(4734 S. K. m. 38, 54, 65) (4857 S. K. m. 47) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik m. 18) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 8, 79)
Toplantı No: 2012/004
Gündem No: 104
Karar Tarihi: 16.01.2012
Karar No: 2012/UH.II-396 
Şikayetçi: Marmara Temizlik Hizm. Gıda Bil. Reklam ve Org. San. Tic. Ltd. Şti., İstoç 40. Ada No:19 /2 İSTANBUL
İhaleyi yapan idare: Sağlık Bakanlığı Müsteşarlık Atatürk Devlet Hastanesi, Kurtuluş Mh. Cumhuriyet Cd. No:61 AYDIN
Başvuru tarih ve sayısı: 12.12.2011 / 52482
Başvuruya konu ihale: 2011/144148 İhale Kayıt Numaralı "118 Kişi İle Veri Hazırlama Ve Kontrol işletmeciliği" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 09.01.2012 tarih ve B.07.6.KİK.0.07.00.00-101.04-.H.(4218).(0199)./2011-84E sayılı Esas İnceleme Raporunda;
Atatürk Devlet Hastanesi Başhekimliği tarafından 27.10.2011 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “118 Kişi ile Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeciliği” ihalesine ilişkin olarak Marmara Temizlik Hizm. Gıda Bil. Reklam ve Org. San. Tic. Ltd. Şti.’nin 29.11.2011 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 02.12.2011 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 12.12.2011 tarih ve 52482 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 12.12.2011 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu,
İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.
Karar: Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; söz konusu ihalede giyim hariç asgari işçilik maliyetinin 3.392.694,96 TL olduğu; firmalarının 3.392.723,28 TL tutarındaki teklifinin ise söz konusu tutarın üzerinde olduğu, aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında giyim giderine ilişkin sundukları proforma faturada yer alan birim maliyetlerin hayatın olağan akışına aykırı olması nedeniyle açıklamalarının uygun görülmeyerek tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata uygun olmadığı, mevzuattaki düzenlemeler doğrultusunda sadece bağlı oldukları vergi dairesine bildirim yapılması ve tekliflerinin tekrar değerlendirmeye alınması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
A- Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
İdari şartnamenin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2 nci maddesinde; “2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: 118 Kişi İle Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeciliği
b) Miktarı ve türü: Hizmetin miktarı ve türü ekte yer almaktadır.
c) Yapılacağı yer: Aydın Atatürk Devlet Hastanesi Konferans Salonu
ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,
Anılan şartnamenin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25 inci maddesinde ise; “25.1.ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta, vergi (KDV Hariç), resim, harç ve benzeri tüm giderleri teklif fiyata dâhil edeceklerdir.
25.2.25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3.Teklif fiyata dâhil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
İşin süresi zarfında toplam 118 kişi çalışacaktır. 118 veri hazırlama, iletişim, bilgi girişi ve tıbbi kayıt hizmetlerini yürütecek olup ücretleri asgari ücret üzerinden ödeme yapılacaktır. Resmi ve Dini bayram günleri ile yılbaşı günlerinde 2012-2013 yılları arasında 29 tam gün çalışma yapılacak olup belirtilen günlerde 6 kişi (6x29=174 gün) çalışacaktır. Çalışan personelin ücretlendirilmesi 4857 Sayılı İş Kanununun 47. maddesi uyarınca belirlenecek ücret hesaplanacak, firma tarafından maliyete yansıtılacaktır.
25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:
Yemek Gideri:
Yükleniciye; çalıştırdığı personelin yemek ihtiyacının karşılanması noktasında bir bedel ödenmeyecek olup, hastanemizde çıkan yemekten bedelsiz olarak faydalanması imkanı verilecektir. İstekliler tekliflerinde personellerin yemek ihtiyaçları için bir bedel öngörmeyeceklerdir.
Yol Gideri:
Yüklenici; günlük yol bedelini her ay için 26 (yirmialtı) gün üzerinden günlük brüt 4,56 (26x4,56=118,56) olarak hesaplayacak ve nakdi olarak personelin banka hesaplarına maaşları ile birlikte düzenli olarak yatıracaktır. Yüklenici, teklif fiyatına personel yol giderini dahil edecek ve yol bedellerini her ayın maaş bordrosunda gösterecektir.
Giyecek Gideri:
Yüklenici, çalıştırılacağı personelin giyim bedelini ayni olarak karşılayacaktır. Çalıştırılacak personelin giyimleri Teknik Şartnamede belirtilmiştir.
25.3.3. Bu madde boş bırakılmıştır.
25.3.4. Bu madde boş bırakılmıştır.
25.4.Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
Personelin iş kazaları ile meslek hastalıkları sigortası prim oranı %1 (bir) olarak tespit edilmiştir.” düzenlemesi,
Teknik şartnamenin “Personel İle İlgili Yüklenicinin Yükümlülükleri” başlığı altında; “İki yazlık İki kışlık olmak üzere dört adet pantolon (bay-bayan),
İki yazlık ve iki kışlık olmak üzere dört adet gömlek, (bay-bayan) ,
Erkekler için iki adet kravat,
Bayanlar için iki adet fular verilecektir.
Ayrıca Erkek ve bayanlar için İkişer adet triko hırka verilecektir.
Kıyafetlerin renk ve modelleri Hastane İdaresi ve firma tarafında belirlenecektir.
Yazlık kıyafetler yıl içerisinde 15 Mayıs da, Kışlık kıyafetler yıl içerisinde 15 Eylül den itibaren başlayacaktır, yüklenici bu dönemlerde kıyafetleri mutlaka temin edeceklerdir.”düzenlemesi,
Sözleşme tasarısının “İşin süresi” başlıklı 9 uncu maddesinde; “9.1. İşe başlama tarihi 01.01.2012; işi bitirme tarihi 31.12.2013” düzenlemesi.
Kamu İhale Genel Tebliğinin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinde;
“79.2. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde; amortisman, kıdem tazminatı, iş yeri hekimliği ücreti, oryantasyon eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki giderlerin genel giderler içinde yer alacağı kabul edileceği için aşırı düşük teklif sorgulamasında bu giderler, önemli teklif bileşeni olarak belirtilmeyecek ve isteklilerden aşırı düşük teklif sorgulamasına verdikleri cevaplarda bu giderler için bir bedel öngörmeleri istenmeyecektir. Sözleşme giderleri ve genel giderler içinde değerlendirilmesi öngörülen giderler idari şartnamelerde “teklif fiyata dahil olan diğer giderler” kısmında belirtilmeyecektir.”
…
79.4. İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dâhil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.
79.4.1. İsteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalar belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyerek söz konusu teklifler reddedilecektir.
79.4.2. İhale komisyonu tarafından yapılacak aşırı düşük teklif değerlendirmesinde aşağıdaki hususların dikkate alınması gerekmektedir.
...
79.4.2.3. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamaya dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin açıklamalarına dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar,
b. Fiyat teklifleri,
…
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları (79.4.2.4-79.4.2.13) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan belge ve bilgilerden hiçbiri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer belge ve bilgiler kullanılarak da açıklama yapılabilir. (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir.)
79.4.2.4. Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
…
79.4.2.14. Proforma fatura ve fiyat tekliflerinin, proforma fatura veya fiyat teklifine konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
79.4.2.15. Maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının; 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre çalışan meslek mensuplarından, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olanlar tarafından düzenlenmesi, bütün belge ve tutanakların her sayfasının taraflar tarafından imzalanarak kaşelenmesi gerekmektedir.
…
Meslek mensubu, proforma fatura veya fiyat teklifi üzerindeki beyanı ile O-5, O-6, O-7 nolu tutanaklardaki beyanların doğruluğundan sorumludur.
Gerekli görülmesi durumunda ihaleyi yapan idare, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarını, incelemek üzere muhafaza eden meslek mensubundan isteyebilir.
İhale komisyonunun, gerek meslek mensubundan istenen tutanaklar gerekse istekliler tarafından açıklama kapsamında ihale komisyonuna sunulan tutanaklar üzerinde yaptığı inceleme sonucunda sunulan proforma fatura / fiyat teklifi ile bu belgeler arasında uyumsuzluk olduğunu tespit etmesi durumunda teklif reddedilerek uyumsuzluğun niteliğine göre söz konusu belgeler mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilir ve gerekli olması halinde Cumhuriyet Savcılığına bildirim yapılır.
İhale komisyonunca yapılan inceleme sonucunda, yukarıda belirtildiği şekilde bir uyumsuzluk olduğu tespit edilmemekle birlikte, belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının değerlendirilmesi durumunda isteklinin teklifi reddedilmeyecek ancak proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanakları mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilecektir.” açıklaması yer almaktadır.
Zikredilen Tebliğ açıklamasına göre, personel çalıştırılmasına dayalı söz konusu ihalede, kâr hariç yaklaşık maliyetin altında teklif veren isteklilerin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gerekmektedir.
Buna göre, ihale komisyonu tarafından 27.10.2011 tarihinde alınan karar ile, idarece tespit edilen kâr hariç yaklaşık maliyet olan 3.416.425,01 TL’nin altında teklif veren başvuru sahibi Marmara Temizlik Hizm. Gıda Bil. Reklam ve Org. San. Tic. Ltd. Şti. ile Çağ Yapı İnş. Taah. Gıda Tem. Bilg. Tic. ve San. Ltd. Şti., İmparator Loj. Sos. ve Sağ. Hizm. Tem. İnş. Gıda Otom. Tur. Akary. San. ve Tic. Ltd. Şti. - Bedirhan Tem. Taş. Gıda Otom. Spor İnş. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi, Aykut İnş. Tem. Taah. Yemek ve İnş. Malz. Otom. Tic. Ltd. Şti., Mehmet Can - Ok İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti., Seven İnş. Tem. Turz. ve Tic. A.Ş., Duman Kardeşler Tem. İlaç. Yemek. İnş. Turz. Nak. Pet. Otom. Giyim İlet. Gıda Hayv. Mad. Eğt. Sağl. Şans Oy. Paz. Tic. ve San. Ltd. Şti., Kürşat Pazarl. İnş. Turz. Nak. Otom. Giyim Gıda Hayv. Mad. Day. Tük. Sağ. Şans Oy. Tem. İlaç. Tic. ve San. Ltd. Şti., Kıvılcım Medikal Tıbb. Ürn. Gıda Sağ. ve Tem. Hizm. San. ve Tic. Ltd. Şti., Ecem Grup İnş. Hafr. Nak. Gıda Bilg. Özel Sağ. Tem. Hiz. Pet. Ür. San. ve Tic. Ltd. Şti., MVT İnş. Tem. Otom. Bilg. Sağ. Hiz. Dan. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve İşbilir Tem. İnş. Taş. Gıda Tek. Ür. Oto Eml. Tur. Sey. San. Tic. Ltd. Şti. olmak üzere toplam 11 isteklinin teklifinin aşırı düşük olarak değerlendirildiği ve 28.10.2011 tarihli yazı ile söz konusu isteklilerin tekliflerini etkileyen bileşenlerle ilgili ayrıntıların yazılı olarak 03.11.2011 tarihine kadar idareye sunulmasının istenildiği görülmüştür.
İhale komisyon kararından, aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan, yukarıda adı geçen isteklilerden İmparator Loj. Sos. ve Sağ. Hizm. Tem. İnş. Gıda Otom. Tur. Akary. San. ve Tic. Ltd. Şti.-Bedirhan Tem. Taş. Gıda Otom. Spor İnş. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi, Aykut İnş. Tem. Taah. Yemek ve İnş. Malz. Otom. Tic. Ltd. Şti., Mehmet Can – Ok İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti, Seven İnş. Tem. Turz. ve Tic. A.Ş. ve Ecem Grup İnş. Hafr. Nak. Gıda Bilg. Özel Sağ. Tem. Hiz. Pet. Ür. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamalarını belirlenen süre içerisinde idareye sunmamaları nedeniyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmıştır.
İdare tarafından belirlenen süre içerisinde aşırı düşük teklif açıklamalarını sunan isteklilerden, başvuru sahibi Marmara Temizlik Hizm. Gıda Bil. Reklam ve Org. San. Tic. Ltd. Şti. ile Çağ Yapı İnş. Taah. Gıda Tem. Bilg. Tic. ve San. Ltd. Şti., Duman Kardeşler Tem. İlaç. Yemek. İnş. Turz. Nak. Pet. Otom. Giyim İlet. Gıda Hayv. Mad. Eğt. Sağl. Şans Oy. Paz. Tic. ve San. Ltd. Şti., MVT İnş. Tem. Otom. Bilg. Sağ. Hiz. Dan. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve İşbilir Tem. İnş. Taş. Gıda Tek. Ür. Oto. Eml. Tur. Sey. San. Tic. Ltd. Şti.’nin yapmış olduğu açıklamaların ihale komisyonunca incelenmesi sonucunda, söz konusu isteklilerin teklif ettikleri tutarlar ile ihale konusu işin ticari hayatın olağan koşullarında gerçekleştirilmesi mümkün görülmediğinden bahsi geçen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı ve açıklamaları kapsamında sunulan proforma faturaları düzenleyen ilgili firmaların bağlı bulundukları vergi dairesi müdürlüklerine bildirimde bulunulduğu belirlenmiştir.
Başvuru konusu ihalenin, aşırı düşük teklif açıklaması ihale komisyonu tarafından uygun bulunan Kıvılcım Medikal Tıbb. Ürn. Gıda Sağ. ve Tem. Hizm. San. ve Tic. Ltd. Şti. uhdesinde bırakıldığı görülmüştür.
MVT İnş. Tem. Otom. Bilg. Sağ. Hiz. Dan. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin idareye yapmış olduğu şikayet başvurusu sonucu ihale komisyonunca alınan 01.12.2011 tarihli düzeltici işlem kararı ile söz konusu isteklinin teklifinin kârsız yaklaşık maliyet tutarının altında kalmaması sebebiyle aşırı düşük olmadığının belirlendiği ve teklifinin geçerli teklif olarak sayıldığı tespit edilmiştir.
İdari şartnamenin yukarıda anılan 25 inci maddesinde belirtilen teklif fiyata dâhil giderler esas alındığında, işçilik hesaplama modülüne göre yapılan hesaplama sonucunda, giyim hariç, yol gideri ve % 3 sözleşme ve genel giderler dâhil teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyeti 3.392.694,96 TL olmaktadır.
Yukarıda verilen bilgiler doğrultusunda, başvuru sahibi Marmara Temizlik Hizm. Gıda Bil. Reklam ve Org. San. Tic. Ltd. Şti.’nin 01.11.2011 tarihinde idare kayıtlarına giren aşırı düşük teklif açıklaması incelenmiştir:
Buna göre, adı geçen istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında idareye sunulan belgeler arasında, açıklama yazısı, kıyafet için bir adet proforma fatura ve işçilik hesaplama modülü yardımıyla yapılmış işçilik hesabı bulunmaktadır.
Açıklama yazısında yer alan belgelere göre, 118 personelin kıyafet gideri hariç %3 sözleşme ve genel giderler dâhil asgari işçilik maliyetinin işçilik hesaplama modülü kullanılarak 3.392.694,96 TL olarak hesaplandığı görülmüştür. Kıyafet gideri olarak teklif edilen 25,96 TL’ye % 3 oranında sözleşme ve genel gider payı olarak 0,78 TL ilave edildiği ve bu tutarlara 1,58 TL firma kârı olarak belirtilen bedel eklenerek teklif fiyatı olan 3.392.723,28 TL’ye ulaşıldığı anlaşılmıştır.
İdari şartnamede yüklenici tarafından ayni olarak karşılanacağı belirlenmiş olan giyim maliyetini tevsik amacıyla Arkın Gıda Temiz. Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 27.10.2011 tarihinde düzenlenmiş SMMM Hasan Gürsoy onaylı ve toplam bedeli 25,96 TL olan proforma faturanın sunulduğu belirlenmiştir.
Proforma faturayı düzenleyen firmanın imalatçı mı yoksa tedarikçi mi olduğu anlaşılamamakla birlikte, söz konusu faturanın alt kısmında SMMM tarafından “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim” ibaresinin yazıldığı ve iletişim bilgilerine yer verilmek suretiyle kaşelendiği görülmüştür.
İhale işlem dosyasında bulunan 21.11.2011 tarihli ihale komisyon kararında, başvuru sahibince sunulan proforma faturada belirtilen fiyatların ticari hayatın olağan koşullarına uygun olmaması sebebiyle söz konusu isteklinin teklifinin değerlendirilme dışı bırakıldığı ve bahsi geçen proforma faturayı düzenleyen ilgili firmanın bağlı bulunduğu vergi dairesi müdürlüğüne bildirimde bulunulduğu anlaşılmıştır.
Konuyla ilgili olarak Kamu İhale Genel Tebliğinin yukarıda belirtilen 79.4.2.15 numaralı maddesinde; proforma faturalara dayanak teşkil eden maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının gerekli olması halinde ihaleyi yapan idare tarafından bu belgeleri muhafaza eden meslek mensubundan istenebileceği, bu belgeler ile proforma fatura/fiyat teklifi arasında uyumsuzluk olduğunun anlaşılması halinde teklifin reddedileceği ve söz konusu belgelerin mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderileceği, uyumsuzluk görülmemesi ancak belgelerde yer alan bilgilerin ticari hayatın olağan durumu ve ekonomik verilerle ilgili genel bilgilerle uyumlu olmadığının tespit edilmesi halinde isteklinin teklifinin reddedilmeyeceği ancak proforma fatura/fiyat teklifi ile maliyet/satış tutarı tespit tutanağının mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderileceği belirtilmiştir.
Başvuru sahibi istekli tarafından, aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında maliyet/satış tutarı tespit tutanağının (Ek-O.5) sunulmadığı, buna karşın idare tarafından söz konusu tutanağın ilgili meslek mensubundan istenildiğini gösterir herhangi bir belgenin ihale işlem dosyasında bulunmadığı tespit edilmiştir.
Bahis mevzuu durumla ilgili olarak, 21.12.2011 tarihli yazı ile şikâyete konu ihaleyi yapan idareden, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.5) bulunmayan ancak giyim giderini tevsik amacıyla sunulan proforma faturalardaki birim maliyetleri ticari hayatın olağan koşullarına uyumlu olmadığı için teklifleri değerlendirme dışı bırakılan başvuru sahibi Marmara Temizlik Hizm. Gıda Bil. Reklam ve Org. San. Tic. Ltd. Şti. ve Duman Kardeşler Tem. İlaç. Yemek. İnş. Turz. Nak. Pet. Otom. Giyim İlet. Gıda Hayv. Mad. Eğt. Sağl. Şans Oy. Paz. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin sunduğu proforma faturalara dayanak teşkil eden maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının (Ek-O.5) ilgili meslek mensuplarından istenilip istenilmediğine dair bilgi-belge talep edilmiştir.
Zikredilen bilgi-belge talebine cevaben idare tarafından gönderilen 22.12.2011 tarihli ve 19781 sayılı yazıda; “…İlgili firmalar teklif açıklamalarını Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.4. “Tedarikçi veya üreticiden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,
b) Satışlar üzerinde açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olamaz.” hükmü çerçevesinde firmalar sadece proforma fatura ile açıklamada bulunduğu, ilgili firmaların Kamu İhale Genel Tebliğine göre sunulan faturalara dayanak teşkil eden Ek-O.5 formları tarafımıza sunmamıştır.” ifadeleri yer almaktadır.
İdare tarafından Kuruma gönderilen söz konusu yazıda yer alan ifadeler ve yukarıda belirtilen tespitler neticesinde, başvuru sahibi Marmara Temizlik Hizm. Gıda Bil. Reklam ve Org. San. Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında giyim giderine ilişkin sunduğu proforma faturada yer alan birim maliyetlere dayanak teşkil eden maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.5) ilgili meslek mensubundan talep edilmeden, bahsi geçen giyim bedellerinin ticari hayatın olağan koşullarına uyumlu olmadığı gerekçesiyle başvuru sahibi firmanın teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmıştır.
Söz konusu durumla ilgili olarak Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.15 numaralı maddesinde yer alan açıklamalar dikkate alındığında, anılan isteklinin proforma faturasında yer alan birim maliyet tutarlarının, bu maliyetlere dayanak teşkil eden maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.5) yer alan ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarları ile uyumsuzluk gösterip göstermediğinin teyidinin yapılması için mezkûr tutanağın ilgili meslek mensubundan istenmesi ve herhangi bir uyumsuzluk görülmesi halinde isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması, aksi halde teklifinin geçerli sayılması ve gerekiyorsa zikredilen proforma fatura ve maliyet/satış tutarı tespit tutanağının ilgili vergi dairesine gönderilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu neticesine ulaşılmıştır.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:
- İşbilir Tem. İnş. Taş. Gıda Tek. Ür. Oto Eml. Tur. Sey. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında giyim giderine ilişkin olarak Cihantaş Teks. Temz. Paz. Tur. Gıda İnş. ve Malz. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 17.10.2011 tarihinde düzenlenmiş SMMM onaylı ve toplam bedeli 44,84 TL olan proforma faturanın sunulduğu tespit edilmiştir.
Söz konusu proforma faturada belirtilen birim maliyetlerin ticari hayatın olağan koşullarına uygun görülmemesi sebebiyle anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının ihale komisyonu tarafından uygun bulunmayarak teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ayrıca proforma faturayı düzenleyen ilgili firmanın bağlı olduğu Kadifekale Vergi Dairesi Müdürlüğüne bildirim yapıldığı tespit edilmiştir.
Kadifekale Vergi Dairesi Müdürlüğünden gelen 12.12.2011 tarihli yazıda ise aynen; “Dairemiz 2100201731 vergi numarasında kayıtlı mükellefimiz Cihantaş Teks. Temz. Paz. Tur. Gıda İnş. ve Malz. San. ve Tic. Ltd. Şti., 30.03.2006 tarihinde taşaronluk, müteahitlik, inşaat taahhüt işine başlamış olup dairemizce bilinen adreslerinde bulunmaması nedeniyle 2004/13 sayılı İç Genelge gereğince31.12.2010 tarihi itibariyle mükellefiyeti resen terk ettirilmiştir. Ayrıca mükellef hakkında sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme ihtimali bulunması ve mükellefin bilinen adreslerinde bulunmaması tespitleri nedeniyle özel esaslar kapsamına alınmıştır.” hususları yer almaktadır.
Söz konusu yazıya istinaden Cihantaş Teks. Temz. Paz. Tur. Gıda İnş. ve Malz. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 17.10.2011 tarihinde düzenlenmiş olduğu proforma faturanın kabul edilemeyeceği ve İşbilir Tem. İnş. Taş. Gıda Tek. Ür. Oto Eml. Tur. Sey. San. Tic. Ltd. Şti’ nin aşırı düşük teklif açıklamasının bu sebeple uygun görülmemesi gerektiği sonucuna varılarak adı geçen isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işleminin yerinde olduğu tespit edilmiştir.
- Çağ Yapı İnş. Taah. Gıda Tem. Bilg. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında giyim giderine ilişkin olarak Çelikoğlu Temizlik firması tarafından düzenlenmiş SMMM onaylı ve toplam bedeli 44,84 TL olan proforma faturanın sunulduğu tespit edilmiştir.
Söz konusu belgenin Kamu İhale Genel Tebliğinde yer alan açıklamalara uygun olduğu, mezkûr belge ekinde sunulan maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (EK-O.5) belirtilen her bir giyim bedeli için ağırlıklı ortalama birim maliyetler ile proforma faturada öngörülen birim fiyatlar arasında bir uyumsuzluğun bulunmadığı, ayrıca proforma faturayı düzenleyen ilgili firmanın bağlı olduğu vergi dairesine bildirim yapıldığı tespit edilmiştir.
Dolayısıyla, aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olması nedeniyle anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işleminin Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.15 numaralı maddesinde yer alan açıklamalara uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
- Duman Kardeşler Tem. İlaç. Yemek. İnş. Turz. Nak. Pet. Otom. Giyim İlet. Gıda Hayv. Mad. Eğt. Sağl. Şans Oy. Paz. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında giyim giderine ilişkin olarak İdeal İş Elbiseleri-Merve Yokuşbaş tarafından düzenlenmiş SMMM onaylı ve toplam bedeli 637,20TL olan proforma faturanın sunulduğu tespit edilmiştir. Söz konusu belgenin Kamu İhale Genel Tebliğinde yer alan açıklamalara uygun olduğu görülmüştür.
Anılan isteklinin açıklaması kapsamında, proforma faturada yer alan bilgilere dayanak teşkil eden maliyet/satış tutarı tespit tutanağının (Ek-O.5) bulunmadığı belirlenmiştir.
Ancak, idare tarafından Kuruma gönderilen, yukarıda değinilen, 22.12.2011 tarihli ve 19781 sayılı yazıya göre, söz konusu tutanağın idare tarafından ilgili meslek mensubundan talep edilmemesine karşın proforma faturada yer alan birim fiyatların ticari hayatın olağan koşullarına uygun olmaması sebebiyle bahsi geçen isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmıştır.
Söz konusu durumla ilgili olarak Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.15 numaralı maddesinde yer alan açıklamalar dikkate alındığında, anılan isteklinin proforma faturasında yer alan birim maliyet tutarlarının bu maliyetlere dayanak teşkil eden maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.5) yer alan ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarları ile uyumsuzluk gösterip göstermediğinin teyidinin yapılması ve herhangi bir uyumsuzluk görülmesi halinde teklifinin değerlendirme dışı bırakılması, aksi halde teklifinin geçerli sayılması ve gerekiyorsa zikredilen proforma fatura ve maliyet/satış tutarı tespit tutanağının ilgili vergi dairesine gönderilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
- Kıvılcım Medikal Tıbbi Ürün. Gıda Sağlık ve Tem. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. ve Kürşat Paz. İnş. Tur. Nak. Oto. Giyim Gıda Hayv. Mad. Day. Tük. Sağlık Şans Oyunları Tem. İlaçlama Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuat açısından uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idare tarafından Marmara Temizlik Hizm. Gıda Bil. Reklam ve Org. San. Tic. Ltd. Şti. ile Duman Kardeşler Tem. İlaç. Yemek. İnş. Turz. Nak. Pet. Otom. Giyim İlet. Gıda Hayv. Mad. Eğt. Sağl. Şans Oy. Paz. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nden maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının (Ek-O.5) istenilmesinin ardından kamu ihale mevzuatı doğrultusunda gerekli değerlendirmenin yapılması, Çağ Yapı İnş. Taah. Gıda Tem. Bilg. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;
Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin dilekçesinden özetle; söz konusu ihalede giyim hariç asgari işçilik maliyetinin 3.392.694,96 TL olduğu; firmalarının 3.392.723,28 TL tutarındaki teklifinin ise söz konusu tutarın üzerinde olduğu, aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında giyim giderine ilişkin sundukları proforma faturada yer alan birim maliyetlerin hayatın olağan akışına aykırı olması nedeniyle açıklamalarının uygun görülmeyerek tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata uygun olmadığı, mevzuattaki düzenlemeler doğrultusunda sadece bağlı oldukları vergi dairesine bildirim yapılması ve tekliflerinin tekrar değerlendirmeye alınması gerektiği iddia edilmekte ve itirazen şikâyet başvurusunun Kurumumuzca incelenerek gereğinin yapılması istenmektedir
İncelemeye konu ihalede;
Atatürk Devlet Hastanesi Başhekimliği tarafından 118 Kişi İle Veri Hazırlama ve Kontrol işletmeciliği işinin Açık İhale Usulü ile ihaleye çıkarıldığı, yaklaşık maliyetin Memurlara Yapılacak Giyecek Yardımı Yönetmeliği doğrultusunda belirlenen giyim ücretleri ve işçilik hesaplama modülü yardımıyla yapılan hesap sonucu bulunan tutar esas alınarak toplam 3.586.059,79 TL olarak belirlendiği,
İdare, yaklaşık maliyet içerisinde 118 personele verilecek giyim maliyetini yaklaşık olarak toplam 23.729,33 TL olarak belirlediği, ihale dökümanında yer alan bilgilere göre giyim bedeli hariç hesaplanabilir asgari işçilik maliyeti %3 sözleşme giderleri dahil 3.392.694,96 TL olduğu anlaşılmıştır.
İdarece, karsız yaklaşık maliyetin (3.416.425,01 TL) altındaki teklifler aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutularak, 3.395.526,96 TL bedeli teklif eden Kıvılcım firması ekonomik açıdan en avantajlı teklif, 3.399.746 TL bedeli teklif eden Kürşat firması ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenmiştir.
Kurul tarafından yapılan değerlendirmede ise, idarenin yapmış olduğu işlem mevzuata aykırı bulunarak 3.392.751,60 TL bedeli teklif eden Çağ firmasının aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olduğuna karar verilmiştir.
Kurul çoğunluğunun vermiş olduğu karara aşağıda yapmış olduğum açıklamaya istinaden katılmıyorum.
4734 sayılı Kanun’un 38. maddesi uyarınca; ihale komisyonunun verilen teklifleri anılan Kanun’un 37. maddesine göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, sunulan açıklamaların imalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar ve teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü çerçevesinden değerlendireceği hüküm altına alınmıştır.
Aşırı düşük teklif açıklaması istenilen ve kurul tarafından aşırı düşük teklif açıklaması mevzuata uygun görülen Çağ firmasının aşırı düşük teklif açıklamasında; giyim için toplam 44,84 TL bedel öngördüğü, başvuru sahibi firma olan ve 3.392.723,28 TL bedeli teklif eden Marmara Temizlik firmasının ise giyim için %3 sözleşme giderleri dahil toplam 26,74 TL bedel öngördüğü anlaşılmıştır.
Her ne kadar Kurul tarafından, 3.392.751,60 bedeli teklif eden Çağ firması ile 3.392.723,28 TL bedeli teklif eden Marmara Tem. Firmalarının nın aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olduğuna karar verilmiş ise de; bu firmaların giyim için teklif ettikleri toplam tutarlar sırasıyla 44,84 TL ile 26,74 TL tutarlar ile idarenin yaklaşık maliyetinde giyim için öngördüğü toplam 23.729,33 TL maliyetin karşılanmasının mümkün olmadığı söz konusu giyim maliyetinin karşılanmasının ticari hayatın olağan akışına aykırı olduğu,
Diğer firma olan ve 3.393.346,32 TL bedeli teklif eden Duman Ltd. Şti. ile ekonomik açıdan en avantajlı teklif olan kıvılcım ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olan Kürşat firmalarının aşırı düşük teklif açıklaması ile ilgili olarak giyim için teklif ettiği tutarlar esas inceleme raporunda yer almadığı için bu firmalarla ilgili olarak tarafımdan her hangi bir değerlendirme yapılamamıştır.
Söz konusu firmaların aşırı düşük teklif açıklamasına bakıldığında, hem söz konusu maliyetleri teklif ettikleri bedel ile karşılamasının mümkün olmadığı hem de piyasada bu şekilde ticari faaliyetini yürüten bir şirketin yıllık karının ülkemizde geçerli olan asgari ücreti dahi kazanamayacak olması ticari hayatın gerçekleri ile örtüşmemektedir.
Ticari şirketlerin iktisadi amacının kar elde etmek olduğu, kar elde etmese dahi en azından zarar etmemek üzere ticari faaliyetlerine devam etmelerinin bir zorunluluk olduğu aksi takdirde söz konusu şirketlerin zarar etmemek ve kar elde etmek için kayıt dışı ticari yollara başvurmalarının kuvvetle muhtemel olduğu,
Kurul tarafından aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülen Çağ firması ile Marmara Tem. firmasının ihale konusu işi yerine getirmesinin mümkün olmadığı, bu sebeple bu isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği gerekçesiyle çoğunluk kararına katılmıyorum. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy