(4734 S. K. m. 27, 37, 38, 54, 65) (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 9, 28, 30, 59) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik m. 18) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 79)
Toplantı No: 2013/017
Gündem No: 33
Karar Tarihi: 25.02.2013
Karar No: 2013/UH.III-1139  
Şikayetçi: Muş Yaprak Pastahaneleri Gıda İnşaat Otomotiv Ve Turizm Sanayi Ticaret Limited Şirketi, ATATÜRK BULVARI DSİ MİSAFİRHANESİ ÜSTÜ NO: 18 MUŞ
İhaleyi Yapan Daire: Muş Alparslan Üniversitesi Sağlık Kültür Ve Spor Dairesi Başkanlığı, Muş Alparslan Üniversitesi Kampüsü, Rektörlüğü, Diyarbakır Yolu 7. Km 49250 MUŞ
Başvuru Tarih ve Sayısı: 11.01.2013/1413
Başvuruya Konu İhale: 2012/158260 İhale Kayıt Numaralı "2013 Yılı Malzme Dahil Servise Hazır Yemek Hizmeti Alımı İşi" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Muş Alparslan Üniversitesi Sağlık Kültür ve Spor Dairesi Başkanlığı tarafından 30.11.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “2013 Yılı Malzeme Dahil Servise Hazır Yemek Hizmeti Alımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Muş Yaprak Pastaneleri Gıda İnşaat Otomotiv ve Turizm San. Tic. Ltd. Şti.nin 24.12.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 31.12.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 11.01.2013 tarih ve 1413 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 11.01.2013 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2013/248 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin Teknik Şartname’nin "Firmanın Yükümlülükleri" başlıklı bölümünün "Pişirme" başlıklı " Yemeklerin pişirilmesi idarenin onayladığı yemek listesine göre firmanın kendi mutfağı veya ihale esnasında protokol yaparak idareye sunacağı yemek fabrikasında gerçekleştirilecek ve yemek hizmeti taşıma usulü ile firma tarafından gerçekleştirilecektir." maddesinde yer alan şartı sağlayamadığı, Muş İli merkezinde faaliyet gösteren lokantayı mutfak olarak gösterdiği, oysa teknik şartnamede yemek fabrikası ile protokol yapılmasının istendiği,
2) İhalenin aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan sonuçlandırılmasının mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde,
“2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı:2013 Yılı Malzeme Dahil Servise Hazır Yemek Hizmeti Alımı İşi” düzenlemesi yer almaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhale ve ön yeterlik dokümanının içeriği ve idari şartnamede yer alması zorunlu hususlar” başlıklı 27’nci maddesinde,
“İhale dokümanında; isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgiler bulunur. Ön yeterlik dokümanında ise adaylarda aranılan şartlara, ön yeterlik kriterlerine ve gerekli diğer belge ve bilgilere yer verilir.
İdari şartnamede ihale konusuna göre asgari aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur:
…
e) İsteklilerde aranılan şartlar, belgeler ve yeterlik kriterleri” hükmü,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” başlıklı 28’inci maddesinde,
“(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin saptanması amacıyla öngörülecek değerlendirme kriterleri ve istenecek belgeler, rekabeti engelleyecek şekilde belirlenemez.
(2) Yeterlik değerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranılacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilanı ile idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde ya da davet yazısında belirtilmesi zorunludur.”hükmü,
 Aynı Yönetmeliğin “Sözleşmenin yürütülmesi aşamasındaki mesleki ve teknik yükümlülüklere yönelik düzenlemeler” başlıklı 30’uncu maddesinde,
“ (1) Ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede yeterlik kriteri olarak belirlenmeyen, ancak sözleşmenin yürütülmesi aşamasında işin yerine getirilmesi için gerekli olduğu öngörülen mesleki ve teknik yükümlülüklere yönelik düzenlemeler teknik şartnamede yer alır. Bu düzenlemelerde, işin niteliği ile bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümleri esas alınır. Bu yükümlülüklere ilişkin olarak yüklenici tarafından hangi belgelerin idareye sunulması gerektiğinin teknik şartnamede açıkça düzenlenmesi zorunludur.
(2) Bu Yönetmeliğin ilgili maddeleri uyarınca idarelerce belirlenmesi zorunlu olan mesleki ve teknik yeterlik kriterlerine ve bu kapsamda istenecek belgelere teknik şartnamede yer verilemez.”hükmü yer almaktadır.
Teknik Şartname’nin “Hizmetin konusu” başlıklı maddesinde “a) İlgili iş Muş Alparslan Üniversitesine bağlı birimlerde öğrenci ve personele verilecek olan öğle ve akşam yemeğinin yönetimce onaylanan yemek listesine göre Muş il merkezi sınırları içerisinde bulunan, firmanın kendi mutfağında hazırlanması, pişirilmesi, yemekhanelere taşınması, servis edilmesi ve servis sonrası temizlik hizmetlerini kapsamaktadır.
b) Dağıtım Yerleri: Muş Alparslan Üniversitesi Rektörlüğü, Fen Edebiyat Fakültesi, Eğitim Fakültesi, İlahiyat Fakültesi, Meslek Yüksek Okulu, Malazgirt Meslek Yüksekokulu, Kampüs yerleşkesi ile kurulacak yeni birimlerde dağıtım yapılacaktır;” düzenlemesi yer almaktadır.
Anılan Teknik Şartname’nin “Firmanın yükümlülükleri” başlıklı maddesinde “Birinci derecede sorumlu firma yetkilisi idare ile diyalog halinde bulunarak uygun beslenme standartları ve özellikleri ile yemek hizmetinde idarenin uyguladığı yiyecek ve sağlık politikasını doğru yorumlamak, bütün personel ve öğrencilerin optimum beslenme standartlarının devam etmesini sağlamaktan sorumludur.
A- PİŞİRME
Yemeklerin pişirilmesi idarenin onayladığı yemek listesine göre Firmanın kendi mutfağı veya ihale esnasında protokol yaparak idareye sunacağı yemek fabrikasında gerçekleştirilecek ve yemek hizmeti taşıma usulü ile firma tarafından gerçekleştirilecektir. Taşıma işi gerçekleştirilirken yemeklerin sıcak kalması için gerekli tedbirler firma tarafından alınacaktır.
Pişirme işi en son teknolojiye uygun usullerle yapılacak. Yemek hizmeti aksatılmadan verilecektir.
Sıcak yemeklerin idarenin istediği zaman ve sürede üretilebilmesi için ihtiyaç duyulan ekipmanın temininden müteahhit firma sorumlu olacaktır. Artan yemekler hiçbir şekilde ertesi gün servise sunulmayacaktır. ...” düzenlemesi yer almaktadır.
İdarece yapılan değerlendirme sonucunda ihalenin Birikim Tem. İnş. Kırtasiye Gıda Turz. Yem. Med. San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde bıraktığı anlaşılmıştır.
İhale üzerinde bırakılan Birikim Tem. İnş. Kırtasiye Gıda Turz. Yem. Med. San. Tic. Ltd. Şti.nin ( BİNGÖL) sunmuş olduğu belgeler incelendiğinde;
Şark Hazır Yemek Turizm İnş. Gıda ve Tem. San. Tic. Ltd. Şti./MUŞ ile yapılan 30.11.2012 tarihli Mutfak Kullanma Protokolü sunduğu görülmüştür. Sunulan protokolün “ … mutfağımızı kullanmak isteyen Birikim Tem. İnş. Kırtasiye Gıda Turz. Yem. Med. San. Tic. Ltd. Şti. ile 31.12.2014 tarihine kadar bütün yemek hazırlama, pişirme dağıtım hizmetlerini mutfağımızda yapabilir. Taraflar bu konu üzerinde anlaşmış bulunmaktadır.” şeklinde olduğu görülmüştür.
Yukarıda yer verilen düzenleme uyarınca hizmetin ifa edileceği yer olan Muş İl merkezi sınırları içerisinde bulunan, firmanın kendi mutfağında hazırlanması, pişirilmesi, yemekhanelere taşınması, servis edilmesi ve servis sonrası temizlik hizmetlerini kapsadığı ve yemekleri kendi mutfağı veya ihale esnasında protokol yaparak idareye sunacağı yemek fabrikasında gerçekleştirileceği ve yemek hizmeti taşıma usulü ile firma tarafından yerine getirileceği anlaşılmaktadır.
İhale üzerinde bırakılan istekli Birikim Tem. İnş. Kırtasiye Gıda Turz. Yem. Med. San. Tic. Ltd. Şti.nin Bingöl İlinde faaliyet gösterdiği anlaşılmıştır.
Yukarıya aktarılan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, ihaleye katılabilmek için gereken yeterlik belgelerinin idari şartnamede düzenlenmesi gerektiği, başvuruya konu ihaleye esas İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı maddesinin, Teknik Şartname’nin V-A "Firmanın Yükümlülükleri" başlıklı bölümünün "Pişirme" başlıklı maddesinde düzenlenen firmanın kendi mutfağı veya ihale esnasında protokol yaparak idareye sunacağı yemek fabrikasına yönelik bir düzenleme içermediği görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 27’nci maddesine göre, yeterlik kriterlerinin idari şartnamede düzenlenmesi gerektiği, teknik şartnamede ancak sözleşmenin yürütülmesi aşamasında işin yerine getirilmesi için gerekli olduğu öngörülen yükümlülüklere yönelik düzenlemeler yapılabileceği, idare tarafından bahse konu böyle bir belge isteniliyor ise, söz konusu belge ile ilgili düzenlemelerin idari şartnamenin ihaleye katılımda yeterlik belgelerini düzenleyen ilgili maddelerinde yapılmasının kamu ihale mevzuatının bir gereği olduğu göz önüne alındığında, Teknik Şartname’nin V-A maddesinde düzenlenen protokol belgesinin yeterlik belgesi mahiyetinde olmaması nedeniyle teklif ekinde sunulmasına gerek olmadığı, belgenin sunulmadığı gerekçesiyle herhangi bir isteklinin teklifinin de değerlendirme dışı bırakılamayacağı sonucuna varılmış olup, söz konusu belge ile ilgili kriterlerin Teknik Şartname’de düzenlenmesi nedeniyle, bu belgelerin sözleşme aşamasında değerlendirilebileceği sonucuna ulaşıldığından, başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.
2 ) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kanun’un “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri 37’nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.”hükmü,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında “Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. Bu tutar, kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır. Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulur.” hükmü,
Anılan Yönetmeliğin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen tekliflerden, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
(2) İhale komisyonu;
a) Verilen hizmet ve yapım yönteminin ekonomik olması,
…
hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır.
(3) Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır.
(4) Aşırı düşük teklif değerlendirmesinde tekliflerin, asgari maliyet yanında sözleşme giderlerini karşılayıp karşılamadığı da dikkate alınır.” hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.4. İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir” açıklaması yer almaktadır.
4734 sayılı Kanun’un 38 inci maddesinde tekliflerin Kanun’un 37’inci maddesine göre değerlendirilmesinin ardından, tespit edilen yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olduğu belirlenen teklifler reddedilmeden önce, idarece belirlenen süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak istenileceği ve istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamalar dikkate alınarak aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi sonucunda ihalenin karara bağlanacağı hükme bağlanmıştır.
Şikâyete konu ihalede yaklaşık maliyetin, piyasada faaliyet gösteren 3 firmadan alınan fiyat ortalaması esas alınarak toplam 1.315.650,00 TL olarak belirlendiği ve herhangi bir kâr oranı öngörülmediği tespit edilmiştir.
İstikrar kazanmış Kurul kararları göz önüne alındığında Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında öngörülen yüklenici kâr marjının üst sınırı olan % 20 oranı indirgenerek yapılan hesaplama sonucunda kârsız yaklaşık maliyet tutarının 1.096.375,00 TL’ye tekabül ettiği hesaplanmıştır.
İhale üzerinde kalan Birikim Tem. İnş. Kırtasiye Gıda Turz. Yem. Med. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklif tutarının 769.300,00 TL ve Günay Yemek Hiz. Gıda Tem. İnş. Hay. Kuyumculuk San. Dış Tic. Ltd. Şti.nin teklif tutarının ise 1.029.000,00 TL olduğu bu durumda her iki isteklinin teklif tutarının da kârsız yaklaşık maliyet tutarının (1.096.375,00 TL) altında kaldığı ve anılan isteklilerin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gerektiği anlaşılmış olup başvuru sahibinin bu hususa ilişkin iddiası yerinde görülmüştür.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:
Vurallar Tem. Tekstil Gıda ve Day. Tük. San. Tic. Ltd. Şti.nin ( Merkez İstanbul Şube Diyarbakır) idarece değerlendirme dışı bırakılma gerekçesi yönünden yapılan değerlendirme;
Anılan istekli tarafından herhangi bir mutfakla protokol yapıldığına ilişkin belge sunulmadığı ancak yukarıya aktarılan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, ihaleye katılabilmek için gereken yeterlik belgelerinin idari şartnamede düzenlenmesi gerektiği, başvuruya konu ihaleye esas İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı maddesinin, Teknik Şartname’nin V-A "Firmanın Yükümlülükleri" başlıklı bölümünün "Pişirme" başlıklı maddesinde düzenlenen firmanın kendi mutfağı veya ihale esnasında protokol yaparak idareye sunacağı yemek fabrikasına yönelik bir düzenleme içermediği görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 27’nci maddesine göre, yeterlik kriterlerinin idari şartnamede düzenlenmesi gerektiği, teknik şartnamede ancak sözleşmenin yürütülmesi aşamasında işin yerine getirilmesi için gerekli olduğu öngörülen yükümlülüklere yönelik düzenlemeler yapılabileceği, idare tarafından bahse konu böyle bir belge isteniliyor ise, söz konusu belge ile ilgili düzenlemelerin idari şartnamenin ihaleye katılımda yeterlik belgelerini düzenleyen ilgili maddelerinde yapılmasının kamu ihale mevzuatının bir gereği olduğu göz önüne alındığında, Teknik Şartname’nin V-A maddesinde düzenlenen protokol belgesinin yeterlik belgesi mahiyetinde olmaması nedeniyle teklif ekinde sunulmasına gerek olmadığı, belgenin sunulmadığı gerekçesiyle herhangi bir isteklinin teklifinin de değerlendirme dışı bırakılamayacağı sonucuna varılmış olup, söz konusu belge ile ilgili kriterlerin Teknik Şartname’de düzenlenmesi nedeniyle, bu belgelerin sözleşme aşamasında değerlendirilebileceği sonucuna ulaşıldığından, anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işlemin mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Can- Gül Akaryakıt İnş. Tah.Tur. İth. İhr San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ( Van Vergi Dairesine kayıtlı) idarece değerlendirme dışı bırakılma gerekçesi yönünden yapılan değerlendirme ;
Anılan istekli tarafından herhangi bir mutfakla protokol yapıldığına ilişkin belge sunulmadığı ancak yukarıya aktarılan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, ihaleye katılabilmek için gereken yeterlik belgelerinin idari şartnamede düzenlenmesi gerektiği, başvuruya konu ihaleye esas İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı maddesinin, Teknik Şartname’nin V-A "Firmanın Yükümlülükleri" başlıklı bölümünün "Pişirme" başlıklı maddesinde düzenlenen firmanın kendi mutfağı veya ihale esnasında protokol yaparak idareye sunacağı yemek fabrikasına yönelik bir düzenleme içermediği görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 27’nci maddesine göre, yeterlik kriterlerinin idari şartnamede düzenlenmesi gerektiği, teknik şartnamede ancak sözleşmenin yürütülmesi aşamasında işin yerine getirilmesi için gerekli olduğu öngörülen yükümlülüklere yönelik düzenlemeler yapılabileceği, idare tarafından bahse konu böyle bir belge isteniliyor ise, söz konusu belge ile ilgili düzenlemelerin idari şartnamenin ihaleye katılımda yeterlik belgelerini düzenleyen ilgili maddelerinde yapılmasının kamu ihale mevzuatının bir gereği olduğu göz önüne alındığında, Teknik Şartname’nin V-A maddesinde düzenlenen protokol belgesinin yeterlik belgesi mahiyetinde olmaması nedeniyle teklif ekinde sunulmasına gerek olmadığı, belgenin sunulmadığı gerekçesiyle herhangi bir isteklinin teklifinin de değerlendirme dışı bırakılamayacağı sonucuna varılmış olup, söz konusu belge ile ilgili kriterlerin Teknik Şartname’de düzenlenmesi nedeniyle, bu belgelerin sözleşme aşamasında değerlendirilebileceği sonucuna ulaşıldığından, anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işlemin mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Vurallar Tem. Tekstil Gıda ve Day. Tük. San. Tic. Ltd. Şti.nin ve Can- Gül Akaryakıt İnş. Tah.Tur. İth. İhr San. ve Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin değerlendirmeye alınması, Birikim Tem. İnş. Kırtasiye Gıda Turz. Yem. Med. San. Tic. Ltd. Şti.nin ve Günay Yemek Hiz. Gıda Tem. İnş. Hay. Kuyumculuk San. Dış Tic. Ltd. Şti.den teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler belirtilmek suretiyle aşırı düşük teklif açıklaması istenmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde özetle “İhalenin aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan sonuçlandırılmasının mevzuata aykırı olduğu,” şeklinde dile getirdiği ikinci iddiası kapsamında Kurulca, Vurallar Tem. Tekstil Gıda ve Day. Tük. San. Tic. Ltd. Şti.nin ve Can- Gül Akaryakıt İnş. Tah.Tur. İth. İhr San. ve Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin değerlendirmeye alınması, Birikim Tem. İnş. Kırtasiye Gıda Turz. Yem. Med. San. Tic. Ltd. Şti.nin ve Günay Yemek Hiz. Gıda Tem. İnş. Hay. Kuyumculuk San. Dış Tic. Ltd. Şti.den teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler belirtilmek suretiyle aşırı düşük teklif açıklaması istenmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi hususlarına yönelik “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiş olup, başvuru sahibinin birinci iddiası Kurul çoğunluğunca yerinde bulunmamıştır.
Başvuru sahibinin ikinci iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
Muş Alparslan Üniversitesi Sağlık Kültür ve Spor Dairesi Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen “2013 Yılı Malzeme Dahil Servise Hazır Yemek Hizmeti Alımı” ihalesine ilişkin yaklaşık maliyetin, 245.000 adet 4 çeşit yemek için kabul edilen 5,37 TL birim fiyat üzerinden toplam 1.315.650,00 TL olarak hesaplandığı,
Bahse konu ihalede (25) adet ihale dokümanı satın alındığı, 30.11.2012 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye 10 istekli tarafından teklif verildiği,
İdarenin teklif değerlendirmesine göre, iki isteklinin teklifinin “Teknik Şartnamede belirtilen mutfak kriterini sağlamadığı” gerekçesiyle, bir isteklinin teklifinin “Geçici Teminat Mektubunun uygun olmadığı ve Teknik şartnamede belirtilen mutfak kriterini sağlamadığı” gerekçesiyle, bir isteklinin teklifinin “Teklif Mektubunda aritmetik hata ve Teknik şartnamede belirtilen mutfak kriterini sağlamadığı” gerekçesiyle ve bir isteklinin teklifinin de “Kalite belgesi ve Teknik şartnamede belirtilen mutfak kriterini sağlamadığı” gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, kalan beş teklifin de geçerli teklif olarak kabul edildiği, bu teklif bedellerinin;
İsteklinin Adı                                                                                                           Teklif Bedeli (TL)
Birikim Tem. İnş. Kırtasiye Gıda Turz. Yem. Med. San. Tic. Ltd. Şti.                   769.300,00
Günay Yemek Hiz. Gıda Tem. İnş. Hay. Kuy. San. Dış Tic. Ltd. Şti.                    1.029.000,00
Muş Yaprak Pastaneleri Gıda İnş. Otom. ve Tur. San. Tic. Ltd. Şti.                      1.310.750,00
Barik Gıda İnşaat Temizlik Güv. Hazır Yemek Dağıtım Tic. Ltd. Şti.                   1.323.000,00
Mayped Yapı Den. İnş. Teks.Med. Tem. Gıda Mob.San. Tic. Ltd. Şti.                  1.470.000,00
Şeklinde verildiği, idarece, “Birikim Tem. İnş. Kırtasiye Gıda Turz. Yem. Med. San. Tic. Ltd. Şti. firmasının vermiş olduğu 769.300,00 TL tutarındaki teklif kamu ve üniversite yararı göz önünde bulundurularak aşırı düşük teklif sorgulamasına gerek duyulmamıştır.” Gerekçesine dayanılarak geçerli teklifler üzerinde 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca aşırı düşük sorgulaması yapılmadan en düşük fiyat esasına göre ihalenin sonuçlandırıldığı,
Anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde; “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.” hükmü yer almaktadır.
Bahse konu madde hükmünden, ihale komisyonunun, yaptığı değerlendirme neticesinde geçerli olduğunu tespit ettiği tekliflerden, ihalede verilen diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olan isteklileri tespit edeceği ve tespit edilen bu teklifleri reddetmeden önce yine madde metninde belirtilen usul doğrultusunda sorgulamaya tabi tutacağı anlaşılmaktadır.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük teklif sorgulamasının Kamu İhale Genel Tebliğinin “teklif fiyata dahil masraflar” ve “aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesini” düzenleyen maddeleri ile idari şartnamenin “teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı maddesindeki düzenlemelerin esas alınarak yapılması gerekmektedir. Bu ihalelerde, aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda belgelere dayalı yazılı açıklama yapmayan veya ihale komisyonunca açıklamaları yetersiz bulunan isteklilerin teklifleri ile teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetini karşılamayan teklifler gerekçesi belirtilmek suretiyle reddedilecektir. Ancak, şikayet başvurusuna konu hizmetin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alım ihalesi olmaması nedeniyle aşırı düşük değer tespitine yönelik bir modül bulunmamakta olup, ihale konusu hizmetin maliyet unsurlarının, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında olduğu gibi önceden belirlenen nitelikte olmadığı görülmektedir. Bu durumda, ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olarak hizmetin ifası için her isteklinin basiretli tacir olma yükümlülüğü gereğince kendi organizasyon yapısı, kullanacağı makine ekipmanın özellikleri, malzeme teminindeki kendine özgü koşulları vb. unsurları dikkate alarak teklif fiyatını belirlemesi gerekmektedir.
Ayrıca, malzeme dahil yemek alım hizmetlerinde yemek bileşenlerini oluşturan girdilerin önemli bir kısmı yerel, mevsimsel ve iklim özelliklerine göre farklılıklar göstermekte, bir çok girdi müstahsilden doğrudan temin edilebilmektedir. Özellikle sebze meyve gibi girdilerin piyasa koşulları sebebiyle muhasebeleştirilmesinde karşılaşılan güçlüklerin aşırı düşük teklif sorgulamasında ispat için aranılan belgelere yansıtılmasında isteklilerin önünde önemli bir engel teşkil edeceği düşünülmektedir. Kamu İhale Kurumu tarafından personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımları için aşırı düşük sınır değerin tespiti ve sorgulanması konusunda bir kriter belirlenmediği hususu göz önüne alındığında, şikayete konu ihalede, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılmasından sorumlu olan idarenin, aşırı düşük teklif açıklaması istemeden ihalenin sonuçlandırılması yönünde tesis etmiş olduğu işlemlerde mevzuata aykırılık bulunmadığı düşünülmektedir.
İhale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı işi olmadığı, yaklaşık maliyetin büyük çoğunlukla yemek giderinden oluştuğu ihalede verilen teklif bedellerinin ikisi hariç olmak üzere diğerleri yaklaşık maliyetin altında olmakla birlikte yaklaşık maliyete ve birbirlerine göre yakın olduğu ve en düşük teklifin bile diğer tekliflere göre aşırı düşük olarak değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından, idarece, yemek kalemlerinde aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan ihalenin karara bağlanması yönünde gerçekleştirilen idari işlemlerin mevzuata uygun olduğu değerlendirilmiştir.
Diğer yandan, başvuru sahibinin birinci iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
4734 sayılı Kanunun 27 inci maddesinde;
“İhale dokümanında; isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgiler bulunur. Ön yeterlik dokümanında ise adaylarda aranılan şartlara, ön yeterlik kriterlerine ve gerekli diğer belge ve bilgilere yer verilir.
İdari şartnamede ihale konusuna göre asgari aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur:
…
e) İsteklilerde aranılan şartlar, belgeler ve yeterlik kriterleri” hükmü,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” başlıklı 28’inci maddesinde;
“(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin saptanması amacıyla öngörülecek değerlendirme kriterleri ve istenecek belgeler, rekabeti engelleyecek şekilde belirlenemez.
(2) Yeterlik değerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranılacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilanı ile idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde ya da davet yazısında belirtilmesi zorunludur.” hükmü,
Aynı Yönetmeliğin “Sözleşmenin yürütülmesi aşamasındaki mesleki ve teknik yükümlülüklere yönelik düzenlemeler” başlıklı 30 uncu maddesinde;
“(1) Ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede yeterlik kriteri olarak belirlenmeyen, ancak sözleşmenin yürütülmesi aşamasında işin yerine getirilmesi için gerekli olduğu öngörülen mesleki ve teknik yükümlülüklere yönelik düzenlemeler teknik şartnamede yer alır. Bu düzenlemelerde, işin niteliği ile bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümleri esas alınır. Bu yükümlülüklere ilişkin olarak yüklenici tarafından hangi belgelerin idareye sunulması gerektiğinin teknik şartnamede açıkça düzenlenmesi zorunludur.
(2) Bu Yönetmeliğin ilgili maddeleri uyarınca idarelerce belirlenmesi zorunlu olan mesleki ve teknik yeterlik kriterlerine ve bu kapsamda istenecek belgelere teknik şartnamede yer verilemez.” hükmü,
Yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde,
“2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: 2013 Yılı Malzeme Dahil Servise Hazır Yemek Hizmeti Alımı İşi”düzenlemesi ile,
Teknik Şartnamenin, “Hizmetin konusu” başlıklı maddesinde;
“a) İlgili iş Muş Alparslan Üniversitesine bağlı birimlerde öğrenci ve personele verilecek olan öğle ve akşam yemeğinin yönetimce onaylanan yemek listesine göre Muş il merkezi sınırları içerisinde bulunan, firmanın kendi mutfağında hazırlanması, pişirilmesi, yemekhanelere taşınması, servis edilmesi ve servis sonrası temizlik hizmetlerini kapsamaktadır.
b) Dağıtım Yerleri: Muş Alparslan Üniversitesi Rektörlüğü, Fen Edebiyat Fakültesi, Eğitim Fakültesi, İlahiyat Fakültesi, Meslek Yüksek Okulu, Malazgirt Meslek Yüksekokulu, Kampüs yerleşkesi ile kurulacak yeni birimlerde dağıtım yapılacaktır;” düzenlemesi ve,
Anılan Teknik Şartnamenin “Firmanın yükümlülükleri” başlıklı maddesinde; “Birinci derecede sorumlu firma yetkilisi idare ile diyalog halinde bulunarak uygun beslenmestandartları ve özellikleri ile yemek hizmetinde idarenin uyguladığı yiyecek ve sağlık politikasını doğru yorumlamak, bütün personel ve öğrencilerin optimum beslenme standartlarının devam etmesini sağlamaktan sorumludur.
A- PİŞİRME
Yemeklerin pişirilmesi idarenin onayladığı yemek listesine göre Firmanın kendi mutfağı veya ihale esnasında protokol yaparak idareye sunacağı yemek fabrikasında gerçekleştirilecek ve yemek hizmeti taşıma usulü ile firma tarafından gerçekleştirilecektir. Taşıma işi gerçekleştirilirken yemeklerin sıcak kalması için gerekli tedbirler firma tarafından alınacaktır.
Pişirme işi en son teknolojiye uygun usullerle yapılacak. Yemek hizmeti aksatılmadan verilecektir.
Sıcak yemeklerin idarenin istediği zaman ve sürede üretilebilmesi için ihtiyaç duyulan ekipmanın temininden müteahhit firma sorumlu olacaktır. Artan yemekler hiçbir şekilde ertesi gün servise sunulmayacaktır. ...” düzenlemesi,
Yer almaktadır.
Diğer yandan, Teknik Şartname’nin V-A maddesi uyarınca, Firmanın kendi mutfağı veya ihale esnasında protokol yaparak idareye sunacağı” şeklinde düzenleme yapıldığı görülmüş olmakla birlikte,Teknik Şartnamenin ilgili düzenlemesi ile istenilen “protokol belgesinin”, yeterlik belgelerinin yer aldığı idari şartnamenin 7. maddesinde teklifle birlikte sunulacağına ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmadığı tespit edilmiştir.
25 adet ihale dokümanı satın alındığı, 30.11.2012 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye 10 istekli tarafından teklif verildiği, idarece tekliflerin denetimi yönünde gerçekleştirilen işlemlere göre; İdarenin teklif değerlendirmesine göre, iki isteklinin teklifinin “Teknik Şartnamede belirtilen mutfak kriterini sağlamadığı” gerekçesiyle, bir isteklinin teklifinin “Geçici Teminat Mektubunun uygun olmadığı ve Teknik şartnamede belirtilen mutfak kriterini sağlamadığı” gerekçesiyle, bir isteklinin teklifinin “Teklif Mektubunda aritmetik hata ve Teknik şartnamede belirtilen mutfak kriterini sağlamadığı” gerekçesiyle ve bir isteklinin teklifinin de “Kalite belgesi ve Teknik şartnamede belirtilen mutfak kriterini sağlamadığı” gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, kalan beş teklifin de geçerli teklif olarak kabul edildiği, idarece, “Birikim Tem. İnş. Kırtasiye Gıda Turz. Yem. Med. San. Tic. Ltd. Şti. firmasının vermiş olduğu 769.300,00 TL tutarındaki teklif kamu ve üniversite yararı göz önünde bulundurularak aşırı düşük teklif sorgulamasına gerek duyulmamıştır.” gerekçesine dayanılarak geçerli teklifler üzerinde 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca aşırı düşük sorgulaması yapılmadan en düşük fiyat esasına göre ihalenin sonuçlandırıldığı,
Anlaşılmıştır.
Başvuru sahibinin, ihale dokümanını 20.11.2012 tarihinde satın aldığı ve başvuruya konu husus ile ilgili olarak, kesinleşen ihale kararının tebliğini müteakip, 24.12.2012 tarihinde idareye yapılan şikâyet başvurusunun sonucunda, idarece 31.12.2012 tarihli kararla başvurunun reddedilmesi üzerine, Kuruma 11.01.2013 tarihinde itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu dikkate alındığında, başvuru sahibinin birinci iddiasına yönelik şikâyetin ihale dokümanına ilişkin olduğu ve ihale dokümanında yer alan mevcut düzenlemeye ilişkin ihale öncesinde şikâyet başvurusunda bulunulmadığı anlaşılmaktadır.
Dolayısıyla, ihale dokümanına başvuru yolunun tükenmiş olması sebebiyle dokümanda birbiri ile çelişen düzenlemelerin var olduğuna ilişkin başvuru konusu kapsamında, ihale dokümanında yer alan söz konusu düzenlemelerin açıkça Kanuna aykırı olup olmadığı ve bu düzenlemeler ile ihale işlemlerinin sonuçlandırılıp sonuçlandırılamayacağı irdelenmelidir.
Bu çerçevede, idari şartnamenin 7 nci maddesinde sayılmayan bazı belgelerin, ihale konusu teknik şartnamesinin V-A maddesinde bir yeterlik kriteri niteliğinde ifade edildiği ve teknik şartnamenin anılan bendinde, bu belgenin teklif ile birlikte sunulması gerektiğinin açık bir şekilde ifade edildiği anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kanunun genel gerekçeleri arasında; “Saydamlık ilkesinin gereği olarak, ihalelerin isteklilerin yanı sıra hazır bulunan herkes önünde açık olarak yapılması… öngörülmüştür.” denilmiş, anılan Kanunun 36. maddesinin yasama gerekçesinde; “Şeffaflığı sağlamak üzere, ihale saatinde isteklilerin tekliflerini içere zarfların hazır bulunanlar önünde açılarak, içindeki belgelerin tam olarak verilip verilmediği ile teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olup olmadığını kontrol edilmesi düzenlenmiştir. Daha sonra yapılacak değerlendirmeler sırasında herhangi bir itiraz ile karşılaşılmaması için, isteklilerin teklif fiyatlarını açıklanması ve bütün bu işlemlerin tutanakla belgelenmesi öngörülmüştür…” şeklinde belirtilmiştir.
İnceleme konusu ihalede; teknik şartnamede, yukarıda belirtildiği üzere teklif ile birlikte bazı bilgi ve belgelerin verilmesi yönünde düzenlemeye yer verilerek, isteklilerin ihaleye katılım aşamasında Teknik Şartnamede belirtilen bilgi ve belgeleri, teklifle birlikte ihale dosyasında sunmalarının istenildiği anlaşılmaktadır.
4734 sayılı Yasaya göre gerçekleştirilen ihalelerde, tekliflerin değerlendirilmesi ihale dokümanında yer alan düzenlemeler çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. İdari şartname ve teknik şartname ihale dokümanı kapsamında yer alan belgelerden olup, işe ait idari şartnamenin 5.1 maddesinde de, idari şartname ve teknik şartnamenin ihale dokümanını oluşturan belgelerden olduğu belirtilmiştir.
4734 sayılı Yasanın 10 uncu maddesi uyarınca, yeterlik belgesi olarak istenebilecek belgelerin Teknik Şartnamede yer alması ve teklif ekinde sunulmasının istenilmesi halinde, yeterlik koşulu olduğu ve sunmayanların değerlendirme dışı bırakılacağı açıktır.
İdarece, teknik şartnamede istenilen bilgi ve belgelerin, ihale konusu hizmet işinin ifasında, hizmette kullanılacak araçların teknik şartnamede belirtilen özelliklere uygun olup olmadığının denetlenmesine yönelik bir yeterlik kriteri olduğu, bu sebeple ihale komisyonunca değerlendirme yapılırken, kesinleşmiş olan ihale dokümanı çerçevesinde, isteklilerin kesinleşen ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun teklif verip vermediğinin, yeterliği sağlayıp sağlamadığının belirlenmesi gerekmektedir. Aksi halde, yeterliği alamamış bir isteklinin sözleşme sonrasında bazı bilgi ve belgeleri sunacağı varsayımından hareketle yeterli bulunarak, üzerine ihale yapılması durumunda, 4734 sayılı Kanun, ilgili mevzuat ve idarece düzenlenen ihale dokümanı hükümlerine aykırı işlem tesis edilmiş olacaktır.
Bu çerçevede, isteklilerce sunulan tekliflere ilişkin değerlendirmenin ihale dokümanında yer alan düzenlemeler çerçevesinde yapılması gerektiği ve isteklilerin tekliflerinin teknik şartnameyi karşılayıp karşılamadığına yönelik değerlendirmenin de, ihaleye katılımda protokol belgesi üzerinden yapılması gerekmekte yönündeki düşünce ile hareket edilerek, ihale üzerinde bırakılan istekli Birikim Tem. İnş. Kırtasiye Gıda Turz. Yem. Med. San. Tic. Ltd. Şti.’nin (BİNGÖL) bu kapsamda sunduğu belgeler incelendiğinde;
Şark Hazır Yemek Turizm İnş. Gıda ve Tem. San. Tic. Ltd. Şti./MUŞ ile yapılan 30.11.2012 tarihli Mutfak Kullanma Protokolü sunduğu görülmüştür. Sunulan protokolün “ … mutfağımızı kullanmak isteyen Birikim Tem. İnş. Kırtasiye Gıda Turz. Yem. Med. San. Tic. Ltd. Şti. ile 31.12.2014 tarihine kadar bütün yemek hazırlama, pişirme dağıtım hizmetlerini mutfağımızda yapabilir. Taraflar bu konu üzerinde anlaşmış bulunmaktadır.” şeklinde olduğu görülmüştür.
Yukarıda yer verilen düzenleme uyarınca hizmetin ifa edileceği yer olan Muş İl merkezi sınırları içerisinde bulunan, firmanın kendi mutfağında hazırlanması, pişirilmesi, yemekhanelere taşınması, servis edilmesi ve servis sonrası temizlik hizmetlerini kapsadığı, ve yemekleri kendi mutfağı veya ihale esnasında protokol yaparak idareye sunacağı yemek fabrikasında gerçekleştirileceği ve yemek hizmeti taşıma usulü ile firma tarafından yerine getirileceği anlaşılmaktadır.
İhale üzerinde bırakılan istekli Birikim Tem. İnş. Kırtasiye Gıda Turz. Yem. Med. San. Tic. Ltd. Şti.’nin Bingöl İlinde faaliyet gösterdiği anlaşılmış olup, sunduğu protokolden, yemek fabrikası veya lokanta ile protokol yapılacağı bilgisinin yer almadığı anlaşıldığından, sunulan protokolün teknik şartnamenin ilgili düzenlemesini karşılamadığı değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle; incelemeye konu ihalede, başvuru sahibinin birinci iddiasına yönelik olarak, ihale dokümanın mevcut haliyle kesinleştiği ve ihale dokümanında yer alan bu düzenlemeye ilişkin herhangi bir şikâyet başvurusunda bulunulmadığı anlaşıldığından, teknik şartnamede yapılan mevcut düzenleme çerçevesinde tekliflerin değerlendirilmesi gerektiği ve ihale üzerinde bırakılan isteklinin teknik şartnamenin V-A maddesini karşılayamadığı anlaşıldığından, ihalenin bu istekli üzerinde bırakılmasının mevzuata uygun olmadığı hususlarında “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği, diğer yandan; başvuru sahibinin ikinci iddiası kapsamında, yemek alımı kalemlerinde aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan ihalenin sonuçlandırılmasına yönelik idarece gerçekleştirilen idari işlemlerin yerinde olduğuna ilişkin “itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncem ile, birinci ve ikinci iddia kapsamında Kurul çoğunluğunca verilen karara katılmıyorum.
KISMEN KARŞI OY
İncelemeye konu ihalede;
1.Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak;
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde; “İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından "Teknik Şartnamenin" "Firmanın Yükümlülükleri" başlıklı bölümünün "Pişirme" başlıklı " Yemeklerin pişirilmesi idarenin onayladığı yemek listesine göre firmanın kendi mutfağı veya ihale esnasında protokol yaparak idareye sunacağı yemek fabrikasında gerçekleştirilecek ve yemek hizmeti taşıma usulü ile firma tarafından gerçekleştirilecektir." maddesinde yer alan şartı sağlayamadığı, Muş İli merkezinde faaliyet gösteren lokantayı mutfak olarak gösterdiği, oysa teknik şartnamede yemek fabrikası ile protokol yapılmasının istendiği,” şeklinde dile getirdiği birinci iddiası hakkında Kurul çoğunluğunca “başvuru sahibinin iddiasının yerinde görülmediğine” karar verilmiştir.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde,
“2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: 2013 Yılı Malzeme Dahil Servise Hazır Yemek Hizmeti Alımı İşi” düzenlemesi,
Teknik Şartname’nin “Hizmetin konusu” başlıklı maddesinde “a) İlgili iş Muş Alparslan Üniversitesine bağlı birimlerde öğrenci ve personele verilecek olan öğle ve akşam yemeğinin yönetimce onaylanan yemek listesine göre Muş il merkezi sınırları içerisinde bulunan, firmanın kendi mutfağında hazırlanması, pişirilmesi, yemekhanelere taşınması, servis edilmesi ve servis sonrası temizlik hizmetlerini kapsamaktadır.
b) Dağıtım Yerleri: Muş Alparslan Üniversitesi Rektörlüğü, Fen Edebiyat Fakültesi, Eğitim Fakültesi, İlahiyat Fakültesi, Meslek Yüksek Okulu, Malazgirt Meslek Yüksekokulu, Kampüs yerleşkesi ile kurulacak yeni birimlerde dağıtım yapılacaktır;”düzenlemesi,
Teknik Şartname’nin “Firmanın yükümlülükleri” başlıklı maddesinde “Birinci derecede sorumlu firma yetkilisi idare ile diyalog halinde bulunarak uygun beslenme standartları ve özellikleri ile yemek hizmetinde idarenin uyguladığı yiyecek ve sağlık politikasını doğru yorumlamak, bütün personel ve öğrencilerin optimum beslenme standartlarının devam etmesini sağlamaktan sorumludur.
A- PİŞİRME
Yemeklerin pişirilmesi idarenin onayladığı yemek listesine göre Firmanın kendi mutfağı veya ihale esnasında protokol yaparak idareye sunacağı yemek fabrikasında gerçekleştirilecek ve yemek hizmeti taşıma usulü ile firma tarafından gerçekleştirilecektir. Taşıma işi gerçekleştirilirken yemeklerin sıcak kalması için gerekli tedbirler firma tarafından alınacaktır.
Pişirme işi en son teknolojiye uygun usullerle yapılacak. Yemek hizmeti aksatılmadan verilecektir.
Sıcak yemeklerin idarenin istediği zaman ve sürede üretilebilmesi için ihtiyaç duyulan ekipmanın temininden müteahhit firma sorumlu olacaktır. Artan yemekler hiçbir şekilde ertesi gün servise sunulmayacaktır...” düzenlemesi yer almaktadır.
4734 sayılı Kanunun 27. Maddesinde “İhale dokümanında; isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgiler bulunur. Ön yeterlik dokümanında ise adaylarda aranılan şartlara, ön yeterlik kriterlerine ve gerekli diğer belge ve bilgilere yer verilir.
İdari şartnamede ihale konusuna göre asgari aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur:
…
e) İsteklilerde aranılan şartlar, belgeler ve yeterlik kriterleri” hükmü,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” başlıklı 28’inci maddesinde “(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin saptanması amacıyla öngörülecek değerlendirme kriterleri ve istenecek belgeler, rekabeti engelleyecek şekilde belirlenemez.
(2) Yeterlik değerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranılacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilanı ile idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde ya da davet yazısında belirtilmesi zorunludur.”hükmü,
Aynı Yönetmeliğin “Sözleşmenin yürütülmesi aşamasındaki mesleki ve teknik yükümlülüklere yönelik düzenlemeler” başlıklı 30’uncu maddesinde “(1) Ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede yeterlik kriteri olarak belirlenmeyen, ancak sözleşmenin yürütülmesi aşamasında işin yerine getirilmesi için gerekli olduğu öngörülen mesleki ve teknik yükümlülüklere yönelik düzenlemeler teknik şartnamede yer alır. Bu düzenlemelerde, işin niteliği ile bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümleri esas alınır. Bu yükümlülüklere ilişkin olarak yüklenici tarafından hangi belgelerin idareye sunulması gerektiğinin teknik şartnamede açıkça düzenlenmesi zorunludur.
(2) Bu Yönetmeliğin ilgili maddeleri uyarınca idarelerce belirlenmesi zorunlu olan mesleki ve teknik yeterlik kriterlerine ve bu kapsamda istenecek belgelere teknik şartnamede yer verilemez.”hükmü,
Yer almaktadır.
Başvuru konusu ihalenin, “Malzeme Dahil Servise Hazır Yemek Hizmeti Alımı İşi” olduğu, Teknik şartnamede yer alan düzenlemelerden, yemeğin hizmetin ifa edileceği yer olan Muş İl merkezi sınırları içerisinde bulunan ve firmanın kendi mutfağında veya protokol yaparak idareye sunacağı yemek fabrikasında hazırlanıp, pişirileceği, yemekhanelere taşınıp servis edileceği ve servis sonrası temizlik hizmetlerinin verileceği, protokol yapılması halinde protokolün teklif ekinde sunulacağı ve yemek hizmetinin taşıma usulü ile firma tarafından yerine getirileceği anlaşılmaktadır.
İhale üzerinde bırakılan istekli Birikim Tem. İnş. Kırtasiye Gıda Turz. Yem. Med. San. Tic. Ltd. Şti.’nin Bingöl İlinde faaliyet gösterdiği anlaşılmıştır. Başvuru sahibinin, ihale dokümanını 20.11.2012 tarihinde satın aldığı ve başvuruya konu husus ile ilgili olarak, kesinleşen ihale kararının tebliğini müteakip, 19.12.2012 tarihinde idareye yapılan şikâyet başvurusunun sonucunda, idarece 31.12.2012 tarihli kararla başvurunun reddedilmesi üzerine, Kuruma 11.01.2013 tarihinde itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu dikkate alındığında, başvuru sahibinin birinci iddiasının ihale dokümanına ilişkin olmadığı, aksine ihale dokümanında yer alan mevcut düzenleme çerçevesinde, ihalenin sonuçlandırılması gerektiğine ilişkin, itirazen şikâyet başvurusunda bulunulduğu anlaşılmaktadır.
4734 sayılı Kanunun genel gerekçeleri arasında; “Saydamlık ilkesinin gereği olarak, ihalelerin isteklilerin yanı sıra hazır bulunan herkes önünde açık olarak yapılması… öngörülmüştür.” denilmiş, anılan Kanunun 36. maddesinin yasama gerekçesinde; “Şeffaflığı sağlamak üzere, ihale saatinde isteklilerin tekliflerini içere zarfların hazır bulunanlar önünde açılarak, içindeki belgelerin tam olarak verilip verilmediği ile teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olup olmadığını kontrol edilmesi düzenlenmiştir. Daha sonra yapılacak değerlendirmeler sırasında herhangi bir itiraz ile karşılaşılmaması için, isteklilerin teklif fiyatlarını açıklanması ve bütün bu işlemlerin tutanakla belgelenmesi öngörülmüştür…” şeklinde belirtilmiştir.
4734 sayılı Yasaya göre gerçekleştirilen ihalelerde, tekliflerin değerlendirilmesi ihale dokümanında yer alan düzenlemeler çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. İdari şartname ve teknik şartname ihale dokümanı kapsamında yer alan belgelerden olup, işe ait idari şartnamenin 5.1 maddesinde de, idari şartname ve teknik şartnamenin ihale dokümanını oluşturan belgelerden olduğu belirtilmiştir.
4734 sayılı Yasanın 10 uncu maddesi uyarınca, yeterlik belgesi olarak istenebilecek belgelerin Teknik Şartnamede yer alması ve teklif ekinde sunulmasının istenilmesi halinde, yeterlik koşulu olduğu ve sunmayanların değerlendirme dışı bırakılacağı açıktır.
İhale üzerinde bırakılan istekli Birikim Tem. İnş. Kırtasiye Gıda Turz. Yem. Med. San. Tic. Ltd. Şti.’nin ( BİNGÖL) sunmuş olduğu belgeler incelendiğinde; Teknik Şartname’de yer verilen yeterlik kriterini karşılamak üzere Şark Hazır Yemek Turizm İnş. Gıda ve Tem. San. Tic. Ltd. Şti./MUŞ ile yapılan 30.11.2012 tarihli Mutfak Kullanma Protokolünü sunduğu görülmüştür. Sunulan protokolün “ … mutfağımızı kullanmak isteyen Birikim Tem. İnş. Kırtasiye Gıda Turz. Yem. Med. San. Tic. Ltd. Şti. ile 31.12.2014 tarihine kadar bütün yemek hazırlama, pişirme dağıtım hizmetlerini mutfağımızda yapabilir. Taraflar bu konu üzerinde anlaşmış bulunmaktadır.” şeklinde olduğu görülmüştür.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin sunmuş olduğu belge teknik şartnamede istenilen yeterlik kriterini karşıladığı değerlendirildiğinden ihalenin üzerinde bırakılmasında ihale mevzuatına aykırılık bulunmamıştır.
Bununla birlikte eşit muamele ilkesi yönünden yapılan inceleme sonucunda; Vurallar Tem. Tekstil Gıda ve Day. Tük. San. Tic. Ltd. Şti.nin merkezinin İstanbul olduğu, Diyarbakır’da şubesinin olduğu, ancak ihaleye katılım aşamasında herhangi bir mutfakla protokol yaptığına ilişkin belge sunmadığı, aynı şekilde Can- Gül Akaryakıt İnş. Tah.Tur. İth. İhr San. ve Tic. Ltd. Şti.nin Van Vergi Dairesine kayıtlı olduğu, herhangi bir mutfakla protokol yaptığına ilişkin belge sunmadığı, belge sunmadıkları gerekçesiyle de her iki isteklinin tekliflerinin ihale komisyonunca değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmıştır.
Yukarıda da açıklandığı üzere, ihale dokümanı mevcut haliyle kesinleştiğinden ve ihale dokümanında yer alan bu düzenlemeye ilişkin herhangi bir şikâyet başvurusunda bulunulmadığından, teknik şartnamede yapılan mevcut düzenleme çerçevesinde tekliflerinin ihale komisyonunca Vurallar Tem. Tekstil Gıda ve Day. Tük. San. Tic. Ltd. Şti. ile Can- Gül Akaryakıt İnş. Tah.Tur. İth. İhr San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasında ihale mevzuatına aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Ayrıca idarece bu konuda yapılan diğer işlemlerde mevzuata aykırılık bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle; incelemeye konu ihalede, başvuru sahibinin birinci iddiasına yönelik olarak, ihale dokümanın mevcut haliyle kesinleştiği ve ihale dokümanında yer alan bu düzenlemeye ilişkin herhangi bir şikâyet başvurusunda bulunulmadığı anlaşıldığından, teknik şartnamede yapılan mevcut düzenleme çerçevesinde tekliflerin değerlendirilmesi gerektiği ve Vurallar Tem. Tekstil Gıda ve Day. Tük. San. Tic. Ltd. Şti. ile Can- Gül Akaryakıt İnş. Tah.Tur. İth. İhr San. ve Tic. Ltd. Şti.nin hizmetin verileceği Muş İli dışında faaliyet göstermekle birlikte Teknik Şartname’de yer alan düzenleme gereği herhangi bir mutfakla protokol yaptığına ilişkin belge sunmadıklarından ihale komisyonunca tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasında ihale mevzuatına aykırılık bulunmadığı yönündeki düşüncemizle Kurul çoğunluğunca Vurallar Tem. Tekstil Gıda ve Day. Tük. San. Tic. Ltd. Şti. ile Can- Gül Akaryakıt İnş. Tah.Tur. İth. İhr San. ve Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin değerlendirmeye alınması yönünde verilen “düzeltici işlem belirlenmesine” niteliğindeki karar gerekçesine katılmıyoruz. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy