(4734 S. K. m. 54, 65)
Toplantı No: 2010/024
Gündem No: 65
Karar Tarihi: 30.03.2010
Karar No: 2010-UH.III-951
Şikayetçi: Ladin İnşaat Peyzaj San. Tic. Ltd. Şti., Atatürk Mahallesi Şeref Sokak No:5 Ataşehir/İSTANBUL
İhaleyi yapan idare: Ataşehir Belediye Başkanlığı Park ve Bahçeler Müdürlüğü, Atatürk Mahallesi Meriç Cad. No:2 Ataşehir/İSTANBUL
Başvuru tarih ve sayısı: 11.03.2010 / 5164
Başvuruya Konu İhale: 2009/178763 İhale Kayıt Numaralı "Ataşehir 1. Bölge Parklarının Bakımı İşi" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 29.03.2010 tarih ve III.H.06.68.0232/2010-7E sayılı Esas İnceleme Raporunda;
Ataşehir Belediye Başkanlığı Park ve Bahçeler Müdürlüğü tarafından 20.01.2010 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Ataşehir 1. Bölge Parklarının Bakımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Ladin İnşaat Peyzaj San. Tic. Ltd. Şti.’nin 01.03.2010 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 03.03.2010 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 11.03.2010 tarih ve 5164 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 11.03.2010 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,
İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince, ihalenin iptaline,
Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.
Karar:
Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikayet dilekçesinde özetle; aşırı düşük teklif sorgulamasına sundukları açıklamaların yeterli görülmeme gerekçelerinin yerinde olmadığı, başvuru konusu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olmadığı iddialarına yer verilmiştir.
A- Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
İdari şartnamenin 2.1 inci maddesinde; “İhale konusu hizmetin;
a) Adı: Ataşehir 1. Bölge Parklarının Bakımı İşi
b) Miktarı ve türü: 65 adet park ve yeşil alan bakımı …” düzenlemesi,
7.5.3 üncü maddesinde; “Personel durumuna ilişkin belgeler
Yüklenici firma, işin yürütülmesi için aşağıdaki personeli bulunduracaktır.
a) 2 Adet Peyzaj Mimarı veya Ziraat Mühendisi veya Orman Mühendisi
b) 58 Adet Bahçıvan” düzenlemesi,
25.3 üncü maddesinde; “Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
Sıra İşçinin Posizyonu Asgari Ücretten Fazlası %
1 Mimar - Mühendis 200
2 Bahçıvan 20
25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:
Yüklenici tarafından karşılanacak yol masrafı aylık gün sayısı olarak 26 (yirmialtı) gün, yemek masrafı aylık gün sayısı olarak 26 (yirmialtı) gün esas alınacaktır.
Personelin yol gideri günlük brüt (4 TL) olarak hesaplanacaktır. Yüklenici, teklif fiyatına personel yol giderini dahil edecek ve bordroda gösterecektir. Personelin yemek gideri günlük brüt (5 TL) olarak hesaplanacaktır. Yüklenici, teklif fiyatına personel yemek giderini dahil edecek ve bordroda gösterecektir. Yüklenici, çalıştırılacak personelin giyim bedelini ayni olarak karşılayacaktır.
Yüklenici teklif fiyata; yemek ve yol giderini ekleyecek olup yemek ve yol giderini personele nakdi olarak ödeyecek ve bordroda gösterecektir.
25.3.3. Malzeme giderleri:
İhale konusu işte kullanılacak olan alet, edavat ve makine gibi malzeme giderleri yüklenici tarafından teklif fiyata dahil edilecektir.
…
25.5. Personelin iş kazaları ile meslek hastalıkları sigortası prim oranı % 3 (üç) olarak tespit edilmiştir.” düzenlemesi,
48.3 üncü maddesinde; “İşin süresi 316 (üçyüzonaltı) takvim günüdür. İşin başlama tarihi 19/02/2010 ve bitim tarihi 31/12/2010 tarihine kadardır.” düzenlemesi,
Özel idari şartnamenin 2 nci maddesinde; “… 2.3 İş başında bulunan bütün firma elemanlarının üzerinde belediyece tespit edilen iş kıyafetleri olacaktır. Kontrol teşkilatınca iş kıyafetlerinin bulunmadığının tespitinde iş durdurulur.
… 2.5 Yüklenici iş süresince kontrollük hizmetlerinde kullanılmak üzere 2009 modelden eski olmamak üzere bir adet binek otosunu sürücüsü ile birlikte idare emrinde bulunduracaktır. (Gerekli hallerde Cumartesi ve Pazar iş saati dışında da kullanılabilecektir.)
2.6 Kontrol teşkilatının haberleşme giderleri yüklenici tarafından karşılanacaktır.” düzenlemesi,
Yer almaktadır.
Birim fiyat tariflerinin yer aldığı teknik şartnamede, teklif cetvelinde yer verilen iş kalemlerine ait birim fiyat tarifleri;
“ABP-01 - Bahçıvan çalıştırılması
Yapım şartnamesi: Parkların, yeşil alanların ve idare tarafından belirtilecek yerlerin günlük temizliğinin yapılması, çim, ağaç, çalı ve çiçeklerin bulunduğu ve idarece gösterilen toprakların 10-15 cm derinlikte suya doyacak şekilde idare tarafından gerekli görülen ve belirtilen şartlarda yanma vb. olumsuzluklara neden olmayacak şekilde sabah saat 10.30'a dek ve akşam 15.30'dan sonra bir defa sulanması, idare tarafından gösterilen yerlerdeki Ligustrum, Euonymus vs. ile yapılmış olan yeşil aksam bitki ile oluşturulmuş çitlerin düz bir hat yada formlu olarak makine yada makasla idare tarafından gerekli görülen ve belirtilen şekilde biçilmesi ve şekil verilmesi, … … … parklarda bulunan sert zemin, havuz vb. yüzeylerinin ve kaplamalarının uygun temizleme malzemeleri ile genel temizliğinin yapılması vb. idare tarafından gerekli görülen ve belirtilen diğer bahçıvanlık işleri için bir park işçisinin yemek, yol, giysi, sigorta, teçhizat ve müteahhit karı vs. dahil 1 günlük çalıştırılması fiyatıdır.
Ölçü: Ocak-31 Aralık ayları arasında 365 takvim günü olarak hesaplanır.
ABP-02 - Mühendis - Mimar çalıştırılması
Yapım şartnamesi: Parkların, yeşil alanların ve idare tarafından belirtilecek yerlerin günlük ve idarenin gerekli gördüğü zamanlarda ve idarenin uygun gördüğü şekilde, parklar ve yeşil alanlarının bakımını gerçekleştirmek amacıyla idarenin kontrol teşkilatı denetiminde yüklenici firma tarafında işin başında çalıştırılacak ziraat mühendisi veya peyzaj mimari veya orman mühendisinin yemek, yol, giysi, sigorta, teçhizat ve müteahhit karı vs. dahil 1 günlük çalıştırılması fiyatıdır.
Ölçü: Ocak-31 Aralık ayları arasında 365 takvim günü olarak hesaplanır.
…
ABP-04 - Bitkisel toprağın temini (Nakliyesi dahil)
Yapım şartnamesi: Yeşil alanlarda bitkilerin gelişmesi için şartnamede belirtilen lüzumlu bitkisel toprağın idare tarafından gerekli görülen ve belirtilen şekilde orman, fundalık v.s. gibi yerlerden kazılması taşıtlara yüklenmesi, taşınması, boşaltılması, yabancı maddelerden ayıklanması, tohum yetiştirmeye uygun hale getirilmesi için her türlü işçilik malzeme ve zayiatı, makine alet edevat giderleri ile müteahhit karı ve genel giderler karşılığı dahil bitkisel toprağın temininin 1 m3 fiyatıdır.
Ölçü: 1 m3 bitkisel toprağın temini fiyatıdır. Nakliye dahil olup ayrıca nakliye ücreti ödenmeyecektir.
Not: Bitkisel toprak %90’ı alınarak hesaplanır.
ABP-05 - Tuvenan kum hazırlanması ve elle serilmesi
Yapım şartnamesi: İdare tarafından gerekli görülen ve belirtilen şekilde tüvanan kumun temini, nakli, taşınması, temel tabanına dökülmesi, serilmesi, sulanması için her türlü işçilik malzeme ve zayiatı, makine alet edevat giderleri ile müteahhit karı ve genel giderler karşılığı dahil 1 m3 tüvanan kumun, kum dahil serilmesi fiyatıdır.
Ölçü: 1 m3 kumun serilmesi fiyatıdır.
…
ABP-10 - Binek araç temini
Yapım şartnamesi: İş konusu araç aşağıda belirtilen teknik özelliklere sahip olmalıdır. Araç en az 2009 model binek tipi, hidrolik direksiyon, klima, uzaktan kumandalı merkezi kilit, yolcu kapasitesi 4+1 kişilik dizel, ön camlar elektrikli olacaktır. Teknik şartnamede özellikleri belirtilen binek aracın şoförü, akaryakıt (ayda 4 depo), köprü, otoban geçişleri, periyodik bakım, sigorta ve kasko, müteahhit karı ve diğer tüm giderleri dahil çalışma ve gün saatleri idarece ihtiyaca göre değiştirilecek şekilde olup günde 9 saati idarenin kontrol teşkilatı emrinde çalıştırılmasının ücretidir.
Binek aracın aylık ücretinin hesaplanması: İlgili aracın aylık ücreti ayda fiili çalıştığı günlerin yevmiye ile çarpılması sonucu bulunur.
Birimi: Araç/gün
Ölçü: Puantaj cetveline göre hesaplama yapılır.
Not: Teknik şartnamede belirtilen esaslar dahilinde uygulanır.
…
ABP-13 - Ahşap temini ve montajı (4x9x150 cm)
Yapım şartnamesi: İdare tarafından gerekli görülen ve belirtilen şekilde 4x9x150 cm ebadına uygun birinci sınıf (vernikli) ahşabın temini, iş yerine nakli, montajı her nevi malzeme ve işçilik, müteahhitlik karı dahil 1 adedinin fiyatıdır.
Ölçü: 1 adet 4x9x150 cm ahşap temini ve montajı fiyatıdır.
…
ABP-16 - Ahşap temini ve montajı (50x9x4 cm)
…
ABP-17 - Ahşap temini ve montajı (150x13,5x4 cm)
Yapım şartnamesi: … temini, iş yerine nakli, montajı her nevi malzeme ve işçilik, müteahhitlik karı dahil 1 adedinin fiyatıdır.
Ölçü: 1 adet 150x13,5x4 cm ahşap temini ve montajı fiyatıdır.
…
ABP-19 - Akçaağaç (Acer Negunda) temini ve dikilmesi
Yapım şartnamesi: İdare tarafından gerekli görülen ve belirtilen şekilde dikim yapılacak alanlara 80 cm çapında silindir şeklinde çukurların 100 cm derinliğinde açılması, çıkan topraklardan iyi nitelikli nebati toprağın ayrılarak kalan kısımların park dışına taşınması, hazırlanan fidan çukurlarına teknik şartnameye uygun, Acer negunda fidanlarının (2-3 mt boy, 12-14 cm çevre) temini ve dikimi, park sahasına dağıtımı, ambalajların açılması, can suyunun verilmesi için lüzumlu işçilik, makine, araç ve teçhizat giderleri, ağaç fidanı, müteahhitlik karı dahil bir adet ağaç temini ve dikimi fiyatıdır.
Ölçü: Dikilen fidanların adet olarak miktarıdır.
ABP-20 - Çınar (Platanus Orientalis) temini ve dikilmesi
…
ABP-21 - Top akasya (Robinia Pse. Umb.) temini ve dikilmesi
…
ABP-39 - Kum Çakıl (Bedeli hariç) nakli
Yapım şartnamesi: Kum - çakılın ocaktan şantiye nakledilmesi yüklenmesi boşaltılması, istifi, figüresi ve müteahhit karı dahil 1 m3 kum-çakıl naklinin fiyatıdır.
Ölçü: Yapılan hesaplar üzerinden ödeme yapılacaktır.” şeklinde yapılmıştır.
Şikayete konu ihalenin birim fiyat teklif alınmak suretiyle ihale edildiği, ihale dokümanı kapsamında idari şartnamenin yanı sıra özel idari şartnamenin ve birim fiyat tariflerini içeren teknik şartnamenin yer aldığı, yine ihale dokümanı kapsamında yer alan birim fiyat teklif cetvelinin;
Poz No Tanımı Birimi Miktarı
ABP-1 Bahçıvan çalıştırılması Gün 21.170,00
ABP-2 Mühendis - Mimar çalıştırılması Gün 730,00
ABP-3 Bitkisel toprağın 10-15 cm kalın. Serilmesi m3 200,00
ABP-4 Bitkisel toprağın temini. (Nakliyesi dahil) m3 200,00
ABP-5 Tuvenan kum hazırlanması ve elle serilmesi m3 200,00
ABP-6 Havuz izolasyonu ve kaplaması yapılması m2 300,00
ABP-7 Demir imalatı 1 kat sülyen 2 kat yağlı boya yapma m2 200,00
ABP-8 Ahşap imalatın 1 kat sentetik boya ile boyanması m2 200,00
ABP-9 Sert ağaç imalatın cilalanması. m2 300,00
ABP-10 Binek araç temini Gün 365,00
ABP-11 Makine ile çim biçilmesi Dekar 1105,00
ABP-12 Motorlu tırpanla çim biçilmesi Dekar 570,00
ABP-13 Ahşap temini ve montajı (4x9x150 cm) Adet 100,00
ABP-14 Pompa motor sarılması ve montajı (7.5 hp) Adet 5,00
ABP-15 Pompa motor sarılması ve montajı (5.5 hp) Adet 5,00
ABP-16 Ahşap temini ve montajı (50*9*4 cm) Adet 80,00
ABP-17 Ahşap temini ve montajı (4x13.5x150 cm) Adet 80,00
ABP-18 Çember + file temini ve montajı Adet 4,00
ABP-19 Akça ağaç (acer negunda) temini ve dikilmesi Adet 35,00
ABP-20 Çınar (platanus ori.) temini ve dikilmesi Adet 35,00
ABP-21 Top akasya (robinia pse. umb.) temini ve dikilmesi Adet 35,00
ABP-22 Salıncak tamiri (zincir, kütük, bilye) Adet 4,00
ABP-23 Tahterevalli oturağı temini ve montajı Adet 20,00
ABP-24 Düz kaydırak temini ve montajı Adet 3,00
ABP-25 Disk (Fitness aletleri için) Adet 10,00
ABP-26 Uzun yürüyüş kolu (Fitness aletleri için) Adet 5,00
ABP-27 Oturak takımı (Fitness aletleri için) Adet 5,00
ABP-28 Plastik oturak (Fitness aletleri için) Adet 15,00
ABP-29 Tutma kolu (Fitness aletleri için) Adet 5,00
ABP-30 Plastik elcik (Fitness aletleri için) Adet 15,00
ABP-31 Rulman (küçük) (Fitness aletleri için) Adet 20,00
ABP-32 Sert polietilen basınçlı boru. (10 atm.) Ø 32 mm
d=3.0 mm (Boru montaj bedeli %25) mt 500,00
ABP-33 Şiber vana (Pirinç, vidalı, boşaltmasız) 3/4" Adet 40,00
ABP-34 PN 16 küresel vana (3/4" pik döküm, vidalı) Ø 20 mm. Adet 100,00
ABP-35 Zaman rölesi 1-10 dak. Adet 80,00
ABP-36 Anahtarlı otomatik sigorta 25 A Adet 80,00
ABP-37 Tip C porselen kaideli armatür Adet 80,00
ABP-38 Halojen ampullü projektör: HPR - 500 W Adet 100,00
ABP-39 Kum çakıl (Bedeli hariç) nakli m3 200,00
Şeklinde düzenlendiği görülmüştür.
4734 sayılı Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde; “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
(Ek fıkra: 20/11/2008-5812/12 md.) İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliğinin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78 inci maddesinde; “78.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları; ağırlıklı olarak personel çalıştırılmasına dayanan, çalıştırılacak personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı hizmetlerdir.
78.2. Malzemeli veya malzemesiz temizlik, malzemesiz yemek, özel güvenlik, sayaç okuma ve kesme-açma, hasta ve ziyaretçi yönlendirme, tıbbi sekreterlik, veri işleme ve otomasyon sisteminin işletimi hizmetleri gibi hizmetler personel çalıştırılmasına dayalı olup, bu tebliğde personel çalıştırılmasına dayalı olan/olmayan hizmetler arasında sayılmayan işlerin personel çalıştırılmasına dayalı olup olmadığı yukarıda yer verilen tanıma göre idarelerce değerlendirilecektir.
78.3. Malzeme dahil yemek hazırlama hizmeti veya malzeme dahil yemek hazırlama ve dağıtım hizmeti ya da makine ve ekipman ile araçlar ve/veya akaryakıtın yüklenici tarafından sağlanacağı çöp toplama ve nakline ilişkin hizmetler ile personel taşıma gibi hizmetler personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak değerlendirilmeyecektir. Ancak, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir hizmet alımına ilişkin ihale dokümanında haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel sayısının belirlenmesi hallerde teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilmesi gerekmektedir.” açıklaması,
“Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinde; “79.1. Personel çalıştırılmasına dayalı olan hizmet alımı ihalelerinde, tekliflerin değerlendirilmesinde;
İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, kıdem tazminatı, iş yeri hekimliği ücreti, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki genel giderleri karşılamak üzere birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik kalemindeki (yol, yemek ve giyecek dahil brüt asgari ücret veya brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası üzerinden ücret hesaplanan işçilik kalemi ile ulusal bayram ve genel tatil günleri ve fazla çalışma saatlerine ilişkin işçilik kalemleri) birim fiyatlar üzerinden işçilik hesaplama modülü kullanılarak % 3 oranında sözleşme giderleri ve genel giderler hesaplanacaktır. % 3 oranındaki sözleşme giderleri ve genel giderler, toplam asgari işçilik maliyeti üzerinden hesaplanmayacaktır.
79.2. Personel çalışmasına dayalı hizmetlerde; amortisman, kıdem tazminatı, iş yeri hekimliği ücreti, oryantasyon eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki giderler genel giderler içinde yer alacağı kabul edileceği için aşırı düşük teklif sorgulamasında bu giderler, önemli teklif bileşeni olarak belirtilmeyecek ve isteklilerden aşırı düşük teklif sorgulamasına verdikleri cevaplarda bu giderler için bir bedel öngörmeleri istenmeyecektir. Sözleşme giderleri ve genel giderler içinde değerlendirilmesi öngörülen giderler idari şartnamelerde “teklif fiyata dahil olan diğer giderler” kısmında belirtilmeyecektir.
79.3. Asgari işçilik maliyeti;
i- İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret,
ii- İdari şartnamede öngörülen nakdi veya ayni yemek ve yol bedeli ile ayni giyim bedeli,
iii- İşveren sigorta prim tutarından oluşmaktadır.
…
79.5. İsteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalar belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyerek söz konusu teklifler reddedilecektir. Bu çerçevede ihale komisyonu tarafından aşağıdaki hususların dikkate alınması gerekmektedir.
79.5.1. İstekliler tarafından proforma faturalarla açıklama yapılması durumunda; proforma faturada proforma fatura içeriği mala ilişkin olarak mükellefin son geçici vergi beyanname döneminde tespit edilen birim ortalama maliyet belirtilecek ve proforma faturaya, ilgili malın son geçici vergi beyanname dönemine ait bir alış ve bir satış faturası örneği eklenerek tasdik anlaşması yapılan YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM’ ye onaylatılmış olması zorunludur. Proforma fatura veren imalatçı ise; proforma fatura ekinde, ilgili mala ilişkin imalatçının son geçici vergi beyanname döneminde çıkartılan birim maliyet cetveli verilecektir. Sunulan birim maliyet cetveli, mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylanmış olacaktır.
79.5.2. İsteklilerce yapılan açıklamalarda teklifin bir bölümünü oluşturan iş kısımlarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması halinde; söz konusu fiyat tekliflerinin ekinde, Vergi Usul Kanununa göre tutulması zorunlu olan yasal defter ve belgelere uygunluğu YMM veya SMMM tarafından onaylanmış maliyet tespit raporunun sunulması zorunludur. Söz konusu maliyet tespit raporunda, fiyat teklifi verilen işle ilgili varsa malların birim ortalama maliyetleri ile işçilik maliyetleri belirtilmelidir. Fiyat teklifinin kapsamında sadece mal bulunuyor ise; maliyet tespit raporu yerine, piyasadan alınan mallara ilişkin olarak (79.5.1) maddesinde belirtildiği şekilde proforma faturaların, fiyat teklifi veren kişinin üretici olması durumunda ise, son geçici vergi beyanname döneminde çıkartılan ilgili malın birim maliyet cetvelinin sunulması zorunludur.
79.5.3. İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda; söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır.
79.5.4. İsteklinin açıklamalarını kendi ürettiği mallara dayandırması durumunda; mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı, son geçici vergi beyanname dönemine ait üretim konusu mala ilişkin maliyet tespit raporunun sunulması zorunludur. Maliyet tespit raporunda üretilen mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi gerekmektedir.
79.5.5. İstekliler tarafından yapılan açıklamada, malın stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda; Vergi Usul Kanununun 182 nci maddesi gereğince tutulması gereken envanter defterinin ilgili malzeme veya mala ilişkin kısmının mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı örneğinin veya mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından hazırlanan ve onaylanan ilgili malzeme veya mala ilişkin stok tespit raporunun sunulması zorunludur. Stok tespit raporunda mükellefin yasal defter ve belgelerine uygun ilgili malzeme veya mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi zorunludur.
…
79.13. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin aşırı düşük teklif sorgulamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 3 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap verilecek ve teklifler değerlendirilecektir. …” açıklaması,
Yer almaktadır.
09.02.2010 tarihli ihale komisyon kararından; 22 isteklinin katıldığı ihalede başvuru sahibi dahil 14 istekliden 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenildiği, açıklama sunan isteklilerden Pelin Peyzaj - Lütfettin Kılıç, İnanca İnş. Tic. Ltd. Şti., As-Ton Beton Elem. San. Tic. Ltd. Şti. ve Ümyat İnş. Yat. San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılan açıklamaların ihale komisyonu tarafından yeterli görülerek ihalenin Pelin Peyzaj - Lütfettin Kılıç üzerinde bırakılmasına karar verildiği anlaşılmıştır.
İdarece aşırı düşük teklif sahipleri Ümyat İnş.Yat. San. ve Tic. A.Ş. ve As-Ton Beton Elem. San. Tic. Ltd. Şti.’ ne gönderilen yazılarda; “Birim fiyat teklif cetvelinizde yer alan Bahçıvan çalıştırılması ve Mimar-Mühendis çalıştırılması pozlarındaki asgari işçilik maliyeti fiyat analizleri bileşenlerini; verilen hizmet ve yapım yönteminin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işyerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, teklif edilen hizmet işinin özgünlüğü hususunda 4734 sayılı kanunun 38. maddesi, Hizmet Alımı Uygulama Yönetmeliğinin 59. ve KİK'in 22.08.2009 tarih ve 27327 sayılı tebliğin 79. maddesi doğrultusunda yeterli açıklamanızı 3 (üç) işgünü içerisinde …” ifadelerine yer verildiği,
Diğer aşırı düşük teklif sahiplerine gönderilen yazılarda ise; “Birim fiyat teklif cetvelinizde yer alan Bahçıvan çalıştırılması ve Mimar-Mühendis çalıştırılması pozlarındaki asgari işçilik maliyeti ile diğer tüm pozlara ait malzeme, nakliye işçilik gibi fiyat analizleri bileşenlerini; verilen hizmet ve yapım yönteminin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işyerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, teklif edilen hizmet işinin özgünlüğü hususunda 4734 sayılı kanunun 38. maddesi, Hizmet Alımı Uygulama Yönetmeliğinin 59. ve KİK'in 22.08.2009 tarih ve 27327 sayılı tebliğin 79. maddesi doğrultusunda yeterli açıklamanızı 3 (üç) işgünü içerisinde …” ifadelerine yer verildiği,
Tespit edilmiştir.
1- Şikayete konu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olup olmadığı hususuna ilişkin olarak;
Her ne kadar ihale konusu işin tutar bakımından çok büyük bir kısmını bahçıvan ve mühendis-mimar çalıştırılması iş kalemleri oluştursa da; idarece hazırlanan teklif cetvelinde belirlenen iş kalemleri ile bunlara ait birim fiyat tarifleri incelendiğinde, ihale konusu iş kapsamında personel çalıştırılmasını konu alan iş kalemlerinin yanı sıra personel çalıştırılması ile ilgisi bulunmayan farklı nitelikteki “Bitkisel toprağın temini. (Nakliyesi dahil)”, “Ahşap temini ve montajı (4x9x150 cm)”, “Zaman rölesi 1-10 dak.” ve “Kum çakıl (Bedeli hariç) nakli” gibi çok sayıda iş kaleminin bulunduğu görüldüğünden, ihale konusu işin Kamu İhale Genel Tebliğine göre personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak nitelendirilemeyeceği açıktır.
İncelenen ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak nitelendirilemeyeceği anlaşıldığından, idarece yaklaşık maliyet hesabında ve isteklilerce aşırı düşük teklif sorgulamasında Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.13 üncü maddesinin dikkate alınması gerekmektedir.
2- Aşağıda verilen örneklerde görüleceği üzere incelenen ihaleye ait ihale dokümanının istekliler tarafından sağlıklı teklif verilmesine ve verilen tekliflerin birbiri ile veya yaklaşık maliyet ile karşılaştırılmasına imkan tanımayacak şekilde hazırlandığı anlaşıldığından, ihalenin iptali gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Tekliflerin sağlıklı hazırlanamadığı ve kendi aralarında veya yaklaşık maliyet ile karşılaştırılamadığı durumda 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi çerçevesinde herhangi bir işlem tesis edilemeyeceği ve bu madde kapsamında yapılan işlemlerin anılan maddeye göre incelenemeyeceği açıktır.
a) İdari şartnamenin 25.3.2 nci maddesinde çalıştırılacak personelin giyim bedelinin ayni olarak karşılanacağı, özel idari şartnamenin 2.3 üncü maddesinde iş başında bulunan bütün çalışanların üzerinde belediyece tespit edilen iş kıyafetlerinin olacağı düzenlenmiş, ancak teklif bedelini etkilemesine rağmen söz konusu iş kıyafetlerinin niteliği ve niceliği ihale dokümanında belirlenmemiştir.
b) İdari şartnamenin; 7.5.3 üncü maddesinde işin yürütülmesinde bulundurulacak personelin “2 Adet Peyzaj Mimarı veya Ziraat Mühendisi veya Orman Mühendisi” ve “58 Adet Bahçıvan” olarak belirtildiği,
25.3 üncü maddesinde personele ait işçilik ücreti, yemek, yol ve giyecek giderlerine ilişkin düzenleme yapıldığı,
48.3 üncü maddesinde işin süresinin 316 takvim günü olarak belirlendiği,
Teklif cetvelinde gün üzerinden teklif alınması öngörülen “ABP-01 - Bahçıvan çalıştırılması” ve “ABP-02 - Mühendis - Mimar çalıştırılması” iş kalemlerine ait miktarların sırası ile 21.170 ve 730 olarak belirlendiği, anılan iş kalemlerinde birim fiyata dahil giderlerin birim fiyat tariflerinin yer aldığı teknik şartnamede “yemek, yol, giysi, sigorta, teçhizat ve müteahhit karı vs. dahil 1 günlük çalıştırılması fiyatı” olarak belirtildiği, ölçünün “Ocak-31 Aralık ayları arasında 365 takvim günü olarak hesaplanır.” şeklinde belirlendiği,
Teklif cetvelinde belirlenen ABP-01 pozuna ait miktarın 58*365 işlemi ve ABP-02 pozuna ait miktarın ise 2*365 işlemi sonucuna eşit olduğu, (teklif cetvelindeki “gün” birimi “adam*gün” olarak yorumlanmıştır.)
dikkate alındığında, idari şartnamede yapılan düzenlemeler ile teklif cetveli ve birim fiyat tarifleri arasındaki düzenlemeler arasında çelişki bulunduğu, bunun ise söz konusu iş kalemlerine ait birim fiyatların sağlıklı belirlenmesine imkan tanımadığı anlaşılmaktadır.
ABP-01 pozunda 1 işçinin 1 günlük ücretinin belirlenmesi için işçilik hesaplama modülü kullanılarak şu farklı hesaplamaların yapılması mümkündür. (giyim hariç)
- 1 işçinin 1 aylık ücreti üzerinden: 1401,26/1,03/30 = 45,35
- 58 işçinin 12 aylık (365 günlük) ücreti üzerinden: 975.276,96/1,03/21.170 = 44,73 (Birim fiyat tarifinde 365 belirlemesi ve birim fiyat teklif cetvelinde 21.170 belirlemesi yapılmıştır.)
- 58 işçinin 10 ay 10 günlük ücreti üzerinden: 839.822,60/1,03/316/58=44,49 (İşin süresi 316 gündür.)
Dolayısı ile idarece yapılan düzenlemenin isteklileri olması gerektiğinden fazla teklif vermeye yol açacak ve isteklileri birim fiyat oluşturmada tereddüde düşürücü nitelikte olduğu açıktır.
Diğer yandan idarece yapılan düzenlemenin bütün istekliler tarafından birim fiyatın aynı şekilde belirlenebilmesini sağlayacak nitelikte olduğu ve birim fiyatların böyle belirlendiği kabul edilse dahi, teklif cetvelinde ABP-1, ABP-2 ve ABP-10 pozlarının miktarlarının işin süresine paralel düzenlenmemiş olması ihalenin sonuçlandırılmasına engel teşkil edebilecektir. Şöyle ki;
Anılan pozlara ilişkin miktarların ihale konusu işin miktarından daha fazla belirlenmiş olması nedeni ile iş eksilişi kaçınılmaz olacaktır. Bu durumda iş eksilişi yapılacak kalemlerde isteklilerin birim fiyatlarının farklı olması nedeni ile, isteklilerin yapılacak iş miktarı üzerinden hesaplanacak teklif bedellerinin sıralamasının değişmesi muhtemeldir.
Ayrıca, anılan iş kalemlerinde personelin ihale konusu iş süresince kesintisiz olarak çalıştırılması öngörüldüğünden, idarece “işçi*gün” yerine “işçi*ay” üzerinden teklif alınması gerekmektedir.
c) ABP-04 ve ABP-05 poz nolu işlerin malzeme temini ve nakliyesini kapsaması nedeni ile bu iş kalemlerinde temin edilecek malzemenin yeri ile malzemenin kullanılacağı yerin belli olmaması nedeni ile nakliyeye ilişkin maliyetin hesabı için yeterli veri bulunmamaktadır.
d) İdari şartnamenin 48.3 üncü maddesinde ihale konusu işin süresi 316 takvim günü olarak belirlenmiş olmasına rağmen, ABP-10 poz nolu iş kalemine ait miktar ve birim teklif cetvelinde 365 gün olarak belirlenmiştir. Bu durumda birim fiyatın 316 gün mü yoksa 365 gün üzerinden mi belirleneceği açık olmadığından söz konusu iş kalemine ilişkin sağlıklı bir şekilde birim fiyat oluşturulamayacağı anlaşılmıştır. Öte yandan köprü ve otoban geçişlerine ilişkin nicel bir belirleme yapılmamış olması da birim fiyatın oluşturulmasındaki belirsizliği artırmaktadır.
e) Bedelleri hariç kum ve çakılın ocaktan şantiyeye nakledilmesini kapsayan ABP-39 poz nolu iş kaleminde ocak ve şantiye arasındaki mesafenin belirlenmemiş ve ölçünün belirsiz bir şekilde tanımlanmış olması nedeni ile bu iş kalemine ait birim fiyatın hesaplanması için yeterli verinin bulunmadığı açıktır.
f) ABP-13, ABP-16 ve ABP-17 gibi malzeme temini, nakliyesi ve montajını kapsayan iş kalemlerinin gerçekleştirileceği yerin belli olmaması nakliye maliyetlerinin hesabında belirsizlik oluşturmaktadır.
3- İdarece hazırlanan yaklaşık maliyetin ihale konusu işin türüne ve ihale dokümanına uygun belirlenmediği tespit edilmiştir. Şöyle ki;
“ABP-01 - Bahçıvan çalıştırılması” ve “ABP-02 - Mühendis - Mimar çalıştırılması” iş kalemlerine ait birim fiyatların işçilik hesaplama modülü aracılığı ile bulunan bir personelin bir aylık işçilik ücreti (yemek ve yol dahil, giyim hariç, 2009 yılı sonunda geçerli olan asgari ücret esas alınarak) üzerinden hesaplandığı, birim fiyatların personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında kullanılan % 3 oranındaki sözleşme giderleri ve genel giderleri kapsadığı, bunların idare tarafından ayrıca hesaplanmadığı tespit edilmiştir.
Ancak yukarıda değinildiği üzere, incelenen ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olmaması nedeni ile sözleşme giderleri ile genel giderlerin idarece ilgili mevzuatına uygun olarak hesaplanması gerekmektedir. Ayrıca şartnamede yüklenici tarafından ayni olarak karşılanması öngörülen kıyafet yaklaşık maliyete dahil edilmemiştir.
Diğer yandan ihale konusu işin 316 takvim günü olmasına rağmen, idare tarafından teklif cetvelinde yer alan miktarlar dikkate alınarak hesap yapıldığı tespit edilmiştir.
Bu itibarla idarece yaklaşık maliyetin hatalı ve ihale dokümanında belirlenen bütün maliyet bileşenleri dikkate alınmayarak eksik hesaplandığı, bunun ise tekliflerin yaklaşık maliyet ile kıyaslanmasını imkansız hale getirdiği anlaşılmıştır.
4- Başvuru sahibi tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklaması ihale dokümanının izin verdiği ölçüde incelenmiştir.
Başvuru sahibi Ladin İnş. San. Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamasının yeterli görülmeme gerekçeleri ihale komisyon kararında, “Asgari işçilik maliyeti altında teklif verdiği ve savunmasında genelgenin 79.5.5 maddesini dikkate alınarak stoklarındaki malzemelerini kullanacağını beyan etmiş; ancak genelgenin anılan maddesine göre sunulan stok tespit raporunda mükellefin yasal defter ve belgelerine uygun ilgili malzeme veya mala ilişkin birim maliyetleri gösterilmediği fatura olarak sunulan belgelerde işçilik maliyetlerinin belirtilmediği ve Tüvanan kum hazırlanması elle serilmesi ve kum çakıl nakli ile ilgili sunulan faturadaki fiyatları ile teklifindeki birim fiyatlar birbirini tutmadığından, teklifini oluşturan bileşenlerini, birim fiyat tariflerindeki girdilere (malzeme, nakliye, işçilik gibi) göre ve fiyat analizleri bileşenlerini belgelendirmek suretiyle açıklama yapmadığından açıklamaları yetersiz görüldüğünden ihale dışı bırakılmıştır.” olarak gösterilmiştir.
Anılan istekli tarafından sunulan açıklama incelendiğinde,
- İsteklinin açıklama yazısında Tebliğin 79.5.5 inci maddesine göre stoklarındaki malzemeyi kullanmayı öngördüklerini belirttiği,
- İsteklinin sözleşme damga vergisi, sözleşme karar pulu ve KİK payından oluşan sözleşme giderlerini 15.205,42 TL olarak, karını ise;
“Kar zarar hesabı (maliyete göre)
Teklif fiyatı 1.109.884,60
Faturalarımıza göre maliyet 1.085.811,80
Sözleşme giderleri 15.205,42
Toplam maliyet 1.101.017,22
Net kar 8.867,38
Kar zarar hesabı (stoklara göre)
Teklif fiyatı 1.109.884,60
Stoklarımıza göre maliyet 1.078.078,00
Sözleşme giderleri 15.205,42
Toplam maliyet 1.093.283,42
Net kar 16.601,18 ” şeklinde hesapladığı,
- İstekli tarafından açıklama ekinde sunulan bütün belgelerin SMMM imzası ve kaşesi taşıdığı,
- 2009 ve 2010 tarihli çeşitli faturalar, düzenlenme tarihi belli olmayan stok konusu malin cinsi, birimi ve miktarının gösterildiği 2009 yılı stok listesi, demirbaş listesi taşıt listesi, makine ve cihazlar listesi gibi belgelerin sunulduğu,
Görülmüştür.
a) İstekli tarafından açıklama ekinde sunulan işçilik hesaplama modülleri incelendiğinde, isteklinin ABP-1 ve ABP-2 pozuna ait birim fiyatları bir personelin bir aylık maliyeti (% 3 oranındaki sözleşme giderleri ve genel giderler ile giyim hariç, yol ve yemek dahil) üzerinden hesapladığı görülmüştür. İstekli tarafından giyim bedelinin dikkate alınmamış olması nedeni ile isteklinin birim fiyatlarını ihale dokümanına uygun belirlemediği açıktır.
b) Kamu İhale Genel Tebliğine göre maliyet bileşenlerinin yalnız daha önce alınmış mal veya hizmet alımlarına ilişkin faturalar aracılığı ile belgelendirilmesi mümkün bulunmamaktadır. Ancak isteklinin başvuru konusu ihalede kullanacağı mallara ilişkin stok tespit raporu sunması mümkündür.
Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.5.5 inci maddesinde, “İstekliler tarafından yapılan açıklamada, malın stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda; Vergi Usul Kanununun 182 nci maddesi gereğince tutulması gereken envanter defterinin ilgili malzeme veya mala ilişkin kısmının mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı örneğinin veya mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından hazırlanan ve onaylanan ilgili malzeme veya mala ilişkin stok tespit raporunun sunulması zorunludur. Stok tespit raporunda mükellefin yasal defter ve belgelerine uygun ilgili malzeme veya mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi zorunludur.” açıklaması yer almaktadır.
Her ne kadar istekli tarafından stok tespit raporunun yanı sıra çeşitli faturalar sunulmuş olsa da; istekli tarafından sunulan raporun düzenlenme tarihinin belli olmadığı, bu raporda birim maliyetlerin gösterilmediği göz önüne alındığında, raporun Tebliğde istenilen şartları taşımadığı anlaşılmıştır.
c) İstekliye idarece gönderilen aşırı düşük teklif isteme yazısında iş kalemlerine ait malzeme, nakliye, işçilik gibi bileşenlere açıklama istenmiş olmasına rağmen, istekli tarafından yapılan açıklamaların bu talebe uygun olmadığı anlaşılmıştır.
Örneğin, istekli tarafından birim fiyatı 10 TL olan “ABP-4 Bitkisel toprağın temini. (Nakliyesi dahil)” iş kalemine ilişkin yapılan açıklamada Bektaşlar Ltd. Şti. tarafından verilen faturaya atıf yapıldığı, bu faturada bitkisel toprak için birim fiyatın 8 TL olarak belirlendiği görülmüştür. Bu durumda söz konusu toprağın stoklarda olduğu kabul edilse dahi, toprağın nakliyesine ilişkin açıklama yapılmadığı ve stoktaki miktarın istenilenden az olduğu göz önüne alındığında, isteklinin açıklamasının yeterli olmadığı açıktır.
d) Teklif edilen birim fiyatı 15 TL olan “ABP-5 Tuvenan kum hazırlanması ve elle serilmesi” iş kalemine ilişkin istekli tarafından yapılan açıklamada Almaca Ltd. Şti.’nden alınan 22.01.2010 tarihli faturaya atıf yapıldığı, bu faturada kuma ait birim fiyatın 14 TL ve miktarın 60 m3 olarak belirlendiği ve faturada nakliyenin dahil olduğunun belirtildiği görülmüştür. Bu durumda söz konusu toprağın stoklarda bulunduğu kabul edilse dahi, toprağın nakliyesine ilişkin ve toprağın hazırlanması ve serilmesi ile ilgili açıklama yapılmadığı ve stoktaki miktarın istenilenden az olduğu göz önüne alındığında, isteklinin açıklamasının yeterli olmadığı açıktır.
Benzer şekilde “ABP-39 Kum Çakıl (Bedeli hariç) nakli” iş kaleminde de Almaca Ltd. Şti.’nde alınan faturaya atıf yapılmıştır. Ancak yukarıda yapılan açıklamalara göre söz konusu fatura bu iş kalemini de açıklamada yetersiz kalmaktadır.
e) İstekli tarafından “ABP-10 Binek araç temini” iş kalemine ilişkin yapılan açıklamada, akaryakıt bedelinin belgelendirilmediği, aracın amortisman bedelinin hesaba dahil edilmediği, köprü ve otoban geçişleri için bir gider öngörülmediği ve kasko poliçesi ile araç ruhsatı gibi belgelerin SMMM onaylı sunulduğu dikkate alındığında, isteklinin açıklamasının yetersiz olduğu anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, isteklinin aşırı düşük teklifine ilişkin açıklamasının idarenin talebine ve mevzuata uygun olmadığı anlaşıldığından isteklinin teklifinin reddedilmesinde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:
Aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan Ümyat İnş.Yat.San.ve Tic. A.Ş.’nden daha düşük teklif veren 4 isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulmadığı ve isteklilerden aşırı düşük teklif açıklamalarının aynı bileşenlere ilişkin istenilmediği görülmüştür. İhale komisyon kararında bu farklı uygulamalara ilişkin bir gerekçe bulunmadığından, idarece 4734 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde sayılan temel ilkelerin ihlal edildiği anlaşılmıştır.
Aşağıda isteklilerce yapılan açıklamalar incelenmiştir:
1- Pelin Peyzaj - Lütfettin Kılıç
a) İsteklinin ABP-1 ve ABP-2 pozuna ait birim fiyatları bir personelin bir aylık maliyeti (% 3 oranındaki sözleşme giderleri ve genel giderler ile yol ve yemek dahil; giyim hariç) üzerinden hesapladığı görülmüştür. İstekli tarafından giyim bedelinin dikkate alınmamış olması nedeni ile isteklinin birim fiyatını ihale dokümanına uygun belirlemediği, öte yandan sözleşme giderlerini mevzuata uygun tespit etmediği anlaşılmıştır.
b) İstekli tarafından “ABP-10 Binek araç temini” iş kalemine ilişkin yapılan analizde, aracın amortisman bedelinin hesaba dahil edilmediği, köprü ve otoban geçişleri ile sigorta ve kasko için bir gider öngörülmediği, 2009 model binek araca ait belge sunulmadığı dikkate alındığında, isteklinin açıklamasının yetersiz olduğu anlaşılmıştır.
c) İstekli tarafından “ABP-39 Kum Çakıl (Bedeli hariç) nakli” iş kalemine ilişkin analizde taşıma mesafesi 40 km alınarak hesap yapıldığı, ancak bu mesafenin ne şekilde tespit edildiğine ilişkin açıklama yapılmadığı görülmüştür.
d) İstekli tarafından “ABP-04 Bitkisel toprağın temini. (Nakliyesi dahil)” pozuna ilişkin analizde “el ile yumuşak toprak kazılması” ve “Bitkisel toprak” tanımlı alt analizlere atıf yapıldığı, ancak bu alt analizlere açıklama kapsamında yer verilmediği görülmüştür.
e) İstekli tarafından analizlerde kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan rayiçlere ve proforma faturalara atıf yapılmıştır.
- Hizmet alımı ihalelerinde 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi kapsamında yapılan açıklamalarda; kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan rayiçlerin kullanıldığı durumlarda, ilgili girdilere ait proforma fatura veya benzer belgelerin sunulma şartını ortadan kaldıran bir düzenleme bulunmadığından, istekli tarafından kamu kurum ve kuruluşları tarafından belirlenen rayiçlerin kullanıldığı girdiler için de proforma fatura veya benzer belgelerin sunulması gerekmektedir.
- İstekli tarafından İmer Fidanlığı’ndan alınan 18.01.2010 tarihli, Uzay dalgıç Pompa ve Turizm’den alınan 16.01.2010 tarihli, CMK Kent ve Çevre Ekipmanları İnşaat Taah. Tic. Ltd. Şti.’nden alınan 18.01.2010 tarihli ve Özçetinler Yapı ve İnşaat Malzemeleri’nden alınan 15.01.2010 tarihli proforma faturaların sunulduğu, bahsedilen faturaların her birine ek olarak SMMM imzası bulunan ancak hepsinde SMMM’ye ait özel kaşe bulunmayan ve “Mükellefim bulunan … … son geçici vergi dönemine ait (4. dönem) birim ortalama maliyet cetveli aşağıdaki gibidir” ibaresini taşıyan belgelerin sunulduğu, söz konusu belgelerde proforma fatura konusu malzemenin adı, birimi ve birim fiyatının yer aldığı, bu birim fiyatların proforma faturada yer alan birim fiyatlarla aynı olduğu,
CMK Kent ve Çevre Ekipmanları İnşaat Taah. Tic. Ltd. Şti.’nden alınan faturada montaj bedellerinin dahil olduğunun belirtildiği,
Ayrıca istekli tarafından 06.05.2009-31.12.2009 hesap dönemine ait noter onaylı envanter defteri örneğinin sunulduğu, örnekte 06.05.2009 tarihinin yer aldığı ve örnekte yer alan malzemelere ait birim fiyatların proforma faturalardaki birim fiyatlar ile aynı olduğu görülmüştür.
Buna göre;
- İmalatçı olmayan firmalardan alınan faturalara Tebliğin 79.5.1 inci maddesinde izah edildiği şekilde bir alış ve bir satış faturasının eklenmediği,
- Noter onaylı envanter defterinin Tebliğin 79.5.5 inci maddesinde düzenlenen şartları taşımaması nedeni ile Tebliğe göre stok tespit raporu yerine geçmediği,
- CMK Kent ve Çevre Ekipmanları İnşaat Taah. Tic. Ltd. Şti.’nden alınan proforma faturada montaj dahil malzeme fiyatlarının verildiği, ekinde yer alan SMMM tarafından düzenlenen birim ortalama maliyet cetvelinde de yalnız malzeme fiyatlarının belirtildiği görülmüştür. Söz konusu faturada montajın dahil olduğunun belirtilmiş olması nedeni ile faturanın yalnız mala ilişkin olmadığı işçiliği de kapsadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda söz konusu proforma fatura teklifin bir bölümünü oluşturan iş kısımlarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat teklifi niteliğindedir. Bu halde Tebliğe göre malların birim ortalama maliyetleri ile işçilik maliyetlerinin belirtildiği maliyet tespit raporu sunulması gerektiğinden isteklinin bu proforma faturasının uygun olmadığı,
Anlaşıldığından isteklinin maliyet bileşenlerini mevzuata uygun tevsik edemediği sonucuna varılmıştır.
2- İnanca İnş. Tic. Ltd. Şti.
a) İsteklinin ABP-1 pozuna ait analizin ekinde yer işçilik hesaplama modülünde istekli tarafından bir kişinin toplam giyim bedelinin 10 TL olarak belirlendiği ve analizinde bu modül ile bulunan sonuçlardan biri olan 46,71 TL değerini kullandığı görülmüştür. Ancak işçilik hesaplama modülünde söz konusu değerin hesabında giyim bedeli kullanılmadığından isteklinin ABP-1 pozuna ilişkin birim fiyatına giyim bedelini dahil etmediği anlaşılmıştır.
Aynı şekilde ABP-2 pozunda da giyim bedelinin birim fiyata dahil edilmediği ayrıca giyime ilişkin bir belge sunulmadığı tespit edilmiştir.
b) İstekli tarafından ABP-10 pozuna ilişkin analizin ekinde M.A.E. Gıda. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile yapılan 28.01.2010 tarihli oto kiralama sözleşmesinin, proforma faturanın, KTK zorunlu mali sorumluluk poliçesi, araç tescil belgesi, motorlu araç trafik belgesi ve imza sirkülerinin sunulduğu görülmüştür. Bunlardan imza sirkülerinin faks çıktısı olduğu anlaşılmış, tescil belgesi gibi belgelerde ise “aslı idarece görülmüştür” şerhini taşımaması nedeni ile idareye bunların aslının sunulduğu konusunda tereddüt oluşmuştur. Ayrıca analizde köprü ve otoban geçişleri için günlük 1,5 TL belirlenmiş bunun nasıl hesaplandığı açıklanmamıştır.
c) İstekli tarafından “ABP-39 Kum Çakıl (Bedeli hariç) nakli” iş kalemine ilişkin analizde taşıma mesafesi 3 km alınarak hesap yapıldığı, ancak bu mesafenin ne şekilde tespit edildiğine ilişkin açıklama yapılmadığı görülmüştür.
d) İstekli tarafından analizlerde kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan rayiçlere ve proforma faturalara atıf yapılmıştır.
- Hizmet alımı ihalelerinde 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi kapsamında yapılan açıklamalarda; kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan rayiçlerin kullanıldığı durumlarda, ilgili girdilere ait proforma fatura veya benzer belgelerin sunulma şartını ortadan kaldıran bir düzenleme bulunmadığından, istekli tarafından kamu kurum ve kuruluşları tarafından belirlenen rayiçlerin kullanıldığı girdiler için de proforma fatura veya benzer belgelerin sunulması gerekmektedir.
- İstekli tarafından sunulan SGS Malz. Tic. Ltd. Şti.’nden alınan proforma faturanın üzerinde “Asıl evraklar Ataşehir 3. Bölge aşırı düşük savunmasındadır.” ibaresinin yer aldığı, bunun üzerinde “aslı idarece görülmüştür.” veya benzeri bir şerhin bulunmadığı görüldüğünden bu belgenin sunuluş şeklinin Yönetmeliğe uygun olmadığı anlaşılmıştır. Öte yandan, proforma fatura ekinde yer alan faturalarda SMMM’lere ait özel kaşenin bulunmadığı ve alış faturalarından birinin tarihinin 18.01.2010 olduğu görülmüştür.
Klorofil P. M.İnş. Dış. Tic. Ltd. Şti.’nden alınan proformanın ekinde birim ortalama maliyet cetvelinin sunulduğu, SMMM imzalı cetvelde SMMM’lere ait özel kaşenin yer almadığı tespit edilmiştir.
Umut Turizm Tasarım Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.’nden alınan proforma faturada montaj dahil malzeme fiyatlarının verildiği, ekinde yer alan YMM tarafından düzenlenen birim ortalama maliyet cetvelinde de yalnız montaj dahil malzeme fiyatlarının belirtildiği görülmüştür. Söz konusu faturada montajın dahil olduğunun belirtilmiş olması nedeni ile faturanın yalnız mala ilişkin olmadığı işçiliği de kapsadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda söz konusu proforma fatura teklifin bir bölümünü oluşturan iş kısımlarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat teklifi niteliğindedir. Bu halde Tebliğe göre malların birim ortalama maliyetleri ile işçilik maliyetlerinin belirtildiği maliyet tespit raporu sunulması gerektiğinden isteklinin bu proforma faturasının uygun olmadığı anlaşılmıştır.
3- As-Ton Beton Elem. San. Tic. Ltd. Şti.
Anılan istekliden aşırı düşük teklif açıklaması yalnız “Birim fiyat teklif cetvelinizde yer alan Bahçıvan çalıştırılması ve Mimar-Mühendis çalıştırılması pozlarındaki asgari işçilik maliyeti fiyat analizleri bileşenlerini; …” hususlarına ilişkin istenildiğinden, isteklinin açıklaması bu kapsamda incelenmiştir.
İsteklinin ABP-1 pozuna ilişkin sunduğu analiz ve işçilik hesaplama modülünde bir işçinin toplam giyim bedelini 50 TL olarak belirlediği, ancak buna ilişkin proforma fatura veya benzer bir belge sunmadığı,
ABP-2 pozuna ilişkin sunduğu analiz ve işçilik hesaplama modülünde, istekli tarafından giyim için her hangi bir bedel belirlenmediği,
Tespit edildiğinden isteklinin bu kalemlere ilişkin açıklamalarının yetersiz olduğu anlaşılmıştır.
4- Ümyat İnş.Yat.San.ve Tic. A.Ş.
Anılan istekliden aşırı düşük teklif açıklaması yalnız “Birim fiyat teklif cetvelinizde yer alan Bahçıvan çalıştırılması ve Mimar-Mühendis çalıştırılması pozlarındaki asgari işçilik maliyeti fiyat analizleri bileşenlerini; …” hususlarına ilişkin istenildiğinden, isteklinin açıklaması bu kapsamda incelenmiştir.
İsteklinin ABP-1 ve ABP-2 pozlarına ilişkin sunduğu işçilik hesaplama modüllerinde bir işçinin toplam giyim bedelini 20 TL olarak belirlediği, ancak buna ilişkin proforma fatura veya benzer bir belge sunmadığı tespit edildiğinden isteklinin açıklamasının yetersiz olduğu anlaşılmıştır.
Bu itibarla yukarıda aşırı düşük tekliflerine ilişkin açıklamaları incelenen 4 isteklinin idarenin talebine ve mevzuata uygun açıklama yapmadıkları, anlaşıldığından, anılan isteklilerin tekliflerinin idarece reddedilmemesinin mevzuata uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;
Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince, ihalenin iptaline,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
Her ne kadar işin miktarına ilişkin idari şartname ile teklif cetveli arasında çelişki bulunsa da, isteklilerin iş kalemlerine ait tutarları teklif cetvelinde yer alan miktarlar ve birim fiyatların çarpımı sonucunda belirledikleri ve ihale dokümanına yönelik süresinde bir şikayetin bulunmadığa dikkate alındığında, isteklilerce teklif cetvelinde belirlenen miktarlar üzerinden hesap yapılması gerektiği anlaşılmaktadır. Diğer yandan, teklif cetvelinde belirlenen miktarlar işin süresinden fazla olsa da, aradaki farkın sözleşmenin yürütülmesi aşamasında iş eksilişi olarak değerlendirilmesinin mümkün olduğu kanaatindeyim.
İhale dokümanında teklif bedelini etkileyen belirsizlikler ve eksiklikler olsa da, ihale dokümanına bir şikayetin olmadığı, bu anlamda ihale dokümanın kesinleştiği ve isteklilerin okuyarak şartlarını kabul ettikleri ihale dokümanına göre teklif verdikleri göz önüne alındığında, söz konusu belirsizlik ve eksikliklerin ihalenin sonuçlandırılmasına engel teşkil etmeyeceği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, aşırı düşük teklif açıklamaları uygun olmayan isteklilerin tekliflerinin reddedilerek bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun gerçekleştirilmesi gerektiği, bu bağlamda 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendine göre “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği yönündeki görüşümle, Kurul Çoğunluğunun “ihalenin iptaline” yönündeki kararına katılmıyorum. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy