Piliç eti üretiminde faaliyet gösteren teşebbüslerin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettikleri iddiası - Karar Sayı 19-12/155-70 - Rekabet Kurumu Kararları

Mahkeme: Rekabet Kurumu

Karar Tarihi: 13.03.2019

Piliç eti üretiminde faaliyet gösteren teşebbüslerin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettikleri iddiası - Karar Sayı 19-12/155-70

Karar Dilini Çevir:

Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 19-12/155-70
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Piliç eti üretiminde faaliyet gösteren teşebbüslerin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettikleri iddiası
Karar Tarihi: 13.03.2019

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2017-3-31 (Soruşturma)
Karar Sayısı : 19-12/155-70
Karar Tarihi : 13.03.2019
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN (İkinci Başkan), Adem BİRCAN, Mehmet AYAN,
Ahmet ALGAN, Hasan Hüseyin ÜNLÜ, Şükran KODALAK
B. RAPORTÖRLER: Cumhur Atalay HATİPOĞLU, Bahar ERSOY ZENGİN, Mehmet
GERÇEK, Ömer Volkan YAZAR, Ahmet SAĞDUYU
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Gizlilik talebi bulunmaktadır
D. HAKKINDA SORUŞTURMA
YAPILANLAR :
1. Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği ve
2. Beypi Beypazarı Tarımsal Üretim Paz. San. ve Tic. A.Ş.
Temsilcileri: Av. Bülent Turhan GÜNDÜZ
Filistin Sok. No:17/2 GOP, Ankara
3. Abalıoğlu Yem-Soya ve Tekstil Sanayi A.Ş. ve
4. Şenpiliç Gıda San. A.Ş.,
Temsilcileri: Av. Prof. Dr. İ. Yılmaz ASLAN
Gazi Umur Paşa Sok. Bimar Plaza No:38/8 Balmumcu-Beşiktaş, İstanbul
5. Ak Piliç Tic. Ltd. Şti.
Temsilcileri: Av. Mustafa ŞIVGIN, Av. Meryem Kübra ŞIVGIN
Büyükdere Cad. Kaynak Apt. No: 157/11, Zincirlikuyu, İstanbul
6. As Tavukçuluk Tarım İşl. San. ve Tic. Ltd. Şti.
Temsilcisi: Av. Filiz ERBAŞ
Küçükbakkalköy, Kayışdağı Cad. Metal İş Merkezi, No:37/83 K:9 Ataşehir,
İstanbul
7. Bakpiliç Entegre Tavukçuluk A.Ş.
Fevzi Çakmak Mahallesi, Turgut Özal Bulvarı, No:1 Yenikent, Ankara
8. Banvit Bandırma Vitaminli Yem Sanayi A.Ş.
Temsilcileri: Av. Zümrüt ESİN, Sinan DİNİZ, Cem UÇAN
Ebulula Mardin Cad. Gül Sok. No:2 Maya Park Tower 2, Beşiktaş, İstanbul
9. Bupiliç Entegre Gıda San. Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Dr. M. Fevzi TOKSOY, Bahadır BALKI
Çamlıca Köşkü, Francalacı Sok. No:28 Arnavutköy, İstanbul
10. CP Standart Gıda San. ve Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Av. Müge Fethiye SAVAŞERİ
Büyükdere Cad. Akıncı Bayırı Sok. No:6 Mecidiyeköy/İSTANBUL
19-12/155-70
2/185

11. Ege-Tav Ege Tarım Hayvancılık Yat. Tic. ve San. A.Ş.
Temsilcileri: Av. Senem DENKTAŞ
Büyükdere Cad. No:199 Levent, İstanbul
12. Er Piliç Ent. Tav. Ürt. Paz. ve Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Av. Şahin ARDIYOK, Av. Armanç CANBEYLİ, Av. Ramiz ARSLAN
Büyükdere Cad. Bahar Sok. No:13 River Plaza K:11-12 Şişli, İstanbul
13. Garip Tavukçuluk Gıda ve Yem San. Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Doç. Dr. Aydın ÇELEN
Meksika Cad. No:19/11 Ümitköy, Çankaya, Ankara
14. Pilyem Gıda Tarım Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve
15. Şahin Tavukçuluk Yem Gıda İnşaat San. ve Tic. A.Ş.,
Temsilcileri: Doç. Dr. Aydın ÇELEN
Meksika Cad. No:19/11 Ümitköy, Çankaya, Ankara
16. Gedik Tavukçuluk ve Tarım Ürünleri Tic. San. A.Ş.
Temsilcisi: Av. Şahin YAVUZ
Levent Mah. Cömert Sok. No:1 Yapı Kredi Plaza C Blok 40 Kat: 17 Beşiktaş,
İstanbul
17. Hastavuk Gıda Tarım Hayvancılık San. ve Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Av. Ahmet Buğra AYDIN
Maslak Mah. Ahi Evran Cad. Polaris Plaza No: 21 Kat: 13 Daire: 59 Sarıyer,
İstanbul
18. Keskinoğlu Tavukçuluk ve Damızlık İşl. San. ve Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Av. Yunus EGEMENOĞLU, Av. Ayşegül YİĞİT, Av. Sezen YILMAZ
Vadistanbul Bulvar, Ayazağa M. Cendere Cad. No:109 B1 B Blok Kat:25 Ofis
No:56 Sarıyer 34418, İstanbul
19. Tad Piliç Fenni Yem San. ve Tic. Ltd. Şti.
Temsilcisi: Av. Hilal SOLAK
Havaalanı OSB, Ökkeş Yiğit Bulvarı, No:1 Oğuzeli, Gaziantep
20. Yemsel Tavukçuluk Hayvancılık Yem Hammaddeleri San. ve Tic. A.Ş.
Organize San. Bölgesi Sakarya Cad. No: 5/1 Kutlukent, Samsun
E. DOSYA KONUSU: Piliç eti üretiminde faaliyet gösteren teşebbüslerin 4054
sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettikleri iddiası.
(1) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuru ve eklerinde yer alan belgelerde özetle,
- Beyaz et sektöründe faaliyette bulunan; Erpiliç Ent. Tav. Ürt. Paz. ve Tic. A.Ş.1
(ERPİLİÇ), Şenpiliç Gıda San. A.Ş. (ŞENPİLİÇ), Abalıoğlu Yem-Soya ve Tekstil
Sanayi A.Ş. (ABALIOĞLU), Beypi Beypazarı Tarımsal Üretim Paz. San. ve Tic.
A.Ş. (BEYPİLİÇ), Keskinoğlu Tavukçuluk ve Damızlık İşl. San. Tic. A.Ş.
(KESKİNOĞLU), Gedik Tavukçuluk ve Tarım Ürünleri Tic. San. A.Ş. (GEDİK),
Hastavuk Gıda Tarım Hayvancılık San. ve Tic. A.Ş. (HASTAVUK) ve Banvit
Bandırma Vitaminli Yem Sanayi A.Ş. (BANVİT) isimli teşebbüslerin zaman
zaman bir araya gelerek bayilere yönelik piliç eti fiyatlarını belirledikleri,

1 Dosya sürecinde teşebbüsün nevi değişmiş, Erpiliç Ent. Tav. Ürt. Paz. ve Tic. Ltd. olan unvanı Erpiliç
Ent. Tav. Ürt. Paz. ve Tic. A.Ş. olmuştur.
19-12/155-70
3/185

- Bahse konu sekiz firmanın öncülüğünü ERPİLİÇ’in yaptığı, toplantıları ve söz
konusu teşebbüsler arasındaki iletişimi ERPİLİÇ’in pazarlamadan sorumlu en üst
düzey yöneticisinin organize ettiği, bu kişinin ABALIOĞLU, GEDİK, BANVİT,
BEYPİLİÇ yöneticilerinin tamamı ile iletişim halinde olduğu,
- Söz konusu birlikteliği dışarıdan takip eden; CP Standart Gıda San. ve Tic. A.Ş.
(CP), As Tavukçuluk Tarım İşl. San. ve Tic. Ltd. Şti. (ASTAVUK), Bupiliç Entegre
Gıda San. Tic. A.Ş. (BUPİLİÇ) ve Bakpiliç Entegre Tavukçuluk A.Ş. (BAKPİLİÇ)
gibi firmaların da bulunduğu,
- ASTAVUK’un; CP, Ege-Tav Ege Tarım Hayvancılık Yat. Tic. ve San. A.Ş. (EGE-
TAV), Yemsel Tavukçuluk Hayvancılık Yem Hammaddeleri San. ve Tic. A.Ş.
(YEMSEL), BAKPİLİÇ gibi daha küçük işletmelerin öncülüğünü yaptığı ve iletişimi
sağladığı,
- Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği (BESD-BİR) toplantılarının
öncesinde veya sonrasında teşebbüsler arası kurulan iletişim yoluyla fiyatlara
birlikte zam yapıldığı,
- Beyaz et üreticilerinin bayilere satış fiyatları incelendiğinde, yaşanan fiyat
artışlarının yıllık enflasyon oranının çok üzerinde gerçekleştiğinin görülebileceği,
kimi ürün gruplarında bu oranın son altı aylık dönemde %75’lere ulaştığı, ihracat
satış fiyatları ile yurt içi satış fiyatları mukayese edildiğinde de yurt içi satış
fiyatlarının yüksek olduğunun anlaşılacağı,
- Özellikle Ekim 2016–Mayıs 2017 döneminin başındaki ve sonundaki ERPİLİÇ
fiyat listelerinin karşılaştırılması sonucunda çoğu ürünün liste fiyatlarında %60’ın
üzerinde artış gerçekleştiğinin görüleceği
ifade edilerek 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun)
kapsamında gereğinin yapılması talep edilmiştir.
(2) G. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu (Kurum) kayıtlarına 25.04.2017 tarih ve
2840 sayı, 07.06.2017 tarih ve 4013 sayı, 15.06.2017 tarih ve 4240 sayı ile intikal
eden başvuru üzerine düzenlenen 10.05.2017 tarihli, 2017-3-31/İİ sayılı İlk İnceleme
Raporu, 15.05.2017 tarihi Rekabet Kurulu (Kurul) toplantısında görüşülmüş ve 17-
16/241-M sayı ile önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir.
(3) Önaraştırma safhasında, 13.06.2017 ve 14.06.2017 tarihlerinde BEYPİLİÇ, ERPİLİÇ,
ŞENPİLİÇ, BANVİT, KESKİNOĞLU, ABALIOĞLU, HASTAVUK ve GEDİK’te yerinde
incelemeler gerçekleştirilmiştir. Önaraştırma safhasında ayrıca söz konusu
teşebbüslerden bilgi ve belge talebinde bulunulmuş olup, bu kapsamda BEYPİLİÇ
tarafından gönderilen cevabi yazılar 21.06.2017 tarih ve 4424 sayı, 03.07.2017 tarih
ve 4683 sayı, 11.07.2017 tarih ve 4950 sayı; ERPİLİÇ tarafından gönderilen cevabi
yazılar 04.07.2017 tarih ve 4707 sayı, 10.07.2017 tarih ve 4902 sayı; ŞENPİLİÇ
tarafından gönderilen cevabi yazılar 22.06.2017 tarih ve 4461 sayı, 05.07.2017 tarih
ve 4744 sayı, 05.07.2017 tarih ve 4795 sayı, 06.07.2017 tarih ve 4799 sayı,
06.07.2017 tarih ve 4822 sayı, 13.07.2017 tarih ve 5036 sayı; BANVİT tarafından
gönderilen cevabi yazılar 21.06.2017 tarih ve 4412 sayı, 05.07.2017 tarih ve 4759
sayı, 06.07.2017 tarih ve 4798 sayı, 07.07.2017 tarih ve 4891 sayı, 11.07.2017 tarih
ve 4952 sayı; KESKİNOĞLU tarafından gönderilen cevabi yazılar 21.06.2017 tarih ve
4423 sayı, 04.07.2017 tarih ve 4727 sayı, 05.07.2017 tarih ve 4760 sayı, 11.07.2017
tarih ve 4949 sayı; ABALIOĞLU tarafından gönderilen cevabi yazılar 05.07.2017 tarih
ve 4785 sayı, 05.07.2017 tarih ve 4791 sayı, 11.07.2017 tarih ve 4953 sayı;
HASTAVUK tarafından gönderilen cevabi yazılar 21.06.2017 tarih ve 4433 sayı,
19-12/155-70
4/185

23.06.2017 tarih ve 4504 sayı, 04.07.2017 tarih ve 4723 sayı, 06.07.2017 tarih ve
4834 sayı; GEDİK tarafından gönderilen cevabi yazılar ise 22.06.2017 tarih ve 4478
sayı, 05.07.2017 tarih ve 4786 sayı, 07.07.2017 tarih ve 4860 sayı, 11.07.2017 tarih
ve 4951 sayı ile Kurum kayıtlarına intikal etmiştir.
(4) Düzenlenen 11.07.2017 tarihli ve 2017-3-31/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu Kurulun
19.07.2017 tarihli toplantısında görüşülmüş ve 17-23/369-M sayı ile ABALIOĞLU, Ak
Piliç Tic. Ltd. Şti. (AKPİLİÇ), ASTAVUK2, BAKPİLİÇ3, BANVİT, BEYPİLİÇ, BUPİLİÇ,
CP, EGE-TAV, ERPİLİÇ, Garip Tavukçuluk Gıda ve Yem San Tic. A.Ş. (GARİP),
GEDİK, HASTAVUK, KESKİNOĞLU, Civkur Gıda San. Tic. A.Ş. (CİVKUR), Şahin
Tavukçuluk Yem Gıda İnşaat San. ve Tic. A.Ş. (ŞAHİN), ŞENPİLİÇ, Tad Piliç Fenni
Yem San. ve Tic. Ltd. Şti. (TAD PİLİÇ), YEMSEL4 ile BESD-BİR hakkında 4054 sayılı
Kanun’un 4. maddesini ihlal edip etmediklerinin tespiti amacıyla aynı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca soruşturma açılmasına karar verilmiştir.
(5) Soruşturma Bildirimi, Kurumun 21.07.2017 tarih ve 9362 sayılı yazısı ile taraflara
tebliğ edilmiş ve taraflardan 30 gün içinde birinci yazılı savunmalarını göndermeleri
talep edilmiştir. Soruşturma Bildirimine istinaden ilk yazılı savunmalar BESD-BİR için
25.08.2017 tarih ve 6191 sayı, ABALIOĞLU için 28.08.2017 tarih ve 6215 sayı,
AKPİLİÇ için 25.08.2017 tarih ve 6182 sayı, ASTAVUK için 25.08.2017 tarih ve 6195
sayı, BANVİT için 29.08.2017 tarih ve 6248 sayı, BEYPİLİÇ için 31.08.2017 tarih ve
6255 sayı, BUPİLİÇ için 25.08.2017 tarih ve 6197 sayı, Pilyem Gıda Tarım Sanayi ve
Ticaret A.Ş. (PİLYEM)5 için 25.08.2017 tarih ve 6183 sayı, CP için 25.08.2017 tarih
ve 6165 sayı, EGE-TAV için 25.08.2017 tarih ve 6198 sayı, ERPİLİÇ için 29.08.2017
tarih ve 6253 sayı, GARİP için 25.08.2017 tarih ve 6184 sayı, HASTAVUK için
25.08.2017 tarih ve 6192 sayı, KESKİNOĞLU için 24.08.2017 tarih ve 6144 sayı,
ŞENPİLİÇ için 25.08.2017 tarih ve 6153 sayı, ŞAHİN için 25.08.2017 tarih ve 6185
sayı, TAD PİLİÇ için 22.08.2017 tarih ve 6084 sayı, YEMSEL için 24.08.2017 tarih ve
6117 sayı ile yasal süresi içinde Kurum kayıtlarına girmiştir. BAKPİLİÇ ve GEDİK
birinci yazılı savunmalarını sunmamıştır.
(6) Soruşturma kapsamında 26.07.2017 ve 27.07.2017 tarihlerinde AKPİLİÇ, CP,
YEMSEL, BESD-BİR, BUPİLİÇ, PİLYEM, GARİP, ŞAHİN, BAKPİLİÇ, TAD PİLİÇ,
EGE-TAV ve ASTAVUK’ta yerinde incelemeler yapılmıştır. Soruşturma safhasında
yapılan yerinde incelemelerde teşebbüslerden bilgi ve belge talebinde bulunulmuş
olup, bu kapsamda ŞAHİN tarafından gönderilen cevabi yazılar 22.08.2017 tarih ve
6069 sayı, 09.07.2018 tarih ve 5068 sayı; AKPİLİÇ tarafından gönderilen cevabi yazı
25.08.2017 tarih ve 6182 sayı; ASTAVUK tarafından gönderilen cevabi yazılar
25.08.2017 tarih ve 6195 sayı, 29.08.2017 tarih ve 6245 sayı, 29.08.2017 tarih ve
6247 sayı, 12.07.2018 tarih ve 5129 sayı; BUPİLİÇ tarafından gönderilen cevabi
yazılar 14.09.2017 tarih ve 6539 sayı, 12.07.2018 tarih ve 5132 sayı; PİLYEM
tarafından gönderilen cevabi yazılar 28.08.2017 tarih ve 6222 sayı, 09.07.2018 tarih
ve 5069 sayı; CP tarafından gönderilen cevabi yazı 25.08.2017 tarih ve 6165 sayı,
12.07.2018 tarih ve 5131 sayı; EGE-TAV tarafından gönderilen cevabi yazı
25.08.2017 tarih ve 6199 sayı; GARİP tarafından gönderilen cevabi yazılar

2 Kurulun 28.06.2018 tarih ve 18-21/359-M sayılı kararı ile dikkate alındığı üzere, soruşturma tarafı
olan As Piliç Gıda İnşaat Taşımacılık Ambalaj San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin ticaret unvanı, As Tavukçuluk
Tarım İşl. San. ve Tic. Ltd. Şti. olarak değişmiştir.
3 Teşebbüsten elde edilen bilgiler çerçevesinde, BAKPİLİÇ’in kayyum denetiminde olduğu
anlaşılmıştır.
4 YEMSEL hâlihazırda kayyum denetimindedir.
5 Söz konusu yazılı savunma hem CİVKUR hem de PİLYEM adına yapılmıştır.
19-12/155-70
5/185

24.08.2017 tarih ve 6128 sayı, 09.07.2018 tarih ve 5067 sayı; TAD PİLİÇ tarafından
gönderilen cevabi yazılar 22.08.2017 tarih ve 6084 sayı, 16.07.2018 tarih ve 5192
sayı; YEMSEL tarafından gönderilen cevabi yazılar 24.08.2017 tarih ve 6117 sayı,
05.09.2017 tarih ve 6300 sayı, 12.07.2018 tarih ve 5130 sayı ile Kurum kayıtlarına
intikal etmiştir. BAKPİLİÇ ise söz konusu bilgi talebi yazısına herhangi bir yanıt
vermemiştir.
(7) Bunun yanı sıra, soruşturma kapsamında ABALIOĞLU, ERPİLİÇ, ŞENPİLİÇ,
BANVİT, KESKİNOĞLU, BEYPİLİÇ, HASTAVUK ve GEDİK’ten ek bilgi talebinde
bulunulmuş olup, bu kapsamda ABALIOĞLU tarafından gönderilen cevabi yazılar
03.07.2018 tarih ve 4944 sayı, 05.07.2018 tarih ve 4996 sayı; ERPİLİÇ tarafından
gönderilen cevabi yazılar 03.07.2018 tarih ve 4946 sayı, 04.07.2018 tarih ve 4983
sayı; ŞENPİLİÇ tarafından gönderilen cevabi yazılar 05.07.2018 tarih ve 4998 sayı,
05.07.2018 tarih ve 4999 sayı; BANVİT tarafından gönderilen cevabi yazı 05.07.2018
tarih ve 5008 sayı; KESKİNOĞLU tarafından gönderilen cevabi yazı 11.07.2018 tarih
ve 5096 sayı, 16.07.2018 tarih ve 5181 sayı; BEYPİLİÇ tarafından gönderilen cevabi
yazı 12.07.2018 tarih ve 5128 sayı; HASTAVUK tarafından gönderilen cevabi yazı
16.07.2018 tarih ve 5180 sayı, 16.07.2018 tarih ve 5189 sayı ve GEDİK tarafından
gönderilen cevabi yazı 16.07.2018 tarih ve 5193 sayı ile Kurum kayıtlarına intikal
etmiştir. Bunlara ilaveten, BESD-BİR’den talep edilen bilgi ve belgeler ise 16.07.2018
tarih ve 5179 sayı ile Kurum kayıtlarına girmiştir.
(8) Soruşturmanın ilk altı aylık süresi 19.01.2018 tarihinde sona ermiş olup, 04.01.2018
tarih ve 18-01/3-M sayılı Kurul kararı uyarınca, 4054 sayılı Kanun'un 43. maddesinin
birinci fıkrası hükmü gözetilerek söz konusu soruşturmanın ilk altı aylık süresinin
bitiminden itibaren altı ay uzatılmasına karar verilmiştir.
(9) Yürütülen soruşturma çerçevesinde, 31.05.2018 tarihli ve 18-17/300-150 sayılı Kurul
kararı ile CİVKUR’un soruşturma kapsamından çıkarılmasına; 31.05.2018 tarih ve
18-17/300-M sayılı Kurul kararı doğrultusunda ise anılan teşebbüs yerine aynı
ekonomik bütünlük içerisinde yer alan PİLYEM’in sözü edilen soruşturmaya dahil
edilmesine karar verilmiştir.
(10) Yürütülen soruşturma ile ilgili olarak hazırlanan, 19.07.2018 tarihli ve 2017-3-31/SR-1
sayılı Soruşturma Raporu Rekabet Kurulu Üyeleri ile taraflara 4054 sayılı Kanun'un
45. maddesi gereğince tebliğ edilmiş ve soruşturma taraflarının ikinci yazılı
savunmaları talep edilmiştir. Soruşturma Raporu BESD-BİR, ABALIOĞLU,
ASTAVUK, BANVİT, BEYPİLİÇ, BUPİLİÇ, CP, ERPİLİÇ, GARİP, HASTAVUK,
KESKİNOĞLU, PİLYEM, ŞAHİN, ŞENPİLİÇ ve YEMSEL tarafından 31.07.2018
tarihinde, AKPİLİÇ tarafından 06.08.2018 tarihinde, BAKPİLİÇ, EGE-TAV, GEDİK
tarafından 01.08.2018 tarihinde, TADPİLİÇ tarafından 03.08.2018 tarihinde tebellüğ
edilmiştir. BESD-BİR’in ikinci yazılı savunması 29.08.2018 tarih ve 6178 sayı ile
28.09.2018 tarih ve 7033 sayı, ABALIOĞLU'nun ikinci yazılı savunması 01.10.2018
tarih ve 7073 sayı, AKPİLİÇ’in ikinci yazılı savunması 05.09.2018 tarih ve 6538 sayı,
ASTAVUK’un ikinci yazılı savunması 28.09.2018 tarih ve 7036 sayı, BAKPİLİÇ’in
ikinci yazılı savunması 29.08.2018 tarih ve 6068 sayı, BANVİT’in ikinci yazılı
savunması 01.10.2018 tarih ve 7047 sayı, BEYPİLİÇ’in ikinci yazılı savunması
29.08.2018 tarih ve 6177 sayı ile 28.09.2018 tarih ve 7034 sayı, BUPİLİÇ’in ikinci
yazılı savunması 01.10.2018 tarih ve 7045 sayı, CP’nin ikinci yazılı savunması
27.09.2018 tarih ve 6979 sayı, EGE-TAV’ın ikinci yazılı savunması 01.10.2018 tarih
ve 7083 sayı, ERPİLİÇ’in ikinci yazılı savunması 01.10.2018 tarih ve 7084 sayı,
GARİP’in ikinci yazılı savunması 28.08.2018 tarih ve 5924 sayı, GEDİK’in ikinci yazılı
savunması 01.10.2018 tarih ve 7051 sayı, HASTAVUK’un ikinci yazılı savunması
19-12/155-70
6/185

28.09.2018 tarih ve 7039 sayı, KESKİNOĞLU’nun ikinci yazılı savunması 01.10.2018
tarih ve 7076 sayı, PİLYEM’in ikinci yazılı savunması 27.08.2018 tarih ve 5924 sayı,
ŞAHİN’nin ikinci yazılı savunması 27.08.2018 tarih ve 5924 sayı, ŞENPİLİÇ’in ikinci
yazılı savunması 01.10.2018 tarih ve 7074 sayı, TADPİLİÇ’in ikinci yazılı savunması
31.08.2018 tarih ve 6327 sayı, YEMSEL’in ikinci yazılı savunması 27.08.2018 tarih
ve 5921 sayı ile yasal süresi içerisinde Kurum kayıtlarına intikal etmiştir.
(11) Hazırlanan 16.10.2018 tarihli ve 2017-3-31/EG-1, 2017-3-31/EG-2, 2017-3-31/EG-3,
2017-3-31/EG-4, 2017-3-31/EG-5, 2017-3-31/EG-6, 2017-3-31/EG-7, 2017-3-31/EG-
8, 2017-3-31/EG-9, 2017-3-31/EG-10, 2017-3-31/EG-11, 2017-3-31/EG-12, 2017-3-
31/EG-13, 2017-3-31/EG-14, 2017-3-31/EG-15, 2017-3-31/EG-16, 2017-3-31/EG-17,
2017-3-31/EG-18, 2017-3-31/EG-19, 2017-3-31/EG-20 sayılı Ek Görüşler taraflara
tebliğ edilmiştir. Hakkında soruşturma yürütülen teşebbüslerin üçüncü yazılı
savunmaları; ABALIOĞLU’nun 31.12.2018 tarih ve 9153 sayı, AKPİLİÇ’in 28.12.2018
tarih ve 9117 sayı, ASTAVUK’un 27.11.2018 tarih ve 8504 sayı, BANVİT’in
28.12.2018 tarih ve 9142 sayı, BEYPİLİÇ’in 29.11.2018 tarih ve 8563 sayı,
BUPİLİÇ’in 28.12.2018 tarih ve 9129 sayı, CP’nin 26.12.2018 tarih ve 9063 sayı,
EGE-TAV’ın 28.12.2018 tarih ve 9143 sayı, ERPİLİÇ’in 31.12.2018 tarih ve 9177
sayı, GARİP’in 27.11.2018 tarih ve 8509 sayı, GEDİK’in 26.12.2018 tarih ve 9082
sayı, HASTAVUK’un 30.11.2018 tarih ve 8582 sayı, KESKİNOĞLU’nun 29.11.2018
tarih ve 8558 sayı, PİLYEM’in 27.11.2018 tarih ve 8509 sayı, ŞAHİN’in 27.11.2018
tarih ve 8509 sayı, ŞENPİLİÇ’in 31.12.2018 tarih ve 9152 sayı, TAD PİLİÇ’in
30.11.2018 tarih ve 8578 sayı, YEMSEL’in 26.11.2018 tarih ve 8464 sayı, BESD-
BİR’in 29.11.2018 tarih ve 8562 sayı ile Kurum kayıtlarına süresi içerisinde intikal
etmiştir. BAKPİLİÇ üçüncü yazılı savunma hakkını kullanmamıştır. Hakkında
soruşturma yürütülen teşebbüslerden son olarak ERPİLİÇ’in üçüncü yazılı savunması
31.12.2018 tarih ve 9177 sayı ile yasal süresi içerisinde Kurum kayıtlarına intikal
etmiştir.
(12) Soruşturma taraflarından ABALIOĞLU, CP ve ŞENPİLİÇ birinci yazılı
savunmalarında; ASPİLİÇ ve KESKİNOĞLU ikinci yazılı savunmalarında; BESD-BİR,
AKPİLİÇ, BANVİT, BEYPİLİÇ, BUPİLİÇ, EGE-TAV, ERPİLİÇ, GARİP, HASTAVUK,
ŞAHİN ve PİLYEM üçüncü yazılı savunmalarında sözlü savunma toplantısı yapılması
taleplerini iletmiştir. Hazırlanan 04.01.2019 tarihli 2017-3-31/BN-15 sayılı Bilgi Notu,
Kurulun 10.01.2019 tarihli toplantısında görüşülmüş ve 19-03/14-M sayı ile
27.02.2019 tarihinde sözlü savunma toplantısı yapılmasına karar verilmiştir.
(13) Sözlü savunma toplantısına ilişkin olarak; BANVİT adına (..…)’in sözlü savunma
toplantısına tanık olarak katılması talebi ile ABALIOĞLU, BANVİT, ERPİLİÇ ve
ŞENPİLİÇ’in gizlilik taleplerinin değerlendirildiği 26.02.2019 tarihli Kurul toplantısında
19-09/109-M sayı ile 4054 sayılı Kanun’un 47. maddesi ile 2010/2 sayılı Rekabet
Kurulu Nezdinde Yapılan Sözlü Savunma Toplantıları Hakkında Tebliğ'in (2010/2
sayılı Tebliğ) 12. maddesi çerçevesinde BANVİT Yönetim Kurulu Eski Başkanı
(..…)’in tanık olarak dinlenmesine, ABALIOĞLU’nun sözlü savunma toplantısı
sırasında kullanacağı sunumun "Abalıoğlu'nun Ticari Strateji ve Karar Alma Süreçleri
Uyumlu Eyleme Taraf Bir Teşebbüs Olarak Değerlendirilemeyeceğini Tek Başına
Ortaya Koyabilecek Niteliktedir" başlığı altında yer alan ve "Ticari sır içermektedir"
ifadesine yer verilen kısımlarının sunumunun gizli oturumda yapılması talebinin
kabulüne, BANVİT, ERPİLİÇ, ŞENPİLİÇ’nin gizlilik taleplerinin, 2010/2 sayılı
Tebliğ'in 9. maddesinde düzenlenen başvuru usulüne uyulmadığından reddine karar
verilmiştir. 19.07.2017 tarih, 17-23/369-M sayılı ve 31.05.2018 tarih, 18-17/300-M
sayılı Kurul kararları uyarınca yürütülen soruşturma ile ilgili olarak düzenlenen
19-12/155-70
7/185

Rapor’a ve Ek Görüş’e toplanan delillere, yazılı savunmalara, sözlü savunma
toplantısında yapılan açıklamalara ve incelenen dosya kapsamına göre 13.03.2019
tarih ve 19-12/155-70 sayı ile işbu nihai kararı tesis etmiştir.
(14) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili rapor ve ek görüş sonucunda
1. Hakkında soruşturma yürütülen BESD-BİR’in, soruşturma kapsamındaki
teşebbüslerin uyumlu eylemlerine zemin hazırlayan davranışlarından dolayı
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği ve söz konusu teşebbüs birliğine
aynı Kanun’un 16. maddesi çerçevesinde idari para ceza verilmesi gerektiği,
2. Haklarında soruşturma yürütülen ABALIOĞLU, AKPİLİÇ, BANVİT, BEYPİLİÇ,
CP, ERPİLİÇ ve ŞENPİLİÇ’in yurt içi arz miktarını uyumlu eylemlerle kontrol
ederek 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği ve yine haklarında
soruşturma yürütülen; ABALIOĞLU, AKPİLİÇ, BANVİT, BEYPİLİÇ, CP,
ERPİLİÇ, GEDİK, KESKİNOĞLU ve ŞENPİLİÇ’in yurt içi fiyat düzeyini uyumlu
eylemlerle kontrol ederek 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği
gözetilerek söz konusu teşebbüslere aynı Kanun’un 16. maddesi çerçevesinde
idari para cezası verilmesi gerektiği,
3. Haklarında soruşturma yürütülen ABALIOĞLU, BANVİT, CP, EGE-TAV,
GEDİK ve KESKİNOĞLU’nun “Ege Bölgesi Entegreler Toplantıları”
çerçevesindeki rekabete aykırı anlaşma ile Ege Bölgesi’ndeki arzı kontrol
ederek 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği ve söz konusu
teşebbüslere aynı Kanun’un 16. maddesi çerçevesinde ayrıca idari para
cezası verilmesi gerektiği,
4. 25.11.2009 tarihli ve 09-57/1393-362 sayılı Kurul kararı doğrultusunda daha
önce piliç eti sektöründe birlikte fiyat tespiti ve arzın kısılması suretiyle 4054
sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği sonucuna ulaşılan ABALIOĞLU,
BANVİT, BEYPİLİÇ, CP, ERPİLİÇ, ve ŞENPİLİÇ hakkında verilecek temel
idari para cezasının hesaplanmasında, Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu
Eylem ve Kararlar ile Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek
Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik’in (Ceza Yönetmeliği) 6. maddesi uyarınca
tekerrür hükmünün dikkate alınması gerektiği,
5. Hakkında soruşturma yürütülen BAKPİLİÇ’in soruşturma kapsamında talep
edilen bilgileri temin etmemesi nedeniyle anılan teşebbüse 4054 sayılı
Kanun’un 16. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca idari para cezası
verilmesi gerektiği,
6. Hakkında soruşturma yürütülen TADPİLİÇ’in soruşturma kapsamında yanlış
ve yanıltıcı bilgi vermesi nedeniyle anılan teşebbüse 4054 sayılı Kanun’un 16.
maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca idari para cezası verilmesi
gerektiği
belirtilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. İlgili Pazar
I.1.1. Sektör Hakkında Bilgi
(15) Beyaz et sektörü kanatlı kümes hayvanları (tavuk, hindi, kaz, ördek vb.) etinin üretimi,
işlenmesi ve pazarlanması faaliyetlerini kapsamakta ve “kanatlı eti sektörü” olarak da
nitelendirilmektedir. Ülkemiz bakımından hindi, kaz, ördek gibi kanatlı kümes
hayvanlarının üretimi ve bu hayvanların etlerinin tüketimi yaygın olmadığı için
sektördeki faaliyetin büyük bölümü tavuk/piliç eti üzerine yoğunlaşmıştır. Bu
19-12/155-70
8/185

bağlamda, piliç eti üreticiliğinin beyaz et sektörünün temel unsuru olduğu
söylenebilecektir. 1970’li yıllardan 1990’lı yıllara kadar piliç eti üreticiliği büyük yapısal
değişiklikler göstererek gelişmiştir. Başlangıçta sektörde sınırlı üretim kapasiteleriyle
küçük ölçekli aile işletmeleri faaliyet göstermekteyken, 1980’li yıllarda entegre
tesislerin çoğalmasıyla birlikte sözleşmeli üretim modeline geçilmiştir. 1990’lı yıllarda
sektöre büyük yatırımların yapılması sonucunda sektörde kapasite artışı yaşanmış ve
standartlar yükselmiştir. Günümüzde kanatlı eti üretiminin %95'e yakın bir oranla
tamamına yakını entegre üretim tesislerine ve son teknoloji üretim imkanlarına sahip
firmalar tarafından gerçekleştirilmektedir. Türkiye kanatlı eti üretimi verileri aşağıdaki
tabloda gösterilmektedir:
Tablo-1: Türkiye Kanatlı Eti Üretimi (Ton)
Yıl Piliç Eti Hindi Eti
Köy ve Yumurta Tavukları,
Diğer Kanatlı Eti
Toplam
2010 1.419.000 33.000 62.000 1.514.000
2011 1.645.000 31.100 72.000 1.748.100
2012 1.716.000 45.200 80.000 1.841.200
2013 1.790.000 43.800 87.000 1.920.800
2014 1.946.000 52.800 94.000 2.092.800
2015 1.974.000 55.500 81.400 2.110.900
2016 1.958.000 50.500 93.500 2.102.000
Kaynak: BESD-BİR
(16) Türkiye 2016 yılı sonu itibariyle dünya piliç eti üretiminde sekizinci sıradadır. Toplam
yurt içi beyaz et tüketimini belirleyen ana değişkenler, kişi başı tüketim ve nüfustur.
Kişi başına beyaz et talebi, kanatlıları etkileyen hastalıklar, nüfus artışı, şehirleşme
hızı, milli gelirdeki artış, ambalaj ve üründeki çeşitlilik, talep elastikiyeti, bayram ve
tatil dönemleri gibi faktörlerden etkilenmektedir. Türkiye'de kişi başı piliç eti tüketimi
2012 yılında 19 kg iken 2016 yılında ancak 21 kg olarak gerçekleşmiştir. Dünyada
ise, 2016 yılı itibariyle kişi başı piliç eti tüketim miktarı Amerika Birleşik Devletleri’nde
(ABD) 43 kg, Kanada'da 40 kg ve Brezilya'da 42 kg'dır. Türkiye'de piliç eti tüketim
miktarı dünyadaki tüketim seviyesinin oldukça altındadır. Türkiye piliç eti üretimi
pazarında arz fazlası bulunmaktadır. BESD-BİR üyesi konumundaki 19 teşebbüs,
sektördeki toplam piliç eti üretiminin yaklaşık %95'ini gerçekleştirmektedir.
(17) Tavuk yetiştiriciliği, yumurtacı tavuk yetiştiriciliği ve etçi tavuk yetiştiriciliği olmak
üzere ikiye ayrılmaktadır. Dosya konusu ise, etçi tavuk yetiştiriciliğini ilgilendirmekte
olup; piliç eti üretmek için yapılmaktadır. Piliç üretimi damızlık civcivlerin, yurt
dışından Türkiye’ye getirilişi ile başlamaktadır. Ülkemizdeki tavuk üreticilerinin önemli
bir kısmı, uluslararası ölçekte faaliyet gösteren damızlık yetiştiricilerinden damızlık
civcivi ithal etmektedir. Dünyada damızlık yetiştiren üç önemli firma (Ross Breeders
Anadolu A.Ş., Cobb-İstanbul Ana Damızlık İşletmeleri ve Tic. A.Ş., Hubbard S.A.S.)
bulunmaktadır. Bu teşebbüslerden Ross ve Cobb firmaları Türkiye’de faaliyet
göstermektedir. İskoç asıllı Ross firması, Türkiye’de pazar lideri konumundadır. Piliç
eti üreticileri her yıl büyük miktarda damızlık civciv almaktadır. İthal ya da çok sınırlı
olmak üzere Türk kökenli damızlık civcivler üretici firmaların damızlık çiftliklerine
yerleştirilmektedir. Piliç eti üretim süreci aşağıda gösterilmektedir:

19-12/155-70
9/185

Şekil-1: Piliç Eti Üretim Süreci

(18) Piliç eti arzında üretimin programlanması gerekmektedir. Üretimini iki yıl önceden
planlamak zorunda olan teşebbüsler talebin düşmesi durumunda etkilenmekte, söz
konusu durum pazarda fiyatların düşmesine ve arz fazlalığının yok edilmeye
çalışılmasına yol açmaktadır. Piliç eti üretim sürecinin yer verildiği Şekil-1’den de
anlaşıldığı üzere damızlık civciv alımı ile ilgili bağlantılar 6-12 ay öncesinden
gerçekleştirilmektedir. Her yılın Temmuz-Ağustos aylarında, sonraki yılın anne-baba
siparişleri verilmekte, ertesi yıl damızlık anne-babalar damızlık çiftliklere
yerleştirilmektedir. Damızlıklar 24. yaşam haftasından itibaren yumurta vermeye
başlamakta ve haftadan haftaya yumurta verimleri artmaktadır. 30. haftada
verimliliklerinin tepe noktasına çıkmakta ve 64. haftadan sonra yumurta verimi karlı
olan düzeyin altına indiği için üretim durdurularak hayvanlar kesime sevk
edilmektedir. Ancak talebin yoğun olduğu dönemlerde damızlık piliçler “tüy dökümü”
denilen ve bir süre aç bırakılarak tüylerinin dökülmesi sağlanan bir uygulamaya da
tabi tutulabilmektedir. Tüy dökümü sonunda tekrar beslenmeye başlanan damızlıklar
eskisi kadar verimli olmasa da yeniden yumurtlamaktadırlar. Böylelikle artan talep
karşısında kısa dönemde arzın artması sağlanabilmektedir.
(19) Damızlıkların verdiği yumurtalar daha sonra kuluçkahaneye sevk edilmektedir. Yapay
bir kuluçka ortamına tabi tutulan yumurtalar, 21 gün sonra açılmakta ve etlik tavuk
ÜRETİCİLERİN DAMIZLIK
ÇİFTLİKLERİ

24 HAFTA
DAMIZLIK ÜRETİMİ
ÜRETİCİLERİN
KULUÇHANELERİ

21 GÜN
ÜRETİCİLERİN
ANLAŞTIKLARI
ÇİFTLİKLERİN
KÜMESLERİ

45 GÜN
KESİMHANE
KULUÇKALIK YUMURTA
ÜRETİMİNİN
PLANLANMASI,
DOĞRUDAN PİLİÇ ETİ
ÜRETİMİNİN
PLANLANMASI
ANLAMINA
GELMEKTEDİR.
19-12/155-70
10/185

olarak yetiştirilecek civcivler çıkmaktadır. Bu civcivler uzman kontrolünde, sağlık
taramasından geçirildikten sonra “etlik piliç” (broiler) yetiştiricilerine sevk edilmektedir.
Civcivler 45 gün kadar süreyle, üretici firma ile anlaşmalı çalışan etlik civciv
yetiştiricilerinin çiftliklerindeki kümeslerde kalmaktadır. Bu süreç sonunda her piliç
ortalama 2.200 gram ağırlığa ulaşmış olarak kesimhaneye sevk edilmektedir. Entegre
tesislerde tavuk üretimi damızlık ünitesinden kuluçkahaneye, kesimhaneden
marketteki buzdolabına kadar yukarıda sayılan tüm süreçleri kapsamaktadır.
(20) Beyaz et sektörü perakende, toptancılık ve gıda hizmetleri olmak üzere üç ayrı
kanala ayrılmıştır. Başta entegre işletmeler olmak üzere kesimhaneler, bu kanalları
doğrudan kullanmaktadır. Küçük kesimhaneler ise distribütörler vasıtasıyla
çalışmaktadır. Kesimhanelerden çıkan beyaz etin bir kısmı beyaz et sanayiinde
işlenmek üzere sanayi işletmelerine gönderilmektedir. İşlenmiş ürünler de aynı
pazarlama kanalları ile tüketiciye ulaştırılmaktadır.
(21) Sektöre ilişkin önemli hususlardan biri soğuk zincirdir. Dayanıksız bir tüketim malı
olan piliç etinin, en uygun koşullar yaratıldığında dahi çok kısa olarak
nitelendirilebilecek, 7-10 gün arası raf ömrü vardır. Soğuk zincir koptuğunda ise bu
süre sıfıra kadar inebilmektedir. Dolayısıyla raf ömrü çok kısa olan ürünlerin,
üretimden kısa bir süre içinde mutlaka satılması gerekmektedir. Bu süre içinde
satılamayacak ürünler ise -40 derecelik şoklama tünellerinde şoklanarak -18
derecelik soğuk hava depolarında ancak bir yıl süre ile muhafaza edilebilirler. Bu
durum da üreticilerin önemli bir stok maliyetine katlanmalarına yol açmaktadır. Ayrıca
şoklanmış olan malların talebi ülkemizde her geçen gün düşmekte, taze mala olan
talep artmakta ve şoklanmış ürünlerin fiyatları taze ürünlere kıyasla her geçen gün
düşmektedir. Bu da üretici firmaları ürünlerini mümkün olduğunca taze olarak yani
üretimden sonra maksimum 7-10 gün içinde satmaya zorlamaktadır.
(22) Piliç etinde pazarlama hizmetlerinin tamamına yakını büyük entegre firmalara aittir.
Entegre tesisler, bir markanın çatısı veya tamamen kontrolü altında yapılan ticari
tavukçuluk olarak nitelendirilebilir. Bu tesislerde damızlık, yem, kuluçkahane, piliç
yetiştirme, kesimhane tesisleri bir tek kuruluşa bağlı olup bu tesislerin tam kontrolü
altındadır. Bu nedenle her entegre tesis ürettiği piliç etini ya pazarlama ağı ya bayi
aracılığı ya da her ikisinin de karışımı bir sistem aracılığıyla piyasaya sunmaktadır.
(23) Kanatlı sektörü arzını etkileyen faktörler arasında sektöre özel olarak, kanatlıları
etkileyen hastalıklar ve girdi maliyetlerindeki değişimler yer almaktadır. Piliç eti
üretimi faaliyetinde bulunan teşebbüslerin katlanması gereken temel maliyet
kalemleri, damızlık maliyeti, yem maliyeti, enerji maliyeti, personel giderleri, ambalaj
ve lojistik giderleri olarak sıralanabilecektir. Anılan maliyet kalemlerinden en
önemlisini yem bedeli oluşturmaktadır. Nitekim Türkiye’de beyaz et yetiştiriciliğinde
canlı maliyetinin büyük bir kısmını yem masrafları oluşturmakta ve yem maliyetinin
değer olarak yarısı ithal ürünlerden oluşmaktadır. Damızlık hayvan maliyeti piliç eti
üretimi ise teşebbüslerin maliyetinin %10'una tekabül etmektedir. Ülkemizde anaç
damızlık hayvan üretimine ilişkin yerli markamız olmadığından piliç eti üreticileri
mecburen hemen hemen aynı fiyat düzeyinden ihtiyaçlarını yurt dışından maksimum
iki farklı ırka dayalı olarak ayrı iki firmadan ithal etmektedirler. Bahsedilen maliyetleri
oluşturan girdilerin birçoğunun, sektörde faaliyet gösteren birçok piliç eti üretici
tarafından aynı sağlayıcıdan, benzer şart ve koşullar artında tedarik edilmesi, söz
konusu teşebbüslerin benzer maliyet yapılarına sahip olmasına yol açmaktadır.
Yukarıda sıralanan maliyet unsurlarının birçoğunun yurt dışından ithal ediliyor olması
ise yerli piliç eti üreticilerinin maliyet hesaplamalarında döviz kurundaki
dalgalanmaları dikkate almasını gerekli kılmaktadır. Bir başka deyişle, döviz
19-12/155-70
11/185

kurundaki dalgalanmalar, piliç eti üretim faaliyeti bakımından oldukça büyük bir
öneme sahiptir. Nihai ürün fiyatlarındaki farklılaşmada belirleyici olan unsurlar ise iç
ve dış piyasalardaki talep, mevsim koşulları ve stok durumudur.
(24) Piliç etinin iç piyasaya arzını etkileyen bir diğer faktör gerçekleşen ihracattır.
Türkiye'de toplam üretilen piliç etinin yaklaşık %14’ü 66 ülkeye ihraç edilmekte ve
ihracatın önemli bir bölümü Irak'a yapılmaktadır. Türkiye kanatlı eti ihracat verileri
aşağıdaki tabloda gösterilmektedir:
Tablo-2: Türkiye Kanatlı Eti İhracatı (Ton)
Yıl Piliç Eti Hindi Eti Diğer Ayak İşlenmiş Toplam
2010 104.106 1.036 0 35.232 10.870 151.243
2011 195.937 2.081 344 36.633 12.866 247.861
2012 269.032 3.737 953 31.159 21.368 326.249
2013 322.429 6.741 529 42.039 23.955 395.694
2014 353.123 8.227 264 45.464 23.466 430.544
2015 294.128 5.522 428 41.733 17.411 359.223
2016 268.231 5.535 293 49.490 13.382 336.931
Kaynak: BESD-BİR
I.1.2. İlgili Ürün Pazarı
(25) Kuruma intikal eden başvuru kapsamında özetle, piliç eti üreticisi teşebbüslerin
bayilere yönelik piliç eti fiyatlarını birlikte belirlediği iddia edilmiştir. Beyaz et
sektöründe tavuk, hindi, kaz, ördek gibi kanatlı hayvanlardan elde edilen ürünler yer
almaktadır. Söz konusu kanatlı eti üretim oranlarına bakıldığında, üretimin yaklaşık
%93 oranında piliç etine yönelik olduğu görülmektedir. Piliç eti üreten teşebbüslerin
birlikte fiyat artırdığı ve arzı kısıtladığı sonucuna ulaşılan 2009 Beyaz Et Kararı’nda,
piliç etinin başta hindi eti olmak üzere diğer kanatlı hayvan etlerinden lezzet, besin
değeri ve fiziksel özellikleri gibi hususlar bakımından farklılık arz ettiği belirtilmiş ve
piliç eti diğer ürünlerden ayrı tutulmuştur. Benzer şekilde, işbu dosya kapsamında da
ilgili ürün pazarı “piliç eti pazarı” olarak belirlenmiştir.
I.1.3. İlgili Coğrafi Pazar
(26) Piliç eti bakımından pazara giriş, arz kaynaklarına ulaşma, üretim, dağıtım,
pazarlama ve satış şartlarının bölgesel bir farklılık göstermediği dikkate alınarak ilgili
coğrafi pazar “Türkiye” olarak tanımlanmıştır.
I.2. Taraflar ve Bunların Piyasadaki Yeri
(27) Başvuru kapsamında bazı piliç eti üreticilerinin 4054 sayılı Kanun’na aykırı hareket
ettiği iddia edilmiş olup, bu çerçevede önaraştırma safhasında söz konusu piliç eti
üreticilerinden ABALIOĞLU, BANVİT, BEYPİLİÇ, ERPİLİÇ, GEDİK, HASTAVUK,
KESKİNOĞLU ve ŞENPİLİÇ hakkında inceleme yapılmıştır.
(28) Bununla birlikte önaraştırma neticesinde, önaraştırma kapsamında incelenen sekiz
teşebbüs ile birlikte, şikâyetçi tarafından bu firmaları takip ettiği ileri sürülen CP,
ASTAVUK, BUPİLİÇ, BAKPİLİÇ ile önaraştırma sürecinde yine şikâyetçi tarafından
isimleri verilen EGE-TAV ve YEMSEL gibi nispeten daha düşük miktarda piliç eti
üretimi yapan teşebbüslerin de incelenmesi gereği ortaya çıkmıştır.
(29) Önaraştırma kapsamında incelenen sekiz teşebbüs ile şikâyetçinin sözünü ettiği
diğer altı teşebbüsün tamamının aynı zamanda BESD-BİR üyesi olduğu tespit
edilmiştir. BESD-BİR, beyaz et üretimi ve damızlık alanlarında faaliyet gösteren
teşebbüslerin sektörün sorunlarını çözmek ve sektörün gelişmesini sağlamak üzere
bir araya gelerek oluşturduğu, kar amacı gütmeyen, tüzel kişiliği haiz bir teşebbüs
19-12/155-70
12/185

birliğidir. BESD-BİR yönetim kurulu üyelerinin önaraştırma kapsamındaki
teşebbüslerde de yönetici durumunda olması, ayrıca BESD-BİR toplantılarının,
birlikte fiyat belirlediği iddia edilen teşebbüslerin bu yöndeki kararlarını kolaylaştırıcı
etkisi bulunduğunun öne sürülmesi, önaraştırma kapsamı dışında kalan BESD-BİR
ve üyesi konumundaki piliç eti üreticileri hakkında da inceleme yapılması ihtiyacını
doğurmuştur.
(30) BESD-BİR’in internet sayfası önaraştırma döneminde incelendiğinde, BESD-BİR’e
üye teşebbüsler ile bunların faaliyet gösterdiği alanlara ilişkin tablonun aşağıdaki gibi
olduğu tespit edilmiştir.
Tablo-3: BESD-BİR Üyeleri ve Faaliyet Alanları
BESD-BİR ÜYELERİ Damızlık Et Yem
AKPİLİÇ - + +
ASPİLİÇ - + -
BAKPİLİÇ + + +
BANVİT + + +
BEYPİLİÇ + + +
BUPİLİÇ - + -
CP + + +
PİLYEM (CİVKUR) + + +
EGE-TAV + - +
ERPİLİÇ + + +
GARİP + + +
GEDİK + + -
HASTAVUK + + +
KESKİNOĞLU + + +
ABALIOĞLU + + +
ŞAHİN - + +
ŞENPİLİÇ + + +
TADPİLİÇ + + +
YEMSEL + + +
Aviagen Anadolu Ana Damızlık Tavukçuluk San. ve Tic. A.Ş. + - -
Cobb Ana Damızlık Tavukçuluk San. ve Tic. Ltd. Şti. + - -
Öz Tavuk Gıda Tarım ve Hayvancılık San. ve Tic. A.Ş. + - -
Ross Ankara Ana Damızlık Tavukçuluk San. ve Tic. A.Ş. + - -
Ross Haymana Ana Damızlık Tavukçuluk San. ve Tic. A.Ş. + - -
Alp Hindi Üretim Satış Pazarlama İth. İ Tic. Ltd. Şti. + + +
Bahar Tavukçuluk Gıda İnş. Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti. - + -
Bolu Kalite Yem San. A.Ş. - + +
Çamlı Yem Besicilik Sanayi ve Tic. A.Ş. - + +
Pınar Entegre Et ve Un Sanayi A.Ş. - + +
Kaynak:
(31) Önaraştırma safhasında elde edilen ve 08.03.2017 tarihinde ŞENPİLİÇ Genel
Müdürü (…..)’dan “Yönetim Grubu” isimli alıcı grubuna gönderilen “2016 üretim
miktarlarını ekte görebilirsiniz” konulu e-postanın ekindeki “2017_Temsilci Uye
Sayilari.xlsx” başlıklı belgede yer alan “Dernek Tüzüğü 6. Maddeye Göre Temsilci
Üye Belirleme” başlıklı tablo içerisinde piliç eti üreticileri de dahil olmak üzere BESD-
BİR üyesi tüm teşebbüslerin üretim miktarlarına yer verildiği görülmüştür.
(32) Her ne kadar yukarıdaki tabloda EGE-TAV’ın piliç eti üretiminde bulunmadığı
belirtilmiş olsa da, ŞENPİLİÇ’ten edinilen belgede EGE-TAV’ın 2016 yılında ürettiği
piliç eti miktarına yer verilmiştir. Öte yandan HASTAVUK, ŞENPİLİÇ’te elde edilen
belgede yer almasa da, önaraştırma döneminde BESD-BİR üyeleri tablosunda
isminin geçtiği görülmüştür. Ancak bu noktada, HASTAVUK’un BESD-BİR üyelik
başvurusunun önaraştırma döneminde henüz tamamlanmamış olduğunu belirtmekte
19-12/155-70
13/185

fayda bulunmaktadır. Bununla birlikte, Kuruma intikal eden başvuru kapsamında
HASTAVUK’un davranışları da şikâyete konu edildiğinden HASTAVUK’un da anılan
soruşturma kapsamına alınma ihtiyacı ortaya çıkmıştır.
(33) Başvuru, ŞENPİLİÇ’ten önaraştırma döneminde alınan belge ve BESD-BİR
üyelerinin bulunduğu tablo birlikte değerlendirilerek, piliç eti üretiminde bulunan
BESD-BİR üyelerinin tamamı tespit edilebilmiştir.
(34) Diğer taraftan yukarıdaki tabloda yer alan Alp Hindi Üretim Satış Pazarlama İth. İhr.
ve Tic. Ltd. Şti., Bahar Tavukçuluk Gıda İnş. Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti., Bolu Kalite
Yem San. A.Ş., Çamlı Yem Besicilik Sanayi ve Tic. A.Ş. ile Pınar Entegre Et ve Un
Sanayi A.Ş.’nin piliç eti değil hindi eti üretiminde bulunduğu tespit edilmiş, bu nedenle
diğer et üreticilerinden ayrı tutulmuştur.
(35) Ayrıca yine BESD-BİR üyelerinden Aviagen Anadolu Ana Damızlık Tavukçuluk San.
ve Tic. A.Ş., Cobb Ana Damızlık Tavukçuluk San. ve Tic. Ltd. Şti., Ross Ankara Ana
Damızlık Tavukçuluk San. ve Tic. A.Ş., Ross Haymana Ana Damızlık Tavukçuluk
San. ve Tic. A.Ş. ile Öz Tavuk Gıda Tarım ve Hayvancılık San. ve Tic. A.Ş. piliç eti
üretiminde bulunmadıklarından soruşturma kapsamına dahil edilmemiştir.
(36) Bu açıklamalar çerçevesinde, tarafların piyasa içindeki yerine ilişkin olarak birtakım
veriler sunulacaktır. Öncelikle aşağıdaki tabloda BESD-BİR ve Türkiye İstatistik
Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye’deki piliç eti üretim miktarlarına yer
verilmektedir.
Tablo-4: BESD-BİR ve TÜİK Verilerine Göre Toplam Piliç Üretim Miktarları ile Değişimi
Yıl BESD-BİR (ton) BESD-BİR Değişim (%) TÜİK (ton) TÜİK Değişim (%)
2000 662.096 - - -
2001 592.567 -10,50 614.745 -
2002 620.581 4,73 696.187 13,25
2003 768.012 23,76 872.419 25,31
2004 940.889 22,51 876.774 0,50
2005 978.400 3,99 936.697 6,83
2006 945.779 -3,33 917.659 -2,03
2007 1.024.000 8,27 1.068.454 16,43
2008 1.161.000 13,38 1.087.682 1,80
2009 1.182.000 1,81 1.293.315 18,91
2010 1.419.000 20,05 1.444.059 11,66
2011 1.645.000 15,93 1.613.309 11,72
2012 1.716.000 4,32 1.723.919 6,86
2013 1.790.000 4,31 1.758.363 2,00
2014 1.946.000 8,72 1.894.669 7,75
2015 1.974.000 1,44 1.909.276 0,77
2016 1.958.000 -0,81 1.879.018 -1,58
2017 - - 2.136.734 13,72
Kaynak: BESD-BİR, TÜİK, Raportör Hesaplamaları.
(37) Teşebbüslerden Ocak 2015-Temmuz 20176 dönemindeki aylık kapasite ve üretim
bilgileri talep edilmiştir. Aşağıdaki tabloda soruşturma kapsamındaki teşebbüslerin
toplam üretim miktarlarına ve paylarına yer verilmektedir:

6 Soruşturmanın açılmasından sonraki dönem olması nedeniyle Temmuz 2017 sonrası bilgiler ayrıca
talep edilmemiştir.
19-12/155-70
14/185

Tablo-5: Soruşturma Kapsamındaki Teşebbüslerin Üretim Toplamı7
2015 2016 2017 (7 Aylık)8
18 Teşebbüsün Toplam Üretimi (kg) 1.711.775.460 1.737.851.593 1.131.225.060
BESD-BİR (kg) 1.974.000.000 1.958.000.000 -
BESD-BİR Verilerine Göre Üretim Payları 86,72% 88,76% -
TÜİK (kg) 1.909.276.471 1.879.017.521 2.136.734.369
TÜİK Verilerine Göre Üretim Payları 89,66% 92,49% -
Kaynak: BESD-BİR, TUİK, Teşebbüslerin Verileri, Raportör Hesaplamaları.
(38) Yukarıdaki tabloda yer alan veriler soruşturma kapsamındaki 18 teşebbüsün
bilgilerini içermektedir. Soruşturma kapsamında olan ancak herhangi bir veri
sunmayan BAKPİLİÇ’in yerinde incelemelerde elde edilen belgelerden anlaşıldığı
kadarıyla yıllık (…..) ton civarında bir üretimi bulunmaktadır. Dolayısıyla, soruşturma
kapsamındaki teşebbüslerin üretim verileri dikkate alındığında piliç eti pazarının %90
oranından büyük bir bölümü soruşturma kapsamında incelenmiştir. Diğer taraftan bu
veriler, soruşturma kapsamındaki teşebbüslerin piliç eti pazarındaki faaliyetleri
etkileyebilme kapasitelerini göstermesi bakımından da önemlidir. BESD-BİR
verilerine göre; 2015 ve 2016 yıllarında piliç eti pazarındaki yurt içi satış ve ihracat
verileri aşağıdaki gibidir:
Tablo-6: BESD-BİR Verilerine Göre Toplam Üretimin Yurt İçi ve Yurt Dışı Satışlara Dağılımı

2015 (kg) Pay (%) 2016 (kg) Pay (%)
Toplam Üretim 1.974.000.000 100,00 1.958.000.000 100,00
Yurt İçi Satış9 1.679.872.000 85,10 1.689.769.000 86,30
İhracat 294.128.000 14,90 268.231.000 13,70
Kaynak: BESD-BİR
(39) Soruşturma kapsamındaki 18 teşebbüsün satış verilerine göre, 2015 ve 2016
yıllarında yurt içi ve yurt dışı satışların içindeki payları BESD-BİR verilerine göre
aşağıdaki tablolarda gösterilmektedir:
Tablo-7: Soruşturma Kapsamındaki 18 Teşebbüsün Miktar Bazında Satış Toplamları (kg)
2015 (kg) Pay (%) 2016 (kg) Pay (%)
2017
(7 Aylık) (kg)
Pay (%)
Toplam Satış10 1.702.164.954 100,00 1.764.012.040 100,00 1.128.275.357 100,00
Yurt İçi Satış 1.475.547.348 86,69 1.545.975.832 87,64 986.980.318 87,48
İhracat 226.617.606 13,31 218.036.208 12,36 141.295.039 12,52
Kaynak: Teşebbüslerin Verileri
Tablo-8: Toplam Satışlar (Yurt İçi + Yurt Dışı) İçinde Soruşturma Taraflarının Payı11
Teşebbüsler
2015 2016 2017 (7 Aylık)
Miktar (kg) Pay (%) Miktar (kg) Pay (%) Miktar (kg)
ABALIOĞLU (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
AKPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ASTAVUK (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BANVİT (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BEYPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BUPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
CP (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
EGE-TAV (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

7 BAKPİLİÇ veri sunmadığından toplamlara dahil değildir.
8 2017 yılına ait TÜİK verisi 12 aylıktır.
9 Yurt içi satış toplamı 2015 ve 2016 yıllarına ait BESD-BİR üretim verilerinden BESD-BİR ihracat
verileri çıkarılarak hesaplanmıştır:
10 Satış verilerine ABALIOĞLU, CP, KESKİNOĞLU ve ŞENPİLİÇ’in işlenmiş ürünleri (döner,
kaplanmış ürünler vb.) dahil edilmiştir. CP’nin işlenmiş ürünlere ilişkin üretim miktarları tahmini
hesaplamalara dayanmakta olup toplam üretim miktarına etkisi sınırlıdır.
11 BESD-BİR verilerine göre 2015 ve 2016 yıllarına ait toplam üretim miktarları dikkate alınmıştır.
19-12/155-70
15/185

Teşebbüsler
2015 2016 2017 (7 Aylık)
Miktar (kg) Pay (%) Miktar (kg) Pay (%) Miktar (kg)
ERPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
GARİP (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
GEDİK (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
HASTAVUK (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
KESKİNOĞLU (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
PİLYEM (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ŞAHİN (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ŞENPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
TAD PİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
YEMSEL (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
18T. Toplam Satış 1.702.164.954 86,23 1.764.012.040 90,09 1.128.275.357
Toplam Üretim 1.974.000.000 100,00 1.958.000.000 100,00 -
Kaynak: Teşebbüslerin Verileri, Raportör Hesaplamaları.
Tablo-9: Yurt İçi Satış Toplamı İçinde Soruşturma Taraflarının Payı12
Teşebbüsler
2015 2016 2017 (7 Aylık)
Miktar (kg) Pay (%) Miktar (kg) Pay (%) Miktar (kg)
ABALIOĞLU (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
AKPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ASTAVUK (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BANVİT (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BEYPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BUPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
CP (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
EGE-TAV (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ERPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
GARİP (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
GEDİK (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
HASTAVUK (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
KESKİNOĞLU (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
PİLYEM (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ŞAHİN (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ŞENPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
TADPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
YEMSEL (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
18 Teşebbüs-Toplam
Satış
1.475.547.348 87,84 1.545.975.832 91,49 986.980.318
Yurt İçi Satış Toplamı 1.679.872.000 100,00 1.689.769.000 100,00 -
Kaynak: Teşebbüslerin Verileri, Raportör Hesaplamaları.
Tablo-10: Yurt Dışı Satış Toplamı İçinde Soruşturma Taraflarının Payı
Teşebbüsler
2015 2016 2017 (7 Aylık)
Miktar (kg) Pay (%) Miktar (kg) Pay (%) Pay (%)
ABALIOĞLU (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
AKPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ASTAVUK (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BANVİT (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BEYPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BUPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
CP (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
EGE-TAV (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ERPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
GARİP (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

12 Teşebbüslerin işlenmiş ürün satışları yurt içi satış miktarlarına eklenmiştir. ŞENPİLİÇ’in işlenmiş
ürünlere ait satış miktarları -teşebbüs tarafından temin edilen verilere göre- yurt içi ve yurt dışı
satışlara dağıtılmıştır.
19-12/155-70
16/185

Teşebbüsler
2015 2016 2017 (7 Aylık)
Miktar (kg) Pay (%) Miktar (kg) Miktar (kg)
GEDİK (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
HASTAVUK (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
KESKİNOĞLU (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
PİLYEM (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ŞAHİN (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ŞENPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
TADPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
YEMSEL (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
18T. Toplam Satış 226.617.606 77,05 218.036.208 81,29 141.295.039
Yurt İçi Satış Toplamı 294.128.000 100,00 268.231.000 100,00 -
Kaynak: Teşebbüslerin Verileri, Raportör Hesaplamaları.
(40) Yukarıdaki tablolardan görüldüğü gibi, soruşturma kapsamındaki teşebbüsler, yurt içi
ve yurt dışı satışların tamamı dikkate alındığında Türkiye’de faaliyet gösteren piliç eti
üreticilerinin toplam satışları içinde 2015 ve 2016 yıllarında sırasıyla %86,23 ve
%90,09 oranında pay edinmiştir. Yalnızca yurt içi satışlar dikkate alındığında söz
konusu oranlar 2015 yılı için %87,84, 2016 yılı için %91,49 olarak gerçekleşmiştir.
Soruşturma kapsamındaki teşebbüslerin yurt dışı satışlar (ihracat) bakımından
aldıkları toplam pay ise 2015 yılı için %77,05, 2016 yılı için %81,29 olmuştur.
(41) Diğer yandan, ilerleyen bölümlerde de yer verileceği üzere, BESD-BİR yönetim
kurulu toplantılarının teşebbüsler arası iletişime zemin hazırladığı tespiti nedeniyle,
BESD-BİR yönetim kurulu toplantılarında temsil edilen teşebbüslerin üretim ve satış
paylarına ayrıca yer verilmesi, söz konusu teşebbüslerin sektördeki ağırlığını görmek
bakımından faydalı olacaktır.
(42) Bu doğrultuda ABALIOĞLU, BANVİT, BEYPİLİÇ, CP, ERPİLİÇ, GEDİK ve
ŞENPİLİÇ’in piliç eti pazarındaki toplam gücü dikkate alındığında söz konusu
toplantılarda alınan kararların piyasaya etki etme kapasitesi hakkında fikir sahibi
olunabilecektir. Anılan teşebbüslere ait toplam, yurt içi ve yurt dışı satış verilerine
aşağıdaki tablolarda yer verilmektedir.
Tablo-11: BESD-BİR Yönetim Kurulu Toplantılarında Temsil Edilen Teşebbüslerin Toplam Satışlarının
(Yurt İçi + Yurt Dışı) Tüm Satışlar İçinde Payı13
Teşebbüsler
2015 2016 2017 (7 Aylık)
Miktar (kg) Pay (%) Miktar (kg) Pay (%) Miktar (kg)
ABALIOĞLU (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BANVİT (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BEYPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
CP (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ERPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
GEDİK (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ŞENPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
18 Teşebbüs Toplam
Satış
1.220.661.969 61,84 1.299.077.310 66,35 833.984.800
Toplam Üretim 1.974.000.000 100,00 1.958.000.000 100,00 -
Kaynak: Teşebbüslerin Verileri, Raportör Hesaplamaları

13 BESD-BİR verileri içinde mevcut olan 2015 ve 2016 yıllarına ait toplam üretim miktarları dikkate
alınmıştır.
19-12/155-70
17/185

Tablo-12: BESD-BİR Yönetim Kurulu Toplantılarında Temsil Edilen Teşebbüslerin Yurt İçi Satışlarının
Toplam Satışlar İçindeki Payı14
Teşebbüsler
2015 2016 2017 (7 Aylık)
Miktar (kg) Pay (%) Miktar (kg) Pay (%) Miktar (kg)
ABALIOĞLU (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BANVİT (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BEYPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
CP (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ERPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
GEDİK (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ŞENPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
18T. Toplam Satış 1.080.266.778 64,31 1.154.004.644 68,29 750.113.865
Yurt İçi Satış Toplamı 1.679.872.000 100,00 1.689.769.000 100,00 -
Kaynak: Teşebbüslerin Verileri, Raportör Hesaplamaları
Tablo-13: Yurt Dışı Satış Toplamı İçinde Soruşturma Taraflarının Payı
Teşebbüsler
2015 2016 2017 (7 Aylık)
Miktar (kg) Pay (%) Miktar (kg) Pay (%) Pay (%)
ABALIOĞLU (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BANVİT (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
BEYPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
CP (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ERPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
GEDİK (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ŞENPİLİÇ (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
18T. Toplam Satış 140.395.191 47,73 145.072.666 54,08 83.870.936
Yurt İçi Satış Toplamı 294.128.000 100,00 268.231.000 100,00 -
Kaynak: Teşebbüslerin Verileri, Raportör Hesaplamaları
(43) Yukarıdaki tablolardan görüldüğü gibi, BESD-BİR yönetiminde bulunan teşebbüsler,
yurt içi ve yurt dışı satışların tamamı dikkate alındığında, Türkiye’de faaliyet gösteren
piliç eti üreticilerinin toplam satışları içinde 2015 ve 2016 yıllarında sırasıyla %61,84
ve %66,35 oranında pay edinmiştir. Diğer bir ifadeyle sözü edilen teşebbüslerin
satışları toplam pazarın üçte ikisini oluşturmaktadır. Yalnızca yurt içi satışlar dikkate
alındığında söz konusu oranlar 2015 yılı için %64,31, 2016 yılı için %68,29 olarak
gerçekleşmiştir. BESD-BİR yönetiminde bulunan teşebbüslerin yurt dışı satışlar
(ihracat) bakımından aldıkları toplam pay ise 2015 yılı için %47,73, 2016 yılı için
%54,08 olmuştur.
I.3. Yerinde İncelemelerde Elde Edilen Belgeler
(44) Dosya konusu iddiaların incelenmesi kapsamında, 19 piliç eti üreticisi ve BESD-
BİR’de yerinde incelemeler gerçekleştirilmiştir. Yapılan yerinde incelemelerde
GEDİK, ERPİLİÇ, AKPİLİÇ, TAD PİLİÇ ve ŞAHİN’de iddialara yönelik herhangi bir
belge tespit edilememiştir. Önaraştırma ve soruşturma sürecinde yerinde
incelemelerde elde edilen ve dosya kapsamında önem arz eden belgelere ise diğer
teşebbüsler bazında aşağıda yer verilmiştir.
I.3.1. ABALIOĞLU’nda Yapılan Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(45) Belge 1: ABALIOĞLU’nda yapılan yerinde incelemede elde edilen “FİYAT ve
İSKONTO YÖNETİM TALİMATI” başlıklı belgede aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“…
4.2. Yurtiçi Fiyat Yönetimi

14 Teşebbüslerin işlenmiş ürün satışları yurt içi satış miktarlarına eklenmiştir. ŞENPİLİÇ’in işlenmiş
ürünlere ait satış miktarları, teşebbüs tarafından temin edilen verilere göre yurt içi ve yurt dışı satışlara
dağıtılmıştır.
19-12/155-70
18/185

4.2.1 Piliç Eti Fiyat Yönetimi
4.2.1.1 (..… TİCARİ SIR ..…)
4.2.1.2 Rakip Fiyatlarının Takibi;
(….. TİCARİ SIR …..)
(46) Belge 2: 27.08.2016 tarihinde ABALIOĞLU çalışanı (..…)’den ABALIOĞLU yetkilisi
(..…)’na gönderilen ve bilgi olarak ise ABALIOĞLU çalışanları (..…),(…..) ve (..…)’a
iletilen “İlt: Fiyat Listesi Analizi” konulu e-postada;
“Rakip fiyat hareketi ve bizim ongoru listemizi bilgilerinize sunarim. Muhtemelen
but, gogus ve kanat talebi bu listelere bagli degisim gosterecektir. Her ne kadar
bizim acimizdan talebimiz iyi olsa da rakibe paralel hareket etmemiz
gerekecektir diye düşünüyorum. Goruslerinize arz ederim.”
ifadelerine yer verilmiştir. Aynı tarihte, anılan e-postaya cevaben ABALIOĞLU
yetkilisi (..…) tarafından ABALIOĞLU çalışanı (..…)’e gönderilen e-postada ise
“Uygundur…” ifadesi bulunmaktadır.
(47) Belge 3: 12.10.2016 tarihinde ABALIOĞLU Ticari Pazarlama ve Fiyatlandırma
Yöneticisi (..…)’den ABALIOĞLU çalışanları (…..), (…..),(..…) ve (..…)’na gönderilen
ve ABALIOĞLU yetkilileri (..…) ile (…..)’nun bilgi tutulduğu “Fiyat Listesi Analizi
(Taslak)” konulu e-postada aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
“…Talepteki gidişata göre ve rakiplerin (Şen Piliç’in de son listesindeki)
aksiyonuna göre hazırlamış olduğumuz taslak piliç eti fiyat listemizi ekte
bilginize sunarım.
Bütün piliçteki olası yukarı yönlü fiyat hareketi beklenmeden listeye 13.10
itibariyle geçilebilir...”
(48) Bunun üzerine aynı tarihte ABALIOĞLU çalışanı (..…)’den ABALIOĞLU Ticari
Pazarlama ve Fiyatlandırma Yöneticisi (..…), ABALIOĞLU çalışanları (…..) ve
(…..)’na gönderilen ve ABALIOĞLU yetkilileri (..…) ile (…..)’nun bilgi tutulduğu cevap
niteliğindeki e-postada ise aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
“Bütün piliçte fiyat artisi beklentisi var. Bu sebeple bu surecte ara liste
yapmayalim. Talebi sorunlu urunlere biz de gecici kampanya yayinlayalim.
Ardindan liste yapalim.”
(49) Son olarak, aynı tarihte ABALIOĞLU Ticari Pazarlama ve Fiyatlandırma Yöneticisi
(…..)’den ABALIOĞLU çalışanları (..…) ve (…..)’a gönderilen ve ABALIOĞLU
yetkilileri (…..) ile (..…)’nun bilgi tutulduğu cevabi e-postada aşağıdaki ifadelere yer
verilmektedir:

“(…..) Bey, dün buraya geldiğinde parçada listemiz Şen’in hareketine göre hazır
dedim. Er’i bekleyelim bütünde yukarı hareket (1-2 güne: dün bugün)
yapacaklar, ben konuştum parçayı da birlikte geçeriz dedi.
Arkasından liste yerine iskonto duyurusu geldi akşam.
Sadece Bütün ve sırtsız göğüste %(…..), Kanatta %(.…) iskonto uygulayabiliriz
diye düşünüyorum. Bu arada liste gelirse de listeye yansıtırız iskontoları.”
(50) Belge 4: 13.03.2017 tarihinde ABALIOĞLU çalışanları arasında iletilen “Piliç Eti 11.
hafta tahmini ve 10. Hafta gerçekleşen İhracat raporu” konulu e-postada aşağıdaki
ifadelere yer verilmektedir:
“…11. hafta piliç eti tahmini fiyatlara ve piliç eti iç piyasa fiyat listesine göre Irak
13-14-15 no Akalite, 10-12 no Bkalite, Korfez13-15 no bütün piliç grubu ürünler
ve sararma hariç diğer tüm ürün gruplarında zarar edileceği görülmektedir.
Fiyatların yükseltilmesi gerekmektedir. 10. hafta gerçekleşen fiyatlara göre piliç
19-12/155-70
19/185

etinde karlılıkları aşağıdaki gibidir. Toplamda (..…) piliç eti satılmış olup (..…) $
kar edilmiştir. Ayrıca (…..) ton pençe satışından (…..) $ ciro elde edilmiştir…”
(51) Belge 5: 09.05.2017 tarihinde ABALIOĞLU çalışanları arasında iletilen “Rakip Fiyat
Karşılaştırma” konulu e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“… Er Piliç'in 15.05 listesine ait karşılaştırmalar ektedir…”
(52) Söz konusu e-postanın ekinde aşağıdaki tabloya yer verilmektedir:

(53) Belge 6: 26.05.2017 tarihinde ABALIOĞLU çalışanları arasında iletilen “Fiyat Listesi
Analizi” konulu e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“… Şen Piliç 28.05 tarihli fiyat listesi yayınlamıştır, Er Piliç ve Bey Piliç henüz
fiyat listesi yayınlamamıştır.
Hazırlamış olduğumuz piliç eti fiyat listemizi ekte bilginize sunarım.
Yeni listeye 29.05 itibariyle geçilmesi planlanmaktadır…”
(54) Söz konusu e-postanın ekinde aşağıdaki tabloya yer verilmektedir:
19-12/155-70
20/185

(55) Belge 7: 29.05.2017 tarihinde ABALIOĞLU çalışanları arasında iletilen “Rakip Fiyat
Karşılaştırma” konulu e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“…Bey Piliç'in 30.05 listesine ait karşılaştırmalar ektedir…”
(56) Söz konusu e-postanın ekinde aşağıdaki tabloya yer verilmektedir:

19-12/155-70
21/185

(57) Belge 8: 01.06.2017 tarihinde ABALIOĞLU çalışanları arasında iletilen “Rakip Fiyat
Karşılaştırma” konulu e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“…Er Piliç'in 05.06 listesine ait karşılaştırmalar ektedir…”
(58) Söz konusu e-postanın ekinde aşağıdaki tabloya yer verilmektedir:

19-12/155-70
22/185

I.3.2. ASTAVUK’ta Yapılan Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(59) Belge 9: 14.06.2011 tarihinde CP çalışanı (…..) tarafından, alıcıları gizli tutularak
gönderilen e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“HERKESE MERHABA,
EKTE LEZITA15 VE GEDIK PILICIN YENI FIYAT LISTELERI MEVCUTTUR.…”
(60) Bunun üzerine, anılan e-posta aynı tarihte CP yetkilisi (..…)’den ASTAVUK yetkilisi
(…..)’a ve bilgi olarak ise ASTAVUK yetkilisi (…..)’a iletilmiş olup; söz konusu e-
postanın ekinde 12.06.2011 tarihli ABALIOĞLU ve 14.06.2011 tarihli GEDİK fiyat
listelerine yer verilmiştir.
(61) Belge 10: 26.11.2014 tarihinde ASTAVUK yetkilisi (..…)’dan KESKİNOĞLU yetkilisi
(..…)’e gönderilen ve KESKİNOĞLU, BANVİT, ŞENPİLİÇ, BEYPİLİÇ ve ERPİLİÇ’in
30.09.2014 itibariyle “Brüt Satışlar”, “Satış İndirimleri”, “Net Satışlar”, “Olağan Kar
veya Zarar” ve “Olağan Kar veya Zarar’ın Ciroya % Oranı” bilgilerini içeren, “bizim
neyimiz eksik yada onların neyi fazla??????” konulu e-postada şu ifadeler
geçmektedir:
“Şenpilic, beypiliç, erpiliç markette kalçalı but 3,49 tl bütün piliç 3,99 tl den
satılıyor. Kdv yi düş market karını düş bayi karını düş kaç para bu tavuk ? ilk
dokuz ayda zaten kazandık kazanacağımızı son 2 ayda (…..) zarar etsek de
kardan zarar mantığımı var ? Canlı maliyeti + kesimhane işçilik, ambalaj malz.
Koli dezenfektan v.b. + pazarlama, yönetim, faiz giderleri toplam maliyetin 4,40 -
4,75 tl civarında olduğu bir üretim sonrası maliyetler mi çok ciddi tutarda daha
az yada satış fiyatları mı çok iyi YUMURTAMI TAVUKTAN TAVUKMU
YUMURTADAN HESABI ????? ”
(62) Yine söz konusu e-postanın devamında bulunan ve 06.05.2015 tarihinde ASTAVUK
yetkilisi (…..) tarafından KESKİNOĞLU yetkilisi (..…)’e gönderilen e-postada,
KESKİNOĞLU, BANVİT, ŞENPİLİÇ, BEYPİLİÇ ve ERPİLİÇ’in 31.12.2014 itibariyle
“Brüt Satışlar”, “Satış İndirimleri”, “Net Satışlar”, “Olağan Kar veya Zarar”, “Dönem
Karı veya Zararı” ve “Olağan Kar veya Zarar’ın Ciroya % Oranı” bilgileri yer
almaktadır. Bunun üzerine aynı tarihte KESKİNOĞLU yetkilisi (…..)’den ASTAVUK
yetkilisi (…..)’ya gönderilen e-postada “Abi sizin veriler niye yok” ibaresi
bulunmaktadır.
(63) Belge 11: 24.02.2017 tarihinde ASTAVUK yetkilisi (…..)’dan CP yetkilisi (..…)’e
gönderilen “FW: Fiyat Listesi - 190” konulu e-postanın ekinde 26.02.2017 günü
fabrika çıkışlarından itibaren geçerli olacak ASTAVUK fiyat listesine yer verilmiştir.
(64) Belge 12: 24.02.2017 tarihinde ASTAVUK yetkilisi (…..)’dan ASTAVUK yetkilisi
(..…)’a gönderilen “Şen Liste” konulu e-postanın ekinde 26.02.2017 tarihli ŞENPİLİÇ
fiyat listelerine yer verilmiş olup; anılan e-posta aynı tarihte ASTAVUK yetkilisi
(..…)’dan CP yetkilisi (..…)’e gönderilmiştir.
I.3.3. BAKPİLİÇ’te Yapılan Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(65) Belge 13: 13.01.2016 tarihinde BAKPİLİÇ Marmara Bölge Koordinatörü (..…)’ten
BAKPİLİÇ yetkilisi (…..)’a gönderilen ve BAKPİLİÇ Satış Pazarlama Eski Direktörü
(…..)’nin bilgide yer aldığı “Destek Hk.” konulu e-postada şu ifadeler geçmektedir:
“(…..) bey merhaba;
Son 1 haftadır piyasadaki fiyat yapısıyla ilgili bilgiler vermeye çalışıyorum.

15 ABALIOĞLU, Lezita markasıyla faaliyet göstermekte olup, belgelerde geçen Lezita ifadeleri
ABALIOĞLU’nu temsil etmektedir.
19-12/155-70
23/185

Zaten mevcutta özellikle küçük perakende kanalında bir iş durgunluğu söz
konusu. Bu durgunluk kasabı dönerciyi etkilediği gibi parça yapan,işleyen
müşteriyi dolayısıyla bizi de etkiliyor. Bu işsizlik sonucu tahminimce malı fazla
olan firmalarda satamadığı malını anormal fiyatlar ile satmaya çalışıyor. Bunun
başında da cp geliyor. Bu ara sık sık fiyatlarını paylaşıyorum.
Şen Piliç depoları 13+21 dip fiyat ile mal satabiliyordu. Aldığım duyuma göre +2
daha opsiyon tanınmış. Zaten açık hesap konusunda bize göre elleri çok daha
güçlü…
Az önce Beypiliç ile konuştum. Çok ilave yapıyorlar 4,10-4,30 aralığında
satıyoruz diyorlar.(Bütün Piliç)(Beypaş) Lezita bile çok fazla spota
düşmemesine rağmen bu dönem 3,90+kdv fiyat yapabiliyor.(Anadolu
Yakasından geliyor) Tabii ki bizim bu dönemde malımızın kalmaması fiyat
konusunda dik duruşumuz bizim için olumlu gelişmeler. Ancak rakiplerin bu
hareketleri bence görünmeyen tarafımızı etkiliyor ve etkileyecek.
Hep bahsettiğim gibi biz bey-er-şen-lezita gibi firmalar ile emsal fiyatta
olduğumuzda rekabet edemiyoruz. Cünkü bize göre finansal yönden elleri
güçlü.
…
Buradaki temsilciniz olarak naçizane tavsiyem bize bu zor günlerde lokomotif
ürünlerin herhangi birinde bir destek verin ki bizde sizin için bunu yaptık
diyebilelim. Talebim Bütün Piliçte (10-12 no-13 no-14 no-Bütün Piliç Açık
grubunda)
Biz bu desteği zaten iskontolar ile oynayarak gerekli kişilerde uygulayacağız.
Bazı arkadaşların 1-2 müşteride desteğe ihtiyacı olacak bazılarının 8-10
müşteride…”
(66) Belge 14: 01.04.2017 tarihinde BAKPİLİÇ çalışanları arasında iletilen
“Karşılaştırma.xlsx” konulu e-posta ekinde aşağıdaki tablo yer almaktadır:

19-12/155-70
24/185

I.3.4. BANVİT’te Yapılan Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(67) Belge 15: 08.02.2017 tarihinde BANVİT çalışanları arasında iletilen “Rakip fiyat
değişimleri” konulu e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“… Pazartesi gelen Er Piliç ve Şen listesi harici bu gün de diğer firmalarda
listeler var, genel karekteri Şen'in listesini takip şeklinde,
bütün dahil ,tüm diğer parçalardada yukseliş var.
Detaylan Barış, "Rakip Liste A.B.alış xlsx" tablosunu revize ederek atacak…”
(68) Söz konusu e-postanın içeriğinde aşağıdaki tabloya yer verilmektedir:

(69) Belge 16: 09.02.2017 tarihinde BANVİT çalışanları arasında iletilen “FW: 06. HAFTA
RAKİP FİYAT” konulu e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“…Perşembe günleri paylaştığımız rakip fiyat ara kontrol özeti ekteki
gibidir.06.hafta başında Erpiliç (06.02.17) Şenpiliç (08.02.2017) tarihli listelerini
açıkladılar. Bu listelerin arkasından hafta ortasında Erpiliç tekrar(10.02.17)
Lezita (09.02.17),Bey (08.02.17),Gedik (10.02.17) tarihli listelerini açıkladılar…”
(70) Söz konusu e-postanın içeriğinde aşağıdaki tabloya yer verilmektedir:

(71) Belge 17: 16.02.2017 tarihinde BANVİT çalışanları arasında iletilen “07. HAFTA
RAKİP FİYAT.” konulu e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“…Perşembe günleri paylaştığımız rakip fiyat ara kontrol özeti ekteki
gibidir.07.hafta ortasında Şenpiliç'in 15.02.17 tarihli açıkladığı liste haricinde
liste çıkaran rakip olmamaştır…”
19-12/155-70
25/185

(72) Söz konusu e-postanın içeriğinde aşağıdaki tabloya yer verilmektedir:

(73) Belge 18: BANVİT’te yapılan yerinde incelemede elde edilen ve BANVİT Satış
Direktörü (…..)’in bilgisayarından alınan bir belgede, BANVİT, ERPİLİÇ, BEYPİLİÇ,
ŞENPİLİÇ, ABALIOĞLU, KESKİNOĞLU, GEDİK, CP, BAKPİLİÇ, BUPİLİÇ,
HASTAVUK, ASTAVUK, AKPİLİÇ, YEMSEL, EGE-TAV, PİLYEM, ÖZNESİL,
SEHER, GARİP, BEYZA, ŞAHİN ve YUMTA’nın 2017 Mart ayı bakımından günlük
kesim miktarları ile kesim kapasiteleri verileri bulunmaktadır:

I.3.5. BESD-BİR’de Yapılan Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(74) Belge 19: 05.08.2016 tarihinde T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı çalışanı
(..…) tarafından BESD-BİR’e ve bilgi olarak ise (…..) ve (…..)’a gönderilen
“Türkiye’de Beyaz Et Maliyetleri” konulu e-postada aşağıdaki ifade yer almaktadır:
“Sayın Yetkili,
19-12/155-70
26/185

Bakanımız Sayın Faruk ÇELİK tarafından Türkiye'de bir ton beyaz etin üretim
ve ihracat maliyetleri talep edilmektedir.
Bu verileri mümkün olan en kısa zaman içerisinde bu mail adresine iletmeniz
mümkün mü?”
(75) Bunun üzerine, aynı tarihte BESD-BİR’den gönderilen cevabi e-postada aşağıdaki
hususlara yer verilmiştir:
“(…..) Merhaba,
2008 yılında Rekabet Kurumu tarafından kanatlı eti sektörüne yönelik
soruşturma kapsamında maliyet çalışmalarımız, ceza alma nedenlerimizden
biriydi. O nedenle böyle bir çalışma sunamıyoruz.
Ancak üyelerimizden biriyle irtibata geçerek bu bilgileri edinmenizi önerebilirim.
Bununla birlikte üretim maliyet kalemlerini paylarıyla ek bilgi olarak aşağıda
görebilirsin.
Broiler civciv ve piliçlerde maliyet hesabı
Maliyet Kalemleri %
Civciv 14.0
Yem 68.0
Sağlık+dezenfeksiyon 2.7
enerji 4.8
İş gücü + bakım, onarım +
amortisman
4.5
Yakalama-yükleme-altlık 2.5
Genel idari giderler 3.5
Maliyet 100.0
(76) Belge 20: BESD-BİR Genel Sekreteri (…..)’ün odasından alınan “Sektör İletişim
Grubu Toplantısı” başlıklı dokümanda aşağıdaki ifadeler bulunmaktadır:
“TOPLANTI NO: 1
GÜNDEM: Beyaz Et Sektörü İletişim Grubu Çalışmaları
YER: Divan Asia Pendik
TARİH: 23.09.2016
SAAT: 10.00-13.00
KATILIMCILAR
- (..…) (BESD-BİR)
- (..…) (BESD-BİR)
- (..…) (BESD-BİR)
- (…..) (Lezita)
- (…..) (Beypiliç)
- (..…) (Banvit)
- (..…) (Şen Piliç)
- (..…) (CP)
- (..…) (CP)
- (…..) (Erpiliç)
TOPLANTI NOTLARI
• BESD-BİR Başkanı (…..) yönetim kurulu kararı ile derneğin iletişim
çalışmalarında üçüncü partiler ile olan iş birliğinin sonlandırıldığının bilgisini
vermiştir.
• (..…), önümüzdeki dönem üye şirketlerin ilgili departmanlarının ve derneğin
katılımıyla beyaz et sektörü iletişim çalışmalarının beraber yapılacağını
belirtmiştir.
19-12/155-70
27/185

• Çalışma grubu Başkan'ın önderliğinde iletişim grubunun çalışma yöntemlerini
aşağıdaki şekilde belirlemiştir:
 Çalışma grubu düzenli olarak sektörün sorunlarına tedbir almak
ve iletişim konularında süreklilik sağlayacak öneriler geliştirmek ve tüm
bu çalışmaları yönetim kuruluna sunmak amacıyla toplanacaktır.
 Toplantı yeri aksi bir durum olmadıkça İstanbul olacaktır.
 Kurul başkanı oy birliği ile (…..) olarak belirlenmiştir.
 Her ayın üçüncü cuması saat: 10.00 - 13.00 arası toplanılacaktır.
 Her 2 ayda bir yönetim kurulu toplantısı öncesi çalışma grubu
yönetim kurulu üyeleri ile bir araya gelecektir
 Bir sonraki toplantı tarihi 21 Ekim 2016 Cuma günüdür
 İletişim, mail grubu üzerinden yapılacak. bu gruba yönetim kurulu
üyeleri dahil olmayacaktır…”
I.3.6. BEYPİLİÇ’te Yapılan Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(77) Belge 21: 12.07.2016 tarihinde BEYPİLİÇ çalışanları arasında iletilen e-postanın
devamında HASTAVUK’un son fiyat listesi ile bir önceki fiyat listesi arasındaki fiyat
farkının hesaplandığı tablo yer almaktadır:

(78) Belge 22: 15.07.2016 tarihinde BEYPİLİÇ çalışanları arasında iletilen e-postanın
ekinde ABALIOĞLU’nun son fiyat listesi ile bir önceki fiyat listesi arasındaki fiyat
farkının hesaplandığı tablo yer almaktadır:

19-12/155-70
28/185

(79) Belge 23: 15.07.2016 tarihinde BEYPİLİÇ çalışanları arasında iletilen e-postanın
devamında BAKPİLİÇ’in son fiyat listesi ile bir önceki fiyat listesi arasındaki fiyat
farkının hesaplandığı tablo yer almaktadır:

(80) Belge 24: 10.10.2016 tarihinde BEYPİLİÇ çalışanları arasında iletilen “Şenpiliç fiyat
Listesi hk.” konulu e-postanın devamında ŞENPİLİÇ’in son fiyat listesi ile bir önceki
fiyat listesi arasındaki fiyat farkının hesaplandığı tablo yer almaktadır:

(81) Belge 25: 12.10.2016 tarihinde BEYPİLİÇ çalışanları arasında iletilen “Er Piliç Liste
hk.” konulu e-postanın devamında ERPİLİÇ’in son fiyat listesi ile bir önceki fiyat listesi
arasındaki fiyat farkının hesaplandığı tablo yer almaktadır:

19-12/155-70
29/185

(82) Belge 26: 02.01.2017 tarihinde BEYPİLİÇ Ankara Bölge Satış Temsilcisi (..…)’dan
BEYPİLİÇ çalışanları (…..)’na gönderilen ve BEYPİLİÇ Genel Müdür Yardımcısı
(..…) ve BEYPİLİÇ Satış Müdürü (…..)’in bilgi tutulduğu “Hastavuk İskonto h.k.”
konulu e-postada aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
“Hastavuk bütün piliç grubu, but grubu ve göğüs grubu ürünlerde 21-22-23-24
Ocak tarihlerinde kesimhane çıkışlarında %(…..) iskonto tanımlamıştır...”
(83) Belge 27: 20.01.2017 tarihinde BEYPİLİÇ çalışanları arasında iletilen “Keskinoğlu
Fiyat Listesi H.k.” konulu e-postanın devamında KESKİNOĞLU’nun son fiyat listesi
ile bir önceki fiyat listesi arasındaki fiyat farkının hesaplandığı tablo yer almaktadır:

(84) Belge 28: 21.02.2017 tarihinde BEYPİLİÇ çalışanları arasında iletilen “Banvit Fiyat
Listesi H.k.” konulu e-postanın devamında BANVİT’in son fiyat listesi ile bir önceki
fiyat listesi arasındaki fiyat farkının hesaplandığı tablo yer almaktadır:

I.3.7. BUPİLİÇ’te Yapılan Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(85) Belge 29: 10.02.2017 tarihinde BUPİLİÇ İzmir Şube Sorumlusu (…)’dan BUPİLİÇ
yetkilisi (…..)’ye gönderilen “tüccar sistemi” konulu e-postada şu ifadeler
geçmektedir:

“(..…) bey merhaba
Kullanmakta olduğumuz tüccar prim sistemini revize etmemiz gerekiyor..
Piyasa fiyatları belli.. Fiyat listesini yüksek yapıyoruz...
19-12/155-70
30/185

Bütün piliçten ten örnek olarak ; Firmalar dünden beri p müşterilerine 4.90 ve
4.95 e fiyat bırakıyorlar.. ödemesi düzenli olan müşterilerde problem
yaşıyoruz..(şen, lezita..)
Bizim tüccar ın rekabet etmesi mümkün değil....Fiyatı vermiyorum..müşteri
şenpiliç e geçiyor..
Sonuç olarak iş müdürden ! şen piliç e uygun fiyat beklemeye dönüyor..bende
sizden bekliyorum..
beklenen fiyat ,piyasaya uygun,ne düşük ne fazla bekleniyor..
işin sonunda siz ; bize her hafta iskonto niye yüksek diyeceksiniz..olan iskonto
şube den gidiyor...niye bunu bize diyesiniz,bunca işin arasında... ?
işin ozu ;sistem tıkandı..güncellenmemiz gerekiyor,diye düşünüyorum…”
(86) Belge 30: 10.04.2017 tarihinde BUPİLİÇ çalışanları arasında iletilen “FW: BESD-BİR
Çalışmaları- haftalık çalışma raporu” konulu e-postanın ekinde aşağıdaki tablo yer
almaktadır:

I.3.8. CP’de Yapılan Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(87) Belge 31: CP Başkan Yardımcısı (..…)’in ofisinden elde edilen ancak hangi tarihte
kaleme alındığı tespit edilemeyen “divan” antetli (dolayısıyla Divan Otel’de yapılan
BESD-BİR toplantılarının birinde kaleme alındığı kanaatine varılan) el yazılı belgede
aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“…
ihracat için üretim yapmayı durduralım.
İhracatta para kazanılmıyor. Time to time better price less loss but loss 1400
$...”
19-12/155-70
31/185

(88) Söz konusu e-postadaki İngilizce yazılan ifadelerden, zaman zaman daha iyi fiyat
olduğunda ihracattan daha az zarar edildiği, ancak ton başına 1400 ABD Doları
fiyatın zarara neden olduğu anlaşılmaktadır.
(89) Belge 32: 18.07.2014 tarihinde CP Başkan Yardımcısı (…..)’den CP eski başkanı
(…..)’a ve bilgi olarak ise CP çalışanları (..…),(..…) ve (..…)’e gönderilen “poultry
association board meeting minutes” (BESD-BİR toplantı notları) konulu e-postada
aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“Dear Mr (..…),
Please fınd below the ımportant subjects that we have dıscussed ın poultry
assocıatıon board of members meetıng whıch was held yesterday ın dıvan hotel
ın ıstanbul.
1-partıcıpıants, CP, BEYPİ, ŞENPİLİÇ, ERPİLİÇ, KESKINOĞLU, LEZITA,
GEDİK and AKPİLİÇ company boss.
2-RECENT EXPORT SITUATION;
…
IT IS ACCEPTED THAT AS TURKEY WE ARE DOING EXPORT TO
ELIMINATE THE SURPLUS, NOT EXPECTING PROFIT, THEREFORE
EVERYCOMPANY SHOULD REVIEW PRODUCTION PLAN AS IF NO
EXPORT…”
(90) Anılan belgede geçen ifadelerden, İstanbul Divan Otel’de gerçekleştirilen BESD-BİR
toplantısında görüşülen önemli hususların aktarıldığı; söz konusu toplantıya CP,
BEYPİLİÇ, ŞENPİLİÇ, ERPİLİÇ, KESKİNOĞLU, ABALIOĞLU, GEDİK ve AKPİLİÇ’in
yöneticilerinin katıldığı; toplantıda konuşulan hususlardan birinin ihracat olduğu; bu
çerçevede Türkiye’deki piliç eti üreticilerinin, yurt içi arz fazlasını bertaraf etmek için -
herhangi bir kar beklemeksizin- ihracata yöneldiğinin ve dolayısıyla her bir şirketin
üretim planını -hiç ihracat yapmayacakmış gibi- gözden geçirmesi gerektiğinin kabul
edildiği anlaşılmaktadır.
(91) Belge 33: 23.06.2015 tarihinde CP çalışanı (…..)’dan Başkan Yardımcısı CP (..…),
CP Geleneksel Kanal Bayi Satış Genel Müdürü (…..), CP çalışanları (..…) ile (…..)’e
gönderilen “Rakipler ve market dinamikleri hakkında fikirlerinizi rica ediyorum” konulu
e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“…(…..) Bey ve (..…)’nın verdigi datalarla biraz oynadım. Fiyat indiren Pazar
payı kazanıyor, fiyatı yuksekte tutmakta ısrarcı olan kaybediyor’u gostermek
icin.
Size birkac sorum var. Bu fiyatlar duyurulan listeler ama herkes duyurdugu gibi
fiyat artısını yapmadı. Asagıdaki grafikleri (excel’de ekte, analysis sayfasına
bakabilirsiniz) bu gozle degerlendirip, yanıltıcı birsey var mı soyleyebilir
misiniz?...”
(92) Belge 34: 07.09.2015 tarihinde CP Başkan Yardımcısı (…..)’den CP çalışanı (…..)’ya
gönderilen “haftalık cıvcıv girişi ve kesim mıktarları” konulu e-postada aşağıdaki
ifadeler yer almaktadır:
“(…..),merhaba ,ekdekı çalışmaya göz atarmısın?rakamlar doğru değil gibi
geldi bana bu kadar giriş bu kadar günlük kesim yok ki!!!bılgıler yanlış mı
verılıyor ...”
(93) Söz konusu e-postanın ekinde yer alan “doc by company-2015.xls” isimli excel
tablosunun ilk sekmesinde, “CP, BANVİT, BU PİLİÇ, BOZLAR PİLİÇ, HAS TAVUK,
19-12/155-70
32/185

ŞEKER PİLİÇ, BEYPİLİÇ, ER PİLİÇ, AKPİLİÇ, AYTAÇ, BAG PİLİÇ16 (HANEFİ BAG),
FATPİ (KAYSERİ SAMSUN), MUDURNU (PAK PİLİÇ), ŞEN PİLİÇ, AS PİLİÇ,
ABALIOĞLU, KESKİNOĞLU, GEDİK, EGE TAV, AB PİLİÇ, AKYEM (BEYZA),
YUMTA, GARİP TAV, ŞAHİN TAV, PİLYEM, ADANA YEM, TAT TAV, ÖZNESİL,
SEHER TAV” isimli satırlarda 2013 yılının 47. haftasından 2015 yılının 36. haftasına
kadar her bir hafta bazında CP ile yukarıda sayılan teşebbüslerin haftalık civciv
girişleri yer almakta olup, ekran görüntüsü aşağıda sunulmaktadır17:

16 “BAKPİLİÇ” ifade edilmek istenmiştir.
17 Anılan sekmedeki veriler oldukça hacimli olduğundan ve gerekçeli kararda bir bütün olarak söz
konusu verilere yer verilmesi mümkün olmadığından, 2013-2015 dönemi arasındaki veriler gizlenerek
ekran görüntüsü sunulmuştur.
19-12/155-70
33/185

(94) Anılan tablonun ikinci sekmesinde ise, 2015 yılının ilk haftasından 42. haftasına
kadar her bir hafta bazında söz konusu teşebbüslerin piliç kesim miktarlarına yer
verilmekte olup, ekran görüntüsü aşağıda yer almaktadır18:

(95) Anılan tablonun üçüncü sekmesinde ise, 2013 yılının 47. haftasından 2015 yılının 36.
haftasına kadar bölge bazında haftalık toplam civciv girişi verilerine ve aynı zamanda
2014 yılının ilk haftasından 2015 yılının 42. haftasına kadar toplam piliç eti üretim
miktarı projeksiyonlarına yer verilmekte olup, ekran görüntüsü aşağıda yer
almaktadır19:

18 Anılan sekmedeki veriler oldukça hacimli olduğundan ve gerekçeli kararda bir bütün olarak söz
konusu verilere yer verilmesi mümkün olmadığından, anılan dönem içindeki haftalık veriler gizlenerek
ekran görüntüsü sunulmuştur.
19 Anılan sekmedeki veriler oldukça hacimli olduğundan ve gerekçeli kararda bir bütün olarak söz
konusu verilere yer verilmesi mümkün olmadığından, 2013-2015 ve 2014-2015 dönemi arasındaki
veriler gizlenerek ekran görüntüsü sunulmuştur.
19-12/155-70
34/185

(96) Belge 35: 10.01.2016 tarihinde CP Başkan Yardımcısı (…..)’tan CP Başkan
Yardımcısı (…..)’e gönderilen “CHICKEN MEAT TOP TEN 03012016 ve 2015 yem
üretimleri” (PİLİÇ ETİ İLK 10 03012016 ve 2015 yem üretimleri) konulu e-postada
aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“(…..) cim
2015 tavuk eti üretimlerini tahmin eder misin ? 2015 tablo boş .
Ekte yem üretimlerini gönderiyorum . Abalıoglu bilgi vermiyor . Broiler den tavuk
eti üretimini hesaplar mısın ?”
(97) Belge 36: Aynı tarihte, CP Başkan Yardımcısı (..…)’den CP Başkan Yardımcısı
(..…)’a gönderilen yanıtta ise et miktarının az çıktığı ifade edilmekte; anılan e-posta
ekinde de “üretimler 12 aylık tahmini toplam üretimler.xls” isimli excel tablosu yer
almaktadır. Bu tabloda toplamda 58 teşebbüsün ismi yer almakta olup, ABALIOĞLU
hariç 57 teşebbüse ait olmak üzere 2014 ve 2015 yılları bakımından “Broiler”,
“Yumurta”, “Damızlık”, “Hindi” üretim miktarları bulunmaktadır:

19-12/155-70
35/185

19-12/155-70
36/185

(98) Belge 37: 09.03.2016 tarihinde CP Başkan Yardımcısı (…..)’den CP eski başkanı
(…..)’a gönderilen “Cmeat prices” (Piliç eti fiyatları) konulu e-postada aşağıdaki
ifadeler yer almaktadır:
“… By the way I continue to discuss with other bosses finally convinced
Start from Monday min 5% increase wbird will be around 4,5 tl /kg…”
(99) Anılan belgede geçen ifadelerden, CP Başkan Yardımcısı Nezih GENÇER’in diğer
piliç eti üreticisi firmaların yöneticileri ile piliç eti fiyatlarına yönelik olarak görüşme
içerisinde olduğu; bu bağlamda söz konusu yöneticilerin, Pazartesi gününden itibaren
bütün piliç fiyatlarında minimum %5 oranında bir artış konusunda ikna olduğu;
böylece bütün piliç fiyatlarının yaklaşık 4,5 TL/kg olmasının beklendiği
anlaşılmaktadır.
(100) Belge 38: 10.07.2016 tarihinde CP eski başkanı (..…) tarafından CP Başkan
Yardımcısı (..…), CP yetkilileri (…..) ile (..…)’e gönderilen “Fwd: Daily C.Meat sales
1-7 JULY 2016 – Sale 903 TONS. // Avg. Price 5.02 TL/kg.” (Günlük Piliç Eti satışları
1-7 Temmuz 2016 – Satış 903 Ton // Ortalama Fiyat 5.02 TL/kg.) konulu e-postada
aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“Price of all categories need to be increased more if possible …”
(101) Anılan yazışmada geçen ifadeden, mümkünse tüm ürün kategorilerinde fiyatların
artırılmasına ihtiyaç duyulduğu anlaşılmaktadır. Söz konusu e-postaya cevaben,
11.07.2016 tarihinde CP Başkan Yardımcısı (..…) tarafından gönderilen cevabi e-
postada ise şu ifadelere yer verilmektedir:
“I am checkıng market sıtuatıon now through sales team and competıtor
bosses,ı wıll let you know asap…”
(102) Anılan yazışmada geçen ifadeden, CP Başkan Yardımcısı (..…)’in, satış ekibi ve
rakip şirketlerin yöneticilerinden piyasanın durumu hakkında bilgi almayı planlandığı
ve bu bilgileri daha sonra CP yetkilileriyle paylaşacağı anlaşılmaktadır. Söz konusu
yazışmanın devamında, 11.07.2016 tarihinde CP Başkan Yardımcısı (..…) tarafından
CP eski başkanı (…..)’a gönderilen e-postada ise şu ifadelere yer verilmektedir:
“Please fınd summary of my cmeat market prıce survey compared wıth our
current prıces and accountıng prıces.
The shelves are empty so there ıs demand now for cmeat and expect no
remaınıng a few days but no prıce change for wbırd
On the other hand as you can see attached table, some of cuts prıce ıncrease
some decrease(like drumstıck,leg due to low demand after ramadan)
Please note that we have loss of (…..) tl/week wıth current prıce((..…)%)
If ı aply market prıce for thıs week our loss wıll decrease a lıttle bıt whıch ıs
(..…) tl7w ((..…)%)
If apply accountıng lıst we wıll have (..…) tl profıt((..…)%)BUT WE WILL FACE
PROBLEM WITH CUSTOMERS AND REMAINING A LOT)
So ı suggest let me apply current market prıces for thıs week by adjustıng some
cuts ,lets observe market more for prıce ıncrease (and authorıze me tıll 15 th
july-ınc)”
(103) Anılan yazışmada geçen ifadelerden, CP Başkan Yardımcısı (…..)’in piliç etine
yönelik olarak, piyasa fiyatları ile muhasebe fiyatlarını karşılaştırmak suretiyle bir
pazar araştırması özeti hazırladığı; buna göre, piyasada piliç etindeki talebe bağlı
olarak rafların boş olduğu, ancak buna rağmen bütün piliç fiyatlarında bir değişiklik
olmadığı; diğer yandan, bazı parça piliç etlerinde fiyat artışı görülürken, Ramazan
ayında talepte yaşanan düşüş sebebiyle tavuk but, baget gibi ürünlerde fiyat düşüşü
19-12/155-70
37/185

yaşandığı; piyasada hâlihazırda uygulanan fiyatlar dikkate alındığında, CP’nin
haftalık (..…) TL tutarında bir zararı olduğu; bu hafta için piyasa fiyatlarının
uygulanması halinde, CP’nin zararının haftalık (..…) TL tutarına ineceği; muhasebe
fiyatlarının uygulanması halinde ise, CP’nin haftalık (…..) TL tutarında kar elde
edeceği, ancak bu durumda müşteriler ve ürün fazlası bakımından oldukça sorun
yaşanabileceği; bu nedenle CP Başkan Yardımcısı (…..) ’in bu hafta için bazı parça
et fiyatlarını revize ederek hâlihazırdaki piyasa fiyatlarını uygulamayı ve fiyat
artışında bulunmak için piyasayı daha fazla gözlemlemeyi önerdiği anlaşılmaktadır.
(104) Belge 39: 14.07.2016 tarihinde CP Başkan Yardımcısı (..…)’den CP eski başkanı
(…..)’a gönderilen “poultry board memmbers meetıng” (BESD-BİR üyeleri toplantısı)
konulu e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“Dear Mr (…..),
As ı ınformed you before there wıll be board members meetıng on 15 th Frıday
start at 10 am ın asıa sıde divan hotel.
It seems there ıs sıgnal to adjust market so better ı joın to get recent ınfo from
competıtors and encourage more .
All maın competıtor wıll joın...”
(105) Anılan belgede geçen ifadelerden, bir sonraki BESD-BİR toplantısının 15.07.2016
tarihinde Divan Asya Oteli’nde saat 10:00’da gerçekleşeceği; toplantıya ana rakip
şirketlerin iştirak edeceği; bu toplantının CP Başkan Yardımcısı (..…) tarafından,
piyasanın düzeltilmesi için bir sinyal olarak algılandığı ve bu doğrultuda söz konusu
şahsın, rakiplerden güncel bilgi alabilmek ve onları cesaretlendirebilmek amacıyla
toplantıya katılmaya karar verdiği görülmektedir. Söz konusu e-posta aynı tarihte CP
Başkan Yardımcısı (…..)’den CP Başkan Yardımcısı (..…)’ye iletilmiştir. Akabinde,
CP Başkan Yardımcısı (..…)’den CP Başkan Yardımcısı (…..)’e gönderilen e-postada
ise “Nihayet” ifadesi bulunmaktadır.
(106) Belge 40: 15.07.2016 tarihinde gerçekleştirilen BESD-BİR toplantısında konuşulan
hususlara yönelik olarak, CP Başkan Yardımcısı (…..)’in bilgisayarından alınan ve
anılan şahıs tarafından CP eski başkanı (…..)’a gönderilmek üzere hazırlanan; CP
yetkilileri (…..) ve (…..)’nın bilgi tutulduğu “poultry assocıatıo meetıng mınutes”
(BESD-BİR toplantı notları) konulu taslak e-postada aşağıdaki ifadeler yer
almaktadır:
“Please note that there was assocıatıon meetıng on 15 th july Frıday,cp,banvit
,şen,er,beypiliç,lezita joıned to meetıng.
Notes from meetıng are as below;
1-prıce ıncreased by 4,2-4,8% ın general start from (some Monday,some
Tuesday) wbırd net prıce 4,7-4,8 tl/kg
Wıng and leg cuts prıces very good and provıdes margın bu breast products
prıces even lower than wbırd.
2-no any company has stock problem currently
3-export c”
(107) Anılan belgede geçen ifadelerden, 15.07.2016 tarihinde gerçekleştirilen BESD-BİR
toplantısına CP, BANVİT, ŞENPİLİÇ, ERPİLİÇ, BEYPİLİÇ ve ABALIOĞLU’nun
katıldığı ve bu çerçevede söz konusu toplantıda konuşulan notların aktarıldığı
görülmektedir. Bu bağlamda, kimi şirketlerin Pazartesi gününden, kimi şirketlerin ise
Salı gününden itibaren bütün piliç net fiyatını %4,2-%4,8 oranında artırarak fiyatları
4,7-4,8 TL/kg seviyesine çıkarmaları konusunda konuştukları; kanat ve but fiyatlarının
çok iyi durumda olduğu ve karlılık getirdiği, bununla birlikte göğüs ürünlerinin
fiyatlarının bütün piliç fiyatlarından bile daha düşük olduğunun tespit edildiği, hiçbir
19-12/155-70
38/185

şirketin hâlihazırda stok sorunu yaşamadığının belirtildiği anlaşılmaktadır. Ayrıca,
anılan belgeden, ihracata ilişkin olarak da toplantıda bir görüşme gerçekleştirildiği
görülmekle birlikte, taslak e-postanın yarıda kalması sebebiyle söz konusu husus
tespit edilememiştir.
(108) Belge 41: 04.10.2016 tarihinde CP yetkilisi (…..)’den CP eski başkanı (..…)’a
gönderilen “Re: Daily C.Meat sales 1- 30 SEP 2016 - Sale 6,160 TONS. // Avg. Price
4.16 TL/kg.” (Günlük Piliç Eti satışları 1-30 Eylül 2016 – Satış 6,160 Ton // Ortalama
Fiyat 4.16 TL/kg.) konulu e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“Dear Mr. (..…),
Please note that we are together wıth Mr (..…) and Mr (…..) for market prıce
evaluatıon.
Please see attached our price analysıs as ıdeal prıce(wıth mın (..…) NP)
compared wıth competıtor prıces and current actual CP prıces.
Please see also average monthly prıce of this year same perıod(kurban bayram
perıod)wıth last year.ıt seems we decreased prıce 19% ın last year kurban
bayram perıod but thıs year we decreased only 9%.
Also there are news in media today that food prıces and inflatıon ın september
decreased due to hıgh fısh supply and cmeat prıces decreased by 7,3%.
But recently demand from Iraq ıncrease whıch we expect posıtıve effect on
domestıc prıces.
We are followıng very closely and evaluatıng together always wıth Mr (..…) and
Mr (…..)...”
(109) Anılan belgede geçen ifadelerden, CP yetkilisi (…..)’in, CP Başkan Yardımcısı (…..)
ve Bay (…..) ile piyasa fiyatlarına yönelik bir çalışma yaptığı; rakiplerin ve CP’nin
güncel fiyatlarına kıyasen, söz konusu e-posta ekindeki fiyat analizinde (mininum %2
oranında net kar getirecek şekilde) CP için en uygun fiyatın yer aldığının belirtildiği;
ayrıca geçen yılın Kurban Bayramı’na denk gelen dönemi ile bu yılın Kurban
Bayramı’na denk gelen döneminin aylık ortalama fiyatları karşılaştırıldığında, geçmiş
yılda %19 oranında bir fiyat düşüşü yaşanırken bu yıl bakımından %9 oranında bir
azalma yaşandığının tespit edildiği; bunun yanı sıra, medyada yer alan haberlere
göre, balıkta yaşanan bolluğun Eylül ayında yiyecek fiyatları ile enflasyonda bir düşüş
sağladığı ve aynı zamanda piliç eti fiyatlarının %(…..) oranında düşmesine sebep
olduğu; bununla birlikte, son dönemde Irak’tan gelen talepte bir artış yaşandığı ve
söz konusu artışın yurt içi piyasa fiyatlarını olumlu yönde etkilemesinin beklendiği; bu
doğrultuda, CP yetkilisi (..…)’in, CP Başkan Yardımcısı (..…) ve Bay (…..) ile piyasa
fiyatlarını yakından takip ettiği anlaşılmaktadır.
(110) Belge 42: CP’de yapılan yerinde incelemede aşağıdaki tabloya benzer rakip fiyat
analizi tabloları elde edilmiştir:
19-12/155-70
39/185

(111) Belge 43: 16.11.2016 tarihinde CP Başkan Yardımcısı (..…)’den CP eski başkanı
(…..)’a ve bilgi olarak ise CP yetkililerine gönderilen “total country cmeat production”
(toplam yurt içi piliç eti üretimi) konulu e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“Please fınd attached total cmeat productıon ın Turkey (jan-sept 2016 actual).
There ıs 3% decrease when compared wıth same perıod 2015.Thıs effect
market prıce posıtıvely and wbırd prıce reach to 4,75 tl/kg already(as ı
estımated ın my end august presentatıon!)
We wıll meet together on thıs Frıday as poultry assocıatıon board members.
I expect better trend ın dec and Q1 2017.
I wıll report news after meetıng”
(112) Anılan belgede geçen ifadelerden, 2016 yılı Ocak-Eylül dönemini kapsayacak
şekilde, Türkiye’deki toplam piliç eti üretim verilerinin paylaşıldığı; buna göre, 2015
yılının aynı dönemine kıyasen, 2016 yılında üretimin %3 oranında azaldığı; bu
durumun piyasa fiyatlarını olumlu yönde etkilediği ve bütün piliç fiyatının 4,75 TL/kg
tutarına yükseldiği; BESD-BİR üyelerinin Cuma günü bir toplantı gerçekleştireceği;
CP Başkan Yardımcısı (…..)’in Aralık ayında ve 2017 yılının ilk çeyreğinde daha iyi
bir piyasa yapısı beklediği; BESD-BİR toplantısı akabinde yeni gelişmeleri aktarmayı
planladığı görülmektedir.
(113) Belge 44: 20.11.2016 tarihinde CP Başkan Yardımcısı (…..)’den CP eski başkanı
(…..) ile CP yetkilisi (…..)’a ve bilgi olarak ise CP CFO’su (..…)ile
‘(…..)@’ adresine gönderilen “poultry assocıatıon meetıng mınutes-1”
(BESD-BİR toplantı notları-1) konulu e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“Please fınd below some ınfo ı ve got from competıtors boss ın last Frıday
assocıatıon meetıng.
1-thıs year 9 months cmeat productıon is 2,2%less than last year same
perıod.(see my next maıl)
2-thıs year 10 months cmeat export is 10,34% less than last year same
perıod(see my next maıl)
3-maın export market is IRAQ (59%)but our export decreased by 8,24% thıs
year.(see my next mail)
19-12/155-70
40/185

4-common ıdea total cmeat productıon wıll decrease by 3% thıs year as of 31 st
dec.
5-sınce productıon ıs relatıvely low and there ıs demand from ıraq ıt ıs the fırst
tıme that cmeat prıce was ıncreased ın Q4
6-current export prıce ıs 1350-1400$/ton plus hıgh currency rate,we need to
contınue export to keep domestıc prıce at thıs level
My ımpressıon Hıgh possıbılıty to ıncrease one more step ın begınnıngof dec.
7-paw demand and export quıet ok prıce ıs around 900-1400$/ton accordıng to
spec.
8-as you know to stop use renderıng ın feed ıs hot subject, we follow and try to
convınce mınıtry to postpone the applıcatıon of thıs rule.
9-seems maın players are happy thıs year fınancıal performance of cmeat
busıness,ı ve got below ınfo;
Fırst 9 months fınancıal performance as NP
Banvıt +(…..)
Lezita +(..…)
Şen+(..…)
Beypi+(..…)
Erpiliç+(…..)….”
(114) Anılan belgede geçen ifadelerden, geçen Cuma günü BESD-BİR toplantısında CP
Başkan Yardımcısı (…..)’in rakip teşebbüs yöneticilerinden elde ettiği bazı bilgileri
aktardığı; buna göre, 2016 yılının dokuz aylık piliç eti üretimi verileri dikkate
alındığında, 2015 yılının aynı dönemine kıyasen, üretimde %2,2 oranında bir azalma
yaşandığı; 2016 yılının on aylık piliç eti ihracat verileri dikkate alındığında, 2015
yılının aynı dönemine kıyasen, ihracatta %10,34 oranında bir azalma yaşandığı;
ihracat ana piyasasının (%59 oran ile) Irak olduğu, fakat 2016 yılında ihracat
miktarının %8,24 oranında azaldığı; katılımcıların ortak kanısının, 31 Aralık itibarıyla
2016 yılı toplam piliç eti üretiminin %3 oranında azalması yönünde olduğu; piliç eti
üretiminin nispeten düşük olması ve piliç etine Irak’tan talep olması nedeniyle, yılın
son çeyreğinde -daha önceki son çeyreklere nazaran- piliç eti fiyatlarında ilk kez bir
artış yaşandığı; hâlihazırdaki ihracat fiyatının 1350-1400$/ton olduğu ve yurt içi piliç
eti fiyatlarını bu seviyede tutmak için ihracat yapmaya devam edilmesi gerektiği
yönünde karar alındığı; pençe talebi ve buna bağlı olarak ihracatının iyi durumda
olduğu ve tavuk pençe fiyatının 900-1400$/ton civarında olduğu; piyasadaki ana
oyuncuların piliç eti piyasasına yönelik olarak finansal performanslarından memnun
olduğu ve bu doğrultuda ilk dokuz aylık verilere göre, BANVİT’in (..…),
ABALIOĞLU’nun (…..), ŞENPİLİÇ’in (…..), BEYPİLİÇ’in (…..) ve ERPİLİÇ’in (…..)
üzerinde net kar elde ettiği anlaşılmaktadır.
(115) Belge 45: 01.12.2016 tarihinde CP Geleneksel Kanal Bayi Satış Genel Müdürü
(..…)’dan CP yetkilisi (…..)’e ve bilgi olarak ise CP Başkan Yardımcısı (…) ile CP
çalışanlarına gönderilen “ŞENPİLİÇ” konulu e-postada aşağıdaki ifadeler yer
almaktadır:
“Şenpiliç ile Lezita’nın yaptıkları listelerin zıtlıklarına dikkatinizi çekmek
istiyorum. Pek alışılmış bir durum değil. Birkaç istisna hariç neredeyse tamamen
farklı listeler yapmışlar.”
(116) Belge 46: 01.03.2017 tarihinde CP Ankara Bölge Satış Müdürü (…..)’dan CP çalışanı
(..…)’e ve bilgi olarak ise CP çalışanı (..…)’a gönderilen “FOOD BUSINESS NEW
PREMIUM SYSTEM” konulu e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:

19-12/155-70
41/185

“(..…) Bey merhaba,
Ek li dosya da Food Business için örnek teşkil edecek rakip güncel prim sistemi
mevcuttur. Egg de eklenerek geliştirilebilir düşüncesindeyim. Ayrıca diğer
firmalara ait Prim Sistemi açıklama şeklinde aşağıdaki gibidir.
Selamlar...
DİĞER FİRMALAR;
1. ŞENPİLİÇ;
CİRO VE TONAJ hedefleri gerçekleşme oranına göre %(…..)-%(..…) aralığında
brüt prim sistemleri bulunmaktadir. Yani sistem daha çok satışa yöneltmektedir.
Sürekli sat mantığınla oluşturulmuştur.
2. BANVİT;
Yıllık oluşturulan HEDEFLERİN %90 gerçekleşmesi durumunda özellikle
işlenmiş ürünlerde %(..…) e kadar brüt prim verilmektedir. HEDEFLER işlenmiş
ürünler,tonaj ve karlılıkla belirlenmiştir.
ÖZETLE; Tüm rakip firmalar İŞLENMİŞ ÜRÜN GRUPLARINI ön planda tutarak
prim sistemlerini güncellemiştir.”
(117) Söz konusu e-postaya istinaden, aynı tarihte, CP çalışanı (…..)’den CP Başkan
Yardımcısı (…..) ile CP yetkilisi (…..)’e iletilen e-postada aşağıdaki ifadelere yer
verilmiştir:
“(…..) Bey
Lezıtanın prım sıstemi bana Göre uygulanabılır
Cuma gunu bu konuyu gelistırelim”
(118) Belge 47: 07.03.2017 tarihinde CP Başkan Yardımcısı (…..)’den CP yetkilisi (..…)’a
ve bilgi olarak ise CP Başkanı (..…) ile CP CFO’su (..…)’ya gönderilen “2016 cmeat
productıon by company” (şirket bazında 2016 yılı piliç eti üretimleri) konulu e-postada
şu ifade yer almaktadır:
“Please fınd attached 2016 meat productıon by company (from assocıatıon)
Şenpiliç is number one last year, we ranked number 8th”
(119) Anılan belgede geçen ifadelerden, şirket bazında 2016 yılı beyaz et üretimi verilerinin
BESD-BİR’den elde edildiği; buna göre ŞENPİLİÇ’in ilk sırada ve CP’nin ise sekizinci
sırada yer aldığı anlaşılmaktadır. Söz konusu e-postanın ekindeki “2017_Temsilci
Uye Sayilari.xlsx” belgede yer alan “Dernek Tüzüğü 6. Maddeye Göre Temsilci Üye
Belirleme” başlıklı tablo içerisinde piliç eti üreticileri de dahil olmak üzere BESD-BİR
üyesi tüm teşebbüsler bazında “Ana damızlık (GPS)/dişi damızlık civciv üretimi
(adet)”, “Damızlık (PS)/dişi damızlık civciv girişi (adet)”, “Hindi Eti üretimi (ton)”, “Piliç
Eti üretimi (ton)”, (Piliç Eti + Hindi Eti Toplam” miktarları yer almaktadır. Bu
çerçevede, söz konusu miktarlar baz alınarak 2017 yılı için her bir teşebbüs bazında
temsilci üye sayısı belirlenmiştir. Anılan tablonun ekran görüntüsüne aşağıda yer
verilmektedir:
19-12/155-70
42/185

(120) Söz konusu belge, ŞENPİLİÇ’te yapılan yerinde incelemede de elde edilmiş olup,
“ŞENPİLİÇ’te Yapılan Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler” başlıklı bölümde yer
verilmektedir.
(121) Belge 48: 10.03.2017 tarihinde CP Başkan Yardımcısı (..…)’den CP yetkilisi (…..)’e
gönderilen “FW: Doc-Civciv-Kesim Rakamları” konulu e-postanın ekinde bulunan
“DOC-Civciv-Kesim Rakamları.xlsx” isimli excel tablosunun ilk sekmesinde “CP,
BANVİT, BU PİLİÇ, HAS TAVUK, BEYPİLİÇ, ER PİLİÇ, AKPİLİÇ, AYTAÇ, BAG
PİLİÇ (HANEFİ BAG), FATPİ (KAYSERİ SAMSUN), MUDURNU (PAK PİLİÇ),
ŞENPİLİÇ, AS PİLİÇ, ABALIOĞLU, KESKİNOĞLU, GEDİK, EGE TAV, AB PİLİÇ,
AKYEM (BEYZA), YUMTA, GARİP TAV, ŞAHİN TAV, PİLYEM, TAT TAV, ÖZNESİL,
SEHER TAV.” isimli satırlarda 2013 yılının 47. haftasından 2017 yılının sekinci
haftasına kadar her bir hafta bazında CP ile yukarıda sayılan teşebbüslerin civciv
giriş miktarları yer almakta olup, aşağıda ekran görüntüsü sunulmaktadır20:

20 Anılan sekmedeki veriler oldukça hacimli olduğundan ve gerekçeli kararda bir bütün olarak söz
konusu verilere yer verilmesi mümkün olmadığından, 2013-2017 dönemi arasındaki veriler gizlenerek
ekran görüntüsü sunulmuştur.
19-12/155-70
43/185

(122) Anılan tablonun ikinci sekmesinde ise, 2013 yılının 47. haftasından 201721 yılının 8.
haftasına kadar bölge bazında haftalık toplam civciv girişi verilerine ve aynı zamanda
2014 yılının ilk haftasından 201722 yılının 15. haftasına kadar toplam piliç eti üretim
miktarı projeksiyonlarına yer verilmekte olup, ekran görüntüsü aşağıda yer
almaktadır23:

21 Söz konusu sekmedeki veriler incelendiğinde, 2017 yılına ilişkin verilerin sehven 2016 yılı verileri
olarak yazıldığı anlaşılmıştır.
22 Söz konusu sekmedeki veriler incelendiğinde, 2017 yılına ilişkin verilerin sehven 2016 yılı verileri
olarak yazıldığı anlaşılmıştır.
23 Anılan sekmedeki veriler oldukça hacimli olduğundan ve gerekçeli kararda bir bütün olarak söz
konusu verilere yer verilmesi mümkün olmadığından, 2013-2017 dönemi arasındaki veriler gizlenerek
ekran görüntüsü sunulmuştur.
19-12/155-70
44/185

(123) Anılan tablonun üçüncü sekmesinde ise, 2014 yılının ilk haftasından 2017 yılının 15.
haftasına kadar her bir hafta bazında söz konusu teşebbüslerin piliç kesim
miktarlarına yer verilmekte olup, ekran görüntüsü aşağıda yer almaktadır24:

24 Anılan sekmedeki veriler oldukça hacimli olduğundan ve gerekçeli kararda bir bütün olarak söz
konusu verilere yer verilmesi mümkün olmadığından, 2014-2017 dönemi arasındaki veriler gizlenerek
ekran görüntüsü sunulmuştur.
19-12/155-70
45/185

(124) Belge 49: 16.01.2017 tarihinde CP çalışanları arasında iletilen “BEYPİLİÇ” konulu e-
postanın ekinde rakip fiyatlarının karşılaştırmasının yer aldığı tablo bulunmaktadır:
19-12/155-70
46/185

(125) Belge 50: 01.04.2017 tarihinde CP yetkilisi (..…)’ten CP çalışanları (..…),(…..) ve
(…..)’a gönderilen “FW: BEYPİLİÇ” konulu e-postada aşağıdaki ifadeler yer
almaktadır:
“Arkadaşlar,
Tt fiyatı yukseldi, bu haftaki fiyatları öncelikle BUTUN PİLİÇ DÖKME-POŞETLİ
biftek-pirzola-kanat grubunda çok daha iyi fiyat vermeliyiz.Malımız yok bizde
değil kimsede yok.Ona göre fiyat vericeğiz.Aksiyon yapacaksak sadece ve
sadece kalan mal bilgisini önceden bilgisini alıp(ne kalıyor,kalır ?)ona göre
beraber karar verip yapacağız.Şuan butun piliç karlı o yüzden aksiyon butun
piliçte yapabiliriz ama makul mantıklı en doğru fiyatı yakalayarak yapacağız.
Baştaki veridğiniz fiyatı ne kadar yuksekte tuturasak o kadar aksiyon fiyatın da
az oynama şansımız olur ve ona göre bir kazancımız olur.Şuan tam sırası butun
piliç özellikle dökme ve poşetliye yukleneceğiz.
Duyduğunuz fiyata değil gördüğünüz fiyata inanın LÜTFEN.
BU HAFTAYI BU AYLARI ÇOK İYİ DEĞERLEDİRELİM HEP BERABER.
Ödemeleri de aynı bu şekilde daha da sıkarak takip edeceğiz.Şuan terbiye
edemezsek mal varken hiç bir şey yapamayız…”
(126) Belge 51: 23.07.2017 tarihinde CP Başkan Yardımcısı (…..)’den CP yetkilisi (..…)’a
ve bilgi olarak ise CP Başkanı (…..), CP CFO’su (…..) ve CP yetkilileri (…..) ile
(…..)’e gönderilen “poultry assocıatıon meetıng ımportant notes” (BESD-BİR önemli
toplantı notları) konulu e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“Please note that I partıcıpated poultry assocıatıon board member meetıng on
Frıday(21 stjuly) ın istanbul divan hotel.
BEYPİLİÇ-MR (..…)
ERPİLİÇ-MR (..…)
ŞENPİLİÇ-MRS (..…)
BANVİT-brf-MR (…..) (together wıth MR (..…))
CP-MR (..…)
were joıned to the meetıng.MR (..…)introduced (..…),new CEO of banvit and
help him to follow the subjects dıscussed.
19-12/155-70
47/185

Some important notes from meetıng are as below;
1-total cmeat productıon ın Turkey ıncreased by 10,7% ın fırst 5 months of 2017
compared wıth 2016
2-ın fırst 5 month export ıncreased by 25%(mainly to IRAQ) whereas domestıc
consumptıon ıncreased by 7,8%
3-even ımportant % supply ıncrease prıce level also ıncreased why?dıscussed
–because of last 2 year there was no growth.
4-they saıd depend on only IRAQ market ıs dangerous but ıt ıs dıffıcult to
produce small chıcken in low cost to export GCC market and to export to
JAPAN stıll far away subject.
But anyway they regulate theır surplus productıon wıth IRAQ market currently.!!
5-they all saıd they grew by 10-13% thıs year and happy wıth theır fınancıal
sıtuatıon so far ın thıs year.
6-2-3 weeks ago competıtıon board staff vısıt them suddenly ın the mornıng
same day same time and checked theır computer and all mails agaın lıke last
time,they worry for thıs (LUCKILY THEY DID NOT COME TO VISIT US THIS
TİME-maybe they select fırst 5-6 company!!!)…”
(127) Anılan belgede geçen ifadelerden, 21 Temmuz 2017 tarihinde İstanbul Divan Otel’de
BEYPİLİÇ, ERPİLİÇ, ŞENPİLİÇ, BANVİT ve CP yetkililerinin katılımıyla
gerçekleştirilen toplantıda alınan önemli notların aktarıldığı; buna göre, 2017 yılının
ilk beş aylık toplam yurt içi piliç eti üretimi verileri dikkate alındığında, 2016 yılının
aynı dönemine kıyasen, üretimde %10,7 oranında bir artış yaşandığı; 2017 yılının ilk
beş ayında, yurt içi tüketim miktarı %7,8 oranında artarken, (ağırlıklı olarak Irak’a
gerçekleştirilen) ihracatın da %25 oranında arttığı; arz artışına karşın fiyatların neden
yükseldiğinin tartışıldığı, bu bağlamda fiyat artışının nedeninin son iki yılda herhangi
bir büyüme gerçekleşmemesine bağlandığı; katılımcıların, yalnızca Irak’a ihracat
yapmasının tehlikeli olduğu, fakat Körfez İşbirliği Konseyine üye ülkelerin
piyasalarına az maliyetle küçük piliç üreterek ihracat yapmanın ve benzer şekilde
Japonya’ya ihracat yapmanın zor olduğunun konuşulduğu; ama yine de fazla
üretimlerini Irak pazarına atarak düzenledikleri; katılımcı şirketlerin 2017 yılında %10-
13 oranında büyüdüğü ve 2017 yılında da finansal durumlarından memnun oldukları
anlaşılmaktadır. Bunun yanı sıra, anılan belgeden, CP Başkan Yardımcısı (…..)’in,
Kurum meslek personeli tarafından iki üç hafta önce BEYPİLİÇ, ERPİLİÇ, ŞENPİLİÇ
ve BANVİT’te yaptığı yerinde incelemeye dikkat çekerek, anılan dönemde CP’de
yerinde inceleme yapılmamasından dolayı şanslı olduklarını dile getirdiği; bu
bağlamda, en büyük beş altı şirketin yerinde inceleme için seçilmiş olabileceğini
belirttiği görülmektedir.
I.3.9. EGE-TAV’da Yapılan Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(128) Belge 52: 10.10.2016 tarihinde ABALIOĞLU Broiler25 Üretim Müdürü (…..)
tarafından CP çalışanı (…..), EGE-TAV çalışanları (…..),(..…) ve (..…), GEDİK
çalışanı (..…), BANVİT çalışanı (…..) ve ABALIOĞLU çalışanı (…..) ile
KESKİNOĞLU çalışanları (…..) ve (…..)’ya gönderilen “FW: EGE ENTG TOP
TUTANAKLARI GENEL.xls” konulu e-posta, 11.10.2016 tarihinde EGE-TAV çalışanı
(..…) tarafından ‘(…..)@’ adresine ve EGE-TAV çalışanları
(..…),(…..),(…..) ve (..…)’a iletilmiştir. Söz konusu e-postanın “EGE ENTG TOP
TUTANAKLARI GENEL.xls” başlıklı ekinde, Nisan 2016 ile Ağustos 2016 dönemleri
arasında ABALIOĞLU, KESKİNOĞLU, GEDİK, BANVİT, EGE-TAV ve CP’nin aylık

25 Etlik piliç.
19-12/155-70
48/185

bazda kapasite, performans ve finansal verileri yer almakta olup, aşağıda bir örneği
sunulmaktadır:

(129) Belge 53: 14.11.2016 tarihinde ABALIOĞLU çalışanı (..…) tarafından CP çalışanı
(..…), EGE-TAV çalışanları (…..),(…..) ve (..…), GEDİK çalışanı (…..), BANVİT
çalışanı (…..), KESKİNOĞLU çalışanı (…..) ile ‘(…..)@’ adresine
gönderilen “EGE ENTG TOP TUTANAKLARI GENEL.xls” konulu e-posta, aynı tarihte
EGE-TAV çalışanı (…..) tarafından EGE-TAV Veteriner Hekimi (…..)’e iletilmiştir. Söz
konusu e-postanın “EGE ENTG TOP TUTANAKLARI GENEL.xls” başlıklı ekinde
Nisan 2016 ile Ekim 2016 dönemleri arasında ABALIOĞLU, KESKİNOĞLU, GEDİK,
19-12/155-70
49/185

BANVİT, EGE-TAV ve CP’nin aylık bazda kapasite, performans ve finansal verileri
yer almakta olup, aşağıda bir örneği sunulmaktadır:

(130) Belge 54: ABALIOĞLU çalışanı (…..) tarafından EGE-TAV çalışanları, PAKTAVUK
çalışanları, HASTAVUK çalışanları, EMRE PİLİÇ çalışanları ile ‘(..…)@’,
‘sevkiyat@’, (..…)@’ adreslerine gönderilen 01.04.2017
tarihli e-postada 02.04.2017 tarihli ABALIOĞLU fiyat listesinin; 27.10.2016 tarihli e-
postada 30.10.2016 tarihli ABALIOĞLU fiyat listesinin; 13.10.2016 tarihli e-postada
16.10.2016 tarihli ABALIOĞLU fiyat listesinin; 07.10.2016 tarihli e-postada
09.10.2016 tarihli ABALIOĞLU fiyat listesinin; 29.09.2016 tarihli e-postada
30.09.2016 tarihli ABALIOĞLU fiyat listesinin; 27.09.2016 tarihli e-postada
28.09.2016 tarihli ABALIOĞLU fiyat listesinin; 20.09.2016 tarihli e-postada
19-12/155-70
50/185

21.09.2016 tarihli ABALIOĞLU fiyat listesinin; 27.08.2016 tarihli e-postada
29.08.2016 tarihli ABALIOĞLU fiyat listesinin; 10.08.2016 tarihli e-postada
11.08.2016 tarihli ABALIOĞLU fiyat listesinin; 04.08.2016 tarihli e-postada
05.08.2016 tarihli ABALIOĞLU fiyat listesinin; son olarak 27.07.2017 tarihli e-postada
28.07.2016 tarihli ABALIOĞLU fiyat listesinin söz konusu alıcılarla paylaşıldığı
görülmektedir. Alıcılar arasında bulunan EGE-TAV çalışanı (..…)’nın 01.04.2017
tarihli e-posta hariç olmak üzere, kendisine gelen ve ABALIOĞLU fiyat listelerini
içeren e-postaları, fiyatların uygulanma tarihlerinden önce EGE-TAV Civciv
Departmanı çalışanı (..…), EGE-TAV Et Departmanı çalışanı (..…), EGE-TAV
çalışanları (..…),(..…) ve (..…); bilgi olarak ise EGE-TAV Satış ve Pazarlama Birimi
çalışanı (..…)’e ilettiği görülmektedir.
(131) Belge 55: 07.03.2017 tarihinde, ERPİLİÇ çalışanı (…..)’ten EGE-TAV Yem Ar-Ge ve
Kalite Müdürü (…..)’a “Entegrasyon Bazında Haftalık Broiler Performans Sonuçları
2017- 7-8-9. Hafta (3).xlsx” konulu e-posta gönderilmiştir. Bunun üzerine ilgili e-
postanın aynı tarihte EGE-TAV Yem Ar-Ge ve Kalite Müdürü (..…)tarafından EGE-
TAV Veteriner Hekimi (…..)’e, bilgi olarak ise EGE-TAV Üretim Müdürü (…..)ve EGE-
TAV çalışanı (…..)’a iletildiği görülmektedir. Söz konusu e-postada şu ifadelere yer
verilmektedir:
“Merhaba,
Erpiliç’ten (…..) Bey’in göndermiş olduğu entegrasyon Broiler performansları
ekte verilmiştir.”
(132) Söz konusu e-postanın ekinde bulunan excel tablosunun birinci sekmesinde
aşağıdaki veriler yer almaktadır:

19-12/155-70
51/185

(133) Söz konusu e-postanın ekinde bulunan excel tablosunun ikinci sekmesinde ise
aşağıdaki veriler yer almaktadır:

19-12/155-70
52/185

(134) Belge 56: GEDİK Saha Organizasyon Sorumlusu (..…) tarafından gizlenmiş alıcılara
gönderilen 04.04.2017 tarihli e-postada, 03.04.2017 tarihli GEDİK fiyat listesinin;
14.03.2017 tarihli e-postada, 13.03.2017 tarihli GEDİK fiyat listesinin; 01.03.2017
tarihli e-postada, 28.02.2017 tarihli GEDİK fiyat listesinin; 10.02.2017 tarihli e-
postada, 10.02.2017 tarihli GEDİK fiyat listesinin; 06.01.2017 tarihli e-postada,
06.01.2017 tarihli GEDİK fiyat listesinin; 20.12.2016 tarihli e-postada, 19.12.2016
tarihli GEDİK fiyat listesinin; 14.11.2016 tarihli e-postada, 13.11.2016 tarihli GEDİK
fiyat listesinin; 31.10.2016 tarihli e-postada, 30.10.2016 tarihli GEDİK fiyat listesinin;
22.08.2016 tarihli e-postada, 18.08.2016 tarihli GEDİK fiyat listesinin; 01.08.2016
tarihli e-postada, 29.07.2016 tarihli GEDİK fiyat listesinin paylaşıldığı tespit edilmiştir.
Yine GEDİK Saha Organizasyon Sorumlusu (..…) tarafından EGE-TAV çalışanları
(…..), (..…) ve (…..)’ya gönderilen 23.01.2017 tarihli e-postada, 22.01.2017 tarihli
GEDİK fiyat listesinin; 17.10.2016 tarihli e-postada, 16.10.2016 tarihli GEDİK fiyat
listesinin; 27.07.2016 tarihli e-postada, 27.07.2016 tarihli GEDİK fiyat listesinin
paylaşıldığı; 15.08.2016 tarihli e-postada ise 10.08.2016 tarihli GEDİK fiyat listesinin
sadece EGE-TAV çalışanı (..…)’ya gönderildiği görülmektedir. Anılan e-postaların
tümü herhangi bir ekleme yapılmaksızın EGE-TAV çalışanı (..…) tarafından EGE-
TAV çalışanları (..…), (..…), (..…), (..…), (..…) ve (..…)’e iletilmiştir. Bunların yanı
sıra, GEDİK Saha Organizasyon Sorumlusu (…..) tarafından EGE-TAV çalışanları
(..…), (..…) ve (…..)’ya gönderilen 14.07.2017 tarihli e-postada, 13.07.2017 tarihli
GEDİK fiyat listesinin paylaşıldığı; anılan e-postanın 24.07.2017 tarihinde EGE-TAV
çalışanı (..…) dan EGE-TAV çalışanı (..…)’e iletildiği görülmektedir.
(135) Belge 57: 10.04.2017 tarihinde ABALIOĞLU çalışanı (…..) tarafından, GEDİK,
BANVİT, EGE-TAV ve KESKİNOĞLU çalışanlarına “Ege Ent. Top.xlsx” konulu e-
posta gönderilmiştir. Bunun üzerine ilgili e-postanın 14.04.2017 tarihinde EGE-TAV
19-12/155-70
53/185

çalışanı (..…) tarafından EGE-TAV Üretim Müdürü (…..), EGE-TAV Veteriner Hekimi
(…..) ve EGE-TAV Yem Ar-Ge ve Kalite Müdürü (…..)’a iletildiği görülmektedir. İlgili
e-postanın ekinde yer alan excel tablosunun ilk sekmesinde aşağıdaki veriler yer
almaktadır:

(136) Anılan excel tablosunun ikinci sekmesinde aşağıdaki veriler yer almaktadır:

19-12/155-70
54/185

(137) Anılan excel tablosunun üçüncü sekmesinde aşağıdaki veriler yer almaktadır:

19-12/155-70
55/185

(138) Söz konusu e-postanın ekinde bulunan excel dokümanının “Toplantı Notları” başlıklı
dördüncü sekmesinde ise “BÖLGEMİZDE 100 BİN METRE KARE KÜMES HAS
TAVUK VE BUPİLİCE KAYMIŞTIR.” ifadesi bulunmaktadır.
(139) Belge 58: 23.05.2017 tarihinde ABALIOĞLU çalışanı (..…) tarafından GEDİK
çalışanı (..…), BANVİT çalışanları (…..) ve (…..), EGE-TAV çalışanı (..…) ile
‘(…..)@’ adresine; bilgi olarak ise ABALIOĞLU çalışanları (..…) ve
(..…)’e gönderilen “Ege Ent. Top..xlsx” konulu e-posta 24.05.2017 tarihinde EGE-
TAV çalışanı (…..) tarafından EGE-TAV Veteriner Hekimi (…..) ve EGE-TAV Üretim
Müdürü (..…)’ye iletilmiştir. Söz konusu e-postanın ekinde bulunan “Ege Entg
Top..xlsx” başlıklı excel dokümanının birinci sekmesinde aşağıdaki veriler yer
almakta olup, aşağıda bir örneği sunulmaktadır:

(140) Söz konusu e-postanın ekinde bulunan excel dokümanının ikinci sekmesinde ise
aşağıdaki veriler yer almaktadır:

19-12/155-70
56/185

(141) Söz konusu e-postanın ekinde bulunan excel dokümanının üçüncü sekmesinde
aşağıdaki veriler yer almaktadır:

19-12/155-70
57/185

19-12/155-70
58/185

(142) Söz konusu e-postanın ekinde bulunan excel dokümanının “Toplantı Notları” başlıklı
dördüncü sekmesinde ise “BÖLGEMİZDE 100 BİN METRE KARE KÜMES HAS TAVUK
VE BUPİLİCE KAYMIŞTIR.” ifadesi bulunmaktadır.
(143) Belge 59: EGE-TAV Üretim Müdürü (..…)’nün26 bilgisayarından alınan “2014 yılı
kapasiteleri” başlıklı excel dokümanında BANVİT, BEYPİLİÇ, ERPİLİÇ, CP,
ABALIOĞLU, KESKİNOĞLU, MUDURNU, GEDİK ve ŞENPİLİÇ’in 2014 yılı piliç kesim
kapasite verilerine yer verilmektedir:
Firmalar Piliç/saat
Toplam
Piliç/saat
2 vardiya
15 saat
piliç/gün

Banvit
(…..) (..…) (…..) Banvit bu günler (..…)
piliç/gün kesiyormuş.
Elazığ kesimhanesi de
(..…) Piliç/saat olarak
yaz sonuna
hazırlanıyor. Kümes
yokluğundan ilk olarak
(..…) piliç/gün olarak
kesime
başlayacaklarmış.
(..…)
(….)
Bey-pi (..…) (..…) (..…)

Erpiliç (…..) (..…) (..…)

C.P
(..…) (…..) (..…)

(…..)

(..…)

(..…)

Abalıoğlu (…..) (..…) (..…)

Keskinoğlu
(…..) (..…) (…..)
(..…)
Mudurnu (..…) (…..) (..…)

Gedik (…..) (..…) (..…)

Şenpiliç
(…..) (…..) (..…)
(…..)

I.3.10. GARİP’te Yapılan Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(144) Belge 60: 14.09.2012 tarihinde ŞENPİLİÇ Doğu Anadolu–Akdeniz Bölge Müdürü (…..)
tarafından GARİP Genel Müdürü (..…)’a gönderilen “FW: RAKİP LİSTELER” konulu e-
postanın ekinde “12.09.2012 MUDURNU FİYAT LlSTESİ[1].pdf; 016-14.09.2012
ERPİLİC FİUAY LİSTESİ PERAKENDE.pdf; BANVİT PER- KAMP. LİSTE 6-

26 Anılan şahsın, 2014 yılında ŞENPİLİÇ yöneticisi konumunda olduğu bilinmektedir.
19-12/155-70
59/185

11.09.2012.xls; beypilic.pdf; BUPİLİÇ TAZE FİYAT LİSTESİ – 16 09 2012[1].pdf;
KESKİNOGLU 11-09-2012 TARİHLİ LİSTE.xls; beypiliç.pdf” isimli fiyat listelerinin
bulunduğu anlaşılmaktadır.
(145) Belge 61: 29.10.2013 tarihinde, ŞENPİLİÇ Doğu Anadolu Bölge Müdürü (..…)
tarafından GARİP Genel Müdürü (…..)’a gönderilen “FW: RAKİP LİSTELER” konulu e-
postanın ekinde “28.10.2013 MUDURNU FİYAT LİSTESİ.pdf; 023 01.11.2013 ER PİLİÇ
LİSTE.pdf; 30.10.2013 Lezita Taze Piliç Eti Fiyat Listesi.pdf; 30.10.2013 Lezita
Dondurulmuş, Piliç Eti Fiyat Listesi.pdf; Hastavuk 25.10.2013 BAYI LISTE (TAZE).pdf;
BANVİT 44. HAFTA FİYAT LİSTESİ.xIsx; 30.10.2013 CP fiyat listesi.pdf; 30.10.2013
KESKİNOGLU 300 NOLU TAZE ŞOKLU FİYAT LİSTESİ.xls” isimli fiyat listelerinin
bulunduğu anlaşılmaktadır.
(146) Belge 62: 22.07.2017 tarihinde GARİP Bayi Satış Yöneticisi (…..) tarafından GARİP
Genel Müdürü (..…) ve GARİP Satış Müdürü (…..)’a gönderilen “liste çalışma” konulu e-
postanın ekinde yer alan “23-07-2017 FİYAT LİSTESİ.xls” başlıklı belgede GARİP ile
ŞENPİLİÇ fiyat listelerinin karşılaştırılarak ürün bazında iki teşebbüs arasındaki fiyat
farkının ne kadar olduğunun tespit edildiği görülmektedir:
19-12/155-70
60/185

I.3.11. HASTAVUK’ta Yapılan Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(147) Belge 63: 31.10.2014 tarihinde HASTAVUK Pazarlama Müdürü (..…) tarafından
HASTAVUK Genel Müdürü (…..)’e gönderilen “FW: Erpiliç ve Beypiliç Bütün Piliç İlave
Hk.” konulu e-postada aşağıdaki ifadeler bulunmaktadır:
“(..…) Bey Merhaba;
19-12/155-70
61/185

Erpiliç 30.10.2014 Tarihli Faturalardan Itibaren Butun Pilic Group (..…) Iskonto
Uygulanacaktır.
Beypiliç Sayin Bayimiz, 31 Ekim 2014 Tarihinden itibaren ikinci bir yaziya kadar
taze ve dondurulmus butun piliç urunlerine (acik, poşetli ve tabakli) %(..…) iskonto
yapilacaktir”
(148) Belge 64: HASTAVUK Genel Müdürü (..…)’in ajandasından alınan 16.01.2015 tarihli
“Pazarlama Yönetim Toplantısı” notlarında aşağıdaki ifade yer almaktadır:
“…Rakiplerden daha düşük fiyata mal satılmayacak…”
(149) Belge 65: 28.02.2015 tarihinde HASTAVUK çalışanı (…..)’dan HASTAVUK Pazarlama
Müdürü (…..)’a ve bilgi olarak ise HASTAVUK çalışanı (..…)’a iletilen “PİYASA BİLGİSİ”
konulu e-postada aşağıdaki ifadeler bulunmaktadır:
“(…..) BEY; SON İKİ GÜNDÜR PİYASADAKİ BÜTÜN PİLİÇ FİYATLARI GERİ
GELMİŞTİR. BUNA GÖRE
LEZİTA: 4,05-4,10
BEY PİLİÇ: 4,05-4,10
ER PİLİÇ: 4,10
ŞEN PİLİÇ: 4,10
AYTAÇ: 3,90-4,00
BU PİLİÇ: 3,90-4,00
KESKİNOĞLU: 4,05-4,10
GİBİ FİYATLAR BULUNMAKTADIR… BEN GELDİĞİMDEN BERİ PİYASADA
GÖREMEDİĞİM BEY PİLİÇ, KESKİNOĞLU VE BANVİT GİBİ FİRMALARIN
MÜDÜRLERİ MÜŞTERİ DOLAŞIP FİYAT VERMEKTEDİR. ÖZELİKLE LEZİTANIN
PLASİYERLERİ BİZİ VE BİZİM İYİ ÇALIŞTIĞIMIZ MÜŞTERİLERİ HEDEF
ALARAK, BİZİM DERDİMİZ HAS TAVUK ŞEKLİNDE SÖYLEMLERİ
BULUNMAKTADIR. SON İKİ AYDIR VERDİĞİMİZ MÜCADELE VE DİĞER
FİRMALARIN TONAJVE MÜŞTERİ KAYIPLARINA İSTİNADEN BU
FİRMALARDAN AGRESİF BİR FİYAT POLİTİKASI İZLEMELERİNE SEBEP
OLMUŞTUR… HEM BÜYÜME HEDEFİMİZİ GERÇEKLEŞTİRMEK HEMDE
MÜŞTERİ KAYBI YAŞAMAMAK ADINA BİZİMDE PİYASAYA AYAK
UYDURMAMIZ GEREKTİĞİNİ DÜŞÜNÜYOR VE DESTEKLERİNİZİ
BEKLİYORUM.”
(150) Belge 66: “RAKİP FİRMA FİYAT KARŞILAŞTIRMA RAPORU 13.03.2016 TARİHLİ
FİYAT LİSTELERİ” başlıklı dokümanda, HASTAVUK’un kendi fiyatlarını BUPİLİÇ,
GEDİK, BANVİT, BEYPİLİÇ, ERPİLİÇ, ŞENPİLİÇ ve ABALIOĞLU’nun fiyatlarıyla
karşılaştırdığı görülmektedir:
19-12/155-70
62/185

(151) Belge 67: 14.07.2016 tarihinde (..…) bayisi yetkilisi (..…) tarafından HASTAVUK
Pazarlama Müdürü (…..)’a ve bilgi olarak ise HASTAVUK Genel Müdürü (…..)’e
gönderilen “Yeni Fiyat Listesi” konulu e-postada şu ifadeler yer almaktadır:
“…Biz kendimizi Hastavuğa anlatamıyoruz maalesef Konya’da bugüne kadar
bayiliğini bıraktığım firma depo açıp bizle her türlü çirkin rekabete girmesine ve ilk
görüşmemizde böyle bir durumda gereken destek verilecektir taahhüdünüz ortada
iken; sizden özel bir destek gelmemesine rağmen Mart sonu itibariyle piyasadan
onları silmişken nisan ayındaki fiyat politikalarınızla onlara can suyu verdiniz ve
piyasamıza girmelerini sağladınız biz şimdi tekrar toparlanma ve kayıplarımızı telafi
etme trendine girmişken yaptığınız yeni listeyle onlara yeniden can suyu vermiş
olacaksınız. Bizim poşetli piliçte Erpiliç, Beypiliç, Banvit, Lezita, Gedik ve Bakpiliç
fiyat geçmemişken fiyat geçme şansımız hiç yok. Bu bizim için intihardır ve bunu
yapmamızı bizden istemeyin. Sizden bu kararınızı gözden geçirmenizi ve en
azından Konya Bayiliği için gerekeni yapmanızı önemle arz ederiz.”
(152) Bunun üzerine aynı tarihte HASTAVUK Pazarlama Müdürü (..…)’tan (…..) bayisi yetkilisi
(…..)’a ve bilgi olarak ise HASTAVUK Genel Müdürü (…..)’e gönderilen cevabi e-
postada şu ifadeler geçmektedir:
“TALEBİNİZİ DEĞERLENDİRDİK. BEKLENTİNİZİ ANLIYORUM. LAKİN
MALUMUNUZ RAMAZAN AYI BEKLENTİLERİN ÇOK ALTINDA GERÇEKLEŞTİĞİ
GİBİ HAZİRAN İÇERİSİNDE 4 ADET ZİNCİRLEME İNDİRİM LİSTELERİ
YAYINLADIK. 4 AYDA GELEBİLDİĞİMİZ NOKTA HEMEN ERİDİ VE TAHMİN
EDECEĞİNİZ ÜZERE HAZİRAN SONU ZARAR RAKAMLARINI TABLOLARDA
GÖRMEYE BAŞLADIK. ŞİMDİ YENİ YENİ TÜM SEKTÖRÜN HAREKETİ
MEVCUTKEN SEYİRCİ KALMAMIZI İSTEMENİZ UYGUN DEĞİL. ZİRA BİZ EN
BAŞINDAN BERİ FİYATLA VAR OLMAK İSTEMEDİĞİMİZİ DEFAATEN İFADE
ETTİK. VE UYGULADIĞIMIZ LİSTE PİYASADAN KOPUK, REKABET ŞANSI
OLMAYAN RAKAMLARI İÇERMİYOR…”
19-12/155-70
63/185

(153) Akabinde, aynı tarihte (…..) bayisi yetkilisi (…..) tarafından HASTAVUK Pazarlama
Müdürü (..…)’a ve bilgi olarak ise HASTAVUK Genel Müdürü (..…)’e gönderilen cevabi
e-postada ise aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“…Şenpiliç 4,95 Erpiliç 4,75 Banvit 4,95 Gedik 4,90 ken biz kaça satacağız. Bunun
hiç uygulanabilirliği yok. Ama siz diyorsanız ki siz kimsiniz kardeşim benim malım
bu fiyatım bu ister satın ister satmayın biz de eyvallah deriz problem yok. Buradaki
piyasadan biz 1 siz 6 kazanacaksınız bu durumda kaybedilecek piyasa bizden çok
sizi ilgilendirir siz bilirsiniz…”
(154) Belge 68: 24.07.2016 tarihinde HASTAVUK çalışanı (…..) tarafından HASTAVUK
çalışanları (…..),(…..) ve (…..)’e ve bilgi olarak ise HASTAVUK Genel Müdürü (..…) ile
HASTAVUK Pazarlama Müdürü (…..)’a gönderilen “(..…)30.hafta” konulu e-postanın
ekinde yer alan dokümanda aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
“…
3- Yorumlar:
-Şen piliçte Göğüs grubunda yükseliş but grubunda düşüş var.
-Bu hafta piyasaların toparlanacağını düşünüyorum. Ay sonuna yaklaşmamız
nedeniyle bayi tonaj primi teşvik edilerek alımları arttırmaya çalışacağız.”
(155) Belge 69: 02.10.2016 tarihinde HASTAVUK çalışanı (..…) tarafından HASTAVUK
Pazarlama Müdürü (..…)’a gönderilen ve HASTAVUK çalışanları (…..), (..…), (..…),
(..…) ile (…..)’in bilgi tutulduğu “03-07.10.2016 tarihleri arası faaliyet raporu (..…)”
konulu e-postanın ekinde yer alan dokümanda aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
“…
3- BİREYSEL YORUMLAR:
Bayilerimde son listemizde özellikle bütün piliç fiyatı ile ilgili sıkıntı ve sitem var. 25
listesinde Şen bir ayar çekmiş ve düşürmüştü ancak son listesi 28’inde
dokunmamıştı ancak gönderemesek de diğer firmaların bütün piliç fiyatına göre
makası biraz daraltmamız gerekiyordu kanısındayım.”
(156) Belge 70: 16.10.2016 tarihinde HASTAVUK çalışanı (…..) tarafından HASTAVUK
Pazarlama Müdürü (..…)’a ve bilgi olarak ise HASTAVUK Genel Müdürü (..…) ile
HASTAVUK çalışanları (..…) ve (..…)’ya gönderilen “17-21.10.2016 tarihleri arası
faaliyet raporu (..…)” konulu e-postanın ekinde yer alan dokümanda aşağıdaki ifadelere
yer verilmektedir:
“…
3- BİREYSEL YORUMLAR:
16 Ekim listemizde bütün piliç liste fiyatımız ve kanatta bir indirim yapmamamız
bayilerin tepkisini çekmektedir. Şenpiliç uygulamaları ile piyasada üzerimize
oynamaktadır, bayilerimizin cevap vermekte sıkıntı çektikleri bu süreçte birde
sipariş dışı ürün gönderme uygulamamız aramızdaki gerginliği daha da
arttırmaktadır. Şahsi düşüncem bu hafta haftanın ürününe bütün ve poşetli piliç için
%(..…) iskonto vermektir. Ürünü veremesekte en azından piyasa koşullarında
bayinin yanında olduğumuzu bu uygulamamız gösterecektir düşüncesindeyim.”
(157) Belge 71: 16.10.2016 tarihinde HASTAVUK çalışanı (..…) tarafından HASTAVUK
Pazarlama Müdürü (..…)’a ve bilgi olarak ise HASTAVUK Genel Müdürü (..…) ile
HASTAVUK çalışanları (..…) ve (..…)’ya gönderilen “Haftalık Faaliyet Raporu hk.”
konulu e-postanın ekinde yer alan dokümanda aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
19-12/155-70
64/185

“…
GEÇEN HAFTA:
…
Fiyat anlamında dönüş bekleyen tonajlı müşteriler ile orta yol henüz bulunamadı.
Şen Piliç ve CP'nin yeni liste bütün piliç fiyatlarından sonra aramızda iyice fark
oluşmuş durumda. (Özellikle bu müşteriler için)
…
Bütün piliçteki rakip aksiyonlara karşı yeni listemiz direkt dağıtım olarak poşetli
piliçte bizi zorlayacaktır ki (..…) bu haftaki Bursa'da olacak aksiyonlara karşı bütün
piliç siparişlerini kısacaktır diye düşünüyorum…”
(158) Belge 72: 16.10.2016 tarihinde HASTAVUK çalışanı (..…) tarafından HASTAVUK
Pazarlama Müdürü (..…)’a ve bilgi olarak ise HASTAVUK Genel Müdürü (..…) ile
HASTAVUK çalışanları (..…) ve (..…)’ya gönderilen “42. HAFTA FAALİYET RAPORU
HK” konulu e-postanın ekinde yer alan dokümanda aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
“…
BAYİ DEĞERLENDİRMESİ: Şen piliç Yeni liste yapmasına rağmen bizim ve diğer
firmaların gerek bütün piliç gerekse göğüs grubunda çok aşağıda kalmıştır. Bu hafta
içerisinde hafta sonuna doğru Şen piliçten bir dengeleme listesi gelebilir
kanaatindeyim özellikle bütün piliçte, ancak bu süreçte özellikle bölge müdürlüklerinin
olduğu bölgelerde
bayi satışlarımız ciddi anlamda düşecektir…”
(159) Belge 73: 22.01.2017 tarihinde HASTAVUK çalışanı (..…) tarafından HASTAVUK
Pazarlama Müdürü (..…)’a ve bilgi olarak ise HASTAVUK Genel Müdürü (..…) ile
HASTAVUK çalışanları (..…) ve (..…)’ya gönderilen “Haftalık Faaliyet Raporu” konulu e-
postanın ekinde yer alan dokümanda aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
“…
GEÇEN HAFTA - BİREYSEL YORUMLAR
…Müşterilerimizi yaptığımız aksiyonlarla küstürmemeye çalışıyoruz. Banvit, CP ve
Şenpiliç agresif fiyatlar ile geçen hafta bizi fazlaca yordu ve agresif fiyat yapıları
devam etmektedir. Gerek bütün piliçte gerekse parça ürünlerde bu yapıları devam
etmektedir.
…
Şu zamana kadar ikili ilişkilerimiz ile performans göstermeye çalıştık. Kendileri
Hastavuk farkına, kalitesine saygı duyup aradaki 15-20 kuruşları görmemekteler
fakat bu fark 55-60 kuruşlara çıkınca kendileri yoğun tepki gösterdiler ki Banvit'te
geçen hafta tabiri caizse tepkilerin tuzu biberi oldu.
Aldığımız ilave %(..…) iskonto ile Cuma günü 15,Cumartesi 25 ton ürün çıkışı
yaptık. Fakat Şen'in yeni listesi,Banvit ve CP'nin agresif tutumu bu hafta yine sıkıntı
yaratabilir. Yine elimizden gelenin en iyisini yapmaya çalışacağız.”
(160) Belge 74: 22.01.2017 tarihinde HASTAVUK çalışanı (..…) tarafından HASTAVUK
Pazarlama Müdürü (..…)’a ve bilgi olarak ise HASTAVUK Genel Müdürü (..…) ile
HASTAVUK çalışanları (..…) ve (..…)’ya gönderilen “4. hafta faaliyet raporu hk” konulu
e-postanın ekinde yer alan dokümanda aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
“…
19-12/155-70
65/185

BAYİ DEĞERLENDİRMESİ:
Rakiplerimiz 22.01.2017 itibari ile yeni listelerini yayınlamışlarıdr. Ancak piyasada
gözlemlediğim rakiplerin neredeyse tamamının liste altı ıskontolarla kaçak
dövüştüğüdür. Bu hafta yine şen piliç baskısı altında geçecek ve dolayısıyla bey ve
erpiliç te liste altı ıskontolara devam edecektir ki bu durum satışlarımızı olumsuz
yönde etkilemektedir. Ayrıca rakiplerin yaptığı liste altı uygulamalar şen pilicin bir
listeye daha gitmesine neden olmaktadır. Fiyatla ürün satmak gibi bir stretejimizin
olmadığını biliyorum ancak şok depoya ürün girmeye devam etmenin sadece
geçici bir çözüm olduğunu da biliyoruz bu nedenle bu dönemde şok depoya ne
kadar az ürün girersek o kadar iyi olacağı kanatindeyim.”
(161) Belge 75: 05.02.2017 tarihinde HASTAVUK çalışanı (..…) tarafından HASTAVUK
Pazarlama Müdürü (..…)’a ve bilgi olarak ise HASTAVUK çalışanlarına gönderilen “6.
hafta faaliyet raporu hk” konulu e-posta ekinde yer alan “Haftalık Faaliyet Raporu”
başlıklı dokümanda aşağıdaki ifadeler geçmektedir:
“1- HAFTALIK RUT PROGRAMI:
…
BAYİ DEĞERLENDİRMESİ:
Rakip firmaların listeleri gelmeye başlayacağı fikrindeyim özellikle cumartesi günü
yaptığım parçacı ziyaretlerinde 06.02.2017 itibari ile gedik ve erpiliçten göğüs için
fiyat geldiğini belirtmişlerdir. Göğüs fiyatının 2-3 noktada 5 ila 5,10 tl arasında
fiyatlandırıldığı görülmektedir. Göğüste piyasaya göre bir fiyat ayarlaması
yapmamız gerektiğini düşünüyorum…”
(162) Belge 76: 17.02.2017 tarihinde HASTAVUK Pazarlama Müdürü (..…)’tan HASTAVUK
Genel Müdürü (..…)’e gönderilen ve teşebbüs çalışanı (..…)’in bilgi tutulduğu “LİSTE
FİYATLARI HK.DA” konulu e-postada aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
“İlişikte Pazar çıkış itibariyle uygulamayı planladığım listeyi hazırladım. Rakipler
dün ve bugün Pazar ile pazartesi çıkıştan geçerli olmak üzere göğüs but dengesi
yapmak kaidesiyle liste yayınladılar. Göğüste geri gelip buta ilave ederken kanat ve
sakatat grubunda da zam yapıldı. Bütün pilice hiç biri dokunmadı.
Benim planladığım listede eski mevcut liste ortalaması 5,25 iken bu liste 5,30
yükseldi. göğüs but dengesi yaparak, kanat ve sakatat grubuna zam uygularken
bütün pilice de listede 6 kr ilave ile ufak bir dokunuş yaptım. Ayın ikinci yarısına
gelip ay sonuna yaklaştığımız dönemde muhtemelen iç piyasa durağan
seyredecek olup, listemiz bayileri biraz zorlayacak kanaatindeyim. Ancak
ihracattaki gelişmeler elimize bir nebze olsun güç katmakla beraber ay başına
kadar durumu kontrol altında tutabiliriz. Uygun görürseniz listeyi Pazar çıkış
itibariyle uygulamak üzere bu akşam yayınlamak düşüncesindeyim. Onayınızı arz
ederim..”
(163) Söz konusu e-postanın ekinde ise, HASTAVUK fiyat listesinin, BEYPİLİÇ, ERPİLİÇ,
ŞENPİLİÇ ve ABALIOĞLU fiyat listeleri ile karşılaştırıldığı görülmektedir:
19-12/155-70
66/185

(164) Belge 77: 31.03.2017 tarihinde HASTAVUK çalışanları arasında iletilen “09.03.2017”
konulu e-postanın ekinde HASTAVUK’un fiyatları ile rakip fiyatlarının karşılaştırmasının
yer aldığı tablo bulunmaktadır:

(165) Belge 78: 01.04.2017 tarihinde HASTAVUK çalışanları arasında iletilen “03.04.2017
LİSTE” konulu e-postanın ekinde HASTAVUK’un fiyatları ile rakip fiyatlarının
karşılaştırmasının yer aldığı tablo bulunmaktadır:
19-12/155-70
67/185

(166) Belge 79: 23.04.2017 tarihinde HASTAVUK çalışanı (..…) tarafından HASTAVUK
Pazarlama Müdürü (..…)’a ve bilgi olarak ise HASTAVUK çalışanlarına gönderilen “17.
hafta faaliyet raporu hk” konulu e-posta ekinde yer alan dokümanda aşağıdaki ifadeler
geçmektedir:
“…
BİREYSEL YORUMLAR:
Aldığım duyumlara göre Şen piliç geçen Cuma ve cumartesi günü teslimlerde
bütün piliç iri ürününü eksik karşılamış ve bayilerden aldığım bilgiye göre bu durum
sonrasında fiyat artışlarının gelebileceğini belirttiler.
Seval gıdanın göğüs grubunda hafta içi yaptığımız görüşmeye istinaden fiyat
beklentisi mevcut bu noktada yaptığımız görüşmelerde cp nin önüne geçmenin ve
ürün girişini kısmanın tek yolu göğüs grubunda iyi fiyat yapamak olduğunu
düşünüyorum…”
(167) Belge 80: 07.05.2017 tarihinde HASTAVUK çalışanı (..…) tarafından HASTAVUK
çalışanları (..…) ve (..…)’a gönderilen ve HASTAVUK Pazarlama Müdürü (..…) ile
HASTAVUK Genel Müdürü (..…)’in bilgi tutulduğu “(..…) 19.hafta” konulu e-postanın
ekinde yer alan “Haftalık Faaliyet Raporu” başlıklı dokümanda aşağıdaki ifadelere yer
verilmektedir:
“…
19. HAFTA:
1- HAFTALIK RUT PROGRAMI:
Pazartesi: …Piyasa rakip fiyatları ve aksiyon pozisyonları tespit edilecek...
…
YORUMLAR: Bu haftaya tüm entegreler yeni liste ile başlayacaklar. Diğer
entegrelerde de bütün piliçte zam beklentisi varken şen piliç firmasının zam
yapmaması nedeniyle bizim dışımızda kimse zamma cesaret edememiştir.
Önümüzdeki hafta içinde diğer firmaların yeni bir liste daha yapıp bütün pilice de
zam yapacağını düşünüyorum. Baget ve göğüste tekrar düşüş olabilir. Bu nedenle
baget ve göğüsü haftanın ürünü olarak planlayıp (sipariş dışı) şoka almamak
mantıklı olacaktır.”
(168) Belge 81: 28.05.2017 HASTAVUK çalışanı (..…) tarafından HASTAVUK çalışanları
(..…) ve (..…)’e ve bilgi olarak ise HASTAVUK Pazarlama Müdürü (..…) ile HASTAVUK
Genel Müdürü (..…)’e gönderilen “(..…) 22.hafta” konulu e-postanın ekinde yer alan
dokümanda aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
19-12/155-70
68/185

“…
YORUMLAR: Entegrelerin bir kısmı Pazar itibariyle yeni fiyat listelerine geçmiştir.
Yeni listelerde göğüs, kanat ve üst but grubu ürünlerde düşüş, but ve bagette artış
yapılmıştır. Bütün piliç fiyatı aynıdır. Yeni liste hazırlamamızın uygun olacağını
düşünüyorum. Bütün pilicin bu hafta artması yönünde öngörüm vardı fakat
ramazan ay sonuna gelmesi, havaların serinlemesi bu artışı haziran 15-20
aralığına ertelemiştir. Diğer düşüş ve artışlar normaldir.”
(169) Belge 82: 28.05.2017 tarihinde HASTAVUK çalışanı (..…) tarafından HASTAVUK
Pazarlama Müdürü (..…)’a ve bilgi olarak ise HASTAVUK çalışanlarına gönderilen “22.
HAFTA FAALİYET RAPORU Mesut Kocapınar” konulu e-postanın ekinde yer alan
dokümanda aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
“…
3- BİREYSEL YORUMLAR:
Bu hafta Şen piliç listesinin piyasaya yansımasını bekleyeceğiz gibi görünüyor.
Takip eden firmalar olursa belki yeni bir liste ihtiyacı olabilir inancındayım.”
(170) Belge 83: 29.05.2017 tarihinde HASTAVUK çalışanları arasında iletilen “Fwd: Kopya
RAKİP LİSTE KARŞILAŞTIRMA.xlsx” konulu e-postanın ekinde rakip fiyat analizi
tablosu yer almaktadır:
19-12/155-70
69/185

(171) Belge 84: 12.06.2017 tarihinde HASTAVUK çalışanı (..…) tarafından HASTAVUK
Pazarlama Müdürü (..…)’a ve bilgi olarak ise HASTAVUK Genel Müdürü (..…) ile
HASTAVUK çalışanları (..…) ve (..…)’a gönderilen “24. hafta faaliyet raporu” konulu e-
postanın ekinde yer alan dokümanda aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
“…
BİREYSEL YORUMLAR
Mevcut fiyat politikasına bayilerin itirazları devam etmektedir. Tonaj kayıplarının
nedeni budur, bayiler özellikle bayiliklerini gözden geçirmeye başlamışlardır. Yeni
bir liste düzenine gitmemiz gerektiğini düşünmekteyim.
Rakip firmalar bayileri ziyaret etmeye başladılar daha önceleri bu ziyaretler
firmamızdan memnuniyet belirtileri ile sonuçlanırken şu anda şartlar ve istekler
konuşulmaktadır. Özellikle alternatif yaratılamayacak yada mevcudun daha kötüsü
yaratılabilecek bölgeler mevcut dikkat etmez isek bu noktalarda varlığımız
tehlikeye düşer düşüncesindeyim…”
19-12/155-70
70/185

I.3.12. KESKİNOĞLU’nda Yapılan Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(172) Belge 85: 11.06.2014 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’den KESKİNOĞLU yetkilisi
(..…)’na gönderilen “EYMEN ET HK.” konulu e-postada aşağıdaki ifade bulunmaktadır:
“(..…) bayimiz rakiplerin agresif fiyat yapısından dolayı satış kaybetmekte satışları
giderek zayıflıyor özellikle erpiliç ve son dönemde aytaçtan sürekli dayak yemekte
aşağıdaki fiyatlarla iki hafta destekleme şansımız olabilirmi”
(173) Bunun üzerine KESKİNOĞLU yetkilisi (..…) tarafından KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’e
gönderilen cevap yazısında “Destekleyelim” ifadesine yer verilmiştir.
(174) Belge 86: 25.06.2014 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’tan KESKİNOĞLU yetkilisi
(..…)’na ve bilgi olarak ise KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’e iletilen “POŞETLİ PİLİÇ”
konulu e-postada şu ifadelere yer verilmektedir:
“Bütün piliç için zam geçişinden sonra 4.70 fiyat talebim olmuştu.
Ancak fiyat 4.88 olarak geldi, piyasa oluşan fiyatlar ile 4.60-4.70 arasındadır.
Mevcut fiyat ile ürün satışımız çok yavaş olmaktadır..
Erpiliç bu fiyatların üzerine çıkmakta olup Beypiliç bayilerinin fiyatları noktalarda
farklılıklar göstermektedir.
Yapılan ilaveler ile de Cuma ve cumartesi günü elimizdeki tüm ürünleri
çıkarabilmek için tarih problemi sebebi ile daha düşük fiyatlar talep etmek zorunda
kalacağız…”
(175) Söz konusu e-posta, aynı tarihte KESKİNOĞLU yetkilisi (..…) tarafından KESKİNOĞLU
çalışanı (..…)’a iletilerek, aşağıdaki ifadeye yer verilmiştir:
“4,70 istanbul hepsi değerlendirelim”
(176) Belge 87: 05.01.2015 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’ndan KESKİNOĞLU
yetkilisi (..…)’na gönderilen “RE: İskonto Talebi Hk. (Bütün Plç - 05-10)” konulu e-
postada aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
“Şenpiliç Perşembe, Lezita ve Erpiliç Çarşamba gün, göğüs grubu haricinde fiyat
artışları olacakmış…”
(177) Belge 88: 05.02.2015 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’ten KESKİNOĞLU yetkilisi
(..…)’na gönderilen “Liste” konulu e-postada aşağıdaki ifadeler bulunmaktadır:
“Erpiliç ve Beypiliç daha önce geçemediği listeye pazartesi günü geçecekler.
Ama yine de şaibe var. Şenpiliç’i bekliyorlar.”
(178) Belge 89: 10.04.2015 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’tan KESKİNOĞLU yetkilisi
(..…)’na gönderilen “Yeni Liste” konulu e-postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“Erpiliç ve Beypiliç fiyat yaparken tabaklı ürünlerde bayi iskontolarını düşerek fiyat
yapıyor.
Arkada çalışan iskontolar kendilerine kalmaktadır.
Şen piliç bölge müdürlükleri ise 13+21’i direk sahaya yansıtmaktadır.
Bu durumda tabaklı ürünler de arka plandaki iskontoları kullandıkları takdirde bizim
altımızda fiyat verme imkanları mevcut.
Mevcut durumda dahil kanat ve tabaklı kalçalı butta yukarıda kalmış durumdayız.
Diğer ürünlerde ise değerler birbirine çok yakın.
Şahsi görüşüm listeyi mevcut şekilde göndermektir.
19-12/155-70
71/185

Piyasanın üzerinde kalırsak tekrar ürün akışını sağlamak 1 hafta 15 günü
bulmaktadır ürünün fazla gelmesi durumunda akışı sağlamak için önceki listeye
inmek zorunda kalıyoruz.
Ancak piyasanın altında kalır isek toparlama 1 günümüzü alır…”
(179) Belge 90: 19.05.2015 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanları arasında iletilen “Etiket
Fiyatları HK.” konulu e-postanın devamında rakip fiyatlarının karşılaştırmasının yer aldığı
tablo bulunmaktadır:

(180) Belge 91: 24.07.2015 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’ten KESKİNOĞLU yetkilisi
(..…)’na gönderilen “zam” konulu e-postada şu ifadeler yer almaktadır:
“Sadece Beypiliç liste yapmış şu an diğerleri ile ilgili bir bilgi yok.
Onlar da üst but ve kanata zam yapmış…”
(181) Bunun üzerine aynı tarihte KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’ten KESKİNOĞLU yetkilisi
(..…)’na gönderilen cevabi e-postada ise aşağıdaki ifade bulunmaktadır:
“Beypiliç ve Erpiliç bütünü de kapsayacak zam yapıyor. Geçiş tarihleri belli değil.”
(182) Belge 92: 28.07.2015 tarihinde KESKİNOĞLU yetkilisi (..…)’ndan “YÖNETİM KURULU”
isimli alıcı grubuna gönderilen “şoklu ürün” konulu e-postada aşağıdaki ifadelere yer
verilmektedir:
“… Şenpiliç beypiliç erpiliç kesim adetlerini düşürdü. Yaygın piyasa poşet piliç
4,95-5,15 tl artı kdv satılıyor. Kanat hiçbir firmada yok. Baget biraz sıkıntılı ama
fiyat tabaklı 6,50 artı kdv...”
(183) Belge 93: 02.10.2015 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanları arasında iletilen “**Etiket
Fiyatları Karşılaştırması Hk.” konulu e-postanın devamında rakip fiyatlarının
karşılaştırmasının yer aldığı tablo bulunmaktadır:

19-12/155-70
72/185

(184) Belge 94: 12.10.2015 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanları arasında iletilen “***Rakip
Firma Fiyat Karşılaştırması Hk.***” konulu e-postanın içeriğinde rakip fiyat analizi tablosu
yer almaktadır:

(185) Belge 95: 07.11.2015 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’dan KESKİNOĞLU yetkilisi
(..…), KESKİNOĞLU Satış Planlama Müdürlüğü ile Satış Fiyatlandırma ve
Bütçelendirme departmanına gönderilen “***DİP FİYAT ÖNERİSİ HK***” konulu e-
postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“Bu hafta kesim oranlarımız yüksek ve bölgelere bu haftaya göre daha fazla ilave
yapmamız gerekecek.
Rakip fiyatları da düşüyor, bölgelerden topladığımız fiyatlar ve rakip fiyatlarına göre
sipariş durumumuzu da düşünerek aşağıdaki fiyatları oluşturduk.
…
Ayrıca bütün piliç için 3,85 dedik ancak bölge bazlı daha düşük fiyatlar da
uygulamamız gerekiyor.
Yzmler için fiyat veriyoruz ancak piyasada fiyatlar gittikçe düşüyor,
Örn; Şenpiliç tahmini fiyatı 3,85 ancak müşteriye 3,56’ya kadar fiyat veriyor, Banvit
3,50 Tadpi yazmış, Beypiliç pazartesi yeni liste ile sahaya çıkacak dip fiyatı 3,79
ancak (..…)’ya 3,40 fiyat verdi.
(..…) 3,60 fiyatın uygun olduğunu bildirdi, (..…) Bey’in yaygın için genel 3,70 fiyat
talebi var.
Siz de uygun görürseniz genel listede 3,85 bildirip bölge bazlı ek iskonto
tanımlayabiliriz.”
(186) Belge 96: 26.03.2016 tarihinde KESKİNOĞLU yetkilisi (..…)’ndan KESKİNOĞLU
çalışanı (..…)’a gönderilen “İskonto Talebi Hk” konulu e-postada aşağıdaki ifade
bulunmaktadır:
“Aşağıdaki müşterimiz 4 senedir bizimle çalışmaktadır. Son 2-3 aydır bir yemek
şirketinin tedarikçisi konumundadır. Bu müşterimize Banvit firması poşet piliçte
4,50 TL fiyat vermiş. Siparişleri oraya geçeceğini fiyat farkının çok olduğunu
söylüyor. Oraya sipariş geçmesi marketine de ürün vermesi demek. Sadece bu
müşteriye özel aşağıdaki fiyatımızın tanımlanmasını talep ediyoruz.
… (..…) Market … Tz. Poşetli Bütün Piliç 2000… 4,65…”
19-12/155-70
73/185

(187) Belge 97: 29.03.2016 tarihinde ABALIOĞLU Broiler Üretim Müdürü (..…)’dan CP
yetkilisi (..…); EGE-TAV yetkilileri (..…), (..…) ve (..…); BANVİT yetkilisi (..…); GEDİK
yetkilisi (..…); KESKİNOĞLU yetkilileri (..…) ve (..…); ABALIOĞLU yetkilisi (..…)’e
gönderilen “1. Bölgesi Entegreler Toplantısı” konulu e-postada aşağıdaki ifadelere yer
verilmektedir:
“… 2016 yılında birincisini düzenlediğimiz ‘EGE Bölgesi Entegreler Toplantısı’
notları aşağıda ki gibidir.
Katılımcılar:
Banvit (..…) Hanım,
Keskinoğlu (..…) Bey ve (..…) Bey,
Ege-Tav (..…) Bey, (..…) Bey, (..…) Bey,
Gedik (..…) Bey,
C.P (..…) Bey,
Lezita (..…) Bey, Ve Ben,
Konular: Yaşanan sağlık sıkıntıları, üreticiden kesilecek sarım ücreti ve diğer
kesintiler, bölgemizin toplam broiler kapasitesinin tespiti ve 2016 yılında ki
firmaların maksimum kesim adetleri, mart ayı performansları, bölgesel sıkıntıların
paylaşılması, aşı programları, verilen fason ücretler.
Alınan Karalar:
1)…
2) Bölgemizde sarım ücretlerinin 14. Haftada giren civcivlerden itibaren (yani 20.
Hafta kesimlerinden itibaren) üreticiden kesilmesi. (kesilecek miktarın miktarları
tekrar görüşülecek)
3) Whatsapp üzerinden anlık sıkıntıların paylaşılması (yaşanan İb, Nd vb.
hastalılar, hırsızlık ve art niyetli üreticiler vs.)
4) Ortak bölgelerde civciv girişlerinin birbirine yaklaştırılması,
5) Bir sonra ki toplantıya Lezita ev sahipliği yapacak, tarih (19 Nisan 2016 uygun
mudur ?) toplantı notlarını ve alınan kararları (..…) tarafından paylaşılacak...”
(188) Belge 98: 22.08.2016 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’tan KESKİNOĞLU çalışanı
(..…)’e gönderilen ve bilgi olarak ise KESKİNOĞLU yetkilisi (..…)’na iletilen “YAPRAK
KANAT” konulu e-postada şu ifadelere yer verilmektedir:
“Son toplantımızdaki raporlarda da belirtildiği üzere en karlı müşterilerimiz
kanatçılardır.
Kanatçılara verdiğimiz üründe Açık Gramajlı Yaprak kanattır…
Müşterilerimiz (..…)’da dahil olmak üzere farklı firmalardan ürün almaya
başlamışlardır…”
(189) Bunun üzerine, anılan e-posta, 26.08.2016 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’tan
KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’e ve bilgi olarak ise KESKİNOĞLU yetkilisi (..…) ile (..…)’e
gönderilerek, aşağıdaki ifadeye yer verilmiştir:
“(..…) Banvit ile çalışmaya başlamıştır...”
(190) Belge 99: 09.03.2017 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanları arasında iletilen “Rakip Firma
Fiyat Karşılaştırması Hakk. (((Revize)))” konulu e-postanın ekinde KESKİNOĞLU’nun
fiyatları ile rakip fiyatlarının karşılaştırmasının yer aldığı tablo bulunmaktadır:
19-12/155-70
74/185

(191) Belge 100: 16.03.2017 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’ten KESKİNOĞLU İç
Danışmanı (..…) ve KESKİNOĞLU Finansman Direktörü (..…)’a gönderilen ve
KESKİNOĞLU Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı (..…)’nun bilgi tutulduğu “Fiyat Listesi
Hk.” konulu e-postada aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
“Kesim sayımız talepten çok düşük kaldığı için, değişim Öneri SKO değerleri artık
doğru değerleri göstermiyor,
Elastisite oranlarımız mevcut duruma uymuyor, o yüzden ekleyemiyorum.
Erpiliç, Lezita ve Banvit listeleri elimize ulaşmadı, ancak size ulaşan Erpiliç, lezita
ve Banvit ana listesi olduysa onu paylaşırsanız ekleyebiliriz.
Listedeki şen ve bey fiyatları da geçtiğimiz hafta elimize ulaşan fiyatlardır…”
(192) Belge 101: 31.03.2017 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’tan KESKİNOĞLU
Finansman Direktörü (..…) ve KESKİNOĞLU Satış Planlama Müdürlüğüne gönderilen
ve KESKİNOĞLU İç Danışmanı (..…)’in bilgi tutulduğu e-postada aşağıdaki ifadeler yer
almaktadır:
“Piyasa fiyatları, üretim durumumuz ve gerçekleşen ortalama satış fiyatlarımıza
göre oluşturmuş olduğumuz öneri dip fiyatlar aşağıdaki şekildedir.
Bu hafta kesim oranımız düşük olacak ((..…)), tahmini olarak baget ve but grubu
haricinde kesintili karşılayacağız.
Baget grubunda son liste fiyatlarımız piyasanın üzerinde kaldığından sipariş
taleplerinde düşüş olmuştu, rakiplerin fiyatlarına ve karşılama oranlarımıza göre
(gelecek hafta tahmini SKO 117%) baget grubunda düşüş yapmamız önem taşıyor.
But grubunda da aynı sebep ile düşüş yapmayı öneriyoruz.
Göğüs grubunda %3 artış öneriyoruz.
Diğer ürün gruplarında rakipler ile aramızdaki marjın yüksek olması sebebi ile
piyasa fiyatlarına uyum sağlamak amacı ile fiyat artışı önermiyoruz.
Uygun görürseniz 02.04.2017 günü itibarı ile yeni liste duyurusunu yapacağız.”
(193) Belge 102: 12.04.2017 tarihinde KESKİNOĞLU Kurumsal İletişim ve Marka Yöneticisi
(..…)’den KESKİNOĞLU İç Danışmanı (..…)’e gönderilen ve KESKİNOĞLU Finansman
19-12/155-70
75/185

Direktörü (..…)’ın bilgi tutulduğu “Piliç eti-Rakiplerin pazar payları” konulu e-postada
aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
“...Geçen hafta toplantıda piliç eti sektöründeki firmaların pazar payları hakkında
bilgi istemiştiniz.
(..…) Bey’den sektördeki firmaların günlük kesim kapasitelerini alıp, BESDBİR
üretim tahminlerine göre öngörülebilen paylarını çıkardım, ekte bulabilirsiniz.”
(194) Söz konusu e-postanın ekinde ise 17 piliç eti üreticisinin27 güncel kesim adetleri ve yıllık
tahmini üretim miktarları ile 12 piliç eti üreticisinin28 kapasite kullanım oranları yer
almaktadır29:

(195) Belge 103: 24.04.2017 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’tan KESKİNOĞLU
çalışanı (..…)’e gönderilen ve KESKİNOĞLU İç Danışmanı (..…), KESKİNOĞLU
Finansman Direktörü (..…) ve KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’in bilgi tutulduğu “PİYASA
FİYATLARI HK.” konulu e-postada aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:

27 KESKİNOĞLU, AKPİLİÇ, ASTAVUK, BEYPİLİÇ, EGE-TAV, HASTAVUK, GEDİK, GARİP, ERPİLİÇ,
BUPİLİÇ, BANVİT, ABALIOĞLU, ŞENPİLİÇ, BAKPİLİÇ, MUDURNU, ŞAHİN, TATPİ.
28 KESKİNOĞLU, GEDİK, GARİP, ERPİLİÇ, BUPİLİÇ, BANVİT, ABALIOĞLU, ŞENPİLİÇ, BAKPİLİÇ,
MUDURNU, ŞAHİN, TATPİ.
29 E-postanın ekindeki tablonun okunaklı olması adına, ekran görüntüsü üç parçaya bölünerek
sunulmuştur.
19-12/155-70
76/185

“ …Genel duruma baktığımız zaman baget ve fleto hariç piyasanın en pahalı
fiyatlarına sahibiz.
Mevcut kesim miktarlarımız sebebi ile yaygın kanalda müşterilerimizin %(..…)’lik
kısmını kaybetmiş bulunmaktayız. Yerel marketlerdeki kaybımız malumunuzdur.
Aşağıda görmüş olduğunuz firmalar kanatçılarımız dahil tüm ürün veremediğimiz
noktalara girmiş bulunmaktadırlar.
Kesim miktarlarımızın azalmaya başladığı dönemlerde parça ürünlerde
iskontolarımızı (..…) puan kıstık.
Bu durum ciğer ve taşlıkta (..…) puan seviyelerinde gerçekleşti.
Yaprak kanat’ta ise iskonto yapmamaktaydık.
Ancak gelen zamlar neticesinde piyasada kalabilmek için kıstığımız iskontoları geri
vermek zorunda kaldık ve yaprak kanat’a da %(..…) civarında iskonto yapmaya
başladık. (Banvit, Lezita ve Has tüm kanatçılarımız ürün vermeye başladı)
Eksik sevkiyat miktarlarımız, firmalar tarafından bizden daha uygun fiyatlara
doldurulduğu için yapılan zamlar tepki olarak geri dönmeye başlamaktadır.
İçinde bulunduğumuz durumu anlamakla birlikte, kesim sayılarımızın da sevindirici
şekilde artması ile piyasaya da yavaş yavaş tekrar girmemiz gerektiğiniz
düşünüyorum.
Piyasa fiyatlarına paralel bir seyir izlemeye başlayabilirsek kaybettiğimiz
müşterilerimizi 15-20 gün içerisinde tekrar kazanmaya başlayabiliriz.
Müşterileri kazanamamamız durumunda ise kesim sayılarının daha da artması
daha fazla fiyat tavizi vermemize sebep olacaktır...”
(196) Söz konusu e-postanın devamında rakip fiyatlarının karşılaştırmasının yer aldığı tablo
bulunmaktadır:

(197) Belge 104: 18.05.2017 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanı (..…)’tan KESKİNOĞLU İç
Danışmanı (..…), KESKİNOĞLU Finansman Direktörü (..…) ve KESKİNOĞLU çalışanı
19-12/155-70
77/185

(..…)’e gönderilen “Dip Fiyat Önerisi hk.” konulu e-postada aşağıdaki ifadelere yer
verilmektedir:
“…Rakipler yeni liste yayınlamadı, siparişlerimiz de kesim adetlerimizden daha
düşük olduğu için biz gelecek hafta mevcut listemiz ile devam etmeyi öneriyoruz.
Sadece ciğer ve taşlık ürünlerinde karşılama oranımız siparişlerin (..…) katı
civarında,
ayrıca piyasada bu ürünlerin fiyatlarının bizim fiyatımızdan %(..…)-%(..…)
civarında, ayrıca piyasada bu ürünlerin fiyatlarının bizim fiyatımızdan %(..…)-
%(..…) civarında düşük olduğunu gösteren fiyatlar iletildi.
“Bu sebeple sakatat grubunda %(..…) düşüş yapmayı öneriyoruz.
Onayınız ile sakatat grubu ürünler için 20.05.2017 tarihi itibarı ile yeni fiyatlarımızı
duyuracağız.”
I.3.13. PİLYEM’de Yapılan Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(198) Belge 105: 13.06.2016 tarihinde BESD-BİR’den “BESD-BİR” alıcı grubuna gönderilen e-
posta ekinde yer alan “Baskanın Mesajı_Haziran 2016.pdf” isimli belgede BESD-BİR
Yönetim Kurulu Başkanı (..…) tarafından aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
“…Yılbaşında sizlere gönderdiğim mesajda 2015 yılına ilişkin analizler yapmış, çok
kötü bir yıl geçirdiğimizi aktarmıştım. 2016 yılının ilk yarısını tamamlamakta
olduğumuz bu günlerde de bu dönemin kısa bir analizini yapmak istiyorum.
Yılın birinci çeyreği de; 2015 yılının baskısı devam ettiğinden ve ihracatta da çok
ciddi düşüşler yaşadığımızdan ötürü kötü bir dönem oldu. Mart 2016 nın
ortalarından itibaren piyasa canlanma emareleri gösterdi ve morallerimiz
düzelmeye başladı, ancak ihracatın azalmaya devam etmesi nedeniyle oluşan
baskı nedeniyle fiyatlar arzu edilen seviyeye ulaşmadı.
Diğer önemli bir hususta, son aylarda yüzümüzü güldüren hususun fiyatlardaki
artış nedeniyle değil, maliyetlerimizdeki düşüş ile çok ilişkili olduğudur. Maliyet
düşüşü ile ilgili dönemin bittiği,
Dünya da soya fasulyesinin ülkemizde de mısır fiyatlarının aşırı yükseldiği göz
önüne alınırsa önümüzdeki ayların beklentilerin aksine sıkıntılı geçeceğini
düşünüyorum.
Yeni ihracat pazarları yaratamadığımız gibi mevcut pazarlarda da küçülmeye
devam ediyoruz. Bu yetmiyormuş gibi ihracat fiyatları da geriliyor. İhracattan da
zarar ediyoruz. Yeni pazarlar açılması, ihracat desteklerinin artırılması konusunda
Bakanlıklar nezdinde girişimlerimiz sürüyor, ancak olumlu bir gelişme
sağlayamıyoruz.
Çok üretim yapıp, ucuza satarak piliç eti tüketimini artırıyoruz, bunu da başarı gibi
söylemek zorunda kalıyoruz. Aramızdan birer birer eksilmeler oluyor ama üretim
politikamızı yeniden yorumlama ihtiyacı duymuyoruz.
Bu kısa analizi yaptıktan sonra, yılın son çeyreğinin bizim için her zaman kötü
geçtiği gerçeğini unutmamanızı, aynı dönemde Türkiye ekonomisinde de sıkıntılar
olacağı varsayımlarını da dikkate almanızı hatırlatmak istedim.
Üretim planlarımızı düzgün yapamadığımız takdirde büyük sıkıntılar yaşamamız
kaçınılmaz olacaktır. Her arkadaşımın kendi durumunu dikkate alarak gerekli
önlemleri alacağını düşünüyor ve inanıyorum.
19-12/155-70
78/185

Yeni sıkıntılar ve sorunlar yaşamadan önümüzdeki dönemleri atlatmamı gerekiyor.
‘En Sağlıklı-En Değerli-En Kaliteli-En Uygun Fiyatlı’ ürünleri üreten
sektörümüzün en kısa zamanda hak ettiği yerlere geleceği inancındayım.”
I.3.14. ŞENPİLİÇ’te Yapılan Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(199) Belge 106: 19.12.2012 tarihinde ŞENPİLİÇ Genel Müdür Yardımcısı (..…)’dan
ŞENPİLİÇ yetkilisi (..…)’ye gönderilen ve ŞENPİLİÇ Fabrika Müdürü (..…)’ın bilgi
tutulduğu “FW: Rakip firmalar fiyat karşılaştırma” konulu e-postada aşağıdaki ifadelere
yer verilmekte olup, ŞENPİLİÇ’in muz göğüs ve bonfile fiyatlarının ERPİLİÇ, BEYPİLİÇ
ve ABALIOĞLU fiyat listeleri ile karşılaştırıldığı görülmektedir:
“(..…) bey,
Yönetim takımı toplantısında da dile getirdiğim konu, ana parçalardan detay
parçalara geçişi sırasında oluşan fiyatlarda rakiplerimiz ve bizim aramızda ciddi
farkların olduğuydu. Tamamen verimlilikle açıklanabilecek bu farkın pazarda bizi
olumsuz etkilediği ve etkileyeceği açıktır. Detaylarına girmeyeceğim bu
olumsuzlukların giderilmesi için bu geçiş süreçlerin rakiplerle karşılaştırılarak
yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini düşünüyorum.”

(200) Belge 107: 13.05.2015 tarihinde ŞENPİLİÇ Marmara Bölge Müdürü (..…)’den
ŞENPİLİÇ Genel Müdür Yardımcısı (..…)’e gönderilen “RE: Bayiler, geçen sene bu sene
karşılaştırma. İlk 11 günlük analiz. Bu küçülmeleri düzeltmeliyiz.” konulu e-postada
aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“(..…) Bey,
(..…)’de Cp bu ay piyasayı bozuyor. (..…)’de 4,29’a bütün tavuk satıyorlar. Ayrıca
Lezita ve Erpiliç 4,30-4,40 fiyat aralığında muz göğüs yazmakta olup, müşterimiz
(..…)’i bizden almışlardır. Ama ilerleyen zamanlarda yapacağımız aktiviteler ile
arayı kapatacağımızı düşünüyorum.
(..…)’te Mayıs ayı geçen iki hafta sonları iş olmadı, ayrıca rakiplerimizin fiyatları
(Özellikle Hastavuk) daha cazip olduğundan biraz onlara kayıyorlar. Ancak geçen
hafta itibariyle artanlarda başladığımız aktiviteler ile geçen seneyi yakalamak için
uğraşacağız.
(..…)’da fiyatların uymamasından şikayetçi, ayrıca (..…) ve (..…)e mal
vermemekten şikayetçi, takip ediyrum.”
(201) Belge 108: 02.11.2015 tarihinde ŞENPİLİÇ Bursa Şube Müdürü (..…) tarafından
ŞENPİLİÇ Satış Müdürü (..…)’e gönderilen ve bilgi olarak ise ŞENPİLİÇ Ege Bölge
Müdürü (..…), ŞENPİLİÇ Genel Müdür Yardımcısı (..…), ŞENPİLİÇ Satış Operasyon
19-12/155-70
79/185

Yöneticisi (..…), ŞENPİLİÇ çalışanı (..…)’e iletilen “İlave iskonto talebi hk.” konulu e-
postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“Merhaba (..…) Bey;
Tabaklı ciğer vereceğimiz müşterimiz M56600042 (..…) 3,65+KDV poşetli piliç
Hastavuk ve Aytaç’tan Almaktadır. %(..…) ilave iskonto ile; Aynı fiyata verebilir isek
03-07.11.2015 bu hafta sonuna kadar 400 koli 6000 kg poşetli piliç alacaktır.
…
Bilgi ve onayınıza sunarım.”
(202) Belge 109: 04.03.2016 tarihinde ŞENPİLİÇ Satış Müdürü (..…)’den ŞENPİLİÇ Genel
Müdürü (..…)’a gönderilen “rakip saha” konulu e-postada aşağıdaki ifadelere yer
verilmektedir:
“(..…) Hanım,
Dün rakiplerden Gedik, Lezita, Ankara da şubeden göğüs talep etmiş, İstanbul da
geçen hafta Gedik, Lezita ve Bey de iri mal sıkıntısı varmış.
Bu sabah itibari ile özellikle İstanbul da rakiplerin ürünlerinde eksik yok
görünüyor.(Lezita, Bey)
Sabah Beypiliç bölge sorumlusu zam yapacakmısınız diye aradı, hafta başında
değerlendireceğiz dedim.
Şu ana kadar 20 ton ilave var.”
(203) Belge 110: 11.04.2016 tarihinde ŞENPİLİÇ Satış Operasyon Yöneticisi (..…)’dan
ŞENPİLİÇ Genel Müdür Yardımcısı (..…)’e gönderilen “Rakip Firma Ciroları” konulu e-
postanın ekinde ŞENPİLİÇ, BEYPİLİÇ, ERPİLİÇ ve ABALIOĞLU’nun ciro bilgilerinin but,
bütün piliç, göğüs ve kanat eti bazında (alt kırılımlarını da içerecek şekilde)
karşılaştırıldığı görülmektedir:
19-12/155-70
80/185

(204) Belge 111: 17.10.2016 tarihinde ŞENPİLİÇ çalışanları arasında iletilen “İLT: Rakip
Fiyatlar” konulu e-postanın içeriğinde ŞENPİLİÇ’in fiyatları ile rakip fiyatlarının
karşılaştırmasının yer aldığı tablo bulunmaktadır:

(205) Belge 112: 11.11.2016 tarihinde ŞENPİLİÇ çalışanları arasında iletilen “FW: Rakip Fiyat
Liste Karşılaştırması” konulu e-postanın içeriğinde ŞENPİLİÇ’in fiyatları ile rakip
fiyatlarının karşılaştırmasının yer aldığı tablo bulunmaktadır:
19-12/155-70
81/185

(206) Belge 113: 08.03.2017 tarihinde ŞENPİLİÇ Genel Müdürü (..…)’dan “Yönetim Grubu”
isimli alıcı grubuna gönderilen “2016 üretim miktarlarını ekte görebilirsiniz” konulu e-
postanın ekindeki “2017_Temsilci Uye Sayilari.xlsx” belgede yer alan “Dernek Tüzüğü 6.
Maddeye Göre Temsilci Üye Belirleme” başlıklı tablo içerisinde piliç eti üreticileri de dahil
olmak üzere BESD-BİR üyesi tüm teşebbüsler bazında “Ana damızlık (GPS)/dişi
damızlık civciv üretimi (adet)”, “Damızlık (PS)/dişi damızlık civciv girişi (adet)”, “Hindi Eti
üretimi (ton)”, “Piliç Eti üretimi (ton)”, (Piliç Eti + Hindi Eti Toplam” miktarları yer
almaktadır. Bu çerçevede, söz konusu miktarlar baz alınarak 2017 yılı için her bir
teşebbüs bazında temsilci üye sayısı belirlenmiştir.
I.3.15. YEMSEL’de Yapılan Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(207) Belge 114: YEMSEL’de yapılan yerinde incelemede aşağıdaki benzer rakip fiyat analizi
tabloları elde edilmiştir:

19-12/155-70
82/185

I.4. Değerlendirme
(208) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinde “Belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan
veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu
etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu
eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri hukuka aykırı ve yasaktır.”
hükmüne yer verilmiş olup teşebbüsler arası fiyat tespiti ve arzın kısıtlanmasına ilişkin
eylemlerin yasak kapsamında olduğu belirtilmiştir. Dosya kapsamında, elde edilen
deliller ve teşebbüslerden elde edilen veriler, ilerleyen bölümlerde ele alınacak olup söz
konusu değerlendirmeye geçmeden önce rekabet hukukunda uyumlu eylem kavramına
ve uygulamalarına kısaca yer verilecektir.
I.4.1. Uyumlu Eylem
(209) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında aşağıdaki
düzenlemelere yer verilmiştir:
19-12/155-70
83/185

“Bir anlaşmanın varlığının ispatlanamadığı durumlarda piyasadaki fiyat
değişmelerinin veya arz ve talep dengesinin ya da teşebbüslerin faaliyet
bölgelerinin, rekabetin engellendiği, bozulduğu veya kısıtlandığı piyasalardakine
benzerlik göstermesi, teşebbüslerin uyumlu eylem içinde olduklarına karine teşkil
eder.
Ekonomik ve rasyonel gerçeklere dayanmak koşuluyla taraflardan her biri uyumlu
eylemde bulunmadığını ispatlayarak sorumluluktan kurtulabilir.”
(210) Yukarıda hükümlerine yer verilen 4. maddenin gerekçesine de değinmek kanun
koyucunun uyumlu eyleme ilişkin yaklaşımını göstermek açısından faydalı olacaktır. İlgili
gerekçede uyumlu eyleme ilişkin olarak aşağıdaki ifadeler bulunmaktadır:
“....Anlaşmanın yazılı veya sözlü olmasının önemi yoktur. Teşebbüsler arasında bir
anlaşmanın varlığı tesbit edilemese bile teşebbüsler arasında kendi bağımsız
davranışları yerine geçen bir koordinasyon veya pratik bir işbirliği sağlayan
doğrudan veya dolaylı ilişkiler de eğer aynı sonucu doğuruyorsa yasaklanmıştır.
Böylece teşebbüslerin kanuna karşı hile yolu ile rekabeti sınırlayıcı uygulamaları
meşru göstermeleri engellenmek istenmiştir....
...Rekabeti kısıtlayıcı anlaşmaların yasaklandığı bir hukuk düzeninde genellikle bu
tür anlaşmalar gizli yapılmakta ve bunların varlığının ispatı oldukça güç, bazen de
imkansız olmaktadır. Bu nedenle Maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen hallerin
varlığı halinde teşebbüslerin uyumlu eylem içinde oldukları karinesi kabul edilmiştir.
Böylelikle uyumlu eylem içinde olmadıklarını ispat yükü ilgili teşebbüslere geçirilmiş
bulunmakta ve ispat güçlüğü nedeniyle Kanunun işlemez hale gelmesinin
önlenmesi amaçlanmıştır.”
(211) Özellikle rekabeti kısıtlayıcı anlaşmaların gizli doğası dikkate alındığında rekabet
otoritelerince ispatın zorlaşması sonucu uyumlu eylem kavramı çerçevesinde rekabet
ihlallerine ilişkin analizler yapılabilmektedir. Avrupa Birliği (AB) rekabet hukukunda
uyumlu eylemin nasıl ele alındığına bakıldığında, Avrupa Birliği Komisyonu (Komisyon)
ve Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD) kararlarından yola çıkarak bir analiz yapan Ritter
ve Braun’a (2005) göre genellikle Komisyon, bulguların teşebbüslerin pazardaki
davranışının bir uyuşma sonucu olduğunu birincil delillerle göstermektedir. Bununla
birlikte dosya ikincil delillere dayanmakta ise bulguların açık olması ve başka objektif
gerekçelerle çürütülememesi gerekmektedir. Pazarda bir uyumlu eylemin var olup
olmadığı ilgili pazarın ve bu pazar yapısının bütüncül bağlamında değerlendirilmelidir.
Bu çerçevede paralel davranışın normal piyasa koşulları ile açıklanıp açıklanamadığı ya
da bu davranışların mutlaka bir koordinasyon sonucu ortaya çıkıp çıkmadığı
sorgulanmalıdır. Nitekim, Woodpulp kararında paralel fiyat artışı duyurularından yola
çıkılarak yapılan fiyat koordinasyonu iddiası oligopolistik piyasada var olan fiyat
şeffaflığı, önemsiz maliyet farklılıkları ve acenteler ile basının fiyat girişimlerinden yola
çıkılarak çürütülmüştür30.
(212) Bu konudaki en önemli kararlardan olan Dyestuffs31, Polypropylene32, Suiker Unie33,
Woodpulp II34 kararlarında ortaya konulan prensipleri şu şekilde özetlemek
mümkündür35:

30 Ritter ve Braun, (2005), European Competition Law: A Practitioner’s Guide 3rd Edition, s.108-110.
31 ICI v. Commission [1972] ECR 619.
32 Polypropylene, [1986] OJ L230 Vol 29, para.18-28.
19-12/155-70
84/185

i. Paralel davranış tek başına ihlal olarak kabul edilmemekte; ancak söz konusu
paralelliğin pazarın normal şartlarına uygun olmayan rekabet koşullarına yol
açması durumunda belirtilen davranış, uzlaşmanın varlığına ilişkin güçlü bir delil
teşkil etmektedir.
ii. Teşebbüslerin, rakiplerinin mevcut ve öngörülebilir davranışlarına akıllıca ayak
uydurmaları hukuka uygundur. Bununla birlikte geleceğe ilişkin belirsizlikleri
ortadan kaldıracak nitelikteki her türlü doğrudan ve dolaylı iletişim rekabet ihlali
olarak kabul edilebilecektir.
iii. Paralel davranışın tek makul açıklaması uzlaşma olmadıkça, söz konusu
davranış ihlalin delili olarak değerlendirilememektedir.
(213) Kurul uygulamasına bakıldığında ise önemli kararlardan biri 23.03.2000 tarihli ve 00-
11/109-54 sayılı Süt kararıdır. Bu kararda diğer iddiaların yanı sıra şişe sütü firmalarının
fiyatlarını artırmak suretiyle anlaşmalı zam yaptıkları iddiası incelemeye konu edilmiştir.
Dosya kapsamında Türkiye süt pazarının %60’ından fazlasını elinde tutan süt
firmalarının şişe süt fiyat hareketleri incelenmiş ve
i. incelenen firmaların 1998 Mayıs ayı istisna olmak üzere hiçbir tarihte aynı anda
fiyat artırmadıkları,
ii. fiyat artış oranlarının da belli bir düzen göstermediği,
iii. fiyat artışları sonucu ortaya çıkan rakamların fabrika satış fiyatları olduğu, bu
fiyatlar üzerinden bayi ve bakkal kârlarının eklenmesi ve farklılaşan bayi
iskontolarının düşülmesi ile nihai fiyatların oluştuğu,
ifade edilerek fiyatların bu yapı içeresinde “bilinçli ortak tavır” ile belirlenemeyeceği
tespiti yapılmış ve ilgili piyasadaki davranışların uyumlu eylemden çok oligopolistik
pazarlarda görülen ve iktisadi gerekçelerle açıklanabilen paralel davranışlardan oluştuğu
vurgulanmış ve pazarın benzer maliyet yapılarına sahip çok sayıda firmadan oluşması,
ürünün homojen olması gibi hususların yanı sıra firmaların bayilik sistemi ile piyasadaki
fiyat ve arz miktarı gibi değişkenler hakkında hızlı bilgi sahibi oldukları ifade edilerek ihlal
tespiti yapılmamıştır.
(214) 27.06.2000 tarihli ve 00-24/255-138 sayılı Maya-I kararında ise, maya üreticilerinin gizli
anlaşmalar yapmak suretiyle ekmek mayasına aynı gün ve oranda zam yaparak fiyat
birliği sağladığı ve bölge paylaşımı yaptığı iddiaları incelenmiştir. Soruşturma
kapsamında yapılan yerinde incelemelerde üreticiler arasında pazarın özellikle fiyatlar
bakımından belirsizliklerini yok etmeye yönelik uyumlu eylem olarak kabul edilebilecek
doğrudan ya da dolaylı bir iletişime rastlanılmamıştır. Bununla birlikte maya üreticilerinin
maya satış fiyatlarını birbirlerine çok yakın dönemlerde ve oranlarda artırdıkları
görülmüştür. Yapılan incelemede maya üreticilerinin maliyet yapılarında birbirine yakın
tarihlerde ve aynı oranlarda maya fiyatını artırmalarının nedeni olabilecek kayda değer
bir benzerlik tespit edilememiş ancak teşebbüslerin fiyat artış oranlarının enflasyon
oranının altında olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak her biri ihmal edilemeyecek
büyüklükteki az sayıda üreticinin faaliyet gösterdiği, homojen bir malın söz konusu
olduğu ve oligopolistik özellikler gösteren ekmek mayası pazarında gözlenen paralel

33 Cases 40–48, 50, 54–56, 111, 113, & 114–73, Suiker Unie v. Comm’n, 1975 E.C.R.
34 Ahlström Osakeyhtiö and Others v. Commission [1993] 4 CMLR 407.
35 Can, Burcu (2012), Rekabet Hukukunda Kartellere İlişkin İspat Standardı, Rekabet Kurumu Uzmanlık
Tezi.
19-12/155-70
85/185

fiyat hareketlerini pazarın yapısından kaynaklanan, piyasanın "ekonomik ve rasyonel
gerçekler"i olarak değerlendirmenin mümkün olduğu ifade edilmiştir.
(215) Kurulun 17.07.2000 tarihli ve 00-26/291-161 sayılı Gazete kararında Hürriyet, Milliyet ve
Sabah gazetelerinin satış fiyatlarını, aynı tarihlerde veya bir gün ara ile aynı oranda
artırdıkları iddiası incelenmiştir. Kararda uyumlu eylemin tespiti için
i. Rakip teşebbüsler arasında bir ilişkinin varlığının,
ii. Rakip teşebbüsler arasında ortak tavır sonucunu doğuran ve diğer rakip
teşebbüslerin hareketlerini etkileyen davranışların varlığının,
iii. Rakip teşebbüsler arasında bağımsız hareket etme durumunun ortadan kalktığı
durumların varlığının
yeterli olduğu ifade edilmiştir. Bu çerçevede karada, maliyetlerin farklılaştığı ilgili oligopol
pazarda, fiyatların, rekabetin kısıtlandığı piyasalardaki eylemlere benzerliğinin ortaya
konulması yetersiz bulunarak, teşebbüsler arasında bağımsız hareket edilmesini önleyici
nitelikte ve rekabetçi piyasalarda söz konusu olmayacak ilişkilerin ortaya konulması
gerekli görülmüştür. Bu çerçevede AB ve ABD uygulamalarına benzer şekilde Kurulun
bu kararında, paralelliği ortaya koyan iktisadi analiz ve/veya delillerin yanı sıra taraflar
arası iletişimi/ilişkiyi de ortaya koyacak delillerin varlığına ihtiyaç duyulduğu belirtilmiştir.
Kararda bulguların rakip grupların zaman zaman bir araya geldiklerini ve uygulayacakları
davranışlar üzerine tartıştıklarını gösterdiği ve gazete fiyatları konusunda ortak hareket
edildiği ve promosyonlara ve reklam tarifelerine ilişkin de ortak kararlar alındığını
gösterdiği ifade edilmiş; bulguların Milliyet Gazetesi’nde bulunması ancak Sabah
Gazetesi’nde benzer bulguların bulunmamasının iki grup arasındaki ilişkinin varlığını
yadsıyamayacağı belirtilmiştir. Rakiplerin fiyat hareketleri de karşılaştırılmış ve çeşitli
yıllar içinde sekiz kez aynı tarih ve oranda fiyat artışı gerçekleştirdikleri vurgulanmış,
korelasyonlarına yönelik de bir değerlendirme yapılmıştır. Kararda ayrıca tarafların
maliyet rakamlarının ve tiraj/satış gelirleri gibi unsurların farklı olduğu, enflasyonun ve
hammadde fiyatlarının da açıklayıcı olmadığı; bu nedenle fiyatların benzer olmasına
dayanak olamayacağı ifade edilmiştir. Pazarın oligopolistik olması kabul edilmekle
birlikte, özellikle rakipler arasındaki toplantılara yönelik bulgular dahil olmak üzere
yukarıda yer verilen hususlar dikkate alındığında tarafların bağımsız karar almadıkları
kanaatine varıldığı ifade edilerek rekabetin engellendiğine karar verilmiştir.
(216) Kurulun uyumlu eylem ve teşebbüslerin iletişimlerine ilişkin bulgular arasındaki bağa
yönelik yaklaşımı Maya-III kararlarında farlılaşmıştır. 23.09.2005 tarihli ve 05-60/896-241
sayılı Maya-III kararında yaş mayaya, yapılan fiyat artışları incelenmiş, uyumlu eylemi
destekleyecek herhangi bir yazılı delil bulunmamasına karşın ihlal kararı verirken “...her
ne kadar oligopolistik piyasalarda fiyat hareketlerinin benzerlik göstermesi oligopol
tanımında yer alsa da; dört firmanın birden piyasa koşullarında objektif herhangi bir
değişme olmaksızın üretim maliyetlerindeki artışın ve enflasyon oranlarının hayli
üzerinde fiyat artışına gitmelerinin ve bu artışları başlangıçta üst üste iki ay ve yüksek
oranda gerçekleştirebilmelerinin ve ilerleyen zamanlarda da istikrarlı bir şekilde fiyat artış
trendlerini devam ettirebilmelerinin uyumlu eylemden başka bir iktisadi gerekçesi
bulunmadığı” vurgulanmıştır.
(217) Bu noktada ayrıca 09.07.2015 tarihli ve 15-29/434-127 sayılı Amasya Çimento kararına
da değinilmesinde fayda bulunmaktadır. Yapılan önaraştırmada bazı çimento
19-12/155-70
86/185

üreticilerinin anlaşarak Amasya ilinde çimento fiyatlarına zam yaptıkları ve müşteri
paylaştıkları iddiası incelenmiş ve incelemelerde birincil delil niteliğinde herhangi bir bilgi
veya belgenin bulunmadığı; bilakis iddia aleyhine pazarda rekabetin varlığını destekler
nitelikte çeşitli belgelerin tespit edildiği ifade edilmiş ve aşağıdaki değerlendirme
yapılmıştır:
“...teşebbüslerin, piyasada sürekli olarak diğer teşebbüslerin faaliyetlerini yakinen
izlemekte olduğu, bu sayede rakiplerinin fiyatları, satış miktarları, çimento nakliye
maliyetleri konusunda bilgi sahibi oldukları ve rakiplerinin fiyat artışlarını takip
ettikleri de tespit edilmiştir. Bu durum, rakipler arası bir anlaşmanın şartlarının
yerine getirilip getirilmediğinin teşebbüsler tarafından kontrol edilmesi olarak
değerlendirilebileceği gibi, çimento pazarının oligopolistik yapısı, ürünün homojen
niteliği, müşterilerin yüksek miktarlı ve az sayıda alım yapan hazır beton üreticileri
ve çimento bayileri olması gibi hususlar dikkate alındığında, çimento üreticilerinin
rakiplerinin faaliyetleri hakkındaki bilgilere piyasa vasıtasıyla ulaşabilmeleri
şeklinde de değerlendirilebilir”
(218) Aynı kararda rekabet hukukunda birincil delil ve ikincil ayrımına ilişkin olarak aşağıdaki
değerlendirme yapılmıştır:
“Birincil deliller Kanuna aykırılık teşkil eden gizli yapılanmaları/anlaşmaları ortaya
koymada kullanılan ve ispat gücü bakımından ilk planda düşünülmesi gereken
delillerdir. Bu deliller, anlaşmanın tarafları, kapsamı, gerçekleştiği zaman aralığı
olarak sıralanabilecek ve somut bir ihlal şablonunu ortaya koymada kullanılabilecek
nitelikteki bilgi ve belgelerden oluşmaktadır. Öte yandan, söz konusu
yapılanmaların “gizli” nitelikte olması nedeniyle, birincil nitelikteki delillerin varlığına
ulaşmak oldukça güçtür. Bu noktada, söz konusu yapılanmaların ortaya
çıkarılabilmesi amacıyla ikincil nitelikteki delillerin de varlığı önem arz etmektedir.
İkincil nitelikli deliller arasında iletişim delilleri ile iktisadi deliller yer almaktadır.
İletişimsel deliller, anlaşma taraflarının toplandıklarını veya iletişim kurduklarını
gösteren ancak iletişimin içeriğini ortaya koymada yetersiz kalan delillerdir. Bu
deliller arasında; rakipler arası iletişimin var olduğunu gösterir deliller, toplantıya
katılım, fiyatlar, talep ve kapasite kullanımının tartışıldığı toplantı notları, rakiplerin
gelecekte yapabilecekleri fiyat artışları veya fiyatlama stratejileri hakkında bilgi
sahibi olunduğunu gösteren iç yazışma niteliğindeki belgeler yer almaktadır.
İktisadi deliller ise bir anlaşmaya ulaşıldığını işaret eden firma davranışları ve aynı
zamanda piyasanın bir bütün olarak davranışını, gizli fiyat tespitinin mümkün
olduğunu işaret eden piyasa yapısı elemanlarını ve anlaşmanın sürdürülmesinde
kullanılabilecek belirli uygulamaları içermektedir.
İktisadi deliller davranışsal ve yapısal deliller olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Davranışsal delillerin ispat gücü, diğer ekonomik delillere oranla daha yüksektir. Bu
tür delillere örnek olarak; paralel fiyatlama yapılması, rakiplerin eşzamanlı veya
yakın zamanlı fiyat değişimlerinin aynı veya benzer nitelikte olması, ortak fiyat
duyuruları ile aynı veya benzer nitelikli satış ve üretim politikalarının benimsenmesi
ve piyasanın yapısına ilişkin bazı özellikler de (normalin üstünde kârlar, geçmişte
yaşanan rekabet ihlallerinin varlığı) sayılabilir...
Özetle; rekabet hukuku çerçevesinde bir ihlalden bahsedebilmek için, öncelikle bu
ihlalin taraflarını, kapsamını ortaya koyabilecek nitelikteki birincil delillere ihtiyaç
duyulmaktadır. Öte yandan, bu tip delillerin tam anlamıyla var olmadığı, somut bir
19-12/155-70
87/185

ihlal şablonunun ortaya konulmasında yetersiz kalındığı durumlarda ikincil deliller
devreye girmekte ve tabloda eksik kalan noktaların tamamlanması
hedeflenmektedir. Bu bakımdan, dosya kapsamında elde edilen her türlü delilin, bir
bütünün parçaları, bütünü açıklamada kullanılan araçlar oldukları göz önünde
bulundurulmalıdır.”
(219) Yukarıda yer verilen değerlendirmeler çerçevesinde ilgili kararda benzer dönemlerde
yaşanan fiyat artışlarının üretim maliyetleri ve teşebbüslerin stratejik kararları gibi mikro
düzeydeki faktörler ile genel ekonomik göstergeler gibi makro düzeydeki faktörler
nedeniyle etkilenmiş olabileceği değerlendirmesi yapılarak ürünlerin yüksek talep
gördüğü ve teşebbüslerin tam kapasite çalıştığı bilgisinden yola çıkarak soruşturma
açılmamıştır.
(220) Öte yandan benzer şekildeki birincil ve ikincil delil ayrımı Kurulun 14.01.2016 tarih ve 16-
02/44-14 sayılı Ege Çimento III kararında da tartışılmıştır. Ege Bölgesi’nde faaliyet
gösteren çimento üreticilerinin 4054 sayılı Kanun’a aykırı eylemlerde bulundukları
iddiasının incelendiği kararda teşebbüslerin rekabeti kısıtlayıcı bir uyumlu eylem içinde
olup olmadıklarının, pazar yapısı, teşebbüslerin davranışları ve bu davranışlardaki
değişiklikler ışığında iletişim delilleri, davranışsal ve yapısal deliller bir bütün olarak ele
alınarak değerlendirilmesi gerektiği ifade edilerek yerinde incelemelerde bulunan
belgelerde teşebbüslerin çeşitli tarihlerdeki toplantılarda rekabete duyarlı kimi bilgileri ile
gelecekteki stratejilerine ilişkin bilgi paylaştığı; bu paylaşımın firmalar arası işbirlikçi
sonuçların elde edilmesini zorlaştıran faktörlerin üstesinden gelmeye yardımcı olduğu,
teşebbüslerin birbirlerinin pazar davranışlarını etkileyebilecek nitelikte bir ilişki kurmuş
oldukları ve gelecekteki davranışlarına ilişkin belirsizlikleri azalttıkları değerlendirilmiş ve
ihlal tespiti yapılmıştır. Bu çerçevede kararda birincil delil bulunmadığı ancak
teşebbüslerin iletişimleri ve fiyatlama davranışları gibi ikincil delillerin birbirini
tamamlaması suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin ihlal edildiği sonucuna
ulaşıldığı görülmektedir.
(221) Diğer yandan uyumlu eylemle de bağlantılı olarak bilgi paylaşımı konusuna ve Yatay
İşbirliği Anlaşmaları Hakkında Kılavuz’un çizdiği çerçevede rekabet hukukunda bilgi
paylaşımlarının nasıl ele alındığına değinmekte fayda bulunmaktadır. Bilgi değişimi
çeşitli etkinlik kazanımları ortaya çıkarabileceği gibi rekabeti kısıtlayıcı da
olabilmektedir.
(222) Yatay İşbirliği Anlaşmaları Hakkında Kılavuz’da bilgi değişimi, rekabeti kısıtlama amacı
taşıyan bilgi değişimi ve rekabeti kısıtlama etkisi olan bilgi değişimi olmak üzere iki ayrı
başlık altında incelenmektedir. Buna göre, rekabeti kısıtlama amacı olan bilgi
değişimlerinin etkisine bakılmaksızın rekabeti kısıtladığı kabul edilmektedir. Bu
çerçevede rakiplerin, gelecekte uygulamayı planladıkları fiyat, üretim ya da satış miktarı
gibi rekabete duyarlı bilgileri aralarında değişmesi, 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi
kapsamında ihlal olarak nitelendirilmektedir. Rekabeti kısıtlama amacı taşımayan bilgi
değişimlerinin rekabet üzerindeki olası etkileri ise her somut olayın özellikleri
çerçevesinde değerlendirilmektedir. Bu bağlamda, bilgi değişiminin 4054 sayılı Kanun’un
4. maddesi kapsamında rekabeti kısıtlama etkisinin bulunması için, fiyat, üretim miktarı,
ürün kalitesi, ürün çeşitliliği veya inovasyon gibi rekabetçi parametrelerden en az biri
üzerinde olumsuz etkisinin olması gerekmektedir. Bu etkinin değerlendirilmesi
19-12/155-70
88/185

bakımından, Yatay İşbirliği Anlaşmaları Hakkında Kılavuzda “ilgili pazarın özellikleri” ile
“bilgi değişiminin niteliği”nin ele alınması gerektiği belirtilmektedir.
(223) Pazarın yapısı bakımından ilk olarak pazarın şeffaflığının incelenmesi gerekmektedir.
Yatay İşbirliği Anlaşmaları Hakkında Kılavuz’da pazarın şeffaflığı artıkça, bilgi
değişiminin rekabet karşıtı etkilerinin daha fazla olacağına dikkat çekilmekte ve bilgi
değişimi öncesi ve sonrasındaki pazar şeffaflığının karşılaştırılması önerilmektedir. Bu
çerçevede, pazardaki şeffaflığı artırmayan bilgi değişimlerinin rekabeti kısıtlama
ihtimalinin düşük olduğu belirtilmektedir. Pazarın yapısı bakımından, pazarın
yoğunlaşma derecesi ve karmaşıklığının da ayrıca değerlendirilmesi gerekmektedir.
Nitekim yoğunlaşmanın az olduğu ve pazarın karmaşık olduğu durumlarda, rakiplerin
işbirliğine gitmesinin zor olduğu kabul edilmektedir. Bunların yanı sıra, pazarın istikrarlı
yapıda seyrettiği hallerde veya teşebbüslerin maliyet, talep, pazar payları, ürün
yelpazesi ve kapasite açılarından birbirine benzer olduğu durumlarda, bilgi değişiminin
koordinasyonu kolaylaştırması söz konusu olabilmektedir. Bilgi değişiminin niteliği
bakımından ise, paylaşılan bilginin rekabete duyarlı (stratejik) olup olmadığı ön plana
çıkmaktadır. Yatay İşbirliği Anlaşmaları Hakkında Kılavuzda, fiyata, miktara, müşterilere,
maliyetlere, cirolara, satışlara, alımlara, kapasiteye, ürün niteliğine, pazarlama
planlarına, risklere, yatırımlara, teknolojilere, AR-GE programlarına ilişkin ve benzeri
bilgilerin rekabete duyarlı olduğu belirtilmektedir. Genel olarak, fiyat ve miktara ilişkin
veriler, stratejik niteliği en yüksek olan bilgiler olarak kabul edilirken; maliyetlere ve
talebe ilişkin bilgiler stratejik nitelik bakımından ikinci derecede yer almaktadır. Ayrıca,
toplulaştırılmış, geçmiş tarihli ve kamuya açık bilgilerin paylaşılması şeklinde
gerçekleşen bilgi değişimlerinin rekabet üzerindeki etkisinin, aksi şekilde gerçekleşen
bilgi değişimlerine göre daha sınırlı kaldığı dile getirilmektedir. Bunların yanı sıra, bilgi
değişiminin sıklığı ile bilgi değişiminin kamuya açık olup olmadığının da
değerlendirmede göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
I.4.2. Pazarın Yapısı ve İşleyişi
(226) Bu bölümde, piliç eti pazarının, dosya kapsamındaki belgelerin anlamlandırılabilmesi için
önemli olan özellikleri tekrar edilerek dosya kapsamında elde edilen belgeler hakkındaki
değerlendirmelere geçilmesi uygun görülmüştür.
(227) Sektör hakkında genel bilgilerin verildiği bölümde de ifade edildiği gibi piliç eti üretimi
önemli derecede planlı olmayı gerektirmektedir. Damızlık tavuk yumurtalarından çıkan
civcivlerin yumurtlamaya başlaması için 24 hafta geçmekte, elde edilen etlik piliç
yumurtalarının kuluçka süresi 21 gün olmaktadır. Yumurtadan çıkan civcivlerin ise etlik
piliç olarak kesim yaşına gelmesi ile 40-45 gün sürmektedir. Dolayısıyla altı ay sonraki
üretim planının bugünden yapılması önem arz etmektedir.
(228) Entegre tesis niteliğindeki piliç eti üreticileri, damızlık tavuk yumurtası üretiminden piliç
eti üretimi ve piliç etinin işlenmesi ile elde edilen (döner, soslu ürün, ısıl işlem ürünü vb.)
nihai ürünlere kadar bütün üretim aşamalarında faaliyet göstermektedir.
(229) Piliç eti üretimindeki planlama düzeyi, aynı zamanda belirli bazı bilgilerin edinilmesi ile
herhangi bir teşebbüsün piliç eti üretim miktarının da yüksek doğruluk payı ile tahmin
edilmesine imkân vermektedir. Örneğin, bu hafta içinde kaç civciv girişi yaptığı bilinen bir
teşebbüsün, yaklaşık 6 hafta sonra kaç kg piliç eti üretimi yapabileceğini hesaplamak
19-12/155-70
89/185

mümkündür. Zira standart üretim sürecinde, 40-45 gün içinde piliçlerin 2.200 grama
ulaşarak kesim ağırlığına geleceği bilinmektedir.
(230) Civcivlerin ölüm oranları ile yem dönüşüm oranlarına dair bilgiler de yapılan tahmini
hesaplamanın doğruluk seviyesini artırmaktadır. Civciv ölüm oranı, girişi yapılan civciv
sayısının yüzde olarak ne kadarlık bölümünün öldüğünü göstermektedir. Yem dönüşüm
oranı (feed conversion rate – FCR) ise, kesim yaşına (40-45 gün) gelen pilicin kesim
ağırlığına ulaşıncaya kadar her bir kilo canlı ağırlık için kaç kg yem tükettiğini
göstermektedir.
(231) Yem dönüşüm oranı aynı zamanda teşebbüslerin ne kadar verimli çalıştığının
göstergelerinden biridir. Bu oran ne kadar düşük ise pilicin bir kg ağırlık kazanması için
gereken yem miktarı da daha az demektir. Diğer taraftan teşebbüslerin üretim
etkinliklerini ekonomik açıdan daha iyi ölçtüğü kanaatine varılan başka bir veri daha
kullanılmaktadır. Avrupa Verimlilik Endeksi36 (European Efficiency Productivity Factor –
EPEF/EEF) adı verilen bu veri ise, giren civciv sayısı, kesime giden piliçlerin toplam
canlı ağırlığı, ortalama kesim yaşı ve toplam yem tüketimi verilerinin birlikte
kullanılmasıyla hesaplanan bir etkinlik ölçüm kriteridir.
(232) Bu bilgiler çerçevesinde, üretime giren civciv sayısı ve kesim adedi bilgileri; civciv ölüm
oranı, ortalama kesim yaşı, yem dönüşüm oranı gibi verilerle birlikte kullanıldığında,
herhangi bir teşebbüsün piliç eti üretim miktarının yüksek kesinlikle hesaplanmasının
mümkün olduğu, damızlık ve civciv giriş adetleri gibi bilgilerin teşebbüslerin kısa ve orta
vadeli üretim planlamaları hakkında önemli bilgiler verdiği anlaşılmaktadır. Diğer taraftan
yalnızca EPEF gibi etkinlik ölçen değerlerin teşebbüsler arasında paylaşılmasının,
rekabete duyarlı bilgi değişimi olarak nitelendirilemeyeceği, bu değerlerin verimlilik
açısından piyasadaki diğer üreticiler arasındaki yerin görülebilmesi açısından fayda
sağlayabileceği kanatine varılmaktadır.
(233) Kesim yaşına gelen bir pilicin maliyetini oluşturan kalemler ise yerinde incelemelerde
elde edilen belgelerin bulunduğu bölümde yer verildiği gibi aşağıda yer almaktadır:
Tablo-14: Broiler Civciv ve Piliçlerde Maliyet Hesabı
Maliyet Kalemleri Oranı (%)
Civciv 14.0
Yem 68.0
Sağlık+dezenfeksiyon 2.7
Enerji 4.8
İş gücü + bakım, onarım + amortisman 4.5
Yakalama-yükleme-altlık 2.5
Genel idari giderler 3.5
Maliyet 100.0
Kaynak: Yerinde incelemelerde elde edilen belgeler.
(234) Tablodan görüldüğü gibi, piliç eti üretim maliyetinin %82’lik bölümü yem ve civcivden
kaynaklanmaktadır. Yem, girdi olarak en büyük maliyet kalemini oluştururken, taraflar bu
girdi bakımından ithalata bağımlılığın büyük olduğunu ifade etmektedir. Dosya

36 EPEF= [ Toplam Canlı Ağırlık (Kg) / Başlangıç Civciv Sayısı ] * Toplam Canlı Ağırlık(Kg) / Ortalama
Kesim Yaşı / Toplam Yem Tüketimi(Kg) * 10.000
veya EPEF=[Kazanılan günlük ağırlık (gram) X canlı civciv oranı )]/Yem Dönüşüm Oranı X 10
19-12/155-70
90/185

kapsamındaki belgeler, civcivler için piyasa fiyatının bütün piliç fiyatının %14 ile %16’sı
olarak belirlendiğini göstermektedir.
(235) Kesimi yapılan piliçlerin büyük bir bölümü bütün olarak satılmakta, üretimin bir kısmı ise
but, kanat ve göğüs gibi parçalara ayrılmaktadır. Bu ürünlerin ağırlıkları anatomik olarak
bütün pilicin belirli bir oranına denk gelmektedir. Örneğin 100 kg ağırlığındaki bütün piliç
üretimi parçalara ayrıldığında yaklaşık olarak 46 kg göğüs, 43 kg but ve 9 kg kanat elde
edilmektedir37.
(236) Tarafların yurt içi satışlarının yaklaşık olarak %45’i bütün piliç olarak yapılmaktadır. Piliç
etinin fiyatlandırmasında da bütün piliç fiyatı temel teşkil etmektedir. Örneğin bütün
pilicin fiyatı değiştiğinde ona bağlı olarak parça ürün fiyatları ile işlenmiş ürün fiyatları da
bütün piliç fiyatının değişimi doğrultusunda yeniden hesaplanmaktadır.
(237) Bütün piliç fiyatının değişmediği durumlarda da parça ürünlerin fiyatlarında değişim
görülebilmektedir. Hatta teşebbüsler bütün piliç fiyatı değişmese de sıklıkla fiyat
listelerini yenileyebilmektedir. Bu durum ise teşebbüslerin “denge fiyatlama” olarak
adlandırdıkları parça ürün fiyatlarının değişiminden kaynaklanmaktadır. Parça olarak
satışa çıkan ürünlerin herhangi biri için talep düşük kaldığında ve bu nedenle stoklarda o
üründen fazla bulunduğunda, talebi yükseltebilmek adına bir sonraki fiyat listesi ile o
ürünün fiyatı düşürülmektedir. Diğer taraftan daha önceki liste döneminde talebi yüksek
olan ürünün fiyatı ise yeni liste ile yükseltilmektedir. Talebi yükselen ürünün aynı fiyattan
daha fazla satılabilmesi mümkün değildir. Zira daha önce ifade edildiği gibi parça ürünler
anatomik olarak bütün pilicin belirli bir oranına denk gelmektedir. Talebi yüksek olan
parça ürün için daha fazla bütün pilicin parçalanması, stok miktarı yüksek olan diğer
parça ürünlerin stokunu daha da artıracaktır. Bu nedenlerle, teşebbüsler parça ürünlerin
dengeli bir şekilde satılmasını sağlamak amacıyla talebi yüksek olan ürünün fiyatını
yükseltip, talebi düşük olan ürünün fiyatını ise düşürerek dengeleme yapmaktadır. Parça
ürün fiyatlarındaki bu tür değişiklikler, parça ürün fiyatlarının ağırlıklı ortalaması bütün
piliç fiyatından yüksek olacak şekilde belirlenmektedir. Dolayısıyla, fiyat listelerinde
yapılan değişiklikler ile teşebbüslerin parça ürün stok durumları konusunda da bilgi
edinmek mümkündür.
(238) Piliç eti 7-10 gün dayanabildiğinden, üretildikten sonra kısa süre içinde satılması
gerekmektedir. Fiziki şartların kısıtlı olması ve maliyet artırıcı özellikleri nedeniyle, belirli
bir kapasite çerçevesinde şoklama yolu ile dayanıklılık süresini uzatmak mümkündür.
Teşebbüslerin hızlı bir şekilde satması gereken ürünler olduğundan rakiplerin piliç eti
stoklarına dair herhangi bir güncel bilginin edinilmesi satış stratejileri açısından önem arz
etmektedir.
(239) Bu bilgiler ve Yatay İşbirliği Anlaşmaları Hakkında Kılavuzda yer alan açıklamalar
çerçevesinde piliç eti pazarında rekabetçi belirsizlikleri ortadan kaldıran bilgilerin;
rakiplerin fiyatlama davranışlarının öğrenilmesine imkan vermesi ve rakiplerin kısa vadeli
stok durumları hakkında bilgi vermesi nedeniyle güncel ve ileri tarihli fiyat listeleri, zam
miktarları, müşterilere uygulanacak prim ve iskonto oranları; teşebbüslerin üretim
stratejileri ile planlarını ortaya koyması bakımından damızlık ve civciv giriş sayıları;
teşebbüslerin güncel üretim bilgilerinin hesabına imkan vermesi nedeniyle piliç kesim
adetleri ile kısa sürede satılması gerektiği için rakiplerce bilinmesinin satış stratejilerine

37 Bütün pilicin yaklaşık olarak %2’lik bölümü ıskartaya çıkmaktadır.
19-12/155-70
91/185

etki edecek teşebbüslere ait stok durumları, üretim bilgileri, kapasite kullanım oranları,
kesim yaşı (gün), ortalama kesim ağırlığı (OCA), yem dönüşüm oranı (FCR), civciv ölüm
oranı (mortalite), Avrupa Verimlilik Endeksi (EPEF) ve pilicin bir günde kazandığı
ortalama ağırlık (GCAA) (gram/gün) verilerinin rekabete duyarlı hassas bilgiler olduğu
kanaatine varılmaktadır.
I.4.2.1. Piliç Eti Üreticilerinin Bir Araya Geldiği Platformlar
(240) Piliç eti pazarında faaliyet gösteren ve dosya kapsamındaki teşebbüslerin çeşitli
platformlarda sıklıkla bir araya gelme imkanı bulunduğu birçok belgeden anlaşılmaktadır.
Söz konusu platformlarda; tıbbi ürün kullanımları, piliç eti sektörünün tanıtım faaliyetleri,
bakanlıklarla yapılan görüşmeler, kuş gribi gibi sektörün genelini ilgilendiren konularda
bilgi alış verişinde bulunulduğu gibi, ilgili pazardaki fiyatlandırma, güncel stok durumları,
üretim miktarı ve ihracat hacmi gibi verilerin de ele alındığı tespit edilmiştir. Dosya
kapsamındaki belgelere yansıyan toplantıların iki ayrı platformda gerçekleştiği
görülmektedir:
1. BESD-BİR toplantıları
2. Ege Entegreler toplantıları
(241) Piliç eti pazarındaki üretim ve satış faaliyetlerinin %90’dan fazlasını gerçekleştiren
teşebbüslerin üye olduğu BESD-BİR sektör sorunlarının ele alındığı en geniş katılımlı
platformdur. Dosya kapsamında edinilen belgelerden, BESD-BİR yönetim kurulunun
düzenli olarak toplandığı, bazı toplantıların Genişletilmiş Yönetim Kurulu Toplantısı adı
altında daha çok katılımcı ile gerçekleştirildiği, bu toplantıların önünde veya sonunda
iletişim toplantıları yapıldığı tespit edilmiştir. Yapılan başvuruda da, BESD-BİR
toplantılarının öncesinde veya sonrasında kurulan teşebbüsler arası iletişim yoluyla
fiyatlara birlikte zam yapıldığı iddiasında bulunulmuştur. Aşağıdaki tabloda 2016 ve 2017
yıllarında yapıldığı tespit edilen BESD-BİR38 toplantılarına ilişkin bilgiler, yerinde
incelemelerde elde edilen ve BESD-BİR tarafından temin edilen bilgi ve belgeler
kapsamında sunulmaktadır:
Tablo-15: BESD-BİR Toplantı Tarihleri
Toplantı Adı
Toplantı
Tarihi
Toplantı Yeri Katılımcılar
BESD-BİR Yönetim
Kurulu Toplantısı
15.01.2016
Tespit
edilememiştir.
(..…) (BESD-BİR)
(..…) (BEYPİLİÇ)
(..…) (ERPİLİÇ)
(..…) (CP)
(..…) (BANVİT)
(..…) (ŞENPİLİÇ)
(..…) (ABALIOĞLU)

38 Hâlihazırda BESD-BİR’in Yönetim Kurulu Başkanı (..…) (BEYPİLİÇ Genel Müdürü), Yönetim Kurulu
Başkan Yardımcısı (..…) (ERPİLİÇ Genel Müdür Yardımcısı) ve Yönetim Kurulu Saymanı (..…)
(ŞENPİLİÇ Genel Müdür Yardımcısı) olup Yönetim Kurulu üyeleri ise (..…) (ABALIOĞLU Gıda İş Ünitesi
Genel Müdürü) ve (..…)’dur (BANVİT Pazarlama Direktörü).
19-12/155-70
92/185

Toplantı Adı
Toplantı
Tarihi
Toplantı Yeri Katılımcılar
BESD-BİR Yönetim
Kurulu Toplantısı
03.03.2016
Divan Asya Otel -
Pendik/İstanbul
(..…) (BESD-BİR)
(..…) (BANVİT)
(..…) (BEYPİLİÇ)
(..…) (BUPİLİÇ)
(..…) (CP)
(..…) (GEDİK)
(..…) (KESKİNOĞLU)
(..…) (ŞENPİLİÇ)
BESD-BİR Yönetim
Kurulu Toplantısı
18.03.2016
Tespit
edilememiştir.
Tespit edilememiştir.
BESD-BİR Yönetim
Kurulu Toplantısı
08.04.2016
Divan Asya Otel -
Pendik/İstanbul
Tespit edilememiştir.
BESD-BİR Yönetim
Kurulu Toplantısı
20.05.2016
Divan İstanbul
Otel-
Taksim/İstanbul
(..…) (BESD-BİR)
(..…) (BANVİT)
(..…) (BEYPİLİÇ)
(..…) (ERPİLİÇ)
(..…) (KESKİNOĞLU)
(..…) (ŞENPİLİÇ)
BESD-BİR
Genişletilmiş Yönetim
Kurulu Toplantısı
15.07.201639
Divan Asya Otel -
Pendik/İstanbul
(..…) (BESD-BİR)
(..…) (ABALIOĞLU)
(..…) (BANVİT)
(..…) (BEYPİLİÇ)
(..…) (CP)
(..…) (ERPİLİÇ)
(..…) (ŞENPİLİÇ)
BESD-BİR Yönetim
Kurulu Toplantısı
11.08.2016
Divan Asya Otel -
Pendik/İstanbul
Tespit edilememiştir.
BESD-BİR
Genişletilmiş Yönetim
Kurulu Toplantısı
23.09.2016
Divan Asya Otel -
Pendik/İstanbul
(..…) (BESD-BİR)
(..…) (ABALIOĞLU)
(..…) (BANVİT)
(..…) (BEYPİLİÇ)
(..…) (CP)
(..…) (ERPİLİÇ)
(..…) (GEDİK)
BESD-BİR
Genişletilmiş Yönetim
Kurulu Toplantısı
18.11.2016
Divan Asya Otel -
Pendik/İstanbul
(..…) (BESD-BİR)
(..…) (ABALIOĞLU)
(..…) (BANVİT)
(..…) (BEYPİLİÇ)
(..…) (CP)
(..…) (ERPİLİÇ)
(..…) (GEDİK)
BESD-BİR Beyaz Et
Sektörü
Değerlendirme
Toplantısı
07.12.2016
Divan Asya Otel -
Pendik/İstanbul
Tespit edilememiştir.

39 Toplantı öncesinde özellikle GDO ve sağlık gibi konularda tavukçuluk sektörünün karşılaştığı halkla
ilişkiler ve reklam sorunları çerçevesinde bir oturum düzenlenmiş; daha sonradan BESD-BİR yönetim
kurulu toplantısına geçilmiştir. 15.07.2016 tarihli toplantının üyeler arasındaki görüşme kısmına AKPİLİÇ
katılmamıştır.
19-12/155-70
93/185

Toplantı Adı
Toplantı
Tarihi
Toplantı Yeri Katılımcılar
BESD-BİR
Genişletilmiş Yönetim
Kurulu Toplantısı
20.01.2017
Divan Asya Otel -
Pendik/İstanbul
(..…) (BESD-BİR)
(..…) (ABALIOĞLU)
(..…) (BEYPİLİÇ)
(..…) (CP)
(..…) (ŞENPİLİÇ)
BESD-BİR
Genişletilmiş Yönetim
Kurulu Toplantısı40
17.03.2017
Divan Asya Otel -
Pendik/İstanbul
(..…) (BESD-BİR)
(..…) (BEYPİLİÇ)
(..…) (CP)
(..…) (ERPİLİÇ)
(..…) (ŞENPİLİÇ)
(..…) (GEDİK)
BESD-BİR Yönetim
Kurulu Toplantısı
28.04.2017
Kaya Palazzo
Golf Resort -
Belek/Antalya
Tespit edilememiştir.
BESD-BİR
Genişletilmiş Yönetim
Kurulu Toplantısı
18.05.2017
Divan Asya Otel -
Pendik/İstanbul
(..…) (BESD-BİR)
(..…) (ABALIOĞLU)
(..…) (BEYPİLİÇ)
(..…) (GEDİK)
(..…) (ŞENPİLİÇ)
BESD-BİR Yönetim
Kurulu Toplantısı
21.07.2017
Divan Asya Otel -
Pendik/İstanbul
(..…) (BESD-BİR)
(..…) (BANVİT)
(..…) (BANVİT)
(..…) (BEYPİLİÇ)
(..…) (CP)
(..…) (ERPİLİÇ)
(..…) (ŞENPİLİÇ)
Kaynak: Yerinde İncelemelerde Elde Edilen Belgeler
(242) Yerinde incelemelerde elde edilen bilgilerden; Ege Bölgesi’nde faaliyet gösteren entegre
piliç eti üreticilerinin (ABALIOĞLU, BANVİT, CP, EGE-TAV, GEDİK ve KESKİNOĞLU)
“Ege Bölgesi Entegreler Toplantıları” kapsamında bir araya geldikleri anlaşılmıştır. Söz
konusu toplantıların tarihleri ve yapıldığı yerler aşağıdaki tabloda yer almaktadır:
Tablo-16: Ege Bölgesi Entegreler Toplantıları
Toplantı Tarihi Toplantı Yeri Katılımcılar
29.03.201641 Tespit edilememiştir.
ABALIOĞLU, BANVİT, CP, EGE-TAV, GEDİK ve
KESKİNOĞLU
10.10.2016 Akhisar (ABALIOĞLU)
ABALIOĞLU, BANVİT, EGE-TAV, GEDİK ve
KESKİNOĞLU
14.11.2016 Kemalpaşa (EGE-TAV)
ABALIOĞLU, BANVİT, CP, EGE-TAV, GEDİK ve
KESKİNOĞLU
10.04.201742 Tespit edilememiştir.
ABALIOĞLU, BANVİT, EGE-TAV, GEDİK ve
KESKİNOĞLU
23.05.2017 Tespit edilememiştir.
ABALIOĞLU, BANVİT, EGE-TAV, GEDİK ve
KESKİNOĞLU
Kaynak: Yerinde İncelemelerde Elde Edilen Belgeler.

40 Anılan toplantı tutanağında, KESKİNOĞLU yetkilisi (..…) da ismi yer almakla birlikte söz konusu şahsın
toplantıya katılıp katılmadığına dair bir notun yer almadığı görülmüştür.
41 Söz konusu toplantı, ilgili belgede de ifade edildiği gibi, “Ege Bölgesi Entegreler Toplantısı” adı altında
yapılan ilk toplantıdır.
42 10.04.2017 ve 23.05.2017 tarihli toplantılardan sonra teşebbüsler arasında paylaşılan tablolarda hangi
teşebbüslerin katıldığı belirtilmemekle birlikte -CP hariç olmak üzere- adı geçen tüm teşebbüslerin
bilgilerine yer verilmiş ve yetkilileri ile paylaşılmıştır.
19-12/155-70
94/185

I.4.2.2. 2009 Beyaz Et Kararı
(243) Piliç eti sektöründe faaliyet gösteren teşebbüsler (27 teşebbüs) hakkında daha önce de
soruşturma yürütülmüş ve Kurul tarafından 2009 Beyaz Et Kararı alınmıştır. Mezkur
karar doğrultusunda ABALIOĞLU, BANVİT, BEYPİLİÇ, ERPİLİÇ, CP, KESKİNOĞLU,
ŞENPİLİÇ, PAKTAVUK ile Şeker Piliç ve Yem San. ve Tic. A.Ş.’ye, 4054 sayılı
Kanun’un 4. maddesini ihlal etmeleri nedeniyle idari para cezası verilmiştir.
(244) Söz konusu karara dayanak oluşturan çok sayıda belgede, piliç eti üreticilerinin
piyasadaki piliç eti arzını kontrol etmek ve fiyatları birlikte belirlemek amacıyla doğrudan
iletişim kurduğu, bu iletişimler sonucunda alınan kararların da piyasaya yansıdığı
görülmektedir. Anılan kurul kararında yapılan temel tespitler aşağıdaki şekilde
özetlenmiştir43:
“Hakkında soruşturma açılan teşebbüslerde ve Besd-Bir’de yapılan yerinde
incelemelerde, bazı teşebbüslerin aralarındaki rekabeti engellemeye yönelik
eylemlerinin olduğunu gösterir nitelikte belgelere ulaşılmıştır. Söz konusu
belgelerden soruşturmaya konu teşebbüslerin 2003-2008 yılları arasındaki çeşitli
tarihlerde piliç eti fiyatını arttırmak ve arzını kısmak yönünde anlaşmalar yaptıkları
tespit edilmiştir. Ayrıca bazı teşebbüs yetkililerinin ileri tarihli fiyat listelerini ve
teşebbüslerine ait bazı gizli bilgileri diğer teşebbüslere yollamak suretiyle
piyasadaki şeffaflığı arttırdıklarını ve aralarındaki koordinasyonun devamlılığını
sağlamaya yönelik çalışmalarda bulunduklarını gösteren belgelere ulaşılmıştır.”
(245) Anılan karara yansıyan belgelerin incelenmesi sonucunda arzın kısılması amacıyla
teşebbüslerin; kuluçkalık yumurta ihraç etme44, kapasitelerini azaltma ve üretimlerini
kısma45, yine de fazla üretim olursa yurt içi fiyat seviyesini yüksek tutabilmek adına zarar
edilse dahi piliç eti ihracatına yönelme46 şeklinde kararlar aldıkları anlaşılmaktadır. Fiyat
düzeyinin artırılması amacıyla da doğrudan görüşmeler yapıldığı47 ve mutabık kalınan
zamların fiyatlara yansıtıldığı, soruşturma kararına dayanak oluşturan birçok belgeden
görülmektedir. Ayrıca anılan kararda ileri tarihli fiyat listelerinin rakip teşebbüsler
arasında doğrudan paylaşıldığını gösteren belgelerden söz edilmektedir48.
(246) Özellikle 2005 yılı başında yurt içine piliç eti arzını kısmak amacıyla kuluçkalık yumurta
ihracatına ağırlık verilmesine karar verildiği dönemden sonra piliç eti pazarındaki arzın
ne derece kontrol altına alındığı BESD-BİR ve TÜİK verilerinden de anlaşılmaktadır. Zira
2005 yılı başında alınan kararın sonuçları 2006 yılında ele alınmış ve büyük ölçüde
başarı sağlandığı tespitini bizzat teşebbüslerin kendileri yapmıştır. Arzın
yavaşlatılmasına dair tekliflerin tekrar ortaya çıktığı Mayıs 2007’den sonra, ihracat
yoluyla arzın “kısılmasına yönelik Ağustos 2007’de tekrar yazışmalar yapıldığı anılan
soruşturma kapsamında tespit edilen hususlar arasındadır.
(247) Dolayısıyla, 2009 yılındaki soruşturma kararı, piliç eti sektöründeki teşebbüslerin
rekabeti sınırlamak amacıyla, bir başka ifadeyle, arzı kısmak ve yurt içi fiyat seviyesini

43 25.11.2009 tarihli ve 09-57/1393-362 sayılı Kurul kararı s. 24.
44 25.11.2009 tarihli ve 09-57/1393-362 sayılı Kurul kararı s. 35 ve 41.
45 25.11.2009 tarihli ve 09-57/1393-362 sayılı Kurul kararı s. 36-39.
46 25.11.2009 tarihli ve 09-57/1393-362 sayılı Kurul kararı s. 37-43.
47 25.11.2009 tarihli ve 09-57/1393-362 sayılı Kurul kararı s. 25-33.
48 25.11.2009 tarihli ve 09-57/1393-362 sayılı Kurul kararı s. 56-58.
19-12/155-70
95/185

yükseltmek amacıyla hangi davranış ve politikaları benimsediklerini göstermesi
bakımından ışık tutmaktadır.
I.4.3. Yerinde İnceleme Belgelerinin Değerlendirilmesi
I.4.3.1. Fiyatlar Konusunda Teşebbüsler Arası İletişim Bulunduğunu Gösteren
Belgeler
(248) Yerinde incelemeler neticesinde elde edilen birçok belge, piliç eti pazarındaki
teşebbüslerin, rakiplerin fiyatlandırma kararları hakkında önceden bilgi sahibi olabildiğini
göstermektedir. Geleceğe ilişkin fiyatlama kararlarının rakipler arasındaki görüşmelere
konu olabildiği tespit edilmekte ve pazardaki teşebbüslerin hemen hepsinin rakiplerin
fiyat listelerini henüz uygulanmaya başlamadan temin edebildiği anlaşılmaktadır.
Doğrudan veya dolaylı olarak edinilen ve elden ele dolaşan fiyat listeleri, teşebbüslerin
geleceğe dair fiyatlama davranışlarını tüm piyasa için şeffaf hale getirmektedir.
(249) Teşebbüsler, hem maliyetin büyük bölümünü oluşturan yem fiyatlarındaki artış hem de
döviz kurundaki yükselmenin ithal edilen girdilerden kaynaklanan masrafları artırması
nedeniyle maliyetlerin arttığını, dolayısıyla piyasanın yapısı ve gidişatı gereği Ekim 2016
– Mayıs 2017 döneminde gerçekleşen fiyat artışının normal olduğunu savunmaktadır.
Her ne kadar piyasa gerçekleri teşebbüslerin iddia ettiği gibi fiyat artışını gerektirmiş olsa
da, bu artış kararlarının teşebbüslerin bireysel kararları ile değil, yukarıda ifade edildiği
gibi şeffaf hale gelen fiyatlama davranışları nedeniyle, uyumlu eylem ile gerçekleştiği
anlaşılmıştır.
(250) Elde edilen belgelerin fiyatlarla doğrudan ilgili olan bölümü; bütün pilice yönelik fiyatlama
kararlarının BESD-BİR toplantılarına konu olduğunu, rakiplerle fiyatlar konusunda
görüşme yapıldığını, belgelerde sözü edilen artışların ise piyasaya yansıdığını
göstermektedir. Aşağıda öncelikle piliç fiyatlarının rakipler arasında yapılan görüşmelere
konu olduğunu gösteren belgelere ve bunlar hakkında yapılan değerlendirmelere yer
verilmektedir. Ardından, belgelerde yer alan ifadelerin ilgili pazardaki verilerle uyuşup
uyuşmadığı hakkındaki tespitler yapılmaktadır. Belgelere yansıyan bütün piliç fiyat artış
kararlarının anılan tarihlerden önceki ve sonraki fiyat listelerine nasıl yansıdığı her bir
teşebbüs için takip eden tabloda gösterilmektedir.
(i) 24.07.2015 Tarihli Belge
(251) 24.07.2015 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanları arasındaki iç yazışmada geçen “Beypiliç
ve Erpiliç bütünü de kapsayacak zam yapıyor. Geçiş tarihleri belli değil.” yönündeki
ifadeden, KESKİNOĞLU çalışanlarının BEYPİLİÇ ve ERPİLİÇ’in yayımlayacakları yeni
fiyat listesinde bütün pilici de kapsayacak şekilde zam yapacaklarını önceden bildiği
anlaşılmaktadır (Belge 91). Söz konusu listelerin henüz yayınlanmamış olması ve yeni
liste fiyatlarının tarihlerinin belirli olmaması, zam bilgisinin piyasadan öğrenilmediğini ve
KESKİNOĞLU’nun BEYPİLİÇ ve ERPİLİÇ ile iletişim halinde olduğunu göstermektedir.
Dosya kapsamında sunulan verilerden, BEYPİLİÇ’in 30.07.2015 tarihinde, ERPİLİÇ’in
ise 31.07.2015 tarihinde yeni fiyat listelerinin yürürlüğe girdiği; ancak yalnızca
BEYPİLİÇ’in bütün piliç fiyatında (%1,5 oranında) bir artışa gittiği, ERPİLİÇ’in ise söz
konusu üründe herhangi bir zam uygulamadığı anlaşılmıştır.
19-12/155-70
96/185

(ii) 09.03.2016 Tarihli Belge
(252) 09.03.2016 tarihinde CP Başkan Yardımcısı (..…)’den CP eski başkanı (..…)’a
gönderilen “Cmeat prices” (piliç eti fiyatları) konulu e-postadan (Belge 37), CP Başkan
Yardımcısı (..…)’in diğer piliç eti üreticisi teşebbüslerin yöneticileri ile piliç eti fiyatlarına
yönelik olarak görüşme yaptığı; bu bağlamda söz konusu yöneticilerin, takip eden
Pazartesi gününden itibaren bütün piliç fiyatlarında en az %5 oranında bir artış yapmaya
ikna olduğu; böylece bütün piliç fiyatlarının yaklaşık 4,5 TL/kg olmasının beklendiği
anlaşılmaktadır.
(253) Bu kapsamda, 09.03.2016 tarihinin Çarşamba gününe denk geldiği, gerçekten de
soruşturma kapsamındaki teşebbüslerin hemen hepsinin 13.03.2016 ve 14.03.2016’dan
(Pazar ve Pazartesi) geçerli olmak üzere fiyat listelerini değiştirdiği, bütün piliç fiyatında
ise belgede bahsedilen artışın gerçekleştiği tespit edilmiştir. Yalnızca BANVİT’in
fiyatlarını 15.03.2016 tarihinde değiştirdiği görülmüştür49.
(254) Diğer taraftan anılan belgede, fiyat konusunu müzakere ettiği anlaşılan yöneticilerin
BESD-BİR toplantılarına katılan teşebbüs yöneticilerinden ibaret olduğu kanaatine
varılmıştır. Zira BESD-BİR yönetim kurulu toplantıları nedeniyle sıklıkla bir araya gelen
yöneticilerin, aşağıda yine ayrıntısı ile değerlendirilecek olan 15.07.2016 tarihli BESD-
BİR toplantısında olduğu gibi, fiyatlar hakkında konuştuğu anlaşılmıştır.
(255) Ayrıca, 09.03.2016 tarihinden önce, ŞENPİLİÇ Satış Müdürü (..…)’den ŞENPİLİÇ Genel
Müdürü (..…)’a gönderilen 04.03.2016 tarihli ve “rakip saha” konulu belgede (Belge
109), BEYPİLİÇ bölge sorumlusunun ŞENPİLİÇ tarafından zam yapılıp yapılmayacağını
sorduğu, ŞENPİLİÇ yetkilisinin ise hafta başında değerlendirileceğini ifade ettiği
görülmektedir. Bu belge de yapılan zamlardan önce diğer teşebbüsler arasında fiyat
artışları konusunda görüşme yapıldığını göstermektedir. ŞENPİLİÇ ve BEYPİLİÇ,
BESD-BİR yönetim kurulunda temsil edilen teşebbüsler arasındadır.
(iii) 15.07.2016 Tarihli BESD-BİR Toplantısı Hakkındaki Belge
(256) Dosya kapsamında elde edilen önemli belgelerden birini 15.07.2016 tarihli BESD-BİR
toplantısı hakkında CP Başkan Yardımcısı (..…)’den CP eski Başkanı (..…)’a
gönderilmek üzere taslak olarak kaydedilen e-posta oluşturmaktadır.
(257) Söz konusu belgeden önce 10.07.2016 tarihinde CP eski başkanı (..…) tarafından CP
Başkan Yardımcısı (..…), CP yetkilileri (..…) ile (..…)’e gönderilen “Fwd: Daily C.Meat
sales 1-7 JULY 2016 – Sale 903 TONS. // Avg. Price 5.02 TL/kg.” (Günlük Piliç Eti
satışları 1-7 Temmuz 2016 – Satış 903 Ton // Ortalama Fiyat 5.02 TL/kg.) konulu e-
postada (Belge 38), fiyatların mümkünse tüm ürün kategorilerinde daha da artırılması
gerektiği ifade edilmiş, CP Başkan Yardımcısı (..…) ise satış ekibi ve rakip şirketlerin
yöneticilerinden piyasanın durumu hakkında bilgi alacağını belirterek ilgili e-postaya
11.07.2016 tarihinde cevap vermiştir.
(258) 11.07.2016 tarihinde CP Başkan Yardımcısı (..…) tarafından CP eski başkanı (..…)’a
gönderilen e-postada (Belge 38) ise piliç etine talep olduğundan rafların boş olduğu,
birkaç gün daha raflarda ürün kalmayacağı, ancak bütün piliç için fiyat değişikliği
olmayacağı ifade edilmiştir.

49 Soruşturma kapsamındaki teşebbüslerden ŞAHİN ise fiyat listesi yayınlamadığını ifade etmiş, bu
nedenle anılan teşebbüsle ilgili olarak bu konuda bir tespit yapılamamıştır.
19-12/155-70
97/185

(259) 14.07.2016 tarihinde CP Başkan Yardımcısı (..…)’den CP eski başkanı (..…)’a
gönderilen “poultry board memmbers meetıng” (BESD-BİR üyeleri toplantısı) konulu e-
postada (Belge 39), CP Başkan Yardımcısı 15.07.2016 tarihinde bir BESD-BİR toplantısı
gerçekleşeceğini hatırlatarak söz konusu toplantının piyasanın düzeltilmesi için bir işaret
olduğunu ifade etmekte, bu nedenle de rakiplerden son bilgileri alma ve onları daha
fazla cesaretlendirme amacıyla toplantıya katılmasının iyi olacağını belirtmektedir.
(260) 15.07.2016 tarihinde gerçekleştirilen BESD-BİR toplantısında konuşulan hususlarla ilgili
olarak CP Başkan Yardımcısı (..…) tarafından CP eski başkanı (..…)’a gönderilmek
üzere hazırlanan “poultry assocıatıo meetıng mınutes” (BESD-BİR toplantı notları)
konulu taslak e-postada (Belge 40), toplantıya CP, BANVİT, ŞENPİLİÇ, ERPİLİÇ,
BEYPİLİÇ ve ABALIOĞLU’nun katıldığı, bütün piliç fiyatlarının genel olarak %4,2 ile
%4,8 aralığında artırıldığı, bu değişikliklerin bazı teşebbüsler için Pazartesi, bazı
teşebbüsler içinse Salı günü yürürlüğe gireceği ve bütün pilicin net fiyatının 4,7-4,8
TL/kg olacağı, kanat ve but fiyatlarının iyi durumda olduğu ve karlılık getirdiği, bununla
birlikte göğüs ürünlerinin fiyatlarının bütün piliç fiyatlarından daha ucuz olduğu
yazılmıştır. Ayrıca hiçbir teşebbüsün stok sorununun bulunmadığı belirtilerek ihracat ile
ilgili notların yazılacağı noktada e-posta yarım bırakılmıştır. Söz konusu belge her ne
kadar taslak niteliğinde olsa da içeriğindeki bilgilerin doğruluğu, yerinde incelemelerde
elde edilen belge ve bilgilerden teyit edilmiştir.
(261) Öncelikle ilgili BESD-BİR toplantısının tutanağından, toplantıda BESD-BİR,
ABALIOĞLU, AKPİLİÇ, BANVİT, BEYPİLİÇ, CP, ERPİLİÇ ve ŞENPİLİÇ yetkililerinin
hazır bulunduğu tespit edilmiştir. Ancak ilgili teşebbüs vekili tarafından savunmalarda da
ifade edildiği üzere, AKPİLİÇ adına katılan (..…)’un 15.07.2016 tarihli toplantıya sadece
Sağlıklı Tavuk Bilgi Platformundan ayrıldığını belirtmek için katıldığı ve ardından BESD-
BİR toplantısına katılmadan ayrıldığı anlaşılmıştır.
(262) Diğer yandan, belgede ifade edilen zam oranlarının tam da 15.07.2016 tarihinden
sonraki günlerde piliç eti üreticileri tarafından ilan edilen ileri tarihli fiyat listelerine
yansıdığı görülmüştür. Temsilcisi toplantıya katılan teşebbüslerden yalnızca BANVİT
fiyat listesini değiştirmezken, 17.07.2016 tarihinde (Pazar) ABALIOĞLU %5,41,
BEYPİLİÇ %4,96, ŞENPİLİÇ %4,20; 18.07.2016 tarihinde (Pazartesi) ise CP %4,26 ve
ERPİLİÇ %4,36 oranlarında olmak üzere bütün piliç fiyatlarını artırmıştır.
(263) Bunun yanı sıra, dosya kapsamındaki diğer teşebbüslerin (EGE-TAV ve KESKİNOĞLU
hariç) de yine 17-18.07.2016 tarihlerinde %1,55’ten %5,04’e kadar değişen oranlarda
bütün piliç fiyatında artışa gittiği tespit edilmiştir. EGE-TAV 05.08.2016 tarihli fiyat
listesinde bütün piliç fiyatını %0,17 oranında düşürürken, KESKİNOĞLU 20.07.2016
tarihli listesindeki bütün piliç fiyatını %4,74 oranında indirmiştir.
(264) BANVİT, EGE-TAV ve KESKİNOĞLU’nun fiyat listelerindeki değişikliklerin, anılan
dönemde dosya kapsamındaki diğer teşebbüslerin fiyat listelerinde yapılan artışlardan
farklılaştığı görülmekte olsa da, ilerleyen bölümlerde yer verilecek ortalama fiyat
grafiklerinden anlaşılacağı üzere, anılan teşebbüslerin fiyat hareketlerinin de pazardaki
genel fiyat hareketi ile uyumlu olduğu tespit edilmiştir. Bu durumun listelerindeki fiyatların
iskonto, teşvik ve/veya prim uygulamaları ile piyasaya uyumlaştırılabilmesinden
kaynaklandığı kanaatine varılmıştır.
19-12/155-70
98/185

(265) Söz konusu taslak e-postanın, bütün bu fiyat artışları gerçekleştikten sonra, geçmiş
tarihli bir gelişmenin bildirimi niteliğinde olup olmadığı sorgulanmış, gerek belgenin
dilinden gerekse de CP Başkan Yardımcısı (..…)’in CP eski Başkanı (..…)’a yapmış
olduğu diğer bilgilendirmelerin genellikle aynı gün veya ertesi gün yapılmış olmasından
hareketle, belge içeriğindeki bilgilerin de gelecekte olması beklenen gelişmeleri aktardığı
anlaşılmıştır. Dolayısıyla söz konusu belge, BESD-BİR toplantılarında teşebbüslerin
fiyatlama stratejisini yakından ilgilendiren stok bilgilerinin yanı sıra fiyat artışlarının da
rakiplerle konuşulduğunu göstermektedir. Belge, ayrıca bütün piliç fiyatlarının yanı sıra
parça piliç eti fiyatlarının da teşebbüsler arası iletişime konu edildiğine işaret etmektedir.
(iv) 12.10.2016 Tarihli Belge
(266) 12.10.2016 tarihinde ABALIOĞLU Ticari Pazarlama ve Fiyatlandırma Yöneticisi
(..…)’den ABALIOĞLU çalışanlarına gönderilen “Fiyat Listesi Analizi (Taslak)” konulu e-
postada (Belge 3), talepteki gidişata ve rakiplerin fiyat aksiyonlarına göre taslak piliç eti
fiyat listesinin hazırlandığı, listede ŞENPİLİÇ’in son fiyat listesinin de dikkate alındığı,
bütün piliçteki olası yukarı yönlü fiyat hareketi beklenmeden 13.10.2016 tarihinden
itibaren listenin uygulanmasına geçilebileceği ifade edilmektedir.
(267) Bu e-postaya cevaben aynı tarihte ABALIOĞLU çalışanı (..…), bütün piliçte fiyat artışı
beklentisi olduğunu belirterek ara liste yapılmaması önerisinde bulunmaktadır.
ABALIOĞLU Ticari Pazarlama ve Fiyatlandırma Yöneticisi (..…)’in takip eden e-
postasında (Belge 3) ise kendisinin ABALIOĞLU yetkilisi (..…) ile bir gün önce
(11.10.2016) görüştüğü ve ŞENPİLİÇ’in listesine göre parça ürün fiyat listesinin hazır
olduğunu ilettiği anlaşılmaktadır. Buna karşılık ABALIOĞLU yöneticisi (..…)’nun
ERPİLİÇ ile konuştuğunu ve anılan teşebbüsün bütün piliç fiyatında bir iki gün içinde
artış yapacağını, parça ürünlerin fiyat listesinin de bütün piliç fiyatındaki artıştan sonra
yapılmasını söylediği dikkat çekmektedir.
(268) Bu belgeden de ABALIOĞLU ve ERPİLİÇ gibi rakip piliç eti üreticilerinin bütün piliç
fiyatları üzerine görüşme yaptığı anlaşılmaktadır. Bu yazışmaların ardından 16.10.2016
tarihinde ABALIOĞLU, 17.10.2016 tarihinde ise ERPİLİÇ bütün piliç fiyatlarını sırasıyla
%3,94 ve %4,41 oranında artırmıştır. ERPİLİÇ’in artışını bekleyeceğini belirten
ABALIOĞLU’nun ERPİLİÇ’ten önce bütün piliç fiyatını değiştirmiş olması ise şaşırtıcı
değildir. Zira dosya kapsamında elde edilen birçok belgeden, piliç eti pazarındaki diğer
büyük oyuncuların listelerinin edinildiği gibi, ERPİLİÇ’in fiyat listelerinin de en az 2-3 gün
önceden rakipler tarafından edinildiği tespit edilmiştir.
(269) Aşağıdaki tabloda yukarıda içerikleri değerlendirilen 09.03.2016, 15.07.2016 ve
12.10.2016 tarihli belgelerin ait olduğu tarihlerden önceki ve sonraki fiyat listelerinde yer
alan bütün piliç fiyatları, dosya kapsamındaki tüm firmalar için listelenmiştir. Ayrıca her
bir teşebbüs için iki fiyat listesi arasındaki fiyat değişimleri oransal olarak hesaplanmıştır.
Tablo-17: 09.03.2016, 15.07.2016 ve 12.10.2016 Tarihli Belgelerde Sözü Edilen Fiyat Artışlarının Fiyat
Listelerine Yansıması50
Teşebbüs
09.03.2016 15.07.2016 12.10.2016
Yeni (TL) Önceki (TL) Fark Yeni (TL) Önceki (TL) Fark Yeni (TL) Önceki (TL) Fark

50 Tüm fiyatlar listelerde yer alan KDV hariç servis fiyatlarıdır.
19-12/155-70
99/185

Teşebbüs
09.03.2016 15.07.2016 12.10.2016
Yeni (TL) Önceki (TL) Fark Yeni (TL) Önceki (TL) Fark Yeni (TL) Önceki (TL) Fark
ABALIOĞLU51
13.03.2016 28.02.2016 17.07.2016 12.07.2016 16.10.2016 09.10.2016
5,87 5,59 5,01% 6,43 6,10 5,41% 5,80 5,58 3,94%
AKPİLİÇ52
13.03.2016 28.02.2016 17.07.2016 03.07.2016 18.10.2016 11.10.2016
5,65 5,40 4,63% 5,80 5,65 2,65% 5,50 5,35 2,80%
ASTAVUK53
13.03.2016 24.02.2016 17.07.2016 12.07.2016 18.10.2016 11.10.2016
6,30 6,00 5,00% 6,80 6,55 3,82% 6,40 6,15 4,07%
BANVİT54
15.03.2016 29.09.201555 16.08.2016 12.07.2016 18.10.2016 11.10.2016
5,40 5,20 3,85% 6,30 6,30 0,00% 6,00 5,80 3,45%
BEYPİLİÇ56
13.03.2016 06.03.2016 17.07.2016 07.07.2016 16.10.2016 02.10.2016
5,90 5,62 4,98% 6,35 6,05 4,96% 5,91 5,64 4,79%
BUPİLİÇ57
13.03.2016 25.02.2016 17.07.2016 12.07.2016 19.10.2016 12.10.2016
5,55 5,25 5,71% 6,25 5,95 5,04% 5,75 5,45 5,50%
CP58
14.03.2016 09.03.2016 18.07.2016 13.07.2016 17.10.2016 30.09.2016
4,50 4,25 5,88% 4,90 4,70 4,26% 4,46 4,25 4,94%
EGE-TAV59
13.03.2016 24.02.2016 05.08.2016 10.07.2016 30.10.2016 05.10.2016
5,76 5,48 5,11% 5,80 5,81 -0,17% 6,45 6,45 0,00%
ERPİLİÇ60
14.03.2016 29.02.2016 18.07.2016 11.07.2016 17.10.2016 06.10.2016
5,98 5,71 4,73% 6,46 6,19 4,36% 5,92 5,67 4,41%
GARİP61
14.03.2016 25.02.2016 17.07.2016 13.07.2016 17.10.2016 12.10.2016
6,55 6,24 4,97% 7,10 6,80 4,41% 6,54 6,22 5,14%
GEDİK62
13.03.2016 28.02.2016 17.07.2016 13.07.2016 16.10.2016 06.10.2016
5,33 5,07 5,13% 5,80 5,56 4,32% 5,33 5,10 4,51%

51 İlgili listedeki “1500-1600 GR PİLİÇ” fiyatıdır. Belirli bir büyüklüğün üzerindeki bütün piliçlerin fiyatı
aynıdır.
52 İlgili listedeki “POŞETLİ B. PİLİÇ (KUTULU)” fiyatıdır.
53 İlgili listedeki “POŞETLİ BÜTÜN PİLİÇ” fiyatıdır.
54 İlgili listedeki “T.BÜTÜN PİLİÇ” fiyatıdır.
55 BANVİT tarafından sunulan fiyat listelerine göre 29.09.2015-15.03.2016 tarihleri arasında bütün piliç
liste fiyatlarında değişiklik olmadığı tespit edilmiştir.
56 İlgili listedeki “KUTULU BÜTÜN PİLİÇ” fiyatıdır.
57 İlgili listedeki “POŞET PİLİÇ” fiyatıdır.
58 İlgili listedeki “CP B.PİLİÇ (PKTA)” fiyatıdır.
59 İlgili listedeki “DÖKME 1600 GR PİLİÇ-BRL” fiyatıdır. Belirli bir büyüklüğün üzerindeki bütün piliçlerin
fiyatı aynıdır.
60 İlgili listedeki “Taze Açık Bütün Piliç (Karton Kutu) 1400 Gr +” fiyatıdır. Belirli bir büyüklüğün üzerindeki
bütün piliçlerin fiyatı aynıdır.
61 İlgili listedeki “14-17 NO VE POŞETLİ BÜTÜN PİLİÇ” fiyatıdır. Belirli bir büyüklüğün üzerindeki bütün
piliçlerin fiyatı aynıdır.
62 İlgili listedeki “PİLİÇ AÇIK BOYUNSUZ” fiyatıdır.
19-12/155-70
100/185

Teşebbüs
09.03.2016 15.07.2016 12.10.2016
Yeni (TL) Önceki (TL) Fark Yeni (TL) Önceki (TL) Fark Yeni (TL) Önceki (TL) Fark
HASTAVUK63
13.03.2016 28.02.2016 27.07.2016 14.07.201664 16.10.2016 02.10.2016
6,14 5,79 6,04% 6,55 6,45 1,55% 6,12 5,82 5,15%
KESKİNOĞLU
65
12.03.2016 05.03.2016 20.07.2016 29.06.2016 14.10.2016 09.10.2016
5,54 5,43 2,03% 6,23 6,54 -4,74% 5,20 5,46 -4,76%
PİLYEM66
14.03.2016 25.02.2016 18.07.2016 13.07.2016 18.10.2016 12.10.2016
5,70 5,45 4,59% 6,15 5,90 4,24% 5,65 5,45 3,67%
ŞENPİLİÇ67
12.03.2016 24.02.2016 17.07.2016 12.07.2016 18.10.2016 11.10.2016
6,44 6,13 5,06% 6,95 6,67 4,20% 6,41 6,11 4,91%
YEMSEL68
13.03.2016 28.02.2016 17.07.2016 15.07.2016 16.10.2016 06.10.2016
6,17 5,90 4,58% 6,66 6,37 4,55% 6,10 5,87 3,92%
TADPİLİÇ69
14.03.2016 04.02.2016 18.07.2016 20.06.2016 26.10.2016 21.09.2016
5,20 4,90 6,12% 5,50 5,30 3,77% 5,10 4,90 4,08%
BAKPİLİÇ70
13.03.2016 25.02.2016 17.07.2016 12.07.2016 16.10.2016 29.09.2016
6,18 5,90 4,75% 6,68 6,38 4,70% 6,10 5,83 4,63%
ŞAHİN71
- - - - - - - - -
- - - - - - - - -
Kaynak: Teşebbüslerden edinilen fiyat listeleri.
(270) Yukarıdaki tablo incelendiğinde, dosya kapsamındaki teşebbüslerin -istisnalar hariç
olmak üzere- fiyat listesi değişikliklerini bir-iki gün arayla yapmış oldukları ve bu durumun
tesadüfen olmadığı görülmektedir. Zira yerinde incelemelerde elde edilen birçok
belgede, piliç eti pazarındaki teşebbüslerin, rakiplerinin fiyat listelerine daha
uygulanmadan önce sahip olabildiği ve bu listelerdeki değişikliklere göre yeni fiyat
listelerini belirledikleri tereddüde yer bırakmayacak şekilde görülmektedir. Teşebbüslerin
savunmalarında ifade edildiği gibi, fiyat listelerinin piyasa gerçeklerine göre belirlendiğini
gösteren herhangi bir değerlendirme yapılmadan rakiplerin fiyatlarına göre fiyat listeleri
düzenlenmektedir.
I.4.3.2. Rakip Fiyat Listelerinin Paylaşılmasına ve Takip Edilmesine İlişkin Belgeler
(271) Yerinde incelemelerde rakip fiyat listelerinin paylaşılması ve takip edilmesine yönelik çok
sayıda belge elde edilmiştir. Bu kapsamda, söz konusu fiyat listelerinin çoğunlukla

63 İlgili listedeki “KUTULU BÜTÜN PİLİÇ” fiyatıdır.
64 HASTAVUK’un 30.06.2016 tarihli listesinde 6,25 olan fiyatını, toplantıdan bir gün önce %3,20 artışla
6,45’e çıkardığı, 27.07.2016 tarihli listedeki artışla toplam artışın %4,80 olduğu, ancak hemen bir gün
sonra 28.07.2016 tarihinde fiyatını 6,35’e düşürdüğü tespit edilmiştir.
65 İlgili listedeki “Tz. Poşetli Bütün Piliç 15-17” fiyatıdır. Belirli bir büyüklüğün üzerindeki bütün piliçlerin
fiyatı aynıdır.
66 İlgili listedeki “Boyunsuz Bütün Piliç Açık” fiyatıdır.
67 İlgili listedeki “KOLİ İRİ BÜTÜN PİLİÇ 1950 GR ÜSTÜ” fiyatıdır. Belirli bir büyüklüğün üzerindeki bütün
piliçlerin fiyatı aynıdır.
68 İlgili listedeki “TZ .PŞ . PİLİÇ BOYUNSUZ” fiyatıdır.
69 İlgili listedeki “BÜTÜN PİLİÇ” fiyatıdır.
70 İlgili listedeki “Bütün Piliç Açık” fiyatıdır.
71 ŞAHİN, fiyat listesi yayınlamadığını ifade etmiştir.
19-12/155-70
101/185

bayiler veya müşteriler aracılığıyla dolaylı yoldan piliç eti üreticisi teşebbüsler tarafından
edinildiği anlaşılmakla birlikte, fiyat listelerinin dönem dönem doğrudan rakipler
arasındaki temaslar dahilinde paylaşıldığı da tespit edilmiştir. Aşağıdaki tabloda hangi
teşebbüslerde hangi rakiplere ait fiyat listelerinin bulunduğunu gösteren özet tablo yer
almakta olup72 -yerinde incelemelerde alınan belgelerden tespit edildiği kadarıyla-
hazırlanan bu tabloda rakip fiyat listelerinin ağırlıklı olarak en az 2-3 gün sonra
uygulanmaya başlayacak listeler olduğu vurgulanmalıdır. İleri tarihli fiyat listelerinin yanı
sıra güncel fiyat listelerinin de doğrudan (rakipler aracılığıyla) veya dolaylı şekilde
(bayiler veya müşteriler aracılığıyla) piliç eti üreticileri tarafından edinildiği yine yerinde
incelemelerde alınan belgelerden tespit edilmiştir.
Tablo-18: Teşebbüslerde Bulunan Rakip Fiyat Listeleri
Teşebbüsler Fiyat Listesi Bulunan Rakipler
Fiyat Listelerinin Bulunduğu Dönem
Aralığı
İlk Fiyat Listesinin
Tarihi
Son Fiyat Listesinin
Tarihi
ABALIOĞLU
ŞENPİLİÇ, HASTAVUK, ERPİLİÇ, GEDİK,
BEYPİLİÇ
14.05.2016 05.06.2017
AKPİLİÇ
ABALIOĞLU, ERPİLİÇ, BEYPİLİÇ, ŞENPİLİÇ,
ASTAVUK
05.07.2017 23.07.2017
ASTAVUK
GEDİK, ŞENPİLİÇ, BEYPİLİÇ, ABALIOĞLU,
KESKİNOĞLU
26.05.2011 23.07.2017
BANVİT
ŞENPİLİÇ, ABALIOĞLU, ERPİLİÇ, BEYPİLİÇ,
GEDİK, KESKİNOĞLU, BAKPİLİÇ
22.01.2017 10.02.2017
BEYPİLİÇ
ŞENPİLİÇ, ERPİLİÇ, BANVİT, KESKİNOĞLU,
HASTAVUK, BAKPİLİÇ, ABALIOĞLU
18.04.2016 05.04.2017
BUPİLİÇ ŞENPİLİÇ 27.07.2016 -
CP
KESKİNOĞLU, BANVİT, GEDİK, ŞENPİLİÇ,
ABALIOĞLU, ERPİLİÇ, BEYPİLİÇ, HASTAVUK
10.08.2016 21.12.2017
EGE-TAV
ŞENPİLİÇ, ABALIOĞLU, GEDİK, KESKİNOĞLU,
BUPİLİÇ
27.07.2016 23.07.2017
GARİP
BUPİLİÇ, MUDURNU, ERPİLİÇ, BANVİT,
BEYPİLİÇ, KESKİNOĞLU, ŞENPİLİÇ
13.12.2015 23.07.2017
HASTAVUK
BEYPİLİÇ, KESKİNOĞLU, ŞENPİLİÇ,
ABALIOĞLU, GEDİK, ERPİLİÇ, AYTAÇ, BAKPİLİÇ,
BANVİT, BUPİLİÇ
28.08.2014 31.05.2017
KESKİNOĞLU ERPİLİÇ, BEYPİLİÇ 28.08.2014 31.05.2017
PİLYEM BUPİLİÇ, ŞENPİLİÇ 27.06.2015 29.03.2017
YEMSEL ŞENPİLİÇ 23.07.2017 -
Kaynak: Yerinde İncelemelerde Elde Edilen Belgeler
(272) Diğer yandan, sektörde rakip fiyat listelerinin çoğunlukla bayiler (veya diğer müşteriler)
aracılığıyla edinilmesi de dikkat çekmektedir. Nitekim bayiler tarafından iletilen fiyat
listelerinin bulunduğu e-postaların hemen hiçbirinde bayinin daha iyi fiyat almak için
rakip piliç eti üreticilerinin fiyat listelerini gönderdiğini gösteren herhangi bir ifade
bulunmamaktadır. Hatta çoğu e-posta, gelen fiyat listesinin bayi tarafından doğrudan
rakip piliç eti üreticisine iletilmesinden ibarettir. Birçok belgede, piliç eti üreticileri

72 Teşebbüslerde yapılan yerinde incelemelerde herhangi bir yazışmaya konu olmayan çok sayıda rakip
fiyat listeleri de elde edilmiş olup söz konusu fiyat listelerinin ne şekilde temin edildiği ve temin edildiği
dönem bakımından güncel veya ileri tarihli olup olmadığı hususu tespit edilememiştir. Bu doğrultuda,
anılan tabloda yalnızca yazışmalara konu edilen fiyat listeleri esas alınmıştır.
19-12/155-70
102/185

tarafından bayilere gönderilen ileri tarihli yeni fiyat listelerinin, bayi tarafından edinildikten
sonraki birkaç dakika içerisinde rakip piliç eti üreticilerine iletildiği görülmektedir.
(273) Kurulun 2009 Beyaz Et Kararı’nda aşağıdaki ifadeler geçmektedir:
“Elbette teşebbüslerin piyasadan bilgi toplayarak rakiplerin fiyatlarını ve satış
koşullarını öğrenmeleri, rekabeti kısıtlayıcı bir davranış olarak
değerlendirilmemiştir. Örneğin, bazı teşebbüs çalışanlarının piyasadan elde
ettikleri rakiplere ilişkin fiyat bilgilerini yöneticilerine iletmeleri ve piyasaya çıkarılan
yeni fiyat listelerine bayiler aracılığıyla ulaşma çabaları teşebbüsler arasında
rekabetin olduğunu gösteren belgeler arasında sayılmıştır. Savunmalarda da bu
duruma dikkat çekilerek fiyat listeleri paylaşımının aynı zamanda rekabetçi
sayıldığı ileri sürülmüştür. Buradaki ayrım rakip teşebbüslerin ileri tarihli fiyat
listelerine ilişkin bilgiye nereden ulaştığıdır. Asıl olarak rakip teşebbüslerin
birbirleriyle ileri tarihli fiyat listelerini paylaşmaları rekabetçi endişeler
doğurmaktadır.”
(274) Söz konusu değerlendirme gerekçe gösterilerek mevcut soruşturmadaki teşebbüslerce
“ileri tarihli rakip fiyat listelerinin bayilerden temin ediliyor olmasının Kurul tarafından
sorunlu görülmediği” ve “bayilerin pazarlık amacıyla söz konusu listeleri gönderdiği”
şeklinde savunmalar yapıldığı görülmektedir. Bununla birlikte, teşebbüslerin önceki Kurul
kararında geçen ifadelerin arkasına sığınarak ileri tarihli fiyat listelerinin -daha önceki
Kurul kararıyla tespit edildiği gibi doğrudan rakipler arasında paylaşılması yerine- bayiler
aracılığıyla edinilmesi yolunu tercih ettiği kanaatine varılmaktadır. Nitekim bayilerin fiyat
listelerini hiçbir pazarlık etme belirtisi göstermeden otomatik olarak gönderiyor olması bu
kanıyı güçlendirmektedir.
(275) Teşebbüslerin rakiplerden yahut bayilerden elde ettikleri güncel veya ileri tarihli rakip
fiyat listelerini kendi fiyat listelerinin en önemli girdisi haline getirdiği, rakip listeler
üzerinde yaptıkları analizlerden anlaşılmaktadır. Aşağıdaki tablo, rakip fiyat listelerini
edinen teşebbüslerin listeleri edinmekle kalmadığını, kendi listelerini revize etmek için
kullandıklarını göstermek bakımından önem taşımaktadır:
Tablo-19: Teşebbüsler Tarafından Yapılan Rakip Fiyat Karşılaştırmaları
Teşebbüsler Fiyat Analizine Dahil Edilen Rakipler
ABALIOĞLU BEYPİLİÇ, ERPİLİÇ, ŞENPİLİÇ
BAKPİLİÇ
ERPİLİÇ, ŞENPİLİÇ, ABALIOĞLU, BEYPİLİÇ, BUPİLİÇ, GEDİK73,
HASTAVUK74, ASTAVUK75
BANVİT
ERPİLİÇ, BEYPİLİÇ, ŞENPİLİÇ, KESKİNOĞLU, ABALIOĞLU, BAKPİLİÇ,
GEDİK
BEYPİLİÇ
HASTAVUK, ABALIOĞLU, BAKPİLİÇ, ŞENPİLİÇ, ERPİLİÇ,
KESKİNOĞLU, BANVİT
BUPİLİÇ ŞENPİLİÇ, GEDİK, ERPİLİÇ, ABALIOĞLU, HASTAVUK, BEYPİLİÇ
CP ABALIOĞLU, BEYPİLİÇ, ERPİLİÇ, ŞENPİLİÇ, BANVİT, HASTAVUK
GARİP ŞENPİLİÇ
HASTAVUK BUPİLİÇ, GEDİK, BANVİT, BEYPİLİÇ, ERPİLİÇ, ŞENPİLİÇ, ABALIOĞLU

73 BAKPİLİÇ’ten alınan yerinde inceleme belgelerinde, anılan teşebbüsün ismi fiyat analizlerinde geçmekle
birlikte, söz konusu teşebbüse ilişkin veri girişinin henüz yapılmadığı görülmektedir.
74 BAKPİLİÇ’ten alınan yerinde inceleme belgelerinde, anılan teşebbüsün ismi fiyat analizlerinde geçmekle
birlikte, söz konusu teşebbüse ilişkin veri girişinin henüz yapılmadığı görülmektedir.
75 BAKPİLİÇ’ten alınan yerinde inceleme belgelerinde, anılan teşebbüsün ismi fiyat analizlerinde geçmekle
birlikte, söz konusu teşebbüse ilişkin veri girişinin henüz yapılmadığı görülmektedir.
19-12/155-70
103/185

Teşebbüsler Fiyat Analizine Dahil Edilen Rakipler
KESKİNOĞLU
BANVİT, ERPİLİÇ, BEYPİLİÇ, ŞENPİLİÇ, BUPİLİÇ, ASTAVUK,
ABALIOĞLU, GEDİK, HASTAVUK, CP, BAKPİLİÇ
ŞENPİLİÇ
ERPİLİÇ, BEYPİLİÇ, ABALIOĞLU, KESKİNOĞLU, GEDİK, BAKPİLİÇ,
HASTAVUK, BUPİLİÇ, BANVİT
YEMSEL BEYPİLİÇ, ERPİLİÇ, ŞENPİLİÇ
Kaynak: Yerinde İncelemelerde Elde Edilen Belgeler
(276) Dosya kapsamındaki belgelerden ve yukarıdaki özet tablolardan anlaşıldığı üzere,
bayiler tarafından pazarlık amacıyla gönderildiği iddia edilen güncel ve ileri tarihli rakip
fiyat listelerinin, çoğu teşebbüsün fiyatlandırma prosedürüne girmiş olması ve rakiplerin
geleceğe yönelik fiyat listelerinin yeni fiyatlama kararlarının alınmasında doğrudan girdi
olarak kullanılması piliç eti pazarındaki fiyatlama davranışlarının rakipler üzerinde
rekabetçi baskı oluşturmaktan uzak olduğunun göstergesi niteliğindedir. Bir başka
ifadeyle, rakip fiyat listeleri, teşebbüslerin bağımsız fiyatlama kararlarının yerine geçmiş
durumdadır.
(277) Yukarıdaki tablolardan da görüldüğü gibi pazar payı bakımından sektörde büyük olan
ŞENPİLİÇ, ERPİLİÇ, BEYPİLİÇ ve ABALIOĞLU gibi teşebbüslerin fiyat listeleri diğer
teşebbüslerce daha fazla dikkate alınmaktadır. Bu teşebbüslerin, BESD-BİR yönetim
kurulunda temsil edilen teşebbüsler arasında olması dikkat çekicidir. Ayrıca söz konusu
teşebbüslerin üretim hacmi bakımından pazarın yaklaşık %45’ini oluşturduğu tespit
edilmiştir. Bu tablolar, özellikle büyük oyuncuların fiyat listelerinin rakip teşebbüsler
tarafından -uygulanmak üzere- beklenir hale geldiğini göstermektedir. Fiyat listelerinin
sektör içinde doğrudan ve/veya dolaylı olarak paylaşılıyor olması, piyasanın işleyişinin
bir parçası haline gelmiş olup bu husus yerinde inceleme belgelerinden de
anlaşılmaktadır. Bu bağlamda,
- KESKİNOĞLU’ndan elde edilen 24.07.2015 tarihli belgede (Belge 91),
“Sadece Beypiliç liste yapmış şu an diğerleri ile ilgili bir bilgi yok. Onlar da üst but
ve kanata zam yapmış…”
- ABALIOĞLU’ndan elde edilen “FİYAT ve İSKONTO YÖNETİM TALİMATI” başlıklı
belgede (Belge 1),
“…
4.2. Yurtiçi Fiyat Yönetimi
4.2.2 Piliç Eti Fiyat Yönetimi
4.2.2.1 (..…)
4.2.2.2 Rakip Fiyatlarının Takibi;
 (..…)”
- ABALIOĞLU’ndan elde edilen 27.08.2016 tarihli belgede (Belge 2),
“Rakip fiyat hareketi ve bizim ongoru listemizi bilgilerinize sunarim. Muhtemelen
but, gogus ve kanat talebi bu listelere bagli degisim gosterecektir. Her ne kadar
bizim acimizdan talebimiz iyi olsa da rakibe paralel hareket etmemiz gerekecektir
diye düşünüyorum…”
- ABALIOĞLU’ndan elde edilen ve yukarıda değerlendirmesi yapılan 12.10.2016
tarihli belgede (Belge 3),
19-12/155-70
104/185

“…Talepteki gidişata göre ve rakiplerin (Şen Piliç’in de son listesindeki)
aksiyonuna göre hazırlamış olduğumuz taslak piliç eti fiyat listemizi ekte bilginize
sunarım…” ,
“Bütün piliçte fiyat artisi beklentisi var. Bu sebeple bu surecte ara liste
yapmayalim. Talebi sorunlu urunlere biz de gecici kampanya yayinlayalim.
Ardindan liste yapalim.”
“Ender Bey, dün buraya geldiğinde parçada listemiz Şen’in hareketine göre hazır
dedim. Er’i bekleyelim bütünde yukarı hareket (1-2 güne: dün bugün) yapacaklar,
ben konuştum parçayı da birlikte geçeriz dedi…”
- BANVİT’ten elde edilen 08.02.2017 tarihli belgede (Belge 15),
“… Pazartesi gelen Er Piliç ve Şen listesi harici bu gün de diğer firmalarda listeler
var, genel karekteri Şen'in listesini takip şeklinde,
bütün dahil ,tüm diğer parçalardada yukseliş var…”
- BANVİT’ten elde edilen 09.02.2017 tarihli belgede (Belge 16),
“…Perşembe günleri paylaştığımız rakip fiyat ara kontrol özeti ekteki
gibidir.06.hafta başında Erpiliç (06.02.17) Şenpiliç (08.02.2017) tarihli listelerini
açıkladılar. Bu listelerin arkasından hafta ortasında Erpiliç tekrar (10.02.17) Lezita
(09.02.17),Bey (08.02.17),Gedik (10.02.17) tarihli listelerini açıkladılar…”
- BANVİT’ten elde edilen 16.02.2017 tarihli belgede (Belge 70),
“…Perşembe günleri paylaştığımız rakip fiyat ara kontrol özeti ekteki
gibidir.07.hafta ortasında Şenpiliç'in 15.02.17 tarihli açıkladığı liste haricinde liste
çıkaran rakip olmamaştır…”
- HASTAVUK’tan elde edilen 07.05.2017 tarihli belgede (Belge 80),
“…Bu haftaya tüm entegreler yeni liste ile başlayacaklar. Diğer entegrelerde de
bütün piliçte zam beklentisi varken şen piliç firmasının zam yapmaması nedeniyle
bizim dışımızda kimse zamma cesaret edememiştir. Önümüzdeki hafta içinde
diğer firmaların yeni bir liste daha yapıp bütün pilice de zam yapacağını
düşünüyorum…”
- HASTAVUK’tan elde edilen 28.05.2017 tarihli belgede (Belge 82),
“…Bu hafta Şen piliç listesinin piyasaya yansımasını bekleyeceğiz gibi görünüyor.
Takip eden firmalar olursa belki yeni bir liste ihtiyacı olabilir inancındayım.”
- HASTAVUK’tan elde edilen 28.05.2017 tarihli belgede (Belge 81),
“…Entegrelerin bir kısmı Pazar itibariyle yeni fiyat listelerine geçmiştir. Yeni
listelerde göğüs, kanat ve üst but grubu ürünlerde düşüş, but ve bagette artış
yapılmıştır. Bütün piliç fiyatı aynıdır. Yeni liste hazırlamamızın uygun olacağını
düşünüyorum...”
- KESKİNOĞLU’ndan elde edilen 05.01.2015 tarihli belgede (Belge 87),
“Şenpiliç Perşembe, Lezita ve Erpiliç Çarşamba gün, göğüs grubu haricinde fiyat
artışları olacakmış…”
- KESKİNOĞLU’ndan elde edilen 05.02.2015 tarihli belgede (Belge 88),
“Erpiliç ve Beypiliç daha önce geçemediği listeye pazartesi günü geçecekler.
Ama yine de şaibe var. Şenpiliç’i bekliyorlar.”
- KESKİNOĞLU’ndan elde edilen 07.11.2015 tarihli belgede (Belge 95),
19-12/155-70
105/185

“…Rakip fiyatları da düşüyor, bölgelerden topladığımız fiyatlar ve rakip fiyatlarına
göre sipariş durumumuzu da düşünerek aşağıdaki fiyatları oluşturduk...”
- KESKİNOĞLU’ndan elde edilen 16.03.2017 tarihli belgede (Belge 100),
“…Erpiliç, Lezita ve Banvit listeleri elimize ulaşmadı, ancak size ulaşan Erpiliç,
lezita ve Banvit ana listesi olduysa onu paylaşırsanız ekleyebiliriz.
Listedeki şen ve bey fiyatları da geçtiğimiz hafta elimize ulaşan fiyatlardır…”
- KESKİNOĞLU’ndan elde edilen 18.05.2017 tarihli belgede (Belge 104),
“…Rakipler yeni liste yayınlamadı, siparişlerimiz de kesim adetlerimizden daha
düşük olduğu için biz gelecek hafta mevcut listemiz ile devam etmeyi öneriyoruz.
şeklinde ifadelerin yer aldığı görülmektedir.
(278) Teşebbüslerin bireysel olarak gerçekleştirmeyi düşündüğü herhangi bir liste değişikliği,
yine teşebbüs içi değerlendirmelerle rakiplerin liste değişikliklerinin sonrasına
bırakılmaktadır. Dolayısıyla, rakip fiyat listeleri teşebbüslerin bireysel fiyat değiştirme
iradesinin yerini almaktadır. Bu çerçevede, rakip listelerin uygulamaya geçmeden en az
iki üç gün önce diğer teşebbüslerin eline geçiyor olması, rekabete duyarlı bilgi
değişiminin uyumlu eylemi göstermesi bakımından son derece önemlidir.
(279) Bu noktada, teşebbüsler tarafından yapılan savunmalarda ortak bayilerden gelen fiyat
listelerinin piliç eti üreticileri arasında bilgi değişimi amacına hizmet etmediği iddia
edilmekteyse de, bayilerin piliç eti üreticilerine sağladıkları fiyat listelerinin, rekabetin bir
aracı olarak değil, aksine fiyat listelerinin ve hareketlerinin uyumlaştırılmasına yönelik
olarak kullanıldığı fiyat analizleri ile ortaya konulmuş durumdadır.
(280) Ayrıca dosya kapsamında elde edilen belgelerin bütünü değerlendirildiğinde, güncel
veya ileri tarihli rakip fiyat listelerine teşebbüslerin hiçbir şekilde rekabetçi bir tepki verme
eğilimi göstermediği anlaşılmaktadır. Hatta nadiren de olsa teşebbüslerin fiyat
listelerinde farklılıklar yaşandığı durumlarda, rakiplerin bu farklılıkları olağan dışı olarak
yorumladıkları görülmektedir. Nitekim CP’den elde edilen 01.12.2016 tarihli ve
“ŞENPİLİÇ” konulu e-postada (Belge 45) geçen “Şenpiliç ile Lezita’nın yaptıkları
listelerin zıtlıklarına dikkatinizi çekmek istiyorum. Pek alışılmış bir durum değil. Birkaç
istisna hariç neredeyse tamamen farklı listeler yapmışlar.” ifadesi, bu durumu
göstermektedir.
(281) Bu noktada, teşebbüsler tarafından ileri sürülebilecek; fiyat listeleri üzerinden iskonto ve
teşvik uygulamaları bulunduğu, bu nedenle rakiplerin uyguladığı nihai fiyatın fiyat listeleri
üzerinden anlaşılamayacağı şeklindeki herhangi bir savunmanın da geçersiz olduğunu
belirtmek gerekmektedir. Zira yerinde incelemelerde elde edilen birçok belgede (Belge
26, 46, 63, 5, 7, 8), teşebbüslerin, fiyat listelerini analiz ederken rakiplerin iskonto ve
prim oranlarına dair bilgilere de ayrıntısıyla sahip olduğu ve nihai olarak uygulanan net
fiyatı kesin bir şekilde hesaplayabildikleri görülmektedir.
I.4.3.3. Piyasada Gerçekleşen Ortalama Fiyatlara İlişkin Değerlendirmeler
(282) Fiyat listelerinin yakından takip edildiği, rakiplerin fiyatlarına göre yeni fiyatların
oluşturulduğu bir pazar yapısında fiyatların uyumlu olup olmadığı hususu, teşebbüslerce
temin edilen verilerle hesaplanan bütün piliç fiyatlarının aylık ortalamaları
karşılaştırılarak ayrıca incelenmiştir. Bu doğrultuda, dosya kapsamındaki teşebbüslerin
her biri için ayrı oluşturulan ortalama fiyat grafiklerinin önemli derecede birbiriyle uyumlu
19-12/155-70
106/185

olduğu tespit edilmiştir. Diğer bir ifadeyle, fiyatlarla ilgili olarak rakipler arasında iletişim
olduğunu gösterir nitelikteki belgelerde yer alan ifadeleri doğrular şekilde uyum gösteren
fiyat hareketlerinin, iletişim tespit edilemese de incelenen dönemin tamamında uyumunu
devam ettirdiği gözlenmiştir. Özellikle 2015 yılının sonlarından itibaren daha uyumlu
görünen fiyat hareketleri, 2016 yılı boyunca ve 2017 yılının incelenen dönemi süresince
uyumlu harekete devam etmiştir.
(283) Dosya kapsamındaki tüm teşebbüslerin yer aldığı ilk grafikte, ŞAHİN ve TAD PİLİÇ’in
diğer teşebbüslerden önemli derecede sapan grafikleri kolaylıkla ayırt edilebilmektedir76.
Bu iki teşebbüsün çıkarıldığı ikinci grafikte ise teşebbüsler arasındaki fiyat uyumu daha
belirgin hale gelmiştir. Takip eden grafikte ise mevcut dosya kapsamında ihlal kanaatine
dayanak oluşturan BESD-BİR yönetim kurulu toplantılarında bulunan teşebbüslerin
grafiklerine yer verilmiştir. Tüm teşebbüslerin dahil olduğu toplam satış bilgilerine göre
hesaplanan bütün piliç ortalama fiyatlarının grafiği ise dördüncü grafikte yer almaktadır.
(284) Özellikle Grafik-3’te Ocak 2016’dan itibaren son derece paralel bir fiyat seyri izlenmekte
ve Mart 2016’dan sonra fiyatlardaki paralelliğin üst düzeye çıktığı görülmektedir. Mart
2016, CP’nin diğer teşebbüslerin yöneticilerini bütün piliç fiyatlarında en az %5 oranında
fiyat artışına ikna ettiğine dair 09.03.2016 tarihli yazışma (Belge 37) dönemine denk
gelmesi bakımından dikkat çekicidir. Bu noktada, her ne kadar piliç eti pazarındaki
teşebbüslerin birbirlerinin fiyat listelerini sürekli takip ettikleri görülse de bu takibin
teşebbüsler arasındaki uyumlu eylemi de beraberinde getirdiği, ancak Mart 2016’dan
itibaren teşebbüsler arasında fiyatlar konusunda iletişimin de gerçekleşmesiyle
danışıklılığın üst düzeye çıktığı değerlendirmesini yapmak mümkündür.
(285) Ayrıca 09.03.2016 tarihli belgeleye yansıyan ifadelerde bütün piliç ortalama fiyatının
4,50 TL/kg olacağından bahsedilmiş, belgede belirtildiği gibi Mart 2016’da bütün pilicin
ortalama fiyat seviyesinin 4,47 TL/kg’a çıktığı tespit edilmiştir. 15.07.2016 tarihli belgede
de yapılacak fiyat artışlarından sonra bütün piliç ortalama fiyatının 4,70-4,80 TL/kg
olacağı belirtilmiş, teşebbüslerden elde edilen hesaplamalarla oluşturulan grafikte
Temmuz 2016’da ortaya çıkan bütün piliç ortalama fiyatının 4,78 TL/kg olduğu
görülmüştür. Belgelerdeki ifadeler, tek bir firmanın kendi ortalama fiyatlarını yansıtıyor
olsa da bunun piyasa verileri ile uyumlu olması dikkat çekicidir. Piliç eti pazarındaki
üretim yapısı gereği maliyetleri birbirine yakın olan teşebbüslerin fiyat seviyelerinin de
birbirine yakın olması mümkündür. Ancak Yatay İşbirliği Anlaşmaları Hakkında
Kılavuz’da da belirtildiği gibi benzer maliyet yapıları ve fiyatlar konusundaki şeffaflık piliç
eti pazarındaki koordinasyonu kolaylaştırmaktadır.
(286) Arzın kontrolü ile ilgili bölümde daha ayrıntılı olarak değerlendirilecek olan, PİLYEM’de
yapılan yerinde incelemede elde edilen ve BESD-BİR Yönetim Kurulu Başkanı (..…)’nın
mesajının “BESD-BİR” alıcı grubu ile paylaşıldığı 13.06.2016 tarihli belgede (Belge 105)
Mart 2016’nın ortalarından itibaren piyasanın canlanma belirtileri gösterdiği ve bu
nedenle morallerin düzelmeye başladığı ifade edilmekle birlikte ihracatın azalmaya
devam etmesi nedeniyle yurt içi fiyatların istenilen seviyeye ulaşmadığından
bahsedilmektedir.

76 Soruşturma sürecinde BAKPİLİÇ’ten herhangi bir bilgi temin edilemediğinden, analizlerde anılan
teşebbüsün verileri bulunmamaktadır.
19-12/155-70
107/185

Grafik-1: Soruşturma Kapsamındaki Teşebbüslerin Bütün Piliç Fiyat Ortalamaları (TL/kg)

19-12/155-70
108/185

Grafik-2: Soruşturma Kapsamındaki Teşebbüslerin Bütün Piliç Fiyat Ortalamaları (ŞAHİN ve TAD PİLİÇ hariç) (TL/kg)

19-12/155-70
109/185

Grafik-3: İhlal Kanaatine Dayanak Teşkil Eden BESD-BİR Toplantılarına Katılan Teşebbüslerin Bütün Piliç Fiyat Ortalamaları (TL/kg)

19-12/155-70
110/185

Grafik-4: Soruşturma Kapsamındaki Teşebbüslerin Bütün Piliç Fiyat Ortalaması (TL/kg)

19-12/155-70
111/185

(287) Yukarıdaki grafikler, fiyatlama kararlarına dair iletişim olduğunu gösteren belgeler ve
teşebbüslerin fiyatlandırma davranışları birlikte değerlendirildiğinde, teşebbüsler
arasında piyasadaki fiyat düzeyini kontrol etmeye, belirlemeye yönelik bir uyumlu
eylemin olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
I.4.3.4. Üretim Planlarına İlişkin Belgeler ve Değerlendirilmesi
(288) Piliç eti sektöründe faaliyet gösteren teşebbüslerin fiyat listeleri konusunda olduğu
gibi, üretim planlaması konusundaki bilgiler hakkında da bilgi sahibi olduğu
anlaşılmaktadır. Dosya kapsamında elde edilen belgelerde; rakiplerin civciv giriş
adetlerinin77, piliç kesim adetlerinin, pilicin ortalama kesim yaşının (gün), ortalama
piliç kesim ağırlıklarının, yem dönüşüm oranlarının78, civciv ölüm oranlarının79 haftalık
bazda ve her bir rakip teşebbüs özelinde yer aldığı görülmektedir.
(289) EGE-TAV Üretim Müdürünün bilgisayarından elde edilen belgede (Belge 59);
BANVİT, BEYPİLİÇ, ERPİLİÇ, CP, ABALIOĞLU, KESKİNOĞLU, MUDURNU, GEDİK
ve ŞENPİLİÇ’in 2014 yılı piliç kesim kapasiteleri tesis bazında ve saatlik kesim
kapasitesi ayrıntılarıyla yer almaktadır.
(290) Teşebbüs içi yazışmayla KESKİNOĞLU’nun yönetim kurulu üyelerine gönderildiği
anlaşılan 28.07.2015 tarihli e-postada (Belge 92) geçen “… Şenpiliç beypiliç erpiliç
kesim adetlerini düşürdü” şeklindeki ifade, rakip piliç eti üreticilerinin arzda
kısıtlamaya gittiğinin teşebbüsler tarafından kolaylıkla öğrenilebiliyor olduğunu
göstermesi bakımından önemlidir. Rakiplerin piliç kesim adetlerinin güncel olarak
takip edilebildiği anlaşılmaktadır.
(291) 07.09.2015 tarihinde CP Başkan Yardımcısı tarafından CP çalışanına gönderilen,
teşebbüsler özelinde haftalık civciv girişi ve kesim miktarlarının bulunduğu e-postada
(Belge 34), teşebbüslere ait verilerin günlük kesim miktarlarına uymadığı belirtilerek
“bilgiler yanlış mı veriliyor” şeklinde sorgulandığı görülmektedir.
(292) 10.01.2016 tarihli CP iç yazışmasının (Belge 35) ekinde yer alan tabloda 58
teşebbüsün ismi yer almakta olup ABALIOĞLU haricindeki 57 teşebbüse80 ait
“broiler”, “yumurta”, “damizlik”, “hindi” üretim miktarları 2014 ve 2015 yılları için
sıralanmaktadır. İletinin mesaj bölümünde ABALIOĞLU’nun bilgi vermediği ifade
edilerek anılan teşebbüsün etlik piliç (broiler) sayısı kullanılarak piliç eti üretim
miktarının hesaplanması istenmektedir. Bununla birlikte belge içeriğinin, Ek Görüş
aşamasında yem miktarlarının paylaşılmasına ilişkin olduğu anlaşıldığından iş bu
dosya bünyesinde ihlale işaret eden belgeler kapsamından çıkarılmıştır.
(293) 07.03.2017 tarihinde CP Başkan Yardımcısı tarafından diğer CP yöneticilerine
gönderilen e-postada (Belge 47), BESD-BİR üyesi tüm teşebbüslerin 2016 yılındaki
ana damızlık (GPS)/dişi damızlık civciv üretimi (adet), damızlık (PS)/dişi damızlık
civciv girişi (adet), hindi eti üretimi (ton), piliç eti üretimi (ton) ve piliç eti + hindi eti
(toplam) verileri yer almaktadır. Aynı belge 08.03.2017 tarihinde ŞENPİLİÇ Genel
Müdürü tarafından diğer ŞENPİLİÇ yöneticilerine gönderilmiştir (Belge 113).

77 Burada kuluçkadan çıkan civcivlerin fason olarak yetiştirilmek üzere kümes sahiplerine teslimi ifade
edilmektedir.
78 Pilicin 1 kg canlı ağırlık kazanabilmesi için tüketilen yem miktarı.
79 Belgelerde mortalite oranı olarak geçmektedir.
80 57 teşebbüsün hepsi piliç eti üreticisi değildir. Soruşturma taraflarından sadece ABALIOĞLU, CP,
BANVİT, ŞENPİLİÇ, BEYPİLİÇ, ERPİLİÇ, KESKİNOĞLU, HASTAVUK, BAKPİLİÇ ve AKPİLİÇ’in
isimleri tabloda bulunmaktadır.
19-12/155-70
112/185

(294) 07.03.2017 tarihinde, ERPİLİÇ’ten EGE-TAV’a gönderilen e-postanın ekinde bulunan
MS Excel dosyasında (Belge 55); CP, KESKİNOĞLU, ERPİLİÇ, HASTAVUK,
BANVİT, BUPİLİÇ, EGE-TAV, GEDİK, BEYPİLİÇ, AKPİLİÇ, ŞENPİLİÇ ve
ABALIOĞLU’nun 2017 yılının 7, 8 ve 9. haftalarındaki performans bilgilerini gösteren;
kesim yaşı (gün), ortalama kesim ağırlığı (OCA), yem dönüşüm oranı (FCR), civciv
ölüm oranı (mortalite), ve Avrupa Verimlilik Endeksi (EPEF) ve pilicin bir günde
kazandığı ortalama ağırlık (GCAA) (gram/gün) verileri bulunmaktadır. Söz konusu
belge piliç eti pazarındaki teşebbüslerin performanslarını -başka bir ifadeyle
etkinliklerini- rakipleri ile karşılaştırabilmeleri için rekabete duyarlı bilgileri
paylaşmalarının gerekmediğini göstermesi bakımından son derece önemlidir. Zira
performans karşılaştırması yapılan dönemdeki civciv giriş adetleri, piliç kesim
adetleri, piliç eti üretim miktarları paylaşılmadan teşebbüsler verimliliklerini kontrol
edebilmektedir.
(295) 10.03.2017 tarihli CP’nin iç yazışmasında gönderilen, teşebbüsler özelinde haftalık
civciv girişi ve kesim miktarlarının bulunduğu e-postanın (Belge 48) ekinde yer alan
tablolarda aralarında soruşturma kapsamındaki 19 teşebbüsün81 tamamının
bulunduğu 29 piliç eti üreticisinin; 2013 yılının 47. haftasından 2017 yılının 8.
haftasına kadar her bir hafta için civciv giriş adetleri, 2013 yılının 47. haftasından
2017 yılının 8. haftasına kadar bölge bazında haftalık toplam civciv girişi verileri ve
2014 yılının ilk haftasından 2017 yılının 15. haftasına kadar toplam piliç eti üretim
miktarlarına, 2014 yılının ilk haftasından 2017 yılının 15. haftasına kadar her bir hafta
bazında söz konusu teşebbüslerin piliç kesim miktarlarına yer verilmektedir.
(296) BANVİT’te yapılan yerinde incelemede elde edilen belgede (Belge 18), BANVİT,
ERPİLİÇ, BEYPİLİÇ, ŞENPİLİÇ, ABALIOĞLU, KESKİNOĞLU, GEDİK, CP,
BAKPİLİÇ, BUPİLİÇ, HASTAVUK, ASTAVUK, AKPİLİÇ, YEMSEL, EGE-TAV,
PİLYEM, ÖZNESİL, SEHER, GARİP, BEYZA, ŞAHİN ve YUMTA’nın 2017’nin Mart
ayı bakımından günlük kesim kapasiteleri ile güncel kesim verileri bulunmaktadır.
Soruşturma taraflarından yalnızca TAD PİLİÇ’in verisi anılan belgede yer
almamaktadır.
(297) 01.04.2017 tarihinde CP çalışanları arasında gönderilen e-postada (Belge 50) geçen
“…Tt fiyatı yukseldi, bu haftaki fiyatları öncelikle BUTUN PİLİÇ DÖKME-POŞETLİ
biftek-pirzola-kanat grubunda çok daha iyi fiyat vermeliyiz. Malımız yok bizde değil
kimsede yok. Ona göre fiyat vericeğiz...” şeklinde ifadeler yer almaktadır.
(298) 12.04.2017 tarihinde KESKİNOĞLU çalışanları arasında gönderilen e-postada (Belge
102) teşebbüs içi toplantıda piliç eti sektöründeki firmaların pazar payları hakkında
bilgi istenmiş olduğu, günlük kesim kapasiteleri ve BESD-BİR üretim tahminlerine
göre öngörülebilen payların hesaplandığı ifade edilmektedir. Söz konusu e-postanın
ekinde ise 16’sı soruşturma kapsamındaki teşebbüsler olan 17 piliç eti üreticisinin82
güncel kesim adetleri ve yıllık tahmini üretim miktarları ile 12 piliç eti üreticisinin83
kapasite kullanım oranları yer almaktadır.

81 Soruşturma kapsamındaki teşebbüslerden YEMSEL, Köytür markasından önce Fatpi markası
faaliyet göstermiştir.
82 KESKİNOĞLU, AKPİLİÇ, AS TAVUKÇULUK, BEYPİLİÇ, EGE-TAV, HASTAVUK, GEDİK, GARİP,
ERPİLİÇ, BUPİLİÇ, BANVİT, ABALIOĞLU, ŞENPİLİÇ, BAKPİLİÇ, MUDURNU, ŞAHİN, TATPİ.
83 KESKİNOĞLU, GEDİK, GARİP, ERPİLİÇ, BUPİLİÇ, BANVİT, ABALIOĞLU, ŞENPİLİÇ, BAKPİLİÇ,
MUDURNU, ŞAHİN, TATPİ.

19-12/155-70
113/185

(299) Bu kapsamda elde edilen belgelerde yer alan üretim tahminleri, civciv giriş sayıları ve
günlük kesim verileri gibi bilgilerin teşebbüsler arası iletişim yoluyla paylaşılıp
paylaşılmadığı net bir şekilde tespit edilemediğinden söz konusu belgeler ihlal
kapsamında değerlendirilmemiştir.
I.4.3.5. Yurt İçi Arz Miktarına İlişkin Belgeler ve Değerlendirilmesi
(300) 18.07.2014 tarihinde CP Başkan Yardımcısından CP eski başkanına ve çalışanlarına
gönderilen BESD-BİR toplantı notlarının yazıldığı e-postada (Belge 32); bir gün önce
yapılan toplantıya CP, BEYPİLİÇ, ŞENPİLİÇ, ERPİLİÇ, KESKİNOĞLU, ABALIOĞLU,
GEDİK ve AKPİLİÇ’in katıldığı; toplantıda konuşulan hususlardan birinin ihracat
olduğu; bu çerçevede Türkiye’deki piliç eti üreticilerinin, yurt içi arz fazlasını bertaraf
etmek için -herhangi bir kâr beklemeksizin- ihracata yöneldiğinin ve dolayısıyla her bir
şirketin üretim planını -hiç ihracat yapmayacakmış gibi- gözden geçirmesi
gerektiğinin kabul edildiği belirtilmektedir.
(301) PİLYEM’de yapılan yerinde incelemede elde edilen ve 13.06.2016 tarihinde BESD-
BİR Yönetim Kurulu Başkanı (..…) adına BESD-BİR üyelerine gönderildiği anlaşılan
e-postada (Belge 105); 2015 yılının piliç eti üreticileri için çok kötü geçtiği, 2016
yılının birinci çeyreğinin de kötü bir dönem olarak kabul edildiği, Mart 2016’nın
ortalarından itibaren piyasanın canlanmaya başladığı, ancak ihracatın azalmaya
devam etmesiyle fiyatların arzu edilen seviyeye ulaşamadığı, son dönemde sektörün
yüzünü güldüren gelişmelerin fiyat artışından değil maliyet düşüşünden
kaynaklandığı, ancak maliyet düşüşü ile ilgili dönemin bittiği, ihracat için yeni pazarlar
bulunamadığı, mevcut pazarlarda da küçülme yaşandığı, çok üretim yapıp ucuza
satarak piliç eti tüketiminin artırıldığı, bu durumun başarıymış gibi kabul edildiği,
pazardaki teşebbüslerin tek tek eksildiği, buna rağmen üretim politikalarını yeniden
yorumlama ihtiyacı duyulmadığı, yılın son çeyreğinin her zaman kötü geçtiğinin
unutulmaması gerektiği, ekonomide de aynı dönemde sıkıntılar olacağının dikkate
alınması gerektiği, üretim planları düzgün yapılmadığı takdirde büyük sıkıntılar
yaşanacağı, bu nedenle her teşebbüsün kendi durumunu dikkate alarak gerekli
önlemlerin alınacağına inandığı ifade edilmektedir.
(302) Söz konusu belgede geçen ifadeler, genel nitelikli uyarı ve temenniler gibi
görünmektedir. Bununla birlikte belgede geçen kötümser ifadelere rağmen, bazı
BESD-BİR toplantılarının notlarından anlaşıldığı üzere, 2016 yılında ve 2017 yılının
ilk döneminde piliç eti üreticileri karlılıklarından memnundur.
(303) 11.07.2016 tarihinde CP başkan yardımcısından CP başkanına gönderilen e-
postadan (Belge 38); piliç eti için talebin yüksek olduğu, bu nedenle rafların boş
olduğu, birkaç gün daha ürün bulunamayacağı, ancak bütün piliç fiyatında değişiklik
yapılmayacağı anlaşılmaktadır.
(304) Belgenin ait olduğu Temmuz 2016’da soruşturma kapsamındaki teşebbüsler 15 bin
ton ihracat yapmış, Ağustos 2016’da ise bu miktar 23 bin tona çıkmıştır. Aynı aylarda
soruşturma taraflarının yurt içi ortalama fiyatları sırasıyla 5,59 TL ve 5,29 TL iken
ihracat fiyatlarının ortalaması yine sırasıyla 3,41 TL ve 3,54 TL olarak
gerçekleşmiştir. Temmuz 2016’da yurt içi fiyatlar ihracat fiyatından %63,92 yüksek
iken Ağustos 2016’da bu oran %49,43’tür.
(305) 15.07.2016 tarihinde gerçekleştirilen BESD-BİR toplantısında konuşulan hususlara
yönelik olarak, CP başkan yardımcısı tarafından diğer CP yöneticilerine gönderilmek
üzere hazırlanan; “BESD-BİR toplantı notları” konulu taslak e-postada (Belge 40);
hiçbir piliç eti üreticisinin güncel bir stok problemi bulunmadığı yazılmıştır.
19-12/155-70
114/185

(306) 04.10.2016 tarihinde bir CP çalışanından dönemin CP başkanına gönderilen e-
postada (Belge 41); Eylül 2015 ve Eylül 2016 dönemindeki fiyat ve üretim bilgileri
karşılaştırılmış, Kurban Bayramı’na denk gelen iki dönemden Eylül 2015’te fiyatın
%19 düşürüldüğü, ancak Eylül 2016’da düşüşün sadece %9 olduğu, balık sezonunun
bolluk içinde geçmesi nedeniyle piliç eti fiyatının %7,3 düştüğü, son dönemde Irak’tan
gelen talebin arttığı, bu nedenle yurt içi fiyatlara pozitif etkisinin beklendiği ifade
edilmiştir.
(307) Eylül 2016’da piyasa fiyatındaki düşüşün bir önceki yıla göre sınırlı kalmış olması,
Eylül 2015 ve Eylül 2016 dönemlerine ait piyasa verilerinin karşılaştırmasından
anlaşıldığı üzere, yurt içi arz miktarında yaşanan kısıntıdan kaynaklanmaktadır. CP
başkan yardımcısının ofisinden elde edilen el yazısıyla kaleme alınmış tarihsiz
belgede (Belge 31) “…ihracat için üretim yapmayı durduralım. İhracatta para
kazanılmıyor…” şeklinde ifadeler bulunmaktadır. Ayrıca belgede İngilizce yazılan
ifadelerden, zaman zaman daha iyi fiyat olduğunda ihracattan daha az zarar edildiği,
ancak ton başına 1400 ABD Doları fiyatın zarara neden olduğu anlaşılmaktadır.
(308) 16.11.2016 tarihinde CP başkan yardımcısından dönemin CP başkanına ve diğer CP
yetkililerine gönderilen yurt içi piliç eti üretiminin konu edildiği e-postada (Belge 43);
Ocak-Eylül 2016 döneminde 2015’in aynı dönemine göre üretimin %3 düştüğü,
bunun piyasa fiyatlarını olumlu etkilediği ve bütün piliç fiyatının 4,75 TL/kg’a ulaştığı,
BESD-BİR yönetim kurulunun takip eden Cuma günü bir toplantı gerçekleştireceği,
Aralık ayında ve 2017 yılının ilk çeyreğinde daha iyi bir piyasa yapısı beklendiği,
BESD-BİR toplantısı akabinde yeni gelişmelerin aktarılacağı ifade edilmektedir.
(309) 20.11.2016 tarihinde CP başkan yardımcısından dönemin CP başkanına ve diğer
yöneticilerine gönderilen “BESD-BİR toplantı notları-1”84 konulu e-postada (Belge
44); 2016 yılının dokuz aylık piliç eti üretimi verileri dikkate alındığında, 2015 yılının
aynı dönemine kıyasen, üretimde %2,2 oranında bir azalma yaşandığı; 2016 yılının
on aylık piliç eti ihracat verileri dikkate alındığında, 2015 yılının aynı dönemine
kıyasen, ihracatta %10,34 oranında bir azalma yaşandığı; ihracat ana piyasasının
(%59 oran ile) Irak olduğu, fakat 2016 yılında ihracat miktarının %8,24 oranında
azaldığı; katılımcıların ortak kanısının, 31 Aralık itibarıyla 2016 yılı toplam piliç eti
üretiminin %3 oranında azalması yönünde olduğu; piliç eti üretiminin nispeten düşük
olması ve piliç etine Irak’tan talep olması nedeniyle, yılın son çeyreğinde- daha
önceki son çeyreklere nazaran- piliç eti fiyatlarında ilk kez bir artış yaşandığı ifade
edilmektedir. Söz konusu toplantıya ABALIOĞLU, BANVİT, BEYPİLİÇ, CP, ERPİLİÇ
ve GEDİK yetkililerinin katıldığı BESD-BİR toplantı tutanağından tespit edilmiştir.
(310) Aynı belgede, ihracat fiyatının 1350-1400 ABD Doları/ton olduğu, yüksek döviz
kurunun ihracat fiyatı açısından olumlu olduğu, yurt içi fiyat düzeyinin aynı seviyede
tutulabilmesi için ihracata devam edilmesi gerektiği belirtilmektedir. Ayrıca notun
sahibi tarafından ihracatın Aralık ayında bir kademe daha artacağı hakkında izlenim
edindiği yazılarak toplantıya katılan teşebbüslerin 2016 yılına ait dokuz aylık net kar
bilgileri not edilmiştir. İlgili notta teşebbüslerin (..…) ile (..…) TL arasında değişen
miktarlarda net kar ettikleri görülmektedir.
(311) Eylül ayı ile başlayan dönemde, balık sezonunun açılması ve kış aylarında piknik
sezonunun kapanması nedeniyle, piliç eti talebinde düşüş olacağı bilinen bir
husustur. Talepteki düşüş ile birlikte piliç eti fiyatlarında da anılan dönemde bir düşüş
beklendiği malumdur. Geçmiş yıllardan farklı olarak -yukarıdaki belgede ifade edildiği

84 18.11.2016 tarihli bu toplantıya; BESD-BİR, ABALIOĞLU, BANVİT, BEYPİLİÇ, CP, ERPİLİÇ ve
GEDİK katılmıştır.
19-12/155-70
115/185

gibi- dördüncü çeyrekler itibarıyla ilk defa 2016 yılında piliç fiyatlarında bir artış
yaşanmıştır. Anılan belgede bunun gerekçesi de iki başlık altında özetlenmektedir:
üretim miktarında yıl sonu itibarıyla beklenen %3 daralma ve ihracat.
(312) Soruşturma kapsamındaki teşebbüslerce temin edilen verilere göre; Kasım 2016’daki
yurt içi fiyat ortalaması 5,24 TL/kg olarak gerçekleşmiş, aynı dönemde yapılan
ihracatın ortalama fiyatı ise 3,84 TL/kg olmuştur. Dolayısıyla ihracat fiyatı yurt içi
fiyata göre %26,71 daha düşük, diğer bir ifadeyle yurt içi ortalama fiyat ihracattaki
fiyat ortalamasından %36,45 daha yüksek gerçekleşmiştir. Ancak savunmalarda, yurt
içi ve yurt dışı fiyat arasındaki farklılığın genel olarak ihracatı gerçekleştirilen ürünler
içinde Türkiye’de pek satışı olmayan ayak, sırt, boyun gibi ürünlerin yer almasından
kaynaklandığı belirtilmektedir.
(313) Yine soruşturma kapsamındaki teşebbüslerden alınan verilere göre, Kasım 2016’ya
göre Aralık 2016’da soruşturma kapsamındaki teşebbüslerin ihracatı 18 bin tondan
23 bin tona çıkmıştır. Kasım ayından Aralık ayına geçerken yurt içi fiyat ortalamasının
da 5,24 TL/kg seviyesinden 5,47 TL/kg seviyesine yükselerek %4,38 artış gösterdiği
tespit edilmiştir.
(314) 13.03.2017 tarihinde ABALIOĞLU çalışanları arasında iletilen e-postada (Belge 4)
2017 yılının 10. haftasında gerçekleştirilen ihracatın karlılık bilgilerine yer verilmekte,
yurt içi piyasadaki fiyata göre ihracat fiyatı yükseltilmezse 11. hafta yapılacak
ihracattan zarar edileceği ifade edilmektedir. Belgede 10. haftada (..…) ton piliç eti
ihracatı yapıldığı ancak sadece (..…) ABD Doları kar edildiği ifade edilmektedir.
ABALIOĞLU çalışanlarınca ihracat fiyatının artırılması gerektiği belirtilmektedir. Sözlü
savunmada ABALIOĞLU tarafından kimi zaman neredeyse zararına ihracat
yapılmasının nedeninin yurt dışına satışı gerçekleştirilen dondurulmuş ürünlerin
gerektirdiği depo masraflarının, ürünlerden elde edilecek gelirden çok daha fazla
olabildiği durumlarda zararına önüne geçmek olduğu ifade edilmiştir.
(315) 23.07.2017 tarihinde CP başkan yardımcısından diğer CP yöneticilerine gönderilen
“BESD-BİR önemli toplantı notları” konulu e-postada (Belge 51); 21 Temmuz 2017
tarihinde İstanbul Divan Otel’de gerçekleştirilen toplantıya BEYPİLİÇ, ERPİLİÇ,
ŞENPİLİÇ, BANVİT ve CP yetkililerinin katıldığı, 2017 yılının ilk beş aylık toplam yurt
içi piliç eti üretimi verileri dikkate alındığında, 2016 yılının aynı dönemine kıyasen,
üretimde %10,7 oranında bir artış yaşandığı; 2017 yılının ilk 5 ayında, yurt içi tüketim
miktarı %7,8 oranında artarken, (ağırlıklı olarak Irak’a gerçekleştirilen) ihracatın da
%25 oranında arttığı; arz artışına karşın fiyatların neden yükseldiğinin tartışıldığı, bu
bağlamda fiyat artışının nedeninin son iki yılda herhangi bir büyüme
gerçekleşmemesine bağlandığı; katılımcıların, yalnızca Irak’a ihracat yapmasının
tehlikeli olduğu, fakat Körfez İşbirliği Konseyine üye ülkelerin piyasalarına az
maliyetle küçük piliç üreterek ihracat yapmanın ve benzer şekilde Japonya’ya ihracat
yapmanın zor olduğunun konuşulduğu; ama yine de fazla üretimlerini Irak pazarına
atarak düzenledikleri; katılımcı şirketlerin 2017 yılında %(..…)-(..…) oranında
büyüdüğü ve 2017 yılında da finansal durumlarından memnun oldukları
anlaşılmaktadır.
(316) Söz konusu belgeden, anılan BESD-BİR toplantısında da piliç eti üretim miktarlarının
ve ihracat hacminin yakından takip edildiği görülmektedir. Belgede yer alan
ifadelerden toplantıya katılan teşebbüslerin, arz miktarındaki artışa rağmen fiyat
seviyesinin neden yükseldiği konusunu da konuştukları anlaşılmaktadır. Bu durumun
gerekçesi olarak geçmiş iki yılda arzın büyümemiş olmasını göstermiş olmaları dikkat
çekicidir. Ayrıca ihracat konusunda Irak pazarına bağımlı olunduğu tekrar edilmekte,
19-12/155-70
116/185

diğer pazarlara satış yapılabilmesinin düşük maliyetle küçük piliç üretiminin çok zor
olması nedeniyle mümkün görünmediği değerlendirilmektedir.
I.4.3.6. Yurt İçi Arz Miktarına İlişkin İktisadi Değerlendirme
(317) Soruşturma kapsamındaki teşebbüslerin Ocak 2015 – Temmuz 2017 dönemindeki
aylık kapasite, üretim miktarı ve kapasite kullanım oranlarının yer aldığı grafiklere
aşağıda yer verilmektedir.
Grafik-5: Soruşturma Kapsamındaki Teşebbüslerin Kapasite ve Üretimleri (kg)

Grafik-6: Soruşturma Kapsamındaki Teşebbüslerin Toplam Kapasite Kullanımı

(318) Yukarıdaki grafikler incelendiğinde, Eylül 2015 ve Eylül 2016’da aylık üretim miktarı
toplamlarının bir önceki aya göre önemli derecede azaldığı görülmektedir. Ancak
benzer bir düşüşün 2015’te de yaşandığı görülmektedir. Anılan dönemler
19-12/155-70
117/185

incelendiğinde 2015 ve 2016 yıllarının Temmuz aylarında Ramazan Bayramı’nın,
aynı yılların Eylül aylarında ise Kurban Bayramı’nın olduğu görülmüştür85.
Dolayısıyla, ilk bakışta, çalışılan işgünü sayısının resmi tatiller nedeniyle daha az
olmasının üretim miktarının da azalmasına neden olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca
Kurban Bayramı’nın denk geldiği aylarda kırmızı et tüketiminin artması nedeniyle piliç
eti tüketiminin de diğer aylara göre daha fazla düştüğü bilinmektedir. Piliç eti
üreticileri de bu durumu üretim planlarında doğal olarak gözetmektedir. Bunun yanı
sıra Eylül ayı balık mevsiminin de açıldığı, bu nedenle piliç etine yönelik talepte
düşüş görülen bir dönemin başına denk gelmektedir.
(319) Dolayısıyla, 2015 ve 2016 yıllarının Eylül aylarına denk gelen üretim daralmalarının
her iki dönemin de aynı koşullara sahip olması nedeniyle karşılaştırılabilir niteliktedir.
Aşağıda yer verilen grafiklerde soruşturma kapsamındaki teşebbüslerin yurt içi ve
yurt dışı satış miktarları (kg) ve tutarları (TL) karşılaştırılmaktadır:

85 2015 yılında Ramazan Bayramı 17-19 Temmuz 2015, Kurban Bayramı 24-27 Eylül 2015; 2016
yılında Ramazan Bayramı 05-07 Temmuz 2016, Kurban Bayramı 12-15 Eylül 2016 tarihleri
arasındadır.
19-12/155-70
118/185

Grafik-7: Soruşturma Kapsamındaki Teşebbüslerin Yurt İçi ve Yurt Dışı Satış Miktarları (kg)

19-12/155-70
119/185

Grafik-8: Soruşturma Kapsamındaki Teşebbüslerin Yurt İçi ve Yurt Dışı Satış Miktarlarının Yıllık Karşılaştırması (kg)

19-12/155-70
120/185

Grafik-9: Soruşturma Kapsamındaki Teşebbüslerin Yurt İçi ve Yurt Dışı Satış Tutarları (TL)

19-12/155-70
121/185

(320) Yukarıdaki grafikler incelendiğinde; soruşturma kapsamındaki teşebbüslerin yurt içi
satışlarının yıl içinde dalgalandığı, ancak yurt dışı satışların kayda değer bir kırılma
göstermediği anlaşılmaktadır. Teşebbüslerin savunmalarında Ekim 2016’dan sonra
piliç eti fiyatlarında görülen artış trendinin gerekçelerinden biri olarak ihracattaki artış
ileri sürülmüştür. Ne var ki yurt dışı satışların hem miktar hem de tutar bakımından
aylık toplamlarının istikrarlı bir seyir izlediği görülmektedir. Diğer bir ifadeyle, yurt içi
fiyatlarda meydana gelen artışların ihracattan kaynaklanan talep nedeniyle
gerçekleştiğini ileri sürmek mümkün görünmemektedir.
(321) Soruşturma kapsamındaki teşebbüslerin temin ettiği verilerle oluşturulan yurt içi ve
yurt dışı satışların fiyat ortalamalarını gösteren grafiklere aşağıda yer verilmektedir:

19-12/155-70
122/185

Grafik-10: - Soruşturma Kapsamındaki Teşebbüslerin Yurt İçi ve Yurt Dışı Satış Fiyatı Ortalaması (TL/kg)

19-12/155-70
123/185

Grafik-11: Soruşturma Kapsamındaki Teşebbüslerin Yurt İçi ve Yurt Dışı Satış Miktarları (TL) ile Yurt İçi ve Yurt Dışı Satış Fiyatı Ortalamaları (TL/kg)

19-12/155-70
124/185

Grafik-12: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın Ocak 2015 – Temmuz 2017 Dönemindeki ABD Doları Satış Kuru Haftalık Ortalamaları

19-12/155-70
125/185

(322) Yukarıdaki grafiklerin ilk ikisi teşebbüslerin yurt içi ve yurt dışı satışlarının fiyat
ortalamalarını karşılaştırmakla beraber ikinci grafikte fiyat ortalamalarının satış
miktarları ile birlikte görülebilmesi mümkündür.
(323) Grafiklerden görüldüğü gibi, soruşturma kapsamındaki teşebbüslerin yurt içi
satışlarından hesaplanan ortalama fiyat grafiği, incelenen Ocak 2015 – Temmuz 2017
dönemi boyunca aynı teşebbüslerin ihracat fiyat ortalamalarının oldukça üzerindedir.
Özellikle Ekim 2016 – Temmuz 2017 döneminde yurt içi fiyat düzeyindeki artış dikkat
çekmektedir. Balık sezonunun açıldığı Eylül 2016 döneminden sonra Ekim 2016’da
%2,28 oranında hafif bir düşüş gösteren yurt içi fiyat ortalamaları, bu dönemden sonra
Temmuz 2017’ye kadar kesinti yaşanmaksızın 4,91 TL/kg’dan 6,79 TL/kg’a yükselmiş
ve toplamda %38,29 oranında artmıştır. Aynı dönemde ihracat fiyatları ise 3,58
TL/kg’dan 5,06 TL/kg’a %41,34 artış göstermiştir. Her ne kadar ihracat fiyatı yurt içi
fiyata göre oransal olarak daha fazla artmış görünse de Ekim 2016’da 133 Kuruş olan
yurt içi fiyat – ihracat fiyatı farkı, Temmuz 2017’de 173 Kuruş’a yükselmiştir.
(324) Fiyat grafiklerini takip eden ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının ABD Doları satış
kurunun haftalik ortalamalarını gösteren grafikten 30.09.2016’da 2,98 olan döviz
kurunun, 03.02.2017 tarihinde zirve yaparak 3,81’e çıktığı, ancak 28.07.2017 tarihinde
3,55’e gerilediği görülmektedir. Anılan dönemde döviz kurundaki yükseliş %19,12
oranında olmuştur. İhracat fiyatlarındaki asıl sıçramanın da döviz kurunun yükseldiği
2017 yılının ilk aylarına denk geldiği, yurt içi fiyat ortalamaları ile ihracat fiyatı
ortalamasının en düşük farka sahip olduğu ayın ise 93 Kuruş ile Ocak 2017 olduğu
görülmektedir. Dolayısıyla Ekim 2016’dan sonra ihracat fiyatlarında da görülen
yükselişin kur etkisinden kaynaklandığı anlaşılmaktadır. İhracat ABD Doları cinsinden
yapıldığından kurdaki artış ortalama ihracat fiyatının da yükselmesine neden olmuştur.
(325) Soruşturma kapsamındaki bazı teşebbüslerce; ihracat fiyatının yurt içi fiyatın çok altında
olması, ihracata yönlendirilen satışların dondurulmuş ürünler olduğu, dondurulmuş ürün
fiyatlarının ise son kullanma tarihi yaklaştıkça düştüğü açıklaması ile savunulmuştur.
Ayrıca yurt dışına satış maliyetlerinin, yurt içi satışların maliyetine göre daha düşük
olduğu, zira yurt dışı satışlarda nakliye maliyetlerinin alıcılar tarafından yüklenilebildiği
ve ihracat teşvikleri gibi nedenlerle daha düşük maliyetlerle satış yapılabildiği ifade
edilmektedir.
(326) Teşebbüslerin savunmalarında yurt içi arz miktarının azalmasına gerekçe olarak
Aytaç’ın piyasadan çekilmesi, MUDURNU markasının sıkıntıya düşerek üretiminde
kesinti olması, CP’nin iki kesimhanesini kapatması gösterilmiştir.
(327) Basına yansıyan haberlerden Aytaç firmasının Çankırı/Çerkeş’teki piliç eti üretim
tesislerinin 13.12.2015 tarihinde yandığı, bu tarihten sonra anılan teşebbüsün piliç eti
üretiminde bulunmadığı anlaşılmaktadır86. Ancak söz konusu olaydan önce de anılan
teşebbüsün üretiminde 2013 yılında kesintiler yaşandığı, yine haberlere konu olmuştur.
Diğer taraftan anılan üretim kesintileri sonrasında Aytaç’ın devralınmasına ilişkin işlemin
Kurul gündemine geldiği ve onaylandığı anlaşılmaktadır87. Söz konusu kararda Aytaç’ın
beyaz et pazarında kayda değer bir paya sahip olmadığı ifade edilmiştir.
(328) Diğer taraftan, yine basına yansıyan haberlerden Mudurnu tesislerinin Mart 2016’nın
sonunda kapandığı, anılan teşebbüsün birkaç kere el değiştirdiği ifade edilmektedir88.
Zira Mudurnu markasının devrine ilişkin işlem Kurul gündemine de geldiği ve izne tabi

86 Son erişim tarihi:
27.06.2018
87 24.10.2013 tarih ve 13-59/848-358 sayılı Kurul kararı.
88 Son erişim tarihi: 27.06.2018
19-12/155-70

126/185

olduğu halde başvurusu yapılmayan devir işlemi için idari para cezası verildiği ve
devralma işleminin tamamlandığı anlaşılmaktadır89.
(329) Sözü edilen iki teşebbüsün kapanmadan önce de tam kapasite ile çalışamadığı, zaman
zaman üretimlerinde kesintiler yaşandığı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, anılan
teşebbüslerin kapanmış olmasının 2016 yılındaki piliç üretiminde görülen düşüşe
etkisinin çok sınırlı olduğu kanaatine varılmıştır.
(330) CP tarafından sunulan bilgilerden teşebbüsün Bolu’daki kesimhanesini 2014 yılı
sonunda, Adana ve Turgutlu’daki kesimhanelerinin ise 2017 yılı başında kapatıldığı
anlaşılmaktadır.
(331) Bu çerçevede yukarıda yer verilen değerlendirmeler kapsamında teşebbüslerin ihracat
miktarlarında ciddi bir değişim bulunmaması ve kapasite kullanım oranlarının yüksek
olması nedenleriyle, Türkiye genelinde ihracatın artırılması suretiyle arzın kontrolünün
söz konusu olmadığı kanaatine varılmış, yurt içi arzın kısıtlanmasına yönelik olarak bir
anlaşma ve/veya uyumlu eylem olduğu yönünde yeterli bilgi ve bulguya ulaşılamamıştır.
I.4.3.7. Ege Bölgesi Entegreler Toplantılarına İlişkin Belgeler
(332) Dosya kapsamında ayrıca; ABALIOĞLU, BANVİT, CP, EGE-TAV, GEDİK ve
KESKİNOĞLU’nun “Ege Bölgesi Entegreler Toplantıları” çerçevesinde üretime dair
ayrıntılı bilgilerini rakipleriyle paylaştığı anlaşılmaktadır.
(333) 29.03.2016 tarihinde ABALIOĞLU’ndan CP, EGE-TAV; BANVİT, GEDİK ve
KESKİNOĞLU’na gönderilen ve “1. EGE Bölgesi Entegreler Toplantısı”nın notlarının yer
aldığı e-postada (Belge 97), anılan teşebbüsleri temsilen toplantıya katılan isimler
sıralanmış, toplantının konuları arasında “üreticiden kesilecek sarım ücreti ve diğer
kesintiler, Ege Bölgesi’nin toplam broiler kapasitesinin tespiti, firmaların 2016 yılındaki
maksimum kesim adetleri, verilen fason ücretler” gibi başlıklar sayılmıştır. İletinin
devamında alınan kararlar sıralanırken; bölgedeki sarım ücretlerinin 14. haftada giren
civcivlerden (20. haftadaki kesimlerinden) itibaren üreticiden90 kesilmesi, üreticiden
kesilecek miktarın ne olacağı konusunda daha sonra görüşülmesi, ortak bölgelerde
civciv girişlerinin birbirine yaklaştırılması konularında görüşmeler yapıldığı anlaşılmıştır.
(334) İlgili belgede yer alan “civciv girişi” ifadesinin kümeslerde yetiştirilmeye başlayan civciv
sayısını ifade etmek için kullanıldığı görülmekle beraber “ortak bölgelerde civciv
girişlerinin birbirlerine yaklaştırılması” şeklindeki ifade savunmalarda “biyogüvenlik
amacıyla civciv giriş tarihlerinin birbirine yaklaştırılması” şeklinde açıklanmaktadır.
(335) 10.10.2016 tarihinde ABALIOĞLU’ndan CP, EGE-TAV, GEDİK, BANVİT ve
KESKİNOĞLU’na gönderilen e-postanın (Belge 52) ekinde yer alan MS Excel
dosyasında; Nisan 2016 ile Ağustos 2016 dönemindeki her bir ay için ABALIOĞLU,
KESKİNOĞLU, GEDİK, BANVİT, EGE-TAV ve CP’nin günlük piliç kesim adedi, haftalık
civciv giriş adedi, ortalama kesim ağırlığı, yem dönüşüm oranı, civciv ölüm oranı, piliç
kesim yaşı (gün) ve EEF/EPEF91 değeri bilgileri yer almaktadır. Tablonun devamında;
teşebbüslerin yetiştiricilere verdikleri brüt ve net fason ücretler ile yetiştiricilerden
yapılan kesinti tutarları ayrıntıları ile yazılmıştır.
(336) Ayrıca belgedeki tablodan, 27.09.2016 günü Akhisar’da (ABALIOĞLU) toplantı
yapıldığı, toplantıya CP’nin katılmadığı anlaşılmaktadır.
(337) Söz konusu belgeden, Ege Bölgesi’ndeki entegre üreticilerinin 29.03.2016 tarihinde
yaptığı birinci toplantıda aldığı kararların hayata geçtiği ve uygulamanın o tarihten

89 26.08.2009 tarih ve 09-39/932-230 sayılı Kurul kararı.
90 Burada üretici ifadesi ile fason olarak piliç yetiştiren kümes sahipleri ifade edilmektedir.
91 Avrupa Verimlilik Endeksi
19-12/155-70

127/185

itibaren ay ay takip edildiği anlaşılmaktadır. Tabloda yer alan verilerden, teşebbüslerin
üretim ve maliyet verilerini en ince ayrıntısına kadar hesaplamanın mümkün olduğu
görülmektedir.
(338) 14.11.2016 tarihinde ABALIOĞLU’ndan CP, EGE-TAV, GEDİK, BANVİT ve
KESKİNOĞLU’na gönderilen e-postanın (Belge 53) ekinde yer alan MS Excel
dosyasında Nisan 2016 ile Ekim 2016 dönemindeki her bir ay için ABALIOĞLU,
KESKİNOĞLU, GEDİK, BANVİT, EGE-TAV ve CP’nin günlük piliç kesim adedi, haftalık
civciv giriş adedi, ortalama kesim ağırlığı, yem dönüşüm oranı, civciv ölüm oranı, piliç
kesim yaşı (gün) ve Avrupa Verimlilik Endeksi (EEF/EPEF) değeri bilgileri yer
almaktadır. Tablonun devamında; teşebbüslerin yetiştiricilere verdikleri brüt ve net fason
ücretler ile yetiştiricilerden yapılan kesinti tutarları ayrıntıları ile yazılmıştır.
(339) Ayrıca belgedeki tablodan, toplantının 14.11.2016 günü Kemalpaşa’da (EGE-TAV)
yapıldığı, toplantıya adı geçen tüm teşebbüslerin katıldığı anlaşılmaktadır. Belgede yer
alan bilgiler önceki belgenin devamı niteliğinde olup teşebbüs özelindeki bilgileri Ekim
2016’ya kadar içermektedir.
(340) 10.04.2017 tarihinde ABALIOĞLU’ndan GEDİK, BANVİT, EGE-TAV ve
KESKİNOĞLU’na gönderilen e-postanın (Belge 57) ekinde yer alan MS Excel
dosyasında ABALIOĞLU, KESKİNOĞLU, GEDİK, BANVİT ve EGE-TAV’ın Ocak -
Şubat 2017 dönemindeki haftalık piliç kesim adedi, haftalık civciv giriş adedi, ortalama
kesim ağırlığı, yem dönüşüm oranı, civciv ölüm oranı, piliç kesim yaşı (gün) ve
EEF/EPEF değeri ve net fason ücret bilgileri yer almaktadır. Söz konusu e-posta,
belgede adı geçen teşebbüslerce Nisan 2016’da başlatılan veri takibinin Şubat 2017’ye
kadar devam ettiğini göstermektedir.
(341) Bu belgenin önceki belgelerden farkı CP’nin verilerinin tabloda bulunmamasıdır. CP
tarafından soruşturma kapsamında temin edilen bilgilerden; anılan teşebbüsün 2017
yılının başından itibaren Turgutlu’daki kesimhanesinde üretimi durdurduğu tespit
edilmiş, bu nedenle söz konusu tabloda yer alan 2017 yılı verileri içinde CP verilerinin
bulunmadığı anlaşılmıştır.
(342) 23.05.2017 tarihinde ABALIOĞLU’ndan GEDİK, BANVİT, EGE-TAV ve
KESKİNOĞLU’na gönderilen e-postanın (Belge 58) ekinde bulunan MS Excel
dosyasında ABALIOĞLU, KESKİNOĞLU, GEDİK, BANVİT ve EGE-TAV’ın Ocak -
Nisan 2017 dönemindeki haftalık piliç kesim adedi, haftalık civciv giriş adedi, ortalama
kesim ağırlığı, yem dönüşüm oranı, civciv ölüm oranı, piliç kesim yaşı (gün) ve
EEF/EPEF değeri ve net fason ücret bilgileri yer almaktadır. Söz konusu e-posta,
belgede adı geçen teşebbüslerce Nisan 2016’da başlatılan veri takibinin Mayıs 2017’ye
kadar devam ettiğini göstermektedir.
(343) “Ege Bölgesi Entegreler Toplantıları” çerçevesinde rakip teşebbüsler arasında
paylaşılan bu bilgiler; ABALIOĞLU, BANVİT, CP, EGE-TAV, GEDİK ve
KESKİNOĞLU’nun Nisan 2016 – Mayıs 2017 döneminde rakiplerinin üretim miktarları
ve maliyet yapıları üzerine ayrıntılı bilgi sahibi olduğunu göstermektedir. Söz konusu
bilgilerin bu ayrıntıda ve aylık bazda olması rakipler arasında rekabete hassas bilgi
paylaşımının düzenli olarak gerçekleştirildiğini göstermektedir.
(344) Söz konusu bilgilerden rakip teşebbüslerin piliç eti üretim miktarlarını ve birim
maliyetlerini yüksek kesinlikle hesaplamak mümkündür. Aynı teşebbüslerin rakiplerinin
güncel ve ileri tarihli fiyat listelerine de kolaylıkla erişebildiği göz önünde
bulundurulduğunda söz konusu teşebbüsler arasında rekabetçi belirsizlik doğuran hiçbir
bilgi kalmamış olmaktadır.
19-12/155-70

128/185

I.4.4.Yapılan Savunmalar
I.4.4.1. BESD-BİR’in Savunması
(345) BESD-BİR’in savunmalarında
 Teşebbüse yapılan bildirimde “…soruşturmanın 6 aylık sürenin sona ereceği
19.01.2018 tarihinde tamamlanamayacağı anlaşıldığından…” gerekçesi ile
soruşturma süresinin 6 ay uzatıldığının bildirildiği, buna karşılık 4054 sayılı
Kanun’un 43. maddesinin uygulanması suretiyle sürenin uzatılabilmesi için idari
işlemin gerekçesinin açıkça yer almasının Kurulun takdir yetkisini kullanabilmesi
açısından bir zorunluluk olduğu, soruşturma süresinin bu şekilde uzatılmış
olmasının idari işlemin hukuka aykırı hale gelmesine neden olduğu,
 Soruşturma Raporu’nun 19.07.2018 tarihinde tebliğ edilmesi gerekirken
30.07.2018 tarihli yazı ekinde gönderildiği, bu tarihin soruşturmanın bitirilmesi
gereken tarih olan 19.07.2018 tarihinden onbir gün sonra olduğu, yaşanan bu
gecikme nedeniyle soruşturmanın teşebbüs açısından sonlandırılması gerektiği,
 Önaraştırma süresinin Kurulun önaraştırma yapılmasına ilişkin kararın alındığı
15.05.2017 tarihinde başlaması gerekirken, raportörlerin görevlendirilme tarihi ile
başlamasının 4054 sayılı Kanun’a aykırı olduğu; önaraştırmanın 30 günlük süre
içinde tamamlanamamış olması ve bu nedenle Kurulun süresi içinde soruşturma
açılmasına ilişkin karar almamış olmasının, soruşturma açılmasının reddi kararı
anlamına geldiği,
 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin üçüncü fıkrasının uygulanabilmesi için
öncelikle bir ihlal tespitinde bulunulmasının gerekmediği, bu durumun ihlalin net
bir şekilde tespit edildiği Soruşturma Raporu ile çelişki oluşturduğu, 4054 sayılı
Kanun’un uygulanmasında raportörlerin idari para cezası talebinden önce 9.
maddenin üçüncü fıkrası çerçevesinde bir öneride bulunmalarının mevzuat
açısından daha uygun olacağı,
 4054 sayılı Kanun’un 3. maddesinde tanımlanan teşebbüs birliği kavramının
BESD-BİR’e uygulanamayacağı, nitekim hakkında soruşturma açılan
teşebbüslerin BESD-BİR üyeliği bulunmadığı,
 “Teşebbüslerin ihracatı yurt içi fiyat seviyesinin yüksek tutulması amacıyla bir
araç olarak kullanıldığı soruşturma dosyasına giren birçok belgeden
görülmektedir.” ifadesine rağmen dosya kapsamında BESD-BİR aleyhinde bu
yönde değerlendirilebilecek bir belgenin bulunmadığı,
 Soruşturma kapsamındaki teşebbüslerin eylemlerine BESD-BİR’in zemin
hazırladığı şeklinde bir tespitte bulunulduğu, bununla birlikte bağlantıyı gösteren
herhangi bir kanıtın bulunmadığı, söz konusu isnadın sübjektif iddia dışında bir
dayanağının bulunmadığı,
 CP’den elde edilen e-postaların teşebbüs çalışanının kendisinin teşebbüs için ne
kadar önemli olduğunu göstermek amacıyla kaleme alındığı ve gerçek dışı
bilgileri patronlarına iyi gözükmek için satma çabası içinde olduğu, BESD-BİR
toplantılarında fiyatlara ve arz miktarına yönelik görüşmelerin yapılmadığı, e-
posta yazışmaları ile gerçek rakamların tutarlı olmadığı,
 Kurulun iktisadi bir piyasa araştırması yapmadan soruşturma kararı verdiği;
teşebbüslerin uyumlu görülen davranışlarının, tek başına bir anlaşmanın varlığını
ispat edemeyeceği gibi uyumlu eylem karinesinin uygulanmasına da imkan
vermeyeceği; ABAD’ın uygulamasında olduğu gibi, uyumlu eylemin
kanıtlanmasında, teşebbüslerin paralel davranışlarının yanı sıra teşebbüsler
19-12/155-70

129/185

arası işbirliğini gösteren dolaylı bağlantı delillerini de ortaya koyan tam kanıt
ölçütünün kullanılması gerektiği, bu kapsamda, anlaşma kavramı ile paralel
davranışın öğretide farklı kavramlar olarak tanımlandığı, paralel davranışların
oligopolistik pazar ilişkilerinde ortaya çıkabileceği piyasa koşullarına bağlı olarak
ve rasyonel gerekçelerle açıklanabilen davranışların rekabeti sınırlayıcı bir
davranış olarak nitelendirilemeyeceği,
 Piliç eti sektörünün yapısının 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin ihlaline neden
olacak bir yapıdan uzak olduğu, Türkiye ekonomisinde yaşanan sıkıntılar ve
dövizde meydana gelen artışın maliyetlere yansıması nedeniyle teşebbüslerin
bağımsız aldıkları kararlarla zam yapılmasının basit ekonomik izahlarla
açıklanabileceği
belirtilmiştir.
I.4.4.2. ABALIOĞLU’nun Savunması
(346) ABALIOĞLU’nun savunmalarında,
 Dosyaya giriş talebinin uzun süre sonuçsuz bırakılmasının savunma hakkının
kısıtlanmasına yol açtığı,
 Belgelerin birbirileriyle çelişkili olduğu ve ispat standardını sağlamadığı,
 İhlalin başlangıç ve bitiş tarihlerinin anlaşılamadığı,
 09.03.2016 tarihli CP iç yazışmasında bahsi geçen diğer piliç eti yöneticilerinin,
distribütör ve müşteri konumundaki teşebbüslerin yetkilileri olabileceği; söz
konusu yöneticilerin rakip şirketlerin patronları olduğu varsayılsa dahi CP
yetkilisinin piyasa üzerinde yönlendirici bir etki yaratmaya çalışarak şirket
nezdinde kendi kararlarının uygulanmasını sağlamaya yönelik çaba içinde
olduğu,
 15.07.2016 tarihli BESD-BİR toplantısına ilişkin e-postanın çevirisinin geçmiş
zamana yönelik yapılması gerekirken gelecek zamana yönelik yapılmasının
esaslı bir hata teşkil ettiği, ABALIOĞLU’nun fiyat listesi değişiklik kararını
14.07.2016 tarihinde aldığı ve 15.07.2017 tarihli toplantının sabahında üst
yönetim onayı ile aynı gün içinde yeni fiyat listesini yayımladığı, dolayısıyla taslak
e-postada geçen ifadenin “geçmiş tarihli bir gelişmenin bildirimi” niteliğinde
olduğu,
 15.07.2016 tarihli toplantıya ilişkin taslak e-postada hiçbir teşebbüsün stok
problemi bulunmadığına dair ifadenin güvenilir olmadığı, zira taze piliç
ürünlerinde ürünün doğası gereği stok yapmanın mümkün olmadığı,
 ABALIOĞLU tarafından EGE-TAV, HASTAVUK, PAKTAVUK ve EMRE PİLİÇ’e
gönderilen ileri tarihli fiyat listelerinde yalnızca bayi kanalına duyurusu yapılan
bütün piliç fiyatlarının yer aldığı, söz konusu paylaşımın nedeninin ise civciv
tedarikine ilişkin olduğu, nitekim civciv fiyatlarının bütün piliç fiyatlarının belli bir
oranı üzerinden hesaplandığı,
 CP’den elde edilen haftalık civciv girişi ve kesim miktarlarına yönelik excel
tablolarının kendi içinde tutarsız olduğu ve rakiplerin tahmini verilerine dayandığı,
nitekim ABALIOĞLU’nun gerçek verileri ile söz konusu belgelerde yer alan
verilerin uyuşmadığı,
 10.01.2016 tarihli CP iç yazışmasının ekinde yer alan, ABALIOĞLU hariç 57
teşebbüse ait verilerin tahminden ibaret olduğu,
19-12/155-70

130/185

 BANVİT’ten elde edilen ve teşebbüslerin 2017 Mart ayı bakımından günlük kesim
miktarları ile kesim kapasitelerinin bulunduğu belgenin tahminden öteye
gitmediği, nitekim belgede de bu verilerin tahmin olduğunun yazıldığı, bu tür
bilgilerin kamuya açık kaynaklardan kolaylıkla erişilebilecek veriler olduğu,
 EGE-TAV üretim müdürünün bilgisayarından elde edilen ve firmaların kesim
kapasitelerinin yer aldığı belgedeki verilere kamuya açık kaynaklardan rahatlıkla
ulaşılabileceği,
 18.07.2014 tarihli CP iç yazışmasına konu olan “We are doing export to eliminate
the surplus” ifadesindeki “we” zamiri ile kimlerden bahsedildiğinin belli olmaması
ve söz konusu davranışın süresinin de ortaya konulamaması sebebiyle, kartel
iddiasında kullanılmayacak kadar muğlak olduğu; ayrıca konu ile bağlantılı olarak
2014 yılına ilişkin iktisadi verilerin ortaya konulmadığı,
 11.07.2016 tarihli CP iç yazışmasında rafların boş olduğu yönünde yapılan
tespitin sektöre mal edilemeyeceği, nitekim yakın tarihli 14.07.2016 tarihli
HASTAVUK ile bayisi arasında yapılan yazışmanın sektörde arz fazlasına işaret
ettiği, söz konusu yazışmanın CP özelindeki taleple bağlantılı olabileceği,
 CP’nin iç yazışması niteliğindeki notların rakiplere karşı kullanılırken birtakım
veriler ile desteklenmesi gerektiği,
 BESD-BİR başkanı tarafından gönderilen e-postanın kişisel yorumdan ibaret
olduğu, söz konusu e-postadan teşebbüslerin yurt içi arzı kısma yolunda
politikalar izlediği çıkarımı yapmanın mümkün olmadığı, nitekim ABALIOĞLU’nun
yurt içi satış miktarlarının bir önceki yılın aynı dönemine göre arttığı ve yurt içi
arzın toplam arz içindeki oranının da benzer oranda seyrettiği,
 Ege Entegreler Toplantılarında fason ücretlerin birlikte belirlenmesine yönelik bir
karar alınmaması sebebiyle söz konusu değerlendirmenin dayanaktan yoksun
olduğu,
 Ege Entegreler Toplantılarında bahsi geçen civciv girişlerinin birbirine
yaklaştırılması hususu ile, biyogüvenlik sebebiyle civciv giriş tarihlerinin birbirine
yaklaştırılmasının kastedildiği; nitekim ilgili e-postanın EGE-TAV veteriner
hekimine yönlendirilmesi ve ABALIOĞLU adına üretim müdürünün toplantıya
katılmasının da satış ve pazarlamaya yönelik bir hususun toplantıda
görüşülmediğini ortaya koyduğu,
 Ege Entegreler Toplantılarında sarım ücretlerinin yetiştiricilerden kesilmesi
yönünde alınan kararın ise, bölgedeki üreticilerin rıza göstermesi sonucunda
alındığı,
 Ege Entegreler Toplantıları kapsamında Nisan 2016-Mayıs 2017 döneminde
rekabete aykırı hassas bilgi paylaşıldığı belirtilmekle birlikte Kasım 2016 ve Aralık
2016 döneminde bilgi paylaşımı yapıldığına dair herhangi bir belgeye yer
verilmediği,
 Ege Entegreler Toplantıları kapsamında yapılan paylaşımların üretimde etkinliği
sağlamak adına geçmiş tarihli verilerden ibaret olduğu,
 İhlal iddiasına yönelik olarak yalnızca ikincil delillere yer verilmiş olmasının, ihlalin
varlığını ortaya koymakta yetersiz olduğu,
 ABALIOĞLU’nun fiyat ve arza yönelik politikalarını tek taraflı, bağımsız ve
rasyonel ticari sebeplere dayandırdığı,
19-12/155-70

131/185

 Piyasa oyuncularının zaman zaman birbirine benzeşen uygulamalarının beyaz et
sektörünün kendine özgü yapısından kaynaklandığı, pazarın yapısı ve işleyişi ile
piliç etinin niteliğine ve arz-talep yapısına ilişkin özelliklerin dikkate alınmadığı,
 BESD-BİR toplantılarında rekabeti kısıtlayıcı etki veya amaca yönelik herhangi
bir görüşmenin yapılmadığı, CP iç yazışmalarına yansıyan hususların
doğruluğunun BESD-BİR toplantılarına ait kayıtlardan teyit edilmediği, bu
bağlamda rakipler arasında olduğu iddia edilen rekabeti kısıtlayıcı nitelikteki
iletişimlerin açık ve tutarlı delillerle ortaya konulması gerektiği, kaldı ki BESD-BİR
toplantı tarihlerinin bir kısmının gerçeği yansıtmadığı,
 Fiyat listelerinin yürürlüğe girmesinden önce müşterilerle paylaşılmasının
müşterilerin doğru fiyatlandırma yapabilmesi ve maliyetlerini gözden geçirerek
siparişlerini revize etmeleri adına zorunlu olduğu, bu şekilde bayi, müşteri ve
şubelerin fiyat geçişi nedeniyle yaşayacakları belirsizliğin giderildiği, fiyat
listelerinin yürürlüğe girmeden önce bayilere gönderilmesinin rekabeti kısıtlayıcı
bir amaca hizmet etmediği,
 Bayilere gönderilen fiyat listelerinin geleceğe yönelik değil, cari fiyatlara ilişkin
olduğu; fiyat listelerinin gerek cari fiyatları ihtiva etmesi gerekse de nihai fiyatları
içermemesi sebebiyle rakipler arası uyumlu eyleme neden olacak bir etkiye sahip
olmadığı; “hub and spoke” ihlali bakımından aranan “pazar davranışlarını
etkilemek niyetiyle geleceğe dönük fiyatlama” şeklindeki ilk şartın dahi
karşılanmadığı,
 ABALIOĞLU’nun fiyat değişikliklerine ilişkin kararlarını tek taraflı ve ticari
rasyonel gerekçelere dayalı olarak aldığı, fiyatlar konusunda teşebbüsler arası
iletişim bulunduğunu gösterdiği iddia edilen belgelerin ABALIOĞLU aleyhine delil
teşkil etmediği, fiyat analizlerinden görüleceği üzere, teşebbüs bazındaki zam
oranlarının büyük oranda benzeşmediği, ABALIOĞLU’nun fiyatlandırma
kararlarını arz-talep dengesine göre aldığı, ABALIOĞLU’nun BESD-BİR
bünyesinde geleceğe yönelik fiyatlandırma stratejileri veya stok bilgileri gibi
rekabete duyarlı hassas bilgileri rakipleriyle paylaşmadığı,
 Piliç etinin homojen bir ürün olduğu ve rakip teşebbüslerin maliyet yapılarının
büyük oranda benzeştiği, piyasanın oligopol bir yapıya sahip olduğu dikkate
alındığında, piyasada faaliyet gösteren üreticilerin ortalama fiyatlarının benzer bir
seyir izlemesinin olağan bir durum olduğu, fiyatların bayi, zincir mağaza ve şube
kanalı özelinde değişmesi sebebiyle yapılacak analizlerin dağıtım kanalları
bazında yapılmasının uygun olduğu, fiyatlarda yaşanan dalgalanmaların objektif
gerekçelere dayandığı,
 BESD-BİR Dernek Tüzüğü’nün 6. maddesi kapsamında temsilci üye sayısının
belirlenmesi amacıyla BESD-BİR ile paylaşılan verilerin önceki yıla ilişkin olduğu
ve söz konusu bilgilerin sonraki yılın 9. haftasında yayımlandığı dikkate
alındığında, 7-8 günlük raf ömrü olan piliç eti bakımından geçmiş tarihli veri
niteliği taşıdığı ve bu nedenle herhangi bir rekabetçi endişe doğurmadığı, kaldı ki
bu verilerin geleceğe yönelik üretim planlamaları hakkında öngörü sağlamasının
mümkün olmadığı, zira bir hesaplama yapabilmek için firmaların damızlık civciv
miktarının yanı sıra ilave alınacak civciv veya yumurta sayılarının da bilinmesi
gerektiği, aynı zamanda civciv giriş adetlerinin aylar itibarıyla farklılaşması ve
civcivlerin yumurta verme döneminin 24 haftadan 64 haftaya kadar sürmesi göz
önüne alındığında söz konusu hesaplamanın daha da zorlaştığı, belgede yer
alan geçmiş tarihli verilerin rekabete aykırı sonuçlar doğurmak yerine etkinlik
sağladığı,
19-12/155-70

132/185

 07.03.2017 tarihli belgede yer alan ve teşebbüslerin 7., 8, ve 9. haftalardaki
performans bilgilerini gösteren verilerin geçmiş tarihli ve kamuya açık
kaynaklardan (ortak yetiştiriciler, premiks katkısı satan tedarikçiler, aşı ve ilaç
sağlayıcılar vs.) erişilebilecek bilgiler olduğu, EPEF verilerinin yanı sıra belgede
yer alan diğer verilerin de etkinlik artırıcı nitelikte olduğu,
 CP’nin iç yazışmalarında geçen ihracata yönelik ifadelerin ABALIOĞLU’nun
ihracat stratejisini yansıtmadığı; ABALIOĞLU’nun ihracata yönlendirdiği iki grup
ürün bulunduğu: (i) iç pazarda satışı olmayan b kalite ürünler ve küçük piliçler, (ii)
iç pazar için üretilen ve fakat iç pazarda satışı gerçekleştirilmediği için şoklanarak
depolanan a kalite ürünler; ilk gruptaki ürünlerin iç pazarda satışı olmadığından iç
pazardaki fiyatlara etkisi olmadığı, ikinci gruptaki arz fazlasına ilişkin ürünlerin ise
stok maliyetinin fazla olması sebebiyle zararına olsa dahi yurt dışına satıldığı,
 Dosya kapsamında Temmuz 2016’da 15 bin ton ihracat yapıldığı ve yurt içi
ortalama fiyatın 5,59 TL olduğu belirtilmişken, Ağustos 2016’da teşebbüslerin
ihracat miktarının 23 bin tona çıktığı ve yurt içi ortalama fiyatın 5,29 TL
seviyesine indiği belirtilmek suretiyle ihracat miktarları ile ortalama yurt içi fiyatlar
arasındaki illiyet bağının koparıldığı,
 Dosya kapsamında kartelin unsurlarının ortaya konulamadığı, piliç eti üreticileri
arasında herhangi bir denetim veya cezalandırma mekanizmasının söz konusu
olmadığı, piliç eti üreticilerinin dağıtım ağının büyük bir kısmının bayilik ağından
oluştuğu dikkate alındığında nihai satış fiyatlarına müdahale edilemiyor
olmasının, dosya konusu davranışları kartel olarak nitelendirmeyi mümkün
kılmadığı
belirtilmiştir.
I.4.4.3. AKPİLİÇ’in Savunması
(347) AKPİLİÇ’in savunmalarında özetle,
 Sektörde faaliyet gösteren teşebbüslerin üretim ve satış verilerine, BESD-BİR ve
TÜİK verilerinin yanı sıra, teşebbüslerin saha çalışanları ve bayileri aracılığıyla
ulaşmanın mümkün olduğu; hatta kimi zaman söz konusu verilerin rakip
teşebbüs temsilcileri arasındaki yazışmalara konu edildiği; bu tür bilgilerin rakip
teşebbüslerce kamuya açık kaynaklardan elde edilmesinin rekabeti kısıtlayıcı
nitelikte olmadığı; kaldı ki yerinde inceleme belgelerinden de görüleceği üzere,
AKPİLİÇ’in bu yönde bir veri paylaşımı yaptığına dair herhangi bir delil elde
edilemediği,
 Rakiplerin fiyat analizlerinde hiçbir zaman AKPİLİÇ’in fiyatlarına yer verilmediği,
keza AKPİLİÇ’in de rakipleri ile bu yönde bir paylaşımda bulunmadığı,
AKPİLİÇ’te yapılan yerinde incelemede elde edilen rakip fiyat listelerinin
bayilerden alındığı, bayilerden gelen fiyat listelerinin rakiplerin fiyatlarının seyrinin
takibi ve rekabet edebilmek amacıyla kullanıldığı, ayrıca fiyatların sürekli arttığı
yönündeki izlenimin gerçeği yansıtmadığı ve son dönemlerde fiyatlarda %20
oranında bir düşüş yaşandığı,
 BESD-BİR bünyesinde yapılan 15.07.2016 tarihli toplantı dışında herhangi bir
toplantıya katılım sağlanmadığı, söz konusu toplantıdan sonra 17.07.2016
tarihinde ortak bir karar ile fiyatların artırıldığı yönündeki iddianın gerçeği
yansıtmadığı, nitekim fiyatların söz konusu tarih öncesi ve sonrasında sürekli
aşağı ve yukarı yönlü olarak değişkenlik gösterdiği ifade edilmiştir. Bunun yanı
sıra, anılan toplantıdan sonra CP yetkilisi tarafından gönderilen e-postalarda
alıcılar arasında AKPİLİÇ’in olmadığı,
19-12/155-70

133/185

 Yurt içi arz fazlasının ihracata yönlendirildiği iddialarının gerçeği yansıtmadığı,
nitekim AKPİLİÇ’in hemen hemen her dönemde aynı oranda (%30-%45
aralığında) ihracat gerçekleştirdiği, diğer yandan fiyatların ve arz miktarının
belirlenmesine yönelik olarak herhangi bir belgede AKPİLİÇ’in adının geçmediği,
keza Kasım 2013-Nisan 2017 döneminde AKPİLİÇ’in üretim planlarına ait bilgileri
rakipleri ile paylaşmasının söz konusu olmadığı, bu paylaşımlara dair herhangi
bir delil bulunmazken AKPİLİÇ’in sorumlu tutulmasının yerinde olmadığı
belirtilmiştir.
I.4.4.4. ASTAVUK’un Savunması
(348) ASTAVUK’un savunmalarında özetle,
 ASTAVUK’ta elde edilen belgelerin hepsinin e-posta yazışması olduğu, sadece
üç tanesinin (Belge 9, Belge 11, Belge 12) ekinde fiyat listesinin yer aldığı,
26.11.2014 ve 06.05.2015 tarihli e-postaların (Belge 10) şirketin Muhasebe
Müdürü Şaban AVCI’nın 2013-2015 yılları arasında ekonomik olarak zor
durumda olan ASTAVUK’un mali durumunu kendi merakını gidermek amacıyla
geçmişte çalıştığı KESKİNOĞLU’nda çalışan bir arkadaşı ile paylaştığı, bu
paylaşımlar şirket e-posta hesabından yapılmış olsa da ASTAVUK’un bilgisi
dışında olduğu,
 ASTAVUK ile ilgili rekabeti kısıtlayıcı belgelerin incelenmesi sonucunda, söz
konusu belgelerin fiyatlandırma bakımından rekabete aykırı uyumlu eylemlerde
bulunulduğuna işaret edecek nitelikte olmadığı sonucuna ulaşıldığı, bununla
birlikte ASTAVUK’un üretim planlarına dair bilgileri rakipleri ile düzenli paylaştığı
ve yurt içi arz miktarını uyumlu eylemlerle kontrol ettiği yönündeki
değerlendirmenin hangi belgelere dayandırıldığının anlaşılamadığı,
 Ruhsatlı kesimhanelerin üretim kapasiteleri ve yıllık üretim miktarlarının kamuya
açık kaynaklardan öğrenilebildiği,
 Sektörde çalışanların, fason üreticilerin ve sair işçilerin büyük kısmının geçmişte
rakip firmalar ile de çalıştığı, sohbet esnasında bilgi paylaşımlarının olabildiği,
 Civciv giriş adedi ve kapasite çalışma oranlarının sektörde hizmet veren
tedarikçiler (aşı, ilaç, koli, ekipman satışı ile iştigal edenlerden), fason
yetiştiriciler, bayi ve distribütörlerden öğrenilebileceği,
 Üreticilerin, damızlık çiftliklerden kuluçkahaneye sevk edilen günlük yumurta
sayısını, kuluçkahanelerden üretim çiftliklerine günlük sevk edilen civciv sayısını
ve günlük kesimi yapılan etlik piliç adedini ve tonajını, kanun gereği, her gün
Tarım ve Orman Bakanlığı İl Müdürlüklerine raporlamak zorunda olduğu; kesime
ilişkin tüm denetim ve gözetimlerin, resmi veterinerler tarafından yapıldığı;
elektronik ortamda girilen bu verilerin bir kısmının TÜİK internet sayfasında
yayımlandığı,
 Pilicin ortalama kesim yaşı, ortalama piliç kesim ağırlıkları ve yem dönüşüm
oranlarının ırk özelliklerine bağlı olarak değiştiği, bu nedenle ırkı satan firmanın
herkesi kesim konusunda bilgilendirdiği; örneğin Ross ırkının en karlı olacak
kesim yaşının 40-43 gün olarak belirlendiği, Türkiye’deki tüm kesimhanelerin
makine kesim ve parçalama dizaynının, bu 40-43 günlük hayvanların kesim
ağırlığına göre düzenlendiği; dolayısıyla tüm teşebbüslerin, ortalama kesim yaşı
ve ortalama kesim ağırlıklarını bildiği,
 Piliç ölüm oranlarının, hastalık, sel gibi önemli bir olay olmadıkça, %5-%7
oranında değiştiğinin sektör tarafından bilindiği,
19-12/155-70

134/185

 Piliç kesim ağırlıkları ve yem dönüşüm oranlarının fason üreticilerin kazancına
doğrudan etki etmesi sebebiyle, fason yetiştiricilerin bu bilgileri diğer üreticilerle
paylaştıkları,
 Üretici firmaların yukarıda bahsedilen kanallardan elde ettikleri bilgiler sonucunda
tahmini sonuçlara ulaştığı, bu durumun da yazışmalara yansıdığı,
 07.09.2015 tarihli CP iç yazışmasının, CP tahmininden öteye gitmediği,
 10.01.2016 tarihli CP iç yazışmasında, ABALIOĞLU’nun bilgi vermediği
yönündeki ifadenin yanlış değerlendirildiği, ABALIOĞLU’nun vermediği bilginin
yem üretim miktarına ilişkin olabileceği, diğer teşebbüslerin bu verileri doğrudan
CP ile paylaştığı yönündeki değerlendirmenin gerçeği yansıtmadığı,
 BANVİT’te elde edilen ve ASTAVUK dahil 22 firmanın 2017 Mart ayı bakımından
günlük kesim kapasiteleri ile güncel kapasitelerinin bulunduğu belgedeki verilerin
(Belge 18) tahmini olduğu, 2017 Mart ayında ASTAVUK’un minimum kesim
sayısı 82.103-maksimum 96.019 iken bu rakamların BANVİT tablosunda 40.000
ile 50.000 arasında değiştiği,
 ASTAVUK’un dosya kapsamında yer verilen hiçbir BESD-BİR toplantısına
katılmadığı, bu nedenle rakipler arasında konuşulan konulardan bilgisinin
olmadığı, dolayısıyla CP Başkan Yardımcısının gönderdiği e-postaların
ASTAVUK’un arz miktarını kısıtlaması yönünde uyumlu eylem içinde
bulunduğuna dair delil teşkil edemeyeceği,
 PİLYEM’de elde edilen ve 13.06.2016 tarihinde BESD-BİR Yönetim Kurulu
Başkanı tarafından gönderilen e-postanın (Belge 105) içeriğinin tüm üreticilerin
zaten bildiği genel konular olduğu, ASTAVUK’un 13.06.2016 tarihinde BESD-BİR
Yönetim Kurulu Başkanının söz konusu e-postasından çok önce yaşadığı mali
sıkıntılar nedeniyle 2016 Ocak ayından itibaren üretimini durdurarak fason
üretime geçtiği, bu nedenle ASTAVUK’un bu e-posta sonrasında üretimini kıstığı
iddiasının doğru olmadığı,
 Ege Bölgesi Entegreler Toplantılarının içeriğinin ve katılımcılarının ASTAVUK’tan
bağımsız olduğu, bu nedenle ASTAVUK’un yurt içi arzın kontrolüne yönelik
rekabet aykırı uyumlu eylemler içinde bulunduğu iddiasına delil teşkil
etmeyeceği,
belirtilmiştir.
I.4.4.5. BAKPİLİÇ’in Savunması
(349) BAKPİLİÇ tarafından birinci yazılı savunma hakkı kullanılmamış olup ikinci yazılı
savunmada, BAKPİLİÇ’in yerinde inceleme esnasında uzmanlara yardımcı olduğu ve
bu kapsamda talep edilen belge taleplerine cevap verildiği iddia edilerek teşebbüs
hakkında istenen idari para cezası talebinin yerinde olmadığı ifade edilmiştir
I.4.4.6. BANVİT’in Savunması
(350) BANVİT’in savunmalarında özetle,
 Ege Bölgesi Entegreler Toplantısının ayrı bir ihlal teşkil ettiği iddiasının
Soruşturma Bildirimi’nde yer almaması nedeniyle 4054 sayılı Kanun’un 43.
maddesi ve devamındaki hükümlere aykırı davranıldığı,
 BANVİT’in fiyatın artırıldığı iddia edilen toplantılar sonrasında diğer teşebbüslerle
uyumlu bir şekilde fiyat artırımına gitmediği,
 BANVİT’in ihracat satışlarının hiçbir dönem zararına yapılmadığı,
19-12/155-70

135/185

 Uyumlu eylemin iddia edildiği dönem içerisinde de fiyatların azalma eğiliminde
olduğu, bu dönemdeki artış ve azalışların mevsimsellik, kurban bayramı gibi
talebe etki eden faktörlerden kaynaklandığı,
 Yurt içi piliç eti fiyatlarının yükseltilmesi amacıyla ürünlerin ihraç edildiği
yönündeki tespitin bir ekonomik analize muhtaç olduğu, ihracat ve yurt içi satış
fiyatlarının karşılaştırılmasında net fiyatların karşılaştırılmamış olması nedeniyle
yurt içi fiyatların daha karlı olduğu gibi bir yanılgıya düşüldüğü, dosya
kapsamında ekonomik analiz ve araştırma dairesinden destek alınması gerektiği,
 Ege Bölgesi Entegreler Toplantısındaki ifadelerin yanlış yorumlandığı,
toplantıların amacının biyogüvenlik olduğu,
 Dosya kapsamında her bir teşebbüs için ayrıntılı bir değerlendirme yapılarak
ispat yükünün karşılanmasının gerektiği,
 Komisyon’un Enso-Gutzeit kararında bir teşebbüsün başka bir teşebbüsün ihlale
katıldığı yönündeki beyanlarının ve teşebbüsün bilgi değişiminde bulunan bir
teşebbüs birliğine üye olmasının tek başına yeterli bir kanıt oluşturmayacağının
kabul edildiği,
 Kurulun 22.8.2017 tarihli ve 17-27/452-19 sayılı İzmir Hazır beton kararında da
teşebbüs iç yazışmalarının rakipler arası bir iletişime işaret etmesine rağmen bu
durumun ekonomik deliller veya başkaca ikinci derece deliller ile desteklenmeden
rakiplerle bir toplantının gerçekleştirildiğine dair yeterli bir kanıt teşkil etmediği;
benzer şekilde kısa dönemli paralel fiyat artışlarının da başka faktörlerle
açıklanabilecek olması nedeniyle yetersiz olacağı,
 Soruşturmada bayilerin “hub and spoke” bilgi değişiminin tarafı olduğu iddiası
bulunmasına rağmen bu bayilerin soruşturmaya dahil edilmemesinin bir çelişki
oluşturduğu,
 Fiyat listeleri konusunda ortak bayilerin ve müşterilerin görüşlerinin alınması
durumunda bu listelerin ilgili pazar bakımından zorunlu bir unsur olduğunun tespit
edilebileceği,
 Teşebbüslerin birbirilerinin iskonto oranları hakkında bilgi sahibi olduğu
yönündeki iddiaların BANVİT bakımından somutlaştırılamadığı,
 Teşebbüslerin rakip üretim ve satış parametrelerine ilişkin tabloların birer
tahminden ibaret olduğu, bu tahminlerin isabetli olması nedeniyle rakipler arası
bilgi değişimi olduğu yönünde bir tespitte bulunulduğu, ne var ki BANVİT
verilerinin tablolarda yer alan bu verilerden oldukça farklı olduğu,
 Dosya kapsamındaki delillerin büyük çoğunlukla CP çalışanının iç
raporlamasından oluşan e-postalardan oluştuğu, bu tür delillerin gerçekliğinin
tespit edilemediği durumlarda kesin delil niteliğinde olamayacağı,
 Kurulun İzmir İli hazır beton kararında bu nitelikte bir iç raporlamanın mevcut
olmasına rağmen ilgili kararda iç yazışmalarda bahsedilen iletişimin gerçekliğini
ortaya koyan başkaca deliller bulunmaması nedeniyle ihlal tespitinin yapılmadığı,
dosya kapsamında da CP iç yazışmalarının BANVİT’in fiyatlama ve diğer
davranışları ile uyumlu olmadığı,
 BANVİT açısından ihracat fiyatlarının yurt içi fiyatlardan herhangi bir şüpheye yer
bırakmayacak kadar karlı olduğu,
19-12/155-70

136/185

 Uyumlu eylem karinesinin uygulanabilmesi için anlaşma tespit edilemiyor olsa da
teşebbüs davranışının rakipler arası bir anlaşmadan kaynaklandığının tespitinin
gerektiği,
 Uyumlu eyleme ilişkin ispat standartlarının düşük tutulduğu 14.01.2016 tarihli ve
16-02/44-14 sayılı Ege Bölgesi Çimento Üreticileri III kararında teşebbüslerin
kapasite ve ihracata ilişkin bilgi değişimi ile uyumlu ekonomik davranışlar
arasında açıkça bir bağın kurulmadığı, bu sebeple anılan kararın Göltaş
açısından bozulduğu; Ankara 10. İdare Mahkemesinin kararı bozarken, ekonomik
analizin ihlal dönemi ile bu dönem dışındaki dönem arasındaki farkı açıkça ortaya
koymaması ve fiyat artışlarının talep ve maliyet artışları gibi ekonomik faktörlerle
açıklanabilmesi gibi nedenlere dayandığı,
 Kurulun İzmir hazır beton kararında uyumlu eyleme ilişkin ispat eşiğini yüksek
tuttuğu, bu çerçevede teşebbüsün iç yazışmaları rakipler arası bir iletişime işaret
ediyor olsa da bu delillerin içeriklerini tasdik eden ekonomik deliller veya ikinci
deliller bulunmadığı müddetçe ispatın yetersiz olacağına karar verdiği,
 BANVİT’in pazar araştırmasının hukuka uygun kaynaklardan edinildiği, iddia
edildiğinin aksine BANVİT’in rakip iskonto politikalarına ilişkin bilgi sahibi
olmadığı,
 Kısa raf ömrü ve talebin değişken yapısı nedeniyle rakip teşebbüs
davranışlarının son derece doğal ve zorunlu bir davranış olduğu,
 BANVİT’ten alınan ve soruşturma kapsamında ihlal göstergesi olarak sunulan tek
belge olan Belge 18’de yer alan verilerin tahmini olduğu, bu belgeden tahmini
yapan kişilerin isimlerinin bile mevcut olduğu, rakiplerin BANVİT’e ilişkin isabetsiz
tahminleri de göz önünde bulundurulduğunda aslında teşebbüsler arası bilgi
değişiminin olmadığının açık olduğu,
 BANVİT’in gerçek verileri ile rakip teşebbüslerdeki BANVİT verilerinin
karşılaştırılmış olması durumunda bilgi değişiminin olmadığının açıkça
görülebileceği,
 Soruşturma kapsamındaki iktisadi delillerin yetersiz olduğu, grafiklerin (Grafik 1-
3) 0-7 TL arasına odaklanmış olmasının yanıltıcı olduğu, grafiğin 3,5 TL ile 6 TL
arasına odaklanması durumunda BANVİT fiyat değişimlerinin rahatlıkla
gözlemlenebileceği,
 İlgili pazarda fiyat paralelliği olmasının kısa raf ömrü, stoklanamama, üretim
sürecinin 6 ay önceden planlanması gerekliliği gibi sebeplerle gayet olağan
olduğu, arzın kısa vadede değişemiyor olması (yapışkan) nedeniyle, üreticilerin
sürümden kazanma yolu ile karlarını maksimize etme şansının bulunmadığı bu
sebeple fiyatları aşağı çekme yönünde bir güdülerinin de bulunmayacağı, benzer
biçimde ürün fiyatlarını piyasa fiyatının çok üzerinde tutması durumunda
ürünlerin stoklanamaması sebebiyle telef olacağı,
 Tavuk eti fiyatlarının dalgalı bir fiyat izlemekle birlikte, dolar cinsinden yapılacak
incelemede fiyatların aksine düşüş gösterdiği, dövize bağlı girdi maliyetlerinin
karşılanması amacıyla ve artan ihracat fiyatlarının fırsat maliyeti çerçevesinde TL
bazında fiyatların yükseldiğinin gözlemlenebileceği,
 Uyumlu eylemin olduğu iddia edilen dönem içerisinde teşebbüslerin pazar
paylarında ciddi değişimlerin gözlemlendiği, bu durumun teşebbüsler arası bir
anlaşmanın değil kıyasıya bir rekabetin delili olabileceği,
19-12/155-70

137/185

 Ürünün homojen ve teşebbüslerin münhasır bir dağıtım ağının bulunmadığı
durumlarda herhangi bir kartelin kontrol mekanizması bulunmadan devam
etmesinin mümkün olamayacağı, bu yönde hiçbir tespitin bulunmadığı,
 09.03.2016 ve 15.07.2016 tarihli BESD-BİR toplantılarından sonraki BANVİT
fiyatlarının ancak BANVİT’in rekabet karşıtı bir anlaşma içerisinde olmadığına
kanıt olacağı, BANVİT’in toplantı notlarıyla uyumlu herhangi bir fiyat artışı
gerçekleştirmediği,
 09.03.2016 tarihli toplantıdan (start from Monday min 5% )(Belge 37) sonra fiyat
geçişini diğer teşebbüslerin artışından sonra gerçekleştirdiği, rakiplerin fiyat
geçişlerinden sonra BANVİT’in fiyat geçişi yapmasının da pazar dinamiğinin bir
sonucu olduğu,
 286. paragrafta BANVİT, EGE-TAV ve KESKİNOĞLU’nun söz konusu tarih
sonrasında rakipler ile uyumlu bir fiyat artışına gitmediğinin kabul edildiği buna
karşılık “iskonto, teşvik, prim uygulamaları” ile fiyatlara uyum sağlandığı yönünde
ithamda bulunulduğu ancak bu ithamın hiçbir delil ile desteklenmediği,
 12.10.2016 tarihli e-postanın (Belge 3) yalnızca ABALIOĞLU, ŞENPİLİÇ ve
ERPİLİÇ’i ilgilendirmesine rağmen, uyumlu eylemin bir kanıtı olarak BANVİT
aleyhine de kullanıldığı,
 Tablo-17’de görüleceği üzere CP iç yazışmasının aksine BANVİT fiyatlarının %5
değil %3,8 olarak gerçekleştiği, bu oranın sadece mevsimsellikle bile
açıklanabileceği,
 BANVİT’in piyasa araştırmasını meşru kaynaklardan yaptığı, yerinde incelemede
alınan belgelerde geleceğe yönelik tek bir fiyat listesinin bulunduğu diğer taraftan
fiyatların uygulanmadan önce teşebbüslerin fiyat listelerini gönderiyor olmalarının
pazar yapısının bir gereği olduğu,
 Rekabet Kurulunun 16.12.2015 tarihli ve 1544/731-266 sayılı Lastik kararında
“hub and spoke” bilgi değişimi türünü incelediği bu kararda üreticilerin fiilen
bayilerden rakip listelerini talep etmesi ve bu çerçevede kendi fiyatlarını
belirlemesini dahi bir ihlal sebebi olarak görmediği,
 Sektördeki pazarlıkların daha çok telefon aracılığıyla yapıldığı fiyat listelerinin
müzakere olmaksızın gönderilmesine rağmen bunlara ilişkin pazarlığın telefon
yoluyla yapıldığı,
 Bayilerin üretici fiyatlarının yükseltilmesine yönelik bir yapının içerisinde
bulunarak buna aracılık etmesinin satışlarının düşecek olması dolayısıyla
rasyonel bir tercih olmayacağı, konuya ilişkin bayilerle bir görüşme yapılması
halinde fiyat listelerinin piyasada nasıl bir fonksiyon yerine getirdiğinin tespit
edilebileceği,
 Teşebbüsler arası kıyasıya bir rekabet olduğunu gösteren yazışmalara ilişkin
yerinde inceleme belgelerinin dikkate alınmadığı,
 Bayilerin alıcı güçlerini kullanarak oldukça düşük fiyatlardan alım yapabildikleri,
 BANVİT’ten elde edilen Belge 15’teki fiyat listelerinin tarihi yer almamakla birlikte
ileri tarihli olduğu iddiasında bulunulduğu,
 Belge 16’nın 09.02.2017 tarihli olduğu, buna karşılık ERPİLİÇ ve GEDİK fiyat
listeleri (10.02.2017 tarihli) dışındaki listelerin daha eski tarihli olduğu,
19-12/155-70

138/185

 Benzer şekilde Belge 17’nin 16.02.2017 tarihli olduğu, buna karşılık fiyat
listesinin 15.02.2017 tarihli olduğu,
 Tablo 19’da yer alan ve ŞENPİLİÇ ve GARİP arasında paylaşıma konu olan fiyat
listelerinin içerisinde BANVİT’e ait fiyat listesi bulunması sebebiyle BANVİT’in
sorumlu tutulmasının isabetli bir yaklaşım olmadığı,
 ASTAVUK ve GARİP’in rakipleri ile ileri tarihli fiyat listesi paylaşıyor olmasına
rağmen uyumlu eylemde bulunmadıklarının tespit edildiği, buna karşılık
BANVİT’in rakipleri ile fiyat listesinin paylaştığına ilişkin hiçbir delil bulunmazken
uyumlu eylemde bulunduğunun iddia edildiği,
 Benzer şekilde Tablo 18’de ASTAVUK ve GARİP’in fiyatlama davranışlarının
BANVİT’e nazaran daha uyumlu olmasına karşılık uyumlu eylemin tarafı
olmadıkları, BANVİT açısından hangi belgeler sebebiyle sorumluluğun
doğduğunun ve ihlal süresinin belirlenmesinde belirleyici olan unsurların
netleştirilmesi gerektiği,
 İhlal iddiasının süresinin net olarak belirlenmediği, fiyata ilişkin uyumlu eylemin
süresinin Ocak 2015- Temmuz 2017 olarak gösterilmesine rağmen Temmuz
2017’ye ait tek belgenin arz miktarına ilişkin uyumlu eylemle ilgili olabileceği,
 Uyumlu eylemin yurt içi fiyatları yükseltmek amacıyla ihracat yapıldığı
çerçevesinde şekillendiği, ancak bu iddianın iktisadi bir analizle
değerlendirilmediği, CP’nin iç raporlamalarının doğru olduğu varsayımı ile
hareket edildiği, buna karşılık BANVİT’in sürekli olarak ihracat satışlarının yurt içi
satışlarından daha karlı gerçekleştiği,
 İhracat satışlarında teslimatın fabrikadan doğrudan yapılması, ihracat sebebiyle
teşvikten yararlanılması, satışların yurt içi piyasanın aksine peşin olarak
gerçekleşmesi nedenleriyle ihracatın daha avantajlı olduğu,
 İhracatın karsız yapıldığına ilişkin analizin eksik yapıldığı, net fiyatların
karşılaştırılması gerektiği, maliyet ve teşvik unsurları hesaba katılmadan dahi
ihracat fiyatı ile yurt içi fiyatının oldukça yakın seyrettiği, diğer taraftan ortalama
fiyatların kullanılması durumunda “pençe, kafa, kanat ucu” gibi fiyat açısından
uygun olan ürünlerin yurt dışı satış fiyatı ortalamasının olduğundan düşük
gözükmesine neden olduğu,
 Net yurt içi/yurt dışı fiyat karşılaştırılmasında ihracat fiyatının sürekli olarak yurt
içi fiyatın üzerinde olduğu,
 Belge 105’e konu e-postanın akabinde yurt içi üretim miktarının azaltılması
yönünde uyumlu eyleme neden olduğu iddiasının geçerli olmadığı, bu dönemde
darbe girişimi, Kurban Bayramı, balık sezonu gibi talebe etki eden nedenlerin söz
konusu olduğu,
 İlgili dönemde üretim miktarının azalmasının fiyatlardan bağımsız
düşünülemeyeceği, ilgili dönemde arz miktarı bir anlaşma nihayetinde azalmış
olsaydı fiyatın yükselmesinin bekleneceği buna karşılık ilgili dönemde fiyatlarda
bir düşüş meydana geldiği,
 Belge 31’in yanlış yorumlandığı, belgede geçen “ihracat için üretim yapmayı
durduralım. ihracatta para kazanılmıyor” ifadesinin kazanılmamasına rağmen
ihracat yapılıyor ifadesi ile çelişki oluşturduğu,
 23.07.2017 tarihli ve "poultry association meeting important notes" Belge 51’de
“even important % supply increase price level also increased why ?” ifadesinin bir
19-12/155-70

139/185

kartelin mevcut olmadığını ortaya koyduğu, bir fiyat karteli içerisinde yer alan
teşebbüsün fiyatların neden arttığını sorgulamasının kartelin doğasına aykırı
olduğu,
 Söz konusu belgenin tarihinin Temmuz 2017 olması sebebiyle arz miktarına
ilişkin uyumlu eylem iddiasına ilişkin tarihin dışında olduğu,
 BANVİT’ten elde edilen Belge 18’in sadece bir tahminden ibaret olduğu,
dolayısıyla teşebbüsün bilgi değişiminden sorumlu tutulamayacağı, belgenin
başlığının “the technical team estimated the capacity of slaughter birds in a day”
ibaresini içerdiği, aynı tabloda “ÖZNESIL, SEHER, GARIP, BEYZA, ŞAHIN,
YUMTA” isimli teşebbüslere ilişkin de tahmin bulunmasına rağmen bu
teşebbüslerin uyumlu eylemde bulunmadığının tespitinin yapıldığı,
 Belge 59’da yer alan “2014 yılı kapasiteleri” konulu doküman ile teşebbüslerin
bilgi değişiminde bulundukları iddiası öne sürülmekteyse de bu bilgilerin tahmini
olduğu, ilgili belgede Elazığ tesisinde günde 30.000 üretim miktarının yer aldığı
ancak gerçek durumda bu tesisin 58.725 üretim döngüsünde faaliyet gösterdiği,
aradaki bu farklılığın rakipler arasında bir iletişimin olmadığına kanıt oluşturduğu,
 Üretim hattını kuran sadece birkaç firmanın mevcut olduğu, yine internet
üzerinden yapılacak bir araştırmada kapasitelere ilişkin bilginin kolaylıkla
edinilebileceği,
 Belge 34’te yer alan 07.09.2015 tarihli ve “haftalık civciv girişi ve kesim miktarları”
konulu belgede bahsi geçen civciv rakamlarının BANVİT’in gerçek piliç giriş ve
kesim miktarlarını yansıtmadığı, bu belgede Ege-Marmara-Adana olarak
sınıflandırma yapıldığı, ancak BANVİT’in Bandırma, İzmir ve Elazığ’da üretimi
olduğu, Elazığ’ın Adana olarak değerlendirilmesinde dahi tahminin oldukça hatalı
olduğu,
 10.01.2016 tarihli ve "Chicken Meat Top Ten 03012016 and 2015 Feed
Manufacturing" konulu belgede (Belge 35) yer alan bilgiler ile BANVİT’in gerçek
üretim verileri uyuşmadığı, ayrıca bu bilgilerin geçmiş verilerden oluştuğu ve
rekabete duyarlı hassas bilgiler olmadığı,
 07.03.2017 tarihli ve "Entegrasyon Bazında Haftalık Broiler Performans Sonuçları
2017- 7-8-9. Hafta (3).xlsx" konulu belgede (Belge 55) BANVİT’in 7. ve 9. hafta
verilerinin bulunmadığı, 8. hafta verisinin ise hatalı olduğu,
 10.03.2017 tarihli ve "Doc-Civciv-Kesim Rakamları" konulu e-postadaki bilgilerin
iç raporlama olduğu, BANVİT’e ilişkin bilgilerin yanlış olduğu, diğer taraftan ilgili
e-postanın 2017’nin 10. haftasında kaleme alındığı buna karşılık 2017’nin 15.
haftasına ilişkin verilerin bulunduğu hiçbir teşebbüsün kendisinin bile beş hafta
önceden haftalık civciv giriş ve kesim bilgisi miktarına vakıf olamayacağı,
 Dosya kapsamındaki zarar teorisinin tutarsız olduğu, teşebbüslerin yurt içi fiyatı
kontrol etmek için zararına ihracat yapmasından ise kademeli olarak genel
üretimini azaltmasının daha mantıklı olacağı,
 Belge 97’nin amacının ve niteliğinin yanlış anlaşıldığı, bu toplantıları organize
eden kişinin bir veteriner hekim olduğu, e-postanın alıcısının yine BANVİT’te
veteriner hekim olarak çalıştığı,
 “Ortak bölgelerde civciv girişlerinin birbirine yaklaştırılması” ifadesi ile civcivlerin
yaşlarının ifade edildiği, bu bağlamda bütün sürülerin kümese aynı anda
19-12/155-70

140/185

alınmasının sağlanmaya çalışılarak bulaşıcı hastalıkların önüne geçilmesinin
amaçlandığı,
 Bulaşıcı ve ölümcül hastalıkların yakın çevrede bulunan diğer kümeslere
yayılabildiği, civciv yaşlarının birbirlerine yakınlaştırılması suretiyle kümeslerin eş
zamanlı boşaltılması ve dezenfeksiyonlarının yapılmasının amaçlandığı, 2015
yılında yaşanan salgından sonra bu işbirliğinin gerçekleştirildiği,
 Söz konusu bilgi paylaşımının rekabeti kısıtlama amacı taşımadığı ve bu tür
paylaşımların rule of reason çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği,
 Ege Bölgesi Entegreler Toplantısı’nın süre, taraflar ve ilgili pazar bakımından
ortak olması sebebiyle ayrı bir ihlal olarak değerlendirilmesinin hatalı bir yaklaşım
olacağı,
 Kurulun 6.4.2012 tarihli ve 12-17/499-140 sayılı kararında incelenen Doğu-
Güneydoğu Anadolu çimento kararında daha ufak bir alt kümeyi kapsayan bir
anlaşmada kronolojik sürecin ve coğrafi alanın kesiştiği gibi gerekçelerle ayrı ve
bağımsız bir kartelin mevcut olmadığına hükmedildiği,
 Dosya kapsamında BESD-BİR’e ait bir belge bulunmadığı, yine BESD-BİR
yönetim kuruluna atfedilebilen bir eylemin de yer almadığı, dolayısıyla BESD-BİR
yönetim kurulunda olması dolayısıyla BANVİT’in ihlalde belirleyici etkisinin
bulunduğunun söylenemeyeceği,
 Soruşturma sonucunda verilecek cezanın “diğer ihlaller” niteliğinde olduğu,
“kartel” nitelendirmesi için daha yüksek bir ispat standardına ulaşması gerektiği,
Kurulun fiyat bilgisi gibi koordinasyon doğurucu etkisi olan bilgilerin paylaşıldığını
ve hatta bu hususlarda anlaşmanın varlığını ve anlaşmanın uygulamaya
konulduğunu tespit ettiği kararlarda dahi "kartel" değerlendirmesi yapmadığı,
 Türk Ceza Kanunu’nun kıyasen uygulanması neticesinde Beyaz Et Kararı (2009)
ile ihlalin başlangıcı (2013) arasında üç yıldan fazla bir süre geçmesi nedeniyle
tekerrür hükümlerinin uygulanmaması gerektiği,
 BANVİT’in BRF S.A tarafından devralınması nedeniyle tekerrür hükmünün
uygulanmaması gerektiği, Kurulun Dosu maya kararında devre konu teşebbüs
bakımından tekerrür hükümlerini uygulamadığı
belirtilmiştir.
I.4.4.7. BEYPİLİÇ’in Savunması
(351) BEYPİLİÇ’in savunmalarında özetle,
 Teşebbüse yapılan bildirimde “…soruşturmanın 6 aylık sürenin sona ereceği
19.01.2018 tarihinde tamamlanamayacağı anlaşıldığından…” gerekçesi ile
soruşturma süresinin altı ay uzatıldığının bildirildiği, buna karşılık 4054 sayılı
Kanun’un 43. maddesinin uygulanması suretiyle sürenin uzatılabilmesi için idari
işlemin gerekçesinin açıkça yer almasının Kurulun takdir yetkisini kullanabilmesi
açısından bir zorunluluk olduğu, soruşturma süresinin bu şekilde uzatılmış
olmasının idari işlemin hukuka aykırı hale gelmesine neden olduğu,
 Soruşturma Raporu’nun 19.07.2018 tarihinde tebliğ edilmesi gerekirken
30.07.2018 tarihli yazı ekinde gönderildiği, bu tarihin soruşturmanın bitirilmesi
gereken tarih olan 19.07.2018 tarihinden 11 gün sonra olduğu, yaşanan bu
gecikme nedeniyle soruşturmanın teşebbüs açısından sonlandırılması gerektiği,
19-12/155-70

141/185

 Önaraştırma süresinin Kurulun önaraştırma yapılmasına ilişkin kararın alındığı
15.05.2017 tarihinde başlaması gerekirken, raportörlerin görevlendirilme tarihi ile
başlanmasının 4054 sayılı Kanun’a aykırı olduğu iddia edilmiştir. Önaraştırmanın
30 günlük süre içinde tamamlanamamış olması ve bu nedenle Kurulun süresi
içinde soruşturma açılmasına ilişkin karar almamış olmasının, soruşturma
açılmasının reddi kararı anlamına geldiği,
 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin üçüncü fıkrasının uygulanabilmesi için
öncelikle bir ihlal tespitinde bulunulması gerektiği yönündeki görüşe katılmanın
mümkün olmadığı, bu yöndeki bir görüşün ihlalin net bir şekilde tespit edildiği
Soruşturma Raporu ile çelişki oluşturduğu, 4054 sayılı Kanun’un
uygulanmasında idari para cezası talebinden önce 9. maddenin üçüncü fıkrası
çerçevesinde bir öneride bulunmalarının mevzuat açısından daha uygun olacağı,
 Dosya kapsamında yer alan “teşebbüslerin ihracatı yurt içi fiyat seviyesinin
yüksek tutulması amacıyla bir araç olarak kullanıldığı soruşturma dosyasına
giren birçok belgeden görülmektedir.” ifadesine rağmen dosya kapsamında
BESD-BİR aleyhinde bu yönde değerlendirilebilecek bir belgenin bulunmadığı,
 BAKPİLİÇ Marmara Bölge Koordinatörünün “Az önce Beypiliç ile konuştum”
metninin yer aldığı e-postada (Belge 13) yer alan “Beypiliç” ifadesi ile
kastedilenin bayi olduğu, bu bayilerin ilgili piyasadaki rekabet koşulları üzerinde
bir etkisinin bulunmadığı, söz konusu belgenin bayilerin rakiplerden düşük fiyatla
ürün alma gayretini yansıttığı, diğer taraftan belgedeki BEYPİLİÇ fiyat bilgisinin
de hatalı olduğu, söz konusu e-postanın BAKPİLİÇ ve BEYPİLİÇ’in rekabeti
kısıtlayıcı işbirliği içinde olduğu şeklinde yorumlanmasının hatalı olduğu,
 02.01.2017 tarihinde BEYPİLİÇ Ankara Bölge Satış Temsilcisi tarafından kaleme
alınan “Hastavuk İskonto h.k.” konulu e-postada (Belge 26) geçen “Hastavuk
bütün piliç grubu, but grubu ve göğüs grubu ürünlerde 21-22-23-24 Ocak
tarihlerinde kesimhane çıkışlarında %3 iskonto tanımlamıştır...” ifadeden
BEYPİLİÇ’in rakiplerin iskonto bilgilerini temin ettiği şeklinde yorumlandığı, ancak
söz konusu iskonto bilgisinin müşteri konumundaki marketten öğrenildiği, ayrıca
anılan e-postanın yazışma tarihinin 20.01.2017 olması gerektiği,
 09.03.2016 tarihinde rakip teşebbüsler arası bir anlaşma ile bütün piliç fiyatlarının
4,50 TL olarak tespit edildiği iddiasının gerçeği yansıtmadığı, BEYPİLİÇ’in
fiyatının 06.03.2016 tarihinde 4,57 TL, 13.03.2017 tarihinde ise 4,79 TL olduğu,
 15.07.2016 tarihinde rakip teşebbüsler arası bir anlaşma ile bütün piliç fiyatlarının
4,7 ila 4,8 TL olarak belirlendiği iddiasının BEYPİLİÇ bakımından geçerli
olmadığı, 17.07.2016 tarihinde ilgili üründe BEYPİLİÇ’in fiyatının 5,12 TL olduğu,
 Belge 75’te yer alan BEYPİLİÇ göğüs eti fiyatının 5-5,10TL/kg bilgisinin gerçeği
yansıtmadığı o tarihlerde BEYPİLİÇ’in ilgili ürün fiyatının 5,57-5,61 TL olduğu,
 07.11.2015 tarihli belgede BEYPİLİÇ’in fiyatının 3,40-3,79 TL aralığında
belirlendiği görülmekle birlikte söz konusu verinin gerçeği yansıtmadığı,
08.11.2015 tarihinde BEYPİLİÇ’in liste fiyatının 3,94 TL ve yıl sonu itibariyle 4,45
TL olduğu,
 28.07.2015 tarihli belgede BEYPİLİÇ’in kesim adetini düşürdüğü iddiasının
gerçeği yansıtmadığı, teşebbüsün Haziran ayında 370.000 adet olan kesiminin
Temmuz ayında 376.000 olduğu,
 CP’den elde edilen e-postaların teşebbüs çalışanının kendisinin teşebbüs için ne
kadar önemli olduğunu göstermek amacıyla kaleme alındığı ve gerçek dışı
19-12/155-70

142/185

bilgileri patronlarına iyi gözükmek için satma çabası içinde olduğu, BESD-BİR
toplantılarında fiyatlara ve arz miktarına yönelik görüşmelerin yapılmadığı, e-
posta yazışmaları ile gerçek rakamların tutarlı olmadığı,
 Belge 35’te yer alan ve CP’den elde edilen belgede “Abalıoğlu bilgi vermiyor.”
ifadesinin teşebbüsler arası bir anlaşmanın yokluğunu ispat ettiği, CP’den elde
edilen e-postada (Belge 50) “Duyduğunuz fiyata değil gördüğünüz fiyata inanın
LÜTFEN.” ifadesi ile bayilerden edinilen fiyat listeleri ile piyasadaki gerçek
fiyatların farklılığına ilişkin bir uyarının dile getirildiği, dolayısıyla e-postada yer
alan ifadeden CP ve BEYPİLİÇ arasında bir fiyat anlaşması olmadığının
görülebileceği,
 Piliç eti piyasasında ihracatın savaş, kuş gribi çok değişik etmenlerden
etkilendiği, mevcut ihracat hacimleri ile yurt içi fiyatlarına ilişkin bir düzenleme
yapmanın imkansız olduğu,
 Piliç eti üretim maliyetlerinin yükselmesi nedeniyle fiyat artışlarının yaşandığı,
döviz kuru, asgari ücret ve yem fiyatlarında yaşanan artışlar nedeniyle nihai ürün
fiyatının artmasının olağan bir durum olduğu, fiyatlarda yaşanan artışın
maliyetlerde yaşanan artışın gerisinde kaldığı, teşebbüsün hiçbir dönem karının
%10’nun üzerinde gerçekleşmediği
belirtilmiştir.
I.4.4.8. BUPİLİÇ’in Savunması
(352) BUPİLİÇ tarafından yapılan savunmalarda özetle,
 BUPİLİÇ’in civciv girişi ve kesim adedi gibi verilerin, BUPİLİÇ tarafından
paylaşıldığına dair herhangi bir belge bulunmadığı, tüm verilerin rakipler
tarafından tahmin edildiği ve gerçekleşen rakamlardan tamamen farklı olduğu,
 BANVİT’te yapılan yerinde incelemede elde edilen Belge 18’de tablonun ikinci
sütununda yer alan verilere ilişkin olarak “the tecnical team estimated the
capacity of slaughter birds in a day” ibaresinin yer aldığı ve tahmine dayalı veriler
olduğu, söz konusu tabloda BANVİT çalışanı (..…) tarafından bazı teşebbüslerin
güncel ve sahaya giren hayvan miktarına ilişkin verilerin eklendiği, söz konusu
sütunda BUPİLİÇ’e dair herhangi bir bilgi bulunmadığı, BUPİLİÇ hakkındaki tüm
verilerin tahmine dayalı olduğu ve herhangi bir iletişim delili olmadığı dikkate
alındığında BUPİLİÇ’e ihlal isnadında bulunulamayacağı,
 CP’den elde edilen 07.09.2015 tarihli ve 10.03.2017 tarihli e-postaların ekinde
yer alan excellerin de benzer şekilde tahminlere dayandığı, bu çalışmanın asıl
amacının rakip faaliyetleri tahmini rakamlarla takip etmek olduğu, bilgilerin
rakipler tarafından paylaşıldığına dair bir delil bulunmaması nedeniyle e-posta
metninde yer alan “bilgiler yanlış mı veriliyor” ifadesinin delil niteliği taşımayacağı,
rakipler arası bilgi değişiminden bahsedilse bile BUPİLİÇ’in elinde rakiplere dair
bilgi bulunduğunu ve kendi üretim planlarını rakiplerle paylaştığını gösteren
herhangi bir belge olmaması nedeniyle BUPİLİÇ’e ihlal isnadında
bulunulamayacağı,
 Belgelerde yer alan BUPİLİÇ’e ilişkin haftalık civciv giriş sayılarının gerçek
rakamlardan farklılaştığı, BUPİLİÇ’in entegre bir tesis olmaması sebebiyle civciv
temin ettiği kaynaklardan da rakiplerin bu bilgilere ulaşabileceği ama verilerin
gerçeği yansıtmadığı düşünüldüğünde tamamen tahmini olarak hesaplandığının
açık olduğu, “INDEX” ifadesi ve e-posta metninde söz konusu belgenin çalışma
19-12/155-70

143/185

sonucu hazırlandığını belirtilen ifadeler nedeniyle tahmini veriler olduğunun açık
olduğu,
 Teşebbüslerin rakiplere ait haftalık civciv giriş adedini bilmesi her ne kadar bu
teşebbüse rakiplerin 40-45 gün sonraki olası kesim adedi hakkında bilgi
verebilecek olsa da, kendi üretim planı çok önceden belli olduğu için bu durumun
üretim politikalarında bir değişikliğe neden olamayacağı,
 Yine belgelerde yer alan BUPİLİÇ’e ilişkin haftalık piliç kesim miktarlarının gerçek
rakamlardan farklılaştığı, CP’den elde edilen 07.09.2015 tarihli ve 10.03.2017
tarihli e-postaların ekinde yer alan excellerde bulunan bir diğer çalışma olan
üretim projeksiyonun, toplulaştırılmış bir veri seti olduğu, bu durumun da Yatay
İşbirliği Anlaşmaları Hakkında Kılavuz çerçevesinde değerlendirildiği ve rekabete
aykırı bir durumun olmadığı,
 CP’den alınan “Dernek Tüzüğü 6. maddeye göre temsilci üye belirleme” adlı
belgede (Belge 47) yer alan tabloda BUPİLİÇ’in damızlık ve hindi eti üretimi
olmadığı bilgisinin gerçeği yansıttığı ama bunun herkes tarafından bilindiği, “2016
cmeat production” ve “Damızlık(PS)/Dişi damızlık civciv girişi (adet)” verilerinin
gerçeği yansıtmadığı, 2016 yılında toplam beyaz et üretiminin belgede belirtildiği
gibi 57.946 değil 49.967 ton olduğu, BUPİLİÇ’in entegre tesis olmaması
nedeniyle 179.880 olarak gösterilen “Damızlık(PS)/Dişi damızlık civciv girişi
(adet)” rakamının BUPİLİÇ ile ilişkilendirilmesinin mümkün olmadığı, söz konusu
bilgilerin bir an için gerçekten teşebbüsler arasında paylaşıldığı düşünülse bile
07.03.2017 tarihli belgede yer alan verilerin 2016 yılına ait olması nedeniyle
Yatay İşbirliği Anlaşmaları Hakkında Kılavuza göre ihlale dayanak teşkil
etmeyeceği,
 Belge 55’de ise BUPİLİÇ adına yalnızca 2017 yılının 8. haftasına ilişkin bilginin
olduğu, yedinci ve dokuzuncu haftalara yönelik olarak BUPİLİÇ verilerinin yer
almadığı, BUPİLİÇ’in söz konusu verilere yönelik herhangi bir paylaşımının söz
konusu olmadığı, Yatay İşbirliği Anlaşmaları Hakkında Kılavuzda da ifade edildiği
üzere bilgi değişiminin sıklığının önem arz ettiği, rekabete duyarlı bir veri olsa bile
yalnızca bir haftalık verinin rakip teşebbüslerin stratejik davranışlarına dair
belirsizliği ortadan kaldırmayacağı, kaldı ki BUPİLİÇ’in damızlık civciv yetiştiriciliği
yapmadığı ve civcivlerini üçüncü taraflardan tedarik ederek üretim
gerçekleştirdiği dikkate alındığında BUPİLİÇ’in civcivlerin performanslarına dair
üretici teşebbüslerle bilgi paylaşmasının rasyonel bir davranış olduğu,
 EGE-TAV Üretim Müdürünün bilgisayarından alınan “2014 yılı kapasiteleri”
başlıklı excel dokümanı (Belge 59), KESKİNOĞLU iç yazışması (Belge 92) ve
10.01.2016 tarihli 57 teşebbüse ait “Broiler”, “Yumurta”, “Damızlık”, “Hindi” üretim
miktarlarının bulunduğu CP iç yazışmasında (Belge 35), BUPİLİÇ’e dair
herhangi bir verinin yer almadığı, bu nedenle söz konusu belgelerin BUPİLİÇ
aleyhine kullanılamayacağı,
 BUPİLİÇ’in yurt içi arz miktarının kısılmasına dair bir uyumlu eyleme taraf
olmadığı, BUPİLİÇ’in yurt içi arz planlamasının ekonomik ve rasyonel
gerekçelere dayandığı, BESD-BİR Yönetim Kurulu Başkanı tarafından üyelere
gönderilen e-postada yer alan ifadelerin tek taraflı beyan olduğu ve arzın
kısılması yönünde somut bir delil olmadığı, Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin
Kurulun 21.11.2016 tarih ve 16-40/662-296 sayılı “V Turizm” Kararını tek taraflı
beyan niteliğindeki e-postaların tek başına ihlali ispatlamayacağı gerekçesiyle
iptal ettiği, 22.08.2017 tarih 17-27/452-194 sayılı Ege Hazır Beton’a yönelik
alınan Kurul kararında teşebbüslerin bir iletişim veya danışıklık içinde
19-12/155-70

144/185

bulunduğuna yönelik izlenim olsa bile, bunu ispatlayan delillerin ortaya konulması
gerekliliğine yer verildiği,
 BES-BİR Yönetim Kurulu Başkanı’nın ilgili e-postayı Haziran 2016’da ilettiği,
BUPİLİÇ’in 2016 yılının Temmuz ayında üretim miktarını azaltmadığı aksine
bahsi geçen dönemde %117‘lik kapasite kullanım oranına ulaşarak üretim
miktarını arttırdığı, 2016 yılı Eylül ayında üretim miktarında yaşanan düşüşün ise
Kurban Bayramı ve balık sezonunun açıldığı döneme denk gelmesi sebebiyle
rasyonel gerekçelere dayandığı,
 2016 yılı Eylül ayında üretim miktarında yaşanan düşüşün 2015 yılının aynı
dönemine göre daha fazla olmasının somut delillerle desteklenemediği ve ihlal
iddiasına dayanak yapılamayacağı,
 Tablo 4'te yer verildiği üzere, Kurban Bayramı'nın 2015 yılında Eylül ayının
sonuna denk gelmiş olması sebebiyle BUPİLİÇ'in hem Eylül hem de Ekim
aylarındaki kapasite kullanım oranları etkilenmiş ve söz konusu etki (tek bir aya
değil) iki aya yayıldığı için her bir aydaki kapasite kullanım oranının görece daha
az azaldığı, oysa 2016 yılı Kurban Bayramı'nın 11-15 Eylül arasında
gerçekleşmesinden dolayı, Kurban Bayramı'nın piliç eti tüketimine olumsuz
etkisinin doğrudan Eylül ayında hissedildiği ve BUPİLİÇ'in kapasite kullanım
miktarının Eylül 2016'da (Eylül 2015 ve Ağustos 2016 aylarına göre) daha da
gerilemek durumunda kaldığı,
 BUPİLİÇ özelinde haftanın altı günü üretimin gerçekleştirildiği ve Cuma günleri
kesim yapılmadığı hususunun da ayrıca dikkate alınması gerektiği, Cuma günleri
ile bayram günleri dikkate alındığında, Eylül 2016'da BUPİLİÇ tesislerinde dokuz
gün üretim gerçekleştirilemediği; Eylül 2015'te ise yedi gün boyunca üretim
gerçekleştirilemediği, bir günlük üretim kesintisinin de BUPİLİÇ özelinde aylık
üretimi yaklaşık olarak %4 oranında azalttığı,
 BUPİLİÇ’in üretim miktarının (Eylül 2016 hariç olmak üzere) 2016 yılından
itibaren hem kg hem de adet bazında artışın söz konusu olduğu, 2016 yılından
itibaren BUPİLİÇ’in genel olarak tam kapasite ya da fazla kapasite ile çalıştığı,
 BUPİLİÇ'in yurt içi arz miktarını kısmak için ihracata ağırlık vermesinin söz
konusu olmadığı, arz miktarının kısılması amacıyla ihracat yapılması konusunda
uzlaşıldığı yönündeki iddianın gerçeği yansıtmadığı ve bu konuda somut bir delil
bulunmadığı, BUPİLİÇ’in 2016 yılının başından 2017 yılının sonuna kadar (Eylül
2016 hariç) istikrarlı bir biçimde yurt içi satışlarının arttığı, yurt dışı satışlarının ise
dalgalı seyir gösterdiği,
 Bilinçli paralelliğin rekabet ihlaline yol açmayacağı; Komisyonun, Dyestuffs
Kararı'nda, fiyat artışlarının miktar ve zamanlamasındaki paralelliğin, ana
teşebbüsler tarafından iştiraklere gönderilen talimatlar ve ilgili teşebbüsler
arasındaki gayri resmi iletişime dair deliller ile birlikte ele alındığında rekabeti
kısıtlayıcı davranışın varlığının ispatı için yeterli olduğunu belirttiği; ABAD’ın,
Komisyonun kararını onarken uyumlu eylemleri, teşebbüsler arasındaki
koordinasyonun, tam anlamıyla bir anlaşma seviyesine varmamasına rağmen,
bilinçli olarak rekabetin yerini alması olarak tanımladığı; AB rekabet hukukunda
uyumlu eylemin varlığı için taraflar arasında işbirliğinin bilinçli olarak rekabete
tercih edilmesine dair bir irade uyuşması bulunması gerektiği,
 BESD-BİR bünyesinde gerçekleştirilen iletişimlerin genel olarak teşebbüslerin
ihracatlarına ve yapılan ihracatlar esnasında karşılaşılan sorunlara ilişkin olduğu,
BESD-BİR tarafından yapılan paylaşımların, genel olarak kanatlı eti ihracatı ile
19-12/155-70

145/185

ilgili olarak toplulaştırılmış bilgiler olduğu ve bu tarz bilgilerin paylaşılmasının
rekabet kuralları açısından sakınca doğurmasının mümkün olmadığı,
teşebbüslerin BESD-BİR bünyesindeki toplantılarda rekabet hukuku bakımından
sorun teşkil edebilecek bir konuyu tartıştığına dair hiçbir delil bulunmadığı
belirtilmiştir.
I.4.4.9. CP’nin Savunması
(353) CP tarafından yapılan savunmalarda özetle,
 Dosya kapsamındaki tespitin aksine bayiler aracılığıyla fiyat listelerinin temin
edilmesinin piyasada rekabetçi bir etkisinin bulunduğu, KESKİNOĞLU ve
HASTAVUK’tan elde edilen belgelerde piyasadaki rekabetin açıkça
görülebileceği, bayilerce fiyat müzakereleri esnasında fiyat listesini üreticilere
gönderilmesinin yaygın bir uygulama olduğu, yerinde incelemelerde bu yönde bir
belge bulunmamasına rağmen fiyat listelerinin rekabet karşıtı bir eylemde
kullanıldığı iddiasının kabul edilemez olduğu,
 Dosya kapsamında fiyat listelerinin bayilerle paylaşılmasının nihai olarak ürün
fiyatlarında teşebbüsler arası bir irade uyuşmasından kaynaklandığı iddiasının
pazar yapısının göz ardı edilmiş olması sebebiyle hatalı olduğu, ŞENPİLİÇ,
ERPİLİÇ, BEYPİLİÇ ve ABALIOĞLU’nun sektörün %50’sini oluşturan lider
teşebbüsler olduğu ve diğer küçük oyuncuların bu firmaları takip ettiği,
 Sektördeki küçük oyuncuların maliyetlerinin daha yüksek olması nedeniyle
sadece kendi özel durumlarını dikkate alarak fiyat politikasını belirlemelerinin
mümkün olmadığı,
 BESD-BİR toplantılarında sektörde yaşanan sorunlara ilişkin çözüm yollarının
paylaşıldığı, bu paylaşımların içerisinde fiyat, üretim miktarı, stok gibi rekabete
hassas bilgilerin bulunmadığı, CP’den elde edilen belgelerdeki ifadelerin sektöre
ilişkin izlenimlerden oluştuğu, bu yazışmalarda teşebbüsler arasında bir işbirliği
veya koordinasyonu gösterecek herhangi bir ifadenin bulunmadığı,
 Pazarda sürekli olarak aynı çalışanların teşebbüsler arasında transfer olması,
bayilerin ve fason üreticilerin ortak olması nedeniyle, yapılan piyasa araştırmaları
sonucunda rakiplerin takribi kesim adetleri, üretim miktarları ile stok adetlerinin
tahmin edilebildiği,
 09.03.2016 tarihli CP iç yazışmasının yanlış yorumlandığı, ilgili dönemde CP
Başkanının CP Başkan Yardımcısına zam yapılması konusunda baskı yaptığı,
bunun üzerine CP Başkan Yardımcısının piyasada daha ucuza ürün satan
firmalar varken sadece maliyetler dikkate alınarak satış yapılması halinde
ürünlerin ellerinde kalacağını izah etmeye çalıştığı, BESD-BİR toplantısında diğer
firmalarla yapılan görüşmelerin ardından CP Başkan Yardımcısının zam yapma
konusunda ikna olduğu ve pazarın yapısının fiyat artışı yapılmasına uygun
olduğunu anladığı, ilgili e-postada yer alan ifadelerin de bu izlenimlerden
oluştuğu, CP’nin pazardaki konumu dikkate alındığında CP Başkan
Yardımcısının fiyat lideri konumundaki büyük firmaları etkileyebilecek veya ikna
edebilecek güce sahip olmadığı,
 Dosya kapsamında yer alan toplantılara ilişkin görüşlerin CP Başkan
Yardımcısının tahminleri olduğu, 09.03.2016 tarihli toplantı sonrasında fiyatın
4.50 TL olacağı tahminin ise gerçekleşmediği, rakiplerin ortalama fiyatı 4.47 TL
iken CP fiyatlarının 4,36 TL olduğu, benzer şekilde Eylül 2016’da rakip
teşebbüslerin satış fiyatı ortalamasının 5,00 TL iken CP fiyatının 3,91 TL olduğu,
19-12/155-70

146/185

Temmuz 2017’de rakip teşebbüslerin ortalama satış fiyatı 6,80 TL iken CP
fiyatının 5,63 TL olduğu, satış fiyatlarındaki bu farklılığın CP ile rakipleri arasında
bir anlaşmanın olmadığına işaret ettiği,
 Piliç eti sektöründe faaliyet gösteren teşebbüslerin rakiplerine ait bilgileri saha
istihbaratı aracılığıyla elde edilebildiği, yurt içi arz miktarının uyumlu eylemlerle
kısıldığı iddiasına vücut veren rakip bilgilerinin sadece rakiplerin civciv giriş
rakamlarının tahmin edildiğinde türetilebileceği,
 İhracatta döviz ile peşin nakit gelir elde edildiği ve nakliye giderleri müşteriler
tarafından karşılandığı için, ihracatın istenen bir satış kanalı olduğu; ancak
ihracatta donmuş ürün satılması, donmuş ürünlerin daha ucuz olması ve şoklama
giderleri nedeniyle maliyetin yüksek olduğu ve döviz kuruna rağmen ihracattan
kar elde edilemediği; CP’den elde edilen 18.07.2014 tarihli e-postada da
ihracattan kar edilemediği tespitinin yapıldığı; üretimin hiç ihracat
yapılmayacakmış gibi planlanmasına ilişkin olarak CP Başkan Yardımcısı
tarafından getirilen önerinin son derece makul olduğu,
 Diğer yandan, 23.07.2017 tarihli CP yazışmasında geçen “…Irak’tan gelen
talebin artmasının yurt içi fiyatlara pozitif etki etmesini bekliyoruz.” ifadesinden,
ihracatın yurt içi fiyat seviyesinin yüksek kalması için istendiği sonucuna nasıl
ulaşıldığının anlaşılamadığı,
 BESD-BİR Başkanı tarafından tüm teşebbüslere gönderilen e-posta ile
sektördeki mevcut ve olası sorunlar hakkında teşebbüslerin dikkatinin
çekilmesinin amaçlandığı, anılan e-postanın gönderilmesi ile piliç eti pazarındaki
arzın azalması arasında bir ilişki bulunmadığı, ilgili dönemdeki azalışın talebin ve
sektörün yapısından kaynaklandığı, Kurban Bayramı esnasında toplam üretimin
düştüğü, 2016 yılında üretim miktarının daha fazla düşmesinin nedeninin Kurban
Bayramı tatilinin dokuz gün olması, bayramın okulların açıldığı ve balık
sezonunun başladığı döneme rastlaması olduğu, üretim miktarının düşüşü
değerlendirilirken kapasite kullanım oranlarının da değerlendirilmesi gerektiği,
2015 ve 2016 yılının ilgili dönemlerinde teşebbüslerin kapasitelerini belirli bir
oranda düşürdüklerinin görülebileceği,
 2016 yılının son çeyreğinde ihracat yolu ile yurt içi fiyatların artırıldığı iddiasının
gerçeği yansıtmadığı, ihracatın kimi zaman dalgalanmalar gösterse de genel
seyrinin hiçbir dönem değişmediği, ihracatın bu doğal ve stabil görüntüsünün söz
konusu iddiayı çürüttüğü,
 BESD-BİR Yönetim Kurulu Başkanının mesajı akabinde, Temmuz 2016 – Ekim
2016 döneminde CP’nin fiyatlarının düştüğü, ihracat yoluyla yurt içi fiyatlarının
artırıldığı iddiasının CP açısından geçerli olmadığı, Haziran 2016’dan sonra
CP’nin ihracat satışlarında genellikle bir düşüş olduğu,
 Piliç eti piyasasında üretim sürecinin en az sekiz ay sürdüğü, dolayısıyla üretimi
kısmak isteyen teşebbüsün en erken sekiz ay öncesinden harekete geçmesi
gerektiği, buna karşılık BESD-BİR Başkanının teşebbüslere göndermiş olduğu
mektubun hemen sonrasında ürün arzının kısıtlandığı şeklinde hatalı bir tespitin
yapıldığı,
 Dosya kapsamında CP’nin Turgutlu’daki kesimhanesinin 2017 yılının Ocak
ayında kapanması nedeniyle 2016 yılındaki üretim düşüşüne etkili olmadığı
belirtilmişse de bu tespitin hatalı olduğu, 2016 yılında CP’nin Turgutlu ve İnegöl
kesimhanelerinde vardiya sayısının ikiden bire düşmesi nedeniyle teşebbüsün ve
sektörün toplam üretim miktarının azaldığı
19-12/155-70

147/185

 Ege bölgesinde piliç eti arzının kısıtlandığına ilişkin tespitin hatalı olduğu, anılan
tespitin yapılmasına neden olan belgedeki “ortak bölgelerde civciv girişlerinin
birbirlerine yaklaştırılması” ifadesi ile anlatılmak istenenin aynı bölgede bulunan
rakip üreticilere ait kümeslere civcivlerin eş zamanlı alınarak erişkin
hastalıklarından korunması olduğu, ilgili toplantıya teşebbüsleri temsilen veteriner
hekimlerin katılmış olmasının da bu hususu desteklediği,
 Piliç eti piyasasında oligopolistik bir yapının bulunduğu, küçük teşebbüslerin bu
bağımlılığın bir sonucu olarak fiyat listelerini lider teşebbüsleri takiben
oluşturduğu, CP’nin rakiplerinin fiyat listelerini dikkate almaksızın salt kendi
maliyetleri çerçevesinde satış yapamadığı, bu nedenle uzun yıllardır maliyet altı
fiyatlama yapmak zorunda kaldığı,
 CP’nin son üç yıl içerisinde Adana, Turgutlu ve İnegöl kesimhaneleri ile çok
sayıda kuluçkahane ve damızlık tesisisin kapatılmak zorunda kaldığı ve zorunlu
olarak sermaye artırımına gittiği, mevcut durumda sadece bir kesimhane ile
faaliyetlere devam edildiği, bu durumun teşebbüsün rekabet karşıtı bir anlaşma
içerisinde bulunmadığını açıkça gösterdiği,
 Piliç eti piyasasının hâlihazırda şeffaf bir yapıda olduğu, bu şeffaflığın homojen
ürün ve maliyet yapılarından kaynaklandığı, bu şeffaflığın ne toplantılarla ne de
rakip fiyat listeleri yoluyla yapay bir şekilde meydana getirildiği,
 Teşebbüsün piliç eti faaliyetinden elde ettiği gelirlerin tüm faaliyetleri içerisinde
payının %26 olması nedeniyle bu durumun Ceza Yönetmeliğinin 7. maddesi
uyarınca hafifletici sebep olarak dikkate alınması gerektiği
belirtilmiştir.
I.4.4.10. EGE-TAV’ın Savunması
(354) EGE-TAV’ın savunmalarında özetle,
 Grafik 1, 2, 5, 6, 10 ve 11’e dayanak oluşturan bir yıldan eski verilerin ticari sır
teşkil ettiği gerekçesiyle paylaşılmamasının savunma hakkını kısıtladığı, keza
fiyatlama davranışlarına ilişkin grafiklerdeki verilerdeki uyumun niteliğinin ortaya
konulmamasının (fiyatların paralel yükselip yükselmemesi, fiyatların aynı tarihte
artıp artmadığı gibi) da savunma hakkını kısıtladığı,
 24.07.2015 (Belge 91), 09.03.2016 (Belge 37), 15.07.2016 (Belge 40) ve
12.10.2016 (Belge 3) tarihli belgelerin incelenmesinden görüleceği üzere, EGE-
TAV’ın fiyatların koordine edilmesine ilişkin iletişimlerin bir parçası olmadığı,
 285. ve 286. paragraflarında EGE-TAV’ın fiyatlama davranışının rakiplerden
farklılaştığı kabul edilmekle birlikte söz konusu tespitin 292. paragrafta yok
sayıldığı, nitekim anılan paragrafta istisnalar hariç olmak üzere fiyat listesi
değişikliklerinin 1-2 gün arayla yapıldığı tespitine yer verildiği,
 EGE-TAV’ın hiçbir rakibine fiyat listesi göndermediği, bununla birlikte EGE-TAV’a
doğrudan gönderilen GEDİK ve ABALIOĞLU fiyat listelerinin yegâne sebebinin
civciv fiyatlamasına ilişkin olduğu, şöyle ki söz konusu rakiplerin EGE-TAV’dan
civciv tedarik ettiği ve civciv fiyatının hesaplanabilmesi için alıcının güncel piliç eti
fiyatının belli bir oranının alınması gerektiği, dolayısıyla anılan listelerin EGE-TAV
ile paylaşıldığı, nitekim ABALIOĞLU’ndan gönderilen listelerde yalnızca bütün
piliç fiyatlarına yer verildiği ve alıcı konumundaki diğer firmaların (PAKTAVUK,
HASTAVUK ve EMRE PİLİÇ) da birer civciv üreticisi olduğu, GEDİK ve
ABALIOĞLU fiyat listelerinde yer alan fiyatların tamamen civciv fiyatlamasına
yönelik belirlenen fiyatlar olduğu ve söz konusu teşebbüslerin bayilerine
19-12/155-70

148/185

gönderdikleri fiyatları yansıtmadığı, diğer yandan GEDİK fiyat listelerinin
tamamının uygulamaya giren fiyat listeleri olduğu, ABALIOĞLU fiyat listelerinin
ise uygulamaya konulmadan 1-2 gün öncesinde EGE-TAV’a gönderildiği, ancak
söz konusu fiyat listeleri henüz EGE-TAV’a gönderilmemişken -27.08.2016 ve
28.10.2016 tarihli listeler hariç olmak üzere- EGE-TAV’ın kendi fiyat listelerini
hazırlamış ve bayilerine göndermiş olduğu, anılan dönem bakımından
ABALIOĞLU ve GEDİK fiyatları ile EGE-TAV’ın fiyatlarının farklılık gösterdiği,
 “Teşebbüslerde Bulunan Rakip Fiyat Listeleri” başlıklı Tablo 19’un
hazırlanmasında gerekli özenin gösterilmediği, söz konusu listelerin bayilerden
elde edilip edilmediğinin belirtilmediği, ayrıca her bir teşebbüste kaç adet rakip
listesi bulunduğu ve hangi dönemlere ait listelerin bulunduğuna dair detaylı bilgi
sunulmaması sebebiyle yanlış bir algıya yol açabileceği,
 EGE-TAV’ın 2016-2017 döneminde bayilerinden elde ettiği ŞENPİLİÇ,
KESKİNOĞLU ve BUPİLİÇ fiyat listeleri ile EGE-TAV’ın fiyatları
karşılaştırıldığında, EGE-TAV’ın fiyatlarının rakiplerinden farklılaştığının
görüleceği,
 Yıllarca süregelen ticari ilişkiler göz önüne alındığında, bayilerin pazarlık
amacıyla her fiyat listesini gönderdiği e-postada açıklama yapmasının
beklenmesinin makul olmadığı, nitekim dosya kapsamında EGE-TAV’ın rakip
fiyatlarını kendi fiyat listelerini revize etmek amacıyla kullandığını gösterir bir
delile rastlanmadığı, keza “Teşebbüsler Tarafından Yapılan Rakip Fiyat
Karşılaştırmaları” başlıklı Tablo 20’de EGE-TAV’ın isminin geçmediği, kaldı ki
EGE-TAV’ın pazardaki konumunu korumak için rakip fiyat listelerini takip
etmesinin ekonomik açıdan zorunluluk teşkil ettiği,
 Hiçbir teşebbüste EGE-TAV fiyat listesi bulunmadığı gibi hiçbir teşebbüsün kendi
fiyatını EGE-TAV ile karşılaştırmadığı hususu dikkate alındığında, EGE-TAV’ın
diğer teşebbüsler ile uyumlu eylem içinde bulunduğundan ve fiyat listelerinin “hub
and spoke” kartelinin bir aracı olarak kullanıldığından bahsedilemeyeceği, “hub
and spoke” kartelinden bahsedilebilmesi için bayilerin de ihlale taraf olması
gerektiği, ancak bu hususta dosya kapsamında herhangi bir değerlendirmeye
rastlanmadığı,
 EGE-TAV’ın iletişim delillerinde ismi geçmemesine rağmen, sırf fiyat analizleri ile
uyumlu eylemden sorumlu tutulmasının uyumlu eylem karinesinin işletildiğine
işaret ettiği, bu durumun Kurulun içtihatlarına ters düştüğü,
 EGE-TAV’ın 47 farklı taze bütün piliç ürünü bulunduğu, her birinin fiyatlarının
farklılaşması sebebiyle analizlerde bütün piliç ortalama fiyat verisinin
hesaplanmasının anlamlı olmadığı,
 Ocak 2015-Temmuz 2017 döneminde belli başlı gıda fiyatlarında (ayçiçek yağı,
nohut, mercimek, bira, dana eti, koyun eti vs.) da benzer şekilde fiyat artışı
gerçekleştiği, dolayısıyla EGE-TAV’ın fiyatlama davranışının benzer pek çok gıda
ürününde de gözlendiği, bu hususun tek başına uyumlu eylem karinesini işletmek
için yeterli olmadığı,
 18.07.2014 tarihli CP yazışmasına (Belge 32) konu edilen BESD-BİR toplantısına
EGE-TAV katılmadığından EGE-TAV aleyhine bir delil teşkil etmediği,
 13.06.2016 tarihinde BESD-BİR Yönetim Kurulu Başkanı tarafından gönderilen
e-postanın (Belge 105), sektöre yönelik tek taraflı değerlendirmelerden ibaret
olduğu ve bu nedenle EGE-TAV aleyhine bir delil teşkil etmediği, söz konusu e-
19-12/155-70

149/185

postanın EGE-TAV kayıtlarında yer almadığı, ilgili e-postanın alıcılarının tüm
BESD-BİR üyeleri değil sadece beyaz et üreticisi grubuna dahil olan BESD-BİR
üyeleri olması gerektiği, nitekim EGE-TAV’ın beyaz et üreticisi grubunda
olmadığı ve anılan grubun çalışmalarına katılmadığı, EGE-TAV’ın ne ile itham
edildiğinin anlaşılamadığı,
 13.06.2016 tarihli e-posta ile 11.07.2016 tarihli e-posta arasında ilişki
kurulmasının mümkün olmadığı, 11.07.2016 tarihinde satışta olan piliç etinin 45
gün önce fason üreticiye verilmiş olması gerektiği, dolayısıyla burada bahsedilen
piliç eti üretim kararının BESD-BİR Başkanının e-postasından yirmi gün önce
verilmiş olması gerektiği,
 15.07.2016 tarihli taslak e-postaya istinaden fiyatların birlikte arttırıldığı iddiasının
EGE-TAV bakımından geçerli olmadığı, zira EGE-TAV’ın söz konusu toplantıya
herhangi bir katılımı olmadığı gibi söz konusu tarihte veya civarında fiyat artışına
gitmediği, aksine anılan dönemde fiyatlarını düşürdüğü,
 İhracatın yurt içi arzın yönlendirilmesi amacıyla kullanıldığı değerlendirmesine
dayanak olarak kullanılan belgelerin, EGE-TAV ile ilişkilendirilemeyeceği, EGE-
TAV’ın ihracatı karlı olması nedeniyle tercih ettiği, bu konuda EGE-TAV’ın
rakiplerle uyum içinde olmasının söz konusu olmadığı,
 Yurt içi fiyatların ortalaması ile ihracat fiyatlarının ortalamasının
karşılaştırılmasının son derece hatalı olduğu, nitekim ihracatı gerçekleştirilen
ürün içinde Türkiye’de pek satışı olmayan ayak, sırt, boyun gibi ürünlerin yer
aldığı, söz konusu ürünlerin fiyatlarının analizlere dahil edilmesi halinde ortalama
ihracat fiyatının düşeceği,
 Diğer yandan, EGE-TAV’ın yurt içi satışlarının %90’ından fazlasının taze ürünlere
ilişkin olduğu, bununla birlikte ihracatı yapılan ürünlerin tamamının donmuş
ürünlerden ibaret olduğu, donmuş ürünlerin fiyatlarının taze ürünlerin
fiyatlarından çok daha düşük olduğu, dolayısıyla donmuş ürünler bakımından yurt
içi ve yurt dışı fiyat karşılaştırması yapılması gerektiği, EGE-TAV’ın ihracat
fiyatlarının dosya kapsamında yer verilen ortalama ihracat fiyatlarından çok daha
yüksek olduğu, EGE-TAV’ın donmuş bütün piliç bakımından ihracat fiyatlarının
yurt içi fiyatlardan çok daha yüksek olduğu,
 Bunun yanı sıra, oldukça hareketli yurt içi arz miktarının durağan seyreden
ihracat miktarı ile nasıl kısıtlandığı yahut kontrol edildiğinin anlaşılamadığı, bu
tespitin gerçek olması halinde 2015-2016 döneminde yurt içi arz miktarının
azaldığı dönemlerde ihracatın artması gerektiğinin açık olduğu,
 İddia edildiğinin aksine, 2016 yılında piyasanın normal akışı ile açıklanamayacak
şekilde bir üretim azalmasının EGE-TAV bakımından söz konusu olmadığı,
2013-2014 yıllarında da aynı dönemlerde EGE-TAV’ın üretiminde kayda değer
bir düşüş gözlemlendiği, bunun mevsimsellikle açıklanmasının mümkün olduğu,
Ağustos 2016’da EGE-TAV’ın bir önceki yılın aynı ayına kıyasla arttığı,
dolayısıyla EGE-TAV’ın arz miktarında yaşanan değişikliklerin BESD-BİR
Başkanının e-postasıyla bağlantısının olmadığı,
 EGE-TAV’ın 2014 yılı başından itibaren piliç eti üretimine başladığı ve söz
konusu tarihten bu yana kapasite kullanım oranlarını arttırarak 2017 yılı Mart
ayında bu oranı %100 seviyesine getirdiği, kapasite kullanım değişim oranlarına
bakıldığında 2016 yılı Eylül ayı kapasite kullanım oranı değişikliğinin bir önceki
yıldan önemli oranda sapmadığı,
19-12/155-70

150/185

 Ege Bölgesi Entegreler Toplantılarında alınan kararlardan “civciv girişlerinin
birbirine yaklaştırılması” ile kastedilenin, teşebbüslerin civciv girişi yaptığı
bölgelerde yer alan fason üreticilere birbirine yakın zamanlarda civciv sevk
etmesi olduğu, 29.03.2016 tarihinde civciv girişlerinin birbirine yaklaştırılmasına
ilişkin herhangi bir karar alınmadığı, aksine bu konunun araştırılmasına yönelik
bir karar alındığı,
 Ege Bölgesi Entegreler Toplantılarına katılan teşebbüslerin pazar paylarının
birbirinden oldukça farklılaştığı, pazar payı yüksek olan teşebbüslerin (BANVİT
ve ABALIOĞLU) diğer rakiplerin civciv giriş sayılarının kendilerine yakın olmasını
istemesinin makul bir talep olmayacağı, diğer yandan bu toplantılara Ege
Bölgesi’nde görece yüksek pazar paylarına sahip ŞENPİLİÇ, BEYPİLİÇ ve
ERPİLİÇ’in katılmadığı, bu toplantıların amacı arzın kısıtlanması olsaydı tüm
firmaların böyle bir oluşum içine girmesinin beklenmesi gerektiği, nitekim bu
durumdan en çok faydalanacak teşebbüslerin ŞENPİLİÇ, BEYPİLİÇ ve ERPİLİÇ
olduğu,
 Ege Bölgesi Entegreler Toplantılarında konuşulan verilerin verimlilik
karşılaştırması yapılması amacıyla paylaşıldığı,
 Ege Bölgesi’nde arzın kısıtlanmasına yönelik bir kartel olsaydı, Türkiye’nin en
ucuz tavuk etinin bu bölgede satılmıyor olmasının beklenmesi gerektiği
belirtilmiştir.
I.4.4.11. ERPİLİÇ’in Savunması
(355) ERPİLİÇ’in savunmalarında özetle,
 Soruşturma bildiriminde ihlal iddiasına yönelik yeterli açıklama yapılmadığı ve
somut delillere yer verilmediğinden ERPİLİÇ’in savunma hakkının layıkıyla
kullanımının engellenmiş olduğu,
 Soruşturma bildiriminin elden tebliği aşamasında yapılan yerinde incelemelerde
elde edilen belgelerin ihlal iddialarının dayanağının büyük bölümünü oluşturduğu,
bu belgeler soruşturma bildirimi ile ERPİLİÇ’e tebliğ edilmediğinden özellikle ilk
yazılı savunma hakkının layıkıyla yerine getirilemediği,
 Soruşturma bildiriminin soruşturmaya taraf bir kısım teşebbüslere elden tebliğ
edildiği ve ihlalin sınırlarının da elden tebliğ esnasında gerçekleştirilen yerinde
incelemelerde ortaya çıkan birtakım belgeler ile belirlendiğinin ve ERPİLİÇ
aleyhine deliller belli değilken soruşturma bildiriminin hazırlanıp tebliğ edilmesinin
bir usul yanlışlığı olduğu,
 4054 sayılı Kanunda dijital verilerin toplanmasına ilişkin özel bir düzenleme
olmadığı, oldukça özellikli bir tedbir olan dijital verilerin toplanması yetkisinin
Kanun'un geniş yorumlanması suretiyle kullanılamayacağı ve bu suretle elde
edilen delillerin hukuka uygun kabul edilemeyeceği,
 AB uygulamasında ve hukukumuzda uyumlu eylemin alt yapısını oluşturan ve
rekabet ihlaline zemin hazırlayan piyasa yapısının genellikle oligopolistik eğilimler
gösteren pazarlar olduğu, söz konusu yapının aksine piliç eti pazarında pazar
paylarının çok sayıda teşebbüs arasında dağıldığı, hakkında soruşturma
yürütülen 19 teşebbüsün varlığının dahi ortak bir uzlaşı noktasında teşebbüslerin
ortak bir menfaat ekseninde birlikte hareket etmesi ihtimalini olası olmaktan
çıkardığı,
19-12/155-70

151/185

 Pazarda fazla sayıda oyuncu olması, yoğunlaşma olmaması, talep yapısının
değişken olması, yenilikçi ürün ve paketleme/kullanım seçeneklerinin
sunulmasının satışları artırması gibi çeşitli sebeplerle piyasada faaliyet gösteren
teşebbüslerin anlaşma/uyumlu eylem yapması ve/veya söz konusu rekabet
ihlallerini sürdürebilmesinin mümkün olmadığı,
 Uyumlu eylem iddiasını destekleyecek birincil nitelikli delil bulunmadığı ve ikincil
nitelikli delillerin ihlali açıkça ortaya koymak noktasında yetersiz kaldığı,
 Belgelerde ERPİLİÇ'in göndericisi veya alıcısı olduğu ve iddiaları doğrulayıcı
unsurlar içeren herhangi bir belge bulunmadığı,
 ERPİLİÇ'in göndericisi olduğu görülen yalnızca bir adet belge olduğu, bu
belgenin de sektör genelinde hayvanları hastalıktan ve salgınlardan korumak
adına veteriner hekimler ile paylaşılabilen bilgileri içerdiği,
 Öte yandan dosya kapsamında ERPİLİÇ'in ve diğer teşebbüslerin lehine
değerlendirilebilecek çok sayıda belge ve bilgi olduğu, lehe değerlendirilebilecek
bu bilgiler üzerinden pazarda çetin bir fiyat rekabeti yapıldığının, bayilerin bu fiyat
rekabetinde önemli bir rol oynadığının, bayilerin üreticilerden daha iyi fiyat
alabilmek için yüksek seviyede pazarlık ettiklerinin ortaya konulduğu,
 Rakip fiyat listelerini paylaşmanın pazarlığın en temel aracı olduğu, fiyat
listelerinin ileri tarihli yayımlanmasının operasyonel ve lojistik zorunluluklardan
kaynaklandığı,
 Paylaşılan bilgilerin sahadan toplanan veya sahadan toplama verilerin derlemesi
olarak paylaşılan bilgiler olduğu, bayilerin pazarlığı sonucunda üreticilerin sıklıkla
liste altı indirimler yaptıkları, bu indirimlerin anlık ve olay bazında belirlenmesi
nedeniyle üreticiler tarafından da öngörülemez nitelikte olduğu, bu indirimler
sebebiyle ileri tarihli yayınlanan fiyat listelerinin uygulamaya hiçbir zaman tam
olarak yansımadığı, fiyat listelerinden sapmanın pazardaki hakim strateji olduğu,
piyasada uygulanan indirimler nedeniyle fiyat listelerinin aslında teşebbüsler
açısından piyasayı şeffaflaştırmasının mümkün olmadığı,
 Soruşturma sürecinde paylaşıldığı iddia edilen bilgilerin, teşebbüsler arasında
uyumlu eylem niteliğinde bir birlikteliği ortaya koymak ve sürdürülebilir bir şekilde
yürütmek açısından yeterli olmadığı,
 Ayrıca bayilerin pazarlık iradesi ve yayınlanan fiyat listeleri ile uygulamadaki
farklılıklar sebebiyle soruşturma konusu pazarda herhangi bir “hub and spoke”
uygulamasının da başarılı bir şekilde uygulanması için gerekli niteliklerin mevcut
olmadığı,
 Teşebbüslerin piyasada fiyatın oluşumunu takip etmek zorunda oldukları, piyasa
şartlarından bağımsız fiyatlandırmanın teşebbüslere ticari olarak zarar vereceği,
piyasanın ortalama seyrinin üzerinde fiyat verildiğinde teşebbüslerin anında
pazar payı kaybedeceği, tüm piyasa fiyatları yükselirken daha ucuz fiyatlar
verdiğinde ise talebin artacağı fakat anlık talep artışlarının, arz planlamasının
uzun soluklu karakteri nedeniyle hemen karşılanamayacağı,
 Piyasada fiyatın oluşumu iyi takip edilemediğinde uygun fiyatlama yapılamadığı
için üreticiler tarafından satılamayan ürünlerin telef olmasını önlemek adına
ürünlerin dondurulduğu, ancak bu tür ürünlerin depoda stoklanmasının oldukça
maliyetli ve oldukça sınırlı bir kullanım alanına sahip olduğu, dondurulan ürünlere
yönelik talebin azalması nedeniyle fiyatlarının taze ürünlere göre daha düşük
seyrettiği ve bu nedenle üreticiler üzerindeki iktisadi baskıyı artırdığı,
19-12/155-70

152/185

 Sektördeki ihracat motivasyonunun temel gerekçesinin, soruşturma tarafı
teşebbüslerin zarar etmelerine rağmen piyasadaki arz imkanlarını kısıtlayarak
fiyatları artırmayı hedeflemesi olmadığı, aksine entegre tavuk üreticilerinin son
yıllarda artan biçimde ihracatı yurt içi piyasalardan farklı ve önemli bir pazar
olarak değerlendirmekte olduğu, burada varlık göstermek amacıyla bayi
teşkilatları kurarak projeksiyonlu üretime geçtikleri, ERPİLİÇ tarafından yapılan
ihracatın ve bu ihracata yönlendirilecek ürünlerin kendilerine ait bir üretim
planlaması olduğu, bu kapsamda ihraç edilecek ürünlerin iç piyasaya arz edilen
ürün miktarından bağımsız olarak hesaplandığı ve buna uygun olarak üretilerek
ihraç edildiği,
 İhracat politikaları belirlenirken marka imajı oluşturma, istikrar, kolay bulunabilirlik
gibi belirleyici faktörlerin olduğu, ayrıca talep yapısı gereği ihracat fiyatının iki-üç
ay önceden oluştuğu, marka bilinirliği oluşturmak ve ürün istikrarı sağlamak
adına zaman zaman ihracatta kar oranının azalabildiği, ERPİLİÇ'in ihracat
rakamlarının soruşturma sürecinde ifade edildiği gibi yurt içi fiyatlarından düşük
bir seyir izlemediğinin yapılan çalışmalar ile tespit edildiği,
 Ayrıca, BESD-BİR'de yapılan yerinde incelemelerde, teşebbüslerin dernek çatısı
altında rekabet ihlaline dair görüşme yaptığını gösteren bir bulgu elde edilmediği,
BESD-BİR Başkanı tarafından yayımlanan metnin tek taraflı ve teşebbüslerin
ortak iradesini göstermeyen bir metin olduğu ve teşebbüsler üzerinde herhangi
bir bağlayıcılığı olmadığı,
 Piyasadaki her teşebbüsün, esasen arz ve talebin sürekli fiyat yoluyla
eşleştirilmesi yönündeki çalışma prensibi ile hareket ettiği ve ayrıca sektördeki
arz ve üretim döngüsünün uzun süreli bir planlama gerektirmesi sebebiyle dosya
kapsamında belirtildiği gibi BESD-BİR Başkanı'nın ilgili açıklamasını takiben arz
miktarında iddia edilen dönemlerde kısıtlamaya gidilmesinin mümkün olmadığı,
 Gerek arz ve üretimin planlanmasına gerekse de fiyatlandırmaya ilişkin iddiaların
çoğunlukla şirket içi yazışmalara dayandığı, bu yazışmaların en kritik ve
belirleyici olanlarının CP bünyesinde yapıldığı, ihlale dayanak olarak gösterilen
birçok belgenin kaynağı olan CP'nin piyasadaki konumunun son yıllarda iyice
kötüye gittiği, tüm kesimhanelerini kapatarak yalnızca bir kesimhane ile
çalıştıkları, CP'nin pazarda yaşadığı ticari sıkıntıları yabancı ortaklarına
aktarırken maskelemesinin şirketteki pozisyonlarını korumak isteyen CP
yöneticilerin temel politikası haline geldiği, bu kapsamda CP'nin sektör genelini
arz ve fiyatlandırma konularında motive ederek piyasayı şekillendirdiği ve
yabancı yatırımcıların menfaatlerini bu sayede koruduğunu duyumsatmak
amacıyla üst yönetim raporlamalarında var olmayan birtakım rakipler arası
mutabakatları (fiyat artırma veya arzı kısma) kendisi önderliğinde hayata
geçirilmiş gibi gösterdiği ve bahse konu yazışmaların bu bilgiler ışığında
değerlendirilmesi gerektiği,
 Soruşturma tarafı teşebbüsler arasında paylaşıldığı iddia edilen üretime ilişkin
bilgilerin kamuya açık kaynaklardan, sahadan ve ortak tedarikçilerden
derlenebileceği, geriye kalan verilere ilişkin teşebbüslerin kendi üretim faaliyetleri
üzerinden gösterge niteliğinde olmayan tahminler yapabildikleri, aynı üretim
bantlarında aynı damızlık civcivler üzerinden üretimi gerçekleştiren ve aşı, ilaç
vb. ihtiyaçlarını aynı tedarikçilerden karşılayan teşebbüslerin sahadan
toplayabildikleri çeşitli bilgileri kendi bilgileri ile karşılaştırarak diğer teşebbüslere
dair tahminlerde bulunmalarının söz konusu olduğu,
19-12/155-70

153/185

 Üretim planına ilişkin soruşturma konusu bilgilerin, çok çeşitli kaynaklardan
üreticilerin dikkatine getirildiği ve teşebbüslerin kendi bünyesinde işlenerek
piyasaya dair tahmine dayalı çalışmalara dönüştürüldükleri, bu çalışmaların da
piyasanın doğal işleyişinin bir parçası olduğu,
 ERPİLİÇ'e ait farklı ürün gruplarındaki ciro bilgilerinin paylaşıldığı iddia edilen
rakip teşebbüs yazışmasındaki tutarların gerçeği yansıtmadığı,
 ERPİLİÇ'in kendi fiyat listelerini oluşturmak için teşebbüsler tarafından yapılan
rakip fiyat karşılaştırmasını takip ettiğine dair herhangi bir tespitin yer almadığı,
soruşturma konusu sektörde gözlendiği ifade edilen fiyat hareketliliklerinin tek
sebebinin uyumlu eylem olduğunun ortaya konamadığı, bu itibarla pazardaki fiyat
hareketlerinin esasen pazarın doğal yapısından kaynaklandığı,
 Bir an için rekabet ihlalinin gerçekleştirildiğinin varsayılması halinde dahi para
cezasının hesaplanmasına dair değerlendirmelere ERPİLİÇ’in katılmadığı,
 Uyumlu eylem iddialarını destekler nitelikte yeterli delil sunulamamış olması,
ERPİLİÇ'in düzenlediği sadece bir belgenin bulunması ve söz konusu belgenin
ihlal iddiasına konu davranışları belgelendirmekten uzak olması, ERPİLİÇ
nezdinde rakiplere ilişkin hiçbir fiyatlama analizinin bulunmamış olması ve
ERPİLİÇ'in fiyatlama analizlerinde bu bilgileri kullandığına dair bir tespitin
yapılmaması, ihlal iddialarının somut olarak Mart 2016 ile Ekim 2016 arasındaki
yedi aylık bir süreye tekabül etmesi gibi unsurlar ışığında olası bir cezanın, Ceza
Yönetmeliği kapsamında "diğer ihlaller" başlığı altındaki en düşük oran üzerinden
belirlenmesi gerektiği, ihlal iddialarının süresinin bir yılın altında kalması
nedeniyle de herhangi bir artırıma gidilmemesi gerektiği,
 Ayrıca, ERPİLİÇ hakkında Kurul tarafından verilen 25.11.2008 tarih ve 09-
57/1393-362 sayılı karar gözetilerek Ceza Yönetmeliği'nin 6. maddesine göre
temel para cezasında artırım yapılmasının tekerrür süresinin geçmiş olduğu göz
önüne alınarak mümkün olmadığı
belirtilmiştir.
I.4.4.12. GARİP’in Savunması
(356) GARİP’in savunmalarında özetle,
 Teşebbüsün hiçbir rakip teşebbüsün civciv giriş adedi, piliç kesim adedi, piliç
ortalama kesim yaşı, ortalama piliç kesim ağırlığı, yem dönüşüm oranları, civciv
ölüm oranları gibi stratejik bilgilerine ne haftalık, ne aylık, ne de yıllık olarak sahip
olduğu, esasen teşebbüsün rakiplerine ait bu tür bilgilere sahip olduğuna dair bir
tespitin de yer almadığı,
07.09.2015 ve 10.03.2017 tarihli belgelere (Belge34, 48) ilişkin savunmalar
 CP'nin belgelerde yer alan ayrıntılı bilgilerin haftalık olarak ne şekilde elde ettiği
veya derlediği ve daha da önemlisi bu belgelerdeki rakamsal bilgilerin gerçekten
doğru veriler olup olmadığı konularında teşebbüsün hiçbir fikrinin bulunmadığı,
kendilerinin hiçbir rakip teşebbüsle bilgilerini paylaşmadığı, bu tür haftalık
bilgilerin şirket içinde dahi hazırlanmadığı,
 Bu tür bilgi paylaşımlarının yoğun iletişim gerektirdiği fakat soruşturmaya taraf
teşebbüslerin CP'ye bu tür verileri aktardığına dair en ufak bir iletişim/delil
bulunmadığı, bu sebeple bu verilerin CP'nin kendi tahminleri olduğu
düşünüldüğü,
19-12/155-70

154/185

 Geçmiş dönemde bu tür bilgilerin rakiplerle paylaşılmadığı ve rakiplerinden
alınmadığı, esasen bunun aksini gösteren bir tespitin bulunmadığı,
07.03.2017 tarihli Belge 47 ile 08.03.2017 tarihli Belge 113’e ilişkin savunmalar
 Bir teşebbüsün gerçekleştireceği et üretiminin sadece kullandığı damızlık civciv
sayılarına bağlı olmadığı, üreticilerin damızlık civciv yerine etlik civciv ya da
yumurta da kullanabildiği, bu sebeple bir önceki yıla ait ana damızlık ve damızlık
civciv üretim adetleri ile et üretimi bilgilerinden yola çıkarak içerisinde bulunulan
yıla ait üretim miktarları hakkında önemli bilgiler elde edilebileceği yönündeki
tespitin doğru olmadığı,
 Teşebbüsün söz konusu bilgileri BESD-BİR’in talebi üzerine, Dernek Tüzüğü’nün
6. maddesi çerçevesinde temsilci üye sayılarının belirlenmesi amacıyla verdiği,
 Dernekte toplanan bu bilgilerin hiçbir zaman teşebbüse açılmadığı ve
teşebbüsün böyle bir beklentisinin de olmadığı, dolasıyla teşebbüsün BESD-BİR
tarafından talep edilen bu bilgileri sağlarken rekabeti sınırlama amacının
kesinlikle olmadığı,
 Otomotiv sektörüne yönelik 15.04.2004 tarihli ve 04-26/287-65 sayılı Kurul kararı
gözetildiğinde, BESD-BİR tarafından toplanan, önceki yıla ait olan ve cari yılın
üretim miktarına ilişkin çok sınırlı ipucu verebilen bu verilerin rekabet ihlali olarak
değerlendirilmemesi gerektiği,
10.01.2016 tarih Belge 35’e ilişkin savunmalar
 Dosya kapsamında piliç kesim adedi sanılan, paylaşılan bilginin üretimi yapılan
yem olduğu, durumun bundan ibaret olduğunu söz konusu belgedeki "ekte yem
üretimlerini gönderiyorum" ifadesinden anlaşılabileceği, ayrıca belge ekinde yer
alan tablodaki 58 adet teşebbüsün tamamının yem üreticisi olduğu,
 Belgede "2015 tavuk eti üretimlerini tahmin eder misin? " ifadesinin yer aldığı,
dolayısıyla ayrıntılı bilgilerin paylaşılmadığı, piliç eti üretiminin yem verisinden
tahmin edilmeye çalışıldığı, bu sebeplerle bu belgenin CP'ye haftalık ayrıntılı
stratejik bilgilerin gittiği iddiasını çürüttüğü,
Belge 18’e ilişkin savunmalar
 Belgede geçen "the technical team estimated the capacity of slaughter birds in a
day" ifadesinin belgedeki tüm verilerin belgeyi düzenleyen teşebbüsün tahminleri
olduğu izlenimini doğurduğu,
 Teşebbüsün belgede görülen kesim kapasitesi ve güncel kesim miktarı
bilgilerinin doğru rakamlar olmadığı, dolasıyla rakip teşebbüsün bu belgeyi kendi
tahminlerine göre düzenlediği,
12.04.2017 tarihli Belge 102’ye ilişkin savunmalar
 Söz konusu belge incelendiğinde rakip teşebbüsün tamamen tahminlere dayalı
olarak bazı hesaplamalar yaptığının anlaşıldığı,
 Söz konusu belgede teşebbüsün üretim miktarı ve kapasitesini rakipleriyle
paylaştığına dair en ufak bir işaretin dahi bulunmadığı, aksine stratejik bilgilerin
paylaşıldığı iddialarını çürüttüğü, çünkü söz konusu belgenin herhangi bir
rekabetçi firmanın yapması gerektiği gibi bazı veriler kullanılarak rakip
teşebbüslerin üretim miktarlarının tahmin edilmeye çalışıldığını gösterdiği,
Yurt içi arz miktarının kısıtlandığı iddiasına ilişkin savunmalar
19-12/155-70

155/185

 Piliç eti pazarında faaliyet gösteren teşebbüslerin tamamının üretim bilgilerinin
haftalık olarak rakiplerce takip edilebiliyor olmasının piyasadaki arz miktarının
azaltılmasına zemin hazırladığı iddiasının ziyadesiyle zorlama ve mesnetsiz
olduğu,
 Bu iddiaya ilişkin tek belgenin BESD-BİR Başkanının tüm üyelere gönderdiği
13.06.2016 tarihli yazı olduğu, bu belge haricinde yurt içi arz miktarının
azaltılmasına ilişkin olarak yapıldığı iddia edilen toplantılara teşebbüsün
katılmadığı ve bu toplantıların varlığından dahi haberinin bulunmadığı,
13.06.2016 tarihli Belge 105’e ilişkin savunmalar
 Söz konusu yazının BESD-BİR başkanının bireysel olarak yaptığı tek taraflı
durum değerlendirmesinden ibaret olduğu, teşebbüsün bu yazı karşısında
herhangi bir cevap vermediği ve eylemlerinde herhangi bir değişikliğe de
gitmediği,
 BESD-BİR başkanının piliç eti üretimi yapan teşebbüslere üretim planlarının
gözden geçirilmesi çağrısında bulunduğu ve bunun üzerine teşebbüslerin
üretimlerini tamamen durdurma kararı verdiği varsayılsa dahi bunun etkisinin
iddia edildiği gibi bir ay içerisinde değil en az üç ay sonra gözlemlenebileceği ve
hatta piliç üretimini damızlık civcivlerden üreten teşebbüslerde bu sürenin daha
uzun olacağı,
İktisadi delillere ilişkin savunmalar
 Ocak 2015- Temmuz 2017 dönemine ait aylık kapasite, üretim miktarı ve
kapasite kullanım oranlarına ilişkin Grafik-5, Grafik-6 ve 350. paragrafta iddia
edildiği gibi Haziran ayının ortasında gönderilen yazı sonrasında Temmuz ayında
üretimin azaldığı iddiasının mümkün olmadığı, söz konusu sektörün kendine has
özellikleri sebebiyle ürünlerin imha edilmediği sürece üretimin iddia edildiği gibi
bir ayda azaltılamayacağı,
 Söz konusu grafiklerden, Temmuz 2016'da gözle görülür bir azalmanın
yaşandığının çıkarılamayacağı, dolayısıyla söz konusu grafikleri yanlış
yorumlandığı,
 Bu üretim grafiğindeki Haziran 2015 sonrası değişim ile Haziren 2016
sonrasındaki değişim arasında büyük bir benzerliğin hemen dikkat çektiği, daha
da önemlisi heyetin iddia ettiği gibi Temmuz 2016'da kayda değer bir artışın
bulunmadığı, üretim miktarının Temmuz 2016'da bir miktar azaldıktan sonra takip
eden ayda tekrar Haziran 2016 seviyesine çıktığı, hatta Haziran ve Ağustos
ayları 2015 ve 2016 yılları için karşılaştırıldığında bu iki ay arasında 2016 yılında
herhangi bir üretim azalmasının yaşanmadığı, 2015 yılında üretim miktarında
azalma gözlemlendiği,
 Sonuç olarak Grafik-5'in Dernek Başkanı tarafından Haziran 2016'da gönderilen
yazı sonrasında üretim miktarının azaltıldığı iddiasını kesinlikle doğrulamadığı,
aksine Grafik-5'in söz konusu dönemdeki üretim miktarları değişimlerinin bir
önceki yıla göre daha çok yukarı yönde olduğunu gösterdiği,
 Söz konusu tabloların, teşebbüsün 2016 yılında üretimini azalttığı
değerlendirmesini desteklemediği, aksine söz konusu değerlendirmeyi açık bir
biçimde çürüttüğü,
 Teşebbüsün ihracatı yalnızca yurt içi fiyat düzeyini yükseltmeye imkan sağladığı
için tercih ettiği iddiasının doğru olmadığı, zira çeşitli nedenlerden dolağı ihracat
fiyatının, yurt içi fiyatlardan daha cazip duruma gelebileceği,
19-12/155-70

156/185

belirtilmiştir.
I.4.4.13. GEDİK’in Savunması
(357) GEDİK’in savunmalarında özetle,
 Yurt içi fiyatların uyumlu eylemle belirlendiği iddiasına dayanak yapılan belgelerin
hiçbirinin GEDİK ile ilişkilendirilemeyeceği,
 Dosya kapsamında GEDİK tarafından rakip fiyat listelerinin paylaşıldığına veya
takip edildiğine yönelik hiçbir belge bulunmadığı, keza GEDİK’e bayiler ve
müşteriler aracılığıyla dolaylı yoldan iletilen veya GEDİK tarafından temin edilen
rakiplere ilişkin bir fiyat listesi de olmadığı, fiyatlara yönelik olarak GEDİK’in taraf
olduğu tek doğrudan bilgi paylaşımının EGE-TAV ile aralarında yapılan yazışma
olduğu (Belge 56), bu kapsamda GEDİK’in güncel fiyat listelerini EGE-TAV’ın
damızlık üreticisi olması nedeniyle tedarik edilecek damızlık civciv fiyatının
belirlenmesi amacıyla paylaştığı, damızlık civciv fiyatının bütün piliç fiyatının
belirli bir yüzdesi alınmak suretiyle hesaplandığı, ilgili e-postanın gizlilik endişeleri
sebebiyle gizli alıcı olarak yine damızlık üreticisi olan Emre Piliç, Pak Tavukçuluk,
Kula Gıda ve Öz Tavuk ile paylaşıldığı, fiyat listesinin tüm ürün gruplarını
kapsayacak şekilde tamamının gönderilmesinin nedeninin ise ilgili tedarikçi
kuruluş ile aralarındaki güven duygusunu sağlamak olduğu,
 Rakiplerin GEDİK’e ait fiyat listelerinin nasıl temin ettiklerinin bilinmediği, piliç
etinin homojen bir ürün olması nedeniyle fiyatın talep üzerinde temel belirleyici
olduğu, bu nedenle rakiplerin birbirlerinin fiyatlarını takip etmelerinin olağan
olduğu, bayilerin alıcı konumunda oldukları ve dosya kapsamındaki tespitin
aksine fiyatların yükselmesini sağlayan bir uygulamaya aracılık etmeyecekleri,
dosya genelinde bayilerin piliç eti üreticileriyle yapmış oldukları pazarlıklara ilişkin
birçok yazışmanın olduğu,
 GEDİK’in fiyat listelerini sadece kendi bayileriyle paylaştığı, bu nedenle daha ilk
kuralın sağlanamadığı, bununla birlikte GEDİK’in değil doğrudan dolaylı yollardan
dahi rakip bilgisine ulaştığına dair bir belge bulunmadığı, sırf kendi bayisine
gönderdiği fiyat listesi nedeniyle de GEDİK’in sorumlu tutulamayacağı,
 11.06.2011 tarihinde CP çalışanı tarafından kimliği belli olmayan kişilere
GEDİK’in fiyat listesinin iletildiği (Belge 9), GEDİK fiyat listesinin üçüncü kişilerin
yazışmalarına nasıl konu edildiği hakkında GEDİK’in bilgisinin olmadığı, bununla
birlikte fiyat listesinin çok gizli bir niteliği olmaması nedeniyle söz konusu listenin
bayiler aracılığıyla meşru bir şekilde elde edinilmiş olabileceği,
 Piyasada oluşan fiyatların rekabetin kısıtlandığı pazardaki fiyat seyriyle
benzemediği, Ocak 2012-Aralık 2017 arasında GEDİK’in fiyatının dalgalı bir seyir
izlediği, hatta ihlal iddiasının bulunduğu dönemde aşağı yönde eğilim gösterdiği,
 GEDİK’in Ege Entegreler Toplantıları kapsamında üretime dönük bazı bilgileri
(toplam kapalı alan, haftalık giriş, ortalama dönem arası, veteriner/ziraat
mühendisi sayısı, tekniker sayısı, ortalama kesim ağırlığı, ortalama yem
dönüşüm oranı, ortalama ölüm oranı, ortalama kesim yaşı) biyogüvenlik
endişeleri sebebiyle aynı bölgede faal üreticiler ile paylaştığı; toplantı
katılımcılarının, her şirketten veteriner/üretim veya kalite kontrol müdürleri
düzeyinde olduğu; katılımcılardan da anlaşılabileceği üzere, söz konusu
toplantıların ve paylaşımların satış ve fiyatlandırma kararları yahut arzın kısılması
ile bir ilgisi bulunmadığı; söz konusu toplantılarda konuşulan hususların,
kümeslerde meydana gelebilecek hastalıkların önlenmesine ilişkin tedbirlerden
ibaret olduğu,
19-12/155-70

157/185

 GEDİK’in 18.07.2014 tarihli BESD-BİR toplantısına katıldığı, ancak “kazanç elde
etmeksizin” ihracat yapılması yönünde herhangi bir konuşmaya şahit olunmadığı,
GEDİK’in yurt içi satış fiyatları ile ihracat satış fiyatlarının yakın seyrettiği, ayrıca
yurt içi satışların bir anda nasıl yurt dışına yönlendirileceği hususunun yeterince
değerlendirilmediği,
 13.06.2016 tarihinde BESD-BİR Yönetim Kurulu Başkanı’ndan gelen e-posta
akabinde GEDİK’in Temmuz-Eylül ayları arasında yurt içi satış miktarının
düşmediği, aksine bir önceki yılın aynı dönemine göre sırasıyla %17 ve %25
oranlarında arttığı, yurt içinde satışı bulunmayan piliç kıyma, ayak vb. ürünlerin
de hesaplamaya dahil edilmesi halinde ihracat fiyatlarının olması gerekenden
daha düşük çıkma riskinin bulunduğu,
 Üretimin %3 düşmesi sonucu fiyatın 4,75’e yükseldiğini anlatan CP yazışmasında
yer alan verilerin (Belge 43) GEDİK açısından gerçeği yansıtmadığı
 Ege Bölgesi Entegreler Toplantılarının amacının arzın kontrolüne yönelik
olmadığı, şirket yetkililerinin unvanlarına ve paylaşılan bilgilerin niteliklerine
bakıldığında, toplantıların amacının verimliliği ve biyogüvenliği sağlamak
olduğunun açık olduğu, söz konusu toplantılar kapsamında paylaşılan bilgilerin
rekabeti kısıtladığı kabul edilse dahi 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesi
bakımından muafiyet için gerekli şartları taşıdığı,
 29.03.2016 tarihinde ABALIOĞLU ile diğer teşebbüsler arasında geçen “1. EGE
Bölgesi Entegreler Toplantısı”nın notlarının yer aldığı e-postada (Belge 97),
civciv girişlerinin ortak bölgelerde birbirine yaklaştırılmasından kastın, üretim
miktarının birlikte belirlenmesi olmadığı, burada bahsedilen civcivlerin aynı
dönemde üretime sevk edilmesi olduğu, aksi takdirde küçük civcivlerin
bağışıklıklarının düşük olmasından kaynaklı olarak salgın hastalıklar/virüsler
nedeniyle dezavantaj yaşayabileceği, dolayısıyla anılan belgedeki ifadenin civciv
sayısına değil, zamanlamasına dair bir endişeye işaret ettiği,
 Söz konusu toplantılarda fason yetiştiriciler hakkındaki iddialara yönelik olarak
ise, bu konuda bir şikâyet ya da belge olmadığı gibi fason ücret ve kesintilerin
birlikte belirlendiğini gösterir herhangi bir belge de elde edilmediği,
o “Ege Bölgesi Entegreler Toplantıları” kapsamındaki eylemlerin bağımsız
bir ihlal oluşturduğu yönündeki değerlendirme dikkate alındığında, ilgili
ürün pazarının “piliç eti pazarı” ilgili coğrafi pazarın “Türkiye” olarak
belirlendiği ve pazara giriş, arz kaynaklarına erişim, üretim, dağıtım,
pazarlama ve satış şartlarının bölgesel bir farklılık göstermediği
ifadelerinin bölgesel ihlal iddiası ile çeliştiği, bununla birlikte halihazırda 19
üyeli kartele taraf olan teşebbüslerin aynı nitelikteki eylemler için benzer
bir oluşum kurmalarının rasyonel olmayacağı,
o Söz konusu iddianın usul hukuku açısından da sorunlu olduğu, ayrı
cezaya konu davranışların “piyasa, nitelik ve kronolojik süreç” olarak
birbirinden bağımsız olma şartlarının bir arada gerçekleşmesi gerektiği ve
bu şartların sağlanmadığı, (Danıştay 13. Dairesi’nin 24.06.2008 tarih ve
E:2006/4605 sayılı kararı)
o Ege Entegreler Toplantılarının ayrı bir ihlal teşkil ettiği iddiasının
soruşturma bildiriminde taraflara iletilmediği, soruşturma bildirimi
aşamasında ortaya konulmamış bir iddianın daha sonradan gündeme
getirilmesinin iddianın değiştirilmesi ve genişletilmesi anlamına geldiği,
tarafların bu konudaki ilk yazılı savunmaları alınmamasının 4054 sayılı
19-12/155-70

158/185

Kanun’un 43 (2). maddesi bakımından aykırılık teşkil ettiği ve bu suretle
tarafların savunma hakkının kısıtlandığı,
 Ceza Yönetmeliği kapsamında belirlenecek olası bir para cezası bakımından,
ihlal döneminin net bir şekilde ortaya konulması gerektiği, çelişkili ifadeler
nedeniyle uyumlu eylemin hangi dönemi kapsadığının net bir şekilde
anlaşılamadığı
belirtilmiştir.
I.4.4.14. HASTAVUK’un Savunması
(358) HASTAVUK’un savunmalarında özetle,
 HASTAVUK özelinde bir değerlendirme yapılmadığı, ortalama veriler üzerinden
yapılan değerlendirmenin hatalı bir sonuca neden olduğu,
 HASTAVUK’un rakip piliç eti üreticilerden farklı bir konumda bulunduğu, esas
faaliyet alanı damızlık civciv üretimi olmakla birlikte piliç eti pazarına yeni girişi
yaptığı, ihracatın hedef pazar olarak belirlendiği, ülke içinde ise sadece sınırlı bir
bölgede faaliyet gösterdiği,
 Dosya kapsamında piliç etinin kısa raf ömrü, kısa ve orta dönemde arzın esnek
olmadığı ve depolama imkanının sınırlı olması gibi hususların tespit edilmiş
olmasına rağmen teşebbüsler arası uyumlu eylem sonucuna ulaşırken bu
hususların dikkate alınmadığı,
 HASTAVUK’un hiçbir dönemde BESD-BİR üyesi olmadığı, dahası teşebbüsün
BESD-BİR’e karşı mesafeli olması sebebiyle sektörden dışlandığı, bu nedenle
rakipleri ile uyumlu eylemlerde bulunduğu iddiasının gerçekçi olmayacağı,
 HASTAVUK’un tespit edilen hiçbir toplantıya iştirak etmediği, ne BESD-BİR ne
de Ege Bölgesi toplantılarından haberdar olduğu, bu durumun dosya
kapsamında elde edilen belgelerden de tespit edildiği, diğer taraftan rakipleri ile
doğrudan iletişim sağlandığına delalet edecek herhangi bir belgenin de
bulunmadığı,
 HASTAVUK’un pazara yeni giriş yaptığı, rakiplerinin aksine yurt içi ve yurt dışı
satışlarının büyük çoğunluğunun (yaklaşık %70’inin) parça ürünlerden oluştuğu,
dolayısıyla bütün pilice dair yapılan analiz ve çıkarımların HASTAVUK
bakımından geçerli olmadığı,
 İç pazar arzını baskılamak için ihracatın bir araç olarak kullanıldığı iddiasının
HASTAVUK bakımından geçerli olmadığı, HASTAVUK’un faaliyetlerini ihracat
odaklı yürüttüğü ve 2007-2017 döneminde çok sayıda ihracat ödülüne layık
görüldüğü, teşebbüsün piliç eti pazarında sadece %4 pazar payına sahip
olmasına rağmen ihracat liderleri arasında yer almasının bu durumu gözler
önüne serdiği, HASTAVUK’un kar elde etmek amaçlı ihracat yaptığı,
 Uyumlu eylem iddiasına yönelik yapılan değerlendirmelerin her bir teşebbüs
özelinde yapılması gerekirken kimi rakip teşebbüslerde elde edilen bulguların
tüm teşebbüsler aleyhine kullanılarak bir sonuca varıldığı,
 Fiyat listelerinin bayiler ve müşteriler aracılığıyla edinildiği, söz konusu listelerin
iletildiği e-posta yazışmalarında fiyata ilişkin müzakere olmadığı tespitinin hatalı
olduğu, savunmada paylaşılan yazışmalarda fiyata ilişkin pazarlık yapıldığının
görülebileceği kimi zaman ise fiyat listesinin gönderilmesinin hemen akabinde
müzakerenin telefon görüşmesi yoluyla yapıldığı,
19-12/155-70

159/185

 Homojen bir ürünün ve marka bağımlılığının düşük olduğu bir pazarda düşük
pazar payına sahip oyuncunun fiyat liderini takip ediyor olmasının rasyonel bir
davranış olup herhangi bir rekabet ihlaline vücut vermeyeceği,
 Teşebbüsler arası uyumlu eyleme delil olarak gösterilen 15.07.2016 tarihli
toplantıdan bir gün önce 14.07.2016 tarihinde HASTAVUK’un fiyat artışına gittiği,
bir sonraki artışın ise toplantıdan 12-13 gün sonra gerçekleştiği, rakipleri ile
anlaşma halinde olan hiçbir teşebbüsün bu şekilde bir fiyatlama stratejisi
izlemeyeceği,
 HASTAVUK’un sözü edilen toplantılara katılmadığı ve rakipleri ile doğrudan
iletişimde bulunmadığı göz önüne alındığında teşebbüsün uyumlu eylemde
bulunduğuna dair karinenin teşebbüs davranışlarının rasyonelliği karşısında
geçerli olmayacağı,
 Piliç eti üretiminin benzer maliyet yapısının ve nihai ürünün homojen nitelikte
olmasının fiyatları doğal olarak birbirine yaklaştırdığı, dolayısıyla ortalama aylık
bütün piliç eti fiyatlarının uyumlu olmasının teşebbüsler arası bir uyumlu eylemi
ortaya koymaktan uzak olduğu,
 HASTAVUK’un ihracat satış fiyatlarının –hem aylık hem de yıllık ortalamalar baz
alındığında- daima ortalama maliyetin üzerinde gerçekleştiği ve oldukça kar elde
ettiği, dahası kimi aylarda ihracat satış fiyatının yurt içi satış fiyatının üzerinde
gerçekleştiği,
 HASTAVUK’un ihracat satış fiyatlarının sürekli olarak sektör ortalamasının çok
üzerinde olduğu,
 İhracat fiyatlarının kimi aylarda maliyet altı gibi görünmesinin temel nedeninin bu
aylarda ihraç edilen ve standart piliç eti ürünlerinin dışında kalan katma değeri
düşük ürünlerden kaynaklandığı,
 İhracat ortalama fiyatları ile yurt içi ortalama fiyatlarının doğrudan birbiri ile
karşılaştırılmasının hatalı olduğu, zira ihracatı yapılan ürünler içinde Türkiye’de
satışı hiç olmayan yahut kısıtlı olan katma değeri düşük ürünler olduğu, fiyat
karşılaştırmasının her bir ürün grubu bazında yapılmasının doğru olacağı,
 2016 ve 2017 yılları bakımından HASTAVUK’un bütün piliç, but, göğüs ve kanat
grubu satış fiyatları karşılaştırıldığında, ihracat fiyatlarının iç piyasa satış
fiyatlarından istikrarlı bir biçimde yüksek seviyelerde gerçekleştiğinin görüldüğü,
 Temmuz 2016- Eylül 2016 döneminde üretim miktarında gerçekleşen azalmanın
ekonomik ve rasyonel gerekçelere dayandığı, söz konusu daralmanın
yaşanmasında BESD-BİR başkanının mesajının bir etkisinin bulunmadığı, ilgili
dönemdeki üretim miktarının, kuş gribi nedeniyle arz ve talep koşullarının
oldukça farklılaştığı 2015 yılı ile kıyaslanmanın hatalı olduğu,
 2015-2017 yılları arasında HASTAVUK’un ortalama kapasite kullanım oranının
yükseldiği (%62,7’den-%85,8’e) ilgili dönemde sadece birkaç aya ilişkin
değerlendirme yaparak arzın kısıtlandığına ilişkin sonuca ulaşmanın hatalı
olduğu,
 Rakip firmalar arasında fiyat listesi dışında rekabete duyarlı hassas bilgilerin
paylaşıldığı yönündeki iddiaların gerçeği yansıtmadığı, söz konusu listelerle
HASTAVUK verilerinin karşılaştırılmasında oldukça farklı sonuçların ortaya
çıktığı,
19-12/155-70

160/185

 Rakip teşebbüslerin üretim parametrelerine ilişkin listelerin, piyasadan toplanan
bilgiler çevresinde oluşturulan uzak tahminleri barındırdığı, söz konusu listelerin
ne rakiplerde ele geçirilen listelerle ne de gerçek teşebbüs verileri ile uyumlu
olduğu
belirtilmiştir.
I.4.4.15. KESKİNOĞLU’nun Savunması
(359) KESKİNOĞLU’nun savunmalarında özetle,
 Soruşturmanın Kabahatler Kanunu 20/3. maddesi uyarınca zamanaşımına
uğradığı,
 Önaraştırma sürecinin 09.06.2017 tarihinde raportörlerin görevlendirilmesi ile
başladığı, 30 günlük sürenin 09.07.2017 tarihinde dolmuş olmasına rağmen
raporun 17.07.2017 tarihinde Kurula sunulmuş olması nedeniyle önaraştırmanın
yasal süresi içinde tamamlanamadığı,
 Teşebbüsün ekonomik durumunun ve piliç eti satışının yıllık gayri safi gelirler
içerisindeki payının göz önünde bulundurularak bir indirim sebebi olarak
değerlendirilmesi gerektiği,
 BESD-BİR yönetim kurulu toplantılarına uzun süredir katılım sağlanmadığı ve
17.11.2017 tarihinde bu görevden istifa edildiği,
 Teşebbüsün piyasada aleni hale gelen bilgileri edindiği, söz konusu bilgilerin
birçok kaynaktan elde edilebileceği, KESKİNOĞLU’nun rakip teşebbüslerle
geleceğe yönelik fiyat listesi paylaşımında bulunmadığı,
 KESKİNOĞLU’ndan elde edilen 24.07.2015 tarihli e-posta yazışmasında geçen
“Beypiliç ve Erpiliç bütünü de kapsayacak zam yapıyor. Geçiş tarihleri belli değil.”
ifadesinin hatalı yorumlandığı, anılan ifadenin bir duyum veya tahminden ibaret
olduğu, söz konusu tarihten sonra ERPİLİÇ’in bütün piliç fiyatlarına zam
uygulamamasının bu hususu desteklediği,
 Teşebbüsten elde edilen belgelerden görüleceği üzere birçok yazışmada
rakiplerden farklı fiyat ve üretim politikalarının tartışıldığı, kimi zaman rakip
teşebbüslerin fiyat artışına gitmelerine rağmen KESKİNOĞLU’nun fiyatlarda
indirim yapabildiği,
 İnceleme konusu dönem boyunca teşebbüsün zarar ettiği, ilgili dönemde
teşebbüsün etkin bir rakip olarak varlık gösteremediği, piyasanın yakından
takibinin teşebbüs açısından hayati önem arz ettiği,
 09.03.2016 tarihli belgede teşebbüslerin %5 zam gerçekleştireceğine yönelik CP
iç yazışmasından sonra teşebbüsün yaklaşık %2 artış gerçekleştirdiği ve bu
yönüyle rakiplerinden ayrıldığı,
 15.07.2016 tarihli toplantı sonrasında rakip teşebbüslerin genel olarak piliç eti
fiyatlarında %4,2-%4,8 aralığında zam yapmasına karşın KESKİNOĞLU’nun
fiyatlarda %4,7 oranında indirime gittiği, buna karşılık herhangi bir delille
desteklenme ihtiyacı duyulmadan liste fiyatlarının iskonto, teşvik ve prim gibi
uygulamalarla uyumlaştırıldığının iddia edildiği,
 KESKİNOĞLU’nun soruşturma konusu dönemde fiyatlarının TÜFE oranlarının
altında gerçekleştiği,
 Ekim 2016-Mayıs 2017 dönemine ilişkin olarak fiyat artışlarının rasyonel
gerekçelere dayandığı, ilgili dönemde maliyetin %60’ını oluşturan yem fiyatlarının
19-12/155-70

161/185

%21 oranında artış gösterdiği, benzer şekilde sektörün en önemli girdisi olan
damızlık civciv maliyetlerinde yaşanan artış ve kuş gribi vakası nedeniyle
kapasite kullanım oranının %64’ e düştüğü,
 Teşebbüsün inceleme konusu dönem içerisinde karlı olarak faaliyetine devam
edemediği dönemler olduğu artan fiyatlara rağmen teşebbüsün sürdürülebilir
şekilde faaliyet gösteremediği,
 Teşebbüsün fiyat karşılaştırmasını rekabetçi güdülerle gerçekleştirdiği, ilgili
piyasa dinamiklerinin rakip teşebbüs davranışlarını takip etmeyi zorunlu kıldığı ve
üretim planlaması ile maliyetlerin tüm teşebbüsler bakımından ortak özellikler
sergilemesi nedeniyle rakipler hakkındaki bilgilerin kolaylıkla edinilebildiği,
 Teşebbüsün rakip teşebbüslerle farklı fiyatlandırma davranışları göstermekle
birlikte ortalama fiyatlarda benzerlik bulunmasının teşebbüslerin maliyet
kalemlerindeki benzerliğin bir sonucu olduğu,
 Ege Bölgesi Entegreler toplantısının amacının yanlış yorumlandığı söz konusu
toplantının biyogüvenlik ve hayvan sağlığı gibi konularına ilişkin olarak organize
edildiği, toplantıya katılan kişilerin ziraat mühendisi gibi teknik kişilerden
oluşmasının bu toplantının içeriğine yönelik fikir verebileceği, anılan toplantının
rekabeti kısıtlayıcı herhangi bir etkisinin de bulunmadığı
belirtilmiştir.
I.4.4.16. PİLYEM’in Savunması
(360) PİLYEM’in savunmalarında özetle,
 Teşebbüsün hiçbir rakip teşebbüsün civciv giriş adedi, piliç kesim adedi, piliç
ortalama kesim yaşı, ortalama piliç kesim ağırlığı, yem dönüşüm oranları, civciv
ölüm oranları gibi stratejik bilgilerine ne haftalık, ne aylık, ne de yıllık olarak sahip
olduğu, esasen teşebbüsün rakiplerine ait bu tür bilgilere sahip olduğuna dair bir
tespitin de yer almadığı,
07.09.2015 ve 10.03.2017 tarihli belgelere (Belge34, 48) ilişkin savunmalar
 CP'nin belgelerde yer alan ayrıntılı bilgilerin haftalık olarak ne şekilde elde ettiği
veya derlediği ve daha da önemlisi bu belgelerdeki rakamsal bilgilerin gerçekten
doğru veriler olup olmadığı konularında teşebbüsün hiçbir fikrinin bulunmadığı,
kendilerinin hiçbir rakip teşebbüsle bilgilerini paylaşmadığı, bu tür haftalık
bilgilerin şirket içinde dahi hazırlanmadığı,
 Bu tür bilgi paylaşımlarının yoğun iletişim gerektirdiği fakat soruşturmaya taraf
teşebbüslerin CP'ye bu tür verileri aktardığına dair en ufak bir iletişim/delil
bulunmadığı, bu sebeple bu verilerin CP'nin kendi tahminleri olduğu
düşünüldüğü,
 Geçmiş dönemde bu tür bilgilerin rakiplerle paylaşılmadığı ve rakiplerinden
alınmadığı, esasen bunun aksini gösteren bir tespitin bulunmadığı,
07.03.2017 tarihli Belge 47 ile 08.03.2017 tarihli Belge 113’e ilişkin savunmalar
 Bir teşebbüsün gerçekleştireceği et üretiminin sadece kullandığı damızlık civciv
sayılarına bağlı olmadığı, üreticilerin damızlık civciv yerine etlik civciv ya da
yumurta da kullanabildiği, bu sebeple bir önceki yıla ait ana damızlık ve damızlık
civciv üretim adetleri ile et üretimi bilgilerinden yola çıkarak içerisinde bulunulan
yıla ait üretim miktarları hakkında önemli bilgiler elde edilebileceği yönündeki
tespitin doğru olmadığı,
19-12/155-70

162/185

 Teşebbüsün söz konusu bilgileri BESD-BİR’in talebi üzerine, Dernek Tüzüğü’nün
6. maddesi çerçevesinde temsilci üye sayılarını belirlenmesi amacıyla verdiği,
 Dernekte toplanan bu bilgilerin hiçbir zaman teşebbüse açılmadığı ve
teşebbüsün böyle bir beklentisinin de olmadığı, dolasıyla teşebbüsün BESD-BİR
tarafından talep edilen bu bilgileri sağlarken rekabeti sınırlama amacının
kesinlikle olmadığı,
 Otomotiv sektörüne yönelik 15.04.2004 tarihli ve 04-26/287-65 sayılı Kurul kararı
gözetildiğinde, BESD-BİR tarafından toplanan, önceki yıla ait olan ve cari yılın
üretim miktarına ilişkin çok sınırlı ipucu verebilen bu verilerin rekabet ihlali olarak
değerlendirilmemesi gerektiği,
10.01.2016 tarih Belge 35’e ilişkin savunmalar
 Piliç kesim adedi sanılan paylaşılan bilginin üretimi yapılan yem olduğu, durumun
bundan ibaret olduğunu söz konusu belgedeki "ekte yem üretimlerini
gönderiyorum" ifadesinden anlaşılabileceği, ayrıca belge ekinde yer alan
tablodaki 58 adet teşebbüsün tamamının yem üreticisi olduğu,
 Belgede "2015 tavuk eti üretimlerini tahmin eder misin?" ifadesinin yer aldığı,
dolayısıyla ayrıntılı bilgilerin paylaşılmadığı, piliç eti üretiminin yem verisinden
tahmin edilmeye çalışıldığı, bu sebeplerle bu belgenin CP'ye haftalık ayrıntılı
stratejik bilgilerin gittiği iddiasını çürüttüğü,
Belge 18’e ilişkin savunmalar
 Belgede geçen "the technical team estimated the capacity of slaughter birds in a
day" ifadesinin belgedeki tüm verilerin belgeyi düzenleyen teşebbüsün tahminleri
olduğu izlenimini doğurduğu,
 Belgede PİLYEM'e ait bilgilerin yer almadığı,
12.04.2017 tarihli Belge 102’ye ilişkin savunmalar
 Söz konusu belge incelendiğinde rakip teşebbüsün tamamen tahminlere dayalı
olarak bazı hesaplamalar yaptığının anlaşıldığı,
 Söz konusu belgede teşebbüsün üretim miktarı ve kapasitesini rakipleriyle
paylaştığına dair en ufak bir işaretin dahi bulunmadığı, aksine stratejik bilgilerin
paylaşıldığı iddialarını çürüttüğü, çünkü söz konusu belgenin herhangi bir
rekabetçi firmanın yapması gerektiği gibi bazı veriler kullanılarak rakip
teşebbüslerin üretim miktarlarının tahmin edilmeye çalışıldığını gösterdiği,
Yurt içi arz miktarının kısıtlandığı iddiasına ilişkin savunmalar
 Söz konusu yazının BESD-BİR başkanının bireysel olarak yaptığı tek taraflı
durum değerlendirmesinden ibaret olduğu, teşebbüsün bu yazı karşısında
herhangi bir cevap vermediği ve eylemlerinde herhangi bir değişikliğe de
gitmediği,
 BESD-BİR başkanının piliç eti üretimi yapan teşebbüslere üretim planlarının
gözden geçirilmesi çağrısında bulunduğu ve bunun üzerine teşebbüslerin
üretimlerini tamamen durdurma kararı verdiği varsayılsa dahi bunun etkisinin
iddia edildiği gibi bir ay içerisinde değil en az üç ay sonra gözlemlenebileceği ve
hatta piliç üretimini damızlık civcivlerden üreten teşebbüslerde bu sürenin daha
uzun olacağı,
13.06.2016 tarihli Belge 105’e ilişkin savunmalar
19-12/155-70

163/185

 Söz konusu yazının BESD-BİR başkanının bireysel olarak yaptığı tek taraflı
durum değerlendirmesinden ibaret olduğu, teşebbüsün bu yazı karşısında
herhangi bir cevap vermediği ve eylemlerinde herhangi bir değişikliğe de
gitmediği,
 BESD-BİR başkanının piliç eti üretimi yapan teşebbüslere üretim planlarının
gözden geçirilmesi çağrısı yapsa dahi bunun etkisinin iddia edildiği gibi bir ay
içerisinde değil en az üç ay sonra gözlemlenebileceği ve hatta piliç üretimini
damızlık civcivlerden üreten teşebbüslerde bu sürenin daha uzun olacağı,
İktisadi delillere ilişkin savunmalar
 Ocak 2015- Temmuz 2017 dönemine ait aylık kapasite, üretim miktarı ve
kapasite kullanım oranlarına ilişkin Grafik-5 ve Grafik-6’da iddia edildiği gibi
Haziran ayının ortasında gönderilen yazı sonrasında Temmuz ayında üretimin
azaldığı iddiasının mümkün olmadığı, söz konusu sektörün kendine has
özellikleri sebebiyle ürünlerin imha edilmediği sürece üretimin iddia edildiği gibi
bir ayda azaltılamayacağı,
 Söz konusu grafiklerden, Temmuz 2016'da gözle görülür bir azalmanın
yaşandığının çıkarılamayacağı, dolayısıyla söz konusu grafiklerin yanlış
yorumlandığı,
 Bu üretim grafiğindeki Haziran 2015 sonrası değişim ile Haziren 2016
sonrasındaki değişim arasında büyük bir benzerliğin hemen dikkat çektiği, daha
da önemlisi Soruşturma Raporu’nda iddia edildiği gibi Temmuz 2016'da kayda
değer bir artışın bulunmadığı, üretim miktarının Temmuz 2016'da bir miktar
azaldıktan sonra takip eden ayda tekrar Haziran 2016 seviyesine çıktığı, hatta
Haziran ve Ağustos ayları 2015 ve 2016 yılları için karşılaştırıldığında bu iki ay
arasında 2016 yılında herhangi bir üretim azalmasının yaşanmadığı, 2015 yılında
üretim miktarında azalma gözlemlendiği,
 Sonuç olarak Grafik-5'in Dernek Başkanı tarafından Haziran 2016'da gönderilen
yazı sonrasında üretim miktarının azaltıldığı iddiasını kesinlikle doğrulamadığı,
aksine Grafik-5'in söz konusu dönemdeki üretim miktarları değişimlerinin bir
önceki yıla göre daha çok yukarı yönde olduğunu gösterdiği,
 Teşebbüsün ihracatı yalnızca yurt içi fiyat düzeyini yükseltmeye imkan sağladığı
için tercih ettiği iddiasının doğru olmadığı, zira çeşitli nedenlerden dolayı ihracat
fiyatının, yurt içi fiyatlardan daha cazip duruma gelebileceği,
belirtilmiştir.
I.4.4.17. ŞAHİN’in Savunması
(361) ŞAHİN’in savunmalarında özetle,
 Teşebbüsün hiçbir rakip teşebbüsün civciv giriş adedi, piliç kesim adedi, piliç
ortalama kesim yaşı, ortalama piliç kesim ağırlığı, yem dönüşüm oranları, civciv
ölüm oranları gibi stratejik bilgilerine ne haftalık, ne aylık, ne de yıllık olarak sahip
olduğu, esasen teşebbüsün rakiplerine ait bu tür bilgilere sahip olduğuna dair bir
tespitin de yer almadığı,
07.09.2015 ve 10.03.2017 tarihli belgelere (Belge34, 48) ilişkin savunmalar
 CP'nin belgelerde yer alan ayrıntılı bilgilerin haftalık olarak ne şekilde elde ettiği
veya derlediği ve daha da önemlisi bu belgelerdeki rakamsal bilgilerin gerçekten
doğru veriler olup olmadığı konularında teşebbüsün hiçbir fikrinin bulunmadığı,
19-12/155-70

164/185

kendilerinin hiçbir rakip teşebbüsle bilgilerini paylaşmadığı, bu tür haftalık
bilgilerin şirket içinde dahi hazırlanmadığı,
 Bu tür bilgi paylaşımlarının yoğun iletişim gerektirdiği fakat soruşturmaya taraf
teşebbüslerin CP'ye bu tür verileri aktardığına dair en ufak bir iletişim/delil
bulunmadığı, bu sebeple bu verilerin CP'nin kendi tahminleri olduğu
düşünüldüğü,
 Geçmiş dönemde bu tür bilgilerin rakiplerle paylaşılmadığı ve rakiplerinden
alınmadığı, esasen bunun aksini gösteren bir tespitin bulunmadığı,
07.03.2017 tarihli Belge 47 ile 08.03.2017 tarihli Belge 113’e ilişkin savunmalar
 Bir teşebbüsün gerçekleştireceği et üretiminin sadece kullandığı damızlık civciv
sayılarına bağlı olmadığı, üreticilerin damızlık civciv yerine etlik civciv ya da
yumurta da kullanabildiği, bu sebeple bir önceki yıla ait ana damızlık ve damızlık
civciv üretim adetleri ile et üretimi bilgilerinden yola çıkarak içerisinde bulunulan
yıla ait üretim miktarları hakkında önemli bilgiler elde edilebileceği yönündeki
tespitin doğru olmadığı,
 Teşebbüsün söz konusu bilgileri BESD-BİR’in talebi üzerine, Dernek Tüzüğü’nün
6. maddesi çerçevesinde temsilci üye sayılarını belirlenmesi amacıyla verdiği,
 Dernekte toplanan bu bilgilerin hiçbir zaman teşebbüse açılmadığı ve
teşebbüsün böyle bir beklentisinin de olmadığı, dolasıyla teşebbüsün BESD-BİR
tarafından talep edilen bu bilgileri sağlarken rekabeti sınırlama amacının
kesinlikle olmadığı,
 Otomotiv sektörüne yönelik 15.04.2004 tarihli ve 04-26/287-65 sayılı Kurul kararı
gözetildiğinde, BESD-BİR tarafından toplanan, önceki yıla ait olan ve cari yılın
üretim miktarına ilişkin çok sınırlı ipucu verebilen bu verilerin rekabet ihlali olarak
değerlendirilmemesi gerektiği,
10.01.2016 tarih ve 54/CD nolu belgeye ilişkin savunmalar
 Dosya kapsamında piliç kesim adedi sanılan, paylaşılan bilginin üretimi yapılan
yem olduğu, durumun bundan ibaret olduğunu söz konusu belgedeki "ekte yem
üretimlerini gönderiyorum" ifadesinden anlaşılabileceği, ayrıca belge ekinde yer
alan tablodaki 58 adet teşebbüsün tamamının yem üreticisi olduğu,
 Belgede "2015 tavuk eti üretimlerini tahmin eder misin?" ifadesinin yer aldığı,
dolayısıyla ayrıntılı bilgilerin paylaşılmadığı, piliç eti üretiminin yem verisinden
tahmin edilmeye çalışıldığı, bu sebeplerle bu belgenin CP'ye haftalık ayrıntılı
stratejik bilgilerin gittiği iddiasını çürüttüğü,
9/4 nolu belgeye ilişkin savunmalar
 Belgede geçen "the technical team estimated the capacity of slaughter birds in a
day" ifadesinin belgedeki tüm verilerin belgeyi düzenleyen teşebbüsün tahminleri
olduğu izlenimini doğurduğu,
 Teşebbüsün belgede görülen kesim kapasitesi ve güncel kesim miktarı
bilgilerinin doğru rakamlar olmadığı, dolasıyla rakip teşebbüsün bu belgeyi kendi
tahminlerine göre düzenlediği,
12.04.2017 tarihli Belge 102’ye ilişkin savunmalar
 Söz konusu belge incelendiğinde rakip teşebbüsün tamamen tahminlere dayalı
olarak bazı hesaplamalar yaptığının anlaşıldığı,
19-12/155-70

165/185

 Söz konusu belgede teşebbüsün üretim miktarı ve kapasitesini rakipleriyle
paylaştığına dair en ufak bir işaretin dahi bulunmadığı, aksine stratejik bilgilerin
paylaşıldığı iddialarını çürüttüğü, çünkü söz konusu belgenin herhangi bir
rekabetçi firmanın yapması gerektiği gibi bazı veriler kullanılarak rakip
teşebbüslerin üretim miktarlarının tahmin edilmeye çalışıldığını gösterdiği,
Yurt içi arz miktarının kısıtlandığı iddiasına ilişkin savunmalar
 Piliç eti pazarında faaliyet gösteren teşebbüslerin tamamının üretim bilgilerinin
haftalık olarak rakiplerce takip edilebiliyor olmasının piyasadaki arz miktarının
azaltılmasına zemin hazırladığı iddiasının ziyadesiyle zorlama ve mesnetsiz
olduğu,
 Bu iddiaya ilişkin tek belgenin BESD-BİR başkanının tüm üyelere gönderdiği
13.06.2016 tarihli yazı olduğu, bu belge haricinde yurt içi arz miktarının
azaltılmasına ilişkin olarak yapıldığı iddia edilen toplantılara teşebbüsün
katılmadığı ve bu toplantıların varlığından dahi haberinin bulunmadığı,
13.06.2016 tarihli Belge 105’e ilişkin savunmalar
 Söz konusu yazının BESD-BİR başkanının bireysel olarak yaptığı tek taraflı
durum değerlendirmesinden ibaret olduğu, teşebbüsün bu yazı karşısında
herhangi bir cevap vermediği ve eylemlerinde herhangi bir değişikliğe de
gitmediği,
 BESD-BİR başkanının piliç eti üretimi yapan teşebbüslere üretim planlarının
gözden geçirilmesi çağrısında bulunduğu ve bunun üzerine teşebbüslerin
üretimlerini tamamen durdurma kararı verdiği varsayılsa dahi bunun etkisinin
İddia edildiği gibi bir ay içerisinde değil en az üç ay sonra gözlemlenebileceği ve
hatta piliç üretimini damızlık civcivlerden üreten teşebbüslerde bu sürenin daha
uzun olacağı,
İktisadi delillere ilişkin savunmalar
 Ocak 2015-Temmuz 2017 dönemine ait aylık kapasite, üretim miktarı ve kapasite
kullanım oranlarına ilişkin Grafik-5 ve Grafik-6da iddia edildiği gibi Haziran ayının
ortasında gönderilen yazı sonrasında Temmuz ayında üretimin azaldığı
iddiasının mümkün olmadığı, söz konusu sektörün kendine has özellikleri
sebebiyle ürünlerin imha edilmediği sürece üretimin iddia edildiği gibi bir ayda
azaltılamayacağı,
 Söz konusu grafiklerden, Temmuz 2016'da gözle görülür bir azalmanın
yaşandığının çıkarılamayacağı, dolayısıyla söz konusu grafiklerin yanlış
yorumlandığı,
 Bu üretim grafiğindeki Haziran 2015 sonrası değişim ile Haziren 2016
sonrasındaki değişim arasında büyük bir benzerliğin hemen dikkat çektiği, daha
da önemlisi heyetin iddia ettiği gibi Temmuz 2016'da kayda değer bir artışın
bulunmadığı, üretim miktarının Temmuz 2016'da bir miktar azaldıktan sonra takip
eden ayda tekrar Haziran 2016 seviyesine çıktığı, hatta Haziran ve Ağustos
ayları 2015 ve 2016 yılları için karşılaştırıldığında bu iki ay arasında 2016 yılında
herhangi bir üretim azalmasının yaşanmadığı, 2015 yılında üretim miktarında
azalma gözlemlendiği,
 Sonuç olarak Grafik-5'in Dernek Başkanı tarafından Haziran 2016'da gönderilen
yazı sonrasında üretim miktarının azaltıldığı iddiasını kesinlikle doğrulamadığı,
aksine Grafik-5'in söz konusu dönemdeki üretim miktarları değişimlerinin bir
önceki yıla göre daha çok yukarı yönde olduğunu gösterdiği,
19-12/155-70

166/185

 Teşebbüsün ihracatı yalnızca yurt içi fiyat düzeyini yükseltmeye imkan sağladığı
için tercih ettiği iddiasının doğru olmadığı, zira çeşitli nedenlerden dolağı ihracat
fiyatının, yurt içi fiyatlardan daha cazip duruma gelebileceği,
 Teşebbüsün neredeyse hiç ihracatının bulunmadığı
belirtilmiştir.
I.4.4.18. ŞENPİLİÇ’in Savunması
(362) ŞENPİLİÇ’in savunmalarında özetle,
 Dosyaya giriş talebinin uzun süre sonuçsuz bırakılmasının savunma hakkının
kısıtlanmasına yol açtığı,
 Belgelerin birbirileriyle çelişkili olduğu ve ispat standardını sağlamadığı,
 İhlalin başlangıç ve bitiş tarihlerinin anlaşılamadığı,
 09.03.2016 tarihli CP iç yazışmasında bahsi geçen diğer piliç eti yöneticilerinin,
distribütör ve müşteri konumundaki teşebbüslerin yetkilileri olabileceği; söz
konusu yöneticilerin rakip şirketlerin patronları olduğu varsayılsa dahi CP
yetkilisinin piyasa üzerinde yönlendirici bir etki yaratmaya çalışarak şirket
nezdinde kendi kararlarının uygulanmasını sağlamaya yönelik çaba içinde
olduğu,
 15.07.2016 tarihli BESD-BİR toplantısına ilişkin e-postanın çevirisinin geçmiş
zamana yönelik yapılması gerekirken gelecek zamana yönelik yapılmasının
esaslı bir hata teşkil ettiği, ŞENPİLİÇ’in fiyat listesi değişiklik kararını 14.07.2016
tarihinde yayınladığı, dolayısıyla taslak e-postada geçen ifadenin “geçmiş tarihli
bir gelişmenin bildirimi” niteliğinde olduğu,
 15.07.2016 tarihli toplantıya ilişkin taslak e-postada hiçbir teşebbüsün stok
problemi bulunmadığına dair ifadenin güvenilir olmadığı, zira taze piliç
ürünlerinde ürünün doğası gereği stok yapmanın mümkün olmadığı,
 CP’den elde edilen haftalık civciv girişi ve kesim miktarlarına yönelik excel
tablolarının kendi içinde tutarsız olduğu ve rakiplerin tahmini verilerine dayandığı,
ŞENPİLİÇ’in gerçek verileri ile söz konusu belgelerde yer alan verilerin
uyuşmadığı,
 10.01.2016 tarihli CP iç yazışmasının ekinde yer alan, 57 teşebbüse ait verilerin
tahmin içerdiği,
 BANVİT’ten elde edilen ve teşebbüslerin 2017 Mart ayı bakımından günlük kesim
miktarları ile kesim kapasitelerinin bulunduğu belgenin tahmini verilere
dayandığının belgede belirtildiği, bu tür bilgilerin kamuya açık kaynaklardan
kolaylıkla erişilebilecek veriler olduğu,
 18.07.2014 tarihli CP iç yazışmasına konu olan “We are doing export to eliminate
the surplus” ifadesindeki “we” zamiri ile kimlerden bahsedildiğinin belli olmaması
ve söz konusu davranışın süresinin de ortaya konulamaması sebebiyle, kartel
iddiasında kullanılmayacağı; ayrıca konu ile bağlantılı olarak 2014 yılına ilişkin
iktisadi verilerin ortaya konulmadığı,
 11.07.2016 tarihli CP iç yazışmasında rafların boş olduğu yönünde yapılan
tespitin sektöre mal edilemeyeceği, nitekim yakın tarihli 14.07.2016 tarihli
HASTAVUK ile bayisi arasında yapılan yazışmanın sektörde arz fazlasına işaret
ettiği, söz konusu yazışmanın CP özelindeki taleple bağlantılı olabileceği,
19-12/155-70

167/185

 CP’nin iç yazışması niteliğindeki notların rakiplere karşı kullanılırken birtakım
veriler ile desteklenmesi gerektiği,
 BESD-BİR Başkanı tarafından gönderilen e-postanın kişisel yorumdan ibaret
olduğu, söz konusu e-postadan teşebbüslerin yurt içi arzı kısma yolunda
politikalar izlediği çıkarımı yapmanın mümkün olmadığı,
 İhlal iddiasına yönelik olarak yalnızca ikincil delillere yer verilmiş olmasının, ihlalin
varlığını ortaya koymakta yetersiz olduğu,
 ŞENPİLİÇ’in fiyat ve arza yönelik politikalarını tek taraflı, bağımsız ve rasyonel
ticari sebeplere dayandırdığı,
 Dosya kapsamındaki iddiaların ve tespitlerin gerçeği yansıtmadığı, ŞENPİLİÇ’in
faaliyetlerinin rekabet hukukuna aykırılık arz etmediği,
 Piyasa oyuncularının zaman zaman birbirine benzeşen uygulamalarının beyaz et
sektörünün kendine özgü yapısından kaynaklandığı, değerlendirmelerde pazarın
yapısı ve işleyişi ile piliç etinin niteliğine ve arz-talep yapısına ilişkin özelliklerin
dikkate alınmadığı,
 BESD-BİR toplantılarında rekabeti kısıtlayıcı etki veya amaca yönelik herhangi
bir görüşmenin yapılmadığı, CP iç yazışmalarına yansıyan hususların
doğruluğunun BESD-BİR toplantılarına ait kayıtlardan teyit edilmediği, bu
bağlamda rakipler arasında olduğu iddia edilen rekabeti kısıtlayıcı nitelikteki
iletişimlerin açık ve tutarlı delillerle ortaya konulması gerektiği, kaldı ki Tablo 15
altında yer verilen BESD-BİR toplantı tarihlerinin bir kısmının gerçeği
yansıtmadığı,
 Fiyat listelerinin yürürlüğe girmesinden önce müşterilerle paylaşılmasının
müşterilerin doğru fiyatlandırma yapabilmesi ve maliyetlerini gözden geçirerek
siparişlerini revize etmeleri adına zorunlu olduğu, bu şekilde bayi, müşteri ve
şubelerin fiyat geçişi nedeniyle yaşayacakları belirsizliğin giderildiği, fiyat
listelerinin yürürlüğe girmeden önce bayilere gönderilmesinin rekabeti kısıtlayıcı
bir amaca hizmet etmediği,
 Bayilere gönderilen fiyat listelerinin geleceğe yönelik değil, cari fiyatlara ilişkin
olduğu; fiyat listelerinin gerek cari fiyatları ihtiva etmesi gerekse de nihai fiyatları
içermemesi sebebiyle rakipler arası uyumlu eyleme neden olacak bir etkiye sahip
olmadığı;
 ŞENPİLİÇ’in fiyat değişikliklerine ilişkin kararlarını tek taraflı ve ticari rasyonel
gerekçelere dayalı olarak aldığı, Tablo-18 altında verilen fiyat analizlerinden
görüleceği üzere, teşebbüs bazındaki zam oranlarının büyük oranda
benzeşmediği, ŞENPİLİÇ’in fiyatlandırma kararlarını arz-talep dengesine göre
aldığı, ŞENPİLİÇ’in BESD-BİR bünyesinde geleceğe yönelik fiyatlandırma
stratejileri veya stok bilgileri gibi rekabete duyarlı hassas bilgileri rakipleriyle
paylaşmadığı,
 Piliç etinin homojen bir ürün olduğu ve rakip teşebbüslerin maliyet yapılarının
büyük oranda benzeştiği, piyasanın oligopol bir yapıya sahip olduğu dikkate
alındığında, piyasada faaliyet gösteren üreticilerin ortalama fiyatlarının benzer bir
seyir izlemesinin olağan bir durum olduğu, fiyatların bayi, zincir mağaza ve şube
kanalı özelinde değişmesi sebebiyle yapılacak analizlerin dağıtım kanalları
bazında yapılmasının uygun olduğu, fiyatlarda yaşanan dalgalanmaların objektif
gerekçelere dayandığı,
19-12/155-70

168/185

 BESD-BİR Dernek Tüzüğü’nün 6. maddesi kapsamında temsilci üye sayısının
belirlenmesi amacıyla BESD-BİR ile paylaşılan verilerin önceki yıla ilişkin olduğu
ve söz konusu bilgilerin sonraki yılın 9. haftasında yayınlandığı dikkate
alındığında geçmiş tarihli veri niteliği taşıdığı ve bu nedenle herhangi bir
rekabetçi endişe doğurmadığı, bu verilerin geleceğe yönelik üretim planlamaları
hakkında öngörü sağlamasının mümkün olmadığı,
 07.03.2017 tarihli Belge 34’te yer alan ve teşebbüslerin 7., 8, ve 9. haftalardaki
performans bilgilerini gösteren verilerin geçmiş tarihli ve kamuya açık
kaynaklardan (ortak yetiştiriciler, premiks katkısı satan tedarikçiler, aşı ve ilaç
sağlayıcılar vs.) erişilebilecek bilgiler olduğu, EPEF verilerinin yanı sıra belgede
yer alan diğer verilerin de etkinlik artırıcı nitelikte olduğu,
 Teşebbüslerin ihracat politikalarındaki farklar gözetilmeksizin yurt içi fiyatlar ile
ihracat fiyatları karşılaştırılarak gerçekleştirilen değerlendirmelerin, ŞENPİLİÇ’in
gerçekleriyle uyuşmadığı
belirtilmiştir.
I.4.4.19. TAD PİLİÇ’in Savunması
(363) TAD PİLİÇ’in savunmalarında özetle,
 Soruşturma kapsamında yer alan teşebbüsler tüm Türkiye çapında hizmet
verirken TAD PİLİÇ’in Gaziantep ve Hatay ilinde faaliyet gösterdiği ve toplamda
beyaz et üretiminde sadece %0,3’lük bir pazar payına sahip olduğu, dolayısıyla
TAD PİLİÇ’in fiyatlarının Türkiye çapındaki fiyatlara etkisinin olmayacağı, bunun
yanı sıra -daha önce dosya kapsamında sunulan verilerden açıkça görüleceği
üzere- TAD PİLİÇ’in satışlarının çok büyük bir kısmının iç piyasaya piliç eti
üretiminden ziyade dış piyasaya canlı tavuk ihracatından ibaret olduğu,
 TAD PİLİÇ’in, BESD-BİR’e sektördeki gelişmelerden ve yasal düzenlemelerden
haberdar olabilmek amacıyla 2014 yılında üye olduğu, bununla birlikte 2017 yılı
sonunda üyelikten ayrıldığı, 19.10.2016 tarihli “Kanatlı Eti Sektörü Sorunları ve
Çözüm Önerileri” konulu toplantısı dışında BESD-BİR’in herhangi bir toplantısına
katılım sağlamadığı ve BESD-BİR toplantılarında alınan herhangi bir kararı
uygulamadığı,
 TAD PİLİÇ’te yapılan yerinde incelemede rekabeti engelleyici hususlar içeren
herhangi bir belge alınmadığı, dosya kapsamında da bu durumun teyit edildiği,
fiyatlandırma kararları bakımından TAD PİLİÇ’in herhangi bir uyumlu eylem
içinde bulunmadığı kabul edilmesine rağmen TAD PİLİÇ’in yurt içi arz miktarını
uyumlu eylem aracılığıyla kontrol ettiği yönündeki kanaatin, dosya kapsamındaki
tespitlerle çeliştiği
belirtilmiştir.
I.4.4.20.YEMSEL’in Savunması
(364) YEMSEL’in savunmalarında özetle,
 Teşebbüsün 02.12.2015 tarihinden beri kayyum yönetiminde olduğu, teşebbüsün
bu tarihten beri borca batık halde bulunduğu, ilgili dönemde tam kapasite
çalışılmadığı, teşebbüs üretim miktarının toplam arz içerisinde önemsiz bir paya
sahip bulunduğu ifade edilerek, YEMSEL’in yurt içi arz miktarını uyumlu
eylemlerle kontrol etmesini sağlayacak etkinliğe sahip olmadığı,
 Teşebbüsün üretim miktarının belirlenmesinde öncelikle ekonomik durumun
belirleyici olduğu, bunun dışında teşebbüsün rakipleri ile üretim miktarı
19-12/155-70

169/185

konusunda bir uyumlu eylem içerisinde bulunmadığı, 25.11.2009 tarih ve 09-
57/1393-362 sayılı Kurul kararında teşebbüsün 4054 sayılı Kanunun 4. maddesi
kapsamında bir ihlale taraf olmadığı yönündeki tespitin mevcut soruşturma
bakımından da göz önünde bulundurulması gerektiği, diğer taraftan teşebbüsün
rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama kastıyla hareket ettiğini gösteren ve
ihlali ortaya koyabilecek kesinlikte bir delilin bulunmadığı
belirtilmiştir.
I.4.4.21. Teşebbüslerin Savunmaları Çerçevesinde Genel Değerlendirme
I.4.4.21.1. Yurt içi Fiyat Düzeyinin Kontrol Edildiği İddiasına Yönelik Savunmalar
Hakkında Değerlendirme
(365) Soruşturma kapsamındaki teşebbüslere ait bütün piliç ortalama fiyat grafikleri
incelendiğinde ŞAHİN, TADPİLİÇ ve –verileri edinilemediği için karşılaştırması
yapılamayan- BAKPİLİÇ haricindeki tüm teşebbüslerin ortalama fiyatlarının uyum içinde
olduğu görülmektedir. Bu teşebbüslerden ŞAHİN ve TADPİLİÇ’te rakip fiyat listelerine
dair herhangi bir belge tespit edilmemiştir. BAKPİLİÇ’te bulunan bir adet belgede yer
alan rakiplere ait fiyatların ise gelecekte uygulanacak fiyatlar olup olmadığı
anlaşılamamıştır.
(366) Diğer taraftan, yukarıda sözü edilen üç teşebbüs haricindeki 16 teşebbüsün fiyatlarının
büyük ölçüde uyumlu hareket ettiği tespit edilmiş olsa da, bunlardan ASTAVUK,
BUPİLİÇ, PİLYEM, GARİP ve YEMSEL’de bulunan rakip fiyat listeleri ile fiyat analizlerini
içeren belgelerden bazılarının geçmiş tarihli rakip fiyat listelerine ilişkin olduğu
anlaşılmış, diğer liste ve analizlerin ise rakiplerin gelecekteki fiyatlama davranışlarını
içerip içermediği tespit edilememiştir.
(367) ŞAHİN, TADPİLİÇ ve BAKPİLİÇ ile birlikte yukarıda adı geçen beş teşebbüsün,
fiyatların konu edildiği herhangi bir rakipler arası toplantıya katıldığı da tespit
edilmediğinden sözü edilen sekiz teşebbüs hakkında yurt içi fiyat düzeyinin kontrol
edildiği iddiası ileri sürülmemiştir.
(368) Yurt içi fiyat düzeyinin kontrol edildiği iddiasına konu olan diğer teşebbüslerden EGE-
TAV’da yapılan yerinde incelemede ABALIOĞLU, BUPİLİÇ, GEDİK, KESKİNOĞLU ve
ŞENPİLİÇ’e ait fiyat listeleri elde edilmiştir. Söz konusu belgeler incelendiğinde, EGE-
TAV tarafından yapılan savunmada ifade edildiği gibi, GEDİK’e ait fiyat listelerinin
geçmiş veya güncel tarihli olduğu, ABALIOĞLU tarafından iletilen fiyat bilgilerinin ise
yalnızca bütün pilice ait olduğu, ayrıca bu iki teşebbüs tarafından EGE-TAV’a
gönderilen fiyat bilgilerinin aralarındaki civciv alış-verişi kapsamında paylaşıldığı
anlaşılmıştır. BUPİLİÇ ve KESKİNOĞLU listelerinin güncel listeler olduğu tespit edilmiş,
ŞENPİLİÇ’in fiyat listesinin gelecek fiyatlama davranışlarına dair olup olmadığı
anlaşılamamıştır. Ayrıca EGE-TAV’ın piliç fiyatlarının görüşüldüğü herhangi bir
toplantıya katıldığı da tespit edilmemiştir. Her ne kadar 09.03.2016 tarihli belgeden
sonra soruşturma kapsamındaki tüm teşebbüsler gibi EGE-TAV’ın da fiyat artışına gittiği
tespit edilmiş olsa da 15.07.2016 ve 12.10.2016 tarihli belgelerden sonra sektör
genelinde gözlenen fiyat listesi zamlarının EGE-TAV bakımından geçerli olmadığı
görülmüştür. EGE-TAV’ın anılan iki tarihte yaptığı liste fiyat değişiklikleri, sektör
genelinde gerçekleşen liste değişiklikleri ile uyumlu olmasa da, EGE-TAV ortalama
fiyatlarının söz konusu değişim dönemlerinde de soruşturma kapsamındaki diğer
teşebbüslerle büyük ölçüde uyumlu olduğu görülmüştür. Ancak ortalama fiyat
hareketlerindeki uyumun EGE-TAV ile diğer teşebbüsler arasındaki doğrudan veya
dolaylı bir iletişim veya bilgi değişiminden kaynaklandığını gösterir nitelikte bir tespit
bulunmadığından, yukarıda yer verilen değerlendirmeler de dikkate alındığında, yurt içi
fiyatların kontrolüne EGE-TAV’ın dahil olmadığı kanaatine ulaşılmıştır.
19-12/155-70

170/185

(369) Soruşturma kapsamındaki teşebbüslerden GEDİK’te diğer piliç eti üreticilerine ait
herhangi bir fiyat listesi tespit edilmemiştir. Anılan teşebbüsün ortalama fiyat
hareketlerinin soruşturma kapsamındaki diğer teşebbüslerle büyük ölçüde uyumlu
olduğu görülmüştür. 09.03.2016, 15.07.2016 ve 12.10.2016 tarihli belgelerden sonra
sektör genelinde görülen liste fiyatı artışlarının GEDİK tarafından da gerçekleştirildiği,
hatta 09.03.2016 ve 15.07.2016 tarihli belgelerde sözü edilen zam oranları ile zamlı
fiyata geçiş tarihlerinin GEDİK’in zam oranları ile geçiş tarihlerine uyduğu tespit
edilmiştir. Diğer taraftan, GEDİK’in fiyat hareketlerinin diğer teşebbüslerle arasındaki
doğrudan veya dolaylı bir iletişimden veyahut bilgi değişiminden kaynaklandığını
gösterir nitelikte bir tespitte bulunulamamıştır. Ayrıca GEDİK’in, savunmasında da ifade
edildiği gibi, piliç fiyatlarının görüşüldüğü herhangi bir toplantıya katıldığı yönünde bir
tespit bulunmamaktadır. Bu çerçevede, yurt içi fiyatların kontrolüne GEDİK’in dahil
olmadığı kanaatine ulaşılmıştır.
(370) Yurt içi fiyat düzeyinin kontrol edildiği iddiasına konu olan teşebbüslerden
KESKİNOĞLU’nda yapılan yerinde incelemede diğer piliç eti üreticilerine ait fiyat listeleri
bulunsa da bunların geçmiş tarihli olduğu tespit edilmiştir. KESKİNOĞLU’nun ortalama
fiyat hareketlerinin soruşturma kapsamındaki diğer teşebbüslerle büyük ölçüde uyumlu
olduğu görülmüştür. Ancak KESKİNOĞLU’nun ortalama fiyat hareketleri ile diğer
teşebbüslerin fiyat hareketleri arasındaki uyumun doğrudan veya dolaylı bir iletişimden
veyahut bilgi değişiminden kaynaklandığını gösterir nitelikte bir tespitte
bulunulamamıştır. KESKİNOĞLU’nun piliç fiyatlarının görüşüldüğü herhangi bir
toplantıya katıldığı yönünde bir tespit de bulunmamaktadır. 09.03.2016 tarihli belgeden
sonra soruşturma kapsamındaki tüm teşebbüsler gibi KESKİNOĞLU’nun da fiyat
artışına gittiği tespit edilmiş, ancak 15.07.2016 ve 12.10.2016 tarihli belgelerden sonra
sektör genelinde gözlenen fiyat listesi zamlarının KESKİNOĞLU bakımından geçerli
olmadığı, hatta teşebbüsün sözü edilen iki tarihten sonraki ilk fiyat listelerinde indirime
gittiği görülmüştür. Ayrıca birçok belgede, KESKİNOĞLU’nun içinde bulunduğu
ekonomik durumun bir yansıması olarak rakipleri ile rekabet edemediği anlaşılmıştır.
Teşebbüsün bu çerçevede yapmış olduğu savunmaların yerinde olduğu
değerlendirilerek, yurt içi fiyatların kontrolüne KESKİNOĞLU’nun dahil olmadığı
kanaatine ulaşılmıştır.
(371) Yurt içi fiyat düzeyinin kontrol edildiği iddiasına konu olan teşebbüslerden
HASTAVUK’ta yapılan yerinde inceleme kapsamında birçok rakip fiyat listesi elde
edilmiştir. Ayrıca ŞENPİLİÇ, ERPİLİÇ, BEYPİLİÇ ve ABALIOĞLU’nun geleceğe yönelik
fiyat listelerinin analiz edilerek HASTAVUK fiyat listelerinin oluşturulduğu anlaşılmıştır.
Anılan teşebbüsün ortalama fiyat hareketlerinin soruşturma kapsamındaki diğer
teşebbüslerle büyük ölçüde uyuştuğu görülmüş ancak bu uyumun HASTAVUK ile diğer
teşebbüsler arasındaki doğrudan veya dolaylı bir iletişimden kaynaklandığını gösterir
nitelikte bir tespitte bulunulamamıştır. HASTAVUK’un, savunmalarında da ifade edildiği
gibi, piliç fiyatlarının görüşüldüğü herhangi bir toplantıya katıldığı yönünde bir tespit
bulunmamaktadır. Ayrıca, teşebbüs tarafından yapılan savunmada, HASTAVUK’un
halen BESD-BİR üyesi olmadığı ileri sürülmektedir. Birçok belgeden HASTAVUK’un
diğer teşebbüslere göre fiyatlarının çok yüksek olması sebebiyle fiyat rekabetinde
bulunma konusunda zorluklar yaşadığı görülmüş, bu nedenlerle yurt içi fiyatların
kontrolüne HASTAVUK’un dahil olmadığı kanaatine ulaşılmıştır.
(372) Yurt içi fiyat düzeyinin kontrol edildiği iddiasına konu olan teşebbüslerden AKPİLİÇ’in
BESD-BİR bünyesinde yapılan 15.07.2016 tarihli toplantı dışında herhangi bir toplantıya
katılım sağlamadığı ve bu toplantıda da sözlü savunmada ifade edildiği üzere sadece
Sağlıklı Tavuk Bilgi Platformundan ayrıldığını belirttiği, ardından toplantıyı terk ettiği,
dolayısıyla, söz konusu teşebbüsün yurt içi fiyatların kontrolüne dahil olmadığı
kanaatine ulaşılmıştır.
19-12/155-70

171/185

(373) Diğer taraftan yurt içi fiyatların kontrol edildiği yönündeki kanaat ABALIOĞLU, BANVİT,
BEYPİLİÇ, CP, ERPİLİÇ ve ŞENPİLİÇ bakımından geçerliliğini korumaktadır. Zira bütün
piliç fiyatlarının anılan teşebbüsler arasındaki görüşmelere konu olduğunu gösteren
tespitler bulunmaktadır. Öncelikle adı geçen altı teşebbüsün de bütün piliç fiyatlarının
görüşme konusu olduğu anlaşılan 15.07.2016 tarihli toplantıya katıldıkları tespit
edilmiştir. Ayrıca 12.10.2016 tarihli belgeden de bütün piliç fiyatlarında yapılacak artışın
ABALIOĞLU ile ERPİLİÇ arasındaki bir görüşmeye konu olduğu anlaşılmaktadır. Bu iki
belge bütün piliç fiyatlarının rakipler arasında konuşulduğunu gösteren iletişim delilleri
olarak değerlendirilmektedir. Zira her iki tarihten sonra da ilgili belgelerde ifade edilen
fiyat hareketlerinin piyasada gözlemlendiği tespit edilmiştir. Ayrıca CP’den elde edilen
09.03.2016 tarihli belge -hangi teşebbüsler arasında fiyat konusunun görüşüldüğü
hakkında bilgi vermese de- fiyat artışlarının rakipler arasında konuşulduğunu
göstermektedir. Nitekim bu belgede sözü edilen zam oranı ile fiyat geçiş tarihlerinin
piyasada gerçekleşen fiyat hareketleri ile örtüştüğü tespitlerle ortaya koyulmuştur.
Yerinde incelemede elde edilen belgelerden, CP yöneticilerinin genellikle BESD-BİR
yönetim kurulu toplantılarına katılan teşebbüs temsilcileri ile görüştüğü anlaşılmıştır.
Dolayısıyla 09.03.2016 tarihli belgede geçen rakip teşebbüs yöneticilerinin de BESD-
BİR yönetim kurulu toplantılarına katılan yöneticiler olduğu değerlendirilmektedir.
(374) Adı geçen altı teşebbüsün 2016 yılı için pazar payları toplamının yaklaşık %61 olduğu,
bu nedenle de yurt içi fiyat düzeyini kontrol edebilecek güçte oldukları anlaşılmaktadır.
(375) Teşebbüslerce yapılan savunmalarda 15.07.2016 tarihli BESD-BİR toplantısından sonra
yapılan fiyat artışlarının diğer teşebbüslerle aynı olmadığı, liste fiyatlarının farklı olduğu,
liste fiyatları üzerinden rakip teşebbüslerin uyguladıkları fiyatların bilinemeyeceği ileri
sürülmüştür. Ancak belgelerden rakiplerin iskonto bilgilerine teşebbüslerin sahip olduğu,
rakip fiyat listesi üzerinden analizlerini gerçekleştirirken rakiplerin ıskonto oranlarını
ayrıntılı bir şekilde hesaba dahil ettikleri ve böylece rakiplerinin uygulayacağı net fiyata
dair hesaplama yapabildikleri tespit edilmiştir. Ayrıca 09.03.2016 ve 15.07.2016 tarihli
belgelerde geçen ortalama fiyat bilgilerinin piyasada gerçekleşen fiyat ortalamalarını
büyük ölçüde yansıttığı görülmüştür. Örneğin 09.03.2016 tarihli belgede bütün piliç fiyat
düzeyinin yaklaşık olarak 4,5 TL/kg olacağı belirtilirken yukarıda sözü edilen altı
teşebbüsün listelerindeki bütün piliç fiyatları 5,40 - 6,44 TL/kg aralığında ilan edilmiştir.
Ancak söz konusu teşebbüslerin fiyat ortalamalarının Mart 2016’da 4,36 ila 4,69 TL/kg
aralığında gerçekleştiği dolayısıyla belgede ifade edilen fiyat ortalaması ile piyasada
gerçekleşenlerin uyumlu olduğu anlaşılmıştır.
(376) Ayrıca 15.07.2016 tarihli belgede geçen ortalama fiyat beklentisi 4,7 - 4,8 TL/kg iken
sözü edilen altı teşebbüsün bütün piliç fiyat ortalamaları Temmuz 2016’da 4,66 TL/kg ila
4,99 TL/kg aralığında gerçekleşmiştir. Her ne kadar anılan tarihlerde BANVİT tarafından
zam yapılmamış olsa da ortalama fiyatının 4,89 TL/kg olarak gerçekleştiği görülmüştür.
Söz konusu teşebbüslerin anılan tarihlerdeki listelerinde bütün piliç 4,90 - 6,95 TL/kg
aralığında fiyatlanırken belgede sözü edilen ortalama fiyatların gerçekleşen fiyat
ortalamalarını büyük ölçüde yansıttığı anlaşılmıştır.
(377) Bu bilgiler çerçevesinde, teşebbüslerce ileri sürüldüğü gibi fiyat listelerine yapılan zam
oranlarının birbirine benzer olmasından ziyade, ortalama fiyat grafikleri dikkate
alındığında zam oranından bağımsız olarak adı geçen teşebbüslerin fiyat seyrinin aynı
olduğu görülmektedir.
(378) Teşebbüslerce yapılan savunmalarda, fiyat hareketlerindeki uyumun piliç eti piyasasının
yapısından, ürünlerin homojen niteliğinden ve bu nedenle de maliyet yapılarının
benzerliğinden kaynaklandığı ileri sürülmektedir. Ürünlerin büyük ölçüde homojen
olduğu ve maliyet yapılarının birbirine benzediği böyle bir durumda rakiplerin fiyatlama
davranışları en önemli rekabet unsuru haline gelmektedir. Üretim planlamasının sıkı,
19-12/155-70

172/185

maliyet yapısının benzer olduğu bir sektörde teşebbüslerin rakip fiyatlama
davranışlarına göre hareket etmesi doğal karşılanabilse de bu takibin fiyatlar piyasada
uygulanmaya başladıktan sonra gerçekleşmesi beklenmelidir. Ancak birçok belgeden
rakip fiyat listelerinin henüz uygulanmadan edinildiği ve daha da önemlisi rakip fiyat
listelerinin teşebbüslerin kendi listelerini oluşturmada önemli bir girdi olduğu
görülmüştür. Rakip fiyat listelerinin teşebbüslerin kendi fiyat listelerine girdi olarak
kullanıldığı görülen belgelerin hiçbirinde teşebbüslerin kendi talep yapılarını da dikkate
aldıklarını gösteren herhangi bir ifade veya analize rastlanmamaktadır.
(379) Gelecek tarihli rakip fiyat listelerinin bayiler tarafından pazarlık amacı ile gönderildiği
yönündeki savunmaları destekleyecek nitelikte herhangi bir belge teşebbüslerce
sunulamamıştır. HASTAVUK ve KESKİNOĞLU açısından bireysel olarak lehe
yorumlanabilecek bazı belgelerin sektörün tamamında fiyat rekabeti varmış gibi
savunmaya konu edilmesinin isabetli olmadığı değerlendirilmektedir. Ayrıca bayilerin
pazarlık etme amacıyla fiyat listelerini gönderdiği yönündeki savunmaya delil teşkil ettiği
iddiası ile bazı teşebbüsler tarafından savunma kapsamında sunulan e-posta iletileri ise
ilgili belgelerin soruşturma açıldıktan sonraki döneme ilişkin olması nedeniyle dikkate
alınmamıştır. Dolayısıyla teşebbüslerce yapılan savunmaların, ihlal kanaatini
değiştirecek nitelikte olmadığı değerlendirilmektedir.
I.4.4.21.2. Yurt içi Arz Düzeyinin Kontrol Edildiği İddiasına Yönelik Savunmalar
Hakkında Değerlendirme
(380) Üretim planlamalarına dair bilgi değişimine kanıt olarak değerlendirilen belgelerden
CP’de bulunan 07.09.2015 tarihli (Belge 34) (haftalık civciv giriş sayıları ve piliç kesim
adetlerini gösteren) belge ile 10.03.2017 tarihli (Belge 48) (haftalık civciv giriş sayıları ve
piliç kesim adetlerini gösteren) belgenin, ayrıca BANVİT’te bulunan Mart 2017’ye ait
üretim verilerinin yer aldığı Belge 18’in piyasada gerçekleşen durumu yansıtmadığı,
belgelerdeki verilerin anılan teşebbüsler tarafından yapılan tahminlere dayandığı,
dolayısıyla rakipler arası bilgi değişimini gösterir nitelikte bulunmadıkları ileri
sürülmüştür. Diğer yandan, teşebbüslerce CP’den elde edilen 10.01.2016 tarihli
belgenin (Belge 35) (57 teşebbüse ilişkin 2014 ve 2015 yılı üretim bilgilerini gösteren)
yem üretim miktarlarının tahminine ilişkin olduğu ve tabloda yer alan teşebbüslerin
tamamının yem üreticisi olduğu belirtilmiştir.
(381) Teşebbüslerce yapılan savunmalar ve sunulan veriler dikkate alındığında, haftalık civciv
giriş sayıları ve piliç kesim adetleri ile Mart 2017 üretim bilgilerini gösteren belgelerdeki
verilerin birkaç teşebbüs için yaklaşık sonuçlar verdiği görülse de birçok teşebbüsün
verisinin belgelerdeki verilerden önemli derecede sapma gösterdiği anlaşılmıştır. Ayrıca,
söz konusu belgelerin benzerlerinin başka teşebbüslerde tespit edilememiş olması ve
bunlara ilişkin olarak rakipler arası bilgi değişimini gösteren herhangi bir delil elde
edilememiş olması da dikkate alındığında sözü edilen belgelerdeki verilerin adı geçen
teşebbüslerin tahminlerine dayandığı yönündeki savunmalar güçlenmektedir. Bu
çerçevede, sözü edilen belgelerin üretim planlarına dair bilgi değişimini gösteren temel
belgeler olarak değerlendirilmesinin yerinde olmayacağı kanaati oluşmuştur. Diğer
yandan, 57 teşebbüse ilişkin 2014 ve 2015 yılı üretim bilgilerini gösteren belgenin de
piliç eti üretimine ilişkin olmadığı yönündeki savunma kabul edilmektedir.
(382) Piliç eti sektöründe yurt içi üretim düzeyinin rakipler arasındaki görüşmelere konu
edilmesinin kaçınılması gereken bir davranış olduğu değerlendirilmektedir. Diğer
yandan Grafik-5 ve Grafik-6’da verilen kapasite kullanım oranlarında yaşanan
düşüşlerin sektördeki genel mevsimsellik etkisinden kaynaklandığı, yurt içi arz düzeyinin
ve ihracat konularının görüşüldüğü BESD-BİR toplantılarının gerçekleştiği tarihlerde -
Grafik-11’de görüldüğü üzere- ihracat miktarlarında ciddi bir değişim bulunmadığı, bu
19-12/155-70

173/185

nedenlerle arzın Türkiye genelinde kısıtlanlandığı yönünde kesin bir kanaat oluşturmak
için yeterli delile ulaşılamadığı değerlendirilmektedir.
I.4.4.21.3. Ege Bölgesi Entegreler Bünyesinde Arzın Kontrol Edildiği İddiasına
Yönelik Savunmalar Hakkında Değerlendirme
(383) Bu bölümde üretim verilerinin Ege Bölgesi’nde faaliyet gösteren teşebbüsler arasında
paylaşılması yoluyla arzın kontrölüne yönelik bilgi paylaşımında bulunmak suretiyle
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin ihlal edildiği iddiasına ilişkin yapılan savunmalar
hakkında değerlendirmelere yer verilecektir.
(384) Yurt içi arz seviyesinin kontrolüne yönelik olarak değerlendirilen belgelerden Ege
Bölgesi Entegreler Toplantılarına ilişkin olarak teşebbüslerce yapılan savunmalarda, bu
toplantıların biyogüvenlik konularının görüşülmesi için gerçekleştirildiği, bu toplantılar
kapsamında paylaşılan verilerin verimlilik ve biyogüvenlik ile alakalı olduğu, bu konudaki
belgelerde geçen “ortak bölgelerde civciv girişlerinin birbirlerine yaklaştırılması”
şeklindeki ifadenin tamamen salgın hastalıklarla mücadele amacıyla alınması gereken
önlemler kapsamında kullanıldığı ileri sürülmektedir.
(385) Yerinde incelemelerde elde edilen belgelerin birçoğunda “civciv girişi” ifadesinin
kümeslerde yetiştirilmeye başlayan civciv sayısını ifade etmek için kullanıldığı
görülmekle beraber “ortak bölgelerde civciv girişlerinin birbirlerine yaklaştırılması”
şeklindeki ifadenin teşebbüslerce açıklandığı gibi “biyogüvenlik amacıyla civciv giriş
tarihlerinin birbirine yaklaştırılması” şeklinde anlaşılması da mümkündür. Dolayısıyla
teşebbüslerin bu çerçevede yaptığı savunmaların kabul edilmesi gerektiği kanaatine
varılmıştır.
(386) Diğer taraftan, söz konusu toplantılara katılan teşebbüslerin rakipleri ile üretim verimliliği
ve biyogüvenlik ile alakalı verileri paylaştığı görülmekle birlikte civciv giriş sayılarını ve
piliç kesim miktarlarını da paylaştığı belgelerden açıkça anlaşılmaktadır. Yalnızca
verimliliğe dair verilerin paylaşılmış olması herhangi bir rekabetçi endişe ortaya
çıkaracak nitelikte değilken bu verilere civciv giriş sayılarının ve piliç kesim sayılarının
da eklenmesi verileri paylaşan teşebbüslerin rakiplerinin üretim planlamalarını ayrıntıları
ile hesaplayabilmesine imkan vermektedir.
(387) Bu verilerin teşebbüslerin üretim müdürleri ve teknik personelleri arasında paylaşılıp
satış ve pazarlama bölümlerine iletilmediği, bu nedenle rekabete aykırı olmadığı
yönündeki savunmaların ise kabul edilmesinin mümkün olmadığı değerlendirilmektedir.
Dolayısıyla, Ege Bölgesi Entegreler Toplantıları kapsamında ABALIOĞLU, BANVİT,
CP, EGE-TAV, GEDİK ve KESKİNOĞLU bakımından oluşan ihlal kanaati geçerliliğini
korumaktadır.
I.4.4.21.4. Diğer Hususlar
(388) Teşebbüs savunmalarında Önaraştırma ve Soruşturma sürecinde sürelere uyulmadığı
yönünde iddialar bulunmaktadır. Mevcut soruşturmaya esas teşkil eden önaraştırmanın
yapılmasına 15.05.2017 tarih ve 17-16/241-M sayı ile karar verilmiştir. Söz konusu
önaraştırma için raportörler, Başkanlık Makamının 09.06.2017 tarih ve 7203 sayılı
Olur’ları ile 12.06.2017’den itibaren görevlendirilmiş olup, hazırlanan 11.07.2017 tarihli
ve 2017-3-31/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu ve ekleri Kurulun 19.07.2017 tarihli ve 17-
23 sayılı toplantısında görüşülmüştür. Bu itibarla önaraştırmanın 4054 sayılı Kanun'un
40. maddesinin üçüncü fıkrasında öngörülen süre içerisinde tamamlandığı
görüldüğünden, belirtilen iddianın yerinde olmadığı anlaşılmaktadır. 4054 sayılı
Kanun’un 41. maddesi “Önaraştırma raporunun Kurula teslimini takip eden 10 gün
içinde, Kurul elde edilmiş olan bilgileri değerlendirerek karar vermek üzere toplanır ve
soruşturma açılmasına veya açılmamasına karar verir” hükmünü amir olmakla birlikte,
19-12/155-70

174/185

geçmiş Danıştay kararları uyarınca 4054 sayılı Kanun’un Kurul için düzenlediği
incelemeye ve önaraştırma sürecini sonuçlandırmaya yönelik sürelerin düzenleyici
süreler olduğu değerlendirilmektedir. Nitekim konuya ilişkin olarak Danıştay 13.
Dairesi’nin 04.11.2003 tarih, 2001/1632 E., 2003/4243 K. sayılı kararı ile Danıştay 10.
Dairesi’nin 04.11.2003 tarih, 2001/1629 E., 2003/4241 K. sayılı kararında “…
soruşturulan olayın niteliği ve önemi gözönüne alındığında soruşturma sürecine hız
kazandırmak, Kurulun işleri süratli karara bağlamasını sağlamak amacıyla getirilen ve iç
uygulamaya yönelik bu 10 günlük sürenin aşılması dava konusu Kurul kararını
sakatlayan ve bu haliyle sonuca etki eden bir husus olarak görülmemiştir …” ifadelerine
yer verilmiştir. Söz konusu soruşturmaya ilişkin Soruşturma Bildirimi, Kurumun
21.07.2017 tarih ve 9362 sayılı yazısı ile taraflara tebliğ edilmiş ve taraflardan 30 gün
içinde birinci yazılı savunmalarını göndermeleri talep edilmiştir. 4054 sayılı Kanun’un
43. maddesinde yer alan “Kurul, başlattığı soruşturmaları, soruşturmaya başlanması
kararının verildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ilgili taraflara bildirir ve tarafların ilk
yazılı savunmalarını 30 gün içinde göndermelerini ister” hükmü uyarınca soruşturma
bildirimin de belirtilen zaman aralığında yapıldığı görülmektedir.
(389) Savunmalarda BESD-BİR’in teşebbüs birliği olmadığı yönünde bir iddia bulunmaktadır.
BESD-BİR’in internet sayfasında yer alan “Üyeler” başlıklı bölümde, hakkında
soruşturma açılan teşebbüslerin BESD-BİR üyesi olduğu görülmekte olup; üyeleri
“teşebbüs” konumunda bulunan BESD-BİR’in “teşebbüs birliği” olarak nitelendirilmesi
önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır. Nitekim Kurulun daha önce piliç eti
sektöründe yürüttüğü soruşturma sonunda alınan 2009 Beyaz Et Kararı’nda da “4054
sayılı Kanun’un ‘Tanımlar’ başlıklı 3. maddesinde teşebbüs birliği, teşebbüslerin belirli
amaçlara ulaşmak için oluşturduğu tüzel kişiliği haiz ya da tüzel kişiliği olmayan her türlü
birlik olarak tanımlanmıştır. Tanımda yer verilen ‘birlik’ kavramı 4054 sayılı Kanun’un
amaçlarıyla da uyumlu olarak özellikle seçilmiş ve belli tipteki birliklerle
sınırlandırılmadan genel anlamda kullanılmıştır. Bu kapsamda Besd-Bir’in, yukarıda
belirtilen amaçlara ulaşmak amacıyla beyaz et üretimi ve damızlıkçılık alanlarında
iktisadi faaliyette bulunan 29 teşebbüsün biraraya gelerek oluşturdukları kar amacı
gütmeyen, tüzel kişiliği haiz bir ‘teşebbüs birliği’ olarak değerlendirilmesi gerektiği
konusunda tereddüt bulunmamaktadır.” ifadelerine yer verildiği görülmektedir.
(390) Savunmalarda teşebbüslerce CP yöneticisi tarafından kendi üstlerine raporlanan
bilgilerin gerçeği yansıtmadığı ileri sürülse de söz konusu iletilerin içeriğinde yer alan
bilgilerin piyasa verileri ile uyuştuğu tespit edilmiştir. İlgili belgelerdeki fiyat artışlarına
dair notların piyasa verileri ile uyumlu olduğu, BESD-BİR toplantı içeriklerini yansıttığı
kanaatine varılmıştır. Dolayısıyla, soruşturma kapsamındaki teşebbüslerin CP yöneticisi
tarafından yazılan notları itibarsızlaştırmaya yönelik savunmalarının isabetli olmadığı
değerlendirilmektedir.
(391) Yurt içi fiyat düzeyinin kontrol edildiği ve bu yolla 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin
ihlal edildiği yönündeki kanaatin oluşmasına neden olan görüşmelerin önemli bir
bölümünün BESD-BİR yönetim kurulu toplantılarında gerçekleşmiş olması, bu
toplantılara BESD-BİR yöneticilerinin de katılım sağlamış olmaları dikkate alındığında
dosya kapsamında BESD-BİR’e atfedilen yurt içi fiyat düzeyinin kontrol edilmesinde
kolaylaştırıcı rol oynadığı yönündeki kanaat geçerliliğini korumaktadır.
(392) Diğer taraftan, TADPİLİÇ’in birinci yazılı savunmasında, satışlarının ağırlıklı olarak yurt
dışına olduğu bilgisi verilmiş, ancak anılan teşebbüs tarafından sunulan satış verilerinin
tamamının yurt içi satışlara ilişkin olduğu görülmüştür. Birinci yazılı savunmalardan
sonra çeliştiği tespit edilen bu bilgilerin düzeltilmesi için teşebbüs yetkilileri ile
görüşülmüş, ancak satış verileri üzerinde ilgili teşebbüs tarafından bir düzeltme
yapılmamıştır. Bu çerçevede, ilgili verileri düzeltmemiş olmasına rağmen ikinci yazılı
19-12/155-70

175/185

savunmasını önceki savunması ile paralel oluşturan teşebbüse, soruşturma
kapsamında yanlış ve yanıltıcı bilgi vermesi nedeniyle 4054 sayılı Kanun’un 16.
maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca idari para cezası verilmesi
gerekmektedir.
(393) Savunmalarda zamanaşımı nedeniyle idari para cezasının belirlenmesinde tekerrürün
ağırlaşıtırıcı unsur olarak kullanılamayacağı iddia edilmektedir. 5326 sayılı Kabahatler
Kanunu’nun 20. maddesine göre “Soruşturma zamanaşımının dolması halinde
kabahatten dolayı kişi hakkında idarî para cezasına karar verilemez. Soruşturma
zamanaşımı süresi; a) Yüzbin Türk Lirası veya daha fazla idarî para cezasını gerektiren
kabahatlerde beş,(…) yıldır.(…) (3) Nispî idarî para cezasını gerektiren kabahatlerde
zamanaşımı süresi sekiz yıldır.”
(394) 04.01.2016 tarih ve 16-02/44-14 sayılı Ege Çimento kararında, 5326 sayılı Kabahatler
Kanunu’nda yer alan sekiz yıllık zamanaşımı süresinin Ceza Yönetmeliği’ndeki tekerrür
kuralları uygulanırken de esas alınabileceği, böylece teşebbüslerin tekerrür nedeniyle
sınırsız bir süre cezanın ağırlaştırılması tehdidi altında olmalarının önüne geçilebileceği
sonucuna ulaşılmıştır. Bu çerçevede, ilgili kararda ihlale konu eylemin başladığı tarihten
sekiz yıl geriye gidilerek, bu süre içerisindeki, ihlal tespiti yapılmış olan Kurul kararları
tekerrüre esas alınmış, daha öncekiler ise dikkate alınmamıştır. 09.06.2016 tarihli, 16-
20/326-146 sayılı kararda da aynı yaklaşım çerçevesinde değerlendirme yapılmıştır.
(395) 25.11.2009 tarihli, 09-57/1393-362 sayılı piliç eti kararında ABALIOĞLU, BANVİT,
BEYPİ, CP, ERPİLİÇ, KESKİNOĞLU, Pak Tavuk Gıda San. ve Tic. A.Ş. - Şeker Piliç ve
Yem San. ve Tic. A.Ş. ve ŞENPİLİÇ’e 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin ihlali
nedeniyle idari para cezası verildiğinden, ABALIOĞLU, BANVİT, BEYPİ, CP, ERPİLİÇ,
KESKİNOĞLU ve ŞENPİLİÇ’e tekerrür hükmünün uygulanması gerektiği kanaatine
varılmıştır.
I.4.5. İdari Para Cezasının Tespitine İlişkin Değerlendirme
(396) Dosya kapsamında hakkında soruşturma yürütülen bazı teşebbüslere, fiyat düzeyini
birlikte belirlemek ve/veya “Ege Bölgesi Entegreler Toplantıları” çerçevesinde arzın
kontrolüne yönelik bilgi paylaşımında bulunmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4.
maddesini ihlal etmeleri nedeniyle idari para cezası verilmesi gerektiği sonucuna
ulaşılmıştır.
(397) Bu kapsamda;
 BESD-BİR’in 09.03.2016 - 21.07.2017 tarihleri arasında yurt içi fiyatlandırma
kararlarının uyumlaştırılmasına yol açan eylemlere zemin hazırladığı, bu yolla
ilgili pazardaki rekabete aykırı davranışlar bakımından kolaylaştırıcı rol oynadığı,
 ABALIOĞLU’nun 09.03.2016 - 23.05.2017 tarihleri arasında fiyat düzeyini birlikte
belirlemek ve Ege Bölgesinde arzın kontrolüne yönelik bilgi paylaşımında
bulunmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği, 2009 Beyaz Et
Kararı’nda da rekabete aykırı anlaşmanın tarafı olduğunun tespit edildiği,
 BANVİT’in 09.03.2016 - 23.05.2017 tarihleri arasında fiyat düzeyini birlikte
belirlemek ve Ege Bölgesinde arzın kontrolüne yönelik bilgi paylaşımında
bulunmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği, 2009 Beyaz Et
Kararı’nda da rekabete aykırı anlaşmanın tarafı olduğunun tespit edildiği,
 BEYPİLİÇ’in 09.03.2016 – 21.07.2017 tarihleri arasında fiyat düzeyini birlikte
belirlemek suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği ve 2009 Beyaz
Et Kararı’nda da rekabete aykırı anlaşmanın tarafı olduğunun tespit edildiği,
19-12/155-70

176/185

 CP’nin 09.03.2016 – 21.07.2017 tarihleri arasında fiyat düzeyini birlikte
belirlemek ve Ege Bölgesinde arzın kontrolüne yönelik bilgi paylaşımında
bulunmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği, 2009 Beyaz Et
Kararı’nda da rekabete aykırı anlaşmanın tarafı olduğunun tespit edildiği,
 EGE-TAV’ın 29.03.2016 – 23.05.2017 tarihleri arasında Ege Bölgesinde arzın
kontrolüne yönelik bilgi paylaşımında bulunmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4.
maddesini ihlal ettiği,
 ERPİLİÇ’in 09.03.2016 – 21.07.2017 tarihleri arasında fiyat düzeyini birlikte
belirlemek suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği, 2009 Beyaz Et
Kararı’nda da rekabete aykırı anlaşmanın tarafı olduğunun tespit edildiği,
 GEDİK’in 29.03.2016 – 23.05.2017 tarihleri arasında Ege Bölgesinde arzın
kontrolüne yönelik bilgi paylaşımında bulunmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4.
maddesini ihlal ettiği,
 KESKİNOĞLU’nun 29.03.2016 – 23.05.2017 tarihleri arasında Ege Bölgesinde
arzın kontrolüne yönelik bilgi paylaşımında bulunmak suretiyle 4054 sayılı
Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği,
 ŞENPİLİÇ’in 09.03.2016 – 21.07.2017 tarihleri arasında fiyat düzeyini birlikte
belirlemek suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği, 2009 Beyaz Et
Kararı’nda da rekabete aykırı anlaşmanın tarafı olduğunun tespit edildiği,
 AKPİLİÇ, ASTAVUK, BAKPİLİÇ, BUPİLİÇ, GARİP, HASTAVUK, PİLYEM,
ŞAHİN, TAD PİLİÇ ve YEMSEL’in fiyat düzeyini birlikte belirlemek veya Ege
Bölgesinde arzın kontrolüne yönelik bilgi paylaşımında bulunmak eylemlerine
katılmadığı ve 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal etmediği,
sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanı sıra;
 BAKPİLİÇ’in soruşturma kapsamında talep edilen bilgileri temin etmemesi
nedeniyle anılan teşebbüse 4054 sayılı Kanun’un 16. maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendi uyarınca idari para cezası verilmesi,
 TAD PİLİÇ’in soruşturma kapsamında yanlış ve yanıltıcı bilgi vermesi nedeniyle
anılan teşebbüse 4054 sayılı Kanun’un 16. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi
uyarınca idari para cezası verilmesi
gerekmektedir.
(398) Bu çerçevede ABALIOĞLU, BANVİT, BEYPİLİÇ, CP, EGE-TAV, ERPİLİÇ, GEDİK,
KESKiNOĞLU ve ŞENPİLİÇ’e, fiyat düzeyini birlikte belirlemek ve/veya Ege Bölgesinde
arzın kontrolüne yönelik bilgi paylaşımında bulunmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4.
maddesini ihlal etmeleri nedeniyle, BESD-BİR’e de, rekabeti kısıtlayıcı davranışları
kolaylaştırıcı eylemleri ile 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal etmesi nedeniyle aynı
Kanun’un 16. maddesi uyarınca idari para cezası uygulanması gerekmektedir.
(399) 4054 sayılı Kanun’un 16. maddesinin üçüncü fıkrasında “Bu Kanun’un 4, 6 ve 7 nci
maddelerinde yasaklanmış davranışlarda bulunanlara, ceza verilecek teşebbüs ile
teşebbüs birlikleri veya bu birliklerin üyelerinin nihai karardan bir önceki mali yıl sonunda
oluşan veya bunun hesaplanması mümkün olmazsa nihai karar tarihine en yakın mali yıl
sonunda oluşan ve Kurul tarafından saptanacak olan yıllık gayri safi gelirlerinin yüzde
onuna kadar idarî para cezası verilir” hükmüne yer verilmiştir. Bu nedenle teşebbüslerin
2018 yılı sonunda oluşan ve Kurul tarafından belirlenen yıllık gayri safi gelirleri
üzerinden idari para cezası uygulanmıştır.
19-12/155-70

177/185

(400) Bu noktada dosya kapsamında ilgili coğrafi pazarın Türkiye olarak belirlenmiş olduğu,
Ege Bölgesi’nde arzın kontrolüne yönelik ihlalin Türkiye pazarını ilgilendirdiği ve
temelde benzer rekabetçi zararlar ortaya çıkardığı dikkate alınarak, teşebbüslere, 4054
sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal etmeleri gerekçesiyle tek bir idari ceza verilmesi
yeterli görülmüştür. Ceza Yönetmeliği’nin 4. maddesinin ilk fıkrası uyarınca, para cezası
belirlenirken, öncelikle temel para cezası ardından varsa ağırlaştırıcı ve hafifletici
unsurlar uygulanarak nihai para cezası tespit edilmektedir. Temel para cezasının
tespitine ilişkin hususlar Ceza Yönetmeliği’nin 5. maddesinde düzenlenmektedir. Anılan
maddenin ilk fıkrasında, temel para cezasının belirlenmesi bakımından “karteller” ve
“diğer ihlaller” şeklinde bir ayrım yapılmıştır. Dosya kapsamında sektörün genel
özellikleri dikkate alınarak ihlale konu uygulamaların Ceza Yönetmeliği çerçevesinde
diğer ihlaller kapsamında olduğu kanaatine varılmıştır.
(401) Ceza Yönetmeliği’nin 5. maddesinin ilk fıkrasında, diğer ihlaller için temel para cezası
hesaplanırken ihlalde bulunan teşebbüslerin Kurul tarafından saptanacak olan yıllık
gayri safi gelirlerinin binde beşi ile yüzde üçü arasında bir oranın esas alınması gerektiği
düzenlenmiştir. Anılan maddenin ikinci fıkrasında ise birinci fıkrada yazılı oranların
belirlenmesinde ilgili teşebbüslerin veya teşebbüs birliklerinin piyasadaki gücü, ihlal
neticesinde gerçekleşen veya gerçekleşmesi muhtemel zararın ağırlığı gibi hususların
dikkate alınacağı hükmüne yer verilmiştir.
(402) Ceza Yönetmeliği’nin 5. maddesinin üçüncü fıkrasına göre temel para cezasının
belirlenmesinde dikkate alınacak diğer bir unsur ise ihlalin süresi olup aynı maddenin
birinci fıkrasına göre belirlenen oran, bir yıldan uzun, beş yıldan kısa süren ihlallerde
yarısı oranında artırılmaktadır. ABALIOĞLU, BANVİT, BEYPİLİÇ, CP, EGE-TAV,
ERPİLİÇ, GEDİK, KESKİNOĞLU ve ŞENPİLİÇ’in 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini
ihlal eden eylemlerinin yukarıda yer verildiği üzere her teşebbüs için bir yıldan uzun beş
yıldan kısa sürdüğü tespit edildiğinden temel para cezasına esas oran olarak belirlenen
%0,5 oranı yarısı kadar artırılarak temel para cezası %0,75 olarak tespit edilmiştir.
(403) Diğer taraftan Ceza Yönetmeliği’nin 6. maddesi kapsamında temel para cezasının
ağırlaştırılmasını gerektiren haller düzenlenmektedir. Ceza Yönetmeliğinin 6.
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde ağırlaştırıcı hallerden ihlalin tekerrürü halinde
temel para cezasının yarısından bir katına kadar artırılacağı ifade edilmektedir. Bu
çerçevede 25.11.2009 tarihli, 09-57/1393-362 sayılı Kurul kararında idari para cezası
verilen ABALIOĞLU, BANVİT, BEYPİLİÇ, CP, ERPİLİÇ ve ŞENPİLİÇ açısından
tekerrür hükmü dikkate alınarak, temel para cezası yarısı oranında artırılmış böylelikle
%1,125 oranına ulaşılmıştır.
J. SONUÇ
(404) 19.07.2017 tarih, 17-23/369-M sayılı ve 31.05.2018 tarih, 18-17/300-M sayılı Kurul
kararları uyarınca yürütülen soruşturma ile ilgili olarak düzenlenen Rapor’a ve Ek
Görüş’e toplanan delillere, yazılı savunmalara, sözlü savunma toplantısında yapılan
açıklamalara ve incelenen dosya kapsamına göre;
1. a)
 Abalıoğlu Yem-Soya ve Tekstil Sanayi A.Ş.,
 Banvit Bandırma Vitaminli Yem Sanayi A.Ş.,
 Beypi Beypazarı Tarımsal Üretim Paz. San. ve Tic. A.Ş.,
 CP Standart Gıda San. ve Tic. A.Ş.,
 Ege-Tav Ege Tarım Hayvancılık Yat. Tic. ve San. A.Ş.,
 Er Piliç Entegre Tavukçuluk Üretim Pazarlama ve Tic. A.Ş.,
 Gedik Tavukçuluk ve Tarım Ürünleri Tic. San. A.Ş.,
19-12/155-70

178/185

 Keskinoğlu Tavukçuluk ve Damızlık İşl. San. Tic. A.Ş.
 Şenpiliç Gıda San. A.Ş.’nin
fiyat düzeyini birlikte belirlemek ve/veya Ege Bölgesinde arzın kontrolüne yönelik
bilgi paylaşımında bulunmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal
ettiğine OYÇOKLUĞU ve Kurul Üyesi Hasan Hüseyin ÜNLÜ’nün farklı gerekçesi
ile,
b) Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneğinin, rekabeti kısıtlayıcı
davranışları kolaylaştırıcı eylemleri ile 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal
ettiğine OYÇOKLUĞU ile
2. Bu nedenle, 4054 sayılı Kanun’un 16. maddesinin üçüncü fıkrası ve “Rekabeti
Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hakim Durumun Kötüye
Kullanılması Halinde Verilecek Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik”in
a) 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi, ikinci fıkrası ve üçüncü fıkrasının (a)
bendi uyarınca 2018 yılı sonunda oluşan ve Kurul tarafından belirlenen yıllık gayri
safi gelirlerinin takdiren, %0,75’i oranında olmak üzere,
- Ege-Tav Ege Tarım Hayvancılık Yat. Tic. ve San. A.Ş.’ye (…..) TL
- Gedik Tavukçuluk ve Tarım Ürünleri Tic. San. A.Ş.’ye (…..) TL
- Keskinoğlu Tavukçuluk ve Damızlık İşl. San. Tic. A.Ş.’ye (…..) TL
- Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneğine (…..) TL
b) 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi, ikinci fıkrası, üçüncü fıkrasının (a) bendi
ve 6. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca 2018 yılı sonunda oluşan ve
Kurul tarafından belirlenen yıllık gayri safi gelirlerinin takdiren, %1,125 oranında
olmak üzere,
 Abalıoğlu Yem-Soya ve Tekstil Sanayi A.Ş.’ye (…..) TL
 Banvit Bandırma Vitaminli Yem Sanayi A.Ş.’ye (…..) TL
 Beypi Beypazarı Tarımsal Üretim Paz. San. ve Tic. A.Ş.’ye (…..) TL
 CP Standart Gıda San. ve Tic. A.Ş.’ye (…..) TL
 Er Piliç Entegre Tavukçuluk Üretim Pazarlama ve Tic. A.Ş.’ye (…..) TL
 Şenpiliç Gıda San. A.Ş.’ye (…..) TL
idari para cezası verilmesine OYÇOKLUĞU ile,
3.
a) Ak Piliç Tic. Ltd. Şti.’nin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal etmediğine,
dolayısıyla adı geçen teşebbüse idari para cezası verilmesine yer olmadığına
OYÇOKLUĞU ile,
b)
 As Tavukçuluk Tarım İşl. San. ve Tic. Ltd. Şti.,
 Bakpiliç Entegre Tavukçuluk A.Ş.,
 Bupiliç Entegre Gıda San. Tic. A.Ş.,
 Garip Tavukçuluk Gıda ve Yem San Tic. A.Ş.,
 Hastavuk Gıda Tarım Hayvancılık San. ve Tic. A.Ş.,
 Pilyem Gıda Tarım Sanayi ve Ticaret A.Ş.,
 Şahin Tavukçuluk Yem Gıda İnşaat San. ve Tic. A.Ş.,
 Tad Piliç Fenni Yem San. ve Tic. Ltd. Şti.,
 Yemsel Tavukçuluk Hayvancılık Yem Hammaddeleri San. ve Tic. A.Ş.’nin
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal etmediklerine, dolayısıyla adı geçen
teşebbüslere idari para cezası verilmesine yer olmadığına OYBİRLİĞİ ile,
19-12/155-70

179/185

4. Bakpiliç Entegre Tavukçuluk A.Ş.’nin soruşturma kapsamında talep edilen bilgileri
temin etmemesi nedeniyle anılan teşebbüse 4054 sayılı Kanun’un 16. maddesinin
birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca 2018 yılı gayri safi gelirlerinin binde biri oranında
olmak üzere (…..) TL idari para cezası verilmesine OYBİRLİĞİ ile,
5. Tad Piliç Fenni Yem San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin soruşturma kapsamında yanlış ve
yanıltıcı bilgi vermesi nedeniyle anılan teşebbüse 4054 sayılı Kanun’un 16.
maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca 2018 yılı gayri safi gelirlerinin binde
biri oranında olmak üzere (…..) TL idari para cezası verilmesine OYBİRLİĞİ ile
gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu
açık olmak üzere, karar verilmiştir.

19-12/155-70

180/185

Rekabet Kurulunun 13.03.2019 Tarih ve 19-12/155-70 Sayılı Kararına
KARŞI OY GEREKÇESİ

(1) Az sayıda oyuncunun bulunduğu ve aktörlerin birbirlerinin davranışlarını izleyebildiği
şeffaf oligopol piyasalarda rakiplerin tek taraflı olarak birbirlerinin kararlarına akıllıca
ayak uydurmaları olarak da tanımlanan oligopolistik bağımlılığın 4054 sayılı Kanunun 4.
maddesine aykırılık teşkil ettiğinden bahsedilemeyecektir. Başka bir deyişle oligopol
pazarlarda gözlenen paralel fiyat artışları her zaman rekabeti kısıtlama amacı veya
etkisi olan bir anlaşma, uyumlu eylem veya teşebbüs birliği kararına
dayanmayabilmekte, kâr elde etmeyi amaçlayan teşebbüslerin birbirlerinin kararlarına
akıllıca ayak uydurmalarının bir sonucu olarak ortaya çıkabilmektedir.
(2) Dosya konusu soruşturma kapsamında elde edilen bilgi ve belgelerden, teşebbüslerin
bayilerden elde ettikleri ve işin mahiyeti itibarıyla güncel kabul edilmesi gereken rakip
fiyat listelerini kendi fiyat listelerinin en önemli girdisi haline getirdikleri ve rakip listeler
üzerinde analizler yaptıkları anlaşılmaktadır. Bu kapsamda BESD-BİR yönetim
kurulunda da temsil edilen ve pazar payı bakımından sektörde büyük olan ŞENPİLİÇ,
ERPİLİÇ, BEYPİLİÇ ve ABALIOĞLU gibi teşebbüslerin fiyat listelerinin diğer
teşebbüslerce daha fazla dikkate alındığı ve özellikle bu büyük oyuncuların fiyat
listelerinin, kendi fiyat listelerini belirlemek için beklendiği anlaşılmaktadır.
(3) Piliç eti 7-10 gün içinde satılması ve tüketilmesi gereken bir üründür. Teşebbüslerin yurt
içi satışlarının yaklaşık olarak yarısı bütün piliç olarak yapıldığı için piliç etinin
fiyatlandırılmasında bütün piliç fiyatı temel alınmaktadır. Bütün piliç fiyatı değişmese
dahi teşebbüslerce “denge fiyatlama” olarak adlandırılan parça ürün fiyatlarındaki
değişim nedeniyle hemen her haftaya varabilen sıklıkla fiyat listelerinin değiştiği, bu fiyat
listelerinin de bazen bir iki gün önce bayilere gönderildiği görülmüştür. Sektörün
işleyişine bakıldığında bayilere ulaşan bu fiyat listeleri güncel fiyat listesi olarak kabul
edilebilecektir. Münhasır bayilik sisteminin bulunmadığı yani hemen hemen tüm
teşebbüslere ait ürünler aynı bayilerde satıldığı için de bu fiyat listeleri bayilerde
toplanmakta ve yukarıda bahsedilen şeffaf oligopol pazar ve bu pazarın yine bahsedilen
neticeleri ortaya çıkmaktadır.
(4) Piliç eti pazarındaki üretim ve satış faaliyetlerinin %90’dan fazlasını gerçekleştiren
teşebbüslerin üye olduğu BESD-BİR sektör sorunlarının ele alındığı en geniş katılımlı
platformdur. Sektörün büyük bir kısmını bir araya getiren BESD-BİR toplantılarının
teşebbüslerce fiyatları ve piyasa koşullarını birlikte belirlemek amacıyla yapıldığını
söylemek çok mümkün değildir. Şöyle ki, BESD-BİR toplantılarında hemen her ay bir
araya gelen (2016 yılında 10 toplantı yapılmıştır.) teşebbüslerin piyasayı ve rakiplerini
sıkı bir şekilde takip ettiklerine dair çok sayıda iç yazışma yapmalarının bir anlamı
yoktur. Zaten sık sık bir araya gelen kişilerin bu toplantılarda fiyat konuştuğunu kabul
etmemiz halinde; bu iç yazışmaların, sahadaki bayilerden bilgi toplamaya yönelik
gayretlerin ve bunların raporlamalarının boşuna iş gücü kaybı anlamına gelmesi gerekir
ki bu da ticari hayatın olağan akışına aykırı düşecektir. Ayrıca Ocak 2015 ile Temmuz
2017’ye kadar ki süreçte ortalama 4 TL olan fiyatların 6 TL seviyelerine yükseldiği ve
bunun özellikle döviz kuru artışıyla ve girdi maliyetleriyle açıklanabildiği, piliç eti
fiyatlarının piknik sezonu olan temmuz ve ağustos aylarında arz talep dengesi
çerçevesinde arttığı, yine kurban bayramında ise aşağı düştüğünün verilerle ortaya
konduğu hususlar birlikte değerlendirildiğinde, teşebbüslerin BESD-BİR toplantılarında
fiyat konuştuklarına ve piyasa koşullarını birlikte belirlediklerine yönelik ihlal tespiti için
dosya kapsamında bulunan ve özellikle de CP’de ele geçen delillerden çok daha
fazlasına ihtiyaç bulunmaktadır.
19-12/155-70

181/185

(5) Teşebbüslerce, zaten mali açıdan zor durumda olan CP firmasının yetkilisinin üstlerini
yanıltmak gayesiyle hayali raporlamalar yaptığı yönünde savunmalar yapılmıştır. CP’de
elde edilen tablo ve değerlendirme notlarında yer alan bilgilerin gerçek verilerle
uyuşmadığı diğer teşebbüslerin sunduğu bilgi belgelerden açıkça anlaşılmaktadır. Bu
nedenle CP firmasının iç yazışma niteliğindeki tablo ve raporları, otel toplantı notları
şüpheli hale gelmiştir. Şüpheden sanık yararlanır ilkesi çerçevesinde, bu delillerin diğer
teşebbüsler aleyhine kullanılması hukuka aykırı olacaktır kanaatindeyim. CP’de ele
geçen şüpheli bilgi ve belgeler dışında diğer teşebbüslerde bulunan tüm belgeler zaten
aynı bayilerde satılan ürünler sebebiyle son derece şeffaf hale gelen piyasa verilerinin
takibine ilişkin iç yazışma niteliğindeki notlar ve raporlamalar kapsamındadır.
(6) Bu nedenle, pazarda fiyat ve arz düzeyinin, arz talep dengesi dışında, teşebbüslerin
fiyat ve/veya arz düzeyi konusunda rekabeti kısıtlayıcı davranışlar içinde olmalarından
kaynaklandığına dair yeterli delil bulunmadığı gerekçesiyle ihlal olmadığı kanaatiyle
kararın birinci maddesine ilişkin çoğunluk görüşüne katılmıyorum.

Adem BİRCAN
Kurul Üyesi

19-12/155-70

182/185

13.03.2019 tarih, 19-12/155-70 sayılı Karara ilişkin karşı/faklı görüş

Aşağıda yer verilen gerekçe ve açıklamalarla, Rekabet Kurulu’nun ilgili kararının sonuç
bölümünün;
 1 (a) maddesine, teşebbüslerin Türkiye genelinde fiyat düzeyinin yanı sıra arz
düzeyini de birlikte belirleyerek 4054 sayılı Kanun’u ihlal ettikleri kanaatiyle
çoğunluk görüşüne faklı bir gerekçe ile katılıyorum.
 2. maddesine, Türkiye genelinde fiyat düzeyinin belirlenmesinin kartel niteliği
taşıması nedeniyle temel para cezasına esas oranın %2 olarak belirlenmesi
gerektiği, ayrıca Ege Bölgesinde arzın kontrolüne yönelik bilgi değişiminin
Türkiye genelinde fiyat düzeyinin birlikte belirlenerek 4054 sayılı Kanun’un ihlal
edilmesinden ayrı bir ihlal teşkil ettiği ve ayrı bir idari para cezası uygulanması
gerektiği kanaatiyle çoğunluk görüşüne katılmıyorum.
 3 (a) maddesine, Ak Piliç Tic. Ltd. Şti.’nin dosya konusu iddialar bakımından
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği kanaatiyle çoğunluk görüşüne
katılmıyorum.

Türkiye genelinde fiyat düzeyinin yanı sıra, arz düzeyinin de birlikte belirlenmesi
Dosya konusu iddia ve tespitlerden birisini, Türkiye genelinde fiyat düzeyinin belirli bir
seviyede tutulması ya da yükseltilmesi amacıyla, ilgili teşebbüsler arasında rekabete
aykırı olarak cereyan eden görüşmeler teşkil etmektedir. Dosyada yer alan söz konusu
iddia ve tespitle ilgili çok sayıda belge incelendiğinde, kimi zaman fiyatların konuşulduğu
ve uygulanacak fiyatlar konusunda uzlaşıya varıldığı, kimi zaman da yurt içi fiyatlar
üzerindeki rekabetçi baskıyı azaltmak gayesiyle ihracata yönelik politika ve eylemlerin
ve arza ilişkin hususların da konuşulduğu ve bu yönde bilgi değişiminde bulunulduğu ve
bazı kararlar alındığı anlaşılmaktadır. Arz ve ihracat konularının konuşulmasındaki
amacın, yurt içi fiyatları istenilen düzeye çekmek olduğu belgelerde de açıkça ifade
edilmektedir. Aşağıda buna ilişkin bazı belgelerden örnek alıntılara yer verilmektedir:
Belge-32’de; toplantıda konuşulan hususlardan birinin ihracat olduğu; bu çerçevede
Türkiye’deki piliç eti üreticilerinin, yurt içi arz fazlasını bertaraf etmek için -herhangi bir
kar beklemeksizin- ihracata yöneldiğinin ve dolayısıyla her bir şirketin üretim planını -hiç
ihracat yapmayacakmış gibi- gözden geçirmesi gerektiğinin kabul edildiği
anlaşılmaktadır.
Belge-41’de; son dönemde Irak’tan gelen talepte bir artış yaşandığı ve söz konusu
artışın yurt içi piyasa fiyatlarını olumlu yönde etkilemesinin beklendiği ifadesi yer
almaktadır.
Belge-43’de; 2016 yılı Ocak-Eylül dönemini kapsayacak şekilde, Türkiye’deki toplam
piliç eti üretim verilerinin paylaşıldığı; buna göre, 2015 yılının aynı dönemine kıyasen,
2016 yılında üretimin %3 oranında azaldığı; bu durumun piyasa fiyatlarını olumlu yönde
etkilediği ve bütün piliç fiyatının 4,75 TL/kg tutarına yükseldiği; BESD-BİR üyelerinin
Cuma günü bir toplantı gerçekleştireceği; CP Başkan Yardımcısı (…..)’in Aralık ayında
ve 2017 yılının ilk çeyreğinde daha iyi bir piyasa yapısı beklediği; BESD-BİR toplantısı
akabinde yeni gelişmeleri aktarmayı planladığı görülmektedir.
19-12/155-70

183/185

Belge-44’de; CP Başkan Yardımcısı (…..)’in rakip teşebbüs yöneticilerinden elde ettiği
bazı bilgileri aktardığı; buna göre, 2016 yılının dokuz aylık piliç eti üretimi verileri dikkate
alındığında, 2015 yılının aynı dönemine kıyasen, üretimde %2,2 oranında bir azalma
yaşandığı; 2016 yılının on aylık piliç eti ihracat verileri dikkate alındığında, 2015 yılının
aynı dönemine kıyasen, ihracatta %10,34 oranında bir azalma yaşandığı; ihracat ana
piyasasının (%59 oran ile) Irak olduğu, fakat 2016 yılında ihracat miktarının %8,24
oranında azaldığı; katılımcıların ortak kanısının, 31 Aralık itibarıyla 2016 yılı toplam piliç
eti üretiminin %3 oranında azalması yönünde olduğu; piliç eti üretiminin nispeten düşük
olması ve piliç etine Irak’tan talep olması nedeniyle, yılın son çeyreğinde -daha önceki
son çeyreklere nazaran- piliç eti fiyatlarında ilk kez bir artış yaşandığı; hâlihazırdaki
ihracat fiyatının (…..)$/ton olduğu ve yurt içi piliç eti fiyatlarını bu seviyede tutmak için
ihracat yapmaya devam edilmesi gerektiği yönünde karar alındığı; pençe talebi ve buna
bağlı olarak ihracatının iyi durumda olduğu ve tavuk pençe fiyatının (…..)$/ton civarında
olduğu; piyasadaki ana oyuncuların piliç eti piyasasına yönelik olarak finansal
performanslarından memnun olduğu … ifadeleri yer almaktadır.

Esasen Kurul Kararının 239. paragrafında;
“Bu bilgiler ve Yatay İşbirliği Anlaşmaları Hakkında Kılavuzda yer alan açıklamalar
çerçevesinde piliç eti pazarında rekabetçi belirsizlikleri ortadan kaldıran bilgilerin;
rakiplerin fiyatlama davranışlarının öğrenilmesine imkan vermesi ve rakiplerin kısa
vadeli stok durumları hakkında bilgi vermesi nedeniyle güncel ve ileri tarihli fiyat listeleri,
zam miktarları, müşterilere uygulanacak prim ve iskonto oranları; teşebbüslerin üretim
stratejileri ile planlarını ortaya koyması bakımından damızlık ve civciv giriş sayıları;
teşebbüslerin güncel üretim bilgilerinin hesabına imkan vermesi nedeniyle piliç kesim
adetleri ile kısa sürede satılması gerektiği için rakiplerce bilinmesinin satış stratejilerine
etki edecek teşebbüslere ait stok durumları, üretim bilgileri, kapasite kullanım oranları,
kesim yaşı (gün), ortalama kesim ağırlığı (OCA), yem dönüşüm oranı (FCR), civciv ölüm
oranı (mortalite), Avrupa Verimlilik Endeksi (EPEF) ve pilicin bir günde kazandığı
ortalama ağırlık (GCAA) (gram/gün) verilerinin rekabete duyarlı hassas bilgiler olduğu
kanaatine varılmaktadır.”
tespit ve ifadeleriyle, piliç etinin arzına ilişkin bilgilerin görüşülmesinin ve
paylaşılmasının sorun teşkil ettiği kabul edilmektedir.

Bu itibarla, Türkiye genelinde fiyat düzeyinin birlikte belirlenmesinin yanı sıra arz
düzeyinin de ilgili teşebbüslerce birlikte belirlenerek 4054 sayılı Kanun’un ihlal edildiği
düşüncesindeyim.

Fiyat düzeyinin birlikte belirlenmesinin kartel niteliği taşıması ve iki farklı ihlal
türü için iki farklı para cezası uygulanması gerektiği
Kurul kararının sonuç bölümünün 1(a) maddesinde, sayılan teşebbüslerin “fiyat düzeyini
birlikte belirlemek ve/veya Ege Bölgesinde arzın kontrolüne yönelik bilgi paylaşımında
bulunmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği” sonucuna varılmış
olmakla birlikte, yine kararın sonuç bölümünün 2. maddesinde tek bir cezaya
hükmedilmiş ve niteliği itibarıyla ihlal, diğer ihlal kategorisinde değerlendirilmiştir.
İlk olarak fiyat düzeyinin teşebbüsler tarafından birlikte belirlenmesi olarak tanımlanan
ihlalin diğer ihlal olarak değil, kartel olarak tanımlanması gerektiği düşüncesindeyim.
Zira Para Cezalarına İlişkin Yönetmeliğin Tanımlar başlıklı 3. maddesinin (ç) bendinde
kartel; “Fiyat tespiti, müşterilerin, sağlayıcıların, bölgelerin ya da ticaret kanallarının
19-12/155-70

184/185

paylaşılması, arz miktarının kısıtlanması veya kotalar konması, ihalelerde danışıklı
hareket konularında, rakipler arasında gerçekleşen, rekabeti sınırlayıcı anlaşma ve/veya
uyumlu eylemler” olarak tanımlanmıştır. Dosyada yer alan çok sayıda belgeden
anlaşılacağı üzere, fiyat düzeyinin birlikte belirlenmesi olarak tanımlanan ihlal, bilgi
değişimi düzeyinde kalmadığı, bu hususta kararlar alındığı ve uygulamaya geçirildiği
sabittir.
Diğer yandan Ege Bölgesinde arzın kontrolüne yönelik bilgi paylaşımında bulunmak
olarak tespit ve tarif edilen ihlalin; etkisi, kapsamı, tarafları, coğrafi pazarı, niteliği ve
kronolojik süreci bakımından, Türkiye genelinde fiyat düzeyinin birlikte belirlenmesi
olarak tarif edilen ihlalden faklı olduğu, bu itibarla Para Cezalarına İlişkin Yönetmeliğin
4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca, bu ihlal bakımından ayrı bir idari para
cezası uygulanması gerektiğini düşünmekteyim.

Ak Piliç Tic. Ltd. Şti.’nin ihlale katılımı
AKPİLİÇ’in, özellikle arz kontrolüne ilişkin bilgi paylaşımında bulunduğu ve bazı
toplantılara iştirak ettiği, dosyada yer alan belgelerden anlaşılmaktadır.
Örneğin Belge-32’de: İstanbul Divan Otel’de gerçekleştirilen BESD-BİR toplantısında
görüşülen önemli hususların aktarıldığı; söz konusu toplantıya CP, BEYPİLİÇ,
ŞENPİLİÇ, ERPİLİÇ, KESKİNOĞLU, ABALIOĞLU, GEDİK ve AKPİLİÇ’in yöneticilerinin
katıldığı; toplantıda konuşulan hususlardan birinin ihracat olduğu; bu çerçevede
Türkiye’deki piliç eti üreticilerinin, yurt içi arz fazlasını bertaraf etmek için -herhangi bir
kar beklemeksizin- ihracata yöneldiğinin ve dolayısıyla her bir şirketin üretim planını -hiç
ihracat yapmayacakmış gibi- gözden geçirmesi gerektiğinin kabul edildiği
anlaşılmaktadır.
Buna göre AKPİLİÇ’in de 4054 sayılı Kanunun 4. maddesini ihlal ettiği kanaatindeyim.

Hasan Hüseyin ÜNLÜ
Kurul Üyesi

19-12/155-70

185/185

13.03.2019 tarih, 19-12/155-70 sayılı Karara ilişkin karşı/faklı görüş

Aşağıda yer verilen gerekçe ve açıklamalarla, Rekabet Kurulu’nun ilgili kararının sonuç
bölümünün 2. maddesinde ki , Türkiye genelinde fiyat düzeyinin belirlenmesinin kartel
niteliği taşıması nedeniyle temel para cezasına esas oranın %2 olarak belirlenmesi
gerektiği, ayrıca Ege Bölgesinde arzın kontrolüne yönelik bilgi değişiminin Türkiye
genelinde fiyat düzeyinin birlikte belirlenerek 4054 sayılı Kanun’un ihlal edilmesinden
ayrı bir ihlal teşkil ettiği ve ayrı bir idari para cezası uygulanması gerektiği kanaatiyle
çoğunluk görüşüne katılmıyorum.
Fiyat düzeyinin birlikte belirlenmesinin kartel niteliği taşıması ve iki farklı ihlal
türü için iki farklı para cezası uygulanması gerektiği
Kurul kararının sonuç bölümünün 1(a) maddesinde, sayılan teşebbüslerin “fiyat düzeyini
birlikte belirlemek ve/veya Ege Bölgesinde arzın kontrolüne yönelik bilgi paylaşımında
bulunmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği” sonucuna varılmış
olmakla birlikte, yine kararın sonuç bölümünün 2. maddesinde tek bir cezaya
hükmedilmiş ve niteliği itibarıyla ihlal, diğer ihlal kategorisinde değerlendirilmiştir.
Kurul kararında belirtilen fiyat düzeyinin teşebbüsler tarafından birlikte belirlenmesi
olarak tanımlanan ihlalin diğer ihlal olarak değil, kartel olarak tanımlanması
gerekmektedir. Zira Para Cezalarına İlişkin Yönetmeliğin Tanımlar başlıklı 3.
maddesinin (ç) bendinde kartel; “Fiyat tespiti, müşterilerin, sağlayıcıların, bölgelerin ya
da ticaret kanallarının paylaşılması, arz miktarının kısıtlanması veya kotalar konması,
ihalelerde danışıklı hareket konularında, rakipler arasında gerçekleşen, rekabeti
sınırlayıcı anlaşma ve/veya uyumlu eylemler” olarak ifade edilmiştir. Dosyada yer alan
çok sayıda ki farklı belgelerden de görüldüğü üzere, söz konusu şirketlerin fiyat
düzeyinin birlikte belirlenmesi olarak tanımlanan ihlali, bilgi değişimi düzeyinde
kalmadığı, bu hususta beraber müşterek kararlar alındığı ve bu kararların uygulamaya
geçirildiği sabittir. Bu yönüyle birlikte iş yapma eylemi kartel olarak nitelenip cezanında
sınırı ilgili yönetmelik gereğince temel para cezasının esas oranının %2 olması
gerekmektedir. Bu yönüyle Kurul Kararının bu hükmüne katılmamaktayım.
Diğer yandan Ege Bölgesinde arzın kontrolüne yönelik bilgi paylaşımında bulunmak
olarak tespit ve tarif edilen ihlalin; etkisi, kapsamı, tarafları, coğrafi pazarı, niteliği ve
kronolojik süreci bakımından, Türkiye genelinde fiyat düzeyinin birlikte belirlenmesi
olarak tarif edilen ihlalden faklı olduğu, bu itibarla Para Cezalarına İlişkin Yönetmeliğin
4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca, bu ihlal bakımından ayrı bir idari para
cezası uygulanması gerekmekteyken tek para ceza uygulanması kararına da
katılmamaktayım.

Mehmet Ayan
Kurul Üyesi

Full & Egal Universal Law Academy