Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 12-46/1398-471
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Mersin Limanından kara ve deniz yolu ile konteyner taşımacılığı yapan teşebbüslerin taşımacılık hizmet bedelini belirledikleri iddiası
Karar Tarihi: 27.09.2012

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2012-4-247 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 12-46/1398-471
Karar Tarihi : 27.09.2012
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Prof. Dr. Metin TOPRAK, Doç. Dr. Mustafa ATEŞ,
İsmail Hakkı KARAKELLE, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR
B. RAPORTÖRLER : Metin HASSU, Bahar ERSOY
C. BAŞVURAN : SM Saraylı İç Dış Pet. Ürün. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.
(Ekonomi Bakanlığı kanalıyla)
Konya Organize Sanayi Bölgesi T. Ziyaeddin Akbulut Cad. No:19
42300 Selçuklu/Konya
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILANLAR : - Arkas Denizcilik ve Nakliyat A.Ş. Mersin Şubesi
Yenimahalle 119. Cad. 5309 Sok. Mahmut Torun Ticaret Merkezi
K:11 33050 Mersin
- Denizer Ticaret ve Taşımacılık Ltd. Şti.
Kültür Mah. Atatürk Cad. 4316. Sok. Arman Apt. No:3 K:1 D:2
Mersin
- Efor Uluslararası Taş. İnş. Taah. Pet. Ürün. Oto Yedek Parçaları
San. Tic. Ltd. Şti.
Camişerif Mah. 5217 Sok. Kurt İş Hanı K:1 Mersin
- Maersk Denizcilik A.Ş. Mersin Şubesi
Yenimahalle 119. Cad. 5309 Sok. Mahmut Torun Ticaret Merkezi
K:7 33050 Mersin
- MSC Gemi Acenteliği A.Ş. Mersin Şubesi
Yeni Mah. İsmet İnönü Blv. No:66 Prestij Plaza K:3 33050
Akdeniz/Mersin
- Turkon Konteyner Taşımacılık ve Denizcilik A.Ş. Mersin Şubesi
Yenimahalle İsmet İnönü Blv. Klas Plaza B Blok K:12 No:22
Akdeniz/Mersin
- Ufuk Nakliyat ve Taahhüt Petrol Ürünleri Ticaret Ltd. Şti.
Çay Mah. Nakliyeciler Sit. No:16 33260 Mersin
(1) E. DOSYA KONUSU: Mersin Limanından kara ve deniz yolu ile konteyner taşımacılığı
yapan teşebbüslerin taşımacılık hizmet bedelini belirledikleri iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle;
- Suriye’de son dönemde yaşanan gelişmeler neticesinde Suriye kara yolunun kapanması ve
Irak kara yolunun ise uzun zamandan beri güvenli olmaması sebebiyle, güney illerimizdeki ve
Anadolu’daki birçok firmanın Mersin Limanı’ndan ihracat yapmayı tercih ettiği, bu durumun
Liman’da aşırı bir şekilde yığılma ve izdihama neden olduğu, bunu fırsat bilen Liman
işçilerinin greve gittiği, bu durumun ürünlerini zamanında teslim edemeyen firmaların
müşterilerini kaybetmesine ve gemilerin Liman’a uğramamasına neden olduğu,
12-46/1398-471
2/4
- Mersin Limanı’ndaki aşırı talebi gören armatörlerin Ortadoğu limanlarına gidecek konteyner
ücretlerini beş katına kadar çıkarttığı; örneğin 2012 yılının Ocak ayında Mersin-Dammam
Limanları arası 900 ABD Doları iken, halihazırda bu rakamın -liman lokal masrafları ve kara
nakliyeleri masrafları hariç- 1600 ABD Doları tutarında olduğu,
- Mersin Limanı’nda bulunan konteyner nakliye firmalarının her yıl kendi aralarında toplanıp
bir yediemine 100.000 TL tutarında bir senet vererek, çevre illerdeki müşterilerine tek fiyat
vermeyi taahhüt ettikleri; örneğin Konya-İstanbul arasında (700 km) nakliye ücretinin
piyasada 850 TL+KDV tutarında olmasına rağmen, Mersin Limanı’ndaki nakliye firmalarının
Konya-Mersin arası (360 km) için nakliye ücretini 1200 TL+KDV olarak belirlediği, bununla
birlikte söz konusu nakliye firmalarının, diğer illerden gelen nakliye firmalarını Mersin
Limanı’na sokmadığı,
- Yeni düzenleme sonucu, SGS ve Bureau Veritas denetim firmalarının devreye girmesi
neticesinde gümrüklerde yapılan kontrollerde TSE, CE, ISO vb. belgeleri mevcut olmayan
malların gümrük kapılarından geçişinin yasaklandığı, söz konusu durumun ise gümrük
kapılarında uzun kuyrukların oluşmasına neden olduğu
iddia edilmektedir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 19.06.2012 tarih ve 4991 sayı ile giren başvuru
üzerine hazırlanan 20.06.2012 tarih ve 2012-4-247/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu 04.07.2012
tarihli Kurul toplantısında görüşülmüş ve önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. Söz
konusu karar uyarınca düzenlenen 19.09.2012 tarih ve 2012-4-247/ÖA sayılı Önaraştırma
Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; başvuru konusu iddialar ile ilgili olarak soruşturma
açılmasına gerek bulunmadığı görüşüne yer verilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. İlgili Pazar
(2) İnceleme konusu iddialar çerçevesinde, ilgili ürün pazarı “kara ve deniz yolu ile yapılan
konteyner taşımacılık hizmetleri pazarı”, ilgili coğrafi pazar ise “Mersin Limanı çıkışlı ve varışlı
kara ve deniz yolu güzergâhları” olarak tespit edilmiştir.
I.2. Yapılan Tespitler ve Değerlendirme
I.2.1. Deniz Yolu ile Konteyner Taşımacılığı Yapan Teşebbüslerin Ortadoğu Limanlarına
Gidecek Yüklerin Navlun Bedellerini Artırdığı İddiası
(5) Başvuruda, Mersin Limanı’nda deniz yolu ile konteyner taşımacılığı hizmeti veren
teşebbüslerin, Suriye’de yaşanan siyasi olaylar neticesinde artan talep karşısında Ortadoğu
limanlarına gidecek yüklerin navlun bedellerini beş katına kadar artırdığı iddia edilmiştir. Söz
konusu iddia çerçevesinde, haklarında önaraştırma yürütülen teşebbüslerin 4054 sayılı
Kanun’un 4. maddesini ihlal edip etmedikleri incelenmiştir.
(6) Önaraştırma kapsamında görevli raportörlerce, deniz yolu ile konteyner taşımacılığı hizmeti
veren teşebbüslerde yapılan yerinde incelemelerde 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi
anlamında ihlal teşkil edebilecek herhangi bir belgeye rastlanmamıştır. Ayrıca, dosya
mevcudu bilgilerden, deniz yolu taşımacılığı yapan teşebbüslerin, son bir yıl içinde
uyguladıkları aylık navlun bedellerinin birbirinden oldukça farklı olduğu ve navlun bedellerinin
%500’ler oranında arttığı yönündeki iddiaların aksine ortalama %20-50’ler düzeyinde değişen
oranlarda arttığı ve birbirinden farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.
(7) Diğer yandan, gerek Mersin Liman İşletmesi yetkilileri ile yapılan görüşmelere, gerekse
Liman’dan alınan 2011-2012 yılları konteyner işlem hacmi verilerine göre, Suriye’de yaşanan
siyasi olaylar neticesinde Mersin Limanı’ndan yapılan taşımacılıkta göreceli bir artış olduğu
tespit edilmiştir. Ayrıca, Mersin Liman İşletmesi yetkililerince, konteyner elleçleme hacmi
12-46/1398-471
3/4
bakımından Suriye’deki sorunlardan kaynaklanan oransal artışın Mersin Limanı’nın toplam iş
hacminde küçük bir paya sahip olduğu ifade edilmiştir. Yine teşebbüsler tarafından da son bir
yıl içinde Suriye’de yaşanan çatışmalar sebebiyle Ortadoğu’ya yapılan kara yolu
taşımacılığının olumsuz etkilendiği, deniz yolu taşımacılığında bir talep artışı yaşandığı ve bu
durumun da navlun bedellerinde bir artışa neden olduğu belirtilmiştir. Bununla birlikte,
teşebbüsler tarafından, navlun bedellerinde artış yaşanmasının diğer sebepleri arasında yakıt
fiyatlarındaki artışlar, Avrupa Birliği’nin ekonomik durumunun kötüye gitmesi nedeniyle Türk
ihracatçıların başta Ortadoğu ülkeleri olmak üzere yeni alternatifler araması, Ortadoğu ve
Arap ülkelerinde yaşanan siyasi olaylar neticesinde bölgedeki risk nedeniyle sigorta
primlerinde yaşanan artışlar, işçi ücretleri ve gemi giderlerinin değişmesi/yükselmesi, ABD
Doları’nın Türk Lirası karşısında %2 ila %8 arasında değer kaybetmesi ve 2011 yılının Eylül
ayından 2012 yılının Haziran ayına kadar ortalama %8 oranında enflasyon olması sayılmıştır.
(8) Bu çerçevede, Suriye’de yaşanan siyasi olaylar neticesinde Mersin Limanı’ndan yapılan
taşımacılıkta uygulanan navlun bedellerinde talep artışına paralel bir artış gözlendiği, ancak
teşebbüsler tarafından uygulanan navlun ücretlerinin birbirinden farklılık gösterdiği, her bir
teşebbüsün bağımsız olarak ekonomik koşullar çerçevesinde navlun bedellerini belirlediği
kanaatine ulaşılmıştır.
I.2.2. Kara Yolu ile Konteyner Taşımacılığı Yapan Nakliye Firmalarının Aynı Fiyattan
Taşımacılık Hizmeti Vermeyi Taahhüt Ettikleri ve Diğer İllerden Gelen Nakliye
Firmalarını Mersin Limanı’na Sokmadıkları İddiası
(9) Başvuruda, Mersin’de faaliyet gösteren ve kara yolu ile konteyner taşımacılığı yapan nakliye
firmalarının her yıl kendi aralarında toplanıp bir yediemine senet vererek, çevre illerdeki
müşterilere aynı fiyattan taşımacılık hizmeti vermeyi taahhüt ettikleri ve diğer illerden gelen
nakliye firmalarını Mersin Limanı’na sokmadıkları iddia edilmektedir.
(10) Önaraştırma kapsamında, raportörlerce söz konusu teşebbüslerde yapılan yerinde
incelemelerde 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi anlamında ihlal teşkil edebilecek herhangi bir
belge bulunmamıştır. Bununla birlikte, ilgili teşebbüslerden alınan fatura örneklerinin
incelenmesi sonucunda, gerek Mersin-Konya gerekse Mersin-Kayseri illeri arasında
uygulanan nakliye ücretlerinin birbirinden farklı olduğu ve bir önceki yıla oranla nakliye
ücretlerinde genel olarak bir artış yaşandığı tespit edilmiştir. Teşebbüslerin yetkilileri de
önceki yıldan bu yana Mersin Limanı’ndan Anadolu’daki şehirlere yapılan konteyner
taşımacılığı ücretlerinde ortalama olarak (…..) oranında bir artış yaşandığını teyit etmişler,
ancak nakliye ücretlerindeki artışın motorin fiyatlarındaki artışa paralel olarak değiştiğini ifade
etmişlerdir. Yetkililer ayrıca, piyasada yaşanan yoğun rekabet sonucu nakliye ücretlerinin
maliyetleri karşılamadığını, hatta çoğu zaman T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme
Bakanlığı tarafından belirlenen taban fiyatların altında kaldığını belirtmişlerdir.
(11) Söz konusu bilgi ve belgeler değerlendirildiğinde, Mersin’de kara yolu ile taşımacılık hizmeti
veren 60’ın üzerinde firma olduğu, teşebbüslerce uygulanan nakliye ücretlerinin birbirinden
farklılık arz ettiği ve piyasada yoğun bir rekabetin yaşandığı dikkate alınarak, hakkında
önaraştırma yapılan teşebbüslerin 4054 sayılı Kanun’u ihlal etmedikleri kanaatine varılmıştır.
(12) Başvuruda yer alan diğer bir iddia ise, Mersin dışından gelen nakliye firmalarının Mersin
Limanı’na sokulmadığına ilişkindir. Bu bağlamda, Mersin Liman İşletmesi yetkilileri ile yapılan
görüşmede, diğer illerden gelen nakliye firmalarının Mersin Limanı’na girmesinde ve Liman
sahası içinde faaliyet göstermesinde yerleşik firmalarca herhangi bir engellemenin söz
konusu olmadığı, nitekim Liman kayıtlarından da diğer illere ait plakalı araçların Liman’a giriş-
çıkış yaptığının kolaylıkla görülebileceği ifade edilmiştir. Bu çerçevede, söz konusu iddianın
gerçeği yansıtmadığı değerlendirilmektedir.
(13)
12-46/1398-471
4/4
I.2.3. Kalite Kontrol Belgeleri Olmayan Malların İhracının Durdurulduğu İddiası
(14) Başvuruda son olarak, SGS ve Bureau Veritas isimli denetim firmalarınca gümrüklerde
yapılan kontrollerde birtakım kalite kontrol belgeleri mevcut olmayan malların ihracının
durdurulduğu, söz konusu durumun ise gümrük kapılarında uzun kuyrukların oluşmasına
neden olduğu iddia edilmektedir.
(15) Bilindiği üzere, son yıllarda yapılan düzenlemeler doğrultusunda, Suriye ve Irak’a yapılan
ihracat bakımından, gümrüklerde çıkış işlemi yapan ihracatçıların, yetkili kılınmış uluslararası
gözetim şirketleri Bureau Veritas ve SGS'den Uygunluk Sertifikası alması gerekmekte olup,
söz konusu kalite kontrol ve gözetim belgesinin ibraz edilememesi halinde ürünlerin
gümrüklerden geçişine izin verilmemektedir. Başvuruda da bu durumdan kaynaklanan bir
mağduriyetin dile getirildiği görülmekle birlikte, şikâyetin 4054 sayılı Kanun’un “Kapsam”
başlıklı ikinci maddesi çerçevesinde değerlendirilmesinin mümkün olmadığı, ihracat ve
gümrük mevzuatı çerçevesinde değerlendirilmesinin yerinde olacağı kanaatine varılmıştır.
J. SONUÇ
(16) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, dosya konusu iddialara yönelik
olarak 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca şikâyetin reddi ile soruşturma
açılmamasına OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy