Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 14-02/40-18
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: İstanbul’da faaliyet gösteren Gür-Sel Turizm Taşımacılık ve Servis A.Ş. adlı şirketin ortağı ya da yakınlığı olduğu diğer bazı şirketlerle ihalelerde danışıklı teklif verdiği, ayrıca Kocaeli’nde hissedarı olduğu şirketler vasıtasıyla otobüs ile yolcu taşımacılığı pazarında fiyat tespitinde bulundukları iddiası
Karar Tarihi: 16.01.2014


Rekabet Kurumu Başkanlığından;
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2013-4-90 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 14-02/40-18
Karar Tarihi : 16.01.2014
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR,
Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ
B. RAPORTÖRLER: Metin HASSU, Kasım ŞENGÜL
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Gizlilik Talebi Bulunmaktadır.
D. HAKKINDA ÖNARAŞTIRMA
YAPILAN : Tursan Ulaşım Hizmetleri Ticaret A.Ş.
Yenisahra Mah. Yavuz Selim Cad. N0:15 Kat:3 Ataşehir/İstanbul
Gür-Sel Turizm Taşımacılık ve Servis A.Ş.
Soğanlık Orta Mah. Bektaş Sok. No:134880 Kartal/İstanbul
Emrelli Taşımacılık Turizm Sosyal Hizmetler Ticaret Limited Şirketi
Şevki çavuş sok. Küçükyalı merkez Mah. No:2 Maltepe/İstanbul
Bali Turizm Ulaşım Hizmetleri Ticaret A.Ş.
Kartaltepe Mah. Filiz Sok. No: 46/2 Bakırköy/İstanbul
Okul Tur Ulaşım Hizmetleri A.Ş.
Ulaşılamadı (adresi bulunmamakta)
İlkem Turizm Taşımacılık A.Ş.
Yahya Kemal Mahallesi Okul Sokak No:2 K:4 Kağıthane/İstanbul
İzmit Seyahat Taşımacılık İnşaat ve Turizm Hizmetleri Limited Şirketi
Ömerağa Mah. Şahabettin Bilgisu Cad., No.13 Kocaeli
Efe Tur Taşımacılık Petrol Otomotiv Yedek Parça Turizm Sanayi
ve Ticaret Limited Şirketi
D-130 karayolu (Bursa asfaltı üstü) Değirmendere/Kocaeli
(1) E. DOSYA KONUSU: İstanbul’da faaliyet gösteren Gür-Sel Turizm Taşımacılık
ve Servis A.Ş. adlı şirketin ortağı ya da yakınlığı olduğu diğer bazı şirketlerle
ihalelerde danışıklı teklif verdiği, ayrıca Kocaeli’nde hissedarı olduğu şirketler
vasıtasıyla otobüs ile yolcu taşımacılığı pazarında fiyat tespitinde bulundukları
iddiası.
(2) F. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu kayıtlarına 22.08.2013 tarih ve 5647 sayı ile
intikal eden başvuru üzerine hazırlanan 23.10.2013 tarih ve 2013-4-90/İİ sayılı ilk
inceleme raporu Rekabet Kurulu’nun 06.11.2013 tarih ve 13-62/874-M sayılı
toplantısında görüşülerek söz konusu iddialar hakkında önaraştırma yapılmasına
karar verilmiştir. Bunun üzerine hazırlanan 09.01.2014 tarih ve 2013-4-90/ÖA sayılı
rapor görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) G. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle, özetle, İstanbul’da faaliyet gösteren Gür-
Sel Turizm Taşımacılık ve Servis A.Ş. (GÜR-SEL) adlı şirketin ortağı ya da yakınlığı
14-02/40-18

2/4
olduğu diğer bazı şirketlerle ihalelerde danışıklı teklif verdiği, ayrıca Kocaeli’nde
hissedarı olduğu şirketler vasıtasıyla otobüs ile yolcu taşımacılığı pazarında fiyat
tespitinde bulunduğu ifade edilmiştir.
(4) H. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda önaraştırma konusu iddialar ile ilgili
olarak soruşturma açılmasına gerek bulunmadığı ifade edilmiştir.
I.İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(5) İlgili şikayet 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesi
kapsamında incelenmiştir. Şikayetin konusunu, servis (okul/personel) taşımacılığı
yapan teşebbüsler ve İstanbul-İzmit arasında karayolu ile yolcu taşımacılığı yapan
teşebbüsler oluşturduğundan, ilgili ürün pazarı “servis taşımacılığı pazarı” ve
“karayolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığı pazarı” olarak belirlenirken; şikayet
konusu iddialar İstanbul ili sınırları içerisinde servis taşımacılığı yapan ve İstanbul-
İzmit arası karayolu ile yolcu taşımacılığı yapan teşebbüslere yönelik olduğundan
ilgili coğrafi pazar “İstanbul” ve “İstanbul-İzmit güzergâhı” olarak belirlenmiştir.
(6) Bilindiği üzere karayolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığı sektörünü düzenleyen
temel yasal mevzuat, Karayolu Taşıma Kanunu, bu Kanun kapsamında Ulaştırma
Bakanlığı tarafından çıkartılan Karayolu Taşıma Yönetmeliği ve Karayolu İle
Şehirlerarası Yolcu Taşımacılığı Alanında Uygulanacak Taban Ücret Tarifesi
Hakkında Tebliğ’dir. Karayolu Taşıma Kanunu’nda “Düzenli yolcu ve eşya taşımaları
zaman tarifesine tabidir. Taşımacılar tarafından geçerlilik süresi de belirtilmek
suretiyle hazırlanan zaman tarifeleri, Bakanlıkça onaylandıktan sonra yürürlüğe
girer…” gibi ifadeler yer alırken, Karayoluyla Şehirlerarası Yolcu Taşımacılığı
Alanında Uygulanacak Taban Ücret Tarifesi Hakkında Tebliğ’in 1. maddesinde
“Karayoluyla yapılan şehirlerarası yolcu taşımacılığı piyasasında, aşırı ücret
uygulamaları nedeniyle gelişme gösteren haksız rekabetin önlenmesi
amacıyla 10/7/2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununun 11 inci
maddesi çerçevesinde Bakanlığımızca "Karayoluyla Şehirlerarası Yolcu Taşımacılığı"
alanında 4 ay süreyle uygulanmak üzere aşağıdaki taban ücret tarifesi belirlenmiştir.”
ifadesi yer almaktadır. Dolayısıyla fiyat tespiti gibi algılanan durumun yasal
düzenlemelerden kaynaklanması da muhtemeldir.
(7) Buna ek olarak, yapılan incelemeler sonucunda, şikâyette bahsi geçen ortaklık
yapılarının halihazırda mevcut olmadığı anlaşılmıştır. Ancak gerek 4054 sayılı
Kanun’un 15. maddesi uyarınca yapılan yerinde incelemeler sırasında gerekse
Kanun’un 14. maddesi uyarınca bilgi talebiyle gönderilen yazılarla Emrelli Taşımacılık
Turizm ve Sosyal Hizmetler Ticaret Limited Şirketi, Bali Turizm Ulaşım Hizmetleri
Ticaret A.Ş. ve Okul Tur Ulaşım Hizmetleri A.Ş.’ye ulaşılamamıştır. Yerinde
incelemeler sırasında bu şirketlerin adres ve tabelaları bulunmakla birlikte kapalı
oldukları ve faaliyette bulunmadıkları izlenimi edinilmiştir.
(8) Şirketlerin merkezlerinde yapılan yerinde incelemelerde iddia konusu eylemleri
doğrulayacak bilgi ve belgelere rastlanılmamıştır. Bu şirketlerden elde edilen iş
tekliflerine ait sözleşmeler ve ekleri incelendiğinde ise, İstanbul servis hizmetleri
pazarında benzer mesafe ve araç cinsine ait örneklerde bile fiyat farklılıklarına
rastlanılmış, dolayısıyla ihlal olarak değerlendirilebilecek herhangi bir bulguya
ulaşılamamıştır.
(9) İstanbul Büyük Şehir Belediye’sinden alınan yazılı bilgilerden, İstanbul’da 10941
personel ve 208 okul servisi olmak üzere toplamda 11149 adet servis aracının
olduğu anlaşılmıştır. Gelen bilgilerden, personel ve okul servisi olarak ikiye ayrılan
14-02/40-18

3/4
servis taşımacılığına ilişkin olarak, İstanbul ili sınırları içerisinde şikayete konu
şirketlerin pazar payları incelendiğinde ilgili firmaların servis taşımacılığında İstanbul
İli sınırları içerisindeki pazar paylarının (…..) bile ulaşmadığı görülmüştür. Bu sebeple
şikayet konusu firmaların bir araya gelerek çok sayıda firmanın ve 10 bin civarında
şahsa ait aracın (şirketler tarafından kiralanan) bulunduğu servis taşımacılığı
pazarındaki rekabet koşullarını etkilemelerinin oldukça güç olacağı kanısı uyanmıştır.
(10) Şikayetin bir diğer boyutu, GÜR-SEL’in Kocaeli’nde hissedarı olduğu şirketler
vasıtasıyla otobüs ile şehirler arası yolcu taşımacılığı pazarında fiyat tespitinde
bulundukları iddiasıdır. Dosya mevcutlarından anlaşıldığı üzere, Kocaeli-İstanbul
güzergâhında GÜR-SEL’in bağlı şirketi İZMİT SEYAHAT yer almaktadır. Şikayette
fiyat tespitinde bulunduğu iddia edilen firmalar; Efe Tur Taşımacılık Petrol Otomotiv
Yedek Parça Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi (EFE TUR) ve İZMİT
SEYAHAT’dir. Rekabet Kurulu’nun 03.08.2011 tarih ve 11-44/1000-346 sayılı
kararında, dosya konusu şikayetle benzer içerikli, İZMİT SEYAHAT ve EFE TUR’un
uyumlu eylem ve fiili birliktelik yoluyla tüketicileri mağdur ettikleri iddiası
değerlendirilmiş; ilgili firmalar tarafından uygulanan fiyatların birbirinden farklı olduğu
ve soruşturma açılmasına gerek olmadığı sonucuna varılmıştır.
(11) Yapılan incelemeler sonucu, EFE TUR ve İZMİT SEYAHAT’in yıl boyunca
uyguladıkları fiyatların, Harem-Karamürsel arası mesafenin 130 Km olduğu
düşünülünce, Tablo-2’deki taban fiyatlara çok yakın olduğu anlaşılmıştır. Bununla
birlikte şikâyete konu teşebbüslerin uyguladıkları fiyatlar iddia edildiği gibi fiyat tespiti
görünümü arz etmese de yakınlık göstermektedir. Ancak dosya konusu uygulamanın
gerçekleştiği karayolu taşımacılığı pazarı (İzmit-İstanbul karayolu), az sayıda
oyuncunun bulunduğu ve aktörlerin birbirlerinin davranışlarını izleyebildiği şeffaf
pazarlar olan “oligopol piyasalar” ile benzerlik göstermektedir. Oligopol piyasalarda
hem teşebbüs sayısının azlığı hem de pazarın şeffaflığı teşebbüslerin birbirlerinin
aldıkları kararları rahatlıkça takip etmelerini ve bu kararlara göre hareket etmelerini
sağlamaktadır. Elde edeceği kârın sadece kendi davranışları değil, rakiplerinin
davranışlarına da bağlı olduğunun ve de kendi kararlarının rakiplerini etkileyeceğinin
bilincinde olan bir teşebbüs piyasadaki gelişmeleri yakından takip edecek ve
gelişmelere kısa sürede uyum sağlamaya çalışacaktır. Bu durum, teşebbüslerin karar
alma sürecinde karşılıklı bağımlılıklarını doğuracaktır. Oligopolistik bağımlılık olarak
nitelendirilen bu durum, piyasadaki fiyatların da benzer seviyelerde oluşmasına
neden olmaktadır. Yani, oligopol pazarlarda gözlenen paralel fiyat artışları her zaman
rekabeti kısıtlama amacı veya etkisi olan bir anlaşma, uyumlu eylem veya teşebbüs
birliği kararına dayanmayabilmekte, kâr elde etmeyi amaçlayan teşebbüslerin
birbirlerinin kararlarına akıllıca ayak uydurmalarının bir sonucu olarak da ortaya
çıkabilmektedir.
(12) Yerinde incelemeler sırasında ve daha sonra yazı ile dosya kapsamında İZMİT
SEYAHAT ve EFE TUR’un son bir yıla ait yolcu liste örnekleri istenmiş, bu listeler
incelendiğinde uygulanan fiyatların firmalara göre farklılıklar içerdiği ve Tablo-2’deki
taban fiyatlara motorin fiyatı artışı ve enflasyon farkı ilave edilerek ulaşılacak güncel
fiyat düzeyine çok yakın olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca yerinde incelemeler
sırasında İZMİT SEYAHAT’in kontrol sahibi hissedarı GÜR-SEL’de yapılan
incelemelerde bu konuda ihlal oluşturabilecek herhangi bir bilgi ve belgeye
rastlanılmadığı dikkate alındığında iddia konusunun gerçeği yansıtmadığı sonucuna
ulaşılmıştır.

14-02/40-18

4/4

J.SONUÇ
(13) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca talebin reddi ile soruşturma açılmamasına OYBİRLİĞİ ile karar
verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy