Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 15-45/745-269
Karar Türü: Birleşme ve Devralma
Konu: Lanxess AG ile Aramco Overseas Company BV arasında bir ortak girişim kurulması işlemine izin verilmesi talebi
Karar Tarihi: 24.12.2015




Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2015-1-78 (Ortak Girişim)
Karar Sayısı : 15-45/745-269
Karar Tarihi : 24.12.2015
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ
Kenan TÜRK
B. RAPORTÖRLER : Hilmi BOLATOĞLU, Yavuz KÜÇÜKTAŞÇI
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : - Aramco Overseas Company BV
- Lanxess AG
Temsilcileri: Av. Emre ÖNAL
Gedik Eraksoy Avukatlık Bürosu, River Plaza Kat:17 Büyükdere
Caddesi Bahar Sokak No:13 34394 Levent, İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: Lanxess AG ile Aramco Overseas Company BV arasında bir
ortak girişim kurulması işlemine izin verilmesi talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına en son 30.11.2015 tarihinde giren yazıyla
tamamlanan bildirim üzerine düzenlenen 11.12.2015 tarih ve 2015-1-78/Öİ sayılı
Devralma Ön İnceleme Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda, bildirim konusu işleme izin verilmesinde
sakınca bulunmadığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(4) Bildirime konu işlem; Lanxess AG (LANXESS) ve Aramco Overseas Company BV
(AOC) arasında bir ortak girişim kurulması işlemidir. AOC, Saudi Arabian Oil
Company’ye (SAUDİ ARAMCO) ait Bolanter Corporation N.V. şirketinin %100’üne sahip
olduğu şirkettir. Kurulması planlanan ortak girişim için LANXESS sentetik kauçuk üretim
birimini, AOC ise nakdi sermaye sağlayacak olup, taraflar % 50’şer hisseye sahip
olacaklardır.
(5) 2010/4 sayılı Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ’in (2010/4 sayılı Tebliğ) 5. maddesinin üçüncü fıkrasına göre;
“bağımsız bir iktisadi varlığın tüm işlevlerini kalıcı olarak yerine getirecek bir ortak
girişim oluşturulması” birleşme veya devralma sayılan hallerden kabul edilmektedir. Bu
tanım çerçevesinde bir ortak girişimin 2010/4 sayılı Tebliğ kapsamında birleşme ve
devralma sayılabilmesi için ortak kontrol altında bir teşebbüsün bulunması ve ortak
girişimin bağımsız bir iktisadi varlık olarak ortaya çıkması gerekmektedir.
(6) Bir ortak girişimde ortak kontrolden söz edilebilmesi için iki veya daha çok sayıda
teşebbüs ya da gerçek kişinin başka bir teşebbüs üzerinde belirleyici etki uygulama
olanağına sahip olması gerekmektedir. İlgili başvuruda, LANXESS ve AOC’nin İcra
Kurulu’na ve Hissedarlar Komitesi’ne eşit sayıda üye atayabilecekleri, İcra Kurulu’nun
ve Hissedarlar Komitesi’nin oy çokluğu ile karar alabileceği, ayrıca her iki organın karar
yeter sayısının sağlanması için LANXESS ve AOC’den en az birer üyenin olması
gerektiği, ortak girişimin kıdemli üst yönetimin dört icrai yöneticiden oluşacağı ve bu icrai
yöneticilerin atanmasında LANXESS’in iki üye, AOC’nin iki üye seçme hakkının olacağı
15-45/745-269
2/5

belirtilmiştir. Bu çerçevede, kurulması planlanan ortak girişim, LANXESS ve AOC’nin
ortak kontrolü altında faaliyet gösterecektir.
(7) Ortak girişimin bağımsız iktisadi varlık olarak faaliyetlerini sürdürebilmesi için, bir
yönetime, personele, mali, taşınır ve taşınmaz malvarlıklarını da içeren yeterli kaynağa
sahip olması gereklidir. Söz konusu ortak girişim işleminde LANXESS, ortak girişim
şirketinin faaliyetlerini bağımsız bir şekilde sürdürebilmesi amacıyla, mevcut sentetik
kauçuk biriminin yönetim, personel, finansman unsurlarını ve mal varlığını ortak girişime
devredecek olup, ortak girişim şirketi kendi finansal ve icrai kararlarından sorumlu
olacaktır. Bununla birlikte, dosya mevcudu bilgilerden, ortak girişim şirketinin, sentetik
kauçuk üretimi, satışı ve pazarlaması işlerini doğrudan bağımsız bir şekilde
gerçekleştirmesinin, üretim safhasında gerekli olan girdileri öncelikli olarak AOC’den
sağlamasının planlandığı ancak bunun münhasır şekilde olmadığı; ayrıca yapılan
üretimin büyük bir bölümünün üçüncü kişilere satılacağı anlaşılmaktadır. Ortaklık
sözleşmesinde, kurulması planlanan ortak girişim şirketinin LANXESS veya AOC’den
her hangi biri tarafından 31 Aralık 2044 tarihine kadar feshedilmeyeceği belirtildiğinden,
ortak girişimin kalıcı bir biçimde faaliyetlerini sürdüreceği değerlendirilmektedir.
(8) Bu açıklamalar çerçevesinde, bildirim konusu işlemle kurulacak ortak girişimin,
bağımsız bir iktisadi varlığın tüm işlevlerini kalıcı olarak yerine getireceği, bir başka
ifadeyle tam işlevsel bir ortak girişim niteliğinde olduğu, bu nedenle işlemin 2010/4 sayılı
Tebliğ’in 5. maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendi kapsamında bir devralma işlemi
niteliğinde olduğu kanaatine varılmıştır. Ayrıca, işlem taraflarının 2014 yılı cirolarının
2010/4 sayılı Tebliğ’in 7. maddesinde öngörülen ciro eşiklerini aşması nedeniyle dosya
konusu işlem Rekabet Kurulunun iznine tabidir.
G.1.Taraflar
G.1.1. LANXESS
(9) LANXESS, Frankfurt borsasına kayıtlı, ana faaliyeti plastiklerin, özel kimyasal
maddelerin, ara ürünlerinin ve sentetik kauçuğun geliştirilmesi, imalatı ve satımı olan bir
şirkettir. LANXESS’in faaliyetleri, Performans Polimerleri, Geliştirilmiş Ara Ürünler,
Performans Kimyasalları olmak üzere üç ana birimden oluşmaktadır. Performans
Polimerleri faaliyeti, lastik, özel kauçuklar, yüksek performans elastomerleri ve yüksek
performans maddeleri olmak üzere üç iş biriminden oluşmaktadır. Söz konusu ortak
girişim başvurusu kapsamında “lastik-özel kauçuklar ve yüksek performans
elastomerleri” kurulması planlanan ortak girişimin kauçuk işi bünyesinde yer almaktadır.
G.1.2. SAUDİ ARAMCO
(10) SAUDİ ARAMCO, Suudi Arabistan Krallığı tarafından tamamına sahip olunan, kanuni
merkezi Dhahran, Suudi Arabistan’da bulunan petrol ve kimya şirketidir. SAUDİ
ARAMCO’nun faaliyetleri üst pazarda; hidrokarbonların aranması ve geliştirilmesi, ham
petrolün aranması, üretilmesi ve pazarlanması, doğal gazın üretimi ve satışı, alt
pazarda ise sahip olduğu ortak girişimleri vasıtasıyla jet yakıtı, motorin, yağlama baz
yağı ve çevrim yağı gibi bir takım akaryakıt ve petrokimya ürünlerini üretmek amacıyla
ham petrol ve doğal gazın üretimi ve işlenmesi, tüm yakıt türlerinin rafineri çıkış satışı ve
perakende satışı ile pksilen, benzen, propilen, nafta ve bitüm/zift gibi petrokimyasalların
üretilmesinden oluşmaktadır.
G.2. İlgili Pazar
(11) Bildirim formunda kurulması planlanan ortak girişimin amacının, sentetik kauçuk üretimi
için ham madde teminini kolaylaştırmak ve düşük maliyetle çalışmak üzere orta vadede
dikey entegrasyon sağlamak olduğu belirtilmiştir. Buna yönelik olarak LANXESS’in, ana
15-45/745-269
3/5

faaliyet birimlerinden “lastik ve özel kauçuklar” birimi ile “yüksek performans
elastomerleri” birimleri ortak girişime devredilecektir.
(12) Ortak girişimin diğer tarafı olan AOC’nin ana faaliyetleri ise ham petrolün aranması,
üretimi ve satışından oluşmaktadır. Özellikle sentetik kauçuk üretimi için petrol üretimi
sonucunda ortaya çıkan yan petrokimyasal ürünler kritik bir öneme sahiptir. Bildirim
formunda, söz konusu sentetik kauçuk üretimi için petrokimyasal girdileri üretme
potansiyeline sahip olmasına rağmen, AOC’nin bu konuda herhangi bir faaliyetinin
mevcut olmadığı belirtilmiştir.
(13) Dolayısıyla kurulması planlanan ortak girişimin faaliyet konusu ile LANXESS ve
AOC’nin faaliyet alanları göz önüne alındığında, ilgili ürün pazarının “sentetik kauçuk
üretimi ve satışı” olarak ele alınması mümkündür. Ancak, İlgili Pazarın Tanımlanmasına
İlişkin Kılavuz’un 20. paragrafı dikkate alınarak, alternatif pazar tanımları çerçevesinde
rekabet açısından endişeler ortaya çıkmaması nedeniyle kesin bir ilgili ürün pazarı
tanımı yapılmamıştır.
(14) Bildirim konusu ortak girişim işleminin kapsamının ülke genelini etkilemesi ve ilgili
ürünler bakımından komşu bölgelerden hissedilir derecede farklı özellikler gösteren
bölgeler bulunmaması nedeniyle ilgili coğrafi pazar “Türkiye” olarak ele alınabilecek
olup, alternatif dar bölge tanımları çerçevesinde artan bir rekabetçi sorun bulunmadığı
kanısına varıldığından kesin bir coğrafi pazar tanımı yapılmamıştır.
G.3. Değerlendirme
(15) Kauçuk, doğal ve sentetik (yapay) olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Doğal kauçuk, bazı
tropikal bitkilerin özsuyundan üretilmektedir. Sentetik kauçuk, çoğu ülkede petrol
rafinerilerinin çevresinde konuşlanmış bulunan fabrikalarda üretilmektedir. Türk Plastik
Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı’nın dünya ve Türkiye 2010 Yılı Sektör
Raporu’na göre dünya piyasasında üretilen kauçuğun %40-50 arası doğal kauçuktan,
%50-60 arası sentetik kauçuktan oluşmaktadır. Türkiye’nin dünyadaki ihracat pazar payı
%1,2; ithalat pazar payı %1,6’dır. Türkiye, kauçuk hammadde üretimi bakımından
neredeyse tamamen ithalata bağlı olmakla birlikte küçük bir bölümü Petkim Petrokimya
Holding A.Ş. ve Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.’den sağlanmaktadır.
(16) Dosya mevcudu bilgilere göre, ortak girişim taraflarından LANXESS’in sentetik kauçuk
üretim, satış ve pazarlama faaliyeti olmakla birlikte, AOC’nin buna yönelik herhangi bir
faaliyeti bulunmamaktadır. Ancak, AOC’nin ana faaliyet konusunun ham petrolün
aranması, üretilmesi, satışı ve pazarlanması olması ve sentetik kauçuk üretiminin
hammaddelerinin petrol üretimi tesislerinden sağlanması, kurulması planlanan ortak
girişimin faaliyet göstereceği pazar bakımından potansiyel bir tedarikçi konumunda
olduğunu ve aynı zamanda dikey bir etkilenen pazarın bulunduğunu göstermektedir.
(17) LANXESS’in Türkiye’de herhangi bir üretimi bulunmamakta, faaliyetlerini ithalat yoluyla
gerçekleştirmektedir. Aşağıdaki tabloda, potansiyel olarak etkilenen pazar kapsamında
olduğu öngörülebilecek ürünler bakımından LANXESS’in ve başlıca rakiplerinin Türkiye
pazar paylarına 2014 yılı itibarıyla yer verilmektedir:










15-45/745-269
4/5




Tablo 1: LANXESS’in ve Başlıca Rakiplerinin İlgili Ürünler Bazında Pazar Payları (2014)
No İlgili Ürün Teşebbüs Adı Pazar Payı (%)
1 Butil Kauçuğu
LANXESS (…..)
EMC (…..)
NkNk (…..)
2 Çözelti İçinde Butadiyen Kauçuğu
LANXESS (…..)
KKPC (…..)
Goodyear (…..)
NkNk (…..)
Styron (…..)
Sibur (…..)
LG Chem. (…..)
UBE (…..)
Asahi Kasei (…..)




3 Emülsiyon İçinde Butadiyen
Kauçuğu
LANXESS (…..)
KKPC (…..)
Synthos (…..)
LG Chem. (…..)
Sibur (…..)
Versalis (…..)
Omnova (…..)
Zeon (…..)


4 Kloropiren Kauçuğu
LANXESS (…..)
Denka (…..)
Dupont (…..)
Tosoh (…..)


5 EP(D)M
LANXESS (…..)
KKPC (…..)
Dow (…..)
Lion (…..)
EMC (…..)
Kaynak: Bildirim Formu
(18) Yukarıda yer verilen tablodan, LANXESS’in mevcut durumda bazı kauçuk çeşitlerinde
kayda değer pazar paylarına sahip olduğu görülmekle birlikte, AOC’nin sentetik kauçuk
pazarına yönelik halihazırda bir faaliyetinin olmaması dikkate alındığında, kurulması
planlanan ortak girişim nedeniyle pazarda yatay bir yoğunlaşma artışının söz konusu
olmayacağı değerlendirilmektedir.
(19) Ürün bazında bakıldığında, LANXESS’in emülsiyon içinde butadiyen kauçuğu ve çözelti
içinde butadiyen kauçuğu ürünlerinde inceleme bakımından kayda değer bir pazar
payına sahip olmadığı görülmektedir. LANXESS, kloropiren kauçuğu, butil kauçuğu ve
EP(D)M ürünlerinde ciddi bir pazar payına sahip ise de, söz konusu ürünler bakımından
sadece ithalatçı olan LANXESS’in Türkiye’de herhangi bir üretim faaliyeti
bulunmamaktadır ve piyasada söz konusu ürünlerle ilgili herhangi bir ithalat kısıtı söz
konusu değildir.
(20) Diğer yandan, işlem sonrasında ortak girişimin sentetik kauçuk üretimi için gerekli
hammaddeyi orta vadede AOC’den tedarik etme planı bulunduğundan, AOC üst pazara
yeni bir oyuncu olarak girecektir. Dosya mevcudu bilgilerden, sentetik kauçuk
piyasasında birçok kauçuk üreticisinin hammadde tedariki konusunda bildirim konusu
15-45/745-269
5/5

ortak girişime benzer dikey bütünleşmeler içinde olduğu ve üst pazarda çok sayıda
alternatif hammadde sağlayıcısı bulunduğu anlaşılmaktadır.
(21) Bu çerçevede, başvuru konusu ortak girişim işlemi sonucunda ilgili pazarlarda 4054
sayılı Kanun’un 7. maddesi kapsamında bir hakim durumun yaratılması veya mevcut bir
hakim durumun güçlendirilmesine yönelik olarak rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının
söz konusu olmayacağı kanaatine varılmıştır.
H. SONUÇ
(22) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, bildirim konusu işlemin 4054
sayılı Kanun’un 7. maddesi ve bu maddeye dayanılarak çıkarılan 2010/4 sayılı Rekabet
Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ
kapsamında izne tabi olduğuna; işlem sonucunda aynı Kanun maddesinde yasaklanan
nitelikte hakim durum yaratılmasının veya mevcut hakim durumun güçlendirilmesinin ve
böylece rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu olmaması nedeniyle işleme
izin verilmesine OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy