Dairesi: 5. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2020/1592
Karar No: 2020/2386
Karar Tarihi: 11.11.2020



İSTEMİN ÖZETİ: İran asıllı olan ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamında Uluslararası Koruma başvurusu bulunan davacının, aynı Kanun'un 77. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi uyarınca söz konusu başvurusunun geri çekilmiş sayılmasına dair 24/09/2019 tarih ve E.8832 sayılı Afyonkarahisar Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılan davada; işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddi yolunda Afyonkarahisar İdare Mahkemesi'nce verilen 18/02/2020 günlü, E:2019/749, K:2020/129 sayılı kararın, davacı tarafından; daha önce de aynı nitelikte tesis edilen işleme karşı açtığı davada verilen iptal kararı üzerine imza yükümlülüğünün kalktığını düşünerek yanılgıya düştüğü, yazdığı kitap ve mensup olduğu topluluk sebebiyle İran'da idam cezası verildiği, dönerse idam edileceği, siyasi mülteci olduğu ve Türkiye'de suça karışmadığı, mevzuata ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesi uyarınca istinaf başvurusu kapsamında incelenerek kaldırılmasına karar verilmesi istenilmektedir.
 
SAVUNMANIN ÖZETİ: Savunma verilmemiştir.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren Konya Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesi'nce işin gereği görüşüldü:
 
Dava, İran asıllı olan ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamında Uluslararası Koruma başvurusu bulunan davacının, aynı Kanun'un 77. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi uyarınca söz konusu başvurusunun geri çekilmiş sayılmasına dair 24/09/2019 tarih ve E.8832 sayılı Afyonkarahisar Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğü işleminin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
 
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nun 3. maddesinde; "(1) Bu Kanunun uygulanmasında;...d) Başvuru sahibi: Uluslararası koruma talebinde bulunan ve henüz başvurusu hakkında son karar verilmemiş olan kişiyi,....) r) Uluslararası koruma: Mülteci, şartlı mülteci veya ikincil koruma statüsünü,...ifade eder." hükmü, "Sınır dışı etme kararı alınmayacaklar" başlıklı 55. maddesinde; (1) 54. madde kapsamında olsalar dahi, aşağıdaki yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınmaz:
 
a) Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunanlar
 
b) Ciddi sağlık sorunları, yaş ve hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli
 
görülenler
 
c) Hayati tehlike arz eden hastalıkları için tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkânı bulunmayanlar
 
ç) Mağdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti mağdurları
 
d) Tedavileri tamamlanıncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurları
 
(2) Birinci fıkra kapsamındaki değerlendirmeler, herkes için ayrı yapılır. Bu kişilerden,
 
belli bir adreste ikamet etmeleri, istenilen şekil ve sürelerde bildirimde bulunmaları istenebilir." hükmü, "İkamet zorunluluğu ve bildirim yükümlülüğü" başlıklı 71. maddesinde;
 
" (1) Başvuru sahibine, kendisine gösterilen kabul ve barınma merkezinde, belirli bir yerde veya ilde ikamet etme zorunluluğu ile istenilen şekil ve sürelerde bildirimde bulunma gibi idari yükümlülükler getirilebilir.
 
(2) Başvuru sahibi, adres kayıt sistemine kayıt yaptırmak ve ikamet adresini valiliğe bildirmekle yükümlüdür." hükmü, aynı Kanunun "Başvurunun geri çekilmesi veya geri çekilmiş sayılması" başlıklı 77. maddesinde; " Başvuru sahibinin;
 
a) Başvurusunu geri çektiğini yazılı olarak beyan etmesi,
 
b) Mazeretsiz olarak mülakata üç defa üst üste gelmemesi,
 
c) İdari gözetim altında bulunduğu yerden kaçması,
 
ç) Mazeretsiz olarak; bildirim yükümlülüğünü üç defa üst üste yerine getirmemesi, belirlenen ikamet yerine gitmemesi veya ikamet yerini izinsiz terk etmesi,
 
d) Kişisel verilerinin alınmasına karşı çıkması,
 
e) Kayıt ve mülakattaki yükümlülüklerine uymaması,
 
hâllerinde başvurusu geri çekilmiş kabul edilerek değerlendirme durdurulur." hükmü yer almaktadır.
 
29/08/1961 tarih ve 359 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan 1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme ve Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin 1967 Protokolünün 1. maddesi uyarınca bu Sözleşmenin; ırkı, dini, milliyeti, belirli bir toplumsal gruba üyeliği veya siyasi düşünceleri nedeniyle takibata uğrayacağından haklı olarak korktuğu için vatandaşı olduğu ülke dışında bulunan ve vatandaşı olduğu ülkenin himayesinden istifade edemeyen veya korkudan dolayı istifade etmek istemeyen ya da uyruğu yoksa ve önceden ikamet ettiği ülke dışında bulunuyorsa oraya dönmeyen veya korkusundan dolayı dönmek istemeyen her şahsa uygulanacağı kuralı öngörülmüştür.
 
Türkiye Cumhuriyeti Devleti Sözleşmenin 1. maddesine çekince koyarak, yalnızca Avrupa'dan gelenlere mülteci statüsü tanımakta olup; Avrupa dışından gelenlere ise sığınmacı statüsü tanımaktadır.
 
Anılan Sözleşmenin 2. maddesinde "Her mültecinin bulunduğu ülkeye karşı, özellikle yasalara, yönetmeliklere ve kamu düzenini içine alan önlemlere uymayı öngören yükümlülükleri vardır." hükmü yer almaktadır.
 
Yukarıda yer verilen, 1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme'nin 2. maddesinde, her mültecinin bulunduğu ülkenin kurallarına uymakla yükümlü bulunduğu kuralına yer verilmiş, 6458 sayılı Kanun'da; başvuru sahibinin, uluslararası koruma talebinde bulunan ve henüz başvurusu hakkında son karar verilmemiş olan kişi olarak tanımlandığı, başvuru sahibine birtakım idari yükümlülükler yüklenebileceğinin öngörüldüğü ve başvuru sahibinin mazeretsiz olarak, bildirim yükümlülüğünü üç defa üst üste yerine getirmemesi, belirlenen ikamet yerine gitmemesi veya ikamet yerini izinsiz terk etmesi hâllerinde başvurusunun geri çekilmiş kabul edilerek değerlendirmenin durdurulacağı kuralı yer almıştır.
 
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri incelendiğinde, 1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme'nin 2. maddesinde her mültecinin bulunduğu ülkenin kurallarına uymakla yükümlü olduğu kuralına yer verildiği, 6458 sayılı Kanun'da; başvuru sahibinin, uluslararası koruma talebinde bulunan ve henüz başvurusu hakkında son karar verilmemiş olan kişi olarak tanımlandığı, başvuru sahibine birtakım idari yükümlülükler yüklenebileceğinin öngörüldüğü ve başvuru sahibinin mazeretsiz olarak, bildirim yükümlülüğünü üç defa üst üste yerine getirmemesi, belirlenen ikamet yerine gitmemesi veya ikamet yerini izinsiz terk etmesi hâllerinde başvurusunun geri çekilmiş kabul edileceğikuralı yer almıştır.
 
Dava dosyasının incelenmesinden; davacının illegal yollarla ülkemize giriş yaptığı, Uluslararası Koruma başvurusunda bulunduğu, imza yükümlülüklerini yerine getirmediği, kendisine uyması gereken yükümlülükler içerisinde imza atma yükümlülüğü bulunduğunun bildirildiği, yükümlülüklere uymaması sebebiyle hakkında Uluslararası Koruma Başvurusunun geri çekilmiş sayılmasına karar verilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
 
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere uluslararası koruma başvurusu talebinde bulunan yabancıya, başvurusunun neticelenmesine kadar ülkede kalmasına izin verileceği ancak bu süre zarfında da idarece belirlenen bir takım kurallara uyması gerektiği aksi halde bazı yaptırımlarla karşılaşacağı anlaşılmaktadır. Bu yükümlülüklerden bazılarının; belirlenen ikamet adresine gitmemek, ikamet izni verilen ili izinsiz terk etmek ve bildirim yükümlülüğünü iki defadan fazla yerine getirmemek olduğu yine bu yükümlülüklerden herhangi birisinin yerine getirilmemesi halinde yabancının söz konusu koruma başvurusunun geri çekilmiş sayılarak değerlendirmesinin durdurulacağı görülmektedir.
 
Somut olayda, ilk derece Mahkemesi'nce " İran uyruklu olan ve uluslararası koruma başvurusunda bulunan davacının 01/02/2019 tarihinden itibaren dava konusu işlemin tesisi edildiği 24/09/2019 tarihine kadar bildirimde bulunmadığı, bildirim yükümlülüğünü yerine getirmediğinin tespit edilmesi üzerine Kanun hükmü uyarınca davacı hakkında uluslararası koruma başvurusunun geri çekilmiş sayılması kararı verildiği anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı " gerekçesiyle davanın reddine karar verilmişse de, Uluslararası koruma başvurusunda bulunan davacıya her ne kadar ikamet ettiği ildeki ikamet adresini değiştirmemesi ve bildirilen günlerde imza bildiriminde bulunması gerektiği kendi dilinde tebliğ edilmişse de, yapılan bu tebliğde davacının yapacağı bildirimin ne şekilde ve hangi günlerde yerine getirileceğine ve aksine davranışının hangi yaptırımlara neden olabileceğine ilişkin herhangi bir bilgi içermediği, bir diğer ifadeyle davacıya yükümlülükleri ve bunların kapsamı hakkında yeterli bilgilendirme yapılmadığı anlaşılmaktadır.
 
Bu durumda, davacıya tebliğ edilen hususlarda, davacının idareye bildirim yapacağı günlerin bildirilmediği yine yükümlülüğün şekli ve bu yükümlülüğe aykırı hareket edilmesi durumunda hangi yaptırımlarla karşı karşıya kalacağı hususlarında somut ve açıklayıcı bir ibareye yer verilmediği anlaşıldığından davalı idarece tesis edilen işlemde bu yönüyle hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
 
Açıklanan nedenlerle, davacının istinaf isteminin kabulüne, Afyonkarahisar İdare Mahkemesi'nce verilen 18/02/2020 günlü, E:2019/749, K:2020/129 sayılı kararın kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline, davacının adli yardım talebi kabul edildiğinden dolayı peşin alınmayan ve aşağıda dökümü gösterilen toplam 183,75-TL posta giderinin davalı idareden tahsili amacıyla Mahkemesince ilgili vergi dairesine müzekkere yazılmasına, 2577 sayılı Kanun'un 6545 sayılı Kanunla değişik 45. maddesinin 6. fıkrası gereğince kesin olarak, 11/11/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
 
KARŞIOY YAZISI
 
İstinaf konusu kararın hukuka uygun olduğunu ve istinaf isteğinin reddine karar verilmesi gerektiğini düşündüğümden, istinaf kabul, kaldırma, iptal yolundaki çoğunluk kararına katılmıyorum. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy