(4734 S. K. m. 54, 65) (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 12) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 9, 67)
Toplantı No: 2014/084
Gündem No: 33
Karar Tarihi: 24.12.2014
Karar No: 2014/UH.III-4117
Şikayetçi: Bozok V.İ.P. Koruma Ve Güvenlik Organizasyon Hiz. Ltd.
İhaleyi Yapan Daire: Bozok Üniversitesi İdari Ve Mali İşler Daire Başkanlığı
Başvuru Tarih ve Sayısı: 03.12.2014 / 41385
Başvuruya Konu İhale: 2014/120819 İhale Kayıt Numaralı "86 Kişilik Özel Güvenlik Hizmet Alımı İhalesi" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
Karar:
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Mahmut GÜRSES
Üyeler: Ali Kemal AKKOÇ, Ahmet ÖZBAKIR, Hasan KOCAGÖZ, Hamdi GÜLEÇ, Mehmet AKSOY
BAŞVURU SAHİBİ:
Bozok V.İ.P. Koruma ve Güvenlik Organizasyon Hiz. Ltd.,
A. Nohutlu Mah. Doğuş Sokak Çapanoğlu Apt. No:2/2 YOZGAT
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Bozok Üniversitesi İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı,
Atatürk Yolu 7. Km Bozok Üniversitesi Erdoğan Akdağ Kampüsü 66200 YOZGAT
BAŞVURUYA KONU İHALE: 2014/120819 İhale Kayıt Numaralı “86 Kişilik Özel Güvenlik Hizmet Alımı” İhalesi
KURUMCA YAPILAN İNCELEME: Bozok Üniversitesi İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı tarafından 31.10.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “86 Kişilik Özel Güvenlik Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Bozok V.İ.P. Koruma ve Güvenlik Organizasyon Hiz. Ltd.nin 19.11.2014 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 25.11.2014 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 03.12.2014 tarih ve 41385 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 03.12.2014 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2014/3531 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
İdari şartnamenin 7.1.h/B maddesinde yeterlik kriteri olarak “Telsiz Kullanım İzin Belgesi”nin istendiği, Teknik Şartname’de ise bu belgenin taşıması gereken kriterlerden bahsedildiği, idareye şikayetleri üzerine raportör tutanağında belirtildiği gibi Teknik Şartname’de herhangi bir yeterlik belgesi istenmediği, Teknik Şartname’nin 5.23’üncü maddesinde İdari Şartname’de yeterlik kriteri olarak istenen belgenin özelliklerinden bahsedildiği, İdari Şartname’nin 7.1 maddesinin h)/B bendi uyarınca “B) Bilgi Teknolojileri Kurumundan ilan tarihi itibariyle kullanıma açık Telsiz Kullanım İzin Belgesi”nin ihaleye katılabilmek için yeterlik kriteri olarak istendiği, Teknik Şartname’nin 5.23’üncü maddesinde “İhaleyi kazanan firma görev yapılacak yerlerde kullanılmak üzere Bilgi Teknolojileri Kurumundan ilan tarihi itibariyle kullanıma açık Telsiz Kullanım İzin Belgesine sahip olmalıdır ve ihale günü teklif dosyası içerisinde idareye ibraz edecektir” hükmü bulunduğu, bu ibareden de anlaşılacağı üzere görev yapılacak yerlerin Yozgat ili ve sınırları olduğu, ihale üzerinde bırakılan firmanın Yozgat ili ve sınırları içerisinde (yani görev yapılacak yerlerde) kullanılması gereken telsiz kullanım izin belgesini veya telsiz röle sözleşmesini teklif dosyası içerisinde ibraz etmediği, anılan firmanın ihale dosyasında sunmuş olduğu telsiz kullanım izin belgesinin Aksaray ili ve sınırları için daha önceden alınmış bir belge olduğu, bu belge ile Yozgat sınırları içerisinde hizmet vermesinin mümkün olmadığı, bu nedenle ihale dokümanında istenen yeterlilik kriterlerini sağlayamadığı, bu belgenin Yozgat ili için geçersiz olduğu, sonuç olarak ihale üzerinde bırakılan firmanın ihale dışı bırakılması ve firmalarının 1’inci en avantajlı teklif olarak tespiti gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde “Madde 12- İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin her türlü özelliğini belirten idari ve teknik şartnamelerin idarelerce hazırlanması esastır. …
İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır.
Teknik şartnamelerde, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamelerde teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmeyecektir.
…” hükmü bulunmakta olup Kanunun 27’nci maddesinde ise “İhale ve ön yeterlik dokümanının içeriği ve idari şartnamede yer alması zorunlu hususlar” belirtilmektedir.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İhale ve ön yeterlik dokümanının içeriği” başlıklı 12’nci maddesinde “(1) İhale dokümanında; isteklilere talimatları da içeren idari şartname, sözleşme tasarısı ve teknik şartname ile gerekli diğer belge ve bilgiler bulunur.
…
(3) İhale veya ön yeterlik dokümanında yapılan düzenlemeler birbirine aykırı olamaz.” düzenlemesi,
Anılan Yönetmelik’in “İdari şartname” başlıklı 14’üncü maddesinde “(1) İdare, uygulayacağı ihale usulüne ilişkin bu Yönetmelik ekinde yer alan tip idari şartnameyi esas alarak idari şartnamesini hazırlar. Tip idari şartnamede boş bırakılan veya dipnota alınan hususlar, işin özelliğine göre 4734 sayılı Kanun, 5/1/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve diğer mevzuat hükümlerine aykırı olmayacak şekilde düzenlenir.
…” düzenlemesi,
Aynı Yönetmelik’in “Teknik şartname” başlıklı 16’ncı maddesinde “(1) İşin teknik ayrıntılarını ve şartlarını gösteren bir teknik şartname hazırlanarak ihale dokümanına dahil edilir. Teknik şartnamelerde belirlenecek teknik kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlaması zorunludur.
(2) Teknik şartnamede, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamede teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilir. …
…
(4) Teknik şartnamede ihale konusu işte kullanılacak makine, malzeme ve ekipmanın kullanım kılavuzlarına yönelik düzenleme yapılabilir.” düzenlemesi,
Aynı Yönetmelik’in “Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” başlıklı 28’inci maddesinde “(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin saptanması amacıyla öngörülecek değerlendirme kriterleri ve istenecek belgeler, rekabeti engelleyecek şekilde belirlenemez.
(2) Yeterlik değerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranılacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilanı ile idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde ya da davet yazısında belirtilmesi zorunludur.
…” düzenlemesi,
Yine aynı Yönetmelik’in “Sözleşmenin yürütülmesi aşamasındaki mesleki ve teknik yükümlülüklere yönelik düzenlemeler” başlıklı 30’uncu maddesinde:
“(1) Ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede yeterlik kriteri olarak belirlenmeyen, ancak sözleşmenin yürütülmesi aşamasında işin yerine getirilmesi için gerekli olduğu öngörülen mesleki ve teknik yükümlülüklere yönelik düzenlemeler teknik şartnamede yer alır. Bu düzenlemelerde, işin niteliği ile bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümleri esas alınır. Bu yükümlülüklere ilişkin olarak yüklenici tarafından hangi belgelerin idareye sunulması gerektiğinin teknik şartnamede açıkça düzenlenmesi zorunludur.
(2) Bu Yönetmeliğin ilgili maddeleri uyarınca idarelerce belirlenmesi zorunlu olan mesleki ve teknik yeterlik kriterlerine ve bu kapsamda istenecek belgelere teknik şartnamede yer verilemez.” düzenlemesi,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Mesleki ve Teknik Yeterliğe İlişkin Belgeler” başlıklı Dördüncü Bölümünün “Aday veya isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüğünü ve teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler” başlıklı 38’inci maddesinde “(4) İhale konusu işin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında o iş için özel olarak düzenlenen sicil, izin, ruhsat vb. belgelerin adaylar veya istekliler tarafından sunulmasına ilişkin hükümlere, ilan ve ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede yer verilir. İş ortaklarının her birinin söz konusu belgeleri ayrı ayrı sunması, konsorsiyumda ise her bir ortağın kendi kısmına ilişkin belgeleri sunması zorunludur.” düzenlemesi,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler ve kapasite raporu” başlıklı 41’inci maddesinde “(1) İşin yapılabilmesi için gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısına ve niteliğine dokümanda yer verilir. Makine, teçhizat ve ekipman için kendi malı olma şartının aranmaması esastır. Ancak idare, işin niteliğinin gerektirdiği hallerde, ihale konusu işin yapılabilmesi için adaya veya istekliye ait olmasını gerekli gördüğü makine, teçhizat ve diğer ekipmanı yeterlik kriteri olarak belirleyebilir. Bu durumda, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın, teknik kriterlerine yönelik olarak dokümanda düzenleme yapılmış ise, bu niteliğe yönelik belgelerin de başvuru veya teklif kapsamında sunulması zorunludur.…” düzenlemesi bulunmaktadır.
Öte yandan, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 2 no’lu eki Tip İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinin 7.1. alt maddesinin (h) bendinde ve bu bende ilişkin 9 nolu dipnotunda “h)9…………………..”
“9 İhale konusu işin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında o iş için özel olarak düzenlenen sicil, izin, ruhsat vb. belgeler bu bentte sayılacak, aksi halde “h) Bu bent boş bırakılmıştır” yazılacaktır.” düzenlemesi bulunmaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler” başlıklı 9. maddesinde “9.1. İhale Uygulama Yönetmeliklerinin tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeleri düzenleyen maddelerinde kendi malı olma şartının aranmamasının esas olduğu hükme bağlanmıştır. İdareler tarafından bazı tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman için aday veya isteklinin kendi malı olma şartının aranması durumunda; kendi malı olması istenen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın teknik kriter ve özelliklerine ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede yer verilecek, aday veya istekliler de kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanı; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir (YMM) raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir (SMMM) raporu ile tevsik edeceklerdir. Makine, teçhizat ve diğer ekipman için kendi malı olma koşulunun aranmaması durumunda ise aday veya isteklilerden başvuru veya teklifleri kapsamında (taahhütname, yapı araçları taahhütnamesi, kira sözleşmesi, vb.) herhangi bir belge sunmaları istenmeyecektir.” açıklaması,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Özel güvenlik hizmet alımı ihaleleri” başlıklı 67. maddesinde “67.1. Özel güvenlik hizmet alımlarına ilişkin ihale dokümanının hazırlanmasında, 10/6/2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerinin esas alınması gerekmektedir.
67.2. (Değişik: 20/8/2011-28031 R.G./ 23 md.) İdarelerce, özel güvenlik hizmet alımı ihalelerinde idari şartnamenin “İhaleye Katılabilmek İçin Gereken Belgeler ve Yeterlik Kriterleri” başlıklı maddesinin “İhale konusu işin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında o iş için özel olarak düzenlenen sicil, izin, ruhsat vb. belgelerin” istenilmesine ilişkin alt maddesinde, Özel Güvenlik Şirketi Faaliyet İzin Belgesine yer verilmesi gerekmekte olup, ihaleye teklif veren şirketin ortakları ile bu şirketin teklif kapsamında sunduğu Özel Güvenlik Şirketi Faaliyet İzin Belgesinde isimleri yer alan şirket ortaklarının aynı kişiler olması zorunludur.
67.3. Özel güvenlik hizmet alımı ihalelerinde; Özel Güvenlik Eğitim Kurumu Faaliyet İzin Belgesi, çevre yönetim sistem belgesi ve hizmet yeterlilik belgesi istenilmeyecektir. Özel güvenlik mali sorumluluk sigortası dışında hırsızlık, emniyeti suistimal gibi farklı sigorta türlerine ilişkin bir düzenlemeye yer verilmeyecektir.
67.4. Özel güvenlik hizmetinin yerine getirilmesi sırasında kullanılacak özel güvenlik sistem, cihaz ve gereçlerine ilişkin açık düzenleme yapılacak, “yeterli sayıda, vb.” gibi belirsizliğe yol açacak ifadelerin kullanılmasından kaçınılacaktır.” açıklaması,
Aynı Tebliğin “Sözleşmenin yürütülmesindeki mesleki ve teknik yükümlülükler” başlıklı 77’nci maddesinde “77.1. İdarelerce sözleşmenin yürütülmesi aşamasında işin yerine getirilmesi için gerekli olduğu öngörülen ve idari şartnamede yeterlik kriteri olarak belirlenmeyen mesleki ve teknik yükümlülüklere yönelik düzenlemeler ancak teknik şartnamede yapılabilecek ve bu kapsamda yüklenici tarafından hangi belgelerin idareye sunulması gerektiği teknik şartnamede açıkça düzenlenecektir.” açıklaması bulunmaktadır.
İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinin 7.1. alt maddesinin (h) bendinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeleri teklifleri kapsamında sunmaları gerekir: …
h)
B) Bilgi Teknolojileri Kurumundan ilan tarihi itibariyle kullanıma açık Telsiz Kullanım İzin Belgesi,
…” belirlemeleri bulunmaktadır.
Öte yandan ihalenin Teknik Şartnamesi’nin 5.23. maddesinde “5.23.İhaleyi kazanan firma görev yapılacak yerlerde kullanılmak üzere Bilgi Teknolojileri Kurumundan ilan tarihi itibariyle kullanıma açık Telsiz Kullanım İzin Belgesine sahip olmalıdır. Telsiz sisteminin kurulması ve işletilmesi işinden tamamen yüklenici sorumlu olacaktır. Ayrıca yüklenici telsizlerini bölgeye uygun rölesi ile uyumlu bir şekilde çalışması için gereken bütün tedbirleri alacaktır. Telsizlerin trank bedelleri yükleniciye aittir. Yüklenici firma tüm çalışma mahalleri ile kendi aralarında ve amirleri ile 24 saat kesintisiz kullanılabilen yukarıda belirtilen miktarda role ruhsatlı kullanım hazır el telsizi bulundurarak, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanlığından telsiz sistemleri kurma ve kullanma ruhsatnamesini ihale günü teklif dosyası içerisinde idareye ibraz edecektir. Ayrıca yüklenici telsizlerini bölgeye uygun rölesi ile uyumlu bir şekilde çalışması için gereken bütün tedbirleri alacak ve röle kira sözleşmesini idareye ihale tarihinde teklif dosyası içerisinde sunacaktır.” hususları yer almaktadır.
İhale komisyonu tarafından, Aksaray Anadolu Özel Güvenlik Eğ. Hiz. Tek. End. Güv. Sis. Dan. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklif zarfı içerisinde sunmuş olduğu “Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumundan alınmış Telsiz Sistemleri Kurma ve Kullanma Ruhsatnamesi” ihaleye ait Teknik Şartname’nin 5.23. maddesine göre değerlendirilirken “5.23.İhaleyi kazanan firma görev yapılacak yerlerde kullanılmak üzere Bilgi Teknolojileri Kurumundan ilan tarihi itibariyle kullanıma açık Telsiz Kullanım İzin Belgesine sahip olmalıdır.” hususunda tereddütte kalındığı, bu doğrultuda bu hususa göre sunulmuş olan belgenin görev yapılacak yer olan Yozgat ili ve ilçelerinde kullanımında aykırı bir durumun olup olmadığına ilişkin daha aydınlatıcı bilgi ve belgelerin idareye sunulması talep edilmiştir.
Bunun üzerine Aksaray Anadolu Özel Güvenlik Eğ. Hiz. Tek. End. Güv. Sis. Dan. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 10.11.2014 tarih ve 2014/386-1149 sayılı yazı ve ekinde tarih olarak 01.08.2014 görünen “OKTH Servisi İş Ön Protokolü” olarak belirtilen bir belge sunulduğu, ayrıca ilgide Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Ankara Bölge Müdürlüğü’nün 06.11.2014 tarih ve 75576505-811.03(251.05.02.01)/70138 sayılı “Telsiz kullanımı ve nakli talebi” konulu yazısının belirtildiği tespit edilmiştir.
Aksaray Anadolu Özel Güvenlik Eğ. Hiz. Tek. End. Güv. Sis. Dan. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 10.11.2014 tarih ve 2014/386-1149 sayılı yazısında özetle “1. … İhalenin yürütülmesine ilişkin olarak hazırlanan İdari Şartnamenin getirdiği kıstaslara göre Teklif dosyaları içinde sunulan belgenin başlangıç tarihi 23.12.2009 bitiş tarihi ise 23.12.2014 olup, 26.09.2014 olan ilan tarihi itibariyle kullanıma açık olduğunun rahatlıkla görülmekte olduğu ve ihaleye katılmak için geçerli kriterleri karşıladığı,
2. … ihalesine ait dokümanlardan “Hizmetin yürütülmesine” ilişkin olarak hazırlanan Teknik Şartnamenin ‘5.23.İhaleyi kazanan firma görev yapılacak yerlerde kullanılmak üzere Bilgi Teknolojileri Kurumundan ilan tarihi itibariyle kullanıma açık Telsiz Kullanım İzin Belgesine sahip olmalıdır. Telsiz sisteminin kurulması ve işletilmesi işinden tamamen yüklenici sorumlu olacaktır.’ Maddesi gereği ihalenin firmaları tarafından kazanıldığının kesinleşmesi ve taraflarına bildirilmesi halinde sorumluluğun tamamen firmalarına ait olduğunun hükmedildiği,
Buna göre Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Ankara Bölge Müdürlüğü’nün 06.11.2014 tarih ve 75576505-811.03(251.05.02.01)/70138 sayılı yazısı gereği idareyle yapılacak olan özel güvenlik hizmet sözleşmesi sonrasında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunca yetkilendirilmiş İç Anadolu Bölgesi veya Yozgat ilinde bulunan OKTH işletmecilerinden biriyle yapılacak Telsiz İşletim Sözleşmesi ile Ruhsatlarına işli mevcut cihazlarına yüklenecek frekanslarla kullanılmasında hiçbir sakınca olmadığının belirtildiği; Bu hüküm gereğince İç Anadolu Bölgesi OKTH yetkili servisi olan SAYGILI Telekomünikasyon Hizmetleri LTD. ŞTİ.’den alınmış 01.08.2014 tarihli İş Ön Protokolün yazıları ekinde sunulduğu,
Sonuç olarak Firmaları tarafından teklif dosyası içinde sunulan belgelerin idari şartnameye aykırı bir durum teşkil etmediği görülmekte olup ihalenin firmalarına bırakılması halinde Teknik Şartnamede belirtilen bu konuyla ilgili diğer hususların da yerine getirileceğini taahhüt ettikleri,” ifadelerine,
Öte yandan atıf yapılan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Ankara Bölge Müdürlüğü’nün 06.11.2014 tarih ve 75576505-811.03(251.05.02.01)/70138 sayılı “Telsiz kullanımı ve nakli talebi” konulu yazısında ise “Aksaray Anadolu Özel Güvenlik Eğ. Hiz. Tek. End. Güv. Sis. Dan. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 05.11.2014 tarihli 376 sayılı yazısı ile Yozgat Bozok Üniversitesi özel güvenlik ihalesi sonucu, Kurumumuz kayıtlarında bulunan AK040381 ML 1 nolu ruhsatta kayıtlı telsiz cihazlarının nakil işlemlerinin yapılarak güvenlik hizmetlerindeki haberleşmede kullanılması talebi; 5809 sayılı “Elektronik Haberleşme Kanunu” ve 17/07/2009 tarihli ve 27291 sayıl RG’de yayımlanan ‘Telsiz İşlemlerine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’ çerçevesinde incelenmiş olup; Kanunun 8 inci madde, 2 nci fıkra, a bendi ve Yönetmeliğin 6 ncı madde, 1 inci fıkrası, a bendi: ’Bir gerçek veya tüzel kişinin, kendi kullanımındaki taşınmazları dahilinde ve her bir taşınmazın sınırları dışına taşmayan,’ hükmüne göre telsiz sistemi kurma izin taleplerinde telsizin kullanılacağı yerin kendi kullanımındaki taşınmazı olduğunu belgelemeyen kuruluşlara izin verilmemekte, verilen izin ve ruhsatlar da sadece verildiği yer ve süresi için geçerli olmaktadır.
Ayrıca; Kurumumuz 31/10/2012 tarihinden itibaren kendi taşınmazı dahilinde olmayan; güvenlik, inşaat ve benzeri faaliyetlerde bulunan kuruluşlar için yeni izin ve nakil izni vermeyecek, izin süresi dolanlar için süre uzatımı yapmayacak olup; telsiz ihtiyaçlarının Kanunun; 8 inci madde, 2 nci fıkrası ve Yönetmeliğin 6 ncı madde, 1 inci fıkrası; “Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından ihtiyaç duyulan telsiz hizmetinin öncelikle Kurumca yetkilendirilmiş işletmecilerden karşılanması esastır.” hükmü gereği telsiz ihtiyacının Yetkilendirilmiş OKTH işletmecilerinden hizmet satın alınarak karşılanması gerekmektedir.
Bu sebeple; Kurumumuzca yetkilendirilmiş OKTH işleticileri ile yapılmış hizmet sözleşmeleri de Kurumumuzca verilmiş izin ve ruhsat yerine geçerlidir. Kuruluşunuzun İç Anadolu Bölgesi veya Yozgat ilinde yetkilendirilmiş OKTH işletmecilerinde biri ile yapılacak sözleşme sonrası mevcut cihazlarınıza işletmecinin yükleyeceği frekanslarla kullanılmasında bir sakınca yoktur.” ifadelerine yer verildiği tespit edilmiştir.
İhale komisyonunun 12.11.2014 tarihli kararında özetle sonuç olarak “…Aksaray Anadolu Özel Güvenlik Eğ. Hiz. Tek. End. Güv. Sis. Dan. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne tebliğ edilen 05/11/2014 tarih ve 1096-2727 sayılı üst yazımıza istinaden isteklinin 10/11/2014 tarihli açıklayıcı yazısı İhale Komisyonumuza sunulmuştur. İhale Komisyonumuz Aksaray Anadolu Özel Güvenlik Eğ. Hiz. Tek. End. Güv. Sis. Dan. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından idaremize sunulan açıklayıcı bilgileri hassasiyetle tetkik ederek nihai kararını vermiş olup aşağıdaki sonuca varmıştır:
… ihalenin; Kamu İhale Genel Tebliğinin 16.3. Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler … amir hükmüne ve yapılan ihaleye ilişkin idarenin acil ihtiyaçları ve hizmetin kesintiye uğrama ihtimali göz önünde bulundurulduğunda yaklaşık maliyetin üzerinde sunulan geçerli 2 (iki) teklif incelenmiş ve ihale komisyonu üyeleri takdir yetkisini bu yönde kullanmıştır.
Buna göre; söz konusu ihalenin geçerli olan ve yaklaşık maliyetin üzerinde bulunan 2 tekliften 2.045.064,05-TL teklif veren Aksaray Anadolu Özel Güvenlik Eğ. Hiz. Tek. End. Güv. Sis. Dan. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakılmasına, 2.152.133,47-TL teklif veren Bozok V.İ.P.Koruma ve Güvenlik Organizasyon Hiz.Ltd.’nin ise en avantajlı 2. teklif sahibi istekli olarak belirlenmesine
Oybirliği ile karar” verildiği anlaşılmıştır.
İhale üzerinde bırakılan Aksaray Anadolu Özel Güvenlik Eğ. Hiz. Tek. End. Güv. Sis. Dan. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin, idare tarafından Kamu İhale Kurumuna gönderilen teklif dosyasında “Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Telsiz Sistemleri Kurma ve Kullanma Ruhsatnamesi”nin yer aldığı, “Ruhsatname Sahibinin Adı/Ünvanı” kısmında, Aksaray Anadolu Özel Güv. Eğ. Hiz. Ltd. Şti. bilgisi, “Telsiz Sistemi Kullanım Yeri/İli” kısmında, AKSARAY ibaresinin olduğu, İzin Başlangıç Tarihi’nin 23/12/2009, İzin Bitiş Tarihi’nin 23/12/2014 olduğu, anılan Ruhsatname’de “Sabit Cihazların Adresi” olarak “Meydan Mah. 950 Sok. No:14 AKSARAY” bilgisinin bulunduğu tespit edilmiştir.
Aksaray Anadolu Özel Güvenlik Eğ. Hiz. Tek. End. Güv. Sis. Dan. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklif dosyasında bulunan “Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Telsiz Sistemleri Kurma ve Kullanma Ruhsatnamesi”nin, İdari Şartname’nin 7’nci maddesinin 7.1. alt maddesinin (h) bendinin (B) alt bendindeki “B) Bilgi Teknolojileri Kurumundan ilan tarihi itibariyle kullanıma açık Telsiz Kullanım İzin Belgesi,” belirlemesindeki “ilan tarihi” ve “Telsiz Kullanım İzin Belgesi” şartlarını karşıladığı sonucuna ulaşılmıştır. Öte yandan, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Ankara Bölge Müdürlüğü’nün 06.11.2014 tarihli yazısında “… telsiz ihtiyacının Yetkilendirilmiş OKTH işletmecilerinden hizmet satın alınarak karşılanması gerekmektedir. Bu sebeple; Kurumumuzca yetkilendirilmiş OKTH işleticileri ile yapılmış hizmet sözleşmeleri de Kurumumuzca verilmiş izin ve ruhsat yerine geçerlidir. Kuruluşunuzun İç Anadolu Bölgesi veya Yozgat ilinde yetkilendirilmiş OKTH işletmecilerinde biri ile yapılacak sözleşme sonrası mevcut cihazlarınıza işletmecinin yükleyeceği frekanslarla kullanılmasında bir sakınca yoktur.” hususları dikkate alındığında, firmanın ihaleyi kazanması durumunda yapacağı abonelik sözleşmesiyle (İç Anadolu Bölgesi veya Yozgat ilinde yetkilendirilmiş OKTH işleticileri ile yapılmış hizmet sözleşmeleriyle) Yozgat ilinde mevcut cihazlarını kullanmasının mümkün olacağı ve bu abonelik sözleşmesinin anılan yazı uyarınca izin/ruhsat yerine geçeceği görülmektedir.
İdari Şartname’nin 7.1. alt maddesinin (h) bendinin (B) alt bendinde istenen belge ile ilgili olarak, ihale dokümanına itiraz olmadığı için kesinleşen ve uygulanması gereken bir husus olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Öte yandan Teknik Şartname’de aynı husus ile ilgili yapılan ve yüklenici tarafından sağlanması gereken kriterlerin genişletildiği düzenlemenin ise teknik şartnamede yeterlik kriterlerine yer verilemeyeceğinden dolayı dikkate alınması imkanı bulunmadığı, bu çerçevede İdari Şartname’nin 7.1. alt maddesinin (h) bendinin (B) alt bendinde istenen belgenin ihale üzerinde bırakılan firma tarafından getirilmesinin yeterli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Yukarıda yapılan tespit ve açıklamalar çerçevesinde, itirazen şikayet başvurusunda bulunan firmanın iddiası uygun bulunmamıştır.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:
İtirazen şikayet başvurusunda bulunan Bozok V.İ.P. Koruma ve Güvenlik Organizasyon Hiz.Ltd.Şti.nin, idare tarafından Kuruma gönderilen teklif dosyasında “Nevada OKTH Abonelik Sözleşmesi” yer almaktadır. Anılan Sözleşmenin “1. Taraflar” maddesinde, “Nevada: Nevada Telekomünikasyon Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti., Abone: Bozok V.İ.P. Koruma ve Güvenlik Organizasyon Hiz.Ltd.Şti.” düzenlemesinin yer aldığı, “3. Konu” maddesinde, “NEVADA tarafından BTK’nın Sayısı Sınırlandırılmayan Kullanım Hakkı Yetki Belgesi ve Elektronik Haberleşme Sektörüne ilişkin yetkilendirme yönetmeliğine istinaden YOZGAT İl/Bölge Sınırları içerisinde işletmekte olduğu OKTH sistemlerinden, ABONE’lerin haberleşme maksadı ile ve sözleşmede yazılı şartlarla faydalandırılması ve bu konuda doğabilecek ihtilafların giderilmesi şartlarının tayin ve tespitidir.” ifadesinin, “4. Süre” maddesinde, “İşbu sözleşmenin süresi imza tarihinden itibaren bir yıldır. Sürenin bitiminden en az bir (1) ay öncesinden karşı tarafa yazılı tebligat yapılması zorunludur. Fesih veya değişiklik talebinde bulunmadığı sürece sözleşme aynı koşullarda takip eden dönemlerde birer (1) yıl daha uzar.” ifadesinin, anılan Sözleşmenin Son Paragrafında ise, “İşbu abonelik sözleşmesi (Sözleşme) 15.10.2014 tarihinde iki (2) nüsha olarak düzenlenmiş ve okunup doğruluğu kabul edilerek İstanbul’da imza altına alınarak bir sureti ABONE’ye verilmiştir.” hususlarının yer aldığı görülmektedir.
Buna göre İdari Şartname’nin 7’nci maddesinin 7.1. alt maddesinin (h) bendinde “B) Bilgi Teknolojileri Kurumundan ilan tarihi itibariyle kullanıma açık Telsiz Kullanım İzin Belgesi,” ifadesinde ilan tarihinin baz alındığı, anılan ihalenin “ilan tarihi”nin ise 26.09.2014 olduğu, yukarıdaki abonelik sözleşmesi Yozgat ilini kapsamakla birlikte anılan abone sözleşmesinin 15.10.2014 tarihinde düzenlendiğinin belirtildiği dikkate alındığında, itirazen şikayet başvurusunda bulunan Bozok V.İ.P. Koruma ve Güvenlik Organizasyon Hiz.Ltd.Şti.nin şekli olarak İdari Şartname’nin 7’nci maddesinin 7.1. alt maddesinin (h) bendinin (B) alt bendi şartını sağlamadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu itibarla, Bozok V.İ.P.Koruma ve Güvenlik Organizasyon Hiz.Ltd.Şti.nin sunduğu belge, İdari Şartname’nin 7’nci maddesinin 7.1. alt maddesinin (h) bendinde yer alan “B) Bilgi Teknolojileri Kurumundan ilan tarihi itibariyle kullanıma açık Telsiz Kullanım İzin Belgesi,” ifadesindeki ilan tarihi itibariyle şartını sağlamadığından, anılan firmanın değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Bozok V.İ.P. Koruma ve Güvenlik Organizasyon Hiz.Ltd.Şti.nin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde belirtilen iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca, idari şartnamenin 7.1. alt maddesinin (h) bendinin (B) alt bendinde istenen belge ile ilgili olarak, ihale dokümanına itiraz olmadığı için kesinleşen ve uygulanması gereken bir husus olduğu sonucuna ulaşıldığı, teknik şartnamede aynı husus ile ilgili yapılan ve yüklenici tarafından sağlanması gereken kriterlerin genişletildiği düzenlemenin ise teknik şartnamede yeterlik kriterlerine yer verilemeyeceğinden dolayı dikkate alınması imkanın bulunmadığı çerçevesinde konu ele alındığında; idari şartnamenin 7.1. alt maddesinin (h) bendinin (B) alt bendinde istenen belgenin ihale üzerinde bırakılan firma tarafından getirilmesinin yeterli olduğu, diğer istekli olan Bozok V.İP. Kor. ve Güv. Org. Hiz. Ltd. Şti.’nin ise, bu şartı sağlamadığı ve bu nedenle teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönünde “Düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiaları kapsamında yapılan incelemeye göre;
Kararda da açıklandığı üzere, 4734 sayılı Kanunun 27 inci maddesinde; İhale ve ön yeterlik dokümanının içeriği ve idari şartnamede yer alması zorunlu hususlar, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” başlıklı 27’nci maddesinde yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir.
İhale işlem dosyasının incelendiğinde, ihale dokümanı içeriğindeki idari şartnamenin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinin 7.1’inci alt maddesinin (h) bendinin (B) kısmında,
“7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeleri teklifleri kapsamında sunmaları gerekir: …
h)
B) Bilgi Teknolojileri Kurumundan ilan tarihi itibariyle kullanıma açık Telsiz Kullanım İzin Belgesi,
…” düzenlemesi ile,
Teknik Şartnamesinin 5.23. maddesinde,
“5.23.İhaleyi kazanan firma görev yapılacak yerlerde kullanılmak üzere Bilgi Teknolojileri Kurumundan ilan tarihi itibariyle kullanıma açık Telsiz Kullanım İzin Belgesine sahip olmalıdır. Telsiz sisteminin kurulması ve işletilmesi işinden tamamen yüklenici sorumlu olacaktır. Ayrıca yüklenici telsizlerini bölgeye uygun rölesi ile uyumlu bir şekilde çalışması için gereken bütün tedbirleri alacaktır. Telsizlerin trank bedelleri yükleniciye aittir. Yüklenici firma tüm çalışma mahalleri ile kendi aralarında ve amirleri ile 24 saat kesintisiz kullanılabilen yukarıda belirtilen miktarda role ruhsatlı kullanım hazır el telsizi bulundurarak, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanlığından telsiz sistemleri kurma ve kullanma ruhsatnamesini ihale günü teklif dosyası içerisinde idareye ibraz edecektir. Ayrıca yüklenici telsizlerini bölgeye uygun rölesi ile uyumlu bir şekilde çalışması için gereken bütün tedbirleri alacak ve röle kira sözleşmesini idareye ihale tarihinde teklif dosyası içerisinde sunacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Bu düzenlemelerden, teknik şartnamenin 5.23’üncü maddesinde tanımlanan ve ilan tarihi itibariyle kullanıma açık özellikleri kapsayan Bilgi Teknolojileri Kurumundan alınacak Telsiz Kullanım İzin Belgesi’nin isteklilerin teklifleri ekinde sunmalarının yeterlik şartı olarak getirildiği anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kanunun genel gerekçeleri arasında; “Saydamlık ilkesinin gereği olarak, ihalelerin isteklilerin yanı sıra hazır bulunan herkes önünde açık olarak yapılması… öngörülmüştür.” denilmiş, anılan Kanunun 36. maddesinin yasama gerekçesinde; “Şeffaflığı sağlamak üzere, ihale saatinde isteklilerin tekliflerini içere zarfların hazır bulunanlar önünde açılarak, içindeki belgelerin tam olarak verilip verilmediği ile teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olup olmadığını kontrol edilmesi düzenlenmiştir. Daha sonra yapılacak değerlendirmeler sırasında herhangi bir itiraz ile karşılaşılmaması için, isteklilerin teklif fiyatlarını açıklanması ve bütün bu işlemlerin tutanakla belgelenmesi öngörülmüştür…” şeklinde belirtilmiştir.
4734 sayılı Yasaya göre gerçekleştirilen ihalelerde, tekliflerin değerlendirilmesi ihale dokümanında yer alan düzenlemeler çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. İdari şartname ve teknik şartname ihale dokümanı kapsamında yer alan belgelerden olup, işe ait idari şartnamenin 5.1 maddesinde de, idari şartname ve teknik şartnamenin ihale dokümanını oluşturan belgelerden olduğu belirtilmiştir.
4734 sayılı Yasanın 10 uncu maddesi uyarınca, yeterlik belgesi olarak istenebilecek belgelerin Teknik Şartnamede yer alması ve teklif ekinde sunulmasının istenilmesi halinde, yeterlik koşulu olduğu ve sunmayanların değerlendirme dışı bırakılacağı açıktır.
İdarece, idari şartnamede istenilen ve özellikleri de teknik şartnamede tanımlanan Telsiz Kullanım İzin Belgesi’nin tekliflerin geçerliliği denetiminde bir yeterlik kriteri olduğu, bu sebeple ihale komisyonunca değerlendirme yapılırken, kesinleşmiş olan ihale dokümanı çerçevesinde, isteklilerin kesinleşen ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun teklif verip vermediğinin, yeterliği sağlayıp sağlamadığının belirlenmesi gerekmektedir. Aksi halde, yeterliği alamamış bir isteklinin sözleşme sonrasında bazı bilgi ve belgeleri sunacağı varsayımından hareketle yeterli bulunarak, üzerine ihale yapılması durumunda, 4734 sayılı Kanun, ilgili mevzuat ve idarece düzenlenen ihale dokümanı hükümlerine aykırı işlem tesis edilmiş olacaktır.
İhale işlem dosyası üzerinde iddiaya yönelik yapılan incelemede, idari şartnamede istenilen ve özellikleri de teknik şartnamede tanımlanan Telsiz Kullanım İzin Belgesi’nin her iki isteklinin de karşılamadığının anlaşıldığı bu durumda, idarece kesinleşen ihale dokümanına uygun olarak teklif değerlendirmesi yapılması gerektiği dikkate alındığında, anılan düzenlemelerde yeterlik yönünde düzenleme yapan idarenin kendi düzenlemesine uygun olarak hareket etmeyerek istenilen belgeleri teklifi ekinde sunmayan iki isteklinin de tekliflerini geçerli teklif olarak yönünde gerçekleştirdiği idari işlemlerin yerinde olmadığı değerlendirildiğinden, bu yönde hareket edildiğinde, iki isteklinin teklifinin de değerlendirme dışı bırakılması sonrasında ihalede geçerli teklif kalmadığından ihalenin iptaline karar verilmesinin uygun olacağı sonucuna varılmıştır.
Diğer yandan, Bozok Üniversitesi İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen “86 Kişilik Özel Güvenlik Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin yaklaşık maliyetin işçilik maliyeti ve devriye araç gideri esas alınarak toplam 2.019.085,74 TL olarak hesaplandığı,
Bahse konu ihalede (19) adet ihale dokümanı satın alınmasına rağmen, 31.10.2014 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye iki teklif verildiği,
Tekliflerin denetimine ilişkin ihale komisyonunca yapılan incelemeye göre, iki teklifin de geçerli teklif olarak kabul edildiği ve 12.11.2014 tarihli komisyon kararı uyarınca, en düşük teklif (2.045.064,05 TL) veren Aksaray Anadolu Özel Güv. Eğ. Hiz. Tek. End. Güv. Sis. Dan. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği, diğer istekli olan Bozok V.İP. Kor. ve Güv. Org. Hiz. Ltd. Şti.’nin ise 2.152.133,47 TL tutarlı teklifinin de ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği,
Anlaşılmıştır.
Kurul çoğunluğunca yapılan değerlendirmeye göre, Bozok V.İP. Kor. ve Güv. Org. Hiz. Ltd. Şti.’nin idari şartnamenin 7.1. alt maddesinin (h) bendinin (B) alt bendinde istenen belgeyi sağlayamadığı ve bu nedenle teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verildiği, anılan Kurul kararının idarece uygulanması durumunda ihalede tek geçerli teklifin kalacağı husus ile,
19 adet ihale dokümanının satıldığı ihaleye 2 teklif verildiği, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifin Kurul çoğunluğunca değerlendirme dışı bırakılması sonrasında ihalede tek geçerli teklifin kalacağı ve bu isteklinin teklif bedelinin de yaklaşık maliyetin % 1,29 oranında üzerinde olduğu hususları bir arada değerlendirildiğinde,
4734 sayılı Kanunun 5’inci maddesinin 1’inci fıkrasındaki; “İdarelerin, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla” sorumlu olduğu hükmü açısından ihaleye yeterli katılımın olmadığı, dolayısıyla ihalede, rekabetin sağlanamadığı da görülmüş olduğundan,
Söz konusu ihalede, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 5’inci maddesinde belirtilen ilkeler uyarınca yeterli fiyat rekabeti sağlanamadığı gerekçesiyle de ihalenin iptaline karar verilmesinin uygun olacağı değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle, idarelerce kesinleşen ihale dokümanına uygun olarak teklif değerlendirmesi yapılması gerektiği dikkate alındığında, anılan Teknik Şartnamenin belirtilen maddelerinde yeterlik yönünde düzenleme yapan idarenin kendi düzenlemesine uygun hareket ederek, tekliflerin geçerliliği denetiminde belirtilen düzenlemelerin sonucuna göre iki teklifin değerlendirme dışı bırakılması gerekirken aksi yönde oluşturulan idari işlemlerin yerinde olmadığı ve iki isteklinin teklifinin de değerlendirme dışı bırakılması sonrasında ihalede geçerli teklif kalmadığından ihalenin iptaline karar verilmesinin uygun olacağı değerlendirilmekle birlikte, mevcut doküman düzenlenmesi ile satın alınan ihale dokümanı, ihale verilen teklif sayısı ve bedelleri ile hesaplanan yaklaşık maliyet bedeli bir arada değerlendirildiğinde, ihalede yeterli katılımın olmadığı ve anılan Kanunun 5’inci maddesinde belirtilen ilkeler uyarınca yeterli fiyat rekabeti sağlanamadığı gerekçesi ile de “İhalenin iptaline” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncem ile, Kurul çoğunluğunca alınan karara katılmıyorum. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy