14-17/322-140
3/5

grup muafiyetinden yararlanmasını engelleyeceği belirtilmiştir. Söz konusu bentte sayılan
istisnalar arasında alıcıya tahsis edilmiş münhasır bir bölgeye ya da münhasır müşteri
grubuna yapılacak aktif satışların kısıtlanmasının bulunmasına rağmen, pasif satışların
kısıtlanmasına istisnalar arasında yer verilmemiştir. Bir başka deyişle, 2002/2 sayılı
Tebliğ’in 4. maddesi uyarınca alıcıya tahsis edilmiş münhasır bir bölgeye ya da münhasır
müşteri grubuna yapılacak pasif satışların kısıtlanması, anlaşmaları Tebliğ ile tanınan
grup muafiyeti kapsamından çıkaran sınırlamalardandır.
(9) Başvuru sahibi ile PİZZA PİZZA arasında imzalanan Sözleşme’nin IV. A-18. maddesi ile
PİZZA PİZZA’nın sunduğu yeni tip sözleşmenin 5.1.2. maddesi incelendiğinde, her iki
hükümde de aktif – pasif satış ayrımına gidilmeksizin GÖREN GIDA’ya bölgesi dışına
satış ve servis yasağı getirildiği görülmektedir. Bununla birlikte, eski sözleşmeden farklı
olarak yeni tip sözleşme hükmünde “bir başka Franchise Alan’ın bölgesinde veya gereken
kalite ve sürede hizmet verilemeyecek şekilde” denilmek suretiyle söz konusu yasağın
yumuşatıldığı anlaşılmaktadır. Her ne kadar yeni tip sözleşme hükmünü de pasif satışları
kısıtladığı şeklinde yorumlamak mümkün görünse de, sözleşmede yer alan gereken kalite
ve süre ifadesi 30 dakikada servis taahhüdü ile birlikte ele alındığında, bu hükmün pasif
satış yasağından ziyade franchise verenin ürün ve hizmet kalitesini korumak, marka adını
ve prestijini korumak ve müşteri memnuniyeti sağlamak için getirdiği bir sınırlama olduğu
değerlendirilmiştir.
(10) Şikayette, PİZZA PİZZA tarafından Sözleşmede şirket ortakları ve bunların 3. dereceye
kadar kan ve sıhri hısımlarına süreyle ve faaliyette bulunulan bölgeyle sınırlı olmaksızın
rekabet etmeme yükümlülüğü getirildiği iddia edilmektedir.
(11) Rekabet etmeme yükümlülüğü, 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinde düzenlenmiştir. Söz
konusu hükmün (a) bendinde “Alıcıya getirilen belirsiz süreli veya süresi beş yılı aşan
rekabet etmeme yükümlülüğü” getirilmesi halinde anlaşmanın Tebliğ ile sağlanan
muafiyetten yararlanamayacağı ifade edilmiştir.
(12) GÖREN GIDA ile PİZZA PİZZA arasında imzalanan Sözleşmenin IV. A-8. maddesi ve
PİZZA PİZZA tarafından sunulan yeni tip sözleşmenin 2.5. ve 7.2. maddeleri ile GÖREN
GIDA’ya sözleşme süresi boyunca rekabet etmeme yükümlülüğü getirildiği görülmüştür.
Bununla birlikte, Dikey Anlaşmalara İlişkin Kılavuz (Kılavuz)’un 183. paragrafının (ii)
bendinde “Franchise alanın satın aldığı mal ve hizmetlerle ilgili olarak rekabet etmeme
yükümlülüğü, bu yükümlülüğün franchise ağının ortak kimliğini ve prestijini korumak
bakımından gerekli olduğu hallerde Kanun’un 4. maddesinin kapsamı dışındadır. Böyle
bir durumda, rekabet etmeme şartının süresi de, franchise anlaşmasının süresini
aşmadığı takdirde 4. madde kapsamında bir sorun yaratmayacaktır” denilmektedir.
Kılavuz’un ilgili paragrafı doğrultusunda, PİZZA PİZZA tarafından, sahip olduğu franchise
ağının kimliğini ve prestijini korumak adına GÖREN GIDA’ya sözleşme süresi boyunca
getirilen rekabet etmeme yükümlülüğünün 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamına
girmediği değerlendirilmektedir.
(13) Öte yandan, başvuru sahibinin tarafı olduğu sözleşmede süreyle sınırlı olmaksızın, yeni
sözleşme örneğinde ise sözleşmenin bitiminden itibaren 1 yıl süreyle şirket ortaklarının
kendileri ile üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri akrabalarına rekabet etmeme
yükümlülüğü getirildiği görülmektedir. 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinin (b) bendi
uyarınca, genel olarak anlaşmanın bitiminden sonraki dönem için franchise alana rekabet
etmeme yükümlülüğü getirmek mümkün olmamakla birlikte, anlaşma konusu mal ya da
hizmetlerle rekabet halindeki mal veya hizmetlere ilişkin olması, anlaşma süresince
alıcının faaliyette bulunduğu tesis ya da arazi ile sınırlı olması ve franchise veren
tarafından franchise alana devredilen know-how’ı korumak için zorunlu olması
koşullarıyla, franchise alana, anlaşmanın sona ermesinden itibaren 1 yılı aşmamak
kaydıyla rekabet etmeme yükümlülüğü getirilebilmektedir.
14-17/322-140
4/5

