Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 20-04/41-23
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Meram Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin lisanssız elektrik üretimi başvurularının değerlendirmesinde ayrımcı davranışlarda bulunarak 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlal ettiği iddiası
Karar Tarihi: 16.01.2020

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2019-1-075 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 20-04/41-23
Karar Tarihi : 16.01.2020
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Birol KÜLE
Üyeler : Arslan NARİN (İkinci Başkan), Adem BİRCAN,
Ahmet ALGAN, Hasan Hüseyin ÜNLÜ,
B. RAPORTÖRLER: Hasan ADIYAMAN, Abdullah ATEŞ, Esma AKSU,
Alican ŞENTÜRK
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Etem ARI
Temsilcileri: Av. Mustafa Yılmaz SAĞLAM, Av. Umut SAĞLAM
GMK Blv. No:29/10 Kızılay/Ankara
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : - Meram Elektrik Dağıtım A.Ş.
Sancak Mah. Yeni İstanbul Cad. No:92 Selçuklu/Konya
(1) E. DOSYA KONUSU: Meram Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin lisanssız elektrik üretimi
başvurularının değerlendirmesinde ayrımcı davranışlarda bulunarak 4054 sayılı
Kanun’un 6. maddesini ihlal ettiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda;
- Şikâyetçi Etem ARI’nın Karaman ili Ermenek İlçesi, Evsin Köyü, Kozalak Mevkii,
030-d-24-b pafta 102 ada, 187 parselde kayıtlı taşınmaz üzerinde, Elektrik
Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik hükümleri uyarınca
güneş enerjisi ile elektrik üretimi yapmak istemiyle ilgili Meram Elektrik Dağıtım
A.Ş.’ye (MEDAŞ) 15.12.2017 tarihinde 201712003 numara ile başvuruda
bulunduğu,
- MEDAŞ tarafından başvurunun yapıldığı saha bölgesinde bağlantı noktası olarak
değerlendirilebilecek üç alternatif noktanın tespit edildiği,
- Birinci alternatif noktanın, Gezende Hes TM ile Ermenek TM arasında Kazancı
Kök 2 üzerinden ring hattı olan DSİ-1 fideri olduğu, başvuru konusu hatta enerji
arz güvenliği bakımından herhangi bir şekilde üretim/tüketim kullanıcısının
bağlanamaması nedeniyle değerlendirmenin olumsuz sonuçlandırıldığı,
- İkinci alternatif noktanın, DSİ-2 ALPHINA fideri olduğu, bu başvuruya konu hattın
özel mülkiyetinin ve işletmesinin MEDAŞ'a ait olmadığı, EÜAŞ Ermenek Hes Şalt
Sahası’nı besleyen lisanslı üretim tesisinin enerji nakil hattı olduğu (ENH), bir
başka deyişle, dağıtım şirketine ait bir hat olmaması nedeni ile değerlendirmenin
olumsuz sonuçlandırıldığı,
- Üçüncü alternatif noktanın ise Ermenek TM fider 3/4 olan 3x3/0 AWG (pigeon)
iletkenli Ermenek TM olduğu, Türkiye Elektrik İletim A.Ş.’nin (TEİAŞ) tahsis
edilebilir Güneş Enerjisi Santrali (GES)/Rüzgar Enerjisi Santrali (RES) kapasitesi
kontrol edildiğinde Ermenek TM üzerinde tahsis edilebilir kapasite olmaması
nedeniyle bu alternatifin de olumsuz sonuçlandırıldığı,
20-04/41-23
2/21

- Başvurunun, bulunduğu bölgedeki dağıtım sistemine bağlanabilecek tüm
alternatif bağlantı noktaları açısından değerlendirildiği ve teknik yönden
bağlanabilecek uygun bir dağıtım hattı bulunmadığından olumsuz sonuçlandığı,
bu hususun yazı ile bildirildiği,
- Başvurunun olumsuz sonuçlandığına ilişkin yazı üzerine, teknik ekip ile yazıda
geçen alternatif hatlara ilişkin araştırma yapıldığı,
- Birinci alternatif nokta ile ilgili olarak enerji arzını tehlikeye düşürmemek amacıyla,
yapılması planlanan tesisten kaynaklanacak arıza durumlarının, mevcut
şebekeye sirayet etmeyecek şekilde şikâyetçi tarafından üstlenilerek belirlenecek
koruma düzeneği ile güvenli hale geleceği, bu nedenle MEDAŞ tarafından
başvurunun kabul edilmesinin mümkün olduğu,
- Yine üçüncü alternatif ile ilgili olarak şikayetçinin LUY Meram EDAŞ sistemi
üzerinden yapmış olduğu kontrolde Bağlantı Kapasitesi Durum Tablosu’nda
Gezende Hes TM üzerinden beslenen fider 3/4 hatlarının olduğunun görüldüğü,
aynı bilgilerin TEİAŞ Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin
Yönetmelik Kapsamında Kapasite Tahsis Tablosu’nda da yer aldığı, söz konusu
tablolarda Gezende Hes TM fider 3/4 üzerinden, şikayetçi ile aynı durumdaki
üçüncü bir başvurunun 40 kW’lik güneş enerjisinden elektrik üretim tesisinin geçici
kabulü yapılarak enterkonnekte sisteme bağlandığının görüldüğü, dolayısıyla
başvurunun reddine dair yazıda üçüncü alternatif nokta olarak gösterilen Ermenek
TM Fider 3/4 ENH’nin aslında Gezende Hes TM üzerinden beslenen ENH
olduğunun anlaşıldığı, bu nedenle başvuru talebinin öncelikli olarak üçüncü
alternatif olarak belirtilen Ermenek TM’den değil de Gezende Hes TM'den
beslendiği anlaşılan Gezende Hes TM Fider 3/4 ENH'nin 44 nolu direğinden
karşılanmasının talep edildiği, başka bir nedenle bu hattın uygun olmaması
halinde ise birinci alternatif olan Gezende TM DSİ-1 fiderinden karşılanmasının
talep edildiği,
- MEDAŞ’ın 05.03.2018 tarih ve 7695 sayılı şikâyetçinin dilekçesine vermiş olduğu
cevap ile ilk alternatif için değerlendirme yapılırken Elektrik Piyasasında Lisanssız
Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ’de
(Yönetmelik’in Uygulanmasına Dair Tebliğ) geçen şebekenin normal çalışma
koşullarının dikkate alınması gerektiğini açıkça belirttiği, iki trafo merkezi arasında
bulunan ring hattı için (DSİ-1 fideri) herhangi bir lisanssız elektrik üretim tesisinin
hatta bağlantısının uygun görülmediği, üçüncü alternatif olarak değerlendirilen
Fider 3/4 hattından 40 kW gücündeki güneş enerji santrali başvurusunun
18.11.2013 tarihinde yapılmış olduğu, o dönemde Fider 3/4 hattının Gezende Hes
TM'den beslendiği, sonraki dönemde yukarıda belirtilen hüküm doğrultusunda
şebekenin çalışma koşulları dikkate alınarak, işletme şartları gereği Fider 3/4'ün
beslemesinin daimi olarak Ermenek TM’den yapılmaya başlanıldığı, Ermenek
TM’de tahsis edilebilir kapasite bulunmadığından dolayı bu alternatifin olumsuz
değerlendirildiği,
- Şikâyetçinin gelen cevap üzerine Ermenek Sulh Hukuk Mahkemesi aracılığı ile
delil tespiti isteminde bulunduğu, bu kapsamda, başvuru tarihi itibarıyla bağlantı
noktalarının uygun olup olmadığı ile yukarıda da ayrıntılı olarak yer alan üç ayrı
alternatifin incelenmesini talep ettiği, bunun üzerine Ermenek Sulh Hukuk
Mahkemesi'nin 2018/199 D. İş sayılı dosyası üzerinden keşif ve bilirkişi incelemesi
yapıldığı,
20-04/41-23
3/21

- Yerel Mahkeme aracılığı ile yaptırılan bilirkişi incelemesi üzerine bilirkişi rapor ve
eklerinin şikâyet edilen MEDAŞ'a iletilerek yapılan başvurunun Yerel
Mahkeme’nin tespiti doğrultusunda kabul edilmesinin talep edildiği, ancak
MEDAŞ tarafından başvuruya karşı olumlu veya olumsuz herhangi bir cevap
verilmediği,
- Dilekçe ekinde yer alan bilirkişi raporunda, enerji arz güvenliği gibi genel bir
gerekçenin somut olay açısından oluşmadığı, tersine arz güvenliğinin milli
menfaatler gereği yenilenebilir enerji kaynaklarından olduğunun tespit edildiği,
aynı zamanda hattın beslediği bölgenin düşük nüfus yoğunluğuna sahip olduğu,
elektrik arıza ve kesintileri yönünden kritik bir bölge olmadığı, gerekli önlemler
alındığı takdirde üretim ve tüketim bağlantılarının yapılabileceğinin tespit edildiği,
- Anılan raporda, güneşlenme süreleri ve konumundan dolayı belirlenen alanın
GES olarak verimliliği yüksek bir bölge olduğu, Elektrik Piyasasında Lisanssız
Elektrik Üretimine ilişkin Yönetmelikle Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin
“(8) Üretim tesisinin bağlanacağı mevcut şebekeye olan uzaklığı” başlıklı
maddenin “b) Kurulu gücü 0,5 MW'dan 1 MW'a kadar olan tesisler için kuş uçuşu
mesafesi on kilometreden, projelendirmeye esas mesafesi oniki kilometreden,
fazla olamaz.” şartını taşıdığı, belirtilen 44 no’lu direk ve parsel arası kuş
uçuşunun yaklaşık 1,7 km olduğunun tespit edilerek 1. alternatifin ilgili mevzuat
gereği uygun olduğuna yönelik tespitte bulunulduğu,
- Sonuç olarak 2. ve 3. alternatif noktalarının bağlantı yapılmasına uygun olmadığı
ve 1. alternatif noktanın ise ilgili mevzuatlar gereği uygun olduğu belirtilerek
bağlantı yapılmasının mümkün olduğu,
- Rekabet Kurulunun (Kurul) önceki tarihlerde yapmış olduğu incelemelerde,
MEDAŞ tarafından MEDAŞ ile ilişkili olduğu beyan edilen 18 şirket bulunduğu,
ayrıca bu şirketlere ek olarak, MEDAŞ ile ilişkili olabileceği düşünülen çeşitli
kişilerin sahibi olduğu şirketlerle birlikte toplam 24 şirket bulunduğu, söz konusu
şirketlere (…) MW’lik kapasitenin tahsis edildiği hususlarında incelemeler yaptığı,
- MEDAŞ’ın gerek kendisi ile bağlantılı şirketleri aracılığıyla gerekse genel ve
objektif olmayan, soyut gerekçeler sunmak suretiyle başvuruyu reddederek hâkim
durumunu kötüye kullandığı, MEDAŞ ile ilgili Kurul tarafından önceki dönemlere
ait araştırmalar yapıldığı, yerel mahkemelerce, Kurulun vermiş olduğu karar ile
ilgili soruşturma açılmasına karar verildiği, söz konusu kararlardan birisinin Ankara
Bölge Adliye Mahkemelerinde onandığı ve MEDAŞ’ın söz konusu davranışlara
2017 yılı itibarıyla da devam ettiğinin şikâyetçi ile ilgili vermiş olduğu karardan da
anlaşıldığı
hususları ifade edilmekte ve MEDAŞ’ın davranışlarının 4054 sayılı Rekabetin
Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 6. maddesi kapsamında
incelenmesi talep edilmektedir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 04.10.2019 tarih ve 6658 sayı ile giren
başvuru üzerine hazırlanan 20.11.2019 tarih, 2019-1-075/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu
Kurulun 29.11.2019 tarihli toplantısında görüşülmüş ve 19-42/708-M sayı ile
önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir.
(4) İlgili karar uyarınca düzenlenen 09.01.2020 tarih ve 2019-1-075/ÖA sayılı Önaraştırma
Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
20-04/41-23
4/21

(5) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; başvuru konusu ayrımcılık iddiasına yönelik
olarak MEDAŞ hakkında soruşturma açılmasına yer olmadığı ve konuyla ilgili şikâyetin
reddedilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Hakkında İnceleme Yürütülen Teşebbüs: Meram Elektrik Dağıtım A.Ş.
(MEDAŞ)
(6) Konya, Karaman, Aksaray, Nevşehir, Niğde ve Kırşehir illerinde elektrik dağıtım
faaliyetini münhasıran yürütmekte olan MEDAŞ’ın işletme hakkı, Özelleştirme Yüksek
Kurulunun 30.04.2009 tarih ve 2009/16 sayılı kararı uyarınca 30.10.2009 tarihinde
Alcen Enerji Dağıtım ve Perakende Satış Hizmeti A.Ş.’ye devredilmiştir1.
(7) MEDAŞ, altı il ve 65 ilçede 8,5 milyar kWh’lik elektrik enerjisinin dağıtımını
sağlamaktadır.
I.2. 6446 sayılı Kanun ve Elektrik Dağıtım Faaliyeti
(8) 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu2 (6446 sayılı Kanun) ile rekabet ortamında özel
hukuk hükümlerine göre faaliyet gösteren, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir
elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması hedeflenmiştir. Teşebbüsler lisans almak
kaydıyla 6446 sayılı Kanun uyarınca ayrıntılı olarak düzenlenen elektrik piyasası
faaliyetlerini yürütebilmektedirler. Önaraştırma konusu iddialar açısından önem
taşıyan kavramlardan “dağıtım faaliyeti”, anılan Kanun’un 3. maddesi uyarınca
“Elektrik enerjisinin 36 kV ve altındaki hatlar üzerinden nakli” ve “dağıtım şebekesi” ise
yine aynı maddede “Bir dağıtım şirketinin, lisansında belirlenmiş dağıtım bölgesinde
işlettiği elektrik dağıtım tesisleri ve şebekesi” olarak tanımlanmıştır. Bu anlamda
dağıtım şirketleri de belirlenen bölgelerde tekel olarak elektrik dağıtımı ile iştigal eden
teşebbüslerdir.
(9) Dağıtım şirketinin, doğal tekel niteliğindeki dağıtım şebekesini elinde
bulundurmasından ötürü düzenlemeler çerçevesinde dağıtım şirketlerine bir hukuki
ayrıştırma yükümlülüğünün getirildiği anlaşılmaktadır. 6446 sayılı Kanun’un 9.
maddesi uyarınca “… piyasa faaliyeti gösteren tüzel kişiler bir dağıtım şirketine ve
dağıtım şirketi de piyasa faaliyeti gösteren tüzel kişilere doğrudan ortak olamaz,
dağıtım faaliyeti dışında bir faaliyetle iştigal edemez.” Ayrıca yine aynı madde yer
verilen “dağıtım şirketi, dağıtım sistemine bağlı ve/veya bağlanacak olan tüm dağıtım
sistemi kullanıcılarına, ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda ayrım gözetmeksizin
hizmet sunmakla yükümlüdür…” ifadesinden dağıtım şirketinin ayrımcılık yapmamakla
yükümlü kılındığı anlaşılmaktadır.
(10) Önaraştırma konusu iddialar açısından son olarak dikkate alınması gereken hüküm
6446 sayılı Kanun’un “Lisanssız Yürütülebilecek Faaliyetler” üst başlığını taşıyan 14.
maddesinde yer almaktadır. Bu madde kapsamındaki faaliyetler anılan Kanun’da
düzenlenen diğer faaliyetler gibi şirket kurma ve lisans alma yükümlülüğüne tabi
olmadan yürütülebilmektedir. Bu anlamda söz konusu faaliyetlerle ilgili diğer piyasa
faaliyetlerine göre göreceli olarak pazara girişi daha kolay kılan bir hukuki çerçevenin
getirildiği görülmektedir. Söz konusu maddenin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca
kurulu gücü azami bir megavatlık yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim
tesislerinin lisanssız faaliyetler arasında sayıldığı görülmektedir.

1 Kurul, 28.10.2009 tarih ve 09-49/1219-307 sayılı kararıyla anılan özelleştirme işlemine izin vermiştir.
2 30.03.2013 tarih ve 28603 sayılı Resmi Gazete.
20-04/41-23
5/21

I.3. İlgili Pazar
I.3.1. İlgili Ürün Pazarı
(11) Önaraştırma konusu iddialar ve bu çerçevede incelenen hususlar dağıtım şirketlerinin
bölgelerinde kurulan lisanssız üretim başvurularına ilişkindir. Esasen, lisanssız üretim
faaliyeti kapsamında şebekeye bağlantı için bölgede faaliyet gösteren dağıtım şirketine
başvurulmaktadır. Dağıtım şebekesinin durumunu en iyi bilen teşebbüs olarak dağıtım
şirketleri mevzuat hükümleri uyarınca lisanssız üretime ilişkin bağlantı başvurularını
değerlendirmektedir. Kısıtlı bir kaynak olan hat ve trafo merkezi (TM) kapasiteleri,
üretim santrallerinin faaliyete geçmesi için en önemli unsurların başında gelmekte ve
bu anlamda bir hat üzerinden TM’ye bağlanamayan santrallerin lisanssız üretim
faaliyeti kapsamında ürettikleri fazla enerjiyi satmaları mümkün olmamaktadır.
Lisanssız üretim faaliyeti kapsamında üretilen fazla elektriğin satılabilmesi için mutlaka
şebekeye erişim sağlanması gerekmektedir. Bu anlamda dağıtım şirketlerince yapılan
değerlendirme ve bunun sonucunda verilecek uygun bağlantı görüşü lisanssız üretim
faaliyeti için pazara girişin ilk şartı olarak ön plana çıkmaktadır.
(12) Dolayısıyla ilgili pazar tanımı açısından bakıldığında, lisanssız elektrik üretim
tesislerine yönelik olarak dağıtım şirketi tarafından gerçekleştirilmesi beklenen şebeke
bağlantısı hizmeti, dağıtım faaliyetinin bir parçası olması nedeniyle, daha önceki pek
çok Kurul kararında dağıtım faaliyetine ilişkin olarak tanımlanan “elektrik dağıtım
hizmetleri pazarı” bu dosya açısından da ilgili ürün pazarı olarak tanımlanmıştır. Ayrıca
iddia konusu davranışın lisanssız elektrik üretim faaliyetini etkilemesi sebebi ile
“lisanssız elektrik üretimi pazarı” da ayrı bir ilgili ürün pazarı olarak tespit edilmiştir.
I.3.2. İlgili Coğrafi Pazar
(13) MEDAŞ’ın elektrik dağıtım faaliyetini gerçekleştirdiği “Konya, Aksaray, Niğde, Kırşehir,
Nevşehir ve Karaman” illeri ilgili coğrafi pazar olarak belirlenmiştir.
I.4. Lisanssız Elektrik Üretimi Faaliyeti ve İlgili Mevzuat
1.4.1. 02.10.2013 Tarih, 28783 Sayılı Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik
Üretimine İlişkin Yönetmelik (2013 tarihli Yönetmelik)
(14) Türkiye’de lisanssız elektrik üretimi faaliyeti 6446 sayılı Kanun’un 14. maddesi3
çerçevesinde 2013 yılında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından
çıkarılan 2013 tarihli Yönetmelik ile düzenlenmektedir4. Yönetmelik’e göre, lisanssız
üretim faaliyeti yoluyla hayata geçirilmesi sonucu; tüketicilerin elektrik ihtiyaçlarının
tüketim noktasına en yakın üretim tesislerinden karşılanması sağlanarak elektrik
şebekesinde meydana gelen kayıp miktarlarının düşürülmesi, arz güvenliğinin
sağlanmasında küçük ölçekli üretim tesislerinin ülke ekonomisine kazandırılması ve
bu tesislerin etkin kullanımının sağlanması, bu yatırımların hayata geçirilmesi
sürecinde lisans alma ile şirket kurma yükümlülüğü gibi birtakım bürokratik süreçlerin
ortadan kaldırılması yoluyla usul ekonomisi ve etkinlik sağlanması amaçlanmaktadır.
Bu kapsamda, Bakanlık tarafından belirlenen verimlilik kıstasını karşılayan
kojenerasyon tesisleri, kurulu gücü 100 kW’a kadar olan mikrokojenerasyon tesisleri
ve kurulu gücü 1MW’a kadar olan ve yenilenebilir enerji kaynaklarına5 dayalı olarak

3 6446 sayılı Kanun’un 14. maddesi lisanssız yürütülebilecek faaliyetlere ilişkindir.
4 Anılan Yönetmelik kapsamındaki düzenlemelerin açıklanmasına ve teknik hususlara yönelik EPDK
tarafından çıkarılan Tebliğ, 02.10.2013 tarih ve 28783 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
5 Yönetmelik’te yer alan tanımlar kısmında yenilenebilir enerji kaynakları; hidrolik, rüzgar, güneş,
jeotermal, biyokütle, biyokütleden elde edilen gaz (çöp gazı dahil), dalga, akıntı enerjisi ve gel-git gibi
fosil olmayan enerji kaynakları olarak tanımlanmaktadır.
20-04/41-23
6/21

çalışan tesisler, Yönetmelik’in 5. maddesinde lisans alma ve şirket kurma faaliyetinden
muaf olarak kurulabilecek tesisler arasında sayılmaktadır.
(15) 2013 tarihli Yönetmelik’in 23. maddesinde de belirtildiği üzere lisansız üretim yapan
gerçek ve tüzel kişilerin kendi ihtiyaçlarını karşılamak için üretim yapmaları esastır. Bu
tüketimden arta kalan elektrik üretimi ise, tesisin kurulduğu bölgede faaliyet gösteren
görevli tedarik şirketi aracılığıyla, 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik
Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun kapsamında kurulan Yenilenebilir
Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM) çerçevesinde
değerlendirilmektedir. YEKDEM, TEİAŞ tarafından işletilen piyasa temelli bir satın
alma mekanizması olup bu mekanizma kapsamında, yenilenebilir kaynaklarla çalışan
santrallerde üretilen elektrik, devlet tarafından satın alınmamakta, ancak devlet belirli
fiyatlar üzerinden sistemin işleyişini garanti altına almaktadır6. Satın alma garantisi
olarak nitelendirilebilecek bu uygulama, ilgili Kanun gereği 10 yıl devam etmekte ve
yenilenebilir kaynaklara dayalı lisanssız üretim tesisleri, anılan süre boyunca ihtiyaç
fazlası üretimlerini teşvikli fiyattan satabilme olanağına kavuşmaktadır. Bu çerçevede
lisanssız üretim, teşvikli fiyatlar nedeniyle önemli bir ticari potansiyel barındırmaktadır.
(16) Bununla birlikte, bu tür tesislerin kuruldukları bölgedeki elektrik şebekesine
bağlanabilmesi bu bölgelerdeki TM’lere ve hat kapasitelerine bağlıdır7. Bu kapasiteler,
TEİAŞ ya da ilgili dağıtım şirketi tarafından yeni yatırımlarla artırılmadığı sürece sınırlı
sayıda lisanssız üretim tesisi bağlantısına olanak sağlamaktadır.
(17) Yönetmelik’in 7. maddesi gereği; lisanssız olarak üretim yapmak isteyen gerçek veya
tüzel kişilerin, bağlantı ve sistem kullanım hakkı elde etmek amacıyla, kuracakları
santralin kaynak türüne göre “İlgili Şebeke İşletmecisi”ne8 (ilgili dağıtım şirketi) ya da
“İl Özel İdaresi”ne başvurmaları gerekmektedir. Anılan Yönetmelik maddesinde,
hidrolik kaynağa dayalı olmayan üretim tesisleri için (rüzgar, güneş vs.), başvuruların
doğrudan ilgili şebeke işletmecisine, hidrolik kaynağa dayalı lisanssız üretimlerle ilgili
olarak ise il özel idarelerine başvurulması öngörülmektedir. Yapılacak başvurularda,
anılan maddenin birinci bendinde sayılan, üretim tesisinin kurulacağı yere ait tapu
kaydı veya kullanım hakkını gösterir belge, marjinal tarım yazısı (tarım arazisi olup
olmadığına dair belge), kurulacak tesisin özelliklerini gösterir tek hat şeması, başvuru
ücretinin yatırıldığına dair dekont vb. birtakım belgelerin şebeke işletmecisine
sunulması zorunludur ve başvuruların evraklar bakımından değerlendirilmesi
değerlendirme sürecinin ilk aşamasını oluşturmaktadır.
(18) Yapılan başvuruların değerlendirilme sürecini düzenleyen Yönetmelik’in 8.
maddesinde ise ilgili şebeke işletmecisinin kendisine her takvim ayı ulaşan lisanssız
üretime ilişkin başvuruları, takip eden ayın ilk yirmi günü içinde toplu olarak

6 5346 sayılı Kanun’da yer alan ilgili cetvelde; hidro elektrik tesisi için 7,3; rüzgar santrali için 7,3;
jeotermal santrali için 10,5; biyokütleye dayalı üretim santrali (çöp gazı dahil) için 13,3 ve güneş santrali
için 13,3 cent/kwh alım fiyatı belirlenmiştir. Üretim tesisinde yerli ekipman kullanılması durumunda bu
fiyatlar artmaktadır ve 20 cent/kwh’a varabilmektedir. Bu fiyatlar dikkate alındığında, biyokütleye dayalı
üretim tesisleri ile güneş santralleri en çok teşvike sahip santral tipleri olarak karşımıza çıkmaktadır.
7 Rüzgar ve güneşin süreklilik arz etmeyen kaynaklar olması (bulutlanmanın artması veya rüzgarın anlık
olarak değişmesi) nedeniyle bu kaynaklara dayalı santrallerin fazlalaşması sistemin yönetilebilirliğini
zorlaştırabilmektedir. Bu sebeple, bu tip kaynaklara dayalı olan santrallere ayrılan hat ve TM kapasiteleri
sınırlandırılmaktadır.
8 Yönetmelik’in “Tanımlar” bölümünde ilgili şebeke işletmecisi kavramının ilgilisine göre TEİAŞ’ı, dağıtım
şirketini veya Organize Sanayi Bölgesi (OSB) dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiyi ifade ettiği
belirtilmektedir. İşbu bölümde ise, dosyanın konusunu dağıtım şirketinin uygulamalarına ilişkin iddiaların
değerlendirilmesi oluşturduğundan, ilgili şebeke işletmecisi kavramı dağıtım şirketini ifade etmek üzere
kullanılmış ve mevzuatın ilgili bölümleri bu şekilde özetlenmiştir.
20-04/41-23
7/21

değerlendireceği ve sonuçlandıracağı belirtilmektedir9. Anılan maddeye göre eksik
veya yanlış evrak verenlerin başvuruları dikkate alınmamakta, eksikliklerin
tamamlanması için başvuru sahibine 10 günlük süre verilmekte ve bu başvuruların
değerlendirilmesi eksikliklerin tamamlandığı tarih itibarıyla yapılmış başvurularla
birlikte yapılmaktadır. Bazı durumlarda ise TEİAŞ’a görüş sorulması gerekmekte10 ve
başvuru dönem bakımından TEİAŞ görüşünün tebliğ tarihi esas alınarak
değerlendirilmektedir. Belge bazında yapılan değerlendirmenin akabinde ise şebekeye
bağlantısı yapılacak üretim tesisine ilişkin teknik değerlendirmeye geçilmektedir. Bu
bağlamda kurulması planlanan tesisin bağlanabilirlik oranı, bölgedeki trafo
kapasitesi11, bölgedeki hat kapasitesi, bağlantı hattının gerilimi, gerilim değişikliği,
santralin şebekeye olan mesafesi gibi birtakım teknik detaylar üzerinde durulmaktadır.
Belgeleri tam olan ve teknik değerlendirmeyi geçen başvurular bakımından ise mevcut
kapasitenin tahsisi aşamasına geçilmektedir. Kapasitenin tahsisi sırasında, söz
konusu maddenin dördüncü bendinde de belirtildiği üzere, başvuruya konu üretim
tesisinin yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olması, başvuru sahibinin son bir yıl
içindeki tüketim miktarının diğer başvurulardan yüksek olması, başvuruya konu üretim
tesisinin tüketim tesisi ile aynı yerde olması, başvuru sahibinin önceden olumlu
bağlantı görüşü verilmiş bir başvurusunun olmaması gibi birtakım kriterler esas
alınmaktadır. Anılan bentte sayılan tüm kriterlerin başvurular açısından eşit olması
durumunda ise başvuru tarihi esas alınmaktadır. Anılan hükümde ayrıca ilgili şebeke
işletmecisinin, başvurulara ilişkin gerekçeli değerlendirmesini ve bağlantı noktası
uygun bulunmayan başvurular için varsa alternatif bağlantı önerisini kendi internet
sayfasında bir ay süreyle ilan edeceği düzenlenmektedir. Yönetmelik’in 9. maddesine
göre, bağlantı başvurusu uygun bulunan veya ilgili şebeke işletmecisi tarafından teklif
edilen alternatif bağlantı noktası önerisini kabul eden başvuru sahiplerine şebeke
işletmecisi tarafından “Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubu” gönderilir. Kendisine
çağrı mektubu gönderilen gerçek veya tüzel kişilerin lisanssız elektrik üretim projelerini
hayata geçirmek için çağrı mektubunun tebliğ tarihinden itibaren 180 gün süreleri
bulunmaktadır. Başvuru sahipleri söz konusu sürenin ilk 90 günü içerisinde üretim
tesisi ve varsa irtibat hattı projesini Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kurum
(Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) Genel Müdürlüğü) ve/veya tüzel kişilerin
onayına sunmalıdır; bu süre içinde proje onayı için başvuruda bulunmayanların
bağlantı başvuruları geçersiz sayılarak sunmuş oldukları belgeler kendilerine iade
edilir. Bu durumda anılan trafoda çağrı mektubu alan fakat projeye başlamayan

9 Tebliğ’e göre şebeke İşletmecisi başvuruları en az üç üyeden oluşan bir Komisyon ile değerlendirmekte
ve Komisyon oy çokluğu ile karar almaktadır.
10 Yönetmelik’in “Bağlantı Esasları” başlıklı 6. maddesinde bir trafo merkezine yönlendirilen toplam
kurulu gücün 2 MW’ın üzerinde olması halinde ilgili dağıtım şirketinin TEİAŞ’a kaynak bazında ayrı ayrı
bağlantı kapasite bildiriminde bulunacağı, TEİAŞ’ın görüşünün alınacağı, bağlantı görüşlerinin
sonuçlandırılmasında dağıtım şirketinin TEİAŞ’ın bildireceği bağlanabilir kapasiteyi esas alacağı ve
TEİAŞ’ın talepleri kendisine geliş tarihinden itibaren bir ay içinde sonuçlandıracağı belirtilmektedir.
Tebliğ’de de bir irtibat merkezine (trafo) yönelik rüzgar ve/veya güneş enerjisine dayalı başvurular için
TEİAŞ görüşünün sorulması halinde, aynı irtibat merkezi için yapılmış ve yapılacak rüzgar ve/veya
güneş başvurularına ilişkin teknik değerlendirmenin görüş dağıtım şirketine ulaşana kadar durdurulacağı
ifade edilmektedir.
11 Yönetmelik’in “Diğer hükümler” başlıklı 31. maddesinin beşinci bendinde dağıtım şirketlerinin ilgili
dağıtım bölgesinde bu Yönetmelik çerçevesinde trafo merkezi bazında dağıtım sistemine
bağlanabilecek üretim tesisi kapasitelerini içinde bulunulan yıl için, Ocak, Nisan, Temmuz ve Eylül
aylarının ilk haftası içerisinde kendi internet sayfalarında yayımlamakla yükümlü olduğu belirtilmektedir.
Trafo merkezi bazında lisanssız elektrik üretim kapasiteleri ayrıca TEİAŞ’ın internet sitesi aracılığıyla da
yayımlanmaktadır.
20-04/41-23
8/21

başvuru sahibinin kurulu gücü kadar kapasite boşa çıkmaktadır12. Diğer yandan,
üretim tesisinin inşaatına başlanabilmesi için ilgili teknik mevzuat çerçevesinde
alınması gereken proje onayı ve rüzgar enerjisine dayalı başvurular açısından “teknik
etkileşim izninin” ilgili şebeke işletmecisine süresi içerisinde ve eksiksiz olarak
sunulması halinde ise, şebeke işletmecisi 30 gün içerisinde ilgilisiyle bağlantı
anlaşması imzalamakla yükümlüdür.
(19) Son olarak Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ’de “Bağlantı başvurularının
değerlendirilmesi” başlıklı 10. maddenin ikinci fıkrasında “Başvurular ortak irtibat
merkezlerine göre sınıflandırılır. Alternatif olarak, başka bir TEİAŞ trafo merkezi ile
dağıtım fiderine açık ring Şebekede, Şebekenin normal çalışma koşullarına göre bağlı
olduğu dağıtım fideri esas alınır.” hükmü yer almaktadır. Şikayetçinin iddia
konularından biri, hatta bağlantısı uygun görülmeyen başvuruya ilişkin bağlantının
normal çalışma koşulları dışında yapılabileceği hususu ile ilgilidir. Anılan hüküm ile
şebekelerin normal çalışma koşullarının dikkate alınması gerektiği açıkça belirtilmiştir.
(20) Görüldüğü üzere Yönetmelik hükümleri çerçevesinde ilgili dağıtım şirketleri, lisanssız
üretim başvuruları için tek yetkili mercii olarak tanımlanmaktadır. Bu tesislerin sisteme
bağlantısının yapılması ve sistem kullanımlarının sağlanması da, doğal tekel olan bu
şirketlerin uhdesinde olup bu durum anılan Yönetmelik’te de ifade edilmiştir.
(21) Yönetmelik’te dağıtım şirketlerinin görev ve yükümlülükleri ve ayrıca “Yasaklar ve
Yaptırımlar” başlıklı 28. maddede ilgili şebeke işletmecileri ve görevli tedarik
şirketlerinin bu Yönetmelik kapsamında faaliyette bulunan gerçek ve tüzel kişiler
arasında ayrım yapmayacağı belirtilmekle beraber, belirlenen süreci takip etmeyen
ve/veya aksatan ya da ayrımcılık yapan dağıtım şirketlerine yönelik olarak herhangi
özel bir yaptırım öngörülmemiştir. Bu bağlamda bu husus açısından 6446 sayılı
Kanun’un “Denetim13” başlıklı 15. ve “Yaptırımlar ve yaptırımların uygulanmasında
usul14” başlıklı 16. maddelerinin uygulanacağı anlaşılmaktadır. Anılan hükümlere göre
dağıtım şirketlerinin denetimi konusunda ilk yetkili mercii Bakanlık olup, yaptırımlar ise
EPDK tarafından uygulanmaktadır.
I.4.2. 2013 Tarihli Yönetmelik’te 2016 Yılında Yapılan Değişiklik
(22) Yukarıda daha önce de ifade edildiği gibi Türkiye’de lisanssız elektrik üretimi faaliyeti
6446 sayılı Kanun kapsamında, EPDK tarafından çıkarılan yönetmeliklerle
düzenlenmektedir. 2013 tarihli Yönetmelik’in bazı maddelerinde, yaşanan veya
yaşanması muhtemel sorunların giderilmesi amacıyla değişikliğe gidilmiştir. Yapılan
bu değişiklikle beraber lisanssız elektrik piyasasında yaşanan aksaklıklar giderilmeye
çalışılmıştır.
“Üretim tesisinin bağlanacağı mevcut şebekeye olan uzaklığı;

12 Aynı durum şebekeye bağlanacak üretim tesislerinin Yönetmeliğin 24. maddesi uyarınca belirtilen
sürelerde (kaynağa ve gerilim seviyesine göre bir, iki ya da üç yıl) işletmeye alınmaması halinde de
ortaya çıkmaktadır.
13 6446 sayılı Kanun’un “Denetim” başlıklı 15. maddesinde elektrik dağıtım şirketlerin denetiminin
Bakanlık tarafından yapılacağı, Bakanlığın elektrik dağıtım şirketlerinin denetimini, bu konuda ihtisas
sahibi olan kamu kurum ve kuruluşlarıyla birlikte yapabilir veya bu kuruluşlara yetki devretmek suretiyle
yaptırabileceği, Bakanlık tarafından düzenlenen veya karara bağlanan denetim raporlarının EPDK’ya
bildirileceği ve denetim raporu sonucuna göre gerekli yaptırım ve işlemlerin EPDK tarafından karara
bağlanacağı belirtilmektedir.
14 6446 sayılı Kanun’un “Yaptırımlar ve yaptırımların uygulanmasında usul” başlıklı 16. maddesinin 3.
bendinde bir dağıtım bölgesinde lisansı kapsamında faaliyet gösteren dağıtım şirketinin mevzuat
ihlallerine yönelik uygulanacak yaptırımlar özetlenmiştir.
20-04/41-23
9/21

a) Kurulu gücü azami 0,499 MW olan tesisler için kuş uçuşu mesafesi beş
kilometreden, projelendirmeye esas mesafesi ise altı kilometreden,
b) Kurulu gücü 0,5 MW’dan 1 MW’a kadar olan tesisler için kuş uçuşu mesafesi on
kilometreden, projelendirmeye esas mesafesi on iki kilometreden,
fazla olamaz. Bu fıkra hükmü yerel yönetimler ile yerel yönetimlerin kontrol ilişkisini
haiz olduğu tüzel kişiler için uygulanmaz.” hükmü sekizinci fıkra olarak 6. maddeye
eklenmiştir. 2016 yılında yapılan değişiklikle, MEDAŞ tarafından kendi dağıtım
bölgesinde komisyon kararıyla uygulanan hüküm yasal hale gelmiştir.
(23) Yönetmelik değişikliğindeki en önemli düzenleme onuncu bentte gerçekleşmiştir. Buna
göre, “Çatı uygulamaları hariç olmak üzere her bir trafo merkezinde, 5 inci maddenin
birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olan rüzgâr ve güneş enerjisine dayalı enerji
üretim tesisleri için; herhangi bir gerçek veya tüzel kişiye ve söz konusu gerçek veya
tüzel kişinin doğrudan veya dolaylı olarak ortak olduğu tüzel kişilere ve bu kişilerin
kontrolünde olan tüzel kişilere, tüketim tesisi sayısına bakılmaksızın başvuru
aşamasında azami 1 MW tahsis yapılabilir. Söz konusu gerçek veya tüzel kişinin
doğrudan veya dolaylı olarak ortak olduğu tüzel kişilere ve varlığı halinde bu kişilerin
kontrolünde olan tüzel kişilere ilişkin bilgilerde ilgili tüzel kişinin beyanı esas alınır. Bu
beyanın yanlış, eksik veya yanıltıcı olarak verildiğinin saptanması halinde, ilgili gerçek
ve tüzel kişiye ait bağlantı anlaşması çağrı mektubu iptal edilir.” Bahsi geçen bu
hükümle birlikte MEDAŞ ve diğer şebeke işleticileriyle birlikte lisanssız elektrik üretimi
faaliyeti yürüten tüm üreticilerin tahsis edebilecekleri kapasite miktarı 1 MW ile
sınırlandırılmıştır.
(24) 2013 yılında yayımlanan Yönetmelik’te, lisanssız elektrik üretimi başvurularının; teknik
kriterlerden biri olan bağlanabilirlik oranının, kurulu gücü 1000 kWe’ın (invetör gücünü
gösterir) üzerindeki kojenerasyon tesisleri için 30, diğer üretim tesisleri için ise 70‘den
küçük olması durumunda, reddedilmesi gerektiğini içeren bir hüküm yer almıştır. 2016
yılında yapılan değişiklikle bağlanabilirlik oranı Yönetmelik’ten çıkarılmıştır.
(25) Son olarak anılan Tebliğ’de ilgili şebeke işletmecisi temsilcilerinden oluşan
değerlendirme komisyonunun kimlerden oluşacağı da düzenlenmiştir. Buna göre
komisyon; TEİAŞ, TEDAŞ ve ilgili şebeke işletmecisinin birer temsilcisinden olmak
üzere üç üyeden oluşmakta ve oy çokluğu ile karar almaktadır. Komisyon başkanı ise
TEİAŞ temsilcisidir. 2013 tarihli Yönetmelik’te şebeke temsilcisinin hem lisanssız
elektrik üretimi faaliyeti yürütmek için başvuru yapan (grup içi şirketleri aracılığıyla)
hem de başvuruları değerlendiren konumunda olması nedeniyle bu hüküm
değiştirilmiştir.
I.4.3. 12.05.2019 Tarih, 30772 Sayılı Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik
Üretimine İlişkin Yönetmelik
(26) Dosya mevcudu bilgilere göre, 2013 yılında hazırlanan Yönetmelik’te ve 2016 yılında
yapılan değişiklikte yer almayan “Bu Yönetmelik kapsamında üretim tesisi kuracak
gerçek veya tüzel kişilerin üretim tesisleri ile tüketim tesislerinin aynı dağıtım bölgesi
içinde olması zorunludur.” hükmü 2019 yılında yürürlüğe giren Yönetmelik’e
eklenmiştir.
(27) Ayrıca, bağlanabilirlik oranı ile komisyon tarafından belirlenen ve 2016 değişikliği ile
yasalaşan üretim tesisinin bağlanacağı şebekeye olan uzaklığının beş km olması
kriterine 2019 tarihli Yönetmelik’te yer verilmemiştir.

20-04/41-23
10/21

I.5. Değerlendirme
I.5.1. 4054 sayılı Kanun’un 6. Maddesi Kapsamında Yapılan Değerlendirme
I.5.1.1. Hâkim Durum Tespiti
(28) Türkiye’de elektrik dağıtım alanında faaliyet gösteren şirketlerin özelleştirilmeleri
tamamlanmış ve özel sektöre devri gerçekleşen dağıtım şirketlerine ayrıştırma
yükümlüğü getirilerek elektriğin perakende satışı alanında faaliyet göstermek üzere
her bölgede görevli tedarik şirketleri kurulmuştur. Bölgesel dağıtım şirketleri, elektrik
enerjisinin yerel düzeyde fiziksel olarak taşınması ve bununla ilgili tüm saha
operasyonlarına yönelik faaliyetleri “doğal tekel” olarak gerçekleştirmektedir. Dağıtım
şirketleri sahip oldukları “doğal tekel” nitelikleri nedeniyle yerel seviyede her bir dağıtım
bölgesinde hâkim durumda bulunmaktadır. Bunun yanı sıra MEDAŞ, faaliyet gösterdiği
bölgede, lisanssız üretim başvurularını alan, değerlendiren ve sürecin sonunda
lisanssız üretim tesislerinin fiziksel şebeke bağlantısını sağlayan tek yetkili mercidir.
(29) Bu doğrultuda hakkında inceleme yürütülen MEDAŞ’ın lisanssız elektrik dağıtım
hizmetleriyle yetkilendirilmiş teşebbüs olması itibarıyla Konya, Aksaray, Niğde,
Kırşehir, Nevşehir ve Karaman olarak tanımlanmış ilgili coğrafi pazarlarda hâkim
durumda olduğu değerlendirilmektedir.
I.5.1.2. MEDAŞ’ın 4054 sayılı Kanun’un 6. Maddesini İhlal Edip Etmediğine Dair
İnceleme, Tespit ve Değerlendirmeler
(30) İnceleme konusu iddialar çerçevesinde doğal tekel niteliği taşıyan dağıtım şebekesini
elinde bulunduran dağıtım şirketlerinin lisanssız üretim başvurularını değerlendirirken
ayrımcılık yapıp yapmadığı incelenmelidir.
(31) Buna göre, dosya mevcudu bilgiler çerçevesinde, ilgili coğrafi pazarlarda lisanssız
elektrik dağıtımı pazarında hâkim durumda olduğu tespitine ulaşılan MEDAŞ’ın,
önaraştırma konusu bakımından lisanssız elektrik dağıtım pazarı ile ilişkili pazar
niteliğinde olan lisanssız elektrik üretimi pazarına yönelik davranışlarının bir kötüye
kullanma hali oluşturup oluşturmadığı ortaya konmalıdır. Bu iki pazar arasındaki ilişkiyi
ortaya çıkaran husus ise lisanssız üretim başvurularının alınması, değerlendirilmesi ve
sürecin sonunda lisanssız üretim tesislerinin fiziksel şebeke bağlantısının yapılması
aşamalarının ilgili mevzuat kapsamında yine MEDAŞ uhdesinde oluşudur. Bu
çerçevede, önaraştırma sürecinde MEDAŞ’tan istenen bilgi ve belgeler doğrultusunda
ayrımcılık uygulandığına yönelik kuşku doğurabilecek trafo merkezlerine yapılan
başvurular ve bunlara yönelik olarak verilen onay ve ret kararları incelenmiştir.
(32) Öncelikle lisanssız elektrik üretim faaliyeti başvuru sürecinin incelenmesi
gerekmektedir. Başvuru süreci, yukarıda ilgili bölümde detaylı olarak açıklanmıştır.
Aşağıdaki şekilde başvuru sürecinin başından santralin devreye girmesine kadar
geçilen safhalar özet olarak yer almaktadır:








20-04/41-23
11/21

Şekil-1: Başvuru Süreci

(33) Şekilden de görüldüğü üzere yapılan bir başvuru, santralin devreye gireceği zamana
kadar birçok onay sürecinden geçmekte ve ilgili süreçlerin herhangi birinde olumsuz
olarak değerlendirilmediği takdirde santralin devreye girmesiyle sonuçlanmaktadır.
Söz konusu süreçlerde birden fazla kurumdan onay alınması gerekmektedir. Bununla
birlikte başvuruya ilişkin nihai olarak onay ve ret mercii (şikayete konu dönem için)
dağıtım şirketi tarafından kurulan komisyon ve dolayısıyla dağıtım şirketidir.
(34) Başvuru süreci ve MEDAŞ’ın bu sürece dâhili bir arada değerlendirildiğinde olası bir
ayrımcı eylemin gerçekleşme ihtimali özellikle teknik değerlendirme safhasında
kendini gösterecektir. Nitekim şikâyet başvurusunda öne sürülen konulara
bakıldığında da bunların genel olarak teknik değerlendirme süreci etrafında
yoğunlaştığı görülmektedir. Bu minvalde öncelikle MEDAŞ’ın söz konusu teknik
değerlendirmede dikkate aldığı kriterlere değinmek yerinde olacaktır.
(35) MEDAŞ, lisanssız elektrik üretimi faaliyeti çerçevesinde yapılan başvuruları, evrak
eksikliği, TEİAŞ TM kapasitesinin dolu olması, hat kapasitesinin dolu olması, mesafe
kriterinin sağlanmaması, bağlanabilirlik oranının 70’ten küçük olması, şebekenin
uygun olmaması, çağrı mektubunun teslim alınmaması, bağlantı anlaşmasının
süresinin dolması gibi nedenlerle reddetmektedir. Söz konusu iptal sebeplerinin bir
20-04/41-23
12/21

kısmı mevzuat kaynaklıyken, bir kısmı ise değerlendirme komisyonu tarafından
oluşturulan kriterlerin karşılanmamasından kaynaklanmaktadır. Bu kriterler aşağıda
kısaca açıklanmıştır:
(36) TEİAŞ TM Kapasitesi: Başvuru yapılan dönemde ilgili trafo merkezinde uygun
kapasite bulunması gerekmektedir. TM’lerin kapasiteleri TEİAŞ Genel Müdürlüğü
tarafından belirlenmektedir. Başvuruya esas kurulu güç mevcut kapasitenin üzerinde
ise başvuru reddedilecektir Trafo merkezinde sahaya özgü koşullarda herhangi bir
değişiklik olması halinde TEİAŞ’ın görüşü alındıktan sonra işlem yapılır ve TEİAŞ’ın
görüş yazısı tebliğ edilinceye kadar başvurular askıya alınır. Dolayısıyla bir TM için
TEİAŞ tarafından belirlenen kapasite kadar tahsis yapılmakta olup, kapasite tahsisi
yapılmayan TM’ler ile TEİAŞ'ın ilave kapasite vermediği TM'lere yapılan başvurular
olumsuz sonuçlandırılacaktır.
(37) Hat Kapasitesi: Değerlendirme komisyonu çeşitli fiziksel etkenleri (meteorolojik
verilere dayalı hava sıcaklığı) de dikkate alarak iletkenlerin akım taşıma kapasitelerine
göre belli oranlarda bağlantı yapılması gerektiğini değerlendirmiş ve hatların kesitine
göre hat kapasitelerini belirlemiştir. Hatların taşıyabileceği yük kapasiteleri Uluslararası
Standartlarda (Kanada Standartları) üç farklı sıcaklık seviyesine göre belirlenmektedir.
Örneğin, MEDAŞ’ın faaliyet gösterdiği coğrafi alanda GES’lerin en yüksek üretimleri
yaz aylarında gerçekleşmekte olup bu dönemlerde meteorolojik verilere göre hava
sıcaklığı 40°C’nin üzerindedir. ENH’lerin akım taşıma kapasitelerinde en yüksek
sıcaklık (standartlarda belirtilen 1. seviye) dikkate alınarak ve bağlanabilecek üretim
tesisindeki iletkenin ömrü ve gerilim dalgalanmaları da gözetilerek iletkenlerin
taşıyabileceği maksimum akım taşıma kapasitesinin %70-80’i oranında bağlantı
yapılacaktır.
(38) Bu kapsamda başvurunun bağlantısının yapılabileceği hattın üzerindeki üretim
tesislerinin toplam gücü incelenerek başvuru olumlu veya olumsuz sonuçlanmaktadır.
(39) Bağlanabilirlik Oranı: Bu oran bağlantı noktasındaki üç faz kısa devre akımının,
bağlanacak üretim tesisinin nominal akımına bölümü ile elde edilecek değer olup,
gerilim etkisinin bir göstergesi olarak kullanılmaktadır. Rüzgar ve güneş enerji
santrallerinin şebekeye entegrasyonu ile neden oldukları dalgalanmalar bu oran
aracılığıyla ölçülebilmektedir. 2013 tarihli Yönetmelik’e göre, bağlanabilirlik oranı 70’in
altında olan başvurular reddedilmektedir15.
(40) Santralin Şebekeye Olan Mesafesi: Hatlarda nakledilen enerjideki kayıpların
azaltılması amacıyla mevzuatta yer alan bir kriterdir. Mesafe kontrolü yapılırken
mevcut hatların en yakın noktası dikkate alınmaktadır. Mesafe arttıkça hatlarda
nakledilen enerjide daha büyük kayıp yaşanması nedeniyle verimsizlik söz konusu
olacaktır. Dolayısıyla santralin ilgili hata uzaklığının kuş uçuşu beş km'den fazla
olmaması gerektiği yönünde bir kriter belirlenmiştir.
(41) Bağlantı Hattının Gerilimi: Dağıtım lisans bölgesi sınırları içerisinde
31,5;33;34,5;15,8; ve 6,3 kV işletme gerilimi bulunmaktadır.16

15 Bağlanabilirlik oranı, yukarıda mevzuat bölümünde açıklandığı üzere 2016 yılında yapılan mevzuat
değişikliği ile kaldırılmıştır.
16 Dağıtım lisans bölgesi sınırları içerisinde 31,5;33;34,5;15,8; ve 6,3 kV işletme gerilimi bulunmaktadır.
MEDAŞ’ın yatırım planları ve master planları kapsamında lissans bölgesi sınırları içerisinde 15,8 ve 6,3
kV işletme geriliminin bulunduğu bölgelerde gerilim dönüşümü yapılmaktadır. 6,3 kV gerilim dönüşümü
tamamlanmak üzere olup 15,8 kV lık gerilim üzerinde çalışmalar devam ettiğinden şebeke gerilimi 15,8
ve 6,3 kV şebekeden gelen üretim talepleri bağlantısı yapılmamaktadır.
20-04/41-23
13/21

(42) Gerilim Değişikliği: Elektrik Piyasası Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği
kapsamında “Üretim tesisi Şebeke ile paralele girdiğinde meydana getirdiği gerilim
dalgalanması %3,3’ü aşmamalı…” hükmü gereğince daha önce olumlu görüş verilmiş
üreticilerde dikkate alınarak üretim tesisinin bağlandığı noktada ve bağlı olduğu trafo
merkezinin barasında gerilim değişikliği %3,3’ü aşamayacaktır.
(43) Bu noktada belirtmek gerekir ki, dağıtım hizmetlerinin sağlıklı ve sürekli şekilde devam
edebilmesi adına yukarıda bahsedilen belirli teknik kriterlerin sağlanması
kaçınılmazdır. MEDAŞ dağıtım şirketi olması nedeniyle dağıtım hizmetlerini eksiksiz
ve düzgün bir biçimde yürütme açısından kamuya sorumlu olup, teknik kriterler söz
konusu sorumluluk açısından da önem taşımaktadır. Dağıtım sisteminde ortaya
çıkacak teknik sorunlar tüm bölgedeki tüketicilerin elektrik tedarikinde sorun
yaşamaları sonucu doğurarak arz güvenliğini tehlikeye sokabilecektir.
(44) Başvuru süreci, başvuruların teknik kriterler çerçevesinde değerlendirilmesi ve buna
göre olumlu ya da olumsuz sonuçlanması gibi konular, aşağıda açıklanmaktadır.
Ancak öncesinde “bara” ve “fider” tanımlarını açıklamak yerinde olacaktır. Bara, aynı
gerilimdeki elektrik enerjisinin toplandığı ve dağıtıldığı düzeneği; fider ise bir merkez
barasından kullanıcıya enerji taşıyan hat veya kablo çıkışlarını ifade etmektedir. Fider
tanımında yer verilen, kullanıcı veya kullanıcı gruplarına enerji taşıyan hatlar yukarıda
da ifade edildiği üzere fiziki özelliklerine göre belli kapasitelere sahiptir. Aşağıda Tablo-
1’de teknik değerlendirme sürecinde esas alınan kriterlerin tablolaştırılmış haline ve
hatların azami kapasite bilgilerine yer verilmektedir:
Tablo-1: Değerlendirme Kriterleri Tablosu
Bağlanabilirlik Oranı17 %70
Hat kapasitesi Hat kapasite tablosunda yer almaktadır.
Bağlantı Hattının Gerilimi 31,5 ve 34,5 kv bağlantı yapılmaktadır.
Gerilim Değişikliği Santralin Şebekeye Olan Mesafesi TEİAŞ TM Kapasitesi TEİAŞ’ça belirlenir.
Kaynak: MEDAŞ’tan gelen cevabi yazılar
Tablo-2: Hat Kapasite Tablosu
Hat Kesiti
Nominal
Akım
Güç (31,5)
MW
Güç (34,5)
MW
Bağlanabilir
Kapasite (31,5) MW
Bağlanabilir
Kapasite (34,5) MW
1/0 AWG Raven 195 10 11 7 7
3/0 AWG Pigeon 275 15 16 11 11
266 MCM
Patridge
345 18 20 15 15
477 MCM Hawk 540 27 30 21 23
1x240/25mm2
XLPE
576 31 34 23 25
Kaynak: MEDAŞ’tan gelen cevabi yazılar
(45) Şikayet konusuna ilişkin olarak MEDAŞ tarafından gönderilen belgelerin
incelenmesinden, şikayetçi tarafından da başvurusu yapılan Gezende HES TM’ye
Ocak 2013’ten itibaren 14 adet başvuru yapıldığı, bu başvuruların toplam gücünün
4790 kW olduğu anlaşılmıştır. Bu başvurular içerisinden yalnızca bir başvuruya
bağlantı onayı verilmiş olup geri kalan başvurular çeşitli gerekçelerle reddedilmiştir.

17 Bağlanabilirlik oranı, yukarıda mevzuat bölümünde açıklandığı üzere 2016 yılında yapılan mevzuat
değişikliği ile kaldırılmış ve mevcut durumda uygulanan bir kriter değildir.
20-04/41-23
14/21

Söz konusu başvurulara ve reddedilme gerekçelerine aşağıdaki tabloda yer
verilmektedir:
Tablo-3: Gezende HES TM’ye Ocak 2013’ten İtibaren Yapılan Başvurular
Başvuru Sahibi Durum Kurulu Güç (kW)
Ermenek Mal Müdürlüğü Olumlu 40
Kestaş Enerji ve Teknoloji A.Ş. İptal/Bağlanabilirlik Oranı 1000
Kestaş Enerji ve Teknoloji A.Ş. İptal/Şebeke Uygun Değil 500
Göktepe Belediye Başkanlığı İptal/Eksik Evraktan 350
Göktepe Belediye Başkanlığı İptal/Eksik Evraktan 350
Bünyamin KÜÇÜKOKKA İptal/Şebeke Uygun Değil 950
Kural Yatırım Enerji ve Mühendislik A.Ş. İptal/Şebeke Uygun Değil 100
Kural Yatırım Enerji ve Mühendislik A.Ş. İptal/Şebeke Uygun Değil 100
Kural Yatırım Enerji ve Mühendislik A.Ş. İptal/Şebeke Uygun Değil 100
Kural Yatırım Enerji ve Mühendislik A.Ş. İptal/Şebeke Uygun Değil 100
Kural Yatırım Enerji ve Mühendislik A.Ş. İptal/Şebeke Uygun Değil 100
Kural Yatırım Enerji ve Mühendislik A.Ş. İptal/Şebeke Uygun Değil 100
Kural Yatırım Enerji ve Mühendislik A.Ş. İptal/Şebeke Uygun Değil 100
Etem ARI İptal/Şebeke Uygun Değil 900
Kaynak: MEDAŞ’tan gelen cevabi yazılar
(46) Yukarıda yer alan tabloda şikâyet konusu Gezende HES TM’ye MEDAŞ’ın ilişkili
şirketlerinin başvurusunun bulunmadığı görülmektedir. Söz konusu hatta yapılan
başvuruların neredeyse tamamı reddedilmiş olup başvuruların eksik evrak,
bağlanabilirlik oranının Yönetmelik’te belirtilen değerden düşük olması ve ilgili hattın
şebekeye uygun olmaması gibi sebeplerle olumsuz sonuçlandırıldığı anlaşılmaktadır.
(47) Bu aşamada her ne kadar ilgili TM’ye MEDAŞ ile ilişkili şirketlerin başvurusu
bulunmasa da herhangi bir şüpheye mahal vermemek adına MEDAŞ’ın şikâyetçiye
yönelik objektif bir değerlendirme yapıp yapmadığı hususunun ayrıntılı şekilde
incelenmesi gerekmektedir. Bu çerçevede öncelikle MEDAŞ tarafından Gezende HES
TM’ye yönelik yapılan başvurunun değerlendirilmesinde nasıl bir yol izlendiğine
değinilecektir.
(48) MEDAŞ tarafından Kuruma intikal eden cevabi yazıda başvuruya ilişkin kronolojik
süreç aşağıdaki gibi ifade edilmiştir:
“…
15.12.2017 tarihinde şirketimize lisanssız elektrik üretimi kapsamında başvuru
yapılmıştır.
19.01.2018 tarihinde değerlendirme komisyonu (TEİAŞ~TEDAŞ-MEDAŞ)
tarafından ön değerlendirmeye alınmıştır.
19.02.2018 tarihinde değerlendirme komisyonu tarafından teknik değerlendirmeye
alınmış ve teknik değerlendirmede başvuru olumsuz sonuçlanmıştır.
20.02.2018 tarih ve 7656 sayılı yazımız ile başvurunun olumsuz olduğu bildirilerek
başvuruya ilişkin evraklar başvuru sahibine iade edilmiştir.
05.03,2018 tarihinde Etem Arı tarafından değerlendirme sonucuna itirazda
bulunulmuştur.
17.03.2018 tarih ve 11543 sayılı yazı ile itiraza şirketimiz tarafından cevap
verilmiştir,
20-04/41-23
15/21

26.10.2018 tarihinde Etem Arı tarafından hazırlatılan bilirkişi raporu şirketimize ibraz
edilmiştir.
30.10.2018 tarihinde bilirkişi raporuna ilişkin açıklamamız mahkemeye
sunulmuştur.
…”
(49) Yukarıda özet şeklinde ifade edilen başvuru için esasen komisyon tarafından ilgili trafo
merkezine bağlanılabilecek üç farklı alternatif güzergah üzerinden inceleme
yapılmıştır:
- 1. Alternatif Güzergah: DSİ-1 fideri Gezende HES TM ile Ermenek TM arasında
bulunan Kazancı Kök-2 üzerindeki ring hattı.
- 2. Alternatif Güzergah: DSİ-2 ALPHİNA fideri EÜAŞ Ermenek HES şalt sahasını
besleyen ENH.
- 3. Alternatif Güzergah: Ermenek TM fideri 3/4 olan 3*3/0 AWG iletkenli Ermenek
TM üzerindeki ENH.
(50) 1. Alternatif Güzergâha İlişkin Değerlendirme: Bu aşamada MEDAŞ tarafından
alternatif noktalar açısından yapılan incelemelerde öncelikle 1. alternatif güzergâh ile
ilgili değerlendirmelere yer verilecektir. Söz konusu ilk alternatif güzergâh Gezende
HES TM’den enerji alan DSİ-1 fider hattıdır. Yaklaşık 40 km uzunluğunda olduğu
belirtilen fider hattının Kazancı KÖK-2’ye kadar olan ENH üzerinde herhangi bir tüketim
noktası bulunmadığından normal işletme koşullarında devre dışı olduğu ifade
edilmiştir.18 Bu kapsamda Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ’in bağlantı
başvurularının değerlendirilmesi başlıklı 10. maddesinin ikinci fıkrasının “Başvurular
ortak irtibat merkezlerine göre sınıflandırılırlar. Alternatif olarak başka bir TEİAŞ trafo
merkezi ile dağıtım fiderini açık ring şebekede şebekenin normal çalışma koşullarına
göre bağlı olduğu dağıtım fideri esas alınır.” hükmü uyarınca değerlendirme yapıldığı
ve bu kapsamda bağlantı talebinin karşılanamadığı belirtilmiştir.
(51) MEDAŞ tarafından yapılan değerlendirmenin ilgili mevzuat bölümünde Yönetmeliğin
“Amaç” başlıklı 1. maddesinde yer alan “(1) Bu Yönetmeliğin amacı elektrik
piyasasında; 14/3/2013 tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 14 üncü
maddesi kapsamında, tüketicilerin elektrik ihtiyaçlarının tüketim noktasına en yakın
üretim tesislerinden karşılanması, arz güvenliğinin sağlanmasında küçük ölçekli üretim
tesislerinin ülke ekonomisine kazandırılması ve etkin kullanımının sağlanması, elektrik
şebekesinde meydana gelen kayıp miktarlarının düşülmesi amacıyla lisans alma ile
şirket kurma yükümlülüğü olmaksızın, elektrik enerjisi üretebilecek gerçek veya tüzel
kişilere uygulanacak usul ve esasların belirlenmesidir.” hükmü kapsamında lisanssız
üretim tesislerinin amacının tüketim noktalarına en yakın alanlarda yer alıp ihtiyacı
karşılayabilmesi olduğu ve şikâyete konu başvurunun bulunduğu bölgede tüketimin
olmaması nedeniyle de olumlu görüş verilmesinin Yönetmelik’le çelişeceği ifade
edilmiştir.
(52) MEDAŞ tarafından mevzuata bağlı olarak yapılan bu değerlendirmenin makul olduğu
ancak aynı hat üzerinden yapılan tüm başvurulara aynı kriterleri uygulayıp
uygulamadığı sorusu akla gelmektedir. Bu kapsamda söz konusu hatta Mart 2017 ve
Aralık 2017 aylarında yapılan başvurulara bakıldığında bu hatta toplamda dokuz adet
başvuru yapıldığı ve bu hat üzerinden tüm başvurulara aynı gerekçelerle olumsuz

18 MEDAŞ’tan gelen cevabi yazıda söz konusu hattın devre dışı olduğunun TEİAŞ kaynaklarından da
görülebileceği ifade edilmiştir.
20-04/41-23
16/21

görüş verildiği görülmektedir. Söz konusu hatta ilişkin Mart 2017 ve Aralık 2017’de
yapılan başvurulara ve reddedilme gerekçelerine aşağıdaki tabloda yer verilmektedir:
Tablo-4: Gezende HES TM Fider 1/2’den Değerlendirilen Başvurular
Sıra No Başvuru Tarihi Başvuru No TM Fider Adı Başvuru Durumu
1 31.03.2017 201703024 Fider-1/2 DSİ İptal - Şebeke Uygun Değil
2 31.03.2017 201703026 Fider-1/2 DSİ İptal - Şebeke Uygun Değil
3 31.03.2017 201703027 Fider-1/2 DSİ İptal - Şebeke Uygun Değil
4 31.03.2017 201703028 Fider-1/2 DSİ İptal - Şebeke Uygun Değil
5 31.03.2017 201703029 Fider-1/2 DSİ İptal - Şebeke Uygun Değil
6 31.03.2017 201703030 Fider-1/2 DSİ İptal - Şebeke Uygun Değil
7 31.03.2017 201703031 Fider-1/2 DSİ İptal - Şebeke Uygun Değil
8 31.03.2017 201703032 Fider-1/2 DSİ İptal - Şebeke Uygun Değil
9 15.12.2017 201712003 Fider-1/2 DSİ İptal - Şebeke Uygun Değil
Kaynak: MEDAŞ’tan gelen cevabi yazılar
(53) Yukarıdaki tablodan da görüldüğü üzere yapılan başvuruların tamamı şebekenin
uygun olmaması gerekçesiyle reddedilmiştir. Ayrıca MEDAŞ ile ilişkili şirketlerin de
herhangi bir başvurusunun bulunmadığı görülmektedir. Dolayısıyla ilgili hat için
ayrımcılık yapıldığını iddia etmenin söz konusu olmadığı değerlendirilmektedir.
(54) Bu noktada MEDAŞ tarafından yapılan değerlendirme sonrası konu ile ilgili bir
mahkeme kararı bulunmasa da şikayetçi tarafından hazırlatılan bilirkişi raporuna da
değinmek yerinde olacaktır. Söz konusu raporda;
- Yapılması düşünülen tesisle yıllık yaklaşık 200.000 ABD Dolarının ülke içinde
kalacağı,
- Hattın beslediği bölgenin düşük nüfus yoğunluğuna sahip olduğu ve sanayi
bölgesi olmadığı, bu nedenle elektrik arıza ve kesintileri yönünden kritik bir bölge
olmadığı belirtilerek gerekli önlemler alındığı takdirde üretim ve tüketim
bağlantılarının yapılabileceği,
- Güneşlenme süreleri ve konumundan dolayı belirlenen alanın GES olarak
verimliliği yüksek bir bölge olduğu,
- Son olarak Lisanssız Elektrik Üretimine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmeliğin 8. maddesinin (b) fıkrasında 10 km mesafe kriteri bulunduğu,
belirtilen bölgenin yaklaşık 1,7 km olduğu belirtilerek mesafe kriterinin de
sağlandığı
ifade edilerek 1. alternatif güzergaha olumlu bağlantı görüşü verilmesinin mevzuata
uygun olduğu yönünde görüş bildirilmiştir.
(55) Bunun üzerine MEDAŞ tarafından bilirkişi raporuna cevaben mahkemeye sunulan
açıklamalarda ise ilgili hatta olumlu bağlantı görüşü verilmesinin şebeke üzerinde
oluşturacağı olumsuz etkilerle ilgili teknik hesaplamaların yer aldığı bir analiz
yapılmıştır. Söz konusu çalışmada üretim kapasitelerinin sırasıyla şebekeye olan
kapasitif etkisi ve şebeke üzerindeki enerji kayıpları analiz edilmiştir.
(56) Elektrik Şebeke Yönetmeliği’nin Reaktif enerjinin kompanzasyonu başlıklı
14.maddesinde ‐ “(1) İletim sistemine doğrudan bağlı tüketiciler ve dağıtım lisansına
sahip tüzel kişiler tarafından; aylık olarak sistemden çekilen endüktif reaktif enerjinin
sistemden çekilen aktif enerjiye oranı yüzde yirmiyi, aylık olarak sisteme verilen
kapasitif reaktif enerjinin sistemden çekilen aktif enerjiye oranı ise yüzde onbeşi
geçemez.
20-04/41-23
17/21

(57) 4) Reaktif enerjiye ilişkin olarak birinci fıkrada belirtilen oranlara uyulmaması
durumunda, kullanıcılara uygulanacak yaptırımlar bağlantı ve sistem kullanım
anlaşmalarında düzenlenir.” denilmektedir.
(58) Başvurunun olumlu olarak değerlendirilmesi bir başka deyişle, bağlantı noktası olarak
değerlendirilen Gezende HES TM ve Ermenek TM arasında bulunan DSİ‐1 (BM) ring
hattı üzerine lisanssız elektrik üretim tesisinin bağlanması durumunda; MEDAŞ
tarafından Siemens Network Calculation programında yapılan teknik analizler
sonucunda %3000’lik bir kapasitif etki oluşacağı tespit edilmiştir. Bu kapasitif etkinin
azaltılabilmesi için bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere reaktör yatırımı yapılması
gerektiği ifade edilmiştir. Bu kapsamda, yapılan hesaplamalarda tesisin kurulmasıyla
elde edilen gelirin ülke içinde kalacağı belirtilse de yapılan teknik analiz sonucunda
%3000’lik kapasitif etkinin mevzuatta belirtilen %15’lik değerin altına düşürülebilmesi
için dağıtım şirketi tarafından yapılacak olan, maliyetleri devlet tarafından üstlenilecek
ilave yatırımların ortaya çıkacağı belirtilmiştir. Dolayısıyla lisanssız elektrik üretimi
kapsamında bir kişi adına yapılacak bir bağlantının devlete ilave maliyet yükü
getireceği belirtilerek bu durumun mezkur Yönetmelik’in 6. maddesinin birinci fıkrasına
aykırılık teşkil edeceği ifade edilmiştir.
(59) Şebeke üzerindeki enerji kayıpları ile ilgili yapılan teknik analizler sonucunda ise
Yönetmelik’te belirtilen “…elektrik şebekesinde meydana gelen kayıp miktarlarının
düşürülmesi…” amacına aykırı olarak ilgili santrallerin bağlanması durumunda mevcut
elektrik şebekesinde ilave yıllık 29200 kWh’lik kayıp oluşacağı belirtilmiştir.
(60) Yukarıda bahsedilen ve teknik hesaplama sonuçlarının ortaya konulduğu çalışmada,
ilgili santralin bağlantısının yapılmasının enerji arz güvenliğini tehlikeye sokacağı ve
anılan Yönetmelik’te belirtilen kayıp miktarlarının düşürülmesi amacının tersine bu
kayıp miktarlarının arttırılmasına sebep olacağı, yine Yönetmelik’in tüketicilerin elektrik
ihtiyaçlarının tüketim noktasına en yakın üretim tesislerinden karşılanması amacına da
aykırılık teşkil edeceği dile getirilmiştir.
(61) MEDAŞ tarafından yapılan açıklamalardan başvurunun değerlendirilmesinde
Yönetmelik’in ve Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğin hükümlerine komisyon
tarafından uyulduğu, santralin bağlanması sonucunda oluşacak kapasitif etkinin
%3000 olacağı19 ve bağlantı talep edilen ve normal koşullarda iki TM arasında sadece
enerji iletimi için kullanılan bu hattan bağlantının yapılmasının enerji arz güvenliğini
tehlikeye sokacağı anlaşılmaktadır. Bu kapsamda MEDAŞ’ın yapmış olduğu
analizlerin objektif ve mezvuata dayanılarak yapıldığı açık olup başvurunun teknik
gerekçelerle reddedildiği anlaşılmaktadır. Bu teknik gerekçelendirme neticesinde,
Gezende HES TM özelinde, MEDAŞ’ın başvuru sahipleri arasında ayrımcı bir
uygulamada bulunduğu söylenemeyecektir.
(62) Tüm bu hususlara ek olarak konuyla ilgili EPDK tarafından DSİ-1 fideri üzerinden
değerlendirilen başka başvuru sahiplerinin şikâyeti üzerine de MEDAŞ hakkında
soruşturma açılmıştır. 30.05.2018 tarihli ve 858 sayılı Soruşturma Raporu MEDAŞ’a
gönderilmiş olup MEDAŞ tarafından yapılan savunma haklı görülerek 18.10.2018
tarihli ve 8138-7 sayılı karar ile konuya ilişkin idari yaptırım uygulanmaması ve
soruşturmanın sonlandırılmasına karar verilmiştir. Buna göre anılan karar ile birlikte
MEDAŞ’ın mevzuata aykırı herhangi bir işlem yapmadığı EPDK tarafından da ortaya
konulmuştur.

19 Bu oran Elektrik Şebeke Yönetmeliği 14. maddesinin birinci fıkrasındaki %15 değerini aşmaktadır.
20-04/41-23
18/21

(63) 2. Alternatif Güzergâha İlişkin Değerlendirme: İkinci alternatif güzergâh ise DSİ-2
ALPHİNA fideridir. İlgili fider hattının mülkiyetinin ve işletmesinin MEDAŞ’a ait olmadığı
gerekçesiyle bu noktadan yapılan başvurunun reddedildiği belirtilmiştir. Bu kapsamda
yapılan incelemeler ile ilgili hattın EÜAŞ Ermenek HES Şalt Sahası’nı besleyen lisanslı
üretim tesisinin ENH olduğu, MEDAŞ’a ait bir hat olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca
yukarıda bahsi geçen bilirkişi raporunda da bu durum ortaya konulmuştur. Dolayısıyla,
anılan güzergâha yönelik bağlantı başvurusunun reddedilmesine ilişkin herhangi bir
incelemeye gerek bulunmamaktadır.
(64) 3. Alternatif Güzergaha İlişkin Değerlendirme: İlgili trafo merkezine bağlanılabilecek
üçüncü alternatif güzergâh Ermenek TM fideri 3/4 olan 3*3/0 AWG iletkenli Ermenek
TM üzerindeki ENH’dir. Başvuruda, ilgili hattın Ermenek TM üzerinden enerji aldığı,
söz konusu TM’ye ilişkin TEİAŞ’ın tahsis edilebilir kapasitesinin bulunmaması
nedeniyle bu noktaya yönelik değerlendirmenin olumsuz sonuçlandığı, ancak
Gezende HES TM fider 3/4 üzerinden, şikâyetçi ile aynı durumdaki üçüncü bir
başvurunun 40 kW’lik güneş enerjisinden elektrik üretim tesisinin geçici kabulü
yapılarak sisteme bağlandığının görüldüğü, Ermenek TM Fider 3/4 hattının aslında
Gezende HES TM üzerinden beslenen ENH olduğunun anlaşıldığı ve bu nedenle bu
hatta ilişkin bağlantı talebinin karşılanması gerektiği ifade edilmiştir.
(65) Başvuru konusu üçüncü hatta yönelik şikâyetçinin de bahsettiği üzere kamuya ait bir
teşebbüs olan Ermenek Mal Müdürlüğü tarafından yapılan 40 kW’lik bağlantı talebinin
bulunduğu ve MEDAŞ tarafından bu başvurunun kabul edildiği yukarıda yer alan Tablo
4’ten de görülmektedir. Bu kapsamda MEDAŞ tarafından gönderilen cevabi yazıda
anılan başvurunun 18.11.2013 tarihinde yapıldığı ve o dönemde Fider 3/4 hattının
Gezende HES TM’den beslendiği ve daha sonraki dönemde Yönetmeliğin
Uygulanmasına Dair Tebliğ’in bağlantı başvurularının değerlendirilmesi başlıklı 10.
maddesinin ikinci fıkrasında yer alan hüküm doğrultusunda, şebekenin çalışma
koşulları dikkate alınarak, işletme şartları gereği Fider 3/4’ün beslenmesinin daimi
olarak Ermenek TM’ye verildiği belirtilmiştir. Ermenek TM’de de tahsis edilebilir
kapasite bulunmamasından dolayı başvuru reddedilmiştir.
(66) Burada öncelikle Ermenek TM’de bulunan Fider 3/4’ün hangi tarihten itibaren Ermenek
TM’ye bağlı olduğu, daha önce hangi TM’ye bağlı olduğu ve bağlı olduğu TM’nin
değiştirilme nedenleri irdelenecektir. Bu kapsamda MEDAŞ’tan gelen bilgiler
doğrultusunda ilgili hattın daha önce Gezende HES TM’ye bağlı olan bir hat olduğu;
2014 yılı sonu itibarıyla hattın Geçici Ermenek TM’ye aktarıldığı görülmektedir. MEDAŞ
tarafından gönderilen verilerden Fider 3/4 hattının 40 kW’lik başvurunun yapıldığı
dönemde Gezende HES TM’den enerji alan bir hat olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca ilgili
başvuruda kurulacak tesisin üretim ile tüketiminin aynı yerde olduğu belirtilmiş olup
üretilen enerji tesis tarafından tüketildiğinden şebekeye de herhangi bir etkisi
bulunmamaktadır. Bu hususlara ilaveten söz konusu hattın şüpheye mahal vermemek
adına Geçici Ermenek TM’ye bağlanmasının gerekçelerinin de sorgulanması
gerekmektedir. Bu kapsamda MEDAŞ tarafından gönderilen cevabi yazıda, Elektrik
Dağıtımı ve Perakende Satışına İlişkin Hizmet Kalitesi Yönetmeliği’nin 21. maddesinde
"(1) Teknik kalite, dağıtım sisteminin kullanıcıların elektrik enerjisi talebini; gerilimin
frekansı, genliği, dalga şekli ve üç faz simetrisi açısından kabul edilebilir değişim
sınırları içerisinde kesintisiz ve kaliteli bir şekilde karşılayabilme kapasitesidir."
ifadesine yer verilmiştir. Bu kapsamda;
- Tüketim noktalarının Geçici Ermenek TM'ye daha yakın olması (en uzak tüketim
noktaları Geçici Ermenek TM’ye yaklaşık 6 km, Gezende HES TM'ye yaklaşık 23
km mesafededir.),
20-04/41-23
19/21

- Geçici Ermenek TM de mesafenin daha kısa olması nedeniyle Elektrik Dağıtımı
ve Perakende Satışına İlişkin Hizmet Kalitesi Yönetmeliği’ndeki teknik kalite
şartlarının sağlanabilmesi,
- Gezende HES TM de hat mesafesinin uzaması nedeniyle oluşabilecek enerji
kayıpların en aza indirgenmesi,
- Geçici Ermenek TM’nin tüketim noktalarına daha yakın olması nedeniyle enerji
kesintisinin azaltılması ve enerji kalitesinin artırılması
nedenleriyle fiderlerin bağlı olduğu TM değiştirilerek Geçici Ermenek TM'ye aktarıldığı
belirtilmiştir. Söz konusu açıklamalardan hattın bağlandığı trafo merkezinin makul
gerekçeler gözetilerek değiştirildiği anlaşılmaktadır. Ayrıca söz konusu hatta ilişkin
toplam 40 adet başvuru yapıldığı ve bu başvuruların toplam gücünün ise 31673,8 kW
olduğu görülmektedir. Öte yandan, ilgili TM’ye anılan dönemlerde MEDAŞ ile ilişkili
şirketlerin yaptığı herhangi bir başvuru da bulunmamaktadır. Başvuru konusu
dönemde olumlu ve olumsuz bağlantı görüşü verilen başvurulara da aşağıdaki tabloda
yer verilmektedir:
Tablo-5: Geçici Ermenek TM’ye Ocak 2013’ten İtibaren Yapılan Başvurular
Tüm Başvurular
Onay/Ret Gerekçeleri Adet
Olumlu Sonuçlanan Başvurular 13
Reddedilen Başvurular 27
İptal - Hat Kapasitesinden 21
İptal - Bağlanabilirlik Oranı 1
İptal - Şebeke Uygun Değil 3
İptal - 180 Günde Yükümlülüğünü Yerine Getirmedi 1
İptal - Çağrı Mektubunu Almadı 1
Kaynak: MEDAŞ’tan gelen cevabi yazılar
(67) Yukarıda yer verilen tablo incelendiğinde ilgili TM’ye ilişkin yapılan başvuruların
yaklaşık %67’sinin reddedildiği görülmektedir. Yapılan başvurular içerisinde MEDAŞ
ile ilişkili şirketlerin olmaması, anılan Fider 3/4 fiderinin söz konusu dönemde Geçici
Ermenek TM’ye bağlı bir hat olduğunun da belgelerle ortaya konulması, bağlı olunan
ilgili TM’nin hat kapasitesinin dolu olması gibi makul gerekçelerle yapılan başvurunun
reddedilmesinin olağan karşılanması gereken bir durum olduğu değerlendirilmektedir.
(68) Dolayısıyla bu alternatif güzergâh için de MEDAŞ’ın şikayetçi ve diğer şirketleri objektif
olmayan gerekçelerle reddedip kendi şirketleri lehine ayrımcılık uyguladığı iddiasından
bahsedilemeyeceği görülmektedir.
(69) Tüm bu hususlara ek olarak burada değinilmesi gereken bir başka husus ise
MEDAŞ’ın hâkim durumda olmasından kaynaklanan davranışlarının sözleşme
yapmanın reddi olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceğidir. Bu hususta öncelikle
sözleşme yapmanın reddinin ne olduğu ve hangi durumlarda ortaya çıktığına kısaca
değinmek yerinde olacaktır.
(70) Rekabet hukuku uygulamasında, esas olarak, hâkim durumda olsun ya da olmasın
tüm teşebbüslerin iş yapacakları teşebbüsleri özgürce seçme ve mülkiyetlerinde
bulunan varlıklar üzerinde özgürce tasarruf edebilme hakları olduğu kabul
edilmektedir. Bununla birlikte, istisnai bazı durumlarda hâkim durumdaki teşebbüslerin
sözleşme yapmayı reddetmeleri rekabeti kısıtlayıcı bir davranış olarak
değerlendirilebilmekte ve hâkim durumdaki teşebbüse rekabet hukuku çerçevesinde
sözleşme yapma yükümlülüğü getirilebilmektedir. Sözleşme yapmayı reddetme, mal,
20-04/41-23
20/21

hizmet ya da unsura ilişkin mevcut bir sözleşme ilişkisinin kesilmesi şeklinde
olabileceği gibi, potansiyel müşterilerin sözleşme taleplerinin reddedilmesi şeklinde de
olabilmektedir. Bu uygulama, hâkim durumdaki teşebbüsün, kendisine yöneltilen
sözleşme yapma talebini herhangi bir sebep göstermeksizin reddetmesi şeklinde
doğrudan reddetme ya da makul olmayan ertelemeler, ürün arzının azaltılması ve
makul olmayan şartlar ileri sürülmesi gibi davranışlar yoluyla dolaylı olarak reddetme
şeklinde ortaya çıkabilmektedir. 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin uygulanmasında
Kurul ayrıca, hâkim durumdaki teşebbüsün, incelemeye konu davranışına ilişkin olarak
sunduğu haklı gerekçe iddialarını da göz önünde bulundurmaktadır. Kurul tarafından
dikkate alınacak haklı gerekçe savunmaları, nesnel gereklilik ve etkinlik başlıkları
altında sınıflandırılabilir.
(71) Kurul nesnel gereklilik gerekçesini değerlendirirken öncelikle davranış ile korunan
meşru bir menfaatin bulunup bulunmadığını ve davranışın, korumaya çalıştığı
menfaatin ortaya çıkması için vazgeçilmez olup olmadığını göz önünde
bulundurmaktadır. Ayrıca incelemeye konu davranışın nesnel olarak gerekli kabul
edilebilmesi için hâkim durumdaki teşebbüsün bu davranışı kendisi dışındaki
sebeplerden (örneğin; ilgili kamu otoriteleri tarafından belirlenen sağlık ve güvenlik
gereksinimleri gibi) kaynaklanmalı ve teşebbüs söz konusu menfaati korurken rekabeti
zorunlu olandan fazla sınırlamamalıdır. İncelemeye konu davranışın meşru bir
menfaati korumak için vazgeçilmez olduğunu ispat etme yükü hâkim durumdaki
teşebbüs üzerindedir. Bu açıklamalardan hareketle yukarıda detaylıca değinildiği
üzere,
- Üç alternatif güzergah için de MEDAŞ ile ilişkili şirketlerin bulunmadığı bu sebeple
şikayetçiye yönelik başvuru ile ilgili ayrımcılık bulunmadığı,
- MEDAŞ’ın mevzuattan kaynaklanan sebeplerle yapılan başvuruları reddettiği,
- 1. Alternatif Güzergah olan DSİ-1 fiderine yapılan tüm başvuruların aynı
gerekçelerle reddedildiği
hususları göz önüne alındığında sunulan gerekçelerin “haklı gerekçeler” kapsamında
değerlendirilerek MEDAŞ’ın sözleşme yapmanın reddi uygulaması ile hakim
durumunu kötüye kullanmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
(72) Yukarıda MEDAŞ’ın lisanssız elektrik üretimi başvurularının değerlendirmesinde
ayrımcı davranışlarda bulunarak 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlal ettiğine ilişkin
şikâyet başvurusundaki iddialar incelenmiş, yapılan lisanssız üretime ilişkin
başvuruların MEDAŞ tarafından somut ve nesnel gerekçelere dayanarak reddedildiği
görülmüş ve bu başvuruların değerlendirmesinde MEDAŞ tarafından ayrımcılık
yapıldığına işaret eden herhangi bir bilgi ya da belgeye ulaşılmamıştır.
(73) Ayrıca MEDAŞ tarafından gönderilen veriler doğrultusunda, şikâyet konusu TM’lere
başvuru yapanlar arasında MEDAŞ ile ilişkili şirketlerin bulunmadığı ortaya konulmuş
olup, bu bakımdan MEDAŞ’ın kendi grup şirketleri lehine ayrımcılık yaptığına yönelik
herhangi bir tespit bulunmadığı değerlendirilmektedir. Bunun yanı sıra şikâyet konusu
başvuru noktaları için her teşebbüse aynı kıstasların uygulandığı, bağlantı
başvurularının reddedilmesinin objektif kıstaslara ve mevzuata dayandırıldığı
görülmektedir. Tüm bu tespit ve değerlendirmeler neticesinde, MEDAŞ hakkında
soruşturma açılmasına gerek olmadığı kanaatine varılmıştır.


20-04/41-23
21/21

J. SONUÇ
(74) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına, gerekçeli kararın
tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak
üzere OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.






Full & Egal Universal Law Academy