Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 13-25/336-154
Karar Türü: Menfi Tespit ve Muafiyet
Konu: Siyam Petrolcülük San. ve Tic. A.Ş.’nin yapmış olduğu dikey anlaşma ve çeşitli uygulamalar yolu ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun) ve 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği (2002/2 sayılı Tebliğ)'ni ihlal ettiği iddiası
Karar Tarihi: 02.05.2013

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2013-1-5 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 13-25/336-154
Karar Tarihi : 02.05.2013
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : İsmail Hakkı KARAKELLE, Reşit GÜRPINAR,
Kenan TÜRK, Fevzi ÖZKAN
B. RAPORTÖRLER: Şamil PİŞMAF, Tuğçe KOYUNCU, Başak ARSLAN
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Kaşif ŞAHBAZOĞLU
Cinik Mah. Selanik Cad. No:93 Tekkeköy/Samsun
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : Siyam Petrolcülük San. ve Tic. A.Ş.
Çankaya Mah. İnönü Bulvarı 101 Cad. Canatan İş Merkezi
Kat:10 No:20 Mersin
(1) E. DOSYA KONUSU: Siyam Petrolcülük San. ve Tic. A.Ş.’nin yapmış olduğu dikey
anlaşma ve çeşitli uygulamalar yolu ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında
Kanun (4054 sayılı Kanun) ve 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup
Muafiyeti Tebliği (2002/2 sayılı Tebliğ)'ni ihlal ettiği iddiası.
(2) F. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 11.01.2013 tarihinde giren başvuru üzerine
hazırlanan 05.02.2013 tarih ve 2013-1-5/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu, 14.02.2013 tarihli
Kurul toplantısında görüşülmüş ve önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar
uyarınca düzenlenen 19.04.2013 tarih ve 2013-1-5/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu
görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) G. İDDİALARIN ÖZETİ: Yapılan başvuruda özetle;
- Başvuruyu yapan Kaşif ŞAHBAZOĞLU’nun maliki olduğu istasyon üzerinde Siyam
Petrolcülük San. ve Tic. A.Ş. (SOIL) lehine 20.07.2006 tarihli, 1469 yevmiye
numaralı İntifa Senedi ile 10 yıl süreli intifa hakkı tesis edildiği,
- Söz konusu istasyonun öncelikle Hüseyin AKKÖSE, daha sonra ise devredilerek
sırasıyla Suat Akar. Ürün. İnş. Taah. Taş. Tem. Gıda Hayv. San. Tic. Ltd. Şti. (Suat
Akaryakıt), Bolatoğlu Akar. İnş. ve İnş. Malz. Taş. Gıda Hayv. San. ve Tic. Ltd. Şti.
(Bolatoğlu Akaryakıt) ve mevcut durumda ise Polat Petrol Oto. Oto LPG İnş. ve
İnş. Malz. Kaf. Gıda Nak. Taah. Otel. Turz. San. Tic. Ltd. Şti. (Polat Petrol)
tarafından işletildiği,
- Rekabet Kurulunun geçmiş kararları ve 2002/2 sayılı Tebliğ hükümleri
kapsamında, söz konusu istasyon üzerinde tesis edilen intifa süresinin 20.07.2011
tarihine kadar aynı Tebliğ ile tanınan muafiyetten yararlanma imkanı bulunduğu,
sonrasında kaldırılması gerektiği
ifade edilerek, SOIL hakkında gerekli işlemlerin yapılması talep edilmiştir. Ayrıca
başvuru sahibi tarafından gönderilen ve Kurum kayıtlarına 12.04.2013 tarihinde giren
yazıda, dosya konusu taşınmaza ilişkin malik ile Hüseyin AKKÖSE arasında akdedilen
Kira Sözleşmesi örneği gönderilmiştir. Buna göre, Kaşif ŞAHBAZOĞLU ile Hüseyin
AKKÖSE arasında kira başlangıcı 01.01.2006 tarihi olmak üzere 10 yıl süreli bir kira
sözleşmesi akdedildiği görülmektedir.
13-25/336-154
2/4
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- Kaşif ŞAHBAZOĞLU ile Hüseyin AKKÖSE arasındaki 01.01.2006 başlangıç tarihli
kira sözleşmesi, Hüseyin AKKÖSE ile SOIL arasındaki 14.07.2006 tarihli bayilik
sözleşmesi ve nihayetinde SOIL ile Kaşif ŞAHBAZOĞLU arasındaki 20.07.2006
tarihli intifa hakkından oluşan dikey ilişkinin, 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinde
düzenlenen istisnadan yararlanamayacağı; söz konusu dikey ilişkinin 20.07.2011
tarihine kadar 2002/2 sayılı Tebliğ ile tanınan grup muafiyetinden yararlanma ve
uygulanma imkânı bulunduğu, bu tarihten itibaren grup muafiyeti kapsamı dışında
kaldığı,
- Söz konusu dikey ilişkiye 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesi kapsamında bireysel
muafiyet de tanınamayacağı,
- Bu nedenle 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesi uyarınca, taraflara gerekçeli kararın
tebliği tarihinden itibaren altmış gün içinde aralarındaki dikey anlaşmayı
sonlandırmaları gerektiği, aksi takdirde haklarında 4054 sayılı Kanun çerçevesinde
işlem başlatılacağı yönünde görüş bildirilmesinin uygun olacağı
ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(5) Dosya içeriğinde yer alan iddialara ilişkin olarak 12.04.2013 tarihinde SOIL’den edinilen
bilgilerde özetle;
- Polat Petrol ile SOIL arasında hiçbir zaman bayilik/işleticilik sözleşmesi
yapılmadığı,
- Kaşif ŞAHBAZOĞLU'nun maliki bulunduğu Samsun ili, Tekkeköy ilçesi, Aşağıçinik
Köyü 636 parsel numarasında kayıtlı olan taşınmazın tapu kaydı üzerine malik ile
SOIL arasında yapılan intifa sözleşmesine istinaden 20.07.2006 tarihinde SOIL
lehine 10 yıl süreli intifa hakkı tesis edildiği,
- Söz konusu taşınmazdaki akaryakıt istasyonu için Hüseyin AKKÖSE - Bolat Petrol
ile 14.07.2006 tarihli ve 5 yıl süreli akaryakıt bayilik sözleşmesi akdedildiği ve intifa
hakkının bu bayi vasıtası ile kullanıldığı,
- Bayi Hüseyin AKKÖSE'nin lisansını iptal ettirmesi ve Suat Akaryakıt’a devretmesi
üzerine bu şirket ile SOIL arasında 19.09.2007 tarihinde akaryakıt bayilik
sözleşmesi akdedildiği, ancak Suat Akaryakıt’ın bayilik sözleşmesinin, sözleşme
şartlarını yerine getirmemesi nedeniyle feshedildiği,
- Bayilik sözleşmesinin feshedilmesinden sonra ise SOIL’in söz konusu taşınmazda
faaliyette bulunmak üzere hiçbir bayi/işletici ile sözleşme yapmadığı,
- Taşınmazda Bolatoğlu Akaryakıt’ın faaliyet gösterdiğinin EPDK internet sitesinden
öğrenilmesi üzerine Tekkeköy Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2011/9 D.İş sayılı
dosyası ile tespit yaptırıldığı, müdahalenin men'i için Samsun Asliye Hukuk
Mahkemesinde açılan dava sonucunda ecrimisil talebinin kabulüne, müdahalenin
men'i talebinin reddine karar verildiği,
- Malik Kaşif ŞAHBAZOĞLU ile bayi Hüseyin AKKÖSE arasında hukuki veya iktisadi
bir bağlılık olmadığından söz konusu anlaşmaların süresinin dikey anlaşmalarda
yer alan rekabet etmeme yükümlülüklerine ilişkin olarak 2002/2 sayılı Tebliğ ile
öngörülen beş yıllık süre sınırına tabi olmadığı,
- 2002/2 sayılı Tebliğ hükümlerinin ihlal edildiği iddiasında bulunan Polat Petrol ile
SOIL arasında ise hiçbir bayilik/işleticilik sözleşmesi yapılmadığı,
- Ayrıca anılan istasyonun daha önce akaryakıt bayilik faaliyeti yapılmamış
arsa/araziler üzerinde kurulmuş bir istasyon olmadığı, SOIL tarafından bayiye
ariyet olarak kurumsal kimlik, hava su saati ve jeneratör verildiği
belirtilmiştir.
13-25/336-154
3/4
(6) Konuyla ilgili mevzuat hükümleri, ilgili yargı ve Kurul kararları uyarınca bir dikey
anlaşmanın 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5(a) maddesinde düzenlenen istisna hükmünden
yararlanabilmesi için alıcı (bayi) anlaşmaya dayalı faaliyetini; ya doğrudan veya alıcıyla
hiçbir bağlantısı olmayan üçüncü kişilerden sağlanan bir üst hakkı çerçevesinde
sağlayıcıya (dağıtıcıya) ait tesis (akaryakıt istasyonu) üzerinde ya da bizzat sağlayıcı
tarafından alıcıyla hiçbir bağlantısı olmayan üçüncü kişilerden elde edilen bir ayni veya
şahsi kullanım hakkına konu bir tesiste sürdürmelidir. Ayrıca ilgili dikey anlaşmanın en
baştan itibaren istisna hükmüne uygun olarak kurulmuş olması gerekmektedir. Tebliğ’de
yer alan bağlantı kavramı; kan ve/veya sıhri hısımlık, karşılıklı hissedarlık ilişkileri ya da
kontrol yapısını içerebildiği gibi halin icabına göre diğer her türlü hukuki ve/veya iktisadi
ilişki şeklinde de tezahür edebilmektedir.
(7) Dosya konusu olaya bakıldığında, malik Kaşif ŞAHBAZOĞLU ile Hüseyin AKKÖSE
arasında başlangıcı 01.01.2006 tarihi olan bir kira sözleşmesi akdedildiği; 14.07.2006
tarihinde Hüseyin AKKÖSE ile SOIL arasında bayilik sözleşmesi imzalandığı ve
20.07.2006 tarihinde de söz konusu taşınmaz üzerinde SOIL lehine intifa hakkı tesis
edildiği görülmektedir. Bu doğrultuda, kurulan dikey ilişkinin, istisna hükmüne uygun
olarak kurulmadığı ve 20.07.2011 tarihine kadar 2002/2 sayılı Tebliğ ile tanınan grup
muafiyetinden yararlanma imkânı bulunduğu anlaşılmaktadır.
(8) Bunun yanı sıra, 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesinde Rekabet Kuruluna, bu maddede
belirtilen koşulların tamamının varlığı halinde teşebbüsler arası anlaşma, uyumlu eylem
ve teşebbüs birlikleri kararlarının aynı Kanun’un 4. maddesi hükümlerinin
uygulanmasından muaf tutulmasına karar verme yetkisi tanınmıştır. Kurul tarafından ise
akaryakıt sektöründeki dikey anlaşmalara bireysel muafiyet verilebilmesinin şartları
25.02.2010 tarih ve 10-19/229-87 sayılı Delta Akaryakıt Ticaret A.Ş. ve 18.03.2010 tarih
ve 10-24/338-122 sayılı Total Oil Türkiye A.Ş. kararlarıyla belirlenmiş; anılan ve izleyen
kararlarda dikey anlaşmaların, daha önce üzerinde hiçbir gerçek ve/veya tüzel kişi
tarafından akaryakıt bayilik faaliyeti yapılmamış arsalar/araziler üzerinde kurulmuş yeni
akaryakıt istasyonlarına ilişkin olmaları ve akaryakıt istasyonlarına özgü yatırımların
dağıtıcı tarafından üstleniliyor olması dikkate alınarak, bayilerin beşinci yılın sonunda,
dağıtım firması tarafından üstlenilen ilişkiye özgü yatırımın varsa kalan süreye tekabül
eden bedelini ödeyerek anlaşmaları sona erdirebilmeleri konusunda tarafların
anlaşmaları koşuluyla, 10 yıla kadar muafiyet tanınmasına karar verilmiştir.
(9) Bu çerçevede SOIL’den edinilen 12.04.2013 tarihli yazıda, dosya konusu istasyonun
daha önce akaryakıt bayilik faaliyeti yapılmamış arsa/araziler üzerinde kurulmuş bir
istasyon olmadığı ve SOIL’in bayiye ariyet olarak kurumsal kimlik, hava, su saati ve
jeneratör verdiği belirtilmiştir. Dolayısıyla dikey anlaşmanın, Rekabet Kurulunun bahse
konu kararlarında akaryakıt sektöründeki uzun süreli bir dikey anlaşmanın 4054 sayılı
Kanun’un 5. maddesinde yer alan şartları sağlamış sayılabilmesi için ortaya koymuş
olduğu koşulları karşılamadığı ve bu nedenle dikey anlaşmaya bireysel muafiyet
tanınamayacağı değerlendirilmektedir.
(10) Yapılan tüm bu inceleme ve tespitler ile bunlara ilişkin değerlendirmeler doğrultusunda;
dosya konusu dikey anlaşmanın 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5/a maddesinde düzenlenen
istisna kapsamında sayılamayacağı ve bu ilişkiye bireysel muafiyet de tanınamayacağı;
bu nedenle Kaşif ŞAHBAZOĞLU ile Hüseyin AKKÖSE arasındaki 01.01.2006 başlangıç
tarihli kira sözleşmesi, Hüseyin AKKÖSE ile SOIL arasındaki 14.07.2006 tarihli bayilik
sözleşmesi ve SOIL ile Kaşif ŞAHBAZOĞLU arasındaki 20.07.2006 tarihli intifa
hakkından oluşan dikey ilişkinin 20.07.2011 tarihine kadar 2002/2 sayılı Tebliğ ile
tanınan grup muafiyetinden yararlandığı, bu tarihten itibaren grup muafiyeti kapsamı
dışında kaldığı kanaatine varılmıştır.

13-25/336-154
4/4
J. SONUÇ
(11) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre;
1- a) Kaşif ŞAHBAZOĞLU ile Hüseyin AKKÖSE arasındaki 01.01.2006 başlangıç tarihli
kira sözleşmesi, Hüseyin AKKÖSE ile Siyam Petrolcülük San. ve Tic. A.Ş. arasındaki
14.07.2006 tarihli bayilik sözleşmesi ve Siyam Petrolcülük San. ve Tic. A.Ş. ile Kaşif
ŞAHBAZOĞLU arasındaki 20.07.2006 tarihli intifa hakkından oluşan dikey ilişkinin,
2002/2 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinde düzenlenen istisnadan yararlanamayacağına;
söz konusu dikey ilişkinin 20.07.2011 tarihine kadar 2002/2 sayılı Tebliğ ile tanınan
grup muafiyetinden yararlandığına, ancak bu tarihten itibaren grup muafiyeti
kapsamının dışında kaldığına,
b) Söz konusu dikey ilişkiye 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesi kapsamında bireysel
muafiyet de tanınamayacağına,
2- Bu nedenle 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, taraflara
gerekçeli kararın tebliği tarihinden itibaren altmış gün içinde aralarındaki dikey
anlaşmayı sonlandırmaları gerektiği, aksi takdirde haklarında 4054 sayılı Kanun
çerçevesinde işlem başlatılacağı yönünde görüş bildirilmesi için Başkanlığın
görevlendirilmesine
OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy