Dairesi: 4. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2018/1562
Karar No: 2020/583
Karar Tarihi: 30.06.2020



(5510 S. K. m. 8, 9, 86) (Karayolu Taşıma Yönetmeliği m. 43)
 
İSTEMİN KONUSU: Antalya Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü tarafından; müfettiş raporuna istinaden 5510 Sayılı Kanun uyarınca davacı kooperatif hakkında uygulanan 22/10/2015 tarih ve 308 Sayılı işlem ile 3.213,00-TL, 05/11/2015 tarih ve 812 Sayılı işlem ile 25.482,00-TL ve 02/02/2017 tarih ve 675 Sayılı işlem ile 1.201,50-TL idari para cezalarının iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
 
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Her ne kadar davacı kooperatif tarafından 28/06/2014 itibariyle olağan genel kurulun tamamlandığı ve yönetim kurulundaki değişikliğin Karayolu Taşıma Yönetmeliği'nin 43/15-c hükmü uyarınca 21/07/2014 tarihli dilekçeyle Ulaştırma, Denizcilik Haberleşme Bakanlığı'na bildirme yükümlülüklerinin yerine getirdikleri iddia edilmiş ise de; Sosyal Güvenlik Kurumu'nun 21/01/2016 tarih ve 98969236 Sayılı yazısına Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşe Bakanlığı VI. Bölge Müdürlüğü'nün 15/02/2016 tarih ve E.3931 Sayılı yazısı ile verilen cevaptan "davacı kooperatifin yeni yönetiminde A. Y.'ın olmadığı, bununla birlikte şahsın kooperatifteki niteliğinin tam olarak anlaşılamadığından otomasyon sisteminden düşüm yapılamadığı"nın belirtildiği, diğer yandan 12/08/2015 tarih ve 2015/CD/90 Sayılı müfettiş raporunda; Antalya Ulaştırma Bölge Müdürlüğü'nün 26/06/2015 tarihli yazısı ile A. Y.'ın 04/03/2011 tarihinden 28/06/2014 tarihine kadar üst yöneticilik yaptığı ve bu tarihten sonra da aynı iş yerinde çalışmaya devam ettiğinin belirtildiği, ayrıca kooperatiflerde yönetim kurulu başkan ve üyeliklerinde görev almayan ortakların kooperatifte çalışmaları hizmet akdini teşkil edeceğinden sigortalı sayılacağı bu nedenle A. Y.'ın S. S. Gazipaşa Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi Başkanlığı sıfatının sona erdiği 29/06/2014 ile kooperatif üyeliğinin sona erdiği 18/03/2015 tarihleri arasında sigortalı sayılması gerektiği, davacı kooperatifin 28/06/2014 itibariyle yönetim kurulundaki değişikliği Ulaştırma, Denizcilik Haberleşme Bakanlığına bildirmelerinin işveren olarak yükümlülüklerini ortadan kaldırmayacağından, tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, Antalya 2. İdare Mahkemesi'nin 30/05/2018 gün ve E:2017/225, K:2018/615 Sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
 
İSTİNAF DİLEKÇESİ ÖZETİ: Davalı idare vekili tarafından; Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı VI.Bölge Müdürlüğü yetkililerinin süresi içinde aldıkları dilekçeyi işleme koymadığı, kooperatif yetkililerinin üst düzey yönetici kaydının değiştirilmesi için süresinde müracaat ettiği halde bu değişikliğin yapılmayarak, farazi gerekçelerle önceki ÜDY olan A. Y.'ın çalışması nedeniyle idari para cezası tahakkuk ettirilmiş olmasının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek kaldırılması istenilmektedir.
 
SAVUNMANIN ÖZETİ: Usul ve yasaya uygun mahkeme kararının onanması gerektiği savunulmaktadır.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren Konya Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesi'nce işin gereği görüşüldü:
 
KARAR: Dava, Antalya Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü tarafından; müfettiş raporuna istinaden 5510 Sayılı Kanun uyarınca davacı kooperatif hakkında uygulanan 22/10/2015 tarih ve 308 Sayılı işlem ile 3.213,00-TL, 05/11/2015 tarih ve 812 Sayılı işlem ile 25.482,00-TL ve 02/02/2017 tarih ve 675 Sayılı işlem ile 1.201,50-TL idari para cezalarının iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
 
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
 
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 8. maddesinde, "İşverenler, 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, 7. maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Ancak işveren tarafından sigortalı işe giriş bildirgesi;
 
a-) İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar için, en geç çalışmaya başlatıldığı gün,
 
b-) Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında alınarak çalıştırılanlar ile Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilecek işyerlerinde; ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan sigortalılar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç söz konusu bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar,
 
c-) Kamu idarelerince istihdam edilen 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre işsizlik sigortasına tabi olmayan sözleşmeli personel ile kamu idarelerince yurt dışı görevde çalışmak üzere işe alınanların, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir ay içinde,
 
Kuruma verilmesi halinde, sigortalılık başlangıcından önce bildirilmiş sayılır." hükmüne, 9. maddesinde, "Birinci fıkranın (a), (c) ve (d) bentlerine göre sigortalılığı sona erenlerin durumları işverenleri tarafından, (b) bendinde belirtilen şekillerde sona erenlerin durumları ise kendileri ve sözü edilen bentte belirtilen faaliyetin sona erme halinin bildirildiği kuruluşlar veya vergi daireleri tarafından, en geç on gün içinde Kuruma bildirilir. Bu kişilerin meslek kuruluşlarına ya da vergi dairelerine olan yükümlülüklerini yerine getirmemiş olmaları, sigortalılığın sona ermesine ilişkin belge ya da bilginin verilmesine engel teşkil etmez. (Ek cümle: 13/2/2011-6111/28 md.) Vergi dairelerince vergi mükellefiyetinin sona erdiğine ilişkin yapılacak bildirimlerde bu süre vergi mükellefiyeti terk işleminin tesis tarihinden itibaren iki ayı geçmemek üzere vergi mükellefinin işi bırakma işlemlerinin vergi dairelerince tekemmül ettirildiği tarihten başlar.
 
Birinci fıkranın (e) bendine göre sigortalılığı sona erenler ile 8. maddenin birinci fıkrasının (c) bendine göre bildirimi yapılan sigortalıların, sigortalılığının sona ermesine ilişkin bildirimleri, üç ay içinde Kuruma yapılır." hükmüne, 86.maddesinde, "İşveren bir ay içinde 4. ve 5. maddeye tâbi çalıştırdığı sigortalıların ve sosyal güvenlik destek primine tâbi sigortalıların;
 
a-) Ad ve soyadlarını, T.C. kimlik numaralarını,
 
b-) 80. maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlarını,
 
c-) Prim ödeme gün sayıları ile prim tutarlarını, gösteren ve örneği Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenen asıl veya ek aylık prim ve hizmet belgesini, (Ek ibare: 17/04/2008-5754 S.K./50. madde 4. maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındakiler için en geç Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar, diğer sigortalılar için ise ait olduğu ayı takip eden ayda Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma vermekle veya sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren, onbeş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür." hükmüne, 102. maddesinde ise, "Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle diğer kanunlarda aşağıda belirtilen fiiller için idari para cezası öngörülmüş olsa dahi ayrıca bu Kanunun;
 
a-) 1) 8. maddesinin birinci fıkrası ile 61. maddede belirtilen bildirgeyi, bu Kanunda belirtilen süre içinde ya da Kurumca belirlenen şekle ve usule uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu hâlde anılan ortamda göndermeyenler hakkında her bir sigortalı için asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır.
 
2-) 8. maddenin birinci fıkrasında belirtilen bildirgenin verilmediğinin, mahkeme kararından veya Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden ya da diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında her bir sigortalı için asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.
 
3-) İşyeri esas alınmak suretiyle bildirgenin verilmediğine ilişkin; mahkemenin karar tarihinden, Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarının tespit tarihinden, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim elemanlarının rapor tarihinden, bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi veya belgelerin Kuruma intikal tarihinden itibaren bir yıl içinde bu bendin (2) numaralı alt bendinde sayılan durumlardan biriyle tekrar bildirge verilmediğinin anlaşılması halinde, bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında bu defa her bir sigortalı için asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanır.......
 
c-) 86. maddesinin birinci fıkrası uyarınca verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen şekilde ve usulde vermeyenler ya da Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler veya belirlenen süre içinde vermeyenlere her bir fiil için;
 
1-) Belgenin asıl olması halinde aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin beşte biri tutarında,
 
2-) Belgenin ek olması halinde, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin sekizde biri tutarında,
 
3-) Ek belgenin 86. maddenin beşinci fıkrasına istinaden Kurumca re'sen düzenlenmesi durumunda, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin yarısı tutarında,
 
4-) Belgenin mahkeme kararı, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden, hizmetleri veya kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olması halinde, belgenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgari ücretin iki katı tutarında, idari para cezası uygulanır....
 
j-) 9. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre sigortalılığı sona erenlere ilişkin bildirim ile 506 Sayılı Kanun'un geçici 20. maddesinde yer alan sandıklara, sandık iştirakçiliğinin başlama veya sona ermesine ilişkin bildirimi, süresi içinde ya da Kurumca belirlenen şekle ve usule uygun olarak yapmayanlar veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler hakkında, bir takvim ayında işlenen bu fiillerden dolayı tutmakla yükümlü bulunulan defter ve belgelerin ibraz edilmemesi nedeniyle verilmesi gereken ceza tutarını aşmamak kaydıyla her bir sigortalı veya sandık iştirakçisi için asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
 
Dosyanın incelenmesinden; Antalya Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'nün 12/08/2015 tarih ve 2015/CD/90 Sayılı müfettiş raporuna istinaden davacı kooperatif adına; A. Y.'ın 29/06/2014-18/03/2015 tarihleri arasında sigortalı olarak çalıştığı bildirildiğinden re'sen düzenlenen iş yeri bildirgesinden dolayı 22/10/2015 tarih ve 308 Sayılı işlem ile 3.213,00 TL; işe giriş/işten ayrılış/ aylık prim ve hizmet belgelerinin süresinde Kuruma bildirilmediğinden 05/11/2015 tarih ve 812 Sayılı işlem ile 25.482,00 TL idari para cezası tesis edildiği, davacı kooperatifin 16/11/2015 tarihli itirazının Gazipaşa Sosyal Güvenlik Merkezi'nin 30/01/2017 tarih ve 2017/2 Sayılı kararıyla reddedildiği; yine A. Y.'ın 01/02/2015 tarihi itibariyle emekli olması sebebiyle 01/02/2015 tarihli sosyal güvenlik destek primine ilişkin sigortalı işe giriş bildirgesi re'sen tanzim edildiğinden 02/02/2017 tarih ve 675 Sayılı işlem ile 1.201,50 TL idari para cezası tesis edildiği, davacı kooperatifin 07/02/2017 tarihli itirazının Gazipaşa Sosyal Güvenlik Merkezi'nin 07/02/2017 tarih ve 2017/3 Sayılı kararıyla reddedildiği, sözü edilen idari para cezalarının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
 
İdari para cezaları, cezai bir müeyyide olup, ceza hukukunun alt dalı kapsamında olduğundan, cezayı gerektiren fiillerin kuşkuya yer vermeyecek şekilde sübuta ermiş olması gerekir.
 
Dava konusu olayda, davacı kooperatif tarafından 28/06/2014 itibariyle olağan genel kurulun tamamlandığı ve 21/07/2014 tarihli dilekçeyle yönetim kurulundaki değişikliğin Karayolu Taşıma Yönetmeliği'nin 43/15-c hükmü uyarınca Ulaştırma, Denizcilik Haberleşme Bakanlığına bildirim yükümlülüğünün yerine getirildiği görülmüştür.
 
Diğer taraftan, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun 21/01/2016 tarih ve 98969236 Sayılı yazısına Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşe Bakanlığı VI. Bölge Müdürlüğü'nün 15/02/2016 tarih ve E.3931 Sayılı yazısı ile verilen cevapta "A. Y. kooperatifin Yönetim Kurulu Başkanı sıfatıyla 04.03.2011 tarihinden itibaren istihdam zorunluluğu aranmadan Bakanlığımız Otomasyon sisteminde Üst Düzey Yönetici (ÜDY4) olarak tanımlıyken, Kooperatifin 28.06.2014 tarihli Yönetim Kurulu değişikliği sonucu Bölge Müdürlüğümüze sunulan 21.07.2014 tarihli yazı ve eklerinde oluşan yeni yönetimde A. Y.'ın bulunmadığı, bununla birlikte şahsın kooperatifteki niteliği tam olarak algılanamadığından Bakanlığımız Otomasyon sistemindeki kaydında düşüm işlemi yapılamamıştır. Ticaret sicil kayıtlarında 28.06.2014 tarihînden itibaren Kooperatifin yönetiminde olmadığı ve farklı bir statüde istihdam edilmediğini bildiği halde A. Y. ÜDY4 belge kaydının devamına izin vermiş, bu durum tespit edilerek 18.03.2015 tarihinde Otomasyon sisteminden düşürülmüştür." tespitlerine yer verildiği görülmüştür.
 
Bu durumda, davacı Kooperatifin 28.06.2014 tarihli Yönetim Kurulu değişikliği sonucu oluşan yeni yönetimde A. Y.'ın bulunmadığı ve bu tarihten sonra A. Y.'ın davacı kooperatifte istihdam edilmediğinin Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşe Bakanlığı VI. Bölge Müdürlüğü'nün 15/02/2016 tarih ve E.3931 Sayılı yazısından açıkça görüldüğünden ve 28.06.2014 tarihli Yönetim Kurulu değişikliğinden sonra A. Y.'ın davacı kooperatifte istihdam edildiğini somut olarak ortaya koyan hukuken geçerli herhangi bir tespit bulunmaksızın varsayıma ve eksik incelemeye dayalı olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
 
Bu nedenle davanın reddine ilişkin yerel mahkeme kararının kaldırılması gerekmektedir.
 
SONUÇ:
 
Açıklanan nedenlerle
 
1-) İstinaf isteminin kabulüne,
 
2-)Antalya 2. İdare Mahkemesi'nin 30/05/2018 gün ve E:2017/225, K:2018/615 Sayılı kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline,
 
3-) Aşağıda dökümü yapılan toplam 365,60-TL yargılama gideri ile A.A.Ü.T. uyarınca belirlenen 1.700,00-TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, fazladan alınan 35,90-TL harcın istemi halinde davacı tarafa iadesine,
 
4-) Artan posta ücretinin istemi halinde Mahkemesince taraflara iadesine,
 
2577 Sayılı Kanun'un 45. maddesi uyarınca kesin olarak, 30.06.2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)
 
 


Full & Egal Universal Law Academy