(14) GÖREN GIDA ile PİZZA PİZZA arasında imzalanan Sözleşmenin ilgili hükmü bu koşullar
açısından değerlendirildiğinde, tüm Türkiye bakımından ve süreyle sınırlı olmaksızın
rekabet etmeme yükümlülüğü getirmesi nedeniyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi
kapsamında olduğu değerlendirilmiştir. Bununla birlikte, PİZZA PİZZA tarafından sunulan
yeni tip sözleşmenin ilgili hükmü incelendiğinde, rekabet etmeme yükümlülüğü
kapsamının yalnızca anlaşma konusu mal ve hizmetle, anlaşmada tanımlanan bölgeyle
ve 1 yıl süreyle sınırlandırılarak daraltıldığı anlaşılmaktadır. Bu şekilde, rekabet yasağı
uygulamasının PİZZA PİZZA’nın restoran sisteminin korunması ve geliştirilmesi için
önemli olduğu açıktır. Diğer taraftan fast-food pazarında oldukça yoğun bir rekabet
ortamının olması ve sistemin kendisinin yoğun bir know-how aktarımı içermesi de dikkate
alındığında yeni tip sözleşmeyle getirilen rekabet yasağının makul olduğu sonucuna
ulaşılmaktadır.
(15) Bununla birlikte, gerek başvuru sahibinin tarafı olduğu sözleşmede ve gerekse yeni
sözleşme örneğinde 3. dereceye kadar kan ve sıhri hısımlara getirilen rekabet etmeme
yükümlülüğünün maksadı aştığı ve makul görülebilir bir dayanaktan yoksun olduğu
değerlendirilmiştir. Bir diğer deyişle, söz konusu hükümlerle sözleşmenin tarafı olmayan
3. kişilerin (özellikle 3. derecedeki hısımlar bakımından) ticari karar alma özgürlüklerinin
kısıtlanmasında PİZZA PİZZA’nın meşru bir menfaati olması ihtimal dahilinde
görünmemektedir.
(16) Bu çerçevede, GÖREN GIDA ile PİZZA PİZZA arasında imzalanan ve GÖREN GIDA’nın
talebi üzerine Protokol imzalamak suretiyle feshedilen Sözleşmenin, 2002/2 sayılı Tebliğ
ile sağlanan muafiyetten yararlanmayı engelleyen sınırlamalar içerdiği, bu nedenle 4054
sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.
(17) PİZZA PİZZA tarafından halihazırda 71 şubeyle akdedildiği ifade edilen yeni franchise
sözleşmesinin ise, rekabet yasağı hükmünün 3. derece kan ve sıhri hısımları
kapsamayacak şekilde düzenlenmesi halinde, 2002/2 sayılı Tebliğ’e uygun hale geleceği
kanaatine varılmıştır.
(18) Öte yandan, dosya mevcudunda yer verilen PİZZA PİZZA’nın 2010 yılından 2012 yılı
sonuna kadar süren rekabet mevzuatına uyum çalışması ve PİZZA PİZZA vekili ile
akademisyen Ali YEŞİLIRMAK arasında geçen yazışmada yer alan “Bu değişiklik
sırasında gerek rekabet kanunu ve muafiyet tebliğleri gibi mevzuata ve gerekse BK ve
diğer mevzuata aykırılıkların, çelişkilerin sözleşmeden arındırılmasını istemekteyiz.”
ifadeleri teşebbüsün niyetini yansıtması bakımından önemli olduğu değerlendirilmiştir.
Ayrıca, sözleşmesi yenilenemeyen şubelere gönderilmek üzere hazırlanan rekabet
yasağına ilişkin yeni sözleşme hükmünü içeren tek taraflı bildirim, PİZZA PİZZA vekilinin
sözleşmesi yenilenemeyen şubeler hakkında eski sözleşmelerin rekabet mevzuatına
aykırı hükümlerinin uygulanmadığı şeklindeki beyanını destekler niteliktedir. Bu
bağlamda, başvuru sahibiyle Sözleşmenin feshini konu alan Protokol’de, rekabet
yasağının “yasal mevzuat sınırlarında” devam edeceğinin yer alması ve benzer şekilde
bir başka noktayla imzalanan Fesih Protokolünde rekabet etmeme yükümlülüğüne açıkça
2002/2 sayılı Tebliğ’e uygun şekilde kaleme alınarak yer verilmesi, teşebbüsün rekabet
mevzuatına uyum konusundaki çalışmalarının uygulamaya da yansıtıldığı yönünde
kanaat uyandırmıştır.
(19) Kanun’un 9. maddesinin ilk fıkrası “Kurul, ihbar, şikâyet ya da Bakanlığın talebi üzerine
veya resen bu Kanunun 4, 6 ve 7 nci maddelerinin ihlal edildiğini tespit ederse ilgili
teşebbüs veya teşebbüs birliklerine bu Kanunun Dördüncü kısmında belirtilen hükümler
çerçevesinde, rekabetin tesisi ve ihlalden önceki durumun korunması için yerine
getirilmesi ya da kaçınılması gereken davranışları kapsayan bir kararı bildirir.” hükmünü
içermektedir. Aynı maddenin üçüncü fıkrasında ise “Kurul, birinci fıkraya göre bir karar
14-17/322-140
5/5

almadan önce ilgili teşebbüs veya teşebbüs birliklerine ihlale ne şekilde son vereceklerine
ilişkin görüşlerini yazılı olarak bildirir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
(20) Bu hususlar ışığında, her ne kadar PİZZA PİZZA’nın yeni tip sözleşmeyi hazırlama ve
uygulama yönündeki çabası ve hassasiyetine kani olunsa da, rekabet mevzuatına
uygunluğu tam anlamıyla sağlamayı teminen, teşebbüsün şubelerinin çoğuyla akdetmiş
olduğu yeni franchise sözleşmesinin rekabet yasağına ilişkin 7.2. maddesi kapsamından
3. dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarının çıkarılması suretiyle tadil edilmesi ve halen
eski franchise sözleşmesinin tarafı olan noktalarla söz konusu tadili de ihtiva eden
franchise sözleşmelerini akdetmesi için 2014 yılı sonuna kadar süre verilmesine ve bu
süre zarfında yükümlülüklerin yerine getirilerek Rekabet Kurumuna tevsik edilmesi
gerektiği aksi takdirde 4054 sayılı Kanun çerçevesinde haklarında işlem başlatılacağı
yönünde Kanun’un 9. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca PİZZA PİZZA’ya görüş
bildirilmesi uygun bulunmuştur.
J. SONUÇ
(21) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre,
1. Dosya konusu iddialara yönelik olarak 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca
soruşturma açılmasına gerek olmadığına,
2. Bununla birlikte, teşebbüsün şubelerinin çoğuyla akdetmiş olduğu yeni franchise
sözleşmesinin rekabet yasağına ilişkin 7.2. maddesi kapsamından 3. derece kan ve
sıhri hısımların çıkarılması suretiyle tadil edilmesi ve halen eski franchise sözleşmesinin
tarafı olan noktalarla söz konusu tadili de ihtiva eden franchise sözleşmelerini
akdetmesi için 2014 yılı sonuna kadar süre verilmesine ve bu süre zarfında
yükümlülüklerin yerine getirilerek Rekabet Kurumuna tevsik edilmesi gerektiği aksi
takdirde 4054 sayılı Kanun çerçevesinde haklarında işlem başlatılacağı yönünde
Kanun’un 9. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca Pizza Pizza Türker Turizm İnşaat ve
Gıda San. ve Tic. A.Ş.’ye görüş bildirilmesi için Başkanlığın görevlendirilmesine

OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.



Full & Egal Universal Law Academy