Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 12-53/1483-512
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Marshall Boya'nın ürün sattığı başvuru sahibi İzmir İnşaat Malzemeleri İmalat ve Satıcıları Odası üyelerine, hipermarketlere ve yapı marketlerine göre yüksek fiyat uygulamak suretiyle ayrımcılık yaptığı ve bağlantı ücreti talep etmek suretiyle bu şirketleri kendisiyle devamlı şekilde çalışmaya zorunlu tuttuğu iddiası
Karar Tarihi: 01.11.2012

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2012-5-61 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 12-53/1483-512
Karar Tarihi : 01.11.2012

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER

Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Prof. Dr. Metin TOPRAK, Doç. Dr. Mustafa ATEŞ,
İsmail Hakkı KARAKELLE, Dr. Murat ÇETİNKAYA,
Reşit GÜRPINAR

B. RAPORTÖRLER: Kerem TOMUR, Serap IŞIK

C. BAŞVURUDA
BULUNAN :- İzmir İnşaat Malzemeleri İmalat ve Satıcıları Odası
Temsilcileri: Av. Uğur KARADAĞ, Av. Adnan ÖZDEMİR
Gaziosmanpaşa Bulvarı No:211 Alsancak/İzmir

D. HAKKINDA ÖNARAŞTIRMA YAPILAN:
- Marshall Boya ve Vernik Sanayi A.Ş.
Dilovası Organize Sanayi Bölgesi 1. Kısım Tuna Cad. No:1
41455 Dilovası/Kocaeli

(1) E. DOSYA KONUSU: Marshall Boya’nın ürün sattığı başvuru sahibi İzmir İnşaat
Malzemeleri İmalat ve Satıcıları Odası üyelerine, hipermarketlere ve yapı
marketlerine göre yüksek fiyat uygulamak suretiyle ayrımcılık yaptığı ve bağlantı
ücreti talep etmek suretiyle bu şirketleri kendisiyle devamlı şekilde çalışmaya
zorunlu tuttuğu iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: İzmir İnşaat Malzemeleri İmalat ve Satıcıları Odası (ODA)
tarafından yapılan başvuruda özetle; Marshall Boya ve Vernik San. A.Ş. (Marshall
Boya)’nin ürün sattığı başvuru sahibi ODA üyelerine, Baumax Yapı Marketleri Tic. Ltd. Şti.
(Baumax) vb. hipermarketlere ve yapı marketlerine uyguladığı fiyatlardan yüksek fiyat
belirlediği, ayrıca bağlantı ücreti talep etmek suretiyle bu şirketleri kendisiyle devamlı
şekilde çalışmaya zorunlu tuttuğu ifade edilerek gereğinin yapılması talep edilmiştir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 11.07.2012 tarih ve 5572 sayı ile giren başvuru
üzerine hazırlanan 10.08.2012 tarih ve 2012-5-61/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu’nun
görüşülmesi sonucunda önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir.
(4) İlgili karar uyarınca düzenlenen 18.10.2012 tarih ve 2012-5-61/ÖA sayılı Önaraştırma
Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(5) H. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda özetle; soruşturma açılmasına gerek
olmadığı ve şikâyetin reddedilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine ulaşıldığı ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme
I.1.1. Yapılan Tespitler
(6) Önaraştırma sürecinde 20.09.2012 tarihinde ODA Başkanı ile raportörlerce yapılan
telefonda görüşmesinde;
12-53/1483-512
2/3
ODA üyelerinin inşaat malzemeleri toptan ve perakende satışını yapan, küçük-orta ölçekli
firmalardan oluştuğu; Marshal’ın marketlere farklı, küçük ölçekli firmalara farklı fiyat
uyguladığı; özellikle Baumax gibi marketlere ODA üyelerine uyguladığı fiyatlardan daha
ucuz fiyatlar verdiği, ODA üyelerine suni zamlarla yüksek fiyatlar uyguladığı; İzmir’de
Marshall’ın pazar payının yüksek olduğu, bu nedenle üye firmaların Marshall boya satmak
durumunda oldukları; ayrıca, (…..)’nun sahip olduğu ve Marshall toptancısı olan (…..),
Marshall’ın direktifleri doğrultusunda ODA üyelerinden sene başında, senelik ciroları ve
alım miktarlarına göre çek talep ettiği ve bu şekilde ODA üyelerini kendisine bağladığı
hususları dile getirilmiştir.
(7) Ayrıca, ODA Başkanından ODA üyesi olup Marshall Boya ürünleri satan teşebbüslerin tam
listesi istenmiş ve bunlardan dosya konusu iddiaları şikâyet dilekçesi ile dile getirenlerin
belirtilmesi talep edilmiştir. Bu firmalar; (…..) şeklinde belirtilmiştir.
I.1.2. Değerlendirme
(8) Teşebbüslerin tek taraflı eylemleri teşebbüsün hakim durumda olması koşuluyla, 4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun)’un 6. maddesi
kapsamında ele alınmaktadır. Bir eylemin 4054 sayılı Kanunun 6. maddesi kapsamında
ihlal olarak nitelendirilebilmesi için iki unsurun “bir arada” bulunması gerekmektedir. İhlal
ancak, teşebbüsün hakim durumda bulunması ve eylemin kötüye kullanma niteliğinde
olması halinde ihlal olarak değerlendirilebilir. Bu dosya kapsamında her iki unsur da ayrı
ayrı değerlendirilmiştir.
(9) Rekabet hukuku bağlamında hakim durumun tespitinde kullanılan öncelikli unsur
teşebbüsün pazar payı olarak ortaya çıkmaktadır. Marshall Boya’dan boya-vernik
pazarındaki güncel pazar payı, ODA üyesi teşebbüslere ve Baumax’a yapılan satışlar
hakkında bilgi istenen yazıya istinaden gelen cevabi yazıda, Boya Sanayicileri Derneği
(Bosad)’nin toplam pazar büyüklüğüne ilişkin olarak 2011 yılında yayınladığı tahmini veriler
baz alınarak hesaplanan pazar paylarına yer verilmiştir. Marshall Boya’nın; 2011 yılı değer
bazında pazar payı (…..), hacim bazında pazar payı (…..)’dir.
(10) Rekabet hukuku literatüründe, hakim duruma işaret edebilecek bir pazar gücünün varlığı
için ilgili teşebbüsün %40 ve üzerinde pazar payına sahip olması gerektiği genel kabulü
bulunmaktadır. Pazarda (…..) civarında pazar payına sahip Marshall Boya’nın sahip
olduğu bu payın, teşebbüsün hakim durumda bulunduğuna emare teşkil etmeyeceği
açıktır.
(11) Diğer yandan, kötüye kullanma hallerinden biri olan ayırımcılık uygulamaları ise, 4054
sayılı Kanunun 6. maddesinin "eşit durumdaki alıcılara aynı ve eşit hak, yükümlülük ve
edimler için farklı şartlar ileri sürerek, doğrudan veya dolaylı olarak ayırımcılık yapılması"
seklindeki (b) bendi ile yasaklanan haller arasında sayılmaktadır. Başvuruda ileri sürülen
iddialar, özellikle Marshall Boya firmasının ayrımcı fiyatlama politikasını, ürünleri ODA
üyesi küçük-orta ölçekli firmalar ile hipermarket ve yapı marketlerine farklı fiyatlardan temin
edilmesini konu edinmektedir. Söz konusu ayrımcılık iddiası bakımından öncelikle
belirlenmesi gereken belirtilen teşebbüslerin eşit konumda olup olmadıklarıdır. İki
teşebbüsün eşit konumda olmamaları halinde 4054 sayılı Kanun kapsamında bir ayrımcılık
uygulamasından bahsedilemeyecektir.
(12) Başvuru sahibinden alınan bilgilere göre, ODA üyesi teşebbüsler genel olarak küçük-orta
ölçekli firmalardan oluşmakta ve bu firmalar sadece İzmir’de faaliyetlerini sürdürmekte,
lehine ayrımcılık yapıldığı iddia edilen Baumax ise yaklaşık 15.000 m2’lik ve Ankara, İzmir,
İzmit Samsun, Bodrum, İstanbul’da bulunan mağazaları ile faaliyet göstermektedir.
(13) Marshall Boya tarafından gönderilen yazıda, 2012 ve 2012 yılının ilk sekiz ayına ilişkin
ODA üyesi teşebbüsler ile Baumax’a yapılan satışların litre bazında miktarlarına yer
12-53/1483-512
3/3
verilmiştir. Dosya içeriğinde yer alan verilere göre; Baumax tüm mağazaları için toplamda
2011 yılında (…..) litre, 2012 yılının ilk sekiz ayında ise (…..) litre ürün satın almış; buna
karşılık ODA üyelerinden, özellikle şikâyetçilere bakıldığında; (…..)’in 2011’de (…..) litre,
2012’de (…..) litre ürün aldığı; (…..) 2011’de (…..) litre ürün aldığı, 2012’de (…..).’in
2011’de (…..) litre ürün aldığı, 2012’de (…..)’in ise (…..) anlaşılmıştır. Dosya içeriği
verilerden; hipermarket formatındaki noktalardan biri olan Baumax ile küçük-orta ölçekli
ODA üyesi teşebbüsler arasında alım miktarları bakımından önemli farklılıklar bulunduğu
anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, farklı tür teşebbüsler arasında, alım ve satış koşulları
bakımından farklı dinamikler işleyecektir. Diğer bir deyişle, hipermarket tarzındaki
teşebbüsler ölçek ekonomisinden yararlanarak küçük-orta ölçekli noktalara göre çok daha
uygun koşullarda ürün temin edebilmektedirler. Bu teşebbüsler toptan alım yaparken, diğer
formattaki firmalar buna kıyasla düşük miktarlarda alım yapmakta ve bu da görece büyük
noktalara yüksek bir pazarlık gücü olması sonucunu doğurmaktadır. Bu nedenle aynı ürün
farklı ıskonto oranları, dolayısıyla farklı fiyatlarla satılabilmektedir.
(14) Diğer önemli hususlardan biri de, satışın toptancıdan mı yoksa doğrudan üreticiden mi
yapıldığına ilişkindir. Marshall Boya’nın bilgi yazısında belirtildiği üzere (…..) firması hariç
diğer tüm ODA üyesi teşebbüslere toptancı konumunda bulunan teşebbüsler tarafından,
Baumax’a ise Marshall Boya doğrudan satış gerçekleştirmektedir. Marshall Boya’dan
doğrudan alım yapan firmaların, toptancıdan alım yapan firmalara oranla görece düşük
fiyatlardan ürün temin etmesi makul gözükmektedir.
(15) Dolayısıyla, Marshall Boya’nın boya-vernik pazarında hakim durumda olmadığı, ayrıca
şikâyetçi ODA üyesi teşebbüslerin Baumax ile alım miktarı bazında eşit konumda
olmadığı, bu teşebbüslerin Marshall Boya ürünlerini farklı fiyatlardan tedarik ediyor
olmalarının ekonomik ve objektif gerekçelerle açıklanabildiği, dolayısıyla 4054 sayılı Kanun
kapsamında bir ayrımcılık uygulamasından bahsedilemeyeceği kanaatine varılmıştır.
J. SONUÇ
(16) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre; dosya konusu iddialara yönelik
olarak 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma
açılmamasına OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.





Full & Egal Universal Law Academy