Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 12-59/1560-561
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: BP Petrolleri A.Ş. tarafından yapılan dikey anlaşmalar ve çeşitli uygulamalar yoluyla 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun) ve 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği (2002/2 sayılı Tebliğ)'nin ihlal edildiği iddiası
Karar Tarihi: 22.11.2012

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2012-1-151 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 12-59/1560-561
Karar Tarihi : 22.11.2012
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Prof. Dr. Metin TOPRAK, Doç. Dr. Mustafa ATEŞ,
İsmail Hakkı KARAKELLE, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR
B. RAPORTÖRLER: Harun GÜNDÜZ, Şamil PİŞMAF, Başak ARSLAN
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Antalya Kop-Pet Petrol Ür. Inş. Taah. Dekorasyon Turz. San. Tic.
Yat. İşletmeleri ve İhracat Ltd. Şti. (KOP-PET)
Temsilcileri: Av. Bora TERZİOĞLU, Av. Tuba TERZİOĞLU
Arapsuyu Mah. 642. Sok. No:42 Konyaaltı/Antalya
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : BP Petrolleri A.Ş. (BP)
Temsilcisi: Av. İlmutluhan SELÇUK
Ebulula Mardin Cad. No:57 Akatlar-Beşiktaş/İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: BP Petrolleri A.Ş. tarafından yapılan dikey anlaşmalar ve
çeşitli uygulamalar yoluyla 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054
sayılı Kanun) ve 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği
(2002/2 sayılı Tebliğ)'nin ihlal edildiği iddiası.
(2) F. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 16.08.2012 tarihinde giren başvuru üzerine
hazırlanan İlk İnceleme Raporu, 20.09.2012 tarihli Kurul toplantısında görüşülmüş ve
önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca düzenlenen 15.11.2012
tarih ve 2012-1-151/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) G. İDDİALARIN ÖZETİ: Yapılan başvuruda özetle;
- KOP-PET’in, maliki olduğu başvuruya konu taşınmaz üzerinde akaryakıt bayilik
faaliyeti yürütülmesi amacıyla BP lehine 13.07.2007 tarihinde 16 yıl süreli intifa hakkı
tesis edildiği,
- KOP-PET’in 24.05.2007 tarihli kira sözleşmesi ile BP’nin akaryakıt bayiliğini yürütecek
olan Kızılyar Petrol Ürünleri Taş. İnş. Taah. Emlak Ot. Tur. Tic. Ltd. Şti. (Kızılyar)’a
başvuru konusu taşınmazını 15 yıllığına kiraya verdiği ve BP Ortaklığı ile Kızılyar
arasında yürütülecek olan ticari faaliyet kapsamında olmak üzere, 12.12.2007 tarihinde
söz konusu taşınmaz üzerinde BP lehine ipotek hakkı tesis ettiği,
- Bu çerçevede, sözü edilen sözleşmeler ve bağlantılı intifa ve kira sözleşmeleri ile bayi-
malik-dağıtım firması arasındaki dikey ilişkinin kurulduğu,
- Ancak daha sonra BP ve Kızılyar arasındaki sözleşmelerin feshedilmiş olmasına
rağmen, KOP-PET’e ait taşınmaz üzerindeki intifa hakkının bugüne kadar
kaldırılmadığı,
- İlgili mevzuat hükümleri ve Rekabet Kurulunun emsal kararları doğrultusunda
başvuruya konu olan dikey ilişkide 5 yıllık muafiyet süresinin sonuna gelinmesine ve
KOP-PET’in tüm yazılı ve sözlü uyarılara rağmen, BP’nin söz konusu intifayı kaldırmak
için hiçbir girişimde bulunmayarak 4054 sayılı Kanun ve 2002/2 sayılı Tebliğ’i ihlal ettiği
iddia edilerek, gereğinin yapılması talep edilmiştir.

12-59/1560-561
2/7
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- KOP-PET, Kızılyar ve BP arasındaki muhtelif sözleşmelerle kurulan dikey ilişkinin
2002/2 sayılı Tebliğ’in 5(a) maddesinde düzenlenen istisna hükmünden
yararlanamadığı,
- Bu çerçevede söz konusu dikey anlaşmanın 13.07.2012 tarihine kadar 2002/2 sayılı
Tebliğ ile tanınan grup muafiyetinden yararlanabileceği,
- Bununla birlikte ilgili dikey anlaşmanın daha önce üzerinde akaryakıt bayilik faaliyeti
yürütülmemiş gayrimenkul üzerinde yeni bir istasyon kurulmasına ilişkin olması,
istasyona özgü yatırım maliyetinin BP tarafından karşılanması nedeniyle ve somut
olayın özellikleri dikkate alınarak, KOP-PET’e BP tarafından üstlenilen ilişkiye özgü
yatırımın varsa kalan süreye tekabül eden kısmını ödemek suretiyle anlaşmayı sona
erdirme imkânı tanınması şartıyla, ilgili dikey anlaşmaya 13.07.2007 tarihinden itibaren
10 yıl süreyle bireysel muafiyet tanınabileceği
ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Taraflar Arasındaki Dikey İlişkiye Yönelik Bulgular
(5) Konuyla ilgili olarak BP vekili tarafından gönderilen 02.08.2012 tarihli yazıda özetle;
- Başvuruya konu taşınmaza ilişkin malik KOP-PET ile BP arasında yapılan Protokol1 ile
BP lehine (…..) ABD Doları bedel karşılığında 16 yıl süreyle intifa hakkı tesis edilmesi
ve buna karşılık taşınmazda akaryakıt satış ve servis istasyonu işletmeciliğinin bizzat
BP veya uygun göreceği üçüncü şahıslar vasıtasıyla yapılmasının öngörüldüğü,
- Söz konusu Protokole uygun olarak taşınmaz üzerinde BP lehine 13.07.2007
tarihinden itibaren 16 yıl süreyle intifa hakkı tesis edildiği,
- İntifa hakkı tesis edildiğinde taşınmazın tarla vasfında olduğu ve üzerinde daha önce
herhangi bir akaryakıt dağıtım faaliyetinde bulunulmadığı,
- Taşınmaz üzerinde BP marka ve logosu altında akaryakıt bayiliği faaliyetinde
bulunmak üzere BP ile Kızılyar arasında Protokol ve 05.09.2007 tarihli Bayilik
Anlaşması akdedildiği,
- Ancak Kızılyar’ın istasyon inşaatını tamamlamaması, bayilik lisansı başta gerekli
izinleri zamanında alamaması ve sözleşmesel yükümlülüklerini ihlal etmesi nedeniyle
Bayilik Anlaşması ve eki niteliğindeki Protokol’ün BP tarafından 08.09.2009 tarihli
ihtarname ile tek taraflı olarak feshedildiği,
- Diğer yandan BP’nin başlangıç aşamasında varlığından bilgisi bulunmamakla birlikte;
KOP-PET tarafından işletici Kızılyar’a 18.05.2009 tarihli bir ihtarname gönderildiği ve
ihtarnamede taraflar arasında 24.05.2007 tarihinde yapılan kira sözleşmesinin yetkisiz
kişilerce akdedilmiş olması nedeni ile geçersiz olduğu ifadelerine yer verildiği ve
taraflar arasındaki 24.05.2007 tarihli bir kira sözleşmesine atıf yapılsa da söz konusu
kira sözleşmesinin geçersiz olduğu, muteber bir kira sözleşmesi olarak
değerlendirilemeyeceğinin bizzat malik tarafından kabul edildiği,
- Bununla birlikte dosya konusu taşınmazın intifanın tesis edildiği tarih itibarıyla ve halen
tarla vasfında olduğu ve akaryakıt istasyonu vb. şekilde işletilebilmesinin hâlihazırda
mümkün olmadığı; gerekli yasal ruhsat ve izinler alınmadığından intifa hakkı tesisi
öncesinde ve halen ortada "akaryakıt istasyonu" vasfında, dolayısıyla rekabet hukuku
kapsamında değerlendirilebilecek bir taşınmaz bulunmadığı,

1 Raportörlerce BP temsilcisi ile yapılan görüşmede söz konusu Protokol’ün yapıldığı tarihin bilinmediği,
ancak intifa işleminin tesis edildiği 13.07.2007 tarihi ya da bu tarihten en fazla 3 gün öncesine kadar olan
dönem içerisinde gerçekleştirilmiş olduğu bilgisi verilmiştir.
12-59/1560-561
3/7
- Ayrıca KOP-PET ile Kızılyar arasında bir sözleşmenin yapıldığı bir an için kabul edilse
dahi, başından itibaren geçersiz olması nedeniyle malik ve işleticiyi bağlantılı saymak
üzere kabul edilemeyeceği,
- 2002/2 sayılı Tebliğ'in 5(a) maddesi kapsamında KOP-PET ile Kızılyar arasında
akrabalık, hissedarlık ya da kira sözleşmesi türünden bir bağlantının bulunmaması
nedeniyle taşınmaz üzerinde BP’nin sahip olduğu intifa hakkının ve buna dayalı olarak
tesis edeceği bayilik ilişkilerinin 2002/2 sayılı Tebliğ'in anılan istisna hükmünden
yararlandığı
ifade edilmektedir.
I.2. Konu ile İlgili Mevzuat Hükümleri, Danıştay ve Rekabet Kurulu Kararları
(6) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi, belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan veya
dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi
doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmaların, uyumlu
eylemlerin ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemlerinin hukuka aykırı ve yasak
olduğunu hükme bağlamıştır.
(7) 2002/2 sayılı Tebliğ’in 2. maddesinde üretim ve dağıtım zincirinin farklı seviyelerinde
faaliyet gösteren iki ya da daha fazla teşebbüs arasında belirli mal veya hizmetin alımı,
satımı veya yeniden satımı amacıyla yapılan anlaşmalar “dikey anlaşma” olarak
tanımlanmaktadır. Tebliğ’in 3. maddesinde rekabet etmeme yükümlülüğü “alıcının
anlaşma konusu mal veya hizmetlerle rekabet eden mal veya hizmetleri üretmesini, satın
almasını, satmasını ya da yeniden satmasını engelleyen doğrudan veya dolaylı her türlü
yükümlülük” olarak ifade edilmiştir. Tebliğ’in 5(a) maddesinde ise, Tebliğ ile tanınan
muafiyetin anlaşmalarda alıcıya getirilen belirsiz süreli veya süresi beş yılı aşan rekabet
etmeme yükümlülüğüne uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır.
(8) Diğer taraftan, Danıştayın 13.05.2008 tarih ve E.2006/1604, K.2008/4196 sayılı kararı, bu
karar üzerine Kurulumuzca alınan 30.10.2008 tarih ve 08-61/997-389 sayılı Total-Akdağ
kararı, yine Kurulumuzun 05.03.2009 tarihli “Pol-Pet Petrol Ürün. Tur. Konak. ve Din.
Tesis. Ltd. Şti. - Bölünmez Petrolcülük A.Ş.” ve “Barbaros Akaryakıt San. Tic. Ltd. Şti.-
Altınbaş Petrol ve Tic. A.Ş.” kararları ile sektöre yönelik almış olduğu diğer kararlar ve
son olarak Danıştayın 28.06.2010 tarih ve E. 2009/3044, K. 2010/5458; E.2009/5164,
K.2010/5457 sayılı kararları ile de sabit olduğu üzere; intifa, tapuya şerh edilmiş kira veya
benzer etkiye sahip sözleşmeler, bayi üzerindeki rekabet etmeme yükümlülüğünün
süresinin 2002/2 sayılı Tebliğ ile düzenlenen beş yıllık üst sınırı fiili olarak aşmasına
neden olmaktadır. Bu bakımdan bayilik sözleşmeleri ve bunlarla bağlantılı intifa, kira gibi
sözleşmelerin, aralarındaki hukuki ve iktisadi ilişki nedeniyle tek bir anlaşma olarak
2002/2 sayılı Tebliğ’e uygunluklarının değerlendirilmesi gerekmektedir.
(9) Bu çerçevede Kurulumuzun akaryakıt sektöründe dağıtım şirketleri ile bayileri arasında
yapılan dikey anlaşmalara ilişkin olarak daha önce almış olduğu kararlar uyarınca,
18.09.2005 tarihinden önce yapılan ve bu tarih itibarıyla kalan süresi beş yılı aşan dikey
anlaşmaların, 18.09.2010 tarihine kadar 2002/2 sayılı Tebliğ ile tanınan grup
muafiyetinden yararlanma olanağı bulunmaktadır. 18.09.2005 tarihinden sonra yapılan
dikey anlaşmalar ise yapıldıkları tarihten itibaren beş yıl süreyle 2002/2 sayılı Tebliğ ile
düzenlenen grup muafiyeti kapsamındadır.
(10) 2002/2 sayılı Tebliğ ile öngörülen beş yıllık sürenin nasıl hesaplanacağı hususunda ise
Dikey Anlaşmalara İlişkin Kılavuz’un 35. paragrafında, “… Beş yıllık rekabet etmeme
yükümlülüğünün süresinin hesaplanmasında başlangıç tarihi olarak, taraflar arasında
süregelen rekabet yasağına dayalı dikey ilişkiye başlangıç teşkil eden ilk anlaşmanın
yapıldığı tarih esas alınacaktır. Taraflar arasındaki, rekabet yasağı içeren bayilik,
işleticilik, tedarik vb. sözleşmeler ile birlikte bu sözleşmelerin süresine etki eden intifa,
12-59/1560-561
4/7
tapuya şerh edilmiş kira, ekipman gibi sözleşmelerin hepsinin aynı anda ortadan kalktığı
tarih ise, rekabet yasağının sona erme tarihi olarak değerlendirilecektir. ...” şeklinde
açıklamalara yer verilmiştir.
(11) Öte yandan 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5(a) maddesinin devamında, anlaşmalardaki rekabet
etmeme yükümlülüğüne veya bu yükümlülüğün anlaşmanın asli bir parçası olduğu
hallerde anlaşmanın tamamına yönelik olarak getirilen beş yıllık grup muafiyeti sınırına
ilişkin olarak bir istisnai durum düzenlenmiştir. Söz konusu hüküm, “Alıcının anlaşmaya
dayalı faaliyetlerini sürdürürken kullanacağı tesisin mülkiyeti arazi ile birlikte veya alıcı ile
bağlantısı olmayan üçüncü kişilerden sağlanan bir üst hakkı çerçevesinde sağlayıcıya ait
ise yahut alıcı bu faaliyetini sağlayıcının alıcı ile bağlantısı olmayan üçüncü kişilerden
elde ettiği bir ayni veya şahsi kullanım hakkının konusu olan bir tesiste sürdürecekse,
alıcıya getirilen rekabet etmeme yükümlülüğü, söz konusu tesisin alıcı tarafından
kullanıldığı süreye bağlanabilir; şu kadar ki, rekabet etmeme yükümlülüğü, bu sürenin beş
yılı aşan kısmı bakımından, sadece alıcının söz konusu tesiste yürüteceği faaliyetini
kapsar.” şeklindedir.
(12) 2002/2 sayılı Tebliğ’in açıklanmasına ilişkin Kılavuz’un 39. paragrafında ise, Tebliğ’in 5.
maddesinde dikey anlaşmalardaki rekabet etmeme yükümlülüklerine yönelik olarak
düzenlenen istisna konusunda, “...Tebliğ’in 5 inci maddesi ile getirilen bu istisna,
“öncelikle ve özellikle” ilişkinin başlangıcından itibaren üçüncü şahıslardan ayni ya da
şahsi haklar kapsamında taşınmazın kullanma ve/veya yararlanma hakkının alınması ve
bunu müteakiben tesisin bizzat sağlayıcı tarafından işletilmesi ya da kullanma/yararlanma
hakkı veren ile hiçbir bağlantısı olmayan şahıslarla bayilik ilişkisinin kurulması ile sınırlıdır.
...” şeklinde açıklama yer almaktadır.
(13) Söz konusu hüküm ve açıklamalar irdelendiğinde, bahse konu istisnadan yararlanmanın,
öncelikle iki koşuldan birinin varlığına bağlı olduğu görülmektedir. Buna göre alıcı (bayi)
anlaşmaya dayalı faaliyetini; ya doğrudan veya alıcıyla hiçbir bağlantısı olmayan üçüncü
kişilerden sağlanan bir üst hakkı çerçevesinde sağlayıcıya (dağıtıcıya) ait tesis (akaryakıt
istasyonu) üzerinde ya da bizzat sağlayıcı tarafından alıcıyla hiçbir bağlantısı olmayan
üçüncü kişilerden elde edilen bir ayni veya şahsi kullanım hakkına konu bir tesiste
sürdürmelidir.
(14) Bunun yanı sıra anılan Kılavuz’da açıkça belirtildiği gibi, taraflar arasındaki dikey ilişkinin
istisna hükmünden yararlanabilmesi için, söz konusu ilişkinin en baştan itibaren yukarıda
belirtilen koşullara uygun olarak kurulması gerekmektedir. Nitekim Total/Akdağ
dosyasında, Kurul kararına karşı Danıştay 13. Dairesinin E.2006/1604 esas numarasına
kayden açılan dava sonucunda verilen 13.05.2008 tarih ve K.2008/4196 sayılı kararın
gerekçesi, bu değerlendirmeyle paralellik arz etmektedir. Söz konusu kararda özetle;
dağıtıcının bayiyle kurmuş olduğu hukuki ilişkinin yani taraflar arasındaki dikey
anlaşmanın temelinin işletme sözleşmesi ve kira sözleşmesi olmak üzere iki sözleşmeye
dayandığı belirtildikten sonra, Yüksek Mahkeme’nin, bayilik sözleşmesi de dahil olmak
üzere anlaşmanın unsurlarında sonradan oluşacak değişikliklerin değil, anlaşmanın en
baştan itibaren 2002/2 sayılı Tebliğ’e uygun olarak kurulup kurulmadığının dikkate
alınması ve değerlendirmenin bu çerçevede yapılması gerektiğine işaret ettiği
görülmektedir.
I.3. 2002/2 sayılı Tebliğ Kapsamında Değerlendirme
(15) Şikâyet başvurusunda, taraflar arasındaki dikey anlaşmanın 202/2 sayılı Tebliğ hükümleri
ve Rekabet Kurulu kararları uyarınca beş yıl süreyle grup muafiyetinden yararlanabileceği
öne sürülmekte; BP tarafından ise işletici Kızılyar ile malik KOP-PET arasında herhangi
bir bağlantı bulunmadığından bahisle anılan dikey anlaşmanın aynı Tebliğ’in 5(a)
maddesinde düzenlenen istisna hükmü kapsamında yer aldığına karar verilmesi talep
edilmektedir.
12-59/1560-561
5/7
(16) Yukarıda da yer verildiği üzere, bir dikey anlaşmanın 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5(a)
maddesinde öngörülen istisna hükmünde kabul edilebilmesi için, malik ile işletici arasında
herhangi bir hukuki veya iktisadi bağlantının bulunmaması gerekmektedir. Kurulumuzun
geçmiş tarihli kararlarında, anlaşmaya konu taşınmaz üzerinde dağıtım şirketi lehine intifa
hakkı tanındığı durumlarda, malikler ile işletici arasında kurulmuş bir kiracılık ilişkisinin
bulunması, Tebliğ’in 5(a) maddesinde anılan türden bir bağlantı olarak değerlendirilmiştir.
Bu bakımdan, bayinin özellikle sağlayıcıdan önce ilgili istasyon üzerinde ayni veya şahsi
bir hakka sahip olması halinde, daha sonra sağlayıcıya ayni veya şahsi hakkı veren
üçüncü kişi (malik) ile bağlantılı olduğu kabul edilmekte ve bu tür sözleşmeler istisna
kapsamında değerlendirilmemektedir.
(17) Bu çerçevede somut olay irdelendiğinde, KOP-PET ile Kızılyar arasında, sonradan
feshedilmiş olsa dahi bir süre yürürlükte kaldığı anlaşılan bir kira sözleşmesinin
düzenlendiği görülmektedir. Bahse konu sözleşmede herhangi bir tarih bulunmamakla
birlikte, KOP-PET vekilince söz konusu sözleşmenin tarihinin 24.05.2007 olduğu ifade
edilmiştir. Bununla birlikte sözleşmede geçen “BP ye intifa verilmesini takiben BP den
ödeme yapıldığında olmak üzere toplam (…..)USD.(…..)nakden ödenecektir.”
ifadesinden, mezkûr sözleşmenin KOP-PET tarafından BP lehine 13.07.2007 tarihinde
intifa hakkı tesis edilmesinden önce imzalandığı değerlendirilmektedir.
(18) Öte yandan dosyadaki bilgilere göre, gerek KOP-PET ile kiracı Kızılyar arasındaki kira
sözleşmesinde gerekse BP ile KIZILYAR arasında imzalanan protokolde, Kızılyar’ın
yatırım için BP’den alacağı bedel dâhil olmak üzere, Kızılyar’ın BP nezdinde doğmuş ve
doğacak borçlarına karşılık olarak, malik KOP-PET’e ait anlaşma konusu taşınmaz
üzerinde BP lehine ipotek tesis edileceğinin hükme bağlandığı görülmektedir. Nitekim
müşteki vekilince 12.12.2007 tarihinde düzenlendiği ifade edilen Resmi Senet’te, Kızılyar
ile BP arasındaki protokol, anlaşma ve teessüs eden ticari ilişki sebebiyle BP’nin doğmuş
ve doğacak her türlü hak ve alacaklarının teminatını teşkil etmek üzere KOP-PET
tarafından müşterek borçlu müteselsil kefil sıfatıyla BP lehine (…..) bedelle ipotek tesis
edildiği anlaşılmaktadır.
(19) Her ne kadar somut olayda kira sözleşmesinin yetkisiz kişilerce imzalandığından ve bu
bakımdan geçersiz olduğundan bahisle KOP-PET tarafından 08.09.2009 tarihli ihtarname
ile tek taraflı olarak feshedildiği anlaşılmakla birlikte; BP ile işletici Kızılyar arasında
akdedilen Protokol’e de konu edildiği üzere, işletici Kızılyar’ın BP nezdinde doğmuş ve
doğacak borçlarına karşılık olarak malik KOP-PET tarafından kendine ait istasyon arazisi
üzerinde BP lehine ipotek tesis edilmiş olması, bir başka deyişle Kızılyar’ın BP nezdinde
doğacak borçlarından müşterek borçlu müteselsil kefil sıfatıyla sorumlu olması
karşısında, KOP-PET ile Kızılyar arasında herhangi bir hukuki veya iktisadi bağlantı
bulunmadığı yönündeki iddianın kabulü mümkün görünmemektedir.
(20) Sayılan tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde, yukarıda zikredilen sözleşmeler
çerçevesinde BP, KOP-PET ve Kızılyar arasında kurulan anlaşmanın 2002/2 sayılı
Tebliğ’in 5(a) maddesinde düzenlenen istisna kapsamında sayılamayacağı; bu nedenle
Kurulumuzun akaryakıt sektörüne yönelik olarak daha önce almış olduğu kararlar
çerçevesinde, taraflar arasındaki 13.07.2007 tarihli intifa hakkı ile bununla bağlantılı
05.09.2007 tarihli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi’nden oluşan dikey ilişkinin 13.07.2012
tarihine kadar 2002/2 sayılı Tebliğ ile tanınan grup muafiyetinden yararlandığı, bu tarihten
itibaren grup muafiyeti kapsamı dışında kaldığı değerlendirilmektedir.
I.4. Bireysel Muafiyet Değerlendirmesi
(21) 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesine göre, Rekabet Kurulu, bu maddede belirtilen
koşulların tamamının varlığı halinde teşebbüsler arası anlaşma, uyumlu eylem ve
teşebbüs birlikleri kararlarının 4. madde hükümlerinin uygulanmasından muaf tutulmasına
karar verebilir: Bu koşullar 5. maddede aşağıdaki şekilde sayılmıştır:
12-59/1560-561
6/7
a. Malların üretim veya dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasında yeni gelişme ve
iyileşmelerin ya da ekonomik veya teknik gelişmenin sağlanması,
b. Tüketicinin bundan yarar sağlaması,
c. İlgili piyasanın önemli bir bölümünde rekabetin ortadan kalkmaması,
d. Rekabetin (a) ve (b) bentlerindeki amaçların elde edilmesi için zorunlu olandan
fazla sınırlanmaması.
(22) Bununla birlikte dikey anlaşmalarda yer alan rekabet etmeme yükümlülüklerine 2002/2
sayılı Tebliğ ile getirilen beş yıllık sürenin üzerinde bir süre için muafiyet tanınması,
yukarıda açıklanan Tebliğ’in 5(a) maddesinde yer alan istisna hükmü hariç olmak üzere,
ancak ve ancak çok istisnai hallerde makul görülebilir. Kurulumuz tarafından akaryakıt
sektöründeki dikey anlaşmalara bireysel muafiyet verilebilmesinin şartları 25.02.2010
tarih ve 10-19/229-87 sayılı Delta ve 18.03.2010 tarih ve 10-24/338-122 sayılı Total
kararlarıyla belirlenmiş, söz konusu kararlardan sonraki tarihli muhtelif kararlarda da,
anılan kararlar emsal alınmak suretiyle, benzer nitelikteki anlaşmalara bireysel muafiyet
tanınmıştır. Anılan kararlarda; dikey anlaşmaların, daha önce üzerinde hiçbir gerçek
ve/veya tüzel kişi tarafından akaryakıt bayilik faaliyeti yapılmamış arsalar/araziler
üzerinde kurulmuş yeni akaryakıt istasyonlarına ilişkin olmaları ve akaryakıt
istasyonlarına özgü yatırımların dağıtıcı tarafından üstleniliyor olması dikkate alınarak,
bayilerin beşinci yılın sonunda, dağıtım firması tarafından üstlenilen ilişkiye özgü yatırımın
varsa kalan süreye tekabül eden bedelini ödeyerek anlaşmaları sona erdirebilmeleri
konusunda tarafların anlaşmaları koşuluyla, 10 yıla kadar muafiyet tanınmasına karar
verilmiştir.
(23) Dosyada yer alan ve BP tarafından verilen bilgiye göre, taraflar arasındaki 2007 yılında
yapılan dikey anlaşma doğrultusunda daha önce üzerinde istasyonlu bayilik faaliyeti
yürütülmemiş gayrimenkul üzerinde akaryakıt istasyonu inşaatı, gerekli ekipmanın
alınması ve bayilik faaliyetinin geliştirilmesi amacıyla taraflar arasındaki protokol
doğrultusunda KIZILYAR’a toplam (…..) ABD Doları tutarında "peşin satış geliştirme
teşvik primi" ödemesi yapıldığı anlaşılmaktadır.
(24) Bu bakımdan mevcut durumda ilgili dikey anlaşmanın, Kurulumuzun bahse konu
kararlarında akaryakıt sektöründeki uzun süreli bir dikey anlaşmanın 4054 sayılı
Kanun’un 5. maddesinin (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şartları sağlamış sayılabilmesi için
gereken kıstaslar olarak ortaya koymuş olduğu, “daha önce üzerinde hiçbir gerçek
ve/veya tüzel kişi tarafından akaryakıt bayilik faaliyeti yapılmamış arsalar/araziler
üzerinde kurulmuş yeni akaryakıt istasyonuna ilişkin olma” ve “istasyona özgü yatırımların
dağıtıcı tarafından üstlenilmiş olması” kıstaslarını sağladığı, dolayısıyla Kurulumuzun ilgili
kararlarında ortaya konulan yararları sağlamaya dönük bir anlaşma olduğu görülmektedir.
BP tarafından üstlenilen yükümlülüklerin yerine getirilmesine karşın, istasyon inşasının
fiilen tamamlanmamış olması da, bu değerlendirmeyi değiştirmeyecektir.
(25) Bununla birlikte bahse konu anlaşmanın ilk beş yıllık uygulama süresinin geçmiş olması
ve mevcut durumda malik KOP-PET’in ilgili taşınmaz üzerinde bayilik faaliyeti
yürütmemesi dikkate alındığında, yine Kurulun akaryakıt sektöründeki uzun süreli bir
dikey anlaşmanın Kanun’un 5. maddesinin (c) ve (d) bentlerinde belirtilen şartları
sağlamış sayılabilmesi için gereken kıstaslar olarak ortaya koymuş olduğu, “bayinin 5.
yılın sonunda, dağıtım firması tarafından üstlenilen ilişkiye özgü yatırımın varsa kalan
süreye tekabül eden bedelini ödeyerek anlaşmayı sona erdirebilmesi konusunda
tarafların anlaşmaları” şeklindeki koşulun, somut olay bakımından aynen uygulanabilir
nitelikte olmadığı değerlendirilmektedir.
(26) Ancak başta ilgili dikey anlaşmanın ilk beş yıllık uygulama süresinin sona ermesi ve
KIZILYAR ile bağlantılı malik olması hasebiyle dikey anlaşmaya taraf olan KOP-PET’in
12-59/1560-561
7/7
hâlihazırda ilgili taşınmaz üzerinde bayilik faaliyeti yürütmüyor olması ve somut olayın
kendine özgü koşulları dikkate alındığında; KOP-PET’e BP tarafından üstlenilen ilişkiye
özgü yatırımın varsa kalan süreye tekabül eden kısmını ödemek suretiyle anlaşmayı sona
erdirme imkânı tanınması şartıyla, ilgili anlaşmaya 13.07.2007 tarihinden itibaren 10 yıl
süreyle bireysel muafiyet tanınabileceği kanaatine varılmıştır.
J. SONUÇ
(27) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre;
1- Antalya Kop-Pet Petrol Ür. Inş. Taah. Dekorasyon Turz. San. Tic. Yat. İşletmeleri ve
İhracat Ltd. Şti., Kızılyar Petrol Ürünleri Taşımacılık Inş. Taah. Emlak Otomotiv Turz. Tic.
Ltd. Şti. ve BP Petrolleri A.Ş arasındaki muhtelif sözleşmelerle kurulan dikey ilişkinin
2002/2 sayılı Tebliğ'in 5(a) maddesinde düzenlenen istisna hükmünden
yararlanamadığına,
2- Söz konusu dikey anlaşmanın 13.07.2012 tarihine kadar 2002/2 sayılı Tebliğ ile
tanınan grup muafiyetinden yararlandığına,
3- Bununla birlikte, ilgili dikey anlaşmanın daha önce üzerinde akaryakıt bayilik faaliyeti
yürütülmemiş gayrimenkul üzerinde yeni bir istasyon kurulmasına ilişkin olması, istasyona
özgü yatırım maliyetinin BP Petrolleri A.Ş. tarafından karşılanması nedeniyle ve somut
olayın özellikleri dikkate alınarak, Kop-Pet Petrol Ür. İnş. Taah. Dekorasyon Turz. San.
Tic. Yat. İşletmeleri ve İhracat Ltd. Şti.'ye BP Petrolleri A.Ş. tarafından üstlenilen ilişkiye
özgü yatırımın varsa kalan süreye tekabül eden kısmını ödemek suretiyle anlaşmayı sona
erdirme imkanı tanınması şartıyla, ilgili dikey anlaşmaya 13.07.2007 tarihinden itibaren 10
yıl süreyle bireysel muafiyet tanınmasına
OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.



Full & Egal Universal Law Academy