T.C. KAYSERİ 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİEsas-Karar No: ... Esas - ...
T.C.
KAYSERİ
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO:...
KARAR NO: ...
HAKİM: ...
KATİP: ...
DAVACI : ...
DAVALI : HASIMSIZ
DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ: ...
KARAR TARİHİ: ...
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 16/05/2023
Mahkememizde görülmekte olan kıymetli evrak iptali (çek iptali - hasımsız) davasının dosya üzerinden yapılan incelemesi sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA: Davacı dava dilekçesinde özetle; keşidecisi ... Elemanları Teknik Hırdavat ve Makina Sanayi Ticaret Limited Şirketi olan ... Bankası ... Şubesi'ne ait ... basım tarihli ... keşide tarihli, 75.000,00-TL bedelli çeki kaybettiğini, ileride telafisi imkansız zararlara uğramasının önlenmesi için yetkilisi olduğunu bildirdiği ... Elemanları Teknik Hırdavat ve Makina Sanayi Ticaret Limited Şirketi'nin düzenlediği çekin iptaline karar verilmesini, çekin ödenmemesi konusunda ödemeden men kararı verilmesini ve dava sonuçlanıncaya kadar çek üzerine ihtiyati tedbir konulmasını talep ve dava etmiştir.
GEREKÇE: Dava, TTK'nun 757 ve TTK'nun 764/1. maddeleri uyarınca açılan çek iptali davasıdır.
Talep basit usule tabi olup HMK'nun 320. maddesi gereğince mahkeme mümkün olan hallerde tarafları duruşmaya davet etmeden dosya üzerinden de karar verebileceğinden yukarıda açıklanan nedenlerle HMK'nun 30. maddesi de dikkate alınarak talebin sürüncemede kalmaması için dosya üzerinden karar verilmiştir.
Dava dilekçesi ekinde sunulan Kayseri ... Noterliği'nin ... tarihli ve ... yevmiye sayılı imza sirküleri ve dava dilekçesindeki beyanlarına göre davacı ..., dava konusu çekin keşidecisi olan ... Elemanları Teknik Hırdavat ve Makina Sanayi Ticaret Limited Şirketi'nin yetkilisidir.
TTK'nun 818/1-s maddesinin yollaması ile aynı Kanun'un 757/1. maddesine göre, çek iptali davası açma hakkı yetkili hamile ait bir haktır, keşidecinin çek iptali davası açma hakkı yoktur. Zayi nedeniyle çek iptali davasının TTK'nun 818. maddesinin 1. fıkrasının (s) bendi yollamasıyla 651 ve 757. maddeleri gereğince hamil tarafından açılmasının gerekmesi, davacının yetkili hamil olmaması durumunda TTK'nun 757. maddesi çerçevesinde zayi nedeniyle çek iptali davası açılamayacağı anlaşılmaktadır. Zayi nedeniyle iptal davalarında açma keşidecinin mükerrer ödeme yapmasını önlemek ve kaybedilen kambiyo senedi yerine mahkemece verilecek iptal kararını keşideciye/muhataba ibraz etmek olduğu gözetildiğinde, keşidecinin kendisine ibraz edilmek üzere iptal kararı istemesi bu yolun hukuki niteliği ile bağdaşmaz.
Yine dava dilekçesinde açıkça zikredildiği üzere, ödeme yasağı konulması istemine konu edilen çekin keşidecisinin davacının yetkilisi olduğu ... Elemanları Teknik Hırdavat ve Makina Sanayi Ticaret Limited Şirketi olduğu anlaşılmaktadır. Keşidecinin muhatap bankayı ödemeden men yetkisi bulunmaktadır. Keşidecinin çek ibraz edildiği takdirde, hak talep eden hamile karşı, İİK'nun 72. maddesi menfi tespit davası açma imkanı da mevcut bulunmaktadır.
Yapılan inceleme, tüm deliller ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde dava dilekçesi ekinde sunulan dava konusu çekin fotokopisinin incelenmesinde keşidecisinin ... Elemanları Teknik Hırdavat ve Makina Sanayi Ticaret Limited Şirketi olduğu ve ...Ticaret Bağ. Elm. Tek. Hır. San. Tic. A.Ş. emrine keşide edildiği, çek fotokopisinde çekin davacıya ciro edildiğine dair ciro kaydı olmadığı, dava dilekçesinde de bu doğrultuda bir iddianın olmadığı, bu haliyle dava dilekçesinde dava konusu çekin yetkili hamili olduğunu iddia etmediği ve bunun kabulünü gerektirici delil de bulunmadığı, bu durumda davacının şahsı adına eldeki davayı açmak için aktif husumetinin bulunmadığı görülmektedir. Bir an için davacının dava konusu çekin keşidecisi olan ... Elemanları Teknik Hırdavat ve Makina Sanayi Ticaret Limited Şirketi'nin yetkilisi sıfatıyla eldeki davayı açtığı kabul edilse bile bu durumda da TTK'nun 818/1-s yollamasıyla 757. maddesine göre çek iptali davası açma hakkı olmadığı açıktır. HMK'nun 114/4. maddesi uyarınca davacının dava açmakta hukuki yararının bulunması dava şartıdır. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi edildiği durumlarda, senede bağlı hakkın senetsiz de ileri sürülebilmesi için TTK'nun 651 ve 652. maddelerinde hamile iptal davası açma hakkı getirilmiştir. İptal kararı alan hamil haklarını senetsiz olarak ileri sürebilecek veya borçludan yeni bir senet tanzim edilmesini isteyebilecektir. Zayi nedeni ile iptal davasını açma hakkı ve tedbir talep etme hakkı hamile aittir. Yine TTK'nun 651/2. maddesi uyarınca iptal davası açmakta hukuki menfaati olan kişi senede bağlı olacak hakkı olan hamildir. Hesap sahibi olan keşideci, çeke bağlı alacak hakkı olan ise hamildir. Hesap sahibi olan keşidecinin keşide ettiği çeklerin zayi olması nedeniyle ilgili tedbir talep etme hakkı çekin hamiline aittir. Dava konusu çekin keşidecisi olan şirket yetkilisinin dava konusu edilen çekin yetkili hamili olmadığı için şahsı adına dava açmak ve davacı olmak sıfatı bulunmamaktadır. Davacının keşideci şirket yetkilisi sıfatıyla keşideci şirket adına çek üzerine ödeme yasağı konulması ve iptal istemlerinde de hukuki yararı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle çek iptali davası açmakta hukuki yarar bulunmayan keşidecinin bu nedenle ödemeden men yasağı talep etmekte de hukuki yararı yoktur. Nitekim Yargıtay ... Hukuk Dairesi Başkanlığı'nın ... Esas ve ... Karar sayılı emsal ilamı, Yargıtay ... Hukuk Dairesi'nin ... Esas ve ... Karar sayılı emsal ilamı ve yerleşmiş yargı uygulamaları bu doğrultudadır.
Sonuç olarak davacı, eldeki davayı şahsı adına açmışsa bu kez de aktif dava sıfatı bulunmadığı nedeniyle davacının davasının reddine karar vermek gerektiği; yine davacı eldeki davayı şirket yetkilisi sıfatıyla keşideci şirketin adına açmış ise bu kez de HMK'nun 114/1-h maddesine göre hukuki yarar yokluğundan davanın usulden reddine karar vermek gerektiği görüş ve kanaati ile aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın REDDİNE,
2-Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
3-Davacının yaptığı yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4-6100 sayılı HMK'nun 120 ve 333. maddeleri gereğince davacı tarafından yatırılan gider avansının kalan kısmının kararın kesinleşmesi halinde davacı tarafından numarası bildirilen veya bildirilecek hesaba, hesap numarası bildirilmediği takdirde adresine ödemeli olarak re'sen gönderilmesine,
5-Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin 203. maddesi uyarınca dosyanın tarih ve işlem sırasına düzenlenip dizi listesine bağlanmasına, Yazı İşleri Müdürü tarafından kontrolü yapıldıktan sonra istinaf incelemesine gönderilmesine veya mahkeme arşivine kaldırılmasına,
Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu, gerekçeli kararın davacıya tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu karar verildi. ...
Katip ...
E-imzalıdır


Hakim ...
E-imzalıdır




Full & Egal Universal Law Academy