(4734 S. K. m. 54, 65)
Toplantı No: 2011/018
Gündem No: 10
Karar Tarihi: 28.02.2011
Karar No: 2011/UH.I-852
Şikayetçi: Gintem Katı Atık Yön. Lojs. Kar. Nak. Araç Kir. Kurt Hiz. Rest. Kon. Aka. Serv. San. Tic. A.Ş., Kartaltepe Mah. Malazgirt Cad. No: 21/2 Küçükçekmece/İstanbul
İhaleyi yapan idare: Çayırova Belediyesi Temizlik İşleri Müdürlüğü, Murat Çobanoğlu Cad. No:21 Çayırova/Kocaeli
Başvuru tarih ve sayısı: 01.02.2011 / 6366
Başvuruya konu ihale: 2010/553367 İhale Kayıt Numaralı "Çöp Toplama ve Nakli ile Cadde, sokak ve Pazaryerlerinin Süpürülmesi ve Yıkanması İşi" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 24.02.2011 tarih ve B.07.6.KİK.0.06.00.00-101.04-.H.(04.28(.(0225)./2011-7E sayılı Esas İnceleme Raporunda;
Çayırova Belediye Başkanlığı Temizlik İşleri Müdürlüğü tarafından 27.12.2010 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Çöp Toplama ve Nakli İle Cadde, Sokak ve Pazaryerlerinin Süpürülmesi ve Yıkanması İşi” ihalesine ilişkin olarak Gintem Katı Atık Yön. Lojs. Kar. Nak. Araç Kir. Kurt Hiz. Rest. Kon. Aka. Serv. San. Tic. A.Ş.’nin 24.01.2011 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 26.01.2011 tebellüğ edilen yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 01.02.2011 tarih ve 6366 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 27.01.2011 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,
İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine,
Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.
Karar:
Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikayet dilekçesinde özetle;
1) İhalede idare tarafından belirlenen yaklaşık maliyetin içinde yüzde 20 oranında kar bulunduğu kabul edildiğinde idarenin sorgulama yapmadan geçerli teklif olarak kabul ettiği isteklilerin teklif bedellerinin aşırı düşük olduğunun anlaşıldığı, ilgililerin bu bedellerle ihale konusu işi yürütmelerinin mümkün olmadığı bu nedenle idarenin teklif değerlendirmesi aşamasındaki işlemlerinin kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu,
2) İdarenin ihaledeki yaklaşık maliyeti belirlerken kullandığı formül ve hesaplamaların doğru olmadığı, iş makinelerin amortisman hesaplarında yanlışlıklar bulunduğu, bu nedenle bir bütün olarak yanlış hesaplanan yaklaşık maliyet üzerinden ihalenin sonuçlandırılamayacağı, ayrıca ihale konusu iş için idarenin elindeki katı atık toplama araçlarının yeterli olduğu ve sadece personel çalıştırılmasına dayalı olarak ihalenin yapılması yeterliyken ilgili makinelerin de dahil edilmesinin doğru bir tercih olmadığı
İddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
1) Başvuru sahibinin birinci iddiasına ilişkin olarak;
4734 sayılı Kanunun aşırı düşük teklifler başlıklı 38 nci maddesine göre ihale komisyonunun verilen teklifleri anılan Kanunun 37 nci maddesine göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, sunulan açıklamaların verilen hizmetin ekonomik olması, teklif sahibinin hizmetin temini işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar ve teklif edilen hizmet işinin özgünlüğü çerçevesinden değerlendirileceği hüküm altına alınmıştır. Benzer düzenlemeler Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde de bulunmaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliğinin hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük teklif açıklamasını düzenleyen 78.1 inci maddesinde, personel çalıştırılmasına dayanan hizmet alımı ihalelerinin durumu açıklanmış ve 79.4 üncü maddesinde, ihale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dâhil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesinin yapılacağı; 4734 sayılı Kanun’un 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama isteneceği; personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki tekliflerin aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyeceği açıklaması yapılmıştır.
Aktarılan mevzuattan hareketle, kamu ihale hukukunda aşırı düşük tekliflerin tespiti konusunda iki ölçüt bulunduğu, bunların yaklaşık maliyet ve ihaleye katılan diğer isteklilerin teklif bedelleri olduğu, bu nedenle ihale sürecinde oluşan serbest fiyat rekabeti sonucunda oluşan diğer fiyatlara göre aşırı derecede düşük olan ve ihale konusu hizmetin sözleşme hükümlerine uygun ifası konusunda tereddüt oluşturan tekliflerin sorgulanması gerektiği anlaşılmaktadır.
İncelenen ihalede beş istekli geçerli teklif sunmuş ve idare bunlardan iki isteklinin teklifinin aşırı düşük olduğunu değerlendirerek gerekli sorgulamayı yapmış, bir isteklinin sunulan açıklamasını uygun görmüş ve ihale üzerinde bırakılan istekliyi belirlemiştir. Teklif bedeli aşırı düşük olarak değerlendirilmeyen başvuru sahibi, ihalede idare tarafından belirlenen yaklaşık maliyetin içinde yüzde 20 oranında kar bulunduğu kabul edildiğinde idarenin diğer isteklilere de sorgulama yapmadan bunları geçerli teklif olarak kabul ettiği, ancak bu isteklilerin teklif bedellerinin aşırı düşük olduğunun anlaşıldığı, ilgililerin bu bedellerle ihale konusu işi yürütmelerinin mümkün olmadığı, bu nedenle idarenin teklif değerlendirmesi aşamasındaki işlemlerinin kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu iddia olduğunu etmektedir.
İhale dokümanının incelenmesi sonucunda hizmet alımı ihalesinin konusunun esas itibariyle kent temizliğinde kullanılacak araçların çalışmaları üzerinden kurgulandığı, ayrıca Kamu İhale Genel Tebliğinin 78.3 üncü maddesinin son tümcesine uygun olarak ihale konusu işte tam zamanlı çalışacak personele ilişkin bilgi verildiği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla personel çalıştırılmasına dayalı olmayan ihalede tekliflerin birim fiyatlar üzerinden verilen toplam teklif bedelleri açısından karşılaştırılması gerekmektedir.
4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi, aşırı düşük tekliflerin tespiti konusunda yaklaşık maliyet ve diğer isteklilerin teklifleri biçiminde iki ölçüt belirlemiş ve konuyla ilgili Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ile Kamu İhale Genel Tebliği düzenlemeleri gereği bu ölçütler çerçevesinde herhangi bir isteklinin teklifinin aşırı düşük olarak tespit edilip edilmemesi konusundaki takdir yetkisini, Kamu İhale Kurumu tarafından bir sınır değer veya ortalama belirlenmediği durumlarda, yaklaşık maliyet ve diğer isteklilerin teklifleri veya bunlardan herhangi bir tanesini ölçüt kabul etmek ve kamu hizmetinin idari ve mali gereklerine uygun kullanılmak koşuluyla idareye vermiştir. Aynı Kanunun 5 inci maddesi gereği ihtiyacın uygun şartlarda ve zamanında karşılanmasını sağlamakla sorumlu olan idarenin teklif fiyatının düşüklüğü nedeniyle ihale konusu hizmetin ifasının yapılabilirliği konusunda tereddüt oluşması durumunda aşırı düşük teklif sorgulaması yapması gerekmektedir.
İncelenen ihalede sunulan geçerli tekliflerin fiyatları birbiriyle karşılaştırıldığında, yaklaşık rakamların bulunduğu, serbest fiyat rekabeti sonucunda oluşan tekliflerin birbirinden önemli ölçüde farklı olmadığı için hiçbir teklifin diğerine kıyasla aşırı düşük olarak değerlendirilemeyeceği, bu nedenle de iki isteklinin teklif fiyatı için sorgulama yapılmasında kamu ihale mevzuatına uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla, ihalede 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi gereğince sorgulama yapılmasına gerek bulunmadığından, ilk değerlendirme sonucunda geçerli teklif sahibi olarak belirlenen istekliler üzerinden en düşük fiyat esasına göre ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi gerekmektedir.
2) Başvuru sahibinin ikinci iddiasına ilişkin olarak;
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin ilk fıkrasında, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilecekleri; başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış olması veya şikayete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit edilememesi veya itirazen şikayet başvurusunun konusunun Kurumun görev alanında bulunmaması hallerinde başvurunun reddine karar verileceği; 55 inci maddesinde, şikayet başvurusunun, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılacağı; 56 ncı maddesinde, idareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından yukarıda belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilecekleri hüküm altına alınmıştır.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 16 ncı maddesinde ise, itirazen şikayet başvurularının öncelikle, başvuru konusunun Kurumun görev alanında bulunup bulunmadığı; başvuru ehliyeti ve başvurunun süresinde yapılıp yapılmadığı konularından inceleneceği düzenlenmiştir.
