Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 18-30/521-258
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Ray Sigorta A.Ş. ile TURÇEF Yeminli Çevirmenlik Federasyonu’nun aralarında yaptıkları anlaşma kapsamında 4054 sayılı Kanun’un 4. ve 6. maddesini ihlal ettiği iddiası
Karar Tarihi: 06.09.2018

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2018-4-27 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 18-30/521-258
Karar Tarihi : 06.09.2018
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Arslan NARİN (İkinci Başkan)
Üyeler : Adem BİRCAN, Mehmet AYAN, Ahmet ALGAN,
Hasan Hüseyin ÜNLÜ, Şükran KODALAK
B. RAPORTÖRLER: Kerem TOMUR, Mehmet Yavuz GÜNER, Elif Sıdıka SARI
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Gizlilik talebi bulunmaktadır.
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILANLAR : - Ray Sigorta A.Ş.
Haydar Aliyev Cad. No:28 Tarabya 34457 Sarıyer/İstanbul
- TURÇEF Yeminli Çevirmenlik Federasyonu
İran Cad. Karum İş Merkezi No:21 Ofis No:288 Kavaklıdere/Ankara
(1) E. DOSYA KONUSU: Ray Sigorta A.Ş. ile TURÇEF Yeminli Çevirmenlik
Federasyonu’nun aralarında yaptıkları anlaşma kapsamında 4054 sayılı Kanun’un 4.
ve 6. maddesini ihlal ettiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle;
 26.05.2013 tarih ve 28658 sayılı Resmi Gazete yayımlanan Mesleki Sorumluluk
Sigortası Genel Şartları Tebliği’ne göre avukatlar, mali müşavirler, sigortacılar,
hekimler gibi meslek gruplarında faaliyet gösteren kişilere yönelik olarak tüm sigorta
şirketlerinin ürün ve hizmetler sunduğu, ancak aynı tebliğde çevirmenlik hizmetlerine
yönelik olarak bir hüküm ve açıklamanın yer almadığı,
 Ray Sigorta A.Ş.’nin (RAY SİGORTA) Yeminli Çevirmenlik Federasyonu (TURÇEF)
ile anlaşarak bu federasyonun üyelerine yönelik olarak Türkiye’de tek olan “Çevirmen
Bireysel Kişi Çevirmenlik Mesleki Sorumluluk Sigortası”, “Çeviri Bürosu Tüzel Kişilik
Çevirmenlik Mesleki Sorumluluk Sigortası” ürünlerini sunduğu,
 Adalet Bakanlığı Bilirkişi Daire Başkanlığı tarafından hazırlanan “2018 Yılı 2. Dönem
Bilirkişilik Başvurularına İlişkin Duyuru”da; “Bilirkişilik Temel ve Alt Uzmanlık
Alanlarına Göre Aranan Nitelikler” başlığı altında, mütercim-tercümanlık (çevirmenlik)
ile ilgili olarak “Devlet kurumları tarafından akredite olmuş çevirmenlik meslek teşkilatı
üyesi olanlar ve maddi tazmin edecek seviyede çevirmen mesleki sorumluluk
sigortası olanlar” ifadesinin yer aldığı,
 Bu nedenle Adalet Bakanlığı bünyesinde bilirkişilik-tercümanlık yapmak isteyen
çevirmenlerin TURÇEF’e üye derneklere kaydolması ve RAY SİGORTA’dan sigorta
yaptırması gerektiği, bilirkişi listesinde yer almanın çevirmenler için önemli bir kazanç
kaynağı oluşturduğu, ancak bu uygulama nedeniyle sadece TURÇEF üyesi
derneklerin üyelerinin bilirkişi listelerine girebildiği,
 Ayrıca TURÇEF’in İş Hizmet Sözleşmesi’nde; toplum çevirmenliği kapsamında
çevirmenin kendi kartvizitini ve kişisel bilgilerini müşterisine veremeyeceği, kendine
piyasa yapamayacağı, hizmet verdiği müşteriyi kendi müşterisi yapma eylemine
giremeyeceği, çeviri bürosu tarafından verilen işlerde çevirmenin sadece işi veren
18-30/521-258
2/6

çeviri bürosunun kartvizitini verebileceği, aksi halde çeviri bürosunun uğrayacağı
zararların Çevirmenlik Mesleki Sorumluluk Sigortası’ndan tazmin edileceği ve
Federasyonun tanıklık onayı ile hak edişinin ödenmeyeceği gibi rekabete aykırı
hükümlerin yer aldığı,
 Ray Sigorta tarafından sunulan Çeviri Bürosu Tüzel Kişilik Çevirmenlik Mesleki
Sorumluluk Sigortası ürününün mesleki sorumluluk sigortası ruhuna aykırı olduğu,
zira mesleki sorumluluk sigortaları mesleki faaliyeti yürüten kişiyi korumaya
yönelikken belirtilen sigorta ürününün çeviri bürolarını koruduğu,
 Çevirmen için mesleki sorumluluk sigorta bedelinin 525 TL, çeviri bürosu için mesleki
sorumluluk sigortasının 10 kişiye kadar 945 TL olduğu, mesleki sorumluluk sigortası
sayesinde TURÇEF’in 2017 yılında 45 TL olan çeviri ücretini güncel listede 70 TL’ye
yükselttiği, Çevirmenlik Mesleki Sorunluluk Sigortası’nın, Türkiye genelinde TURÇEF
üzerinden, sadece Antalya'da bulunan ICD Sigorta ve Aracılık Hizmetleri acentesi
(ICD SİGORTA) tarafından poliçelendirilebildiği
iddia edilmekte ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun)
kapsamında gereğinin yapılması talep edilmektedir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 06.04.2018 tarihinde giren başvuru üzerine
hazırlanan 23.05.2018 tarih ve 2018-4-27/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu Kurul’un
31.05.2018 tarihli toplantısında görüşülmüş ve önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir.
(4) İlgili karar uyarınca düzenlenen 27.08.2018 tarih ve 2018-4-27/ÖA sayılı rapor görüşülerek
karara bağlanmıştır.
(5) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda, dosya konusu iddialara yönelik olarak 4054 sayılı
Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek olmadığı ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Hakkında Önaraştırma Yapılanlar
I.1.1. Ray Sigorta A.Ş.
(6) RAY SİGORTA 1958 yılında Türk Hava Yolları, Denizcilik İşletmeleri, Devlet Demiryolları
ve Posta ve Telgraf Teşkilatı olmak üzere ulusal taşımacılık şirketlerinin girişimleri ile
kurulmuştur. Teşebbüsün ortaklık yapısında ATBIH GMBH’nin %81,59, Vienna Insurance
Group’un %12,67 hissesi bulunmaktadır. Geriye kalan %5,74’lik hisse ise halka açıktır.
Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketler Birliği verilerine göre Haziran 2018
itibarıyla Ray Sigorta’nın hayat dışı sigortalar pazarındaki payı %(…..) olarak
gerçekleşmiştir.
I.1.2. TURÇEF Yeminli Çevirmenlik Federasyonu
(7) Türkiye’de mesleki teşkilat olarak faaliyet gösteren TURÇEF’in merkezi Ankara’da olup, 15
tescilli Üye Derneği ve temsilcilikleri bulunmaktadır. Federasyondan elde edilen bilgiler
dâhilinde, TURÇEF çeviri hizmetlerinin en üst seviyede verilmesini sağlamak adına Avrupa
Birliği Bakanlığı Çeviri Eşgüdüm Daire Başkanlığı, Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel
Müdürlüğü ve Bilirkişilik Daire Başkanlığı ile Mesleki Yeterlilik Kurumu başta olmak üzere
tüm bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşlarla çalışmalar yürütmektedir. Bununla birlikte
kendisine bağlı üye derneklerin çevirmenlik alanında amaçlarını gerçekleştirmeye yardımcı
olmak, kamu ve özel kuruluşlarla ilişkilerin kurulmasına destek olmak, bu amaçla yasal
çerçevede üye dernekler arasındaki ortak standardizasyon, koordinasyon ve işbirliğinin
geliştirilmesine katkıda bulunmak TURÇEF’in amaçları arasında yer almaktadır.
I.2. Pazar Hakkında Genel Bilgi
18-30/521-258
3/6

(8) Önaraştırmaya konu faaliyetler esas itibarıyla çevirmenlik faaliyetlerinde oluşabilecek
hatalardan doğan zararların Mesleki Sorumluluk Sigortası kapsamında karşılanmasını
ilgilendirmektedir. Bir dilde yazılı bir metni başka bir dile çeviren kişiye “mütercim”, bir
konuşmanın ya da metnin söylenmesini ya da yazılmasını takiben çeviri yapan kişiye ise
“tercüman” denilmektedir. Bu iki terim birbiriyle karıştırılmakla ve çoğu zaman da birbiri
yerine kullanılmakla birlikte, genellikle bu terimleri kapsayacak şekilde “çevirmen” kavramı
kullanılabilmektedir. Çevirmenler noterlerden yemin zaptı alarak yeminli tercüman
olabilmektedirler. Yemin belgesi olmayan çevirmenin yaptığı çeviriler noterler tarafından
onaylanmamakta ve resmi olarak geçersiz belgeler olarak kabul edilmektedir. Noterlerden
alınan yemin belgesine ek olarak yargı alanında da “bilirkişilik müessesesi ve tercümanlık”
başlığı altında çevirmenlik mesleği icra edilmektedir. Ülkemizde çevirmenlik mesleği ile
ilgili doğrudan yasal bir mevzuat bulunmasa da 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu, 6100 sayılı
Hukuk Muhakemeleri Kanunu, 1512 sayılı Noterlik Kanunu, Noterlik Kanunu
Yönetmeliği’nin bazı maddelerinde bir takım düzenlemelere yer verilmiştir. Ayrıca Mesleki
Yeterlilik Kurumu tarafından yapılan çalışma sonucunda hazırlanan Çevirmen (Seviye 6)
Ulusal Meslek Standardı 29.01.2013 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
I.3. İlgili Pazar
(9) Dosyanın incelenmesi sonucunda, şikâyete konu faaliyetlerin sigorta sektörü ve
çevirmenlik hizmetleri ile ilgili olduğu görülmektedir. Bununla birlikte İlgili Pazarın
Tanımlanmasına İlişkin Kılavuz’un 20. paragrafında bulunan “inceleme konusu işlem,
gerek ürün gerekse de coğrafi açıdan olası alternatif pazar tanımları çerçevesinde rekabet
açısından endişeler yaratmıyor ya da alternatif tüm tanımlar açısından rekabeti bozucu bir
etki söz konusu oluyorsa pazar tanımı yapılmayabilir” ifadesi dikkate alınarak, ilgili ürün ve
coğrafi pazar tespit edilmemiştir.
I.4. Elde Edilen Bilgi ve Belgeler
I.4.1. Şikâyetçiden Elde Edilen Bilgiler
(10) Önaraştırma kapsamında raportörlerin görüştüğü şikayetçi tarafından,
“Noter, Adalet Bakanlığı ve Büyük Elçiliklerden verilen üç tip çevirmenlik yemini
bulunmaktadır. 2018 yılının başından itibaren Bilirkişilik Kanun ve Yönetmeliği değişti.
Hatta Adalet Bakanlığı bünyesinde bilirkişilik daire başkanlığı kuruldu. Bilirkişi kabulüne
ilişkin olarak, bilirkişi yeterliliklerini belirliyorlar.”
hususları ifade edilmiş olup, şikayetçi başvurusunun nedenini ve gelişimini şu şekilde ifade
etmiştir:
“TURÇEF marka tescilini Türk Marka ve Patent Kurumu’na yaptırıyor. Adalet Bakanlığı’na
TURÇEF başvuru yapıyor. Türk Marka ve Patent Kurumundan yetki aldık diyorlar.
Yeterliliklerin liyakat maddesine TURÇEF’e üye olma şartı koyduruyorlar. Bu durumun
düzeltilmesi için Adalet Bakanlığı’na başvurdum. Bakanlık, Türk Marka ve Patent
Kurumu’nun ‘Yeminli Tercümanlık Yetkisini’ kaldırıp, mesleki sorumluluk sigortasını
zorunlu hale getirilmiş, akabinde bu düzenleme de kaldırılmıştır. Halihazırda mesleki
sorumluluk sigortasına sahip olma şartı faaliyetlerimizin devamı için bir zorunluluk değildir.”
(11) RAY SİGORTA ile TURÇEF arasında anlaşma olduğu iddiasına dair şikâyet sahibinin
beyanı ise şu şekildedir:
“Sorunun yaşandığı dönemde sigorta yaptırmak için Ray Sigorta’yı aradım ‘Biz böyle bir
mesleki sigorta yapmıyoruz.’ dediler. Daha sonra ‘Sadece TURÇEF üyelerine bu
sigortanın yapıldığını’ söylediler.”
I.4.2. TURÇEF’den Elde Edilen Bilgi ve Belgeler
18-30/521-258
4/6

(12) TURÇEF’in konuya ilişkin olarak Kurum’a gönderdiği konu hakkındaki yazısında özetle;
çevirmenlik mesleki uygulamaları sırasında oluşacak hatalar nedeniyle, tazminat
ödemeleri gerektiğinde kullanılmak üzere üyelerine önerilen ve mecburi olmayan sigorta
ürününün yürürlüğe sokulduğu; Çevirmenlik Mesleki Sorumluluk Sigortası’nın ulusal ve
ulusal alanlarda çeviriyi yaptıran kurum, kuruluş ve resmi makamın talebi üzerine yani
müşterinin güveni üzerine ibraz edilen bir poliçe olduğu, zorunlu olmadığı; noterlerden
alınan yemin zaptı ile mesleki sorumluluk sigortası bulunmadan tercümanlık faaliyetinin
yürütülebileceği; Çevirmenlik Mesleki Sorumluluk Sigortası’nın tüm ilanlarında TURÇEF
üyesi olan veya olmayan çevirmenler şeklinde ayrım güdülmeksizin duyuruların yapıldığı
ifade edilmiştir.
(13) Yazıda, RAY SİGORTA ile TURÇEF’in birlikte çalışması ile çeviri faaliyetlerinden oluşacak
zararların karşılanması amacıyla bu sigorta ürününün ortaya çıkarıldığı, TURÇEF’in
herhangi bir maddi çıkarı olmaksızın federasyon üyelerinin prestij ve güvenilirliğinin
artmasına katkı sağladığı, söz konusu sigortadan faydalanmak isteyen tüm çevirmenlerin
sigorta yaptırmakta serbest olduğu dile getirilmiştir. Son olarak, yasa ve yönetmeliklerde
bilirkişi tercümanların çevirmenlik mesleki sorumluluk sigortasının bulunmasının zorunlu
olmadığı belirtilmiştir.
I.4.3. Ray Sigorta’dan Elde Edilen Bilgiler
(14) Teşebbüsün Kurum’a gönderdiği konu hakkındaki yazısında özetle; genel sorumluluk
ruhsatı kapsamında bulunan mesleki sorumluluk sigortaları çerçevesinde çevirmenlik
mesleki sorumluluk sigortası hizmeti verildiği, söz konusu sigortanın, standart mesleki
sorumluluk sigortaları ile aynı özellikleri göstermekle birlikte Tercümanlık Federasyonuna
bağlı üyelerin talebiyle oluşturulduğu, ürünün, olay başı ve yıllık toplam (…..) TL limit ve
(…..) TL muafiyet içerdiği, ek olarak bireysel başvuruda bulunan çevirmenlere (…..) TL,
çevirmenlik bürosu olarak kurumsal başvuru yapan çevirmenlere (…..) TL primle
düzenlendiği, Gulf Sigorta A.Ş.’nin (GULF SİGORTA) de sigorta sektöründe Çevirmenlik
Mesleki Sorumluluk Sigortası hizmeti verdiği ifade edilmiştir.
I.5. Değerlendirme
(15) Başvuruda; RAY SiGORTA'nın teşebbüs birliği niteliğine sahip TURÇEF ile anlaşma
yapmak suretiyle Türkiye’de sadece TURÇEF üyelerine yönelik Çevirmenlik Mesleki
Sorumluluk Sigortası yaptığı, bu nedenle belirtilen federasyona üye olmayan çevirmenlerin
Adalet Bakanlığı tarafından düzenlenen bilirkişi listelerine giremediği, çevirmenlik mesleki
sorumluluk sigortası sayesinde TURÇEF'in çeviri ücretini önemli ölçüde artırdığı iddia
edilmektedir.
(16) Dosya mevcudu bilgilere göre, çevirmen olarak faaliyet gösterebilmek için noterlerden
yemin zaptı almak yeterlidir. Bunun dışında herhangi bir dernek ya da kuruluşa üye olma
zorunluluğu bulunmamaktadır. Öte yandan, TURÇEF sektörde yer alan bir teşebbüs birliği
olmakla birlikte, çevirmenlik faaliyetinin yürütülmesi açısından bu derneğe üye olma
zorunluluğu bulunmamaktadır. Ayrıca sektörde çevirmenlerin üye olduğu pek çok dernek
de bulunmaktadır. Dolayısıyla çevirmenlik hizmetleri pazarı bakımından TURÇEF’in bir
pazar gücüne sahip olduğu ve pazarda faaliyet göstermek için bir giriş engeli bulunduğu
hususlarından söz etmek mümkün değildir. Bu noktada TURÇEF hakkında hâkim durum
değerlendirmesi yapma imkânı bulunmamaktadır.
(17) Çevirmenlik Mesleki Zorunluluk Sigortası uygulamasına bakıldığında, söz konusu sigorta
ürünün çevirmenlik mesleğinin icrası sırasında çeviri hatalarından dolayı ortaya
çıkabilecek tazminat taleplerine karşı çevirmenleri korumaya yönelik oluşturulmuş standart
bir mesleki sorumluluk sigortası olduğu görülmektedir. Bununla birlikte çevirmenlik
mesleğinin icrası bakımından yaptırılması zorunlu bir sigorta türü değildir. TURÇEF’den
elde edilen bilgilerde Çevirmenlik Mesleki Zorunluluk Sigortası’nın çevirmenlik faaliyetleri
18-30/521-258
5/6

için zorunlu olmadığı, noterden yemin zaptı alan her çevirmenin çevirmenlik faaliyeti
yürütebildiği, ancak ilgili sigorta ürününe sahip olan çevirmenlerin müşteriler açısından bir
güven oluşturduğu ve çevirmene prestij sağladığı belirtilmektedir. Bu kapsamda söz
konusu sigortanın çevirmenlik hizmeti veren kişiler açısından pazarlama ve reklam aracı
olduğu değerlendirilmektedir.
(18) Şikâyet başvurusunda çevirmenlerin Adalet Bakanlığı bünyesinde mütercim-tercümanlık
(çevirmenlik) yapabilmeleri için Çevirmenlik Mesleki Zorunluluk Sigortası’na sahip
olmasının zorunlu olduğu bu kapsamda Adalet Bakanlığı Bilirkişi Daire Başkanlığının,
2018 Yılı 2. Dönem Bilirkişilik Başvurularına İlişkin Duyurusu’nun, Bilirkişilik Temel ve Alt
Uzmanlık Alanlarına Göre Aranan Nitelikler kısmında "Devlet kurumları tarafından akredite
olmuş çevirmenlik meslek teşkilatı üyesi olanlar ve maddi tazmin edecek seviyede
çevirmen mesleki sorumluluk sigortası olanlar," ibaresinin yer aldığı ifade edilmiştir. İlgili
duyurunun güncel hali incelendiğinde ise belirtilen ifadenin duyuruda yer almadığı
görülmektedir. İlgili bölümün güncel hali şu şekildedir1:
“6754 sayılı Bilirkişilik Kanununun 11 inci maddesinin üçüncü fıkrasındaki “Bölge
kurulu karar verirken sicile kayıt bakımından öncelikle başvuranın 10 uncu maddedeki
şartları taşıyıp taşımadığını değerlendirir ve şartları taşıyanlar arasından başvuranın
mesleki tecrübesini, katıldığı meslek içi eğitimleri veya uzmanlığı gösteren belgeleri
dikkate alarak en liyakatli olanları seçer.” hükmü uyarınca başvuranlar arasından
liyakatli olanların belirlenmesinde;
 Hukuk eğitimi almış olanlar veya çok iyi derecede dil bilen hukuk fakültesi
mezunları,
 Başvuruda bulunduğu alt uzmanlık alanlarında yüksek lisans veya doktora yapmış
olanlar,
 Başvuruda bulunan dilde mesleki ve akademik çalışması bulunanlar, dikkate
alınarak değerlendirme yapılır.”
(19) Şikâyet dilekçesinde belirtilen çevirmenlik mesleki zorunluluk sigortasına ilişkin bölüm
duyurudan çıkarılmıştır. Raportörlerin şikâyetçi ile yapılan görüşmede de bu durum teyit
edilmiştir.
(20) Şikâyet dilekçesinde yer alan huşulardan bir diğeri de çevirmenlik mesleki sorumluluk
sigortasının sadece RAY SİGORTA tarafından yapıldığı ve sadece Antalya’da bulunan
ICD SİGORTA acentesinden bu poliçenin düzenlenebildiğidir. Dosyadaki bilgilere göre,
Ankara’da üç, Antalya, İzmir ve Bursa’da birer acente çevirmenlik mesleki sorumluluk
sigortası yapmaktadır. Son üç yılda yapılan poliçe sayısına bakıldığında ise toplamda
(…..) poliçe düzenlendiği görülmektedir.
(21) Diğer yandan dosya kapsamında elde edilen bilgilere göre, RAY SİGORTA’dan başka
GULF SİGORTA’nın da çevirmenlik mesleki sorumluluk sigortası ürünü bulunmaktadır.
Teşebbüsün internet sitesinde mesleki sorumluluk sigortaları başlığı altında çeviri
bürolarına yönelik sigorta ürünü sunduğu görülmektedir.
(22) Yukarda yer verilen bilgi ve değerlendirmeler çerçevesinde; çevirmenlik faaliyetlerinin
gerçekleştirilebilmesi için TURÇEF’e üye olma zorunluluğunun bulunmaması, teşebbüs
birliği olmasına karşın TURÇEF tarafından üyelerine mesleki çevirmenlik sigortası
yaptırma konusunda bir dayatmasının olmaması, çevirmenlik mesleki zorunluluk
sigortasının çevirmenlik faaliyetlerinin sürdürülmesi açısından zorunlu bir unsur niteliği
taşımaması, RAY SİGORTA haricinde GULF SİGORTA’nın da çevirmenlere yönelik
mesleki sorumluluk sigortası ürününün bulunması ve şikâyetçinin mevcut durumda

1
B0KLER.pdf (Erişim Tarihi: 27.08.2018)
18-30/521-258
6/6

çevirmenlik faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde herhangi bir engel olmadığı yönündeki
beyanları göz önüne alındığında, soruşturma açılmasına gerek olmadığı kanaatine
varılmıştır.

J. SONUÇ
(23) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına, gerekçeli kararın
tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak
üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy