Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 18-22/383-188
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Mersin ilinde faaliyet gösteren hazır beton üreticilerinin bölge paylaşımı yapmak ve hazır beton fiyatlarını aralarında belirlemek suretiyle 4054 sayılı Kanun'u ihlal ettikleri iddiası
Karar Tarihi: 05.07.2018

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2018-5-8 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 18-22/383-188
Karar Tarihi : 05.07.2018
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Adem BİRCAN,
Şükran KODALAK, Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER: Murat AYBER, Hasan ADIYAMAN, Eren YALDIZLI, Çiğdem KIR
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Gizlilik talebi bulunmaktadır.
- Gizlilik talebi bulunmaktadır.
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : - Doğa Beton İnşaat Petrol Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Yalınayak Beldesi Soda – Hal Yolu Üzeri No:14
Yalınayak/MERSİN
- Seyhan Hazır Beton San. Nak. Taş. Paz. ve Tic. Ltd. Şti.,
Yalınayak Beldesi Bahçeli Evler Mah. Yeni Hal Civarı 1087. Sk.
Yalınayak/MERSİN
- İçel Hazır Beton İnşaat Ltd. Şti.
Kazanlı Mahallesi 32995 Sk. No:1/1 Akdeniz/MERSİN
- Nehir Hazır Beton Madencilik İnşaat Nakliye Petrol Sanayi ve
Ticaret A.Ş.
Şakir Gülmen Mah. Köprüler Cad. No:65 Akdeniz/MERSİN
- Çimsa Çimento ve San. ve Tic A.Ş.
Bahçelievler Mah. 1097 Sk. No:2 Yenihal Yolu
Yalınayak/MERSİN
- Konya Hazır Beton San. ve Tic. A.Ş.
Çilek Mah. 144. Cadde Yalınayak Mevkii No:9
Akdeniz/MERSİN
- Medcem Beton Üretim Paz. San. ve Tic. A.Ş.
Akdere Köyü Bağalanı Mevkii Silifke/MERSİN
- Aker Tarsus Hazır Beton Ltd. Şti.
Mersin Yolu Üzeri Öğretmenler Mah. 2961 Sk. No:33
Tarsus/MERSİN
(1) E. DOSYA KONUSU: Mersin ilinde faaliyet gösteren hazır beton üreticilerinin
bölge paylaşımı yapmak ve hazır beton fiyatlarını aralarında belirlemek suretiyle
4054 sayılı Kanun'u ihlal ettikleri iddiası.
18-22/383-188
2/10
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Rekabet Kurumu (Kurum) kayıtlarına 12.02.2018 tarih ve 1289
sayı ile intikal eden gizlilik talepli başvuruda özetle; Mersin ili Toroslar ilçesinde faaliyet
gösteren hazır beton üreticilerinin bir yılı aşkın süredir bölge paylaşımı yaptığı, Mersin
ili merkezinde hazır beton satış fiyatının 155 TL/m3 seviyelerinde seyrederken, Toroslar
ilçesinde faaliyet gösteren teşebbüslerden Doğa Beton İnşaat Petrol Sanayi ve Ticaret
A.Ş.’nin (DOĞA BETON) köylere hazır beton satışını (…..) TL/m3 üzerinden
gerçekleştirdiği, İçel Beton İnşaat Ltd. Şti.’nin (İÇEL BETON) köylere ürün satışı
yapmaktan imtina ettiği, Nehir Hazır Beton Madencilik İnşaat Nakliye Petrol Sanayi ve
Ticaret A.Ş.’nin (NEHİR BETON) yalnızca şehir merkezine ürün sattığı, Seyhan Hazır
Beton San. Nak. Taş. Paz. ve Tic. Ltd. Şti.’nin (SEYHAN BETON) Fındık Yaylası
bölgesine hazır beton satışını (…..) TL/m3 civarında gerçekleştirdiği ve başka bölgelere
ürün satmadığı, Çimsa Çimento San. ve Tic. A.Ş. (ÇİMSA), Konya Hazır Beton San. ve
Tic. A.Ş. (KONYA BETON) ve Medcem Beton Üretim Pazarlama San. ve Tic. A.Ş.’nin
(MEDCEM) yayla bölgelerine satış yapmaktan imtina ettikleri iddia edilerek konunun
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun) kapsamında
incelenmesi talep edilmiştir.
(3) Kurum kayıtlarına 15.02.2018 tarih ve 1368 sayı ile giren bir başka gizlilik talepli
başvuruda özetle; Mersin ilinde faaliyet gösteren ÇİMSA, MEDCEM, Adana Beton A.Ş.
(ADANA BETON) unvanlı hazır beton teşebbüslerinin rekabeti bozucu, kısıtlayıcı
anlaşma ve/veya uyumlu eylem içinde olmalarından kaynaklı olarak tasnif dışı bir beton
türü olan gro betonun m3 fiyatının (…..) TL’den 02.01.2018 tarihinden itibaren (…..)
TL+KDV’ye çıktığı iddia edilerek konunun 4054 sayılı Kanun kapsamında incelenmesi
talep edilmiştir.
(4) G. DOSYA EVRELERİ: Anılan başvurularda yer alan iddialar, Rekabet Kurulunun
(Kurul) 08.03.2018 tarihli toplantısında görüşülmüş ve 18-07/129-M sayılı karar ile
Mersin ilinde faaliyet gösteren hazır beton üreticilerinin bölge paylaşımı yapmak ve
hazır beton fiyatlarını kendi aralarında belirlemek suretiyle 4054 sayılı Kanun’u ihlal
ettikleri iddiası ile ilgili olarak aynı kanunun 40. maddesinin birinci fıkrası uyarınca
önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir.
(5) Yapılan önaraştırma kapsamında, DOĞA BETON, SEYHAN BETON ve Aker Tarsus
Hazır Beton Ltd. Şti.’de (TARSUS AKER) 24.05.2018 tarihinde; NEHİR BETON ve
İÇEL BETON’da 25.05.2018 tarihinde; ÇİMSA ve KONYA BETON’da 30.05.2018
tarihinde ve MEDCEM’de 31.05.2018 tarihinde yerinde incelemeler yapılmıştır.
(6) Dosya kapsamında değerlendirilmek üzere teşebbüslerden bazı bilgiler talep edilmiş,
bu taleplere ilişkin olarak DOĞA BETON tarafından gönderilen cevabi yazı 04.06.2018
tarih ve 4350 sayı ve 20.06.2018 tarih ve 4688 sayı, İÇEL BETON tarafından
gönderilen cevabi yazı 01.06.2018 tarih ve 4327 sayı, NEHİR BETON tarafından
gönderilen cevabi yazı 31.05.2018 tarih ve 4288 sayı, TARSUS AKER tarafından
gönderilen cevabi yazı 31.05.2018 tarih ve 4271 sayı, KONYA BETON tarafından
gönderilen cevabi yazı 06.06.2018 tarih ve 4419 sayı, ÇİMSA tarafından gönderilen
cevabi yazı 07.06.2018 tarih ve 4445 sayı, MEDCEM tarafından gönderilen cevabi yazı
08.06.2018 tarih ve 4481 sayı ile Kurum kayıtlarına intikal etmiştir.
(7) Önaraştırma sonucunda düzenlenen 21.06.2018 tarih ve 2018-5-8/ÖA sayılı
Önaraştırma Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(8) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; hakkında önaraştırma yapılan teşebbüsler
bakımından 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek
olmadığı ifade edilmiştir.
18-22/383-188
3/10
I. İNCELEME, GEREKÇE VE HUKUKİ DAYANAK
I.1. Hakkında Önaraştırma Yapılan Teşebbüsler
I.1.1. DOĞA BETON
(9) 2006 yılında Mersin ilinin Toroslar ilçesinde kurulmuş olan DOĞA BETON hâlihazırda
hazır beton üretimi alanında iştigal etmektedir. Bu alandaki üretim faaliyetlerini, birisi
ÇİMSA’dan kiralanmak suretiyle işletilen toplam iki hazır beton üretim tesisi ile
gerçekleştirmektedir.
I.1.2. SEYHAN BETON
(10) SEYHAN BETON 2005 yılında Adana’da kurulmuş ve 2006 yılında hazır beton
üretimine başlamıştır. SEYHAN BETON Adana ili ve çevresine, batıda da Mersin ili ve
çevresine hizmet vermektedir.
I.1.3. İÇEL BETON
(11) İÇEL BETON 2011 yılında Mersin’de hazır beton hizmeti vermek için kurulmuş ve 2012
yılında faaliyete geçmiştir. Mersin merkez ilçeleri olan Akdeniz, Toroslar, Yenişehir ve
Mezitli ilçelerine hizmet vermektedir.
I.1.4. NEHİR BETON
(12) Mersin ilinin Akdeniz ilçesinde kurulmuş olan NEHİR BETON, hazır beton üretimi
gerçekleştirmektedir.
I.1.5. ÇİMSA
(13) 1972 yılında kurulan ÇİMSA, ilk üretim tesisiyle 1975 yılında Mersin'de faaliyete
başlamıştır. İstanbul Ticaret Sicil Müdürlüğü'ne kayıtlı olan ÇİMSA, çimento ve hazır
beton sektörlerinde faaliyet göstermekte, ayrıca klinker ve agrega faaliyetleri de
bulunmaktadır. ÇİMSA’nın toplam 37 adet hazır beton tesisi bulunmaktadır.
I.1.6. KONYA BETON
(14) 1994 yılından 2015 yılına kadar Konya Çimento Sanayi A.Ş. bünyesinde Konya
Çimento Hazır Beton olarak faaliyet gösteren, 2015 yılından bu güne kadar da %100
Konya Çimento Sanayi A.Ş. iştiraki ile Konya Hazır Beton Sanayi ve Ticaret A.Ş. olarak
sektöründe hizmet vermeye devam eden bir kuruluştur.
I.1.7. MEDCEM
(15) 2015 yılında kurulan MEDCEM, 2015 yılının Mart ayı itibarıyla Mersin ili Akdeniz
ilçesinde, Karacailyas tesisi ile hazır beton üretimine başlamıştır. 2015 yılınınTemmuz
ayı itibarıyla Adana’da Büyükdikili ve Yüreğir Hazır Beton Tesisleri, Mersin’de Mezitli,
Yenihal ve Tarsus Cezaevi hazır beton tesisleri üretime başlamıştır. Bu çerçevede
MEDCEM, Adana ve Mersin coğrafi pazarlarında faaliyet göstermektedir.
I.1.8. AKER BETON
(16) AKER BETON, Mersin ilinin Tarsus ilçesinde kurulmuş olup hazır beton üretimi
alanında faaliyet göstermektedir.
18-22/383-188
4/10
I.2. İlgili Pazar
I.2.1. İlgili Ürün Pazarı
(17) Çimento, agrega (çakıl), su ve birtakım katkı malzemelerinin belirli oranlarda
karıştırılması sonucu elde edilen hazır beton, inşaatların temel yapı malzemelerinin
başında gelmektedir. Kullanım amaçları ve dayanımları bakımından C14, C16, C18,
C20, C25 ve C30 gibi türevleri bulunmakla birlikte; inşaat sektöründe en çok kullanılan
türleri C20, C25 ve C30 türleridir. Bununla birlikte birçok tür arasında yüksek arz
ikamesinin bulunduğu da belirtilmelidir.
(18) Dosya konusu iddialar tüm hazır beton türlerini ilgilendirdiğinden, hazır betonun alt
grupları bakımından bir ayrıma gidilmesine gerek görülmemiş, bu sebeple ilgili ürün
pazarı “hazır beton pazarı” olarak belirlenmiştir.
I.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
(19) Hazır beton belirli bir sürenin geçmesi halinde özelliğini yitirdiğinden, stoklanamayan,
yüksek taşıma maliyetleri olan ve uzun mesafelere taşınması hem teknik hem de
ekonomik açıdan mümkün olmayan bir üründür. Bu özellikleri ve yüksek taşıma
maliyetleri nedeniyle hazır beton, üretildiği santralden yaklaşık olarak azami 50 km.
uzaklığa kadar taşınabilmektedir. Bu noktada, belirleyici olan unsur, hazır betonun
üretimi sonrasında geçen süredir. Hazır betonun tesiste transmiksere yüklenmesi,
tesisten transmikser ile inşaat alanına ulaştırılması, müşteri tarafından teslim alınması
ve pompa aracılığıyla kalıba yerleştirilmesi süreçlerinde geçen zamanın, kritik eşik
süresinin altında tutulması, hazır betondaki kıvam ve işlenebilirlik kayıplarının önüne
geçilebilmesi noktasında önem arz etmektedir. Öte yandan, 50 km.’lik mesafe kıstası
her durumda geçerli olmayıp yol ve iklim koşullarına göre değişebilse de, Kurul’un
çeşitli kararlarında, tesisten itibaren 50 km. çapında bir daire belirlenerek bu alan göz
önünde bulundurulmuş ve genel olarak ilgili coğrafi pazar il, merkez ilçeler ya da belirli
ilçeler bazında belirlenmiştir.
(20) Hakkında inceleme yapılan teşebbüsler, Mersin ili merkez ve nispeten merkeze yakın
ilçelerde faaliyet göstermektedirler. Aşağıda Mersin’in ilçelerinin merkeze uzaklıkları
verilmiştir.
Tablo 1: Mersin Merkez ve İlçeleri Arası Mesafeler

Kaynak:

18-22/383-188
5/10
(21) Yukarıda bahsedilen 50-55 km uzaklık dikkate alınarak Tablo 1 incelendiğinde,
incelenen teşebbüslerin üretim tesislerinin bulunduğu Mersin ili merkezinden hazır
beton satışı yapılabilecek ilçelerin Akdeniz, Çamlıyayla, Tarsus, Yenişehir, Erdemli,
Mezitli ve Toroslar ilçeleri olduğu görülmektedir. Bu nedenle ilgili coğrafi pazarın anılan
ilçelerden oluştuğu değerlendirilmektedir.
I.3. Dosya Kapsamında Yapılan İnceleme ve Tespitler
(22) 24.05.2018 tarihinde (…..)’da gerçekleştirilen yerinde inceleme esnasında, Muhasebe
Müdürü (…..) ile yapılan görüşmede; Nisan-Mayıs aylarında çimentoya yapılan 30
TL’lik fiyat artışını takiben hazır betonun fiyatlarının da arttığı, şehir merkezi dışında
kalan yaylalar bölgesine hazır beton götürmenin yol koşulları ve mesafeden dolayı
maliyetli olması nedeniyle o bölgeye hazır beton götürülemediği, götürüldüğü takdirde
merkez tesisten yaylalar bölgesine yapılacak satışlar için yaklaşık (…..) TL fiyat teklif
edilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
(23) SEYHAN BETON’da 24.05.2018 tarihinde gerçekleştirilen yerinde inceleme esnasında
şirketin Pazarlama Sorumlusu (…..) tarafından; SEYHAN BETON’un şantiyeler ve
üretime dair ekipmanının üç sene evvel MEDCEM firmasına devredildiği belirtilmiştir.
Devir işlemini takiben SEYHAN BETON’un üretim faaliyetlerini sonlandırdığı ve
MEDCEM’in ürettiği hazır betonun satış ve pazarlamasını yapan bir bayii gibi
faaliyetlerine devam ettiği, SEYHAN BETON’a gelen hazır beton taleplerine ilişkin fiyat
tekliflerinin bizzat kendileri tarafından inisiyatif kullanılarak yapıldığı, faturanın SEYHAN
BETON tarafından müşteriye kesildiği ifade edilmiştir.
(24) Önaraştırma kapsamında teşebbüslerden, Ocak 2016 - Nisan 2018 tarih aralığında
gerçekleştirdikleri hazır beton satış miktarları ve fiyatları başta olmak üzere çeşitli bilgi
ve belgeler talep edilmiştir. Teşebbüslerden gelen bilgiler, satış ve pazarlaması
gerçekleştirilen hazır beton türü (C25, C30, ...) ve belirlenen coğrafi pazar kapsamında
analiz edilmiştir.
(25) Başvurularda, ihlal iddialarının hangi hazır beton türüne ilişkin olduğu bilgisi
verilmemiştir. Bu nedenle teşebbüslerden talep edilen hazır beton satış miktarı ve
fiyatına ilişkin verilerde en çok kullanılan hazır beton türü olan C25/30 hazır beton türü
temel alınmıştır. Maliyetlere ilişkin hesaplamalar ise hazır beton üretiminin en önemli
girdileri ele alınarak yapılmıştır.
(26) İncelemeye konu teşebbüslerin hazır beton fiyatlarının seyrine Grafik 1’de yer
verilmektedir1.
Grafik 1: İncelenen Teşebbüslerin Ağırlıklı Ortalama Satış Fiyatları (TL/m³)


(…..TİCARİ SIR…..)


Kaynak: Teşebbüslerden elde edilen bilgiler çerçevesinde yapılan hesaplamalar



1 Grafikte yer alan ilgili beton türüne ait fiyatlar KDV ve nakliyeden arındırılmış ve ağırlıklı ortalaması
alınarak hesaplanmıştır.
18-22/383-188
6/10
(27) Yukarıda yer verilen grafikte görüleceği üzere, hakkında önaraştırma yapılan
teşebbüslerin fiyatları incelenen dönem boyunca dalgalı bir seyir izlemiştir. Öte yandan
Grafik 1 incelendiğinde, önaraştırmanın gerçekleştirildiği coğrafi pazarda 2016 Ocak -
2018 Nisan döneminde ÇİMSA’nın fiyatlarının (…..) TL/m³, MEDCEM’in fiyatlarının
(…..) TL/m³, KONYA BETON’un fiyatlarının (…..) TL/m³, DOĞA BETON’un fiyatlarının
(…..) TL/m³, İÇEL BETON’un fiyatlarının (…..) TL/m³, NEHİR BETON’un fiyatlarının
(…..) TL/m³ ve TARSUS AKER’in fiyatlarının2 (…..) TL/m³ arasında seyrettiği,
teşebbüslerin fiyatlarının artış aylarının ve artış oranlarının farklılaştığı görülmektedir.
(28) Teşebbüslerden edinilen veriler doğrultusunda ağırlıklı ortalama maliyetlerin seyrine
ilişkin olarak hazırlanan grafik aşağıda sunulmaktadır.
Grafik 2: Teşebbüslerin Ağırlıklı Ortalama Maliyetleri (TL/m³)


(…..TİCARİ SIR…..)


Kaynak: Teşebbüslerden elde edilen bilgiler çerçevesinde yapılan hesaplamalar
(29) Grafik 2 incelendiğinde ise ilgili coğrafi pazarda C25/30 hazır beton türünde 2016 Ocak
– 2018 Nisan döneminde ÇİMSA’nın maliyetlerinin (…..), MEDCEM’in maliyetlerinin
(…..) TL/m³, KONYA BETON’un maliyetlerinin (…..) TL/m³, DOĞA BETON’un
maliyetlerinin (…..), İÇEL BETON’un maliyetlerinin (…..) TL/m³, NEHİR BETON’un
maliyetlerinin (…..) TL/m³ ve TARSUS AKER’in maliyetlerinin (…..) TL/m³ arasında
seyrettiği ve Grafik 1’e benzer şekilde genel olarak teşebbüslerin maliyetlerinin farklı
oranlarda arttığı, teşebbüslerin satış fiyatları ve maliyetleri birlikte ele alındığında genel
olarak satış fiyatlarının arttığı dönemlerde maliyetlerinin de artış gösterdiği
görülmektedir.


2 TARSUS AKER’den 2016 Ocak ve 2018 Nisan dönemindeki aylık hazır beton satışları talep edilmiş,
cevaben 2016 yılı için toplamda (…..) m³ olmak üzere (…..), 2017 yılı için toplamda (…..) m³ olmak
üzere (…..) ve 2018 yılının ilk dört ayı için toplamda (…..) m³ olmak üzere (…..) satış verisi
gönderilmiştir. Teşebbüs tarafından aylık veri sunulmaması nedeniyle, hesaplanan ağırlıklı fiyat
ortalaması (TL/m³) ilgili yılın tüm ayları için veri kabul edilmiştir. Bu nedenle Grafik 1’de teşebbüsün
satış fiyatı ilgili yılda aynı kalmaktadır.
18-22/383-188
7/10
(30) Teşebbüslerden edinilen veriler doğrultusunda toplulaştırılmış hazır beton satış
fiyatlarının seyrine ilişkin olarak hazırlanan grafik aşağıda sunulmaktadır.
Grafik 3: Toplulaştırılmış Ağırlıklı Ortalama Satış Fiyatları (C25/30)
Kaynak: Teşebbüslerden elde edilen bilgiler çerçevesinde yapılan hesaplamalar
(31) Fiyat artışlarını kümülatif olarak görebilmek amacıyla teşebbüslerin ilgili pazardaki fiyat
hareketleri toplulaştırılmış ve yukarıdaki Grafik 3’te incelenmiştir. Grafik incelendiğinde
2016 yılında fiyatların 85 - 95 TL/m³ bandında seyrettiği, 2017 yılında 95 – 105 TL/m³
seviyelerine yükseldiği, 2018 yılının ilk dört aylık döneminde ise 100 – 112 TL/m³
seviyelerinde olduğu görülmektedir.
(32) Teşebbüslerin 2016 Ocak - 2018 Nisan döneminde altı aylık dönemler halinde fiyat ve
maliyet artış oranlarına aşağıdaki tabloda yer verilmektedir:
18-22/383-188
8/10
Tablo 2: Teşebbüslerin 6 Aylık Dönemler Bazında Fiyat ve Maliyet Artış Oranları (C25/30) (%)
Tarih
ÇİMSA (%) MEDCEM (%) KONYA BETON (%) DOĞA BETON (%) İÇEL BETON (%) NEHİR BETON (%) TARSUS AKER (%)
Fiyat Maliyet Fiyat Maliyet Fiyat Maliyet Fiyat Maliyet Fiyat Maliyet Fiyat Maliyet3 Fiyat4 Maliyet
2016 Ocak-
2016 Haziran
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
2016 Temmuz-
2016 Aralık
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
2017 Ocak-
2017 Haziran
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
2017 Temmuz-
2017 Aralık
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
2018 Ocak-
2018 Nisan
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Teşebbüslerden elde edilen bilgiler çerçevesinde yapılan hesaplamalar


3 NEHİR BETON tarafından aylık veri sunulamaması sonucunda hesaplamanın mümkün olmaması nedeniyle ilgili yılın ortalama maliyet rakamı o yılın tüm
ayları için veri kabul edilmiştir. Bu nedenle teşebbüsün maliyetlerinde aylar itibariyle değişim söz konusu olmamıştır.
4 Dipnot 2’de açıklanan gerekçe ile TARSUS AKER’in fiyatları ilgili yılın tüm ayları için aynı kabul edilmektedir. Bu nedenle teşebbüsün satış fiyatlarında bir
değişim söz konusu değildir.

18-22/383-188
9/10
(33) Yukarıda yer verilen Tablo 2 incelendiğinde; tablodaki verilerin önceki grafikleri
destekleyici nitelikte olduğu, istisnalar hariç genel olarak teşebbüslerin fiyatlarının
arttığı dönemlerde maliyetlerinin de artış gösterdiği, teşebbüslerin fiyat ve maliyet artış
oranlarının benzerlik taşımadığı görülmektedir.
I.4. Değerlendirme
(34) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi uyarınca; “belirli bir mal veya hizmet piyasasında
doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacı taşıyan
veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu
eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri” yasaklanmaktadır. Söz
konusu kanun hükmünün ihlalinden bahsedebilmek için teşebbüslerin rekabeti
kısıtlayıcı bir danışıklı ilişki içinde bulunmaları gerekmektedir. Bu danışıklı ilişki
anlaşma, uyumlu eylem ya da teşebbüs birliği kararı şeklinde ortaya çıkabilecek ve
varlığı birincil ve ikincil deliller şeklinde sınıflandırılabilecek delillerle ortaya
konulabilecektir.
(35) Birincil deliller, teşebbüsler arasında ya da teşebbüsler adına hareket eden şahıslar
arasında bir anlaşmanın ya da irade uyuşmasının gerçekleştiğini açıkça ortaya koyan
deliller olarak ifade edilebilir. Bu deliller, taraflar arasında fiyat politikası, ilgili pazar vb.
unsurların belirlenmesi için iletişim kurulduğuna ve iletişimin içeriğine ilişkin bilgileri
gösteren belgelerdir. Bu deliller taraflar arasındaki anlaşmayı gösteren toplantı
tutanakları, elektronik posta gibi yazılı metinler olduğu için ispat standardı bakımından
güçlü delillerdir.
(36) Birincil delillere kıyasla, daha düşük ispat gücüne sahip olan ikincil deliller ise, “iletişim
delilleri” ve “ekonomik deliller” olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İletişim delilleri,
teşebbüslerin toplantı, telefon vb. suretle iletişim kurduğunu gösteren delilleri ifade
etmektedir. Bu delil türünün en sık rastlanan örnekleri, telefon görüşmesi kayıtları,
teşebbüslerin ortak bir varış noktasına seyahat ettiklerini gösteren kayıtlar, belirli bir
toplantı veya etkinliğe katılımı gösteren deliller, konaklama veya toplantı salonu
kiralanmasına ilişkin faturalar ile rakiplerle ticari sır niteliğindeki hususların
görüşüldüğüne ilişkin bilgi içeren ancak uzlaşmanın sağlandığını tek başına
ispatlayamayan toplantı notları ve iç yazışmalardır. İspat gücü en yüksek ikincil
delillerin iletişim delilleri olduğu kabul edilmektedir5.
(37) İkincil delillerin diğer türü olan ekonomik deliller ise, teşebbüslerin ilgili pazarda rekabet
etmediklerini gösteren “davranışsal deliller” ile pazar yapısının gizli bir uzlaşmanın
kurulmasına ve sürdürülmesine müsait olduğunu ortaya koyan “yapısal deliller”
başlıkları altında gruplandırılmaktadır.
(38) Bu açıklamalar ışığında başvuru konusu iddialar ve önaraştırma kapsamında elde
edilen ve yukarıda yer verilen bilgi ve belgeler birlikte değerlendirilmiştir.
(39) Dosya konusu iddialar, Mersin ilinde faaliyet gösteren hazır beton üreticilerinin bölge
paylaşımı yapmalarına ve hazır beton fiyatlarını kendi aralarında belirlemelerine
ilişkindir. Teşebbüslerde gerçekleştirilen yerinde incelemelerde, başvuru konusu
iddiaları destekleyecek nitelikte birincil delil teşkil eden herhangi bir bilgi veya belgeye
ulaşılamamış, ayrıca söz konusu teşebbüslerin aralarında iletişim kurduğunu gösteren
deliller de elde edilememiştir. Bununla birlikte önaraştırma kapsamında, söz konusu
teşebbüslerin fiyat hareketleri ve maliyetleri de incelenmiştir.


5 OECD (2006), “Policy Roundtables - Prosecuting Cartels Without Direct Evidence”,
, 20.
18-22/383-188
10/10


(40) Yukarıda yer verilen grafikler incelendiğinde; incelenen dönemde ilgili coğrafi pazarda
teşebbüsler arasında fiyat benzerliğinin bulunmadığı ve farklı fiyatlardan hazır beton
satışı gerçekleştirdikleri, fiyat artışının gerçekleştiği dönemlerde teşebbüslerin
fiyatlarının farklı oranlarda artış gösterdiği ve fiyat artışlarının genel olarak
maliyetlerdeki artışla benzer veya yakın dönemlere rast geldiği anlaşılmaktadır.
(41) Tablo 2’de aynı inceleme dönemi ve coğrafi pazarda altışar aylık dönemler halinde
teşebbüslerin fiyat ve maliyet artış oranları incelenmiştir. Söz konusu tablodaki
verilerin, Grafik 1 ve Grafik 2’deki verileri destekleyici nitelikte olduğu görülmüş ve
teşebbüslerin rekabeti kısıtlayıcı bir danışıklı ilişki içinde satış fiyatlarını tespit
ettiklerine yönelik herhangi bir bulguya rastlanmamıştır.
(42) Ayrıca önaraştırma tarafı teşebbüslerin bölge paylaşımı içerisinde olup olmadıklarının
tespiti amacıyla, teşebbüslerin Mersin’in tüm ilçelerine yaptıkları satışları incelenmiştir.
Yapılan inceleme neticesinde, teşebbüslerin farklı ilçelere satış yapabildiği, bununla
birlikte hemen hepsinin Mersin merkez ve çevre ilçelerine satışlarını yoğunlaştırdığı
tespit edilmiştir. Bu kapsamda teşebbüslerin bölge paylaşımı içerisinde olduklarını
gösteren herhangi bir bulguya rastlanmamıştır. Buna karşılık, yol koşulları ve maliyeti
artıran diğer unsurlara bağlı olarak köy ve yaylalara satış fiyatının farklılaştığına yönelik
ifadenin de gerçeğe uygun olduğu değerlendirilmiştir.
(43) Yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler ışığında; Mersin ilinde hazır beton
üretimi yapan önaraştırma tarafı teşebbüslerin, müşteri paylaşımı ve fiyat tespiti
yapmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’u ihlal ettiklerine yönelik olarak herhangi bir belge,
bilgi ya da bulguya ulaşılamamıştır. Bu nedenle, söz konusu teşebbüsler hakkında
soruşturma açılmasına gerek bulunmadığı kanaatine varılmıştır.
J. SONUÇ
(44) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına, gerekçeli kararın
tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak
üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.




Full & Egal Universal Law Academy