İncelenen itirazen şikayet başvurusundaki ikinci iddia, idarenin ihaledeki yaklaşık maliyeti belirlerken kullandığı formül ve hesaplamaların doğru olmadığı, iş makinelerin amortisman hesaplarında yanlışlıklar bulunduğu, bu nedenle bir bütün olarak yanlış hesaplanan yaklaşık maliyet üzerinden ihalenin sonuçlandırılamayacağı, ayrıca ihale konusu iş için idarenin elindeki katı atık toplama araçlarının yeterli olduğu ve sadece personel çalıştırılmasına dayalı olarak ihalenin yapılması yeterliyken ilgili makinelerin de dahil edilmesinin doğru bir tercih olmadığı konularına yöneliktir.
Öncelikli olarak, başvuru sahibinin, idarenin ihaleyi sadece personel çalıştırılmasına dayalı olarak yapması gerektiği iddiası incelendiğinde, bu aykırılık iddiasının ihale onayı alınmadan önce yapılan, ihale sürecindeki dışında gerçekleşen ve idarenin ihtiyacının tespitine yönelik bir takdirin uygun olmadığı konusunu içerdiği anlaşılmaktadır. İdarenin ihtiyacını tespit ederken yerine bir işlem tesis edip etmediği konusunun, Kamu İhale Kurulu tarafından incelenecek bir yönü bulunmamaktadır.
Başvuru sahibinin bir diğer iddiası, idarenin yaklaşık maliyeti yanlış hesapladığına yöneliktir. 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin ikinci fıkrasında, ihalenin ilk oturumunda istekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarının açıklanacağı hüküm altına alınmıştır. Bu düzenleme uyarınca 27.12.2010 tarihinde yapılan ihalede, başvuru sahibi ilk oturumda idarenin yaklaşık maliyetini ve üç isteklinin kendisinden düşük fiyat teklif ettiğini öğrenmiştir. Bu bilgiler çerçevesinde, ilgilinin yaklaşık maliyetin yanlışlığından kaynaklı menfaat ihlali olasılığından ihale tarihinde haberdar olduğu, dolayısıyla bu aşamada yaklaşık maliyete ilişkin yanlış tespit ve şikayet başvurusunun, 4734 sayılı Kanunun 55 inci maddesi uyarınca ihale tarihinden sonraki 10 gün içinde yapılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 24.01.2011 tarihinde başvuruda bulunduğu, bu nedenle de ilgilinin itirazen şikayet başvurusundaki yaklaşık maliyete yönelik iddianın süre yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Öte yandan, isteklinin menfaat ilgisine yönelik durumun, kesinleşen ihale kararını tebellüğ edip, üzerinde ihale bırakılmadığını öğrendiği anda başladığı iddia edilebilse de, başvuru sahibinin ihale tarihinde, sadece yaklaşık maliyet tutarını değil aynı zamanda teklif değerlendirmesi aşamasında bütün tekliflerin geçerli bulunması ve kabul edilmesi halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olamayacağını da öğrendiği açık olduğundan, yaklaşık maliyete yönelik iddiasındaki başvuru süresinin ihale tarihiyle başladığı ortaya çıkmaktadır.
Sonuç olarak başvuru sahibinin ikinci iddiasının ön inceleme konuları bakımından uygun olmadığı tespit edildiğinden, itirazen şikayet başvurusunun reddi gerekmekle birlikte; ilk iddianın esas incelemesi sonucunda, yapılan aşırı düşük teklif sorgulaması işleminin mevzuata uygun olmadığı tespit edildiğinden, hiçbir istekliye sorgulama yapılmadan ihalenin sonuçlandırılması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;
Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
İncelemeye konu ihalede;
Başvuru sahibinin 1. iddiasına ilişkin olarak: ihalede idare tarafından belirlenen yaklaşık maliyetin içinde yüzde 20 oranında kâr bulunduğu kabul edildiğinde, idarenin sorgulama yapmadan geçerli teklif olarak kabul ettiği isteklilerin teklif bedellerinin aşırı düşük olduğunun anlaşıldığı, ilgililerin bu bedellerle ihale konusu işi yürütmelerinin mümkün olmadığı, bu nedenle idarenin teklif değerlendirmesi aşamasındaki işlemlerinin, kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu iddia edilmektedir.
4734 sayılı Kanun’un 38. maddesi uyarınca; ihale komisyonunun verilen teklifleri anılan Kanun’un 37. maddesine göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, sunulan açıklamaların imalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar ve teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü çerçevesinden değerlendireceği hüküm altına alınmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.19. maddesinde; personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin aşırı düşük teklif sorgulamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 3 oranında hesaplanması söz konusu olmayacağı, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap verileceği ve tekliflerin değerlendirileceği, 79.5. maddesinde ise; aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (79.4.2.) maddesine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları teknik şartnameye aykırı hususlar içeren veya teklif tutarı, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri, personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde ise asgari işçilik maliyeti ve ilgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak sözleşme giderlerini karşılamayan isteklilerin tekliflerinin gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedileceği açıklamasına yer verilmiştir.
Anılan Kanun ve Tebliğ’de yer alan açıklamadan, ihale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet ve diğer tekliflerle kıyaslandığında aşırı düşük olarak belirlenen tekliflerin, reddedilmeden önce aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulacağı, anılan mevzuat hükümleri uyarınca aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin olarak, isteklilerden teklif bileşenleri ile ilgili açıklama talebinde bulunulacağı ve bu açıklamalarını belgeye dayandıracakları, aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin olarak isteklilerce yapılan açıklamaların ihale komisyonunca değerlendirilmesi sonucunda, ihale konusu işin yapılabilmesi çerçevesinde yeterli görülen isteklilerin tekliflerinin kabul edileceği, bu nedenle Kamu İhale Mevzuatının, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi konusunda, kamu hizmetinin idari ve mali gereklerine aykırı kullanılmamak koşuluyla idareye takdir yetkisi verdiği, ancak bu yetkinin mutlak ve sınırsız olmadığı anlaşılmaktadır.
İncelemeye konu ihalede, ihale konusu işin adının; “Çöp Toplama ve Nakli İle Cadde, Sokak ve Pazaryerlerinin Süpürülmesi ve Yıkanması İşi” olduğu, yaklaşık maliyetin 12.466.932,54 TL olarak belirlendiği, 8 adet ihale dokümanı satın alındığı ve 1 istekli tarafından teşekkür mektubu, 5 istekli tarafından ise fiyat içeren teklif mektubu sunulduğu, ihale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda, beş istekli tarafından sunulan tekliflerin geçerli teklif olarak kabul edildiği ve iki isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif olduğu değerlendirilerek, aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu, bir istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında bulunulmadığı ve bu isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, diğer isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak, ihalenin 8.330.409,00 TL fiyat teklifinde bulunan bu isteklinin üzerinde bırakıldığı anlaşılmıştır.
İhale komisyonunca, teklifleri geçerli teklif olarak kabul edilen ve 8.860.042,32 TL fiyat teklifinde bulunan, isteklinin teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği, fiyat sıralaması açısından 3. sırada yer alan başvuru sahibinin teklifinin ise 9.900.090,00 TL olduğu, 4. sırada yer alan isteklinin teklifinin ise 10.006.643,64 TL olduğu, tekliflerin tamamının kârsız yaklaşık maliyetin altında kaldığı anlaşılmıştır.
Anılan Kanun hükmü gereğince, idareler tarafından tekliflerin değerlendirilmesinde; isteklilerce sunulan tekliflerin birbiri ile ve yaklaşık maliyetle kıyaslanarak teklifi aşırı düşük olanların belirleneceği hüküm altına alınmış olup, bu belirleme yapılırken ihale konusu işin niteliği ve niceliği konusunda herhangi bir belirlemeye gidilmediği anlaşılmıştır.
Diğer taraftan, başvuru sahibinin 1. iddiasına ilişkin olarak, anılan Kurul kararında; “…İncelenen ihalede sunulan geçerli tekliflerin fiyatları birbiriyle karşılaştırıldığında, yaklaşık rakamların bulunduğu, serbest fiyat rekabeti sonucunda oluşan tekliflerin birbirinden önemli ölçüde farklı olmadığı için hiçbir teklifin diğerine kıyasla aşırı düşük olarak değerlendirilemeyeceği, bu nedenle de iki isteklinin teklif fiyatı için sorgulama yapılmasında kamu ihale mevzuatına uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla, ihalede 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi gereğince sorgulama yapılmasına gerek bulunmadığından, ilk değerlendirme sonucunda geçerli teklif sahibi olarak belirlenen istekliler üzerinden en düşük fiyat esasına göre ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi gerekmektedir.” ifadelerine yer verilmiştir.
Anılan Kanun ve ilgili mevzuatı uyarınca bir teklifin aşırı düşük teklif olarak nitelendirilebilmesi sadece teklif fiyatlarının birbirleri ile kıyaslanmasına bağlı olmayıp, idarece tespit edilen yaklaşık maliyetin de dikkate alınması gerekmektedir.
Bir başka anlatımla, 4734 sayılı Yasadaki tekliflerin, diğer tekliflere ve yaklaşık maliyete göre aşırı düşük olanların idarece belirleneceğine ilişkin hüküm, birbirlerine yakın ancak yaklaşık maliyetin çok altındaki tekliflerin aşırı düşük olarak belirlenemeyeceği olarak değerlendirilemez. Böyle bir durumda öncelikle yaklaşık maliyetin doğru hesaplanıp hesaplanmadığının idarece irdelenmesinin gerektiği, bir yanlışlık yok ise idarece yaklaşık maliyette öngörülen kâr oranı da dikkate alınarak (Hizmet Alımları İhaleleri Uygulama Yönetmeliği uyarınca kâr oranı en fazla % 20 olabilir) tekliflerin aşırı düşük olanlarının belirlenmesi gerektiği açıktır. Bu konuda idarelerin geniş takdir yetkilerinin olduğunu düşünmek öncelikle yaklaşık maliyetin hesaplanması ve bu değere bağlı olarak belirlenen ihaleye katılım yeterliklerinin güvenirliğini zedeleyecektir.
Bu itibarla, idarece hesaplanan yaklaşık maliyetin Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 8. maddesi uyarınca piyasa araştırmasına dayalı olarak oluşturulduğu anlaşıldığından, idarece hesaplanan 12.466.932,54 TL’lik yaklaşık maliyetten %20 oranında dahil edildiği düşünülen kâr oranı düşüldükten sonra hesaplanan 10.389.110,45 TL’lik kârsız yaklaşık maliyetin altında kalan isteklilerin teklif fiyatları ile ihale konusu işin yapılabilirliği hususunda tereddüt oluşmuştur.
Bu bağlamda, şikâyete konu ihalede oluşan tekliflerin, (ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif sahibi istekliye ilişkin teklifler başta olmak üzere idarece geçerli kabul edilen tekliflerin tamamı) yaklaşık maliyet ile karşılaştırıldığında aralarındaki farkın makul karşılanamayacak düzeyde olduğu görülmektedir.
Her ne kadar idarece, teklifleri geçerli teklif olarak kabul edilen 5 istekliden ikisinin teklif tutarlarının aşırı düşük teklif olarak değerlendirildiği ve bu iki istekliye aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmış ise de, teklifleri geçerli kabul edilen 5 istekli tarafından sunulan teklif tutarlarının, belirlenen yaklaşık maliyetin altında olduğundan, ihale konusu hizmetin önemi ve özelliği de dikkate alınarak, verilecek hizmetin kalitesi açısından, idari şartname ve teknik şartnamede belirtilen hususları karşılayıp karşılamadığı hususlarında, diğer 3 isteklinin tekliflerine ilişkin olarak aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan, ihalenin sonuçlandırılmasında mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan, incelenen ihalede ihale komisyonca iki isteklinin teklifinin aşırı düşük olduğu değerlendirilerek, aşırı düşük teklif sorgulaması yapıldığı, bir istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında bulunulmadığı ve bu isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, diğer isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunarak ihalenin üzerinde bırakıldığı, ancak başvuru sahibince iddia edildiği üzere, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının ilgili mevzuata uygun olup olmadığı yönünde inceleme ve değerlendirme yapılması gerekirken, bu hususa ilişkin inceleme yapılmadığı anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; inceleme konusu ihalede, idarece teklifleri geçerli kabul edilen ve aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmayan diğer üç isteklinin teklifinin, aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutularak, ihale işlemlerine devam edilmesi ve idarece ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olup olmadığı yönünde inceleme yapılması gerektiği yönündeki düşüncemizle Kurul kararına katılmıyoruz. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy