Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 14-17/320-138
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Enerji Petrol Ürünleri Pazarlama A.Ş.’nin lehine tesis edilen intifa hakkını terkin etmeyerek 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ve 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’ni ihlal ettiği iddiası
Karar Tarihi: 08.05.2014

Rekabet Kurumu Başkanlığından;
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2014-1-18 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 14-17/320-138
Karar Tarihi : 08.05.2014
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR,
Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ
B. RAPORTÖRLER: Tuğçe KOYUNCU, Başak ARSLAN, Muhammed Safa UYGUR
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Ahmet KOCAAĞALAR
Temsilcileri: Av. Mehmet İŞCAN, Av. Aslı AKTOP,
Av. Çağlar ÇALIŞKAN
Yaşar Konak İş Merkezi Kat:1 No:103-104 Tekirdağ
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : Enerji Petrol Ürünleri Pazarlama A.Ş. (ENERJİ PETROL)
Mehmet Akif Mah. Bahariye Cad. Çam Sok. No:51/5 İkitelli,
K.Çekmece/İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: Enerji Petrol Ürünleri Pazarlama A.Ş.’nin lehine tesis edilen
intifa hakkını terkin etmeyerek 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ve
2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’ni ihlal ettiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Yapılan başvuruda özetle;
- Ahmet KOCAAĞALAR ile ENERJİ PETROL arasında 03.07.2008 tarihinde akaryakıt
bayilik sözleşmesi imzalandığı ve Tekirdağ Merkez Aydoğdu Mahallesi Parabağlar
Mevkiinde kain, Ada:343 ve Parsel:108’de kayıtlı taşınmaza ait 1, 2 ve 3 numaralı bölümler
üzerine 08.01.2009 tarihinde (…..) TL bedelle ipotek ile birlikte ENERJİ PETROL lehine
intifa hakkı tesis edildiği,
- Bayilik sözleşmesine bağlı olarak ENERJİ PETROL’ün (…..) TL’lik hibe verdiği, ilgili
akaryakıt istasyonuna ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle taraflar
arasındaki Akaryakıt Satışı ve Bayiliği Sözleşmesinin feshedildiği,
- Son olarak da gerek sözleşmenin feshi ve gerekse intifalar ile ipoteklerin fekki için
Tekirdağ 3. Noterliğinin 12.12.2013 tarih ve 8971 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile feshi
ihbar talebinde bulunulduğu, ancak ENERJİ PETROL’ün ipotekleri fek etmediği gibi lehine
tesis edilmiş bulunan intifa haklarını da kaldırmayarak, Rekabet Kurumu düzenlemelerine
ve ilke kararlarına aykırı davrandığı
ifade edilerek, ENERJİ PETROL hakkında gerekli işlemlerin yapılması talep edilmiştir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 17.02.2014 tarihinde giren başvuru üzerine
hazırlanan 17.03.2014 tarih ve 2014-1-18/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu, 26.03.2014 tarihli
Kurul toplantısında görüşülmüş ve önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. Konuya ilişkin
karar uyarınca düzenlenen 30.04.2014 tarih ve 2014-1-18/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu
görüşülerek karara bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- Taraflar arasındaki muhtelif sözleşmelerle kurulan dikey ilişkinin 2002/2 sayılı Tebliğ’in
5/a maddesinde düzenlenen istisna hükmünden yararlanamadığı,
- Söz konusu dikey anlaşmanın 08.01.2014 tarihine kadar anılan Tebliğ ile tanınan grup
muafiyetinden yararlandığı, bu nedenle hâlihazırda grup muafiyeti kapsamı dışında kaldığı,
- Bununla birlikte ilgili dikey anlaşmanın daha önce üzerinde akaryakıt bayilik faaliyeti
yürütülmemiş gayrimenkul üzerinde yeni bir istasyon kurulmasına ilişkin olması, istasyona
14-17/320-138
2/5

özgü yatırımın önemli bir kısmının ENERJİ PETROL tarafından karşılanması nedeniyle ve
somut olayın özellikleri dikkate alınarak, tarafların aralarındaki dikey ilişkiye devam
etmeleri hususunda anlaşmaları halinde ilgili dikey anlaşmaya 08.01.2009 tarihinden
itibaren 10 yıl süreyle bireysel muafiyet tanınabileceği,
- Tarafların yukarıda belirtilen hususta anlaşamamaları halinde ise bahse konu dikey
anlaşmaya bireysel muafiyet de tanınamayacağı; bu durumda taraflara gerekçeli kararın
tebliği tarihinden itibaren 30 gün içinde aralarındaki dikey anlaşmayı sonlandırmaları
gerekeceği, aksi takdirde haklarında 4054 sayılı Kanun çerçevesinde işlem başlatılacağı
yönünde Kanun’un 9. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, görüş bildirilmesinin uygun
olacağı
ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(5) Dosya konusuna ilişkin olarak bilgi isteme yazısına cevaben ENERJİ PETROL tarafından
gönderilen ve Kurum kayıtlarına 22.04.2014 tarihinde giren yazıda özetle;
- Başvuruya konu taşınmazın Ahmet KOCAAĞALAR adına kayıtlı olduğu, ENERJİ
PETROL ile Ahmet KOCAAGALAR arasında 03.07.2008 tarihinde Ön Sözleşme,
09.06.2009 tarihinde ise Bayilik Sözleşmesi akdedildiği,
- Ön sözleşmeye göre adı geçen taşınmaz üzerinde 15 yıl intifa tesis edilmesi kaydı ile
kazı ve hafriyat işlemleri hariç olmak üzere tüm akaryakıt istasyon inşaatının ENERJİ
PETROL tarafından yapılacağı ve gerekli tüm ekipmanların tedarik edileceği ve ayrıca
malik Ahmet KOCAAĞALAR'a bir miktarda ücret ödeneceği hususlarında taraflar arasında
anlaşma sağlandığı,
- Bunun üzerine Ahmet KOCAAĞALAR tarafından 08.01.2009 tarihinde 15 yıl süreli intifa
tesis işlemi gerçekleştirildiği ve ENERJİ PETROL tarafından tüm edimler yerine getirilerek
istasyonun işletilmeye hazır hale getirildiği,
- Söz konusu intifa hakkı tesis edilen gayrimenkulün daha önce akaryakıt bayilik faaliyeti
yapılmamış bir taşınmaz olduğu, taşınmaza Gayri Sıhhi Müessese (GSM) lisansının
ENERJİ PETROL tarafından yatırımın yapılması sonrasında alındığı ve ilk defa lisansın bu
dönemde çıkartıldığı,
- Ahmet KOCAAĞALAR'ın maliki bulunduğu taşınmaz üzerinde ENERJİ PETROL
öncesinde hiçbir gerçek ya da tüzel kişi tarafından akaryakıt bayilik faaliyetinin yapılmamış
olması ve arazi üzerinde bulunan istasyona ilişkin yatırımların ENERJİ PETROL tarafından
yapılmış olması nedeniyle intifa hakkının 2002/2 sayılı Tebliğ’de yer alan beş yıl süre
sınırına tabi olmadığının ve Rekabet Kurulunun emsal kararları göz önüne alındığında 10
yıl süreye kadar muafiyet tanınabileceğinin düşünüldüğü,
- Taraflar arasında akdedilen 09.06.2009 tarihli protokolde sözleşmenin beşinci yıl
sonunda sona ermesi veya sözleşme süresinden önce bayi tarafından sona erdirilmesi
halinde yapılan yatırım toplamı olan (…..) ABD Doları tutarının bayi tarafından şirkete
ödeneceğinin taahhüt edildiği,
- 2002/2 sayılı Tebliğ ve Rekabet Kurulu kararları esas alındığında ilgili tarafça talep
edilen intifa terkininin yasal dayanağının olmadığı ve intifa terkini halinde ise yatırım
bedelinin sözleşme ile belirlenen kısmının iadesinin öncelikle yapılması gerektiği
belirtilmiştir.
(6) Konuyla ilgili olarak 2002/2 sayılı Tebliğ hükümleri, anılan Tebliğ’in açıklanmasına ilişkin
çıkarılan Dikey Anlaşmalara İlişkin Kılavuz ve Rekabet Kurulu kararları çerçevesinde; bir
dikey anlaşmanın 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5/a maddesinde öngörülen istisna hükmünde
kabul edilebilmesi için, malik ile işletici arasında herhangi bir hukuki veya iktisadi
bağlantının bulunmaması gerekmektedir. Kurulumuzun geçmiş tarihli kararlarında,
anlaşmaya konu taşınmaz üzerinde dağıtım şirketi lehine intifa hakkı tanındığı durumlarda,
malikler ile işletici arasında bir kiracılık ilişkisinin bulunması, Tebliğ’in 5/a maddesinde
14-17/320-138
3/5

anılan türden bir bağlantı olarak değerlendirilmiştir. Bu bakımdan, bayinin özellikle
sağlayıcıdan önce ilgili istasyon üzerinde ayni veya şahsi bir hakka sahip olması halinde,
daha sonra sağlayıcıya ayni veya şahsi hakkı veren üçüncü kişi (malik) ile bağlantılı
olduğu kabul edilmekte ve bu tür sözleşmeler istisna kapsamında değerlendirilmemektedir.
(7) Somut olay bu çerçevede değerlendirildiğinde; dosya konusu taşınmaz üzerinde malik
Ahmet KOCAAĞALAR’ın ENERJİ PETROL lehine 08.01.2009 tarihinde 15 yıl süreli intifa
hakkı tesis ettiği ve 09.06.2009 tarihinde imzalanan bayilik sözleşmesi uyarınca söz
konusu taşınmazda bayi olarak faaliyet gösterdiği; bu doğrultuda Ahmet KOCAAĞALAR
tarafından yerine getirilen bayilik faaliyeti göz önüne alındığında, bahse konu dikey ilişkinin
2002/2 sayılı Tebliğ’in 5/a maddesinde düzenlenen istisna hükmü kapsamında
değerlendirilmeyeceği ve 08.01.2009 tarihinden itibaren beş yıl süreyle olmak üzere
08.01.2014 tarihine kadar anılan Tebliğ ile tanınan grup muafiyeti kapsamında bulunduğu
anlaşılmaktadır.
(8) Bununla birlikte, 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesinde Rekabet Kuruluna, bu maddede
belirtilen koşulların tamamının varlığı halinde teşebbüsler arası anlaşma, uyumlu eylem ve
teşebbüs birlikleri kararlarının 4. madde hükümlerinin uygulanmasından muaf tutulmasına
karar verme yetkisi tanınmıştır. Kurulumuz tarafından ise akaryakıt sektöründeki dikey
anlaşmalara bireysel muafiyet verilebilmesinin şartları 25.02.2010 tarih ve 10-19/229-87
sayılı, 18.03.2010 tarih ve 10-24/338-122 sayılı kararlarıyla belirlenmiş; anılan ve izleyen
kararlarda dikey anlaşmaların, daha önce üzerinde hiçbir gerçek ve/veya tüzel kişi
tarafından akaryakıt bayilik faaliyeti yapılmamış arsalar/araziler üzerinde kurulmuş yeni
akaryakıt istasyonlarına ilişkin olmaları ve akaryakıt istasyonlarına özgü yatırımların
dağıtıcı tarafından üstleniliyor olması dikkate alınarak, bayilerin beşinci yılın sonunda,
dağıtım firması tarafından üstlenilen ilişkiye özgü yatırımın varsa kalan süreye tekabül
eden bedelini ödeyerek anlaşmaları sona erdirebilmeleri konusunda tarafların anlaşmaları
koşuluyla, 10 yıla kadar muafiyet tanınmasına karar verilmiştir.
(9) Bu çerçevede söz konusu dikey ilişki ilgili olarak ENERJİ PETROL tarafından dosya
konusu arsa konumunda bulunan gayrimenkul üzerine tüm maliyetleri ENERJİ PETROL
tarafından karşılanmak suretiyle bir adet akaryakıt satış ve servis istasyon oluşturulduğu
iddia edilmektedir. ENERJİ PETROL tarafından gönderilen cevabi yazı ekinde yer alan
belgeler incelendiğinde; taraflar arasında ilk olarak, ileride akdedilecek bayilik
sözleşmesine esas olmak üzere 03.07.2008 tarihinde bir Ön Sözleşme imzalandığı, bu
sözleşmeye göre, bayinin istasyonunun kurulu bulunduğu taşınmaz üzerinde ENERJİ
PETROL lehine 15 yıl süreli intifa hakkı tesis etmeyi; ENERJİ PETROL’ün ise istasyona
ilişkin birtakım yatırımlar [Kurumsal kimlik, teknik ekipman otomatik raylı yıkama makinesi,
LPG (tesisat, tank, pompa)] yapmayı ve (…..) TL (hibe) vermeyi taahhüt ettiği; bu
doğrultuda, dosya konusu taşınmaz üzerinde 08.01.2009 tarihinde ENERJİ PETROL
lehine 15 yıl süreli intifa hakkı tesis edildiği, sonrasında ise 09.06.2009 tarihinde taraflar
arasında Bayilik Sözleşmesi ve bu sözleşmenin eki olarak aynı tarihte Protokol akdedildiği
ve Ahmet KOCAAĞALAR tarafından taahhütname verildiği görülmektedir. Dosyada yer
alan söz konusu taahhütname, “Tahsis ve Teslim Alınan Kredi ve Yatırımlar Dökümü”,
“Bayilik Sözleşmesine Ek Ariyet Sözleşmesi” ve diğer bilgilerden, yatırımın önemli bir
kısmının ENERJİ PETROL tarafından yapıldığı anlaşılmaktadır.
(10) Bunun yanı sıra, söz konusu taşınmaz üzerindeki akaryakıt istasyonuna ilişkin işyeri açma
ve çalışma ruhsatının (GSM) 24.06.2010 tarihli olduğu görülmektedir. Ahmet
KOCAAĞALAR tarafından 22.07.2010 tarihinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumuna
(EPDK) hitaben yapılan başvuruda, dosya konusu taşınmaz üzerinde işletmeye alınacak
olan tesisin, faaliyete yeni başlayacak olduğu ve daha önce lisanslandırılmadığı ifade
edilmiştir. EPDK internet sitesinden alınan bilgilere göre, söz konusu taşınmaz üzerinde
faaliyet gösteren Ahmet KOCAAĞALAR’ın bayilik lisansının başlangıç tarihinin 19.08.2010
olduğu görülmektedir.
14-17/320-138
4/5

(11) Bu doğrultuda, taraflar arasındaki dikey ilişkinin, daha önce üzerinde akaryakıt bayilik
faaliyeti yapılmayan arazi üzerinde kurulmuş yeni bir istasyona ilişkin olması ve yatırımın
önemli bir kısmının dağıtım firması tarafından karşılanmış olması nedeniyle Kurulumuzun
yukarıda emsal olarak gösterilen kararlarında yer verilen şartları karşıladığı; bu doğrultuda
tarafların aralarındaki dikey ilişkiye devam etmeleri hususunda anlaşmaları halinde ilgili
dikey anlaşmaya 08.01.2009 tarihinden itibaren 10 yıl süreyle bireysel muafiyet
tanınabileceği değerlendirilmektedir.
(12) Bununla birlikte tarafların dikey ilişkiye devam etme hususunda anlaşamamaları halinde
ise, bahse konu dikey anlaşmaya bireysel muafiyet tanınmasının mümkün olmadığı; bu
durumda, anılan dikey anlaşmanın 2002/2 sayılı Tebliğ kapsamında grup muafiyetinden
yararlanabileceği beş yıllık sürenin de sona ermiş olması nedeniyle, tarafların aralarındaki
dikey ilişkiyi sonlandırmaları gerekeceği, aksi takdirde haklarında 4054 sayılı Kanun
çerçevesinde işlem başlatılacağı yönünde görüş bildirilmesinin uygun olacağı kanaatine
varılmıştır.
J. SONUÇ
(13) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre,
1. Ahmet KOCAAĞALAR ile Enerji Petrol Ürünleri Pazarlama A.Ş. arasında muhtelif
sözleşmelerle kurulan dikey ilişkinin 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5/a maddesinde düzenlenen
istisna hükmünden yararlanamadığına,
2. Söz konusu dikey anlaşmanın 08.01.2014 tarihine kadar 2002/2 sayılı Tebliğ ile tanınan
grup muafiyetinden yararlandığı, bu tarihten itibaren ise grup muafiyeti kapsamı dışında
kaldığına,
3. Bununla birlikte ilgili dikey anlaşmanın daha önce üzerinde akaryakıt bayilik faaliyeti
yürütülmemiş gayrimenkul üzerinde yeni bir istasyon kurulmasına ilişkin olması, istasyona
özgü yatırımın önemli bir kısmının Enerji Petrol Ürünleri Pazarlama A.Ş. tarafından
karşılanması nedeniyle ve somut olayın özellikleri dikkate alınarak tarafların aralarındaki
dikey ilişkinin devamı hususunda anlaşmaları halinde ilgili dikey anlaşmaya 08.01.2009
tarihinden itibaren 10 yıl süreyle bireysel muafiyet tanınmasına,
4. Tarafların dikey anlaşmanın devamı hususunda anlaşamamaları halinde ise bahse konu
dikey anlaşmaya bireysel muafiyet de tanınamayacağına, bu durumda gerekçeli kararın
tebliği tarihinden itibaren 30 (otuz) gün içinde aralarındaki dikey anlaşmayı sonlandırmaları
gerektiği, aksi takdirde haklarında 4054 sayılı Kanun çerçevesinde işlem başlatılacağı
yönünde taraflara Kanun’un 9. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, görüş bildirilmesini
teminen Başkanlığın görevlendirilmesine
OYÇOKLUĞU ile karar verilmiştir.
















14-17/320-138
5/5


KARŞI OY GEREKÇESİ
(08/05/2014 tarihli ve 14-17/320-138 sayılı Kurul Kararı)
Ahmet KOCAAGALAR ile Enerji Petrol Ürunleri Pazarlama A.Ş.'nin yapmış olduğu
dikey anlaşma ve ceşitli uygulamalar yolu ile 4054 sayılı Kanun'u ve 2002/2 sayılı Tebliğ'i
ihlal ettiği iddiasına yönelik olarak düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına
gore:
• Enerji Petrol Ürünleri Pazarlama A.Ş.'nin Ahmet KOCAAGALAR ile
imzaladıkları dikey nitelikli sozleşmenin 08/01/2014 tarihine kadar 2012/2
sayılı Tebliğ ile tanınan Grup Muafiyetinden yararlandığına, ayrıca ilgili dikey
anlaşmanın daha önce üzerinde akaryakıt bayilik faaliyeti yürütülmemiş
gayrimenkul üzerinde yeni bir istasyon kurulmasına ilişkin olmasi ve
istasyona özgü yatırımın onemli bir kısmının Enerji Petrol tarafından
karşılanması nedeniyle 08/01/2009 tarihinden itibaren 10 yıl süre ile
anlaşmaya Bireysel Muafiyet tanınmaına,
• Söz konusu dikey ilişkinin devamı konusunda tarafların uzlaşamaması
halinde, 4054 sayılı Kanun'un 5. maddesi kapsamında bireysel muafiyetten
yararlanılamayacağına,
• Bu nedenle, gerekçeli kararın kendilerine tebliği tarihinden itibaren otuz gün
içinde aralarıdaki dikey anlaşmayı sonlandırmaları gerektiği, aksi takdirde
haklarında 4054 sayılı Kanun çerçevesinde işlem başlatılacağı yönünde
4054 sayılı Kanun'un 9. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca taraflara görüş
bildirilmesi için Başkanlığın görevlendirilmesi
kararına; benzer bir uyuşmazlık nedeniyle Kurul'un verdiği karar üzerine açılan bir davada
verilen işbu kararın gerekceli kararının yazım surecinde Kurul Üyelerinin bilgisine sunulan
kararda1 yer alan "...mudahil tarafa tek taraflı yetki verildiği, hem davacı lehine bireysel
muafiyet tanındığı hem de bireysel muafiyetin gerçekleşebilmesi için 60 günlük anlaşma
şarti getirildiği, bu şekilde müdahil tarafça anlaşmama hakkı verilerek bireysel muafiyetin
uygulanmamasının önünün açıldığı, dava konusu işlemin ikinci kısmında zaten mudahil
tarafa üstlenilen ilişkiye özgü yatirımın varsa kalan süreye tekabül eden kısmını ödeyerek
anlaşmayı sona erdirme imkanı tanındığı, müdahil tarafça yatırım bedeli ödenerek
anlaşmanın sonlandırılabileceği, böyle bir hakkın verildiği bir durumda ayrıca mudahil
tarafa anlaşmayarak bireysel muafiyetin sona erdirebilmesinin önünün açılmasının davacı
tarafından yatırım bedelini alamaması sonucunu doğuracağı, bu durumun ise hakkaniyete
aykırı olacağı anlaşıldığından, dava konusu işlemin anılan kısmında hukuka uyarlık
bulunmadığı " gerekçelerine aynen katıldığımdan Kurul karan ile 10 yil bireysel muafiyet
tanınan diger bir ifade ile 10 yıl süre ile rekabet açısından bir sorun oluşturmayacağı
kararlaştırılan işbu dosya ile ilgili taraf anlaşmazlıklarının yargı tarafından
çözümlenmesinin daha uygun olacağı düsüncesiyle karşıyım.
Fevzi ÖZKAN
Kurul Üyesi
1 Kurulun 28/03/2013 tarih ve 13-17/243-118 sayılı kararıyla ilgili olarak Ankara 15.idare
Mahkemesinin verdigi 22/04/2014 tarih ve 2014/501K. Sayılı kararı


Full & Egal Universal Law Academy