(4734 S. K. m. 36, 54, 55, 65)
Toplantı No: 2013/011
Gündem No: 28
Karar Tarihi: 04.02.2013
Karar No: 2013/UH.III-755
Şikayetçi: Özemre Yemek Üretimi Gıda Temizlik İnşaat Ticaret Limited Şirketi, MELİK AHMET CAD. JAPON 2 PASAJI ZEMİN KAT NO: 4 DİYARBAKIR
İhaleyi Yapan Daire: Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Baştabipliği, Fevzi Çakmak Mah. Mimar Sinan Cad. No:41 34899 İSTANBUL
Başvuru Tarih ve Sayısı: 07.01.2013/718
Başvuruya Konu İhale: 2012/140480 İhale Kayıt Numaralı "01.01.2013-31.12.2013 Tarihleri Arası 12 Aylık Malzeme Dahil Yemek Pişirme Dağıtım Ve Sonrası Hizmeti Alımı." İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Baştabipliği tarafından 09.11.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “01.01.2013-31.12.2013 Tarihleri Arası 12 Aylık Malzeme Dahil Yemek Pişirme Dağıtım ve Sonrası Hizmeti Alımı.” ihalesine ilişkin olarak Özemre Yemek Üretimi Gıda Temizlik İnşaat Ticaret Limited Şirketi’nin 17.12.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 24.12.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 07.01.2013 tarih ve 718 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 07.01.2013 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2013/139 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1- Başvuruya konu ihalede idarece hazırlanan Teknik Şartname’ye göre öğlen menüsüe 3 çeşit istenmesine rağmen şu anda yürütülen yemek hizmeti alımı işinde idarenin isteği doğrultusunda 4 çeşit yemek verdikleri, 2012 yılında yapılan ihaleye ait teknik şartnamede de 3 çeşit yemek verileceğinin belirtildiği, ancak idare yetkililerinin imzasıyla 4 çeşit uygulaması yapıldığı, bu durumun idarenin onaylı yemek listesinde görüldüğü,
2- İhaleyi yapan idarede, şu anda yürütülmekte olan yemek işinde yapılan sözleşmeye göre parça ve kuşbaşı et yemeklerinde kemiksiz 80 gr et, köftelerde 80 gr et, sebze yemeklerinde 60 gr et, kuru baklagillerde 40 gr et kullandırıldığı, yaklaşık maliyetin kahvaltı 2,23 TL, diyet kahvaltı 2,26 TL, normal yemek 4,21 TL, diyet yemek 4,25 TL, gece kahvaltısı 2,20 TL, ara öğün 2,04 TL olduğu, başvuruya konu ihaleye ait teknik şartnamede ise parça ve kuşbaşı yemeklerinde etin 150 gr ile 200 gr, köftelerde 100 gr, sebze yemeklerinde 75 gr bakliyatlarda ise 50 gr et kullanılacağının belirtildiği halde yaklaşık maliyetin kahvaltı 2,06 TL, diyet kahvaltı 2,09 TL, normal yemek 4,48 TL, diyet yemek 5,05TL, gece kahvaltısı 2,06 TL, ara öğün 1,60 TL olduğu, geçen yıla göre yemeklerdeki et miktarının arttırılmasına rağmen maliyetlerin değişmediği ve belirlenen yaklaşık maliyetin gerçekleri yansıtmadığı,
3) Teknik şartnamede işin yürütülmesi için gerekli eleman sayısının bir önceki yıldaki ihalede olduğu gibi 62 kişi olduğu, ancak söz konusu işin 62 elemanla yürümediği en az 70 personelle işin aksamadan yürütülebileceği bu hususun daha önce idareye bildirildiği, ancak idarece bu isteğin dikkate alınmadığı ve 2013 yılı ihalesinde de çalışacak personel sayısının 62 olarak belirtildiği, bu durumun doğrudan yaklaşık maliyetin eksik hesaplanmasına sebebiyet verdiği, kendileri tarafından idareye verilen hizmet kapsamında dile getirilen bu hususlara ilişkin olarak idarece kendilerine iş artışı kapsamında bir ödeme yapılmadığı,
4) İdarece yapılan aşırı düşük teklif sorgulamasına istinaden sunulan açıklamaların gerçek dışı ve hukuki olmadığı, idarece kabul edilen proforma faturaların gerçekçi olmadığı ve piyasa fiyatlarının çok altında olduğu, başvuruya konu ihalede idarece gerçek değerlerin, sayıların birebir olarak şartnamede gösterilmediği söz konusu ihalenin iptal edilerek ihaleye yeniden çıkılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
Yapılan incelemede, şikâyete konu edilen hususun bir önceki ihaleye ilişkin sözleşmenin yürütülmesi aşamasında idarece yapılan uygulamalara ilişkin olduğu, incelemeye konu ihaleye ilişkin somut bir iddianın bulunmadığı ve iddia konusu edilen hususun Kurumun görev alanında bulunmadığı anlaşıldığından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince söz konusu iddianın reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
Yapılan incelemede, başvuru sahibi tarafından bir önceki ihaleye göre yemeklerdeki et miktarının arttırılmış olmasına rağmen öğün fiyatlarına bu durumun yansıtılmadığı şeklindeki iddiasına konu öğün fiyatlarını, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 36’ncı maddesi gereğince tekliflerin açıldığı ilk oturumda yaklaşık maliyetin açıklanması sırasında öğrendiği ve şikâyete konu hususun farkına varılmış olması gereken tarihin ihale tarihi olan 09.11.2012 tarihi olduğu, bu durumda anılan Kanunun “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesi gereğince, bu tarihi izleyen günden itibaren on gün içinde ihaleyi yapan idareye şikâyet başvurusu yapılabileceğinden, idareye şikâyet başvurusunun 19.11.2012 tarihine kadar yapılması gerekirken, bu süre geçtikten sonra 17.12.2012 tarihinde şikâyet başvurusunda bulunulduğu anlaşıldığından, söz konusu iddianın 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince başvurunun süre yönünden reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
Yapılan incelemede, idarece düzenlenen Teknik Şartname’nin 4’üncü maddesinde ihale konusu işin yürütülmesinde çalışacak personelin sayısı ve niteliklerinin, 1 proje müdürü, 1 diyetisyen veya gıda mühendisi, 1 gıda teknikeri, 1 aşçı başı, 12 aşçı, 1 depo sorumlusu, 35 garson, 10 bulaşıkçı olmak üzere 62 kişi olarak belirtildiği görülmüştür. Bahse konu iddianın Teknik Şartname’de düzenlenmiş bir husus olduğu ve Teknik Şartname’nin ihale dokümanının parçası olduğu, ihale dokümanına yönelik şikayet başvurularında, şikayete konu hususun farkına varıldığı tarih olarak ihale dokümanının satın alındığı tarihin esas alınacağı ve başvuru sahibi tarafından ihale dokümanının satın alındığı tarihin 18.10.2012 olduğu göz önüne alındığında, idareye şikayet başvurusunun 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 55’inci maddesinde yer alan başvuru süresi geçtikten sonra yapıldığı ve söz konusu iddianın süre yönünden reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:
Yapılan incelemede, idarenin 04.12.2012tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin aşırı düşük teklif açıklamaları uygun görülen Gusto Toplu Yemek Üretim Hizm. ve Gıda Sanayi Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı ve bu hususun kesinleşen ihale kararı ile isteklilere bildirildiği ancak Gusto Toplu Yemek Üretim Hizm. ve Gıda Sanayi Tic. Ltd. Şti. tarafından ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı yönünde idareye yapılan şikayet başvurusu üzerine, idarece yapılan inceleme neticesinde Gusto Toplu Yemek Üretim Hizm. ve Gıda Sanayi Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında teklifin önemli bir bileşeni olan ekmeğin kişi başı olarak maliyetlendirilmediği, toplamda hesap cetvelinde belirtilmediği, ayrıca demirbaş ve ekipmanların bakım onarım giderlerinin açıklamaya dahil edilmediği tespit edildiğinden söz konusu isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına ve ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak teklif fiyatı kârsız yaklaşık maliyetin üstünde olan Asya Gıda Hazır Yemek Üretim Hizmetleri Turizm İnş. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin teklifinin, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak ise başvuru sahibi Özemre Yemek Üretimi Gıda Temizlik İn Ş. Tic. Ltd. Şti.’ne ait teklifin belirlendiği, söz konusu düzeltici işlemin tüm isteklilere 02.01.2013 tarihli yazılarla bildirildiği görülmüştür. Ancak başvuru sahibi tarafından Kuruma itirazen şikayet başvurusu yapılan 07.01.2013 tarihinde söz konusu düzeltici işlem kararından haberdar olmadığı anlaşılmıştır. Bu durumda, idarece ekonomik açıdan en avantajlı teklif ve en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenen tekliflerin kârsız yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler olduğu ve söz konusu ihalede idarece uygun görülen herhangi bir aşırı düşük teklif açıklaması bulunmadığı dikkate alındığında, şikayet edilen durumun ortadan kalktığı ve bu konuda bir inceleme yapılmasına gerek bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde özetle “İdarece yapılan aşırı düşük teklif sorgulamasına istinaden sunulan açıklamaların gerçek dışı ve hukuki olmadığı, idarece kabul edilen proforma faturaların gerçekçi olmadığı ve piyasa fiyatlarının çok altında olduğu, başvuruya konu ihalede idarece gerçek değerlerin, sayıların birebir olarak şartnamede gösterilmediği söz konusu ihalenin iptal edilerek ihaleye yeniden çıkılması gerektiği” şeklinde dile getirdiği dördüncü iddiası kapsamında Kurulca, “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin dördüncü iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Baştabipliği tarafından gerçekleştirilen “01.01.2013-31.12.2013 Tarihleri Arası 12 Aylık Malzeme Dahil Yemek Pişirme Dağıtım ve Sonrası Hizmeti Alımı” ihalesine ilişkin yaklaşık maliyetin aşağıda tabloda verilen bileşenler,
Yaklaşık Maliyet Bileşenleri              Miktarı (adet)             Birim Fiyat     Tutar
- Normal Kahvaltı                              219.000                      2,06 -              451.505,00 -
- Diyet Kahvaltı                                 55.280                        2,09 -              115.350,93 -
- Normal Yemek                                1.100.700                   4,48 -              4.935.722,25 -
- Diyet Yemek                                   110.560                      5,05 -              558.759,18 -
- Personel Gece Kahvaltı                   91.250                        2,06 -              188.127,08 -
- Toplam Ara Öğün                            104.300                      1,60 -              167.227,66 -
Toplam
Toplam 6.416.692,11 TL olarak hesaplandığı,
Bahse konu ihalede (22) adet ihale dokümanı satın alındığı, 09.11.2012 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye 16 istekli tarafından teklif verildiği,
İdarenin teklif değerlendirmesine göre, bir isteklinin teklifinin “Birim fiyat Teklif Cetveli hatalı olduğu” gerekçesiyle, bir isteklinin teklifinin de “geçici teminat mektubu süresinin yetersiz olduğu” gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmaları sonrasında kalan 14 teklifin geçerli teklif olarak kabul edildiği, bu teklif bedellerinin;
İsteklinin Adı                                                                                                           Teklif Bedeli (TL)
Yemekçim Tabldot Turizm San. Tic. Ltd. Şti.                                                         4.507.221,50 -
Erdoğan Yemek Ürt. Gıda İnş. Oto. San.ve Tic. Ltd. Şti.                                      4.672.902,20 -
Sun Yem. Otom. Tem. Gıda San. ve Tic. A.Ş.                                                         4.888.810,70 -
Harput İaşe İnş. Turz. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.                                                   4.994.649,00 -
Gusto Toplu Yemek Üretim Hizm. ve Gıda Sanayi Tic. Ltd. Şti.                           4.997.363,10 -
Azık Yemek San. ve Tic. A.Ş.                                                                                 5.114.074,20 -
İlarya Gıda Yem. Hiz. Tem. İnş. Taah. Tic. ve Ltd. Şti.                                          5.201.394,00 -
Avira Gıda İnş. Araç Kir. Taah. A.Ş.                                                                                  5.299.836,80 -
Doyaş Yem. Gıda ve Serv. Hiz. San. Tic. A.Ş.                                                       5.320.353,50 -
Asya Gıda Hazır Yemek Üre. Hizm. Turz. İnş. Temz. San. ve Tic. Ltd. Şti.          5.347.270,60 -
Özemre Yemek Üretimi Gıda Temizlik İnş. Tic. Ltd. Şti.                                       5.368.096,00 -
TrakyaTabl.Top.Yem..Ür.Gıd.Tur. Sos. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti..                            5.370.131,00 -
Kahvecioğlu Gıda Enerji Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi                                    5.462.628,50 -
Özata Gıda Soğuk Hava Tes. Sosyal Hiz San.ve Tic. Ltd .Şti.                               6.399.010,30 -
Şeklinde verildiği, 3 isteklinin teklifinin değişik gerekçelerle değerlendirme dışı bırakıldığı, diğer tekliflerden teklif fiyatı karsız yaklaşık maliyet olarak belirlenen5.347.243,43 TL ‘nin altında olan 8 isteklinin teklifine ilişkin aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmasına karar verildiği, 3 isteklinin verilen sürede açıklamalarını sunduğu, bir isteklinin verilen sürede açıklama sunmadığı, 3 istekli tarafından sunulan açıklamaların incelenmesi neticesinde, 2 isteklinin açıklamalarının uygun görülmediği, 04.12.2012tarihli ihale komisyon kararı ile ihalenin açıklamaları uygun bulunan Gusto Toplu Yemek Üretim Hizm. ve Gıda Sanayi Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, bunun üzerine, Asya Gıda Hazır Yemek Üretim Hizmetleri Turizm İnşaat Temizlik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından idareye yapılan şikayet başvurusu üzerine, isteklilere 02.01.2013 tarihinde gönderilen yazı ile düzeltici işlem yapılmasına karar verildiği ve ihalenin Asya Gıda Hazır Yemek Üretim Hizmetleri Turizm İnşaat Temizlik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığının isteklilere bildirildiği, ancak idarece gönderilen ihale işlem dosyası kapsamında bu karara ilişkin ihale komisyon kararı alınmadığı,
Anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde; “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.” hükmü yer almaktadır.
Bahse konu madde hükmünden, ihale komisyonunun, yaptığı değerlendirme neticesinde geçerli olduğunu tespit ettiği tekliflerden, ihalede verilen diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olan isteklileri tespit edeceği ve tespit edilen bu teklifleri reddetmeden önce yine madde metninde belirtilen usul doğrultusunda sorgulamaya tabi tutacağı anlaşılmaktadır.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük teklif sorgulamasının Kamu İhale Genel Tebliğinin “teklif fiyata dahil masraflar” ve “aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesini” düzenleyen maddeleri ile idari şartnamenin “teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı maddesindeki düzenlemelerin esas alınarak yapılması gerekmektedir. Bu ihalelerde, aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda belgelere dayalı yazılı açıklama yapmayan veya ihale komisyonunca açıklamaları yetersiz bulunan isteklilerin teklifleri ile teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetini karşılamayan teklifler gerekçesi belirtilmek suretiyle reddedilecektir. Ancak, şikayet başvurusuna konu hizmetin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alım ihalesi olmaması nedeniyle aşırı düşük değer tespitine yönelik bir modül bulunmamakta olup, ihale konusu hizmetin maliyet unsurlarının, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında olduğu gibi önceden belirlenen nitelikte olmadığı görülmektedir. Bu durumda, ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olarak hizmetin ifası için her isteklinin basiretli tacir olma yükümlülüğü gereğince kendi organizasyon yapısı, kullanacağı makine ekipmanın özellikleri, malzeme teminindeki kendine özgü koşulları vb. unsurları dikkate alarak teklif fiyatını belirlemesi gerekmektedir.
Ayrıca, malzeme dahil yemek alım hizmetlerinde yemek bileşenlerini oluşturan girdilerin önemli bir kısmı yerel, mevsimsel ve iklim özelliklerine göre farklılıklar göstermekte, bir çok girdi müstahsilden doğrudan temin edilebilmektedir. Özellikle sebze meyve gibi girdilerin piyasa koşulları sebebiyle muhasebeleştirilmesinde karşılaşılan güçlüklerin aşırı düşük teklif sorgulamasında ispat için aranılan belgelere yansıtılmasında isteklilerin önünde önemli bir engel teşkil edeceği düşünülmektedir. Kamu İhale Kurumu tarafından personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımları için aşırı düşük sınır değerin tespiti ve sorgulanması konusunda bir kriter belirlenmediği hususu göz önüne alındığında, şikayete konu ihalede, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılmasından sorumlu olan idarenin, aşırı düşük teklif açıklaması isteyerek ihalenin sonuçlandırılması yönünde tesis etmiş olduğu işlemlerde mevzuata uyarlık bulunmadığı düşünülmektedir.
İhale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı işi olmadığı, yaklaşık maliyetin büyük çoğunlukla yemek giderinden oluştuğu ihalede verilen teklif bedelleri yaklaşık maliyetin altında olmakla birlikte yaklaşık maliyete ve birbirlerine göre yakın olduğu ve en düşük teklifin bile diğer tekliflere göre aşırı düşük olarak değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından, idarece, yemek kalemlerinde aşırı düşük teklif sorgulaması yapılarak ihalenin karara bağlanması yönünde gerçekleştirilen idari işlemlerin mevzuata uygun olmadığı değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle; başvuruya konu ihalede, yemek alımı kalemlerinde aşırı düşük teklif sorgulaması yapılarak ihalenin sonuçlandırılmasına yönelik idarece gerçekleştirilen idari işlemlerin yerinde olmadığına ilişkin “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncem ile, bu hususa ilişkin Kurul çoğunluğunca verilen “itirazen şikayet başvurusunun reddine” niteliğindeki karara katılmıyorum. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy