(4734 S. K. m. 37, 38, 54, 65) (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 9, 59)
Toplantı No: 2013/006
Gündem No: 27
Karar Tarihi: 17.01.2013
Karar No: 2013/UH.I-318
Şikayetçi: Aysis Atık Yönetim Sistemleri Sosyal Hizmetler Temizlik Organizasyon Nakliyat Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketi, CAMİ MAH. CUMHURİYET CAD. NO: 145 İSTANBUL
İhaleyi Yapan Daire: Hatay Çevre Koruma Birliği, Cumhuriyet Mahallesi Cumhuriyet Caddesi 3 HATAY
Başvuru Tarih ve Sayısı: 26.12.2012 / 43132
Başvuruya Konu İhale: 2012/146378 İhale Kayıt Numaralı "Katı Atık Düzenli Depolama Tesisinin İşletimi Ve Çöp Sızıntı Suyunun Nakli" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Hatay Çevre Koruma Birliği tarafından 12.11.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Katı Atık Düzenli Depolama Tesisinin İşletimi Ve Çöp Sızıntı Suyunun Nakli” ihalesine ilişkin olarak Aysis Atık Yönetim Sistemleri Sosyal Hizmetler Temizlik Organizasyon Nakliyat Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketi’nin 12.12.2012 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 18.12.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 26.12.2012 tarih ve 43132 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 26.12.2012 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2012/5114 sayılı şikayet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikayet dilekçesinde özetle, karsız yaklaşık maliyetin altında teklif veren isteklilerin tekliflerine aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerektiği iddiasına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
İdari Şartname’nin 2’nci maddesinde işin adının “Katı Atık Düzenli Depolama Tesisinin İşletimi ve Çöp Sızıntı Suyunun Nakli” şeklinde ifade edildiği işin süresinin ise 01.01.2013-31.12.2013 tarihleri arasında 12 ay olduğu anlaşılmıştır.
İdarece ihale komisyonu kararı incelendiğinde, şikayete konu ihalenin 12.11.2012 tarihinde yapıldığı, söz konusu ihalede 9 doküman satın alındığı, ihaleye 8 isteklinin katıldığı, bir isteklinin teklifinin ciro tutarı uygun olmadığından değerlendirme dışı bırakıldığı ve ekonomik açıdan en avantajlı birinci teklif sahibi olarak Aksal San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ve ikinci avantajlı teklif sahibi olarak ise Hüseyin Çoban Tic. Ltd. Şti.nin belirlendiği anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kanun’un “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9’uncu maddesinin 3’üncü fıkrasında “Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici karı eklenir. Bu tutar, kar hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır. Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulur.” hükmü,
Aynı Yönetmeliğin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen tekliflerden, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
(2) İhale komisyonu;
a) Verilen hizmet ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır.
(3) Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır.
(4) Aşırı düşük teklif değerlendirmesinde tekliflerin, asgari maliyet yanında sözleşme giderlerini karşılayıp karşılamadığı da dikkate alınır.” hükmü yer almaktadır.
Söz konusu hüküm gereğince; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye Kurum yetkili kılınmıştır. İhale komisyonunca, Kurum tarafından belirlenmiş kriterlere uygun olarak diğer tekliflere veya belirlenen yaklaşık maliyete göre aşırı düşük olan teklifleri tespit zorunluluğu vardır. Yani, bu hususa ilişkin olarak idareye verilmiş herhangi bir takdir yetkisinden bahsetmek mümkün değildir.
Her ne kadar mevzuatta yemek ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin belirlenmesi ve açıklamaların ne şekilde yapılacağına dair Kurum tarafından yapılmış ayrı bir düzenleme bulunmamakta ise de, bu durumu yemek ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin belirlenmesinde ve değerlendirilmesinde idareye takdir yetkisi verildiği şeklinde yorumlamak mümkün değildir.
Kurum tarafından Mal Alımı İhalelerine yönelik olarak gerek Yönetmelikte gerekse Kamu İhale Genel Tebliği’nde herhangi bir düzenleme yapılmaması bu ihalelerin yapısından kaynaklanmaktadır. Teklif edilen fiyatla teknik şartnameye uygun mal tesliminin yapılıp yapılamayacağının tespitine ilişkin olarak Kurum tarafından bir düzenleme yapılmamış olup, Kurul kararlarında da muayene ve kabul komisyonuna atıfta bulunularak bu hususta yetki ve sorumluluğun idarede olduğu vurgulanmaktadır.
Hizmet alımı ihaleleri ile yapım ihalelerinde ise böyle bir durum söz konusu olmayıp gerek Yönetmeliklerde, gerekse Tebliğde Kurum tarafından aşırı düşük tekliflerin belirlenmesi ve sorgulama kriterlerine ilişkin olarak düzenlemeler yapılmıştır. Söz konusu ihalelere ilişkin olarak yapılan düzenlemeler veya alınan Kurul kararlarıyla idareye devredilmiş herhangi bir yetki veya takdir yetkisinden söz etmek mümkün değildir.
Kurumun, genel düzenlemelere uymayan veya ayrıca düzenleme yapılmasını gerektiren özel durumlara ilişkin olarak kendisine Kanun tarafından verilmiş olan yetkiyi Kamu İhale Kurulu tarafından verilen kararlar marifetiyle kullandığı hususu ise izahtan varestedir.
İstikrar kazanmış Kurul kararlarına göre ise hizmet alımı ihalelerinde karsız yaklaşık maliyetin altında kalan isteklilerin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması, üstünde kalan isteklilere ise sorgulama yapılmaması esastır.
İhale konusu hizmetin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet türü olmadığı tespit edilmiştir.
İdare tarafından yaklaşık maliyetin 4 iş kalemi için %20 oranında kar eklemek suretiyle 1.613.271,49 TL. olarak belirlendiği, kar hariç yaklaşık maliyetin de 1.344.392,90 TL olduğu anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesi hükmüne göre, yaklaşık maliyete veya diğer tekliflere göre aşırı düşük teklifleri tespit yetki ve sorumluluğu ihale komisyonunda bulunmaktadır.
Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde istikrar kazanmış Kurul kararlarında karsız yaklaşık maliyetin altında teklif sunan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerektiği yönünde tespitler yapıldığı anlaşılmıştır.
Bu itibarla da incelenen ihalede sunulan tekliflerden, 1.344.392,90TL olan karsız yaklaşık maliyetin altında teklif veren isteklilerin tekliflerinin aşırı düşük teklif olarak değerlendirilmek suretiyle sorgulamaya tabi tutulması ve yapılan açıklamaların sonucuna göre hareket edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, sunulan tekliflerden, 1.344.392,90TL olan karsız yaklaşık maliyetin altında teklif veren isteklilerin tekliflerinin aşırı düşük teklif olarak değerlendirilerek, sorgulamaya tabi tutulmaları ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy