Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 13-27/371-172
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş. tarafından “tek ses pazarı” veya "GSM hizmetleri" ve "mobil şebekeler üzerinden arama" pazarlarında fiyat sıkıştırması ve yıkıcı fiyatlandırma yoluyla hâkim durumun kötüye kullanıldığı iddiası
Karar Tarihi: 09.05.2013

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2012-2-164 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 13-27/371-172
Karar Tarihi : 09.05.2013
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Doç. Dr. Mustafa ATEŞ, İsmail Hakkı KARAKELLE,
Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR, Fevzi ÖZKAN
B. RAPORTÖRLER: Ümit Nevruz ÖZDEMİR, Necla SÜMER
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Türk Telekomünikasyon A.Ş.
Turgut Özal Bulvarı 06103 Aydınlıkevler/Ankara
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : - Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş.
Turkcell Plaza Meşrutiyet Cad. No:153 34430 Tepebaşı/İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş. tarafından “tek ses pazarı” veya
"GSM hizmetleri" ve "mobil şebekeler üzerinden arama" pazarlarında fiyat sıkıştırması
ve yıkıcı fiyatlandırma yoluyla hâkim durumun kötüye kullanıldığı iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle;
Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş. (Turkcell)’in;
 Bireysel müşteriler için "Her Yöne Paketler" kategorisinde "Minik Paket” ve “Hepsi Birarada
Paketler” kategorisinde "Full Paket” faturalı uygulamaları ile rakiplerin piyasadaki faaliyetlerinin
zorlaştırılmasını amaçlayan yıkıcı ve dışlayıcı fiyat politikasına dayalı eylemlerde bulunmak,
 Bazı şebeke içi tarifelerini, diğer GSM şebekelerine girdi olarak temin ettiği ara bağlantı
ücretinin altında belirleyerek fiyat sıkıştırması uygulamak
suretiyle hâkim durumunu kötüye kullandığı,
 Son kullanıcılar açısından sabit ve mobil şebekeler arasında asimetrik ikâme ve düşük de
olsa tamamlayıcılık ilişkisi olduğu, bu sebeple ilgili ürün pazarının “tek ses pazarı” olarak
tanımlanması gerektiği, pazarın “tek ses pazarı” olarak tanımlanmaması halinde "GSM
hizmetleri pazarı" ve "mobil şebekeler üzerinden arama pazarı" olarak tanımlanması gerektiği,
her iki pazar tanımlamasında da Turkcell’in hâkim durumda olduğu
iddia edilmektedir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 19.10.2012 tarih ve 7970 sayı ile intikal eden
başvuru üzerine hazırlanan 28.1.2013 tarih ve 2012-2-164/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu
06.02.2013 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek, 13-09/124-M sayı ile önaraştırma
yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca yapılan inceleme üzerine hazırlanan
22.04.2013 tarih ve 2012-2-164/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara
bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; önaraştırma konusuna ilişkin olarak Turkcell
hakkında 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek olmadığı
sonuç ve kanaatine ulaşıldığı ifade edilmektedir.
(13-27/371-172)
2/16

I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu (BTK) Görüşü
(5) Başvuru konusuna ilişkin olarak, 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun
7. maddesinin, "Rekabet Kurulu, elektronik haberleşme sektörüne ilişkin olarak yapacağı
inceleme ve tetkiklerde, birleşme ve devralmalara ilişkin olarak vereceği kararlar da dahil olmak
üzere elektronik haberleşme sektörüne ilişkin olarak vereceği tüm kararlarda öncelikle
Kurum'un görüşünü ve Kurum'un yapmış olduğu düzenleyici işlemleri dikkate alır” şeklindeki 2.
fıkrası uyarınca BTK’dan görüş talep edilmiştir. Anılan kurum görüşü 18.01.2013 tarih ve 378
sayılı yazı ile Rekabet Kurumu kayıtlarına intikal etmiştir.
(6) Söz konusu yazıda;
 Hâlihazırda geçerli olan pazar analizleri kapsamında mobil telekomünikasyon hizmetleri ile
sabit telefon hizmetlerinin birbirlerini ikâme ettiği iddiasının kabulünün mümkün olmadığı, bu
hizmetlerin farklı pazarların konusu olarak dikkate alındığı, 2013 yılı Eylül ayında
nihayetlendirilmesi öngörülen "Elektronik Haberleşme Sektöründe Sabit-Mobil İkamesi" başlıklı
çalışmanın, elektronik haberleşme sektöründe sabit-mobil ikâmesine ilişkin değerlendirmeleri
ve olası düzenleme önerilerini ihtiva edeceği, pazar analizlerinin söz konusu çalışmanın
tamamlanmasını müteakip yenilenebileceği,
 25.03.2009 tarih ve 2009/DK-07/149 sayılı Kurul Kararı ile “Turkcell’in şebeke içi görüşme
ücretleri ile ara bağlantı ücretlerinin ilişkisi ve şebekeler arası çağrılara uygulanan tarifelerin
seviyesine yönelik uygulamaları mobil pazarın durumu da göz önünde bulundurularak
değerlendirildiği ve diğer işletmecilere uygulamakta olduğu ağırlıklı ortalama sonlandırma
ücretinin her bir abonelik paketi bazında kullanıma bağlı olarak ortaya çıkan dakika başına
tarifesinden (0,0313 t/dk) daha yüksek olmaması gerektiği”nin karara bağlandığı, 2012/DK-
07/181 sayılı Kurul Kararı ile Turkcell'in her bir abonelik paketinin yanı sıra, uygulayacağı
kampanyaların da 2009/DK-07/149 sayılı yükümlülük kapsamına alındığı,
 Aşağıdaki tabloda da yer verildiği üzere, "Minik Paket" ve "Full Paket" adlı paketlerin,
kullanıma bağlı olarak ortaya çıkan dakika başına ortalama şebeke içi tarife değerlerinde,
anılan yükümlülüğe aykırı bir durum bulunmadığı, "Minik Paket"in gerçekleşen tarifesinin, çağrı
sonlandırma ve başlatma ücretleri toplamı olan 0,0626 TL/dk değerinin -Mart 2012 hariç- dahi
üstünde seyrettiği,
Tablo 1: Turkcell'in Minik Paket ve Full Paket tarife alt seçeneklerinin şebeke içi gerçekleşen tarifelerinin gelişimi
Şubat-Ekim 2012 (TL/dk)
Tarife
Paketi-2012 Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim
Hepsi Bir
Arada Full
Paket
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Her Yöne
Minik Paket
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: BTK Görüşü
 “Vodafone Cep Avantaj Mini Süper" tarifesi kapsamında her yöne 500 dakika ses hizmetinin
34 TL karşılığında sunulduğu ve Turkcell'in aynı içerikteki hizmeti Vodafone'den oldukça düşük
bir ücretle (26 TL) sunmasının yıkıcı fiyatın en açık göstergesi olduğu iddiasına yönelik olarak;
bu iddianın gerçeği yansıtmadığı, başvuru kapsamında "Her Yöne Minik Paket"in fiyat artışı
yapılmış olan güncel ücretinin değil daha düşük olan eski ücretinin kullanıldığı, Vodafone
tarafından "Hesabını Bilen Midi Tarife" kapsamında 12 ay taahhüt verilmesi halinde her yöne
"500 dakika, 50 SMS ve 50 MB internet”in ayda 25 TL karşılığında sunulduğu,
 Benzer şekilde Turkcell'in "Full Paket" ve Vodafone'nin "Cep Avantaj Her Yöne Ekstra"
tarifelerinin aynı fiyat (59 TL) üzerinden sunulmasının yıkıcı fiyatlandırmaya örnek olduğunun
(13-27/371-172)
3/16

iddia edildiği, ancak Turkcell "Full Paket"inin taahhütsüz fiyatının 69 TL olup, Vodafone'nin
benzer tarifesi olan "Hesabını Bilen Hepsi 1000 Tarifesi” kapsamında yurtiçi her yöne 1000
dakika, 1000 SMS ve 1 GB internetin taahhütsüz 55 TL karşılığında sunulduğu,
 Aşağıdaki tablodan görüldüğü üzere, fiyat sıkıştırması iddiasına konu edilen kampanyaların
gerçekleşen tarifeleri1 açısından anılan Kurul Kararlarının ihlali niteliğinde bir durumun söz
konusu olmadığı,
Tablo 2: Turkcell Kampanyaları Şebeke İçi Gerçekleşen Tarifeleri Ekim 2012 (TL/dk)
Kampanya Adı (Ekim 2012) Abone Sayısı
Şebeke içi Gelir
(TL/dk)
Şebeke içi
Trafik
Şebeke içi ARMU2
(TL/dk)
Son 3 Ay Bedava (…..) (…..) (…..) (…..)
Son 3 Ay Bedava (…..) (…..) (…..) (…..)
Hoşgeldin Profesyonel 5000
Paketi
(…..) (…..) (…..) (…..)
Kontratlı Profesyonel 5000 (…..) (…..) (…..) (…..)
Kontratlı Şirket İçi Paketi (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: BTK Görüşü
ifade edilmiştir.
I.2. Değerlendirme
I.2.1. Yıkıcı Fiyatlandırma ve Fiyat Sıkıştırması Kavramları
(7) Yıkıcı fiyatlandırma, genel olarak, hâkim durumdaki bir teşebbüsün rakiplerinin piyasadan
çıkmasını sağlamak için kısa dönemde düşük fiyatlar uygulamasını ve bunu takiben orta-uzun
dönemde fiyatları artırmasını içeren strateji olarak tanımlanabilir. Avrupa Birliği Komisyonu
tarafından yayımlanan ve Komisyon’un uygulama önceliklerini belirleyen dokümana3 (AB
Komisyonu Dokümanı) göre, bir fiyatlama davranışının yıkıcı fiyatlama olarak
değerlendirilebilmesi için feragatin belirlenmesi gerekmektedir. Komisyon, feragatte
bulunmanın, hâkim durumdaki teşebbüsün ilgili zaman diliminde üretim miktarının tamamı veya
belirli bir kısmı için düşük fiyat uygulayarak aslında kaçınılabilecek olmasına karşın zarar etmiş
olması veya ediyor olmasıyla gösterilebileceğini belirtmektedir4. Dolayısıyla yıkıcı fiyatlama,
temel olarak maliyet-altı fiyatlama yapmak suretiyle gerçekleştirilen bir ihlal türüdür.
(8) AB Komisyonu Dokümanı’nda yıkıcı fiyatlama için “rekabeti kısıtlayıcı kapama”nın da ihlal
tespiti için gerekli olduğu belirtilmekte, bunun ortaya konması için rakiplerin piyasadan fiilen
çıkmış olmasının gerekmediği, rakiplerin disiplin altına alınması ihtimalinin de göz önünde
bulundurulması gerektiği ifade edilmektedir.
(9) Benzer şekilde, fiyat sıkıştırması da firmaların fiyatlama davranışına ilişkin olarak ortaya çıkan
bir ihlal türüdür. Fiyat sıkıştırması dikey ilişkili pazarlarda faaliyet gösteren ve üst pazarda
hâkim durumda bulunan bir teşebbüsün üst pazar ürünü fiyatı ile alt pazar ürünü fiyatı
arasındaki marjı, alt pazarda eşit derecede etkin bir rakibin dahi kârlı bir şekilde kalıcı olarak
ticari faaliyette bulunmasına imkân vermeyecek nitelikte belirlemesidir.
(10) Rekabet Kurulu’nun 04.03.2010 tarih ve 10-21/271-100 sayılı kararında fiyat sıkıştırmasının
unsurları;

1 Kullanıma bağlı olarak ortaya çıkan dakika başına ortalama şebeke içi tarife değerleri
2 average revenue per minute used- kullanılan dakika başına ortalama gelir
3 Guidance on the Commission's Enforcement Priorities in Applying Article 82 of the EC Treaty to Abusive
Exclusionary Conduct by Dominant Undertakings
4 paragraf 64
(13-27/371-172)
4/16

 Dikey bütünleşik bir teşebbüsün üst pazarda hâkim durumda bulunması,
 Bu pazarda sunulan ürün veya hizmetin alt pazarda kendisi ve rakiplerinin üretim
yapabilmeleri ve rekabet ederek pazarda kalabilmeleri için zorunlu olması,
 Alt ve üst pazar fiyatı arasındaki marjın, hâkim durumdaki teşebbüsün veya hâkim
durumdaki teşebbüs kadar etkin olan bir rakibin bile alt pazarda kâr edemeyeceği kadar düşük
belirlenmiş olması,
 Hâkim durumdaki teşebbüsün fiyat sıkıştırmasına yol açan davranışı sonucunda alt
pazardaki rakiplerin dışlanması, yeni girişlerin engellenmesi ya da rakiplerin faaliyetlerinin
sınırlandırılması gibi tüketici refahına zarar verecek rekabete aykırı etkilerin doğması ya da
doğması ihtimalinin bulunması,
 Hâkim durumdaki teşebbüsün fiyat sıkıştırmasına yol açan fiyatlama politikasına ilişkin
olarak objektif gerekçelerinin bulunmaması
olarak sıralanmıştır. Görüldüğü üzere, Kurul değerlendirmesinde ihlâl tespitinde maliyet-altı
fiyatlamayı yeterli görmemiş; bunun yanısıra AB Komisyonu Dokümanı’nda ortaya konan
yaklaşım çerçevesinde davranışın “tüketici refahına zarar verecek rekabete aykırı etkilerin
doğması ya da doğması ihtimalinin bulunması gerektiği” yaklaşımını benimsemiştir.
(11) Nitekim 09.05.2012 tarih ve 12-25/728-208 sayılı Rekabet Kurulu kararında;
 Üst pazar ürününün alt pazardaki rakibin etkin bir şekilde rekabet edebilmesi için objektif
olarak gerekli olması,
 Eylemin alt pazardaki etkin rekabetin ortadan kalkması sonucunu doğurması ihtimalinin
olması,
 Eylemin tüketici zararına yol açma ihtimalinin olması
durumlarında fiyat sıkıştırması incelemelerine öncelik verildiği belirtilerek yine davranışın
etkilerinin öneminin altı çizilmiştir.
(12) Yukarıdaki bilgiler ışığında, öncelikle şikâyet konusu kampanya ve paketler hakkında bilgi
sunulacak, ardından ilgili pazar ve hâkim duruma ilişkin değerlendirmelere yer verilecek ve son
olarak söz konusu kampanya ve paketlere ilişkin fiyat-maliyet analizleri çerçevesinde maliyet-
altı fiyatlama yapılıp yapılmadığı ve ilgili pazardaki etkin rekabet üzerindeki muhtemel etkileri
incelenecektir.
I.2.2. Şikâyet Konusu Tarifeler ve Paketler
(13) Başvuruda Turkcell tarafından yürütülmekte/yürütülmüş olan yedi ayrı kampanya ve paket
ismen zikredilerek şikâyet edilmektedir. Bunlardan bireysel müşteriler için "Her Yöne Paketler"
kategorisinde "Minik Paket” ve “Hepsi Birarada Paketler” kategorisinde "Full Paket” faturalı
uygulamaları yıkıcı fiyatlama iddiasıyla şikâyet edilmekte; Kontratlı Profesyonel 5000 Paketi,
Hoşgeldin Profesyonel 5000 Paketi, Kontratlı Şirket İçi Paketi Kampanyası, Son Üç Ay Bedava
Kampanyası (Ofis ve Star Paketleri) ise fiyat sıkıştırmasına yol açan kampanyalara örnek
olarak gösterilmektedir. Dosya kapsamında sadece başvuruda ismen zikredilen kampanya ve
paketler incelenecek, bunun dışında kalan kampanya ve paketler incelenmeyecektir.
(14) Söz konusu kampanya ve paketlerin aylık bazda kümülatif abone sayıları aşağıda
gösterilmektedir:

(13-27/371-172)
5/16

Tablo 3: Şikâyet Konusu Paketlerin Aylık Kümülatif Abone Sayıları
Kampanyalar
/Paketler
Aylar
Hepsi Bir
Arada
Full Paketi
Her Yöne
Minik Paket
Hoşgeldin
Profesyonel
5000 Paketi
Kontratlı
Profesyonel
5000 Paketi
Kontratlı
Şirket
İçi Paketi
Kampanyası
Son 3 Ay
Bedava5
(Ofis ve
Star
Paketleri)
Oca.12 (…..) (…..)
Şub.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Nis.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
May.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Haz.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Tem.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Ağu.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eyl.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eki.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kas.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Ara.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Oca.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Şub.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Turkcell
(15) Tablo 3’den de görüldüğü üzere, 2013 yılı Mart ayı sonu itibarıyla, Hoşgeldin Profesyonel 5000
Paketi, Kontratlı Profesyonel 5000 Paketi ve Son Üç Ay Bedava Kampanyasının (Ofis ve Star
Paketleri) abone sayıları sırasıyla (…..), (…..) ve (…..) olarak gerçekleşmiştir. Bu paket ve
kampanyaların abone sayılarının kayda değer büyüklükte ve yapılacak değerlendirmeyi
etkileyecek nitelikte olmaması nedeniyle bu aşamadan sonra yapılacak değerlendirme, Hepsi
Bir Arada Full Paket, Her Yöne Minik Paket ve Kontratlı Şirket İçi Paketi Kampanyası üzerinden
gerçekleştirilecektir.
a) Hepsi Bir Arada Full Paket
(16) Hepsi Bir Arada Full Paket 16.02.2012 tarihinden itibaren tüketicilere sunulmaktadır. Paket
kapsamında, kullanıcılara tamamı her yöne olmak üzere aylık 1.000 dakika konuşma süresi,
haftalık 1.000 SMS ve aylık 1 GB internet erişimi sunulmaktadır. Ayrıca haftada 2 gün Turkcell
aboneleri ile ücretsiz konuşma yapılabilmektedir. Paket fiyatı yıllık abone olunması halinde
aylık 59 TL, aksi halde aylık 69 TL olarak belirlenmiştir.
b) Her Yöne Minik Paket
(17) 24.02.2012 tarihinde tüketicilere sunulan Her Yöne Minik Paket kapsamında, tüketiciler aylık
her yöne 200 dakika konuşma yapabilmektedir. İlk sunulduğunda 25 TL olan aylık abonelik
bedeli, 20.07.2012 tarihinde 26 TL’ye, 10.10.2012 tarihinde ise 29 TL’ye yükseltilmiştir.
İncelenen süre zarfında söz konusu paket kapsamında çeşitli kampanyalar düzenlenmiş,

5 “Son 3 Ay Bedava Ofis Paketi” ve “Son 3 Ay Bedava Star Paketi”nin abone sayılarının kümülatif olarak bildirilmiş
olması nedeniyle, bu iki paketin abone sayıları toplamı tek kolonda gösterilmiştir.
(13-27/371-172)
6/16

kampanyalarda yine paket kapsamında sağlanan tek hizmet olan ses hizmeti, değişen
sürelerde ve değişik tutarlarda sunulmuştur.
c) Kontratlı Şirket İçi Paketi Kampanyası
(18) 21.10.2009 ile 31.01.2013 tarihleri arasında yürürlükte kalan kampanya kapsamında şirket içi
6.000 dakika görüşme 10.11.2012 tarihine kadar 10,50 TL, bu tarihten sonra da 12 TL’ye
sunulmuştur. Bu kampanyada da sadece ses hizmeti sunulmaktadır. Kampanya Ocak 2012-
Mart 2013 dönemi kapsamında incelenecektir.
I.2.3. İlgili Pazar ve Hâkim Durum Analizi
(19) Yukarıda da belirtildiği üzere, fiyat sıkıştırması iddiası bakımından, Turkcell’in bir üst pazarda
hâkim durumda bulunması ve fiyatlama davranışları sonucunda alt pazardaki rakiplerin
Turkcell ile rekabet edememesi beklenmelidir. Yıkıcı fiyat bakımından ise, Turkcell’in hâkim
durumda bulunduğu pazardaki fiyatlama davranışı yoluyla rakiplerini dışladığı iddiası
değerlendirilmelidir.
(20) Her iki iddianın da, temel olarak, Turkcell tarafından fiyatlama yoluyla rakiplerin dışlandığı
varsayımına dayandığı dikkate alındığında, iddia kapsamında herhangi bir pazar tanımına
gidilmeden, Turkcell’in hipotetik bir üst pazarda ve/veya hipotetik bir alt pazarda hâkim
durumda bulunduğu varsayımı ile hareket edilecektir. Yukarıda da belirtildiği gibi şikâyetçinin
iddiaları arasında mobil telekomünikasyon hizmetleri ile sabit telefon hizmetlerinin bir arada
değerlendirilerek ilgili ürün pazarının “tek ses pazarı” olarak tanımlanması gerektiği iddiası da
yer almaktadır. Öncelikle bu iddia değerlendirilecektir.
(21) İddianın değerlendirilmesi, teorik olarak iddia konusu hizmetlerin birbirine ikâme olup
olmadığının tespiti üzerinden gerçekleştirilebileceği gibi, şikâyet dilekçesinde yer verildiği üzere
var olduğu iddia edilen “tek ses pazarı”nda Turkcell’in hâkim durumda olup olmadığının tespiti
üzerinden de gerçekleştirilebilecektir. Dosya kapsamında ikinci yöntem tercih edilecektir. Zira
söz konusu değerlendirme ile var olduğu iddia edilen “tek ses pazarı”nın varlığının
incelenmesinden bir adım ileri gidilerek, böyle bir pazarın varlığının kabul edilmesi halinde
Turkcell’in bu pazarda hâkim durumda olup olmayacağı ortaya konulabilecektir.
(22) Aşağıdaki grafiklerde sırasıyla, toplam mobil ve sabit trafik miktarı, mobil trafiğin dağılımı ve
sabit trafiğin Türk Telekom ile alternatif işletmeciler arasındaki dağılımına yer verilmektedir.
Grafik 1: Toplam Yıllık Arama Trafik Miktarı (milyar dakika)

(13-27/371-172)
7/16

Kaynak: BTK 2012 4. Çeyrek Pazar Verileri Raporu
Grafik 2: Mobil İşletmecilerin Dönemlere Göre Toplam Trafik Miktarı (milyar dakika)

Kaynak: BTK 2012 4. Çeyrek Pazar Verileri Raporu
Grafik 3: Türk Telekom ile Diğer Sabit Telefon Hizmetleri (STH) Sunan Teşebbüslerden Başlatılan Trafiğin Oranı
(%)

Kaynak: BTK 2012 4. Çeyrek Pazar Verileri Raporu
(23) Yukarıdaki verileri aşağıdaki tablo ile özetlemek mümkündür:
Tablo 4: 2012 Yılı Toplam Mobil ve Sabit Trafik Miktarları (Milyar Dakika)
İşletmeci 2012-1 2012-2 2012-3 2012-4 Toplam Oran
Turkcell 17,32 19,55 20,14 19,13 76,14 % 40,25
Vodafone 12,56 14 14 13,96 54,52 % 28,82
Avea 9,2 9,94 9,94 10,03 39,11 % 20,67
Mobil Toplam 39,08 43,49 44,08 43,13 169,78 % 89,74
Türk Telekom6 15,91 % 8,41

6 2012 yılında Türk Telekom kaynaklı sabit trafiğin toplam trafiğin %82’sini oluşturduğu kabul edilmiştir.
(13-27/371-172)
8/16

Alternatif İşletmeciler 3,49 % 1,85
Sabit Toplam 19,4 % 10,26
TOPLAM 189,18 % 100
Kaynak: BTK 2012 4. Çeyrek Piyasa Verileri Raporu
(24) Tablo 4’e göre, toplam trafikte Turkcell’in %40,25, Vodafone’un %28,82 ve Türk Telekom
Grubu’nun ise %29,08 oranında pay sahibi olduğu anlaşılmaktadır. Benzer bir karşılaştırmayı
aşağıdaki tablo üzerinden, gelir bakımından da yapmak mümkündür:
Tablo 5: 2012 Yılı Toplam Mobil ve Sabit Gelir Miktarları ve Oranları
İşletmeci Gelir (TL) Oran
Turkcell 8.725.255.983,00 % 39,80
Vodafone 4.917.505.697,00 % 22,43
Avea 3.474.740.229,00
% 34,57
Türk Telekom7 4.105.309.262,02
Alternatif İşletmeciler 701.543.736,00 % 3,20
TOPLAM 21.924.354.907,02 % 100
Kaynak: BTK 2012 4. Çeyrek Piyasa Verileri Raporu
(25) Gelir üzerinden yapılan değerlendirme dikkate alındığında da, Turkcell’in %39,80, Vodafone’un
%22,43 ve Türk Telekom Grubu’nun ise %34,57 oranında pay sahibi olduğu anlaşılmaktadır.
(26) Her iki hesaplama yönteminde de var olduğu iddia edilen “tek ses pazarı”nda Turkcell’in pazar
payının %40 civarında gerçekleştiği; buna karşılık toplam trafiğe göre rakiplerin yaklaşık
%30’ar pazar payına sahip olduğu, gelir bakımından ise Türk Telekom Grubu’nun %35 pazar
payına sahip olduğu görülmektedir. Mevcut verilerle, “tek ses pazarı” iddiası kabul edilse bile
Turkcell’in hâkim durumda olduğu tespitinde bulunulamayacaktır.
I.2.4. Fiyat- Maliyet Analizi
(27) Bu başlık altında hipotetik ilgili pazardaki rekabeti etkileme ihtimali bulunacak derecede abone
sayısına sahip olan Hepsi Bir Arada Full Paket’in, Her Yöne Minik Paket’in ve Kontratlı Şirket
İçi Paketi Kampanyası’nın kârlılık durumları incelenecektir. Yapılacak incelemede, daha önceki
Kurul kararları ile uyumlu bir şekilde, Turkcell tarafından uygulanan efektif fiyatlar8, hem
Turkcell tarafından uygulanması gereken çağrı sonlandırma ücretiyle, hem de Turkcell’in
toplam çağrı maliyetleri ile karşılaştırılacaktır.
a) Efektif Fiyat Çağrı Sonlandırma Ücreti Karşılaştırması
(28) BTK’nın 10.02.2010 tarih ve ve 2010/DK-07/88 sayılı kararı ile Turkcell’de sonlanan çağrıların
ücreti 3,13 Kr/dk olarak belirlenmiştir. BTK’nın 25.03.2009 tarih ve 2009/DK-07/149 sayılı
kararı ile ise “Turkcell’in … diğer işletmecilere uygulamakta olduğu ağırlıklı ortalama
sonlandırma ücretinin her bir abonelik paketi bazında kullanıma bağlı olarak ortaya çıkan
dakika başına tarifesinden (0,0313 TL/dk) daha yüksek olmaması gerektiği” karara
bağlanmıştır. BTK görüşünde, bu yükümlülük kapsamında “Hepsi Bir Arada Full Paket” ile “Her
Yöne Minik Paket”in incelendiği ve Tablo 1’de yer verilen sonuçlara ulaşıldığı görülmektedir.
Tablo incelendiğinde, Turkcell’in şebeke içi gerçekleşen tarifelerinin çağrı sonlandırma
ücretinin üzerinde gerçekleştiği görülmektedir.
(29) Öte yandan, Turkcell tarafından gönderilen bilgiler çerçevesinde teşebbüsün Ocak 2012- Mart
2013 arasında gerçekleşen efektif fiyatlarını da hesaplamak mümkün olmuştur. Buna göre, her
üç kampanyanın efektif fiyatlarının da Turkcell’in çağrı sonlandırma ücretinin üzerinde
gerçekleştiği görülmektedir:

7 PSTN gelirlerinin toplam gelire oranı (%56,60) dikkate alınarak hesaplanmıştır.
8 Efektif fiyat, gerçekleşen gelir rakamlarının gerçekleşen trafiğe bölünmesiyle bulunmaktadır.
(13-27/371-172)
9/16

Tablo 6: İncelenen Paket ve Kampanyaların Efektif Ses Gelirleri (TL/dk)
Hepsi Bir Arada Full Paketi Her Yöne Minik Paket Kontratlı Şirket İçi Paketi Kampanyası
Şub.12 (…..) (…..) (…..)
Mar.12 (…..) (…..) (…..)
Nis.12 (…..) (…..) (…..)
May.12 (…..) (…..) (…..)
Haz.12 (…..) (…..) (…..)
Tem.12 (…..) (…..) (…..)
Ağu.12 (…..) (…..) (…..)
Eyl.12 (…..) (…..) (…..)
Eki.12 (…..) (…..) (…..)
Kas.12 (…..) (…..) (…..)
Ara.12 (…..) (…..) (…..)
Oca.13 (…..) (…..) (…..)
Şub.13 (…..) (…..) (…..)
Mar.13 (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Turkcell
b) Efektif Fiyat-Maliyet Karşılaştırması
(30) Her ne kadar efektif fiyat ile çağrı sonlandırma ücretinin karşılaştırması Turkcell’in çağrı
sonlandırma fiyatının üzerinde fiyatlama yaptığına işaret etse de, söz konusu analiz Turkcell’in
kampanyalarının kârlılığına ve dolayısıyla kârdan feragat edip etmediğine ilişkin bir veri
sunmamaktadır. Bu noktada, fiyat-maliyet analizi, Rekabet Kurulu’nun 04.07.2007 tarih ve 07-
56/634-216 sayılı kararı esas alınarak yapılacaktır. Anılan kararda, “alt perakende pazarda
faaliyet gösteren etkin bir operatörün normal kâr elde etmesine yetip yetmeyeceğinin
değerlendirilmesi”nde marj şu şekilde hesaplanmıştır:
M= A – (B+C)
M= Fiyat sıkıştırması bakımından değerlendirmeye alınacak marj
A= Turkcell’in kurumsal kullanıcılar için kampanya fiyatları da dahil olmak üzere gerçekleşen
ortalama perakende fiyatı
B= Turkcell’in çağrı sonlandırma ücreti
C= Etkin bir operatörün çağrı başlatma maliyeti
(31) Anılan kararda bir operatörün çağrı maliyetinin çağrı başlatma ve çağrı sonlandırma
ücretlerinden oluştuğu kabul edilmiş; Turkcell’den daha az etkin olduğu kabul edilen
şikâyetçinin çağrı başlatma ücretleri kullanılarak Turkcell’in toplam çağrı ücretleri
hesaplanmıştır. Dolayısıyla, dosya konusu şikâyet bakımından çağrı başlatma ve çağrı
sonlandırma ücretlerinin belirlenmesi önem kazanmaktadır. Her bir mobil ya da sabit
operatörün çağrı sonlandırma ücreti, BTK’nın 10.02.2010 tarih ve 2010/DK-07/88 sayılı kararı
ile belirlenmiş durumdadır. Öte yandan, çağrı başlatma ücretlerinin belirlenmesi bakımından,
BTK’nın 13.03.2013 tarih ve 2013/DK-ETD/142 kararı önem kazanmaktadır. Söz konusu
kararda Turkcell’e ilişkin olarak,
(13-27/371-172)
10/16

“Mobil şebeke işletmecileri için geliştirilen maliyet modellerinden hareketle on-net (şebeke içi)
çağrıların maliyeti, çağrı sonlandırma maliyetinin 1,71 katı olarak hesaplanmış olup,
Kurumumuz tarafından ilgili mevzuat çerçevesinde on-net (şebeke içi) çağrıların ücretlerinin
belirlenmesinde bu oran (ses için 5,35/3,13 ve SMS için 2,91/1,70) esas alınmıştır.”
değerlendirmesine yer verilmektedir. Söz konusu tarifenin maliyet esaslı belirlenip
belirlenmediğinden bağımsız olarak, karar maliyet analizi bakımından en azından bir referans
noktası oluşturabilecektir. BTK’nın anılan iki kararı referans alınarak ortaya çıkan dakika
başına toplam çağrı maliyetleri şu şekildedir:
Tablo 7: BTK Tarafından Belirlenen Ses Çağrı Sonlandırma Ücretleri ile Bunlara Dayanılarak Tespit Edilen
Referans Maliyetler (Kr/dk)
ÇAĞRI SONLANDIRMA ÜCRETİ TOPLAM ÇAĞRI MALİYETİ
TURKCELL 3,13 5,35
VODAFONE 3,23 6,36
AVEA 3,70 6,83
Alternatif İşletmeciler 3,20 6,33
TÜRK TELEKOM9 1,86 4,99
- YEREL 1,39 4,52
- ALAN İÇİ 1,71 4,84
- ALAN DIŞI 2,24 5,37
(32) Ayrıca, SMS hizmetine ilişkin olarak da BTK tarafından 08.07.2009 tarih ve 2009/UK–07/346
sayılı karar verilmiştir. Buna göre, tarifenin maliyet esaslı belirlenip belirlenmediğinden
bağımsız olarak, maliyet analizi bakımından referans noktası oluşturmak üzere hesaplanan
toplam SMS maliyetleri şöyledir:
Tablo 8: BTK Tarafından Belirlenen SMS Çağrı Sonlandırma Ücretleri ile Bunlara Dayanılarak Tespit Edilen
Referans Maliyetler (Kr/dk)
SMS ÇAĞRI SONLANDIRMA TOPLAM SMS MALİYETİ
TURKCELL 1,70 2,91
VODAFONE 1,73 3,43
AVEA 1,87 3,57
Alternatif STH İşletmecileri10 - -
TÜRK TELEKOM 1,70 3,40
(33) Dosya mevcudu bilgilere göre Turkcell tarafından BTK’ya raporlanan şebeke içi dakika başına
ses hizmeti maliyeti (…..) TL’dir. Ancak Turkcell’in bu maliyeti “Hesap Ayrımı ve Maliyet
Muhasebesine İlişkin Usul ve Esaslar” ile belirlenen yöntem ile hesapladığını, Turkcell’in
gerçek maliyetlerini ve iradesini yansıtmadığı belirtmesi nedeniyle, söz konusu maliyetler
hesaplamalarda dikkate alınmamıştır.
(34) Dosya kapsamında incelenen üç paket ve kampanyaya ilişkin fiyat-maliyet analizine aşağıda
yer verilmektedir:
̶ Hepsi Bir Arada Full Paket
“Hepsi Bir Arada Full Paket” kapsamında ses, SMS ve internet erişimi hizmeti sunulmaktadır.
Turkcell tarafından sunulan verilerde her bir hizmete ilişkin olarak gelir ve trafik verileri yer
almakta ancak herhangi bir maliyet verisine yer verilmemektedir. Bu nedenle BTK verileri
referans alınarak bir hesaplama yapılmıştır.

9 Türk Telekom’un çağrı sonlandırma ücreti, BTK tarafından sağlanan aramaların %3’ünün yerel, %67’sinin alan
içi, %30’unun alan dışı olduğu bilgisi çerçevesinde ağırlandırılmak suretiyle hesaplanmıştır.
10 Alternatif STH işletmecilerine ilişkin SMS çağrı sonlandırma ücreti SMS trafiğinin çok düşük olması nedeniyle
hesaplanmamıştır.
(13-27/371-172)
11/16

Tablo 9: Hepsi Bir Arada Full Paket Ses Fiyat- Maliyet Yapısı
TOPLAM GELİR (TL)
TOPLAM
MALİYET11
(TL)
KÂR/ZARAR
(TL)
SES GELİR
(TL/dk)
SES
MALİYET
(TL/dk)
KÂR/ZARAR
(%)
Şub.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Nis.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
May.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Haz.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Tem.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Ağu.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eyl.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eki.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kas.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Ara.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Oca.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Şub.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Turkcell
(35) Görüldüğü üzere, “Hepsi Bir Arada Full Paket” kapsamında elde edilen ses geliri, referans
maliyeti karşılayamamaktadır. Ancak paket kapsamında SMS ve internet erişimi hizmetlerinin
de sağlandığı dikkate alındığında, paketin karlılığının hesaplanmasında bu iki hizmete ilişkin
fiyat-maliyet analizinin de hesaplamaya dâhil edilmesi gerekmektedir.
Tablo 10: Hepsi Bir Arada Full Paket SMS Fiyat- Maliyet Yapısı

TOPLAM
GELİR
(TL)
TOPLAM
MALİYET
(TL)
KÂR/ZARAR
(TL)
SMS GELİR
(TL/SMS)
SMS
MALİYET
(TL/SMS)
KÂR/ZARAR
(%)
Şub.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Nis.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
May.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Haz.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Tem.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Ağu.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eyl.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eki.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kas.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

11 Bu ve bundan sonraki tablolarda yer verilen “toplam maliyet”, Turkcell tarafından sağlanan trafik verileri ile birim
referans maliyetleri ile çarpılarak hesaplanmıştır.
(13-27/371-172)
12/16

Ara.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Oca.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Şub.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Turkcell
(36) SMS fiyat-maliyet hesaplamasına ilişkin veriler de “Hepsi Bir Arada Full Paket” kapsamında
elde edilen SMS gelirinin referans maliyeti karşılayamadığını göstermektedir. Paket
kapsamında son olarak internet erişim hizmeti gelirleri incelenecektir. Ancak, söz konusu
hizmete ilişkin olarak ne Turkcell tarafından bir veri sunulabilmiş, ne de referans alınabilecek
herhangi bir veriye ulaşılabilmiştir. Bu bağlamda, söz konusu hizmetlerden sağlanan gelirin ne
kadar bir kârlılık oranına ulaşması halinde ses ve SMS hizmetlerinden kaynaklanan zararı
karşılayabileceği hesaplanmıştır.
Tablo 11: Hepsi Bir Arada Full Paket Internet Erişim Gelirleri
SES VE SMS HİZMETLERİ ZARARI İNTERNET ERİŞİMİ GELİRLERİ
BAŞABAŞ KÂRLILIK NOKTASI
(%)
Şub.12 (…..) (…..) (…..)
Mar.12 (…..) (…..) (…..)
Nis.12 (…..) (…..) (…..)
May.12 (…..) (…..) (…..)
Haz.12 (…..) (…..) (…..)
Tem.12 (…..) (…..) (…..)
Ağu.12 (…..) (…..) (…..)
Eyl.12 (…..) (…..) (…..)
Eki.12 (…..) (…..) (…..)
Kas.12 (…..) (…..) (…..)
Ara.12 (…..) (…..) (…..)
Oca.13 (…..) (…..) (…..)
Şub.13 (…..) (…..) (…..)
Mar.13 (…..) (…..) (…..)
Kaynak: BTK 2012 4. Çeyrek Piyasa Verileri Raporu
(37) Tabloya göre, “Hepsi Bir Arada Full Paket” ancak internet erişim hizmetlerinden ortalama
olarak %(…..) oranında bir kâr elde edilmesi halinde başa baş noktasına ulaşabilmektedir.
̶ Her Yöne Minik Paket
(38) “Her Yöne Minik Paket”, esasen ses hizmeti sağlamak üzerine sunulmuş bir pakettir. Bu
nedenle, öncelikle söz konusu paketten elde edilen ses geliri, ses kaynaklı referans maliyetle
karşılaştırılacak, ardından bu paketi kullanan abonelerin ses dışında kullandıkları hizmetlere
ilişkin oluşan gelir ve giderler de incelenecektir.
Tablo 12: Her Yöne Minik Paket Ses Fiyat- Maliyet Yapısı
TOPLAM SES
GELİRİ
TOPLAM SES
MALİYETİ
TOPLAM
KÂR/ZARAR
ORTALAMA
SES GELİRİ
(TL/dk)
ORTALAMA
SES MALİYETİ
(TL/dk)
NET
KÂR/ZARAR
(13-27/371-172)
13/16

Şub.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Nis.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
May.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Haz.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Tem.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Ağu.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eyl.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eki.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kas.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Ara.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Oca.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Şub.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Turkcell
(39) Görüldüğü üzere, “Her Yöne Minik Paket” kapsamında sunulan ses hizmeti, referans maliyetin
ortalama olarak %(…..) üzerinde seyretmektedir. Aşağıdaki tablodan benzer bir durumun SMS
hizmeti için de geçerli olduğu görülmektedir.
Tablo 13: Her Yöne Minik Paket SMS Fiyat- Maliyet Yapısı
TOPLAM SMS GELİRİ
TOPLAM SMS
MALİYETİ
TOPLAM
KÂR/ZARAR
ORTALAMA
SMS GELİRİ
(TL/dk)
ORTALAMA
SMS MALİYETİ
(TL/dk)
NET
KÂR/ZARAR
Şub.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Nis.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
May.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Haz.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Tem.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Ağu.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eyl.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eki.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kas.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Ara.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Oca.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Şub.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Turkcell
(13-27/371-172)
14/16

(40) Paket kapsamında toplam (…..) TL internet data geliri elde edilmiştir. Ancak yukarıda da
belirtildiği üzere, söz konusu hizmete ilişkin olarak bir maliyet verisi elde edilemediğinden
herhangi bir hesaplama yapılamamıştır.
(41) BTK görüşünde, “Her Yöne Minik Paket”e ilişkin olarak; gerçekleşen tarifenin “… çağrı
sonlandırma ve başlatma ücretleri toplamı olan 0,0626 TL/dk değerinin dahi –Mart 2012- hariç-
üzerinde seyretmektedir.” değerlendirmesine yer verilmektedir. Gerek yapılan hesaplamalar,
gerek BTK tarafından sağlanan veriler ışığında söz konusu pakete ilişkin ortaya çıkan efektif
fiyatın maliyetlerinin üzerinde olduğu kanaatine ulaşılmıştır.
̶ Kontratlı Şirket İçi Paketi Kampanyası
(42) Değerlendirilen iki kampanyanın aksine kurumsal müşterilere yönelik bir paket olan “Kontratlı
Şirket İçi Paketi” de ses hizmeti sağlanmasına yönelik bir pakettir. Paket dâhilinde sağlanan
ses hizmetine ilişkin fiyat-maliyet yapısı şu şekildedir:
Tablo 14: Kontratlı Şirket İçi Paketi Kampanyası Ses Fiyat- Maliyet Yapısı
TOPLAM SES GELİRİ
TOPLAM SES
MALİYETİ
TOPLAM
KÂR/ZARAR
ORTALAMA
SES GELİRİ
(TL/dk)
ORTALAMA
SES
MALİYETİ
(TL/dk)
NET
KÂR/ZARAR
Oca.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Şub.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Nis.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
May.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Haz.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Tem.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Ağu.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eyl.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eki.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kas.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Ara.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Oca.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Şub.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Turkcell
(43) Veriler, söz konusu paketin Ocak-Temmuz 2012 arasında referans maliyetin altında kaldığını,
sonrasında ise paketin kâra geçtiğini göstermektedir12. Ayrıca, incelenen dönemde paketin
ortalama %3,57 oranında bir kârlılığa sahip olduğu anlaşılmaktadır. Her ne kadar paket esas
olarak ses hizmeti sağlamaya yönelik olsa da, aboneler SMS ve internet hizmetinden de
yararlanmaktadır.
Tablo 15: Kontratlı Şirket İçi Paketi Kampanyası SMS Fiyat- Maliyet Yapısı

12 Eylül 2012’de %(…..) oranında ihmal edilebilir bir zarar ortaya çıkmıştır.
(13-27/371-172)
15/16

TOPLAM SMS GELİRİ
TOPLAM
MALİYET
TOPLAM
KÂR/ZARAR
SMS GELİR
(TL/SMS)
SMS
MALİYET
(TL/SMS)
NET
KÂR/ZARAR
Oca.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Şub.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Nis.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
May.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Haz.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Tem.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Ağu.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eyl.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eki.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kas.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Ara.12 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Oca.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Şub.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.13 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Turkcell
(44) Tabloya göre Turkcell, “Kontratlı Şirket İçi Paketi Kampanyası” kapsamında SMS’lerden aylık
ortalama %80’in üzerinde kâr elde etmiştir. Paketin kârlılığının tam olarak yansıtılabilmesi için
ses hizmetinden elde edilen gelirin yanı sıra SMS ve internet hizmetlerinden elde edilen gelirin
de dikkate alınması gerekmektedir:
Tablo 16: Kontratlı Şirket İçi Paketi Kampanyası Ses, SMS, Internet Hizmetleri Fiyat- Maliyet Yapısı
TOPLAM SES KÂR/ZARAR
TOPLAM SMS
KÂR/ZARAR GENEL TOPLAM İNTERNET GELİRİ
Oca.12 (…..) (…..) (…..) (…..)
Şub.12 (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.12 (…..) (…..) (…..) (…..)
Nis.12 (…..) (…..) (…..) (…..)
May.12 (…..) (…..) (…..) (…..)
Haz.12 (…..) (…..) (…..) (…..)
Tem.12 (…..) (…..) (…..) (…..)
Ağu.12 (…..) (…..) (…..) (…..)
Eyl.12 (…..) (…..) (…..) (…..)
Eki.12 (…..) (…..) (…..) (…..)
Kas.12 (…..) (…..) (…..) (…..)
Ara.12 (…..) (…..) (…..) (…..)
(13-27/371-172)
16/16

Oca.13 (…..) (…..) (…..) (…..)
Şub.13 (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.13 (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Turkcell
(45) Söz konusu verilerin analiz edilmesinden “Kontratlı Şirket İçi Paketi Kampanyası”nın 2012
yılının Şubat ve Temmuz ayları arasında referans maliyetlere göre zarar ettiği görülmektedir.
I.2.5. Etki Analizi
(46) Turkcell tarafından bazı şebeke içi tarifelerinin diğer GSM şebekelerine girdi olarak temin
edilen ara bağlantı ücretinin altında belirlenerek fiyat sıkıştırması yoluyla hâkim durumun
kötüye kullanıldığı iddiasının incelendiği 04.03.2010 tarih ve 10-21/271-100 sayılı Rekabet
Kurulu kararında, fiyat sıkıştırmasının unsurları arasında “Hâkim durumdaki teşebbüsün fiyat
sıkıştırmasına yol açan davranışı sonucunda alt pazardaki rakiplerin dışlanması, yeni girişlerin
engellenmesi ya da rakiplerin faaliyetlerinin sınırlandırılması gibi tüketici refahına zarar verecek
rekabete aykırı etkilerin doğması ya da doğması ihtimalinin bulunması” da sayılmış ve “şikayet
konusu uygulamaların etkisi sırasıyla; abone artışları, numara taşınabilirliği kapsamında
kazanılan ve kaybedilen aboneler, toplam gelir ve toplam trafik değişimleri göz önüne alınarak
incelenmiştir.”
(47) Anılan Kurul kararı doğrultusunda, referans maliyetin altında kalan “Hepsi Bir Arada Full Paket”
ile Şubat-Temmuz 2012 arasında referans maliyetin altında kalan “Kontratlı Şirket İçi Paketi
Kampanyası”nın “rekabete aykırı etkilerin doğması ya da doğması ihtimali”ne yol açıp
açmadığı abone sayıları ve bu sayılardaki değişim üzerinden incelenecektir.
(48) İncelenen zaman diliminde, Turkcell’in bireysel abone sayısı 31.000.000 civarında yatay bir
seyir izlemiştir. Bu dönemde, “Hepsi Bir Arada Full Paket” ile toplam (…..) abone kazanılmıştır.
Bu abone sayısı, Şubat 2013 itibarıyla Turkcell’in toplam bireysel abonelerinin %(…..)’sına denk
gelmektedir. Dosya mevcudu bilgilere göre bu abonelerden (…..)’i diğer operatörlerden
Turkcell’e geçmiştir. Buna göre, söz konusu paket ile kazanılan abonelerin sadece %(…..)’sinin
rakip operatörlerden Turkcell’e geçtiği anlaşılmaktadır.
Tablo 17: Turkcell’in Toplam Bireysel Abone ve İncelenen Bireysel Paketlerinin Abone Sayıları

Bireysel
Abone
Bireysel
Abone
Sayısındaki
Değişim
Hepsi Bir
Arada Full
Paket
Hepsi Bir
Arada Full
Paket Abone
Sayısındaki
Değişim
Her Yöne
Minik Paket
Her Yöne
Minik Paket
Abone
Sayısındaki
Değişim
Şub.12
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Mar.12
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Nis.12
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
May.12
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Haz.12
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Tem.12
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Ağu.12
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eyl.12
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eki.12
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kas.12
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
(13-27/371-172)
17/16

Ara.12
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Oca.13
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Şub.13
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Turkcell
(49) İncelenen zaman diliminde “Kontratlı Şirket İçi Paketi Kampanyası”nın abone sayısı yaklaşık
40.000’den 30.000’e kadar gerilemiştir. Kampanyanın referans maliyetin altında kaldığı 2012
yılının Şubat ve Temmuz ayları arasında ise (…..) abonelik bir azalma söz konusudur. Aynı
dönemde Turkcell’in toplam kurumsal abone sayısı ise yaklaşık (…..) azalmıştır.
(50) Abone sayıları ve bu abone sayılarındaki değişim incelendiğinde, referans maliyetin altında
kalan paket ve kampanyaların rekabete aykırı etkilerin doğmasına ya da doğması ihtimaline
yol açacak nitelikte olmadıkları kanaatine ulaşılmıştır.
(51) Bu hususlar ışığında; Turkcell’in yıkıcı fiyatlama ve/veya fiyat sıkıştırması yoluyla rakipleri
dışlamayı amaçladığı iddiası kapsamında;
- Şikâyet dilekçesinde ismen zikredilen yedi paket ve kampanyadan dördünün kayda değer
abone sayısına sahip olmadığı,
- “Hepsi Bir Arada Full Paket”, “Her Yöne Minik Paket” ve “Kontratlı Şirket İçi Paketi
Kampanyası”na ilişkin olarak BTK tarafından belirlenen çağrı başlatma ve çağrı sonlandırma
ücretleri referans alınarak gerçekleştirilen efektif fiyat-maliyet analizi çerçevesinde, “Hepsi Bir
Arada Full Paket”den elde edilen gelirlerin incelenen zaman diliminin tamamında, “Kontratlı
Şirket İçi Paketi Kampanyası”ndan elde edilen gelirlerin ise Şubat- Temmuz 2012 ayları
arasında referans alınan maliyetleri karşılayamadığı,
- Ancak anılan paket ve kampanyalarda efektif fiyatın referans maliyetleri karşılayamadığı
dönemlerde abone sayıları ve bu abone sayılarındaki değişim incelendiğinde, bu paket ve
kampanyaların rekabete aykırı etkilerin doğmasına ya da doğması ihtimaline yol açacak
nitelikte olmadıkları
sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır.
J. SONUÇ
(52) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi
uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.




Full & Egal Universal Law Academy