Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 13-27/363-167
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Akdeniz Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği’nin ve/veya Akdeniz Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği üyesi hızlı tüketim malları perakendecilerinin ortak karar ile yemek kartı kullanarak alışveriş yapan tüketicilerden komisyon aldıkları iddiası
Karar Tarihi: 09.05.2013


Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2012-3-155 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 13-27/363-167
Karar Tarihi : 09.05.2013
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Doç. Dr. Mustafa ATEŞ, İsmail Hakkı KARAKELLE,
Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR, Fevzi ÖZKAN
B. RAPORTÖRLER: Osman Tan ÇATALCALI, Nesrin SAĞLAM
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Gizlilik talebi bulunmaktadır.

D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILANLAR : - Akdeniz Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği
Fabrikalar Mah. Namık Kemal Bulvarı No: 7 Kepez Otomotiv
İş Merkezi K: 3 D: 6 Kepez/Antalya
- Akdeniz Tahtakale Ticaret İnşaat Kuyumculuk Turizm Ltd. Şti.
Örnek Mah. 1517 Sok. Yunus Emre Cad. Manavgat/Antalya
- Alya Marketçilik Unlu Mam. Gıda San. Tic. A.Ş.
Meydan Kavağı Mah. Perge Bulv. Meysankavağı/Antalya
- Antalya Market İşletmeciliği San ve Tic. A.Ş.
Sinan Mah. Serik Cad. No: 243 Altınova/Antalya
- Aypo Tüketim Malları Tic. ve San. A.Ş.
Hüsnü Karakaş Cad. Aras Bedesten Doğu Garajı/Antalya
- Bilmar Alışveriş Merkezleri Nakliyat Gıda İnşaat Madencilik
Tekstil Turizm Oto Akaryakıt İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.
Burç Mah. İstasyon Cad. No: 19 Burdur
- Demre Gıda Tic. ve Pazarlama
Gökyazı Mah. Ertuğrul Günay Cad. No: 17/A Demre/Antalya
- Genyapı Mühendislik Hiz. İnş. Gıda Turizm Tic. ve San. A.Ş.
Gencerler İş Merkezi Atatürk Cad. No: 509
Yeniköy/Döşemealtı/Antalya
- Gülgen Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.
Şelale Mah. Süleyman Demirel Bulv. No: 167 Antalya
- Hasbul Toplu Tüketim Malları Paz. Dağ. İnş. Turz. Tic. Ltd. Şti.
Hal Yolu Üzeri Bulut İş Merkezi C Blok
Konaklı/Alanya/Antalya
- İyaş Isparta Gıda San. ve Tic. A.Ş.
Süleyman Demirel Bulv. No: 72 Isparta
- Kardeşler Gıda San ve Tic. Ltd. Şti.
Orta Mah. Atatürk Cad. No: 184/A Pk: 07500 Serik/Antalya
- Menzilcioğlu San. Tic. Ltd. Şti.
Yükseliş Mah. Yıldırım Beyazıt Cad. No: 25 Dokuma/Antalya
- Özka Yapı Malz. İnş. Tur. Ltd. Şti.
Gazi Bulv. No: 760 ATSO Karşısı/Antalya
- Tahtakale Spot Cengiz Oyuncak Hırdavat Ltd. Şti.
13-27/363-167
2/16
Fabrikalar Mah. 3008 Sok. No: 12 Antalya
- Tunç Gıda İhtiyaç Maddeleri Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti.
Orta Mah. Yaşar Uçar Cad. No: 50/B Serik/Antalya
- Yakış Market İşletmeciliği Tarım Hayv. Turizm İnş. Pet. Tic. ve
San. Ltd. Şti.
Meydan Kavağı Mah. 12. Cad. 1596 Sok. Lara/Antalya
(1) E. DOSYA KONUSU: Akdeniz Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği’nin
ve/veya Akdeniz Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği üyesi hızlı
tüketim malları perakendecilerinin ortak karar ile yemek kartı kullanarak alışveriş
yapan tüketicilerden komisyon aldıkları iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle; Akdeniz Gıda ve İhtiyaç Maddeleri
Perakendeciler Derneği’nin (AKDENİZ PERDER) üyesi hızlı tüketim malları
perakendecilerinin (perakendeciler) ortak bir karar alarak yemek kartı ile alışveriş yapan
tüketicilerden %7 komisyon aldıkları iddia edilmektedir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 03.09.2012 tarih ve 6754 sayı ile intikal eden
başvuru üzerine hazırlanan 19.09.2012 tarih ve 2012-3-155/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu
27.09.2012 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek, 12-46/1404-M sayı ile önaraştırma
yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca yapılan inceleme üzerine hazırlanan
17.04.2013 tarih ve 2012-3-155/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara
bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- AKDENİZ PERDER ve üyelerinin alışveriş çekleri ile yapılan alışverişlerde komisyon
uygulamak suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı
Kanun)'un 4. maddesini ihlal ettikleri,
- Ancak AKDENİZ PERDER’in yönetim kurulu karar defterinde konu hakkında alınan
zorlayıcı ya da tavsiye niteliğinde bir karar olmaması, uygulamanın tamamen üye
teşebbüs iradelerine bırakılmış olması nedeniyle AKDENİZ PERDER üyeleri arasında
bir irade uyuşmasından söz edilemeyeceğinden bahisle ilgili teşebbüsler hakkında
4054 sayılı Kanun'un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek olmadığı,
- Bununla birlikte, benzer eylem ve işlemlerden kaçınılması, söz konusu işlem ve
eylemlerin tekrarı halinde soruşturma sebebi sayılacağı 4054 sayılı Kanun’un 9.
maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, ilgili teşebbüslere bildirilmesinin uygun olacağı
ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Taraflar
I.1.1. AKDENİZ PERDER
(5) Antalya ve çevresindeki illerde faaliyet gösteren 16 adet yerel perakendeci tarafından
13.04.2011 tarihinde kurulan AKDENİZ PERDER, ülkemizin çeşitli illerinde faaliyet
gösteren toplam 15 adet yerel perakendeci derneğinin üst yapılanması olan Türkiye
Perakendeciler Federasyonu’na bağlı olarak faaliyetlerine devam etmektedir. Yönetim
kurulu Murat MENZİLCİOĞLU, Cihan BULUT, Onur KAYA, Gazanfer GENCER ve Adem
DEMİRALAY’dan oluşmaktadır.
I.1.2. Derneğe Üye Teşebbüsler
(6) Dosya mevcudu bilgilerden, AKDENİZ PERDER üyesi teşebbüslerin ciro, şube sayıları
ve ortaklık yapılarının incelendiği anlaşılmıştır. Bu çerçevede Bilmar Alışveriş Merkezleri
13-27/363-167
3/16
Nakliyat Gıda İnşaat Madencilik Tekstil Turizm Oto Akaryakıt İth. İhr. San. ve Tic. Ltd.
(BİLMAR)’nin tescil adresine gidilmesine karşın teşebbüsün faaliyetine son vererek
kapandığı tespiti yapılmıştır. Bu durum üzerine Burdur Ticaret ve Sanayi Odası’na
26.03.2013 tarih, 3239 sayı ile gönderilen yazı ile teşebbüs hakkında bilgi talep edilmiştir.
Kurum kayıtlarına 04.04.2013 tarih ve 2052 sayı ile intikal eden Burdur Ticaret ve Sanayi
Odası yazısında, teşebbüsün ortaklarının Harun BİLGİÇ ve Ömer Faruk BİLGİÇ olduğu
ifade edilerek, teşebbüsün terkin işlemlerine henüz başlamadığı, ancak fiilen faaliyetine
son verdiği duyumunun alındığı ifade edilmiştir.
(7) İncelenen diğer üye teşebbüslerin unvanlarına aşağıda yer verilmiştir:
- Akdeniz Tahtakale Ticaret İnşaat Kuyumculuk Turizm Ltd. Şti. (AKDENİZ
TAHTAKALE)
- Alya Marketçilik Unlu Mam. Gıda San. Tic. A.Ş. (ALYA)
- Antalya Market İşletmeciliği San ve Tic. A.Ş. (BİREBİR)
- Aypo Tüketim Malları Tic. ve San. A.Ş. (AYPO)
- Demre Gıda Tic. ve Pazarlama (DEMPA)
- Genyapı Mühendislik Hiz. İnş. Gıda Turizm Tic. ve San. A.Ş. (GENPA)
- Gülgen Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. (GÜLGEN)
- Hasbul Toplu Tüketim Malları Paz. Dağ. İnş. Turz. Tic. Ltd. Şti. (HASBUL)
- İyaş Isparta Gıda San. ve Tic. A.Ş. (İYAŞ)
- Kardeşler Gıda San ve Tic. Ltd. Şti. (KARDEŞLER)
- Menzilcioğlu San. Tic. Ltd. Şti. (MEPAŞ)
- Özka Yapı Malz. İnş. Tur. Ltd. Şti. (BANİO)
- Tahtakale Spot Cengiz Oyuncak Hırdavat Ltd. Şti. (TAHTAKALE SPOT)
- Tunç Gıda İhtiyaç Maddeleri Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. (TUNÇ)
- Yakış Market İşletmeciliği Tarım Hayv. Turizm İnş. Pet. Tic. ve San. Ltd. Şti. (ALEY)
I.2. Yemek Çeki1 Sektörü
(8) Ülkemizde faaliyet gösteren teşebbüslerin personeline yapacağı yemek ödemelerinde
kolaylık sağlaması için Gelir Vergisi Kanunu’nda bir istisna düzenlenmiştir. 193 sayılı
Gelir Vergisi Kanunu'nun 23/8. maddesinde hizmet erbabına işverenlerce işyeri ya da
müştemilatı dışında kalan yerlerde yemek verilmek suretiyle ve ödemenin yemek yeme
hizmetini sağlayan mükelleflere yapılması şartıyla sağlanan günlük yemek bedeline
ilişkin istisna tutarı belirlenmektedir2. Böylelikle, söz konusu istisnadan yararlanmak
isteyen teşebbüsler herhangi bir yemek çeki hizmeti veren firma (yemek çeki firması) ile
anlaşıp personeline, bu firmaya ait yemek çeklerinden dağıtabilmektedir.
(9) Sektörün işleyişi ise aşağıdaki gibi özetlenebilir;
- Yemek çeki firmaları personeline yemek çeki vermek isteyen müşteriler ile "hizmet
satış sözleşmesi" imzalamaktadır,
- Yemek çeki firması tarafından hazırlanan yemek çeklerinin kullanıcıları bu çeklerin
kabul edildiği tüm üye işyerlerinde ellerindeki çek miktarı kadar ve istedikleri
zamanlarda yemek tüketme olanağına sahip olmaktadır,
- Üye işyerleri hizmet verdikleri kullanıcılardan elde ettikleri yemek çeklerini, çeklerin
toplam bedeli tutarındaki faturayı ekleyerek yemek çeki firmasının anlaşmalı olduğu
banka şubesine makbuz karşılığı teslim etmektedir,

1 Kararda yemek çeki ifadesi, yemek çekleri, yemek kuponları, alışveriş çekleri veya elektronik yemek
kartları yerine kullanılmakta ve satış noktalarında bu ürün kullanılarak yapılan ödemeyi ifade etmektedir.
2 Her yıl Bakanlar Kurulu kararı ile yenilenen bu tutar 2013 yılı için KDV dahil 12 (on iki) TL olarak tespit
edilmiştir
13-27/363-167
4/16
- Üye işyerleri bankaya teslim ettiği yemek çeklerinin karşılığında yemek çeki
firmasından yine banka aracılığıyla ödeme almaktadır,
- Üye işyerleri bankaya teslim ettikleri yemek çeklerinin faturaları üzerinden belli bir
komisyon oranı kadar daha düşük ödeme alarak bir anlamda yemek çeki firmasına
komisyon oranı kadar ödeme yapmış olmaktadır.
(10) Ülkemizde yemek çeki hizmeti veren başlıca teşebbüsler Set Kurumsal Hizmetler Tic.
A.Ş. (SET KARD), Multinet Kurumsal Hizmetler A.Ş. (MULTİNET), Sodexo Motivasyon
Çözümleri A.Ş. (SODEXO) ve Winwin Hizmet Yönetimi San. ve Tic. A.Ş. (Win Win)’dir.
I.3. İlgili Pazar
(11) Mevcut dosya bakımından, detaylı bir pazar tanımı yapılmasının değerlendirmeye
herhangi bir etkisinin olmaması nedeniyle, ilgili ürün ve coğrafi pazarın belirlenmesine
gerek duyulmamıştır.
I.4. Yapılan İncelemeler
(12) Önaraştırma çerçevesinde AKDENİZ PERDER’de ve bazı üye işyerlerinde yerinde
inceleme yapılmıştır. Yapılan incelemelerde bulunan belgeler kronolojik sırayla aşağıda
sunulmuştur.
(13) AKDENİZ PERDER’den Türkiye Perakendeciler Federasyonu’na 04.01.2012 tarihinde
gönderilen e-postada;
“ … Cennet Hanım; Perakende sektöründe rekabet ve satış arttırıcı bir yöntem olan
Alışveriş Çeki (AVÇ) uygulaması, üyelerimiz tarafından da yapılmaktadır. AVÇ’ler ve
komisyonu konusunda Federasyon olarak alınmış bir karar var mıdır? Diğer perderlerde
alınmış bir karar mevcut mudur? Bu konuda bugün bana yazılı olarak dönüş yaparsanız
sevinirim. …”
şeklinde ifade yer almaktadır. Bu e-postaya Türkiye Perakendeciler Federasyonu’ndan
gönderilen cevapta ise; “Melike Hanım, Federasyon ve PERDER’lerde alınmış bir karar
yok.” denilmiştir.
(14) AKDENİZ PERDER’den üyeleri AKDENİZ TAHTAKALE, ALEY, GENPA, GÜLGEN,
İYAŞ, KARDEŞLER, MEPAŞ ve TUNÇ’a gönderilen “Yönetim Kurulu Toplantısı” başlıklı
e-postada aşağıda alıntılanan ifadelere rastlanmaktadır;
“ Değerli üyemiz. 2012 yılı Ocak ayı Yönetim Kurulu toplantısı 26 Ocak 2012
Perşembe günü yapılacaktır. Aşağıda yer alan gündeme eklemek istediğiniz konuları
ekleyerek bize bildirmenizi rica eder, katılımlarınızı beklerim.
Saygılarımla
Gazanfer Gencer
Yön. Kur. Bşk.…
GÜNDEM…
4- AVÇ uygulaması için toplantı belirlenmesi…”
(15) AKDENİZ PERDER’in 10.05.2012 tarihli yönetim kurulu toplantısında alınan 3. kararda;
“… Alışveriş Çekleri (AVÇ) uygulamalarının görüşülmesi için 7 Haziran 2012 perşembe
akşam tüm üyelerin katılabileceği yemekli genişletilmiş bir toplantı düzenlenmesine …”
karar verilmiştir.
(16) 16.05.2012 tarihinde AKDENİZ PERDER’den üyeleri BİREBİR, ALYA, AYPO, BANİO,
BİLMAR, Tuğba KOÇAK (DEMPA), AKDENİZ TAHTAKALE, ALEY, GENPA, GÜLGEN,
13-27/363-167
5/16
İYAŞ, KARDEŞLER, MEPAŞ ve TUNÇ’a gönderilen “İstişare Toplantısı (yemekli)”
başlıklı e-postada;
“ Değerli üyemiz,
Yönetim Kurulunun 10 Mayıs 2012 tarihinde aldığı karar göre; Alışveriş Çekleri (AVÇ)
uygulamasının detaylı olarak görüşüleceği, tüm üyelerin katılacağı yemekli bir toplantı
düzenlenmesi kararlaştırılmıştır.
Toplantı 7 Haziran Perşembe günü saat 19.00’da Ayka Vital Park & Otel-Duacı Köyü
adresinde yapılacaktır…” denilmektedir.
(17) 04.06.2012 tarihinde AKDENİZ PERDER’den BİREBİR, ALYA, AYPO, BANİO, BİLMAR,
DEMPA, Tuğba KOÇAK, AKDENİZ TAHTAKALE, ALEY, GENPA, GÜLGEN, İYAŞ,
KARDEŞLER, MEPAŞ ve TUNÇ’a gönderilen “AVÇ Bilgisi” başlıklı e-postada;
“ Değerli Üyemiz,
07 Haziran Perşembe günü yapacağımız İstişare toplantısında ele alınacak olan AVÇ
(yemek çekleri) konusunda, toplantıya ön hazırlık olması açısından üyelerimizin
firmalarında geçerli olan AVÇ’ler ile ilgili bir rapor hazırlamaktayız. Toplantı öncesi sizlere
sunulacak rapor için;
Firmanızda geçerli AVÇ firmalarını 5 Haziran 2012 Salı (yarın) saat 17.00’ye kadar
tarafıma bildirmenizi rica ediyorum.
İyi Çalışmalar
Melike KORKMAZ
PERDER İdari Sekreter” ifadeleri yer almaktadır.
(18) 06.06.2012 tarihinde AKDENİZ PERDER’den Derneğin o zamanki yönetim kurulu
başkanı ve aynı zamanda GENPA’nın yöneticisi olan Gazanfer GENCER’e gönderilen
“Üyelerimizin AVÇ Listesi” başlıklı e-postanın ekinde AKDENİZ PERDER’e üye olan
teşebbüslerin çalışmakta olduğu yemek çeki firmalarına ilişkin hazırlanan tablo yer
almaktadır.
(19) AKDENİZ PERDER’in 14.06.2012 tarihli yönetim kurulu toplantısında;
“… Toplantıda
a) AVÇ (Yemek Çekleri) konusunda alınacak muhtemel bir kararda ortak hareket
edebilmek için üyelerden uygulamaya geçebilecekleri muhtemel tarih ve alt yapılarının
komisyon almaya uygun olup olmadığı konusunda bilgi alınmasına,
b) Bir sonraki toplantının 26 Haziran 2012 salı günü saat 20.00’da dernek merkezinde
yapılmasına …”
şeklinde karar alınmıştır.
(20) 15.06.2012 tarihinde AKDENİZ PERDER’den Gazanfer GENCER’e gönderilen “AVÇ
Kararına İstinaden Bilgi” başlıklı e-posta aşağıdaki gibidir;
“… Değerli üyemiz,
Genişletilmiş İstişare toplantısında tüm katılımcıların olumlu baktığı “AVÇ’lerden %7
oranında komisyon alınması” konusunda;
a) Şirketinizin Bilgi işlem ve Muhasebe departmanındaki alt yapı konusunda
b) Çalışmaların tamamlanarak bu uygulamaya geçebileceğiniz muhtemel tarih
konusunda tarafımıza 25 Haziran 2012 tarihine kadar bilgi verilmesini rica ederiz.”
13-27/363-167
6/16
(21) Söz konusu e-postaya GÜLGEN tarafından 25.06.2012 tarihinde verilen yanıtta;
“AVÇ’lerden %7 oranında komisyon bizim için BİZİM SİSTEMİMİZ MÜSAİTTİR İstenilen
tarihte bunu yapabiliriz 1 temmuz olabilir” ifadesi yer almış, DEMPA tarafından
27.06.2012 tarihinde verilen yanıtta ise; “Mağazamı yemek çeklerine %7 oranında kesinti
yapmaktadır” denilmiştir.
(22) 23.06.2012 tarihinde AKDENİZ PERDER’den Gazanfer GENCER’e gönderilen “AVÇ
Hazırlık Raporunda Şu Anki Durum” başlıklı e-postada; “Gazanfer Bey; AVÇ
uygulamasında komisyon alımı ile ilgili hazırlanacak raporun şu anki durumunu gösterir
belge ek’tedir …” ifadeleri yer almaktadır. Akdeniz PERDER’e üye olan teşebbüslerin
konu hakkındaki görüşlerini içeren bir tablo ilgili e-postanın ekinde yer almaktadır. Söz
konusu e-postanın ekinde yer alan belgede AVÇ uygulamasına geçmeyi taahhüt eden
teşebbüslerin KARDEŞLER ve TUNÇ olduğu; ALEY, BANİO ve HASBUL’un yemek çeki
ile çalışmadıkları, geri kalan teşebbüslerin ise konu hakkında kendilerine kesin bir dönüş
yapmadıkları bilgisi yer almaktadır.
(23) AKDENİZ PERDER’in 27.06.2012 tarihli yönetim kurulu toplantısında;
“Akdeniz Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği Yönetim Kurulu dernek
mekanında toplandı. Toplantıda;
AVÇ’lerden komisyon alınması konusunda 12 Temmuz 2012 Perşembe günü yemekli
genişletilmiş ikinci bir toplantı düzenlenmesine, toplantıya tüm üyeler ile önerilecek aday
üyelerin çağrılmasına, toplantıda AVÇ uygulamasına geçiş öncesi hazırlıkların
değerlendirilerek, taahhüt örneği, ilan, haber metni, sticker vb. hazırlıkları konusunda fikir
alışverişinde bulunulmasına …”
karar verildiği görülmektedir.
(24) 30.06.2012 tarihinde AKDENİZ PERDER’den Gazanfer GENCER’e gönderilen “AVÇ için
yapılacak 2. yemekli genişletilmiş toplantıya davet” başlıklı e-postada;
“Değerli Üyemiz,
Yönetim Kurulumuzun 27 Haziran 2012 tarihli toplantıda;
AVÇ’lerden komisyon alınması uygulamasına geçiş öncesi ikinci bir Yemekli
Genişletilmiş Toplantı düzenlenmesine karar verilmiştir. Toplantı siz üyelerimizin yanı
sıra üye olarak önerebileceğiniz kişilere de açıktır. Toplantıda uygulamaya geçiş öncesi
ilan, duyuru, taahhütname, sticker vb. hazırlıkları hakkında fikir alışverişinde
bulunulacağı için üyelerimizin bizzat kendilerinin katılması ya da yerine yetkili bir
temsilcisinin gönderilmesini rica etmekteyiz.
Toplantı Tarihi: 12. Temmuz 2012 Perşembe
Toplantı Saati: 19.30
Toplantı Yeri: Ayka Vital Park&Otel Duacı Köyü / Antalya”
denilmiştir.
(25) Söz konusu e-posta 04.07.2012 tarihinde “AVÇ hazırlık toplantısına davet” başlığıyla
AKDENİZ PERDER’den BİREBİR, ALYA, AYPO, BANİO, BİLMAR, DEMPA, Tuğba
KOÇAK, AKDENİZ TAHTAKALE, ALEY, GENPA, GÜLGEN, İYAŞ, KARDEŞLER,
MEPAŞ ve TUNÇ’a gönderilmiştir. E-postanın devamında, BİREBİR, BANİO, DEMPA,
ALEY, İYAŞ, KARDEŞLER, MEPAŞ, TUNÇ, Fulya KARA, Yasemin ÇIKRIKÇI ve Cihan
BULUT tarafından okunduğu bilgisi yer almaktadır.
13-27/363-167
7/16
(26) 06.07.2012 tarihinde Onur KAYA (BANİO) tarafından yukarıda yer verilen e-postaya
cevaben “Melike Hanım merhaba. Katılımcı isimleri; Onur KAYA, Osman KAYA” e-
postası gönderilmiştir.
(27) 16.07.2012 tarihinde AKDENİZ PERDER’den üyeleri BİREBİR, ALYA, AYPO, BANİO,
BİLMAR, DEMPA, Tuğba KOÇAK, AKDENİZ TAHTAKALE, ALEY, GENPA, GÜLGEN,
İYAŞ, KARDEŞLER, MEPAŞ ve TUNÇ’a gönderilen “AVÇ uygulama taahhütnamesi”
başlıklı e-postada;
“Değerli üyemiz;
12 Temmuz 2012 tarihinde yapılan genişletilmiş toplantı neticesinde ortak görüşle
hazırlanan AVÇ uygulama taahhütnamesi ek’te sunulmuştur. Taahhütnameyi
onaylayarak imza sürkünüzle birlikte en geç 20 Temmuz 2012 Cuma gününe kadar
derneğimize ulaştırmanızı rica ederim” denilmektedir.
(28) E-postanın ekinde yer alan taahhütnamede firma unvanı, iletişim adresi, telefon
numarası, faks numarası, e-posta adresi, firmanın ilgili kişisinin adı ve soyadı, unvanı,
telefon numarası ve e-posta adresi gibi bilgiler istenildikten sonra üyenin taahhütnamesi
başlıklı bölümde;
“Akdeniz Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneğine üye olan, Dernek Yönetim
Kurulunun aldığı karara istinaden kararın gereklerinin yazılı olduğu bu taahhütnameyi
imzalayan yukarıda unvanı bulunan firma olarak;
1- Akdeniz Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği Yönetim Kurulu’nun aldığı
karara istinaden AVÇ’lerden %7 komisyon alma uygulamasına belirlenen tarihte (01
Ağustos 2012) geçmeyi kabul ve taahhüt ederim.
2- AVÇ’lerden komisyon alımı ile ilgili yapılacak her türlü basılı materyalde firma logomun
kullanılmasına izin vereceğim,
3- Yine AVÇ uygulamasına istinaden hazırlanacak olan ve mağaza camı ile kasalara
yapıştırılacak stickerları mağazamın şubelerine asacağım,
4- Taahhütnamede belirtilmiş olan adresimin gerekli tebligatlarda kullanılabileceğini
beyan eder, adresin yanlış ve eksik olması durumunda bu adrese çıkarılacak tebligatların
tarafıma yapılmış sayılacağını kabul ederim.
Taahhütnamede yer alan maddeleri dikkatle okuduğumu ve tüm maddelerde belirtilen
hususları kabul ettiğimi ve bunları yerine getireceğimi taahhüt ediyorum.
İmza.” ifadeleri yer almaktadır.
(29) AKDENİZ PERDER’de yapılan yerinde incelemede, söz konusu taahhütnamenin
KARDEŞLER, TUNÇ ve AKDENİZ TAHTAKALE tarafından imzalandığını gösteren
belgeler bulunmuştur.
(30) 04.08.2012 tarihinde AKDENİZ PERDER’den AKDENİZ TAHTAKALE, ALEY, GENPA,
GÜLGEN, İYAŞ, KARDEŞLER, MEPAŞ ve TUNÇ’a gönderilen “Yön. Krl. Toplantısı (iftar
yemekli)” başlıklı e-postada aşağıdaki ifadelere rastlanmaktadır;
“ Değerli Yönetim Kurulu Üyemiz,
09 Ağustos Perşembe günü iftar yemekli yönetim kurulu toplantısı yapılacak ve
aşağıdaki gündem maddeleri görüşülecektir. Eklemek istediğiniz konuları bize
bildirmenizi rica eder, katılımlarınızı beklerim.
Saygılarımla
Gazanfer Gencer
13-27/363-167
8/16
Yönetim Kur. Bşk.
GÜNDEM…
2- AVÇ Değerlendirmesi…”
(31) Yukarıda yer verilen e-postanın devamında toplantının Anadolu Park Aksu/Antalya’da
olacağı bilgisi yer almaktadır.
(32) 09.08.2012 tarihinde AKDENİZ PERDER’den Gazanfer GENCER’e gönderilen
“09/08/2012 tarihli Yön. Krl. Kararı” başlıklı e-postada;
“Gazanfer Bey, Gönderilecek olan karar duyuru maili aşağıdaki gibidir. Bilginize ve
onayınıza sunarım.
Değerli Üyemiz.
Akdeniz Perder Yönetim Kurulu 09 Ağustos 2012 tarihinde yaptığı toplantı ile AVÇ’lerden
komisyon alımı uygulaması için, geçiş tarihini 1 Eylül 2012 olarak belirlemiştir. Yönetim
Kurulu uygulamaya geçişi üyelerin isteğine bırakmıştır.
Yönetim Kurulu kararını bilginize sunar iyi çalışmalar dilerim.”
ifadeleri yer almaktadır.
(33) 11.08.2012 tarihinde AKDENİZ PERDER’den Gazanfer GENCER’e gönderilen “9 Ağ.
toplantı karar metni (düzenlenmiştir)” başlıklı e-postada;
“ Gazanfer Bey, belirttiğiniz değişikliklerden sonra mail metni aşağıdaki gibidir. Bilginize
sunarım.
Değerli Yönetim Kurulu Üyemiz;
09 Ağustos 2012 tarihinde Yönetim Kurulu toplantısında aşağıdaki kararlar alınmıştır. …
Akdeniz Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği Yönetim Kurulu Anadolu
Parkı/Aksu adresinde toplandı. Toplantıda;…
4- AVÇ (yemek çekleri) konusunda komisyon alımı için geçiş tarihinin 1 Eylül 2012
olmasına ve uygulamaya geçişin üye isteğine bırakılmasına…”
şeklinde ifadeler bulunmaktadır.
(34) AKDENİZ PERDER’in karar defteri incelendiğinde, AKDENİZ PERDER yönetiminin
alışveriş çeki uygulamasına ilişkin olarak 27.06.2012 ve 06.09.2012 tarihinde kararlarının
bulunduğu, ancak 09.08.2012 tarihli ve yukarıda yer verilen kararları içeren herhangi bir
yönetim kurulu kararının yer almadığı tespit edilmiştir.
(35) 18.09.2012 tarihinde AKDENİZ PERDER’den BİREBİR, ALYA, AYPO BANİO, BİLMAR,
DEMPA, Tuğba KOÇAK, AKDENİZ TAHTAKALE, ALEY, GENPA, GÜLGEN, İYAŞ,
KARDEŞLER, MEPAŞ ve TUNÇ’a gönderilen “FW: AVÇ uygulaması bilgilendirme
(düzeltildi)” başlıklı e-posta aşağıdaki gibidir;
“ Değerli Üyemiz,
Derneğimizin muhtelif toplantılarında ele alınan AVÇ’lerden komisyon alınması
uygulaması konusunda oluşan tavsiye kararına uygun olarak üyelerimizden Genpa AVM,
mağazalarında 20 Eylül 2012 tarihinden itibaren AVÇ’lerden komisyon alacaktır. Ek’teki
dosyada bulunan bilgi notunu mağaza girişinde sergileyecektir.
Konu tüm üyelerimizin bilgisine arz olunur.”
(36) 18.09.2012 tarihinde AKDENİZ PERDER’den KARDEŞLER’e gönderilen;
“ Değerli Üyemiz,
13-27/363-167
9/16
Derneğimizin muhtelif toplantılarında ele alınan AVÇ’lerden komisyon alınması
uygulaması konusunda oluşan tavsiye kararına uygun olarak üyelerimizden Genpa AVM,
mağazalarında 20 Ekim 2012 tarihinden itibaren AVÇ’lerden komisyon alacaktır. Ek’teki
dosyada bulunan bilgi notunu mağaza girişinde sergileyecektir.
Konu tüm üyelerimizin bilgisine arz olunur.”
şeklindeki e-postaya aynı tarihte cevaben “20 Ekim mi Eylül mü?” şeklinde bir e-posta
gönderilmiştir.
(37) Yerinde incelemeler sırasında yapılan görüşmeler ile teşebbüslere gönderilen bilgi
isteme yazılarından elde edilen bilgiler ışığında önaraştırmaya konu teşebbüslerden
AKDENİZ PERDER tarafından alınan karara uymayı taahhüt eden, kararı uygulayan ve
07.06.2012 ile 12.07.2012 tarihlerinde düzenlenen toplantıya katılan teşebbüslere ilişkin
bilgiler aşağıdaki tabloda sunulmaktadır.
Tablo- AKDENİZ PERDER Tarafından Düzenlenen Toplantılara Katılan, AKDENİZ PERDER Tarafından
Alınan Karara Uyan ve/veya Uymak İçin Taahhüt Veren Teşebbüsler

Kararı Uygulamayı
Taahhüt Eden
Teşebbüsler
Kararı
Uygulayan
Teşebbüsler
07.06.2012 Tarihli
Toplantıya Katılan
Teşebbüsler
12.07.2012 Tarihli
Toplantıya Katılan
Teşebbüsler
AKDENİZ TAHTAKALE Taahhüt Etti Uygulamadı Katıldı Katıldı
ALEY Taahhüt Etmedi Uygulamadı Katıldı Katıldı
ALYA Taahhüt Etmedi Uygulamadı Katılmadı Katılmadı
AYPO Taahhüt Etmedi Uygulamadı Katılmadı Katılmadı
BANİO Taahhüt Etmedi Uygulamadı Katıldı Katılmadı
BİLMAR Taahhüt Etmedi - - -
BİREBİR Taahhüt Etmedi Uygulamadı Katılmadı Katılmadı
DEMPA Taahhüt Etmedi Uygulamadı Katıldı Katılmadı
GENPA Taahhüt Etmedi Uyguladı3 Katıldı Katıldı
GÜLGEN Taahhüt Etmedi Uygulamadı Başka Tarihli Toplantılara Katıldı
Başka Tarihli
Toplantılara
Katıldı
HASBUL Taahhüt Etmedi Uygulamadı Katılmadı Katılmadı
İYAŞ Taahhüt Etmedi Uygulamadı Katılmadı Katılmadı
KARDEŞLER GIDA Taahhüt Etti Uygulamadı Katıldı Katılmadı
MEPAŞ Taahhüt Etmedi Uygulamadı Katıldı Katıldı
TAHTAKALE SPOT Taahhüt Etmedi Uygulamadı Katılmadı Katılmadı
TUNÇ Taahhüt Etti Uyguladı4 Katılmadı Katıldı
(38) Dosya mevcudu bilgilerden ayrıca, AKDENİZ PERDER üyesi teşebbüslerin hangi yemek
çeki firması ile çalıştıkları ve komisyon alıp almadıklarının da incelendiği; dört firmanın
herhangi bir yemek çeki firması ile çalışmadığı, dokuz firmanın herhangi bir komisyon
almadığı, iki firmanın ise sadece indirimli ürünlerden komisyon aldığı anlaşılmıştır.

3 GENPA yetkilisi Muzaffer ÖZCEN ile yapılan görüşme.
4 TUNÇ yetkilisi ile yapılan görüşme.
13-27/363-167
10/16
(39) AKDENİZ PERDER’in raporun yazıldığı tarihteki yönetim kurulu başkanı olan Murat
MENZİLCİOĞLU ile 19.03.2013 tarihinde yapılan görüşmede sorulan sorular ile verilen
cevaplar aşağıdaki gibidir;
“1. Alışveriş çekleri ile ilgili yapılan çalışmalar hakkında bilgi verebilir misiniz?
2012’nin 5. ayında dönemin Dernek Başkanı Genpa Marketleri sahibi Gazanfer Gencer
alışveriş çekleri için ödenen komisyonlar için bir çalışma yapılabilir mi diye bir toplantı
önerdi. Genişletilmiş bir toplantının 7 Haziran tarihinde yapılması önerildi Toplantı
sırasında bir görüş alışverişi yapıldı ve tüm üye marketler katılım sağladı. Ancak
toplantıda başkaca konular da görüşüldü ve bir sonuca varılamadı.
12 Temmuz 2012’de tekrar toplantı yapılması gündeme geldi, uygulamaya yönelik
talepler oldu, ben de bu uygulamanın fiziki ve teknik anlamda mümkün olmadığını ve
nitekim kanunen de sorun olabileceğini belirttim, bu tarihten sonra ben Derneğe
gelemedim ve Dernek dağılma aşamasına geldi, Gazanfer Bey konuyla ilgili bir afiş
çalışması yaptırdığını alınan belgeler arasında gördüm çalışmalar bundan ibarettir.
Hâlihazırda dernek üyeleri de istifalarını bildirdiğinden ve öteden beri çekişme olması
sebebiyle dernek de sona erme noktasına gelmiştir.
2. Dernek kararı uygulamaya geçti mi?
Böyle bir karar yok, araştırma ve fikir alışverişi yapılsın denildi ancak bundan öte bir
uygulama olmadı. Hukuki altyapının araştırılması konusunda üyelerden görüş istenildi
ancak geri dönüş de olmadı.
3. Taahhütnamelerle ilgili açıklama yapabilir misiniz?
Taahhütnamelerle ilgili herhangi bir bilgim yoktur.
4. Derneğinizin amacı ve faaliyeti hakkında bilgi veriniz.
Eğitim amaçlı (kasiyer, personel, pazarlama konularında) organizasyonların yapılması,
perakendeciler için ortak bir platform oluşturulması ve ortak teknik altyapının geliştirilmesi
konularında çabalarımız var.
5. Antalya perakende pazarı hakkında bilgi veriniz.
Yoğun rekabetin yaşandığı bir ortamdır, ancak Antalya’daki yerel mağazaların birçoğu da
zarar ettiği için pazardan çıkmayı düşünmektedir.
Derneğimizden alınan hiçbir belge bilgim dahilimde düzenlenmemiştir, tamamı eski
yönetim kurulu başkanının iradesi ve girişimi ile oluşan belgelerdir.
Benim başkanlığımdan önceki tarihte alınan yönetim kurulu kararları çoğu zaman
sekreterin sonradan hazırlayıp imzaya getirdiği metnin imzalanmasıyla oluşan
kararlardır. Derneğimiz bu konuda profesyonel değildir.”
(40) 2012 yılında Antalya, Isparta ve Burdur illerinde alışveriş çekleri kullanılarak restoran,
kafe gibi yerinde tüketim noktası olmayan perakende noktaları içerisinde yapılan
harcamaların ne kadarının AKDENİZ PERDER’e üye olan teşebbüslerde yapıldığının
tespit edilebilmesi için yemek çeki hizmeti veren teşebbüslerden bu illerde çalıştıkları
perakendecilere yaptıkları ödemelere ilişkin bilgi talep edilmiştir. Dosya mevcudunda yer
alan bilgilere bakıldığında; yemek çeki firmalarının Antalya, Isparta ve Burdur illerinde
elde ettiği gelirin büyük bir kısmını (sırasıyla %65, %66 ve %84) yerinde tüketim noktası
olmayan hızlı tüketim ürünleri perakendecilerinden sağladığı görülmüştür. Ayrıca 2012
yılında sadece Antalya, Isparta ve Burdur illerinde yer alan hızlı tüketim ürünleri
perakendecilerinde yemek çeki kullanılarak yapılan harcamaların ne kadarının AKDENİZ
PERDER’e üye olan teşebbüslerde gerçekleştirildiği bilgisi de talep edilmiş ve yemek
13-27/363-167
11/16
çeki firmalarının Antalya’daki gelirlerinin yaklaşık %70’inin bu ilde faaliyet gösteren ve
AKDENİZ PERDER üyesi olan perakendecilerden elde ettiği anlaşılmıştır. Ancak bu
durum Isparta ve Burdur illeri için geçerli olmayıp, yemek çeki firmalarının bu illerden
sağladığı gelirin büyük bir kısmı AKDENİZ PERDER’e üye olmayan teşebbüslerden elde
edilmektedir.
(41) Bu çerçevede, yemek çeki firmalarının Akdeniz, Isparta ve Burdur’daki gelirlerinin büyük
bir kısmını hızlı tüketim ürünleri perakendecilerinden elde ettikleri ve bu gelirin büyük bir
kısmının ise AKDENİZ PERDER’e üye olan teşebbüsler vasıtasıyla sağlandığı
anlaşılmıştır.
I.5. Değerlendirme
(42) Önaraştırma çerçevesinde, AKDENİZ PERDER’in ve/veya bu derneğe üye olan hızlı
tüketim malları perakendecilerinin bir karar alarak yemek çeki ile alışveriş yapan
tüketicilerden komisyon alınması uygulamasına başladığı iddiası incelenmiştir.
(43) Yapılan incelemelerde, AKDENİZ PERDER’in 2012 yılından itibaren üyelerinin alışveriş
çeklerinden komisyon alma uygulamasını başlatmaları yönünde çeşitli çalışmalar yaptığı
anlaşılmıştır. 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesine göre; belirli bir mal ve hizmet
piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama
amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler
arası anlaşmalar, uyumlu eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri
hukuka aykırı ve yasaktır.
(44) Değerlendirmede öncelikle AKDENİZ PERDER’in 4054 sayılı Kanun’un “Tanımlar”
başlıklı 3. maddesi kapsamında tüzel kişiliği haiz bir teşebbüs birliği olduğu kanaatine
ulaşılmıştır.
(45) İncelemelerde elde edilen belgeler ile AKDENİZ PERDER üyesi olan teşebbüslerle
yapılan görüşmelerden, tüketicilerin hızlı tüketim ürünleri perakendecilerinden yaptıkları
alışverişlerde alışveriş çeklerini de kullanarak ödeme yapabildikleri anlaşılmıştır. Yemek
çeki kullanılarak perakendecilerde yapılan alışverişin sistematiği ise şu şekildedir:
- Tüketiciler, alışverişlerinin bedelini alışveriş çeki kullanarak perakendeciye
ödemektedirler,
- Tüketiciler tarafından yapılan ödeme karşılığında alınan makbuzlar (alışveriş
çeklerinin koçanları ya da slipleri) perakendeciler tarafından alışveriş çeklerini
düzenleyen teşebbüslere götürülmektedir,
- Daha sonra alışveriş çeklerini düzenleyen teşebbüsler belli bir komisyonu (bu oran
yaklaşık %7’dir) düştükten sonra alışveriş bedellerini perakendecilere geri
ödemektedirler.
(46) AKDENİZ PERDER’in uygulamaya geçirmek istediği sistemin hedefi ise tüketicilerin
yemek çeklerini kullanarak yaptıkları alışverişlerde %7 daha fazla ödemelerini
sağlamaktır. Bu durum ise tüketicilerin alışveriş çekleri ile perakendecilerde yapacakları
alışverişlerinde aynı miktarda ürün için daha fazla ödemelerine yol açacaktır.
Tüketicilerce yapılacak fazla ödeme ise AKDENİZ PERDER’in üyesi olan perakendeciler
tarafından yemek çeki firmalarına verilmeyip AKDENİZ PERDER’in üyelerinde kalacaktır.
(47) Bu noktada yemek çeki sektöründeki rekabetin hangi aşamada ve kimler arasında
olduğuna bakıldığında; öncelikle yemek çeki firmalarının, yemek çeklerini çalışanlarına
dağıtmak için talep eden teşebbüslerle anlaşmak için aralarında rekabet etmeleri, daha
sonra ise restoranlar ve perakendecilerin, yemek çeklerini kullanmak isteyen kişileri
kendi mağazalarına çekmek için birbirleriyle rekabet etmeleri gerektiği anlaşılmıştır.
Perakendeciler arasındaki rekabeti etkileyen unsurlardan en önemlisi ise yemek çeki
13-27/363-167
12/16
firmaları tarafından yapılan kesintinin oranı ve yemek çeki kullanılarak yapılacak
alışverişlerin satışları ne kadar arttırdığıdır.
(48) Alışveriş çeki ile alışveriş sisteminin işleyişinde, perakendecilerin birbirlerinden bağımsız
olarak alışveriş çeklerinden komisyon almaya başlaması, tüketicileri yemek çeklerinden
komisyon almayan veya daha az komisyon alan başka bir perakendeciye
yönlendirmektedir. Ancak perakendecilerin aralarında anlaşarak veya bir başka
teşebbüsün önderliğinde alacakları bir karar ile yemek çeklerinden komisyon almaya
başlamaları, tüketicileri kendi mağazalarına çekmek için diğer perakendeciler ile
aralarında oluşan rekabeti ortadan kaldıracaktır. Dosya mevcudu bilgi ve belgelere
bakıldığında, AKDENİZ PERDER’in alışveriş çeklerini kullanarak alışveriş yapan
tüketicileri kendilerine çekmek için var olan rekabeti kısıtlamak üzere girişimlerde
bulunmuş olduğu anlaşılmaktadır. Diğer yandan sözü edilen uygulamanın sadece iki
teşebbüs tarafından 1-15 gün için uygulanmış olması, AKDENİZ PERDER’in yönetim
kurulu karar defterinde konu hakkında alınan zorlayıcı ya da tavsiye niteliğinde bir karar
olmaması, uygulamanın tamamen üye teşebbüs iradelerine bırakılmış olması nedeniyle
AKDENİZ PERDER üyeleri arasında bir irade uyuşmasından söz edilemeyeceği
kanaatine varılmıştır. Açıklanan nedenlerle konu hakkında ilgili teşebbüslere bu aşamada
4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin 3. fıkrası uyarınca görüş gönderilmesinin uygun
olacağı sonucuna ulaşılmıştır.
J. SONUÇ
(49) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre,
- Dosya konusu iddialara yönelik olarak 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca bu
aşamada soruşturma açılmasına gerek olmadığına,
- Bununla birlikte, elde edilen bulgu ve emareler dikkate alınarak, 4054 sayılı Kanun’un
4. maddesi kapsamında rekabeti bozucu etki doğuran ya da doğurabilecek
uygulamalardan kaçınılması gerektiği, aksi takdirde 4054 sayılı Kanun çerçevesinde
haklarında işlem başlatılacağı yönünde Kanun’un 9. maddesinin üçüncü fıkrası
uyarınca ilgili teşebbüslere ve teşebbüs birliğine görüş bildirilmesi için Başkanlığın
görevlendirilmesine
OYÇOKLUĞU ile karar verilmiştir.


09.05.2013 tarihli ve 13-27/363-167 sayılı Kurul Kararı’na

KARŞI OY GEREKÇESİ

Rekabet Kurumu kayıtlarına 03.09.2012 tarih ve 6754 sayı ile intikal
eden AKDENİZ PERDER’in ve/veya bu derneğe üye olan hızlı tüketim malları
perakendecilerinin bir karar alarak yemek çeki ile alışveriş yapan tüketicilerden komisyon
alınması uygulamasına başladığı yönündeki iddiayı içeren başvuru üzerine yapılan
önaraştırma raporunun incelenmesi sonucu Kurulumuz mezkur kararı ile dosya konusu
iddialara yönelik olarak 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca bu aşamada
soruşturma açılmasına gerek olmadığına, bununla birlikte, elde edilen bulgu ve emareler
dikkate alınarak, 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında rekabeti bozucu etki
doğuran ya da doğurabilecek uygulamalardan kaçınılması gerektiği, aksi takdirde 4054
sayılı Kanun çerçevesinde haklarında işlem başlatılacağı yönünde Kanun’un
9.maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca ilgili teşebbüslere ve teşebbüs birliğine görüş
bildirilmesi için Başkanlığın görevlendirilmesine karar vermiş bulunmaktadır. Teşebbüs
13-27/363-167
13/16
birliği ve ilgili teşebbüsler hakkında soruşturma açılması gerektiği düşüncesiyle aşağıda
belirteceğimiz nedenlerle Karara katılmıyorum.
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 1. maddesinde
Kanunun amacının, mal ve hizmet piyasalarındaki rekabeti engelleyici, bozucu veya
kısıtlayıcı anlaşma, karar ve uygulamaları ve piyasaya hâkim olan teşebbüslerin bu
hâkimiyetlerini kötüye kullanmalarını önlemek, bunun için gerekli düzenleme ve
denetlemeleri yaparak rekabetin korunmasını sağlamak olduğu belirtilmiş; 40.
maddesinin 1.fıkrasında, Kurul re’sen veya kendisine intikal eden başvurular üzerine
doğrudan doğruya soruşturma açabileceği gibi, soruşturma açılıp açılmayacağının
saptanması bağlamında önaraştırma yaptırabileceği; aynı Kanun’un 41.maddesinde de,
yapılan önaraştırma sonucunda düzenlenen raporu değerlendirerek soruşturma
açılmasına veya açılmamasına karar vereceği hükme bağlanmıştır. Kanunun 40. ve
41.maddelerinin gerekçeleri incelendiğinde de; Kurul’un kendisine yapılan her türlü ihbar,
şikayet ve başvuruyu mutlaka değerlendirmeye alarak, ihbar ve şikayetlerin ciddi bir
şekilde ele alınmasının amaçlandığı, yaptırılacak önaraştırmadan sonra ciddi bulunan
iddiaların derinleştirilerek soruşturma aşamasının yerine getirilmesi gerektiği ifade
edilmiştir.
Bu hükümlerden anlaşılacağı üzere, önaraştırma sonucunda rekabet
kurallarını ihlal eden eylem, karar ve anlaşmaların varlığının bulunmadığı hususunda
Kurulun tam bir kanaate sahip olması halinde soruşturma açılmamasına karar verileceği,
ancak önaraştırma sonucu elde edilen belge ve bilgiler bu kanıya ulaşılmasını
sağlamıyorsa, bir başka deyişle bilgi ve belgelerin yetersizliği nedeniyle böyle bir kanaate
varılamıyorsa veya ihlallerle ilgili olarak daha detaylı inceleme yapılması sonucunda yeni
belge ve bilgilere ulaşılabileceğinin öngörülmesi hallerinde soruşturma açılması gerektiği
açıktır. 4054 sayılı Kanunun yukarıda açıklanan amacına hizmet etmek adına,
soruşturma açılmamasına karar verilebilmesi için önaraştırma sonucu elde edilen bilgi ve
belgelerin, olayda rekabet ihlali olmadığını açık olarak ortaya koyması gerekir.
Danıştay’ın yerleşmiş içtihatları (5) da bu yöndedir. Danıştay kararlarında, soruşturma
açılmaması kararı verilebilmesi için rekabet ihlaline ilişkin ciddi bulguların olmamasından
çok, öncelikle önaraştırmada elde edilen belge ve bilgilerin değerlendirilmesi sonucu,
iddia konusu ihlallerin olmadığı yolunda Kurul’a tam bir kanaat gelmesi hususunun varlığı
aranmaktadır. Yine Danıştay birçok kararında, başvuru konusu iddialar hakkında ihlal
oluşturabilecek eylemlerin tespit edilmesi halinde , 4054 sayılı Kanunun 9/3 maddesi
uyarınca görüş bildirilmesi suretiyle sürecin sonlandırılamayacağını karara bağlamıştır.
(6)
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesine göre; belirli bir mal ve hizmet
piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama
amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler
arası anlaşmalar, uyumlu eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri
hukuka aykırı ve yasaktır.
Önaraştırma dosyası içerisinde bulunan belge ve bilgilerin incelenmesinden,
Akdeniz Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği’nin (AKDENİZ PERDER)
hızlı tüketim malları perakendecilerinin bir kısmı ile (perakendeciler) ortak bir karar alarak
yemek kartı ile alışveriş yapan tüketicilerden %7 komisyon alma yönünden uygulamaya
başladığı yönünde ciddi emarelerin bulunduğu anlaşılmaktadır. Teşebbüs birliği olan
AKDENİZ PERDER’in uygulamaya geçirmek istediği sistemin hedefi tüketicilerin yemek

(5 )Danıştay 13.Dairesinin 07.02.2011 gün ve E.2010-4155,K.2011-492 sayılı kararı

(6) Danıştay 13.Dairesinin 30.11.2011 gün ve E.2008-3117,K.2011/5424 sayılı kararı

13-27/363-167
14/16
çeklerini kullanarak yaptıkları alışverişlerde %7 daha fazla ödemelerini sağlamak olup,
bu durum ise tüketicilerin alışveriş çekleri ile perakendecilerde yapacakları
alışverişlerinde aynı miktarda ürün için daha fazla ödemelerine yol açacak niteliktedir.
Tüketicilerce yapılacak fazla ödeme ise AKDENİZ PERDER’in üyesi olan perakendeciler
tarafından yemek çeki firmalarına verilmeyip AKDENİZ PERDER’in üyelerinde kalacaktır.
Kurulumuz kararının sonuç kısmında da görüleceği üzere yapılan uygulamanın
4054 sayılı Kanunun 4. maddesi kapsamında olduğu, ancak, söz konusu eylemin
pazardaki uygulama alanının ve etkisinin sınırlı olduğunun tespit edilmesi nedeniyle
soruşturma açılmasına gerek olmadığı ve bu nedenle elde edilen bulgu ve emareler
dikkate alınarak, 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında rekabeti bozucu etki
doğuran ya da doğurabilecek uygulamalardan kaçınılması gerektiği, aksi takdirde 4054
sayılı Kanun çerçevesinde haklarında işlem başlatılacağı yönünde Kanun’un 9.
maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca ilgili teşebbüslere ve teşebbüs birliğine görüş
bildirilmesi için Başkanlığın görevlendirilmesine karar verilmişse de, uygulama alanının
ve etki sınırlarının ne olduğunun bu aşamada mevcut dosya kapsamında, kesin yargıya
varacak ölçüde saptanmasına olanak verecek bilgi ve belgelerin bulunmadığı
kanaatindeyim.
Mevcut önaraştırma bakımından kesin bir kanaate ulaşılamadığı, Akdeniz Gıda ve
İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği’nin (AKDENİZ PERDER) üyesi hızlı tüketim
malları perakendecilerinin bir kısmı ile (perakendeciler) ortak bir karar alarak yemek kartı
ile alışveriş yapan tüketicilerden %7 komisyon alma yönünden uygulamaya başladığı
yönünde ciddi şüphelerin bulunduğu, etkilerinin hangi ölçüde olduğu, uygulama alanının
ne aşamada kaldığı konularının açıklığa, bu aşamada, kavuşmaması nedenleriyle,
anılan hususların aydınlatılması bakımından Akdeniz Gıda ve İhtiyaç Maddeleri
Perakendeciler Derneği (AKDENİZ PERDER) ve uygulama içerisinde bulunan
teşebbüsler hakkında 4054 sayılı Kanun'un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılması
gerektiği görüşündeyiz.

Kurulumuzun soruşturma açılmaması doğrultusundaki mezkur kararına karşı,
meşru ve aktüel menfaati olan kişilerce 4054 sayılı Kanunun 55. maddesine göre iptali
için yetkili idare mahkemesi nezdinde iptal davası açılması halinde anılan kararın
belirtilen açıklamalarımıza göre iptal edilebileceği kanısını taşıyoruz.
Yukarıda açıkladığımız nedenlerle şikayetçi iddialarının, dosya içeriği belge ve
bilgiler karşısında; önaraştırmaya konu edilen olayın soruşturma açılmasına gerek
bulunmadığı yönünde kesin bir kanaate ulaşmaya yetecek ölçüde aydınlatılmadığı
anlaşıldığından, şikayet konusunun derinlemesine incelenmesi için şikayet edilen
bakımından Akdeniz Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği (AKDENİZ
PERDER) ve uygulama içerisinde bulunan teşebbüsler hakkında soruşturma açılması
gerekirken, anılan teşebbüs birliği ve teşebbüsler hakkında soruşturma açılmasına
gerek olmadığına ilişkin Kurulumuzun çoğunluk kararına katılmıyorum.



Reşit GÜRPINAR
Kurul Üyesi






13-27/363-167
15/16
KARŞI OY GEREKÇESİ
(09/05/2013 tarihli ve 13-27/363-167 sayılı Kurul Kararı)
Kurulun 09/05/2013 Tarih ve 13-27 Sayılı Toplantısında görüşülen Akdeniz Gıda
ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği ile üyelerinin ortak kararı ile yemek kartı ile
alışveriş yapanlardan komisyon aldıkları iddiasına yönelik olarak hazırlanan Ön
araştırma dosyasında;
Adıgeçen Teşebbüs Birliği yemek kartlarının alışverişlerde kullanılması sırasında
teşebbüs Birliği üyesi hızlı tüketim malları perakendecilerince komisyon alınması ile ilgili
olarak sektörün çatı kuruluşu olan Federasyondan bilgi aldığı, Alışveriş çeklerinin detaylı
uygulamasının görüşüleceği ve üyelerin katılacağı bir toplantı yapılması için 26.1.2012
ve 10/05/2012 tarihlerinde Yönetim Kurulunda bir toplantı yapıldığı, 06/06/2012 tarihinde
üyelerin hangi alışveriş çeki firması ile çalıştığının belirlenmesine yönelik bir çalışma
yapıldığı, 07/06/2012 tarihinde teşebbüs birliği üyelerinin katılımıyla bir toplantı yapıldığı
ve bu toplantıda üye teşebbüslerce alışveriş çeklerinden %7 oranında komisyon
alınmasına karar verildiği, 14/06/2012 tarihli Akdeniz Perder Yönetim Kurulu
toplantısında üyelerin alışveriş çekleri konusunda ortak hareket edebilmeleri bakımından
uygulamaya geçebilecekleri muhtemel tarih ve altyapılarının komisyon almaya uygun
olup olmadığı konusunda bilgi alınmasına karar verildiği, bu karar üzerine üyelerin
bazılarının uygulamaya geçiş tarihlerine yönelik olarak bilgi verdiği, 27/06/2012 tarihli YK
toplantısında Akdeniz Perder’in konu ile ilgili olarak üyelerce yeni bir toplantı yapılmasına
karar verildiği, toplantının 12/07/2012 tarihinde yapıldığı, 16/07/2012 tarihinde Akdeniz
Perder’ce komisyon alınması uygulamasına geçilmesine yönelik olarak hazırlanan
taahhütnamenin üyelerce imzalanarak 20/07/2012 tarihine kadar gönderilmesi için süre
verildiği, 04/08/2012 tarihinde yine aynı konu ile ilgili olarak bir Yönetim Kurulu toplantı
daha yapıldığı, 09/08/2012 tarihinde yapılan toplantıda uygulamanın başlatılacağı tarihin
01/09/2012 olarak belirlendiği ve uygulamaya geçişin üyelerin isteğine bırakılmasına
ilişkin tavsiye kararı alındığı,
Tespit edilmiş olup, alınan kararlar doğrultusunda bir kısım üyenin uygulamaya
başladığı, bir kısmının ise komisyon alımı uygulamasına başlamadığı anlaşılmıştır.
Yukarıda süreçten de anlaşıldığı gibi Akdeniz Perder’in üye teşebbüslerde
alışveriş çeklerinden komisyon alınması konusunda çalışma yaptığı, bu konuda üyelerle
toplantılar yaptığı, üyelerin de katılımıyla kararlar alındığı, uygulamaya yönelik
taahhütnameler hazırlandığı, tarih belirlendiği ve uygulamaya geçilmesi konusunda da
tavsiyede bulunulduğu anlaşılmaktadır.
Adı geçen teşebbüs Birliğinin Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4 üncü
maddesinin (a) bendinde geçen “mal ve hizmetlerin alım ya da satım fiyatının, fiyatı
oluşturan maliyet, kâr gibi unsurlar ile her türlü alım yahut satış şartlarının tespit edilmesi”
hükmüne uyan davranışlar içerisinde bulunduğu anlaşılmaktadır. Ancak Raporda anılan
eylemlerin ihlal olduğu sonucuna ulaşılmakla birlikte Derneğin bu uygulamasının tavsiye
ve zorlayıcı bir nitelik arzetmemesi sebebiyle bir irade uyuşmasının bulunmasından söz
edilemeyeceğinden hareketle soruşturma açılmaması sonucuna ulaşılmıştır. Kurul da
Rapor doğrultusunda soruşturma açılması yerine anılan RKHK nun 9 (3) maddesi
uyarınca görüş gönderilmesine karar vermiştir. Kurul uygulamanın sınırlılığını ya da
etkinin azlığını dikkate alarak bu yönde karar almış görünmektedir.
Bilindiği üzere taraflar arasındaki anlaşma, karar veya uyumlu eylemin yegâne
amacı rekabeti sınırlamak ise veya mutabık kalınan hususlarda açıkça rekabeti
sınırlayıcı kayıtlara yer verilmişse ortada doğası gereği rekabeti sınırlayıcı bir faaliyet
13-27/363-167
16/16
bulunduğundan, söz konusu işlemleri, etkilerini, doğuracağı sonuçları araştırmaya gerek
kalmaksızın hukuka aykırı kabul etmek gerekecektir7.
Yasaklanan faaliyetlerle ilgili 4. Madde kapsamında; anlaşma karar veya uyumlu
eylemlerin doğrudan amacı ve etkileri itibarıyla rekabeti sınırlandırmaları arasında bir fark
olmasa da, özellikle Kanunun ihlalinde kastın varlığı ya da yokluğu, kusurun derecesi
ceza tatbikinde göz önünde tutulacaktır(RK m.16/4).
Bahse konu dosyada Teşebbüs Birliğinin rekabeti ihlal amacı açık olduğu gibi
uygulamaya geçirilmesi çalışmaları da var olduğundan soruşturma açılması gerekirken
RKHK nun 9(3). maddesi uyarınca görüş gönderilmesine karşıyım.





Fevzi ÖZKAN
Kurul Üyesi



7 Doç. Dr. Metin Topçuoğlu, Rekabeti Kısıtlayan Teşebbüslerarası İşbirliği Davranışları ve Hukuki Sonuçları sf.132,133 Rekabet Kurumu
Lisansüstü Tez Serisi No:7
Bkz. Grundig/Consten davası CURTIN , von EMPEL, WOLKER, WINTER, Leading cases on the European Comminities, s.546 “ihlalin
gerçekleşmesi için eylemden Türkiye genelinin etkilenmesinin gerekmediği, bir anlaşmanın rekabeti sınırlama amacı taşımasa da bu etkiyi
doğurabilecek nitelikte olmasının Kanunun 4 üncü maddesinin ihlali için yeterli olduğu düşünüldüğünde “Tilmen Anlaşması”nın açıkça rekabeti
önleme gayesi ile yapıldığı ortaya çıkmaktadır. RKK. No:93/750-159. (Rekabet Dergisi C. 1, S. 1, s. 124, 125)



Full & Egal Universal Law Academy