(4734 S. K. m. 10, 38, 54, 65) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik m. 5, 8) (Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 38, 39, 54) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ m. 3, 5, 6, 11) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 45)
Toplantı No: 2016/008
Gündem No: 1
Karar Tarihi: 28.01.2016
Karar No: 2016/UY.III-257
Şikayetçi: Durmaz Otomotiv Petrol Ürn. İnş. San. Ve Tic. A.Ş. - Re-Ha İnşaat Madencilik Nak. San. ve Tic. A.Ş.
İhaleyi Yapan Daire: Toplu Konut İdaresi Başkanlığı
Başvuru Tarih ve Sayısı: 15.12.2015 / 97085
Başvuruya Konu İhale: 2015/104503 İhale Kayıt Numaralı "Kütahya İli İnköy İlçesi 2 Etap, 345 Adet Konut, 1 Adet Ticaret Merkezi, 1 Adet Camii İnşaatları İle Altyapı Ve Çevre Düzenlemesi İşi" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
Karar:
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Mahmut GÜRSES
Üyeler: Ali Kemal AKKOÇ, Ahmet ÖZBAKIR, Mehmet Zeki ADLI, Hamdi GÜLEÇ, Dr. Mehmet AKSOY
BAŞVURU SAHİBİ: Durmaz Otomotiv Petrol Ürn. İnş. San. ve Tic. A.Ş. - Re-Ha İnşaat Madencilik Nak. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı
VEKİLİ: Av. Mehmet Dara AZİZOĞLU,
İlkbahar Mah. 611. Sokak No: 7 Çankaya/ANKARA
İHALEYİ YAPAN İDARE: T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı,
İstanbul Hizmet Binası Atakent Mah. 221 Sok. No.5 34307 Küçükçekmece/İSTANBUL
BAŞVURUYA KONU İHALE: 2015/104503 İhale Kayıt Numaralı “Kütahya İli İnköy İlçesi 2 Etap, 345 Adet Konut, 1 Adet Ticaret Merkezi, 1 Adet Camii İnşaatları İle Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME: T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından 28.09.2015 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Kütahya İli İnköy İlçesi 2 Etap, 345 Adet Konut, 1 Adet Ticaret Merkezi, 1 Adet Camii İnşaatları İle Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi” ihalesine ilişkin olarak Durmaz Otomotiv Petrol Ürn. İnş. San. ve Tic. A.Ş. - Re-Ha İnşaat Madencilik Nak. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı’nın 01.12.2015 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 07.12.2015 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 15.12.2015 tarih ve 97085 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.12.2015 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2015/3317 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihaleye ilişkin şikayet başvurularının idarece reddedildiği, itirazen şikayet nedenlerinin;
1) Kamu ihalelerine hakim olan gizlilik ilkesi gereği başka istekliler tarafından sunulan tekliflerin tüm detaylarının taraflarınca bilinmesi mümkün olmadığı için gerçekleştirilen şikayet başvurularının somut bir şikayet başvurusu niteliğinde olduğu, firmalarınca gizlilik ilkesini aşmayacak düzeyde malum olunan hususlar şikayet başvurularında tek tek dile getirilmesine rağmen idarece işin esasına ilişkin hiçbir inceleme yapılmaksızın başvurularının şekil yönünden reddine karar verilmesinin mevzuata aykırı olduğu,
2) İhale uhdesinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında yer verilen fiyatlar ile idarece belirlenen fiyatlar arasında makul oranı aşacak düzeyde fark bulunduğu, şikayete konu ihalenin anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale edildiği, anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilen ihalelerde idarece belirlenen metrajlar ile isteklilerce teklif edilen metrajların birebir aynı olmaması olağan olmakla birlikte, arada oluşacak farkın makul ve tolere edilebilir düzeyde olması gerektiği, ihale uhdesinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında açıklamaya tabi tutulan pek çok imalat kalemi açısından söz konusu isteklinin metrajları ile idarece belirlenen metrajlar arasında %10’u aşan düzeyde farkın bulunduğu, metrajların yaklaşık maliyetteki metrajlara göre düşük alınması suretiyle kendi lehine avantaj sağladığı, metrajlar arasındaki farkın işin yapılabilirliğine etki edecek düzeyde yüksek olduğu, bu bağlamda makul ve kabul edilebilir olmadığı,
3) İhale uhdesinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının idarece istekliye tanınan saat geçirilmek suretiyle verildiği, idarece en geç 21.10.2015 günü saat 12.30’a kadar aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesine rağmen, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasını 21.10.2015 günü saat 12.30’u geçirmek suretiyle verdiği, idarece tanınan saat sınırlaması içinde sunulmayan açıklamanın dikkate alınmaması ve anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
4) İhale üzerinde bırakılan isteklinin ve diğer tüm isteklilerin teklif ekinde yer verdiği vekaletname, imza sirküleri ve imzaların geçerliliğinin teyit edilmediği, isteklilerin ortaklığa ait iş deneyim belgesi sunmaları halinde sunulması gereken ortaklık durum belgesinde yer alan bilgilerin Ticaret Sicilinde yer alan bilgilerle doğru olup olmadığının teyit edilmesi gerektiği, isteklilerin tekliflerinin ve ek olarak sundukları evrakın istekli firmaların gerçek yetkililerince imzalanıp imzalanmadığı, imza sirküsü, vekaletname ve/veya teklifteki imzaların aynı olup olmadığı, tekliflerin ekinde sunulan vekaletnamede yetkili oldukları belirtilen kişilerin yetki sürelerinin dolup dolmadığının, yani vekaletnamenin geçerliliğinin teyit edilmesi gerektiği,
5) İhale üzerinde bırakılan isteklinin sunduğu iş deneyim belgesinin ihale konusu iş veya benzer iş kapsamındaki tanımları karşılamadığı, iş deneyim belgesinin Şartnamedeki iş grupları listesinde yer alan iş gruplarından hangisine dahil olduğunun tespiti belirgin olmamakla birlikte, iş bitirme niteliğini taşımadığı, iş deneyimini gösteren belgelerin hangi nitelikte iş veya işleri kapsadığının açık olması gerektiği,
6) İhale uhdesinde bırakılan isteklinin iş deneyim belgesinin güncel olmamakla birlikte yetersiz olduğu, belge tutarının asgari iş deneyim tutarını karşılamadığından teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği, zira;
- İhale sürecinin uzamasından kaynaklı olarak bahsi geçen istekliler tarafından sunulan teminat mektuplarının sürelerinin ihale konusu işin süresini kapsamadığı,
-Analiz girdilerindeki miktarlarla oynama yapıldığı ve miktarlarda azaltma yoluna gitmek suretiyle analiz fiyatlarının düşürüldüğü,
- Analizlerdeki kar oranlarının çok düşük alındığı, bu kar oranlarının sözleşme giderlerini karşılamadığı, toplam kar oranı incelendiğinde bunun daha net olarak görüleceği,
7) İhale uhdesinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının güncel tarihli proforma faturalar ile tevsik edilmediği, fiyat tekliflerine esas maliyet tespit tutanaklarının ilgili güncel vergi beyanname dönemine ait olması gerektiği, sorgulamaya konu iş kalemlerine ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgelerin temin edildiği tedarikçilere ait proforma faturaların tedarikçilerin sözleşmeli mali müşavirinden onaylı olması ve analiz formlarının da ihale uhdesinde bırakılan isteklinin sözleşmeli mali müşavirince onaylı olması ve ilgili dönemlere ait vergi beyannameleri ile uyuşması gerektiği, ancak söz konusu istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasına dayanak teşkil eden maliyet tespit tutanakları incelendiği taktirde söz konusu tutanakların ihale tarihine göre ilgili mevzuat tarafından öngörülen döneme ait olmadığının açıkça görüleceği,
8) İhale uhdesinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında fiyat teklifinde esas alınan analizlerde kullanılan işçilik maliyetinin yürürlükte olan asgari ücretin altında olduğu, dolayısıyla güncel olmayan asgari işçilik maliyetlerini kullanmak suretiyle lehine maliyet avantajı sağladığı anlaşılan söz konusu istekli tarafından sunulan teklifin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
İdari Şartname’nin 2’nci maddesinde ihale konusu işin adı “Kütahya İli İnköy İlçesi 2 Etap, 345 Adet Konut, 1 Adet Ticaret Merkezi, 1 Adet Camii İnşaatları İle Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi”, miktarı ve türü “Tünel Kalıp Sistemiyle 345 Adet Konut, Konvansiyonel Kalıp Sistemiyle 1 Adet Ticaret Merkezi, 1 Adet Cami İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi” olarak belirtilmiştir.
Anılan Şartname’nin 19’uncu maddesinden ihalede anahtar teslimi götürü bedel üzerinden teklif verileceği, 20’nci maddesinden de ihalenin kısmi teklife açık olmadığı, işin tamamı için teklif verileceği anlaşılmıştır.
28.09.2015 tarihinde yapılan ihaleye 16 isteklinin teklif verdiği, 25.11.2015 tarihli kesinleşen ihale kararında, Sağır İnş. Gıda Teks. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. - Sağır Kardeşler İnş. ve Taah. San. Tic. A.Ş İş Ortaklığı’nın pilot ortağı Sağır İnş. Gıda Teks. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan iş deneyim belgesinin güncellenmiş bedelinin asgari iş deneyim tutarını karşılamaması, Okçuoğlu İnş. Müh. Müşv. San. Tic. A.Ş - Hamitoğlu İnş. Met. Nak. Tur. San. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan banka referans mektubu tutarının yetersiz olması, 35.540.940,87 TL olarak tespit edilen sınır değerin altında teklif sunan Arslanlar İnş. Teks. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. - Serhat Özbek İnş. Taah. Mim. Müh. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı ve Özensan Müh. Taah. Turz. San. Tic. A.Ş - RG İnş. Enerji Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın idarece belirtilen süre içinde (en geç 21.10.2015 tarihi saat 12.30’a kadar) herhangi bir açıklamada bulunmadığı gerekçeleriyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına, aşırı düşük açıklamasını idare belirtilen süre içinde (21.10.2015 tarih ve 38578 sayılı yazı ile) sunan Kahraman İnş. ve Tic. Ltd. Şti.nin açıklamasının uygun bulunması neticesinde ihalenin anılan istekli üzerinde ihale edilmesine ve Durmaz Otomotiv Petrol Ürn. İnş. San. ve Tic. A.Ş. - Re-Ha İnşaat Madencilik Nak. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı’nın teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci istekli olarak belirlenmesine karar verildiği anlaşılmıştır.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.
Şikayet ve itirazen şikayet başvuruları, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yollarıdır.
Şikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır.
Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir:
…
d) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller.
…
Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak;
a) İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek hukuka aykırılığın tespit edilmesi halinde ihalenin iptaline,
b) İdare tarafından düzeltme yapılması yoluyla giderilebilecek ve ihale sürecinin kesintiye uğratılmasına gerek bulunmayan durumlarda, düzeltici işlem belirlenmesine,
c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış olması veya şikayete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit edilememesi veya itirazen şikayet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında bulunmaması hallerinde başvurunun reddine, karar verilir.” hükmüne,
 İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 5’inci maddesinin 1 nolu alt bendinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden;
a) İstekli olabilecekler; ön yeterlik ve/veya ihale dokümanının verilmesi, ön yeterlik ve/veya ihale ilanında veya ön yeterlik ve/veya ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,
b) Adaylar; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihalelerde ön yeterlik başvurularının sunulması, değerlendirmesi ve sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem ve eylemler; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise kısa listeye alınmış olmaları kaydıyla ayrıca ihale daveti ve/veya ihale dokümanının gönderilmesi, ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,
c) İstekliler; yeterlik başvurularının veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler,
hakkında başvuruda bulunabilir.” hükmüne,
“Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin 1 ve 2 nolu alt bentlerinde “(1) Şikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları ise Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır.
(2) Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir;
…
ç) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller…” hükmüne,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Şikayet başvurusunda bulunabilecekler” başlıklı 3’üncü maddesinin 1 nolu alt bendinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday ve istekliler ile istekli olabilecekler şikayet başvurusunda bulunabilir.” açıklamasına,
 “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 5’inci maddesinin 1 nolu alt bendinde “Şikayet başvurularının taşıması gereken şekil unsurları Kanunun 54 üncü maddesi ile Yönetmeliğin 8 inci maddesinde sayılmıştır. Buna göre dilekçede; başvuru sahibinin ve varsa vekil ya da temsilcisinin; adı, soyadı veya unvanı, adresi (…) ve faks numarası ile imzası, ihaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarası, başvuru konusunun farkına varıldığı veya bildirildiği tarih, başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller belirtilmelidir.” açıklamasına,
 “Şikayet başvurusu üzerine yapılacak işlemler ve inceleme” başlıklı 6’ncı maddesinin 4 nolu bendinde “Şikayet başvurusunun süresinde yapılmadığı veya başvuru sahibinin şikayet ehliyetinin bulunmadığı hallerde başvurusunun reddine karar verilir.” açıklamasına,
“İtirazen şikayet başvurularında aranılacak şekil unsurları” başlıklı 11’inci maddesinin 8 nolu alt bendinde “Yönetmeliğin 8 inci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin başvuru dilekçelerinde belirtilmesi gerektiği düzenlendiğinden, başvuruda bulunulan hususların dilekçelerde somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile birlikte gösterilmesi gerekmektedir. İşlemin hangi unsurlarının hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu belirtilmeksizin sadece mevzuata aykırı olduğu gibi soyut ve mesnetsiz iddialara yer verilmesi halinde, Yönetmeliğin 8 inci maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle başvurunun reddine ilişkin sorumluluk başvurana ait olacağından bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir.” açıklamasına yer verilmiştir.
Başvuru sahibi tarafından 01.12.2015 tarihinde idareye yapılan şikayet başvurusu üzerine idarece alınan kararda, 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesi, İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 5’inci maddesinin 1 nolu alt bendi, aynı Yönetmelik’in 8’inci maddesinin 1 ve 2 nolu alt bentleri, İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in 3’üncü maddesinin 1 nolu alt bendi, aynı Tebliğ’in 5’inci maddesinin 1 nolu alt bendi, 6’ncı maddesinin 4 nolu alt bendi ve 11’inci maddesinin 8 nolu alt bendi uyarınca idareye yapılan şikayet başvurusunda başvuru sahibinin hangi sebeple, ne şekilde hak kaybına uğradığı, söz konusu ihalede hangi mevzuata aykırı işlemlerin yapıldığı konusunda somut iddialarının bulunmadığı, delillerin ortaya konulmadığı, soyut ve mesnetsiz iddialara yer verildiği, anılan mevzuat hükümlerinden idareye şikayet başvurusunda bulunulabilmesi için idarenin hukuka aykırı bir işlemi sonucu bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday ve istekliler ile istekli olabileceklerin somut delillerle şikayet başvurusunda bulunabileceği hükümleri gereğince başvurunun şekil ve usul kuralları yönünden reddi gerektiği belirtilmekle birlikte başvuru sahibinin iddialarının esastan da incelendiği, yapılan incelemede ihale üzerinde bırakılan Kahraman İnş. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamasını 21.10.2015 tarih ve saat 10.00’da sunduğu, iddialar arasında yer verilen iş deneyim belgesi tutarı, iş deneyim belgesi sınıfı, imzaya yetkili kişiler, imza sirküleri, vekaletname vb. gibi belgelerin tekrardan incelendiği ve anılan belgelerin mevzuata uygun düzenlendiği, iş deneyim belgesi tutarının teklif tutarını karşıladığı, dolayısıyla tekliflerin değerlendirilmesinde hukuka ve mevzuata aykırı işlem yapılmadığının tespit edildiği, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarına yönelik olarak ise ihalenin anahtar teslimi götürü bedel üzerinden ihale edildiği göz önünde bulundurulduğunda imalat miktarlarının ihale dokümanı ile verilmemesi ve dolayısıyla isteklilerin miktar tespitini proje ve mahal listeleri üzerinden hesaplaması nedeniyle isteklilerce belirlenen miktarların idarenin miktarları ile birebir örtüşmesinin beklenemeyeceği, ancak ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından teklif edilen her bir iş kalemine ilişkin miktarın idarece yaklaşık maliyet hesabına esas belirlenen miktardan %10’u aşmayacak kadar düşük olduğu anlaşıldığından söz konusu düşüklüğün makul seviyede olduğunun anlaşıldığı ve bu nedenle iddianın yerinde olmadığı sonucuna varıldığı, netice itibarıyla ihaleye yönelik olarak ihale komisyonu tarafından yapılan tüm değerlendirmelere ait iş ve işlemlerde mevzuata aykırılık bulunmadığı ifade edilerek şikayetin reddedildiği belirtilmiştir.
İdarece alınan kararda, idareye yapılan şikayet başvurusunda soyut ve mesnetsiz iddialara yer verildiği gerekçesi ile başvurunun şekil ve usul yönünden reddine karar verilmesi gerektiği belirtilmiş olmakla birlikte iddiaların aynı zamanda esastan da incelemesi yapılarak esas yönünden de şikayet başvurusunun reddine karar verildiği görülmüştür.
Ayrıca Kamu İhale Kurumuna yapılan itirazen şikayet başvurusu üzerine başvurunun şekil ve usul yönünden reddine karar verilmeyerek esas yönünden incelemeye geçilmiştir.
Bu itibarla, hem idarece başvurunun esastan incelenmiş olması, hem de itirazen şikayet başvurusu üzerine Kurumca esasın incelenmesine geçilmiş olması sebebiyle söz konusu mevzuata aykırılık iddiasının esasa etkili olmadığı ve sonuç doğurmadığı anlaşılmış olup açıklanan nedenlerle başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
2) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kanun’un “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmüne,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2’nci maddesinde “Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.” açıklamasına yer verilmiştir.
İdarenin 12.10.2015 tarih ve 4846 aşırı düşük teklif açıklaması isteme yazısında Kahraman İnş. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamasını 21.10.2015 günü saat 12.30’a kadar idareye sunması istenilmiştir.
Anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının idare kayıtlarına alındığı tarih ve saate ilişkin olarak idareden bilgi istenilmiş olup,
İdarenin 12.01.2016 tarih ve 01943 sayılı yazısında; Kahraman İnş. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamasını 21.10.2015 tarihli yazı ile idareye getirdiği, ihale komisyonu üyesi ve aynı zamanda Yapım İhaleleri Şube Müdürüne (Serkan Temizer) klasör şeklinde saat 10.00’da elden teslim edildiği, isteklinin üst yazısı üzerine anılan Şube Müdürü tarafından “Ekleri elden aldım” ibaresi yazılıp, kaşelenip imzalanarak saat ve tarih bilgilerinin yazıldığı, anılan isteklinin üst yazısını evrak kayıt bölümüne sunup 21.10.2015 tarih ve 38578 sayısını aldığı, idarenin evrak kayıt yönetimi gereği idareye giriş yapan evrakların sadece tarih ve sayı aldığı, saat bilgisi ile ilgili bir veri tutulmadığı, ancak idareye girişi yapılan yazının saat 11.55’de (38.578.jpg) formatı ile tarandığı, bu şekilde anılan isteklinin açıklamasını saat 10.00’da fiziki olarak teslim ettiği ve üst yazısını da evrak kayıt bölümüne 12.30’dan önce sunduğu hususunun idare yetkilileri tarafından 11.55’de taranmak suretiyle tevsik edildiği belirtilmiştir.
Anılan isteklinin idareye sunduğu aşırı düşük açıklamasına ilişkin üst yazının üzerinde idarenin 21.10.2015 tarih ve 38578 sayılı kaşesi ile birlikte açıklamanın eklerinin (346 sayfa) 21.10.2015 tarih ve 10.00’da Yapım İhaleleri Şube Müdürü Serkan Temizer tarafından elden teslim alındığını ifade eden kaşeli ve imzalı ibarenin yer aldığı görülmüştür.
Ayrıca idarece gönderilen evrak kayıt girişlerine ilişkin bilgisayar çıktısında da, anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin üst yazısının idarenin evrak kayıtlarına 11.55’de kaydedildiği bilgisinin yer aldığı belirlenmiştir.
İdarenin evrak kayıtlarına girişleri tevsik etmek üzere gönderdiği bilgi ve belgeler üzerinde yapılan incelemede, mevcut bilgi ve belgelere göre ihale üzerinde bırakılan Kahraman İnş. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamasını 21.10.2015 tarihinde ve saat 12.30’dan önce idareye sunduğu sonucuna ulaşıldığından başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
3) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.
…
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru ehliyeti” başlıklı 5’inci maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden;
a) İstekli olabilecekler; ön yeterlik ve/veya ihale dokümanının verilmesi, ön yeterlik ve/veya ihale ilanında veya ön yeterlik ve/veya ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,
b) Adaylar; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihalelerde ön yeterlik başvurularının sunulması, değerlendirmesi ve sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem ve eylemler; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise kısa listeye alınmış olmaları kaydıyla ayrıca ihale daveti ve/veya ihale dokümanının gönderilmesi, ihale dokümanında yer verilen düzenlemeler ve/veya bu düzenlemeler ile idari uygulamalar arasındaki uyumsuzluklar,
c) İstekliler; yeterlik başvurularının veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler,
hakkında başvuruda bulunabilir.” hükmü yer almaktadır.
Başvuru sahibi isteklinin ihale komisyonunca ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği, dolayısıyla ihale üzerinde bırakılan istekli haricindeki diğer isteklilerin tekliflerinin de değerlendirme dışı bırakılması gerektiğine yönelik iddialarının anılan isteklinin hak kaybını veya zararını engellemeye yönelik olmadığı, diğer isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmayarak geçerli kabul edilmesinin anılan istekli açısından bir hak kaybına veya zarara yol açmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin 4’üncü iddiasının yalnızca ihale üzerinde bırakılan istekli yönünden değerlendirilmesi, diğer istekliler yönünden ise eşit muamele ilkesi gereğince değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinde, ihaleye katılacak isteklilerden, mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak, isteklinin mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak faaliyette bulunduğunu ve teklif vermeye yasal olarak yetkili olduğunu kanıtlayan belgelerin istenebileceği hüküm altına alınmıştır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 38’inci maddesinde “(1) İhalelerde aday veya isteklilerden;
…
c) Gerçek kişi olması halinde, noter tasdikli imza beyannamesinin,
ç) Tüzel kişi olması halinde, ilgisine göre tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesi, bu bilgilerin tamamının bir Ticaret Sicil Gazetesinde bulunmaması halinde, bu bilgilerin tümünü göstermek üzere ilgili Ticaret Sicil Gazeteleri veya bu hususları gösteren belgeler ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirkülerinin,
istenilmesi zorunludur.
…
(2) Vekaleten ihaleye katılma halinde; vekil adına düzenlenmiş, ihaleye katılmaya ilişkin noter onaylı vekaletname ile vekilin noter tasdikli imza beyannamesinin sunulması zorunludur.
(3) İş ortaklığında, iş ortaklığı beyannamesinin ve iş ortaklığını oluşturan gerçek veya tüzel kişilerin her biri tarafından, ilgisine göre birinci fıkranın (a), (b), (c) ve (ç) bentlerindeki belgelerin ayrı ayrı verilmesi zorunludur…” hükmü,
“İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde,
“…
(9) Tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere sunulan belgenin, tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait olması halinde; ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları veya serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından, ilk ilan veya davet tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son bir yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren belgenin sunulması zorunludur…” hükmü,
“Başvuru ve teklif mektuplarının şekli” başlıklı 54’üncü maddesinde “(1) Başvuru ve teklif mektupları bu Yönetmeliğin ekinde yer alan standart formlar esas alınarak hazırlanır.
(2) Teklif mektubunun aşağıdaki şartları taşıması zorunludur:
…
e) Ad ve soyadı veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması.
…” hükmü yer almaktadır.
Yapılan incelemede ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif dosyasında noter tasdikli imza sirkülerini sunmuş olduğu, söz konusu imza sirkülerinde Metin Kahraman isimli şahsın şirket ortaklar kurulu kararı ile 04.05.2012 tarihinden itibaren şirket müdürlüğünün devamına ve ihalelere girmek de dahil olmak üzere münferiden imzası ile şirketi temsil ve ilzama yetkili kılınmış olduğunun belirtildiği, ayrıca teklif dosyasında sunulan 09.05.2012 tarih ve 8064 sayılı Ticaret Sicil Gazetesi’nde de şirket ortaklar kurulunun yukarıda belirtilen 04.05.2012 tarihli kararının tescil edildiğinin ilan olunduğu anlaşılmıştır. Söz konusu isteklinin teklif mektubunun da anılan yetkili kişi tarafından imzalanmış olduğu görüldüğünden başvuru sahibinin bu iddiası yerinde görülmemiştir.
Ayrıca ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesinin tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait olmadığı, belgenin doğrudan ihale üzerinde bırakılan istekli adına düzenlendiği (Kahraman İnşaat ve Ticaret Limited Şirketi) anlaşıldığından tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait iş deneyim belgesinin sunulması halinde istenilen “Ortaklık Durum Belgesi”nin (KİK031.1/Y) sunulmasına gerek bulunmadığı anlaşılmış olup başvuru sahibinin bu iddiası da yerinde bulunmamıştır.
4) Başvuru sahibinin 5’inci iddiasına ilişkin olarak:
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde “ (1) Aday veya isteklilerden, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt ettikleri, ihale konusu iş veya benzer işlerdeki deneyimlerini tevsik etmeleri için iş deneyim belgesi istenilmesi zorunludur.
(2) Aday veya istekliler tarafından, iş deneyimlerini tevsik için;
a) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,
b) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,
c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,
ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,
d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,
işlerle ilgili deneyimlerini gösteren belgeler sunulur.
(3) Geçici kabul tarihi veya gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaştığı tarihin, ilk ilan veya davet tarihi ile ihale veya son başvuru tarihi arasında olduğu işler de ikinci fıkra kapsamında değerlendirilir.
(4) Yapım işlerinde iş deneyiminde değerlendirilecek benzer işlerin belirlendiği tebliğde belirtilen esaslara uygun biçimde, hangi nitelikteki iş ya da işlerin benzer iş kabul edileceği idarece tespit edilir ve ihale veya ön yeterlik dokümanı ile ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilanda veya davet mektubunda belirtilir
…
(6) İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 80’ini, diğer ortakların her birinin ise, istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 20’sini sağlaması zorunludur. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde ettiği iş deneyim belgesi sunulması halinde pilot ortak ve diğer ortakların her birinin birinci cümledeki oranlara göre asgari iş deneyim tutarını sağlaması koşulu aranmaz. Konsorsiyumda ise, her bir ortağın kendi kısmı için istenen asgari iş deneyim tutarını sağlaması zorunludur.
(7) İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının tamamını sağlaması halinde; diğer ortaklar, istenen asgari iş deneyim tutarının % 40’ından az olmamak üzere, benzer işe ait olmayan bir yapım işine ilişkin belge sunabilirler. Bu durumda; yeterlikleri tespit edilenler arasından belli sayıda adayın davet edilmesinin öngörüldüğü belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerde, benzer işe ait olmayan yapım işine ilişkin iş deneyimleri, kısa listenin oluşturulmasında yapılan puanlamada dikkate alınmaz.” hükmüne,
“Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 48’inci maddesinde “(1) Aday ve isteklilerin ihale konusu iş veya benzer işlerle ilgili iş deneyimlerinin değerlendirilmesinde; tek sözleşmeye dayalı olarak alınmış iş deneyim belgeleri dikkate alınır. Birden fazla iş deneyimi toplanarak değerlendirilemez.
(2) İş deneyimini gösteren belgelerde yer alan ancak, ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmaz.
(3) İş ortaklığı tarafından gerçekleştirilen işlerden edinilen iş deneyim belgelerindeki tutarlar, aday veya isteklinin belge sahibi iş ortaklığındaki hisse oranları esas alınarak değerlendirilir. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde ettiği iş deneyim belgesi sunulması halinde, iş ortaklığının iş deneyiminin değerlendirilmesinde ortakların hisse oranlarına bakılmaksızın sunduğu belge üzerindeki tutar esas alınır.
(4) Konsorsiyum tarafından gerçekleştirilen işlerde, ortakların iş deneyim tutarı, gerçekleştirdikleri iş kısmına ilişkin tutar esas alınarak dikkate alınır.
(5) İş deneyim belgelerinin değerlendirilmesinde;
a) İş bitirme belgelerinde, belgeye konu işin geçici kabul tarihinin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde olması,
b) İş durum belgelerinde, belgeye konu işin gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaştığı tarihin, ihalenin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde olması ve ilk sözleşme bedelinin tamamlanması,
c) İş denetleme ve iş yönetme belgelerinde,
1) Belgeye konu işin geçici kabul tarihinin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son on beş yılda içinde olması kaydıyla, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında fiilen denetleme veya yönetme faaliyetinde bulunulmuş olması,
2) Gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaştığı tarihin, ihalenin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde olduğu ve ilk sözleşme bedelinin tamamlandığı işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında fiilen denetleme veya yönetme faaliyetinde bulunulmuş olması,
şartı aranır ve geçici kabul tarihi veya gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaştığı tarihin, ihale ilk ilan veya davet tarihi ile ihale veya son başvuru tarihi arasında olduğu işler de bu kapsamda değerlendirilir.
(6) İş deneyim belge tutarlarının değerlendirilmesinde;
a) İş bitirme ve iş durum belge tutarları tam olarak,
b) Denetim veya yönetim faaliyetleri nedeniyle alınan belge tutarları beşte bir oranında,
dikkate alınır.
…
(8) Mühendis veya mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işleri ihalelerinde, iş deneyimi olarak mezuniyet belgelerini sunmaları durumunda;
a) İş deneyimi bulunmayan mühendis veya mimarların; toplam süresi onbeş yılı geçmemek kaydıyla mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl, Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar kadar,
b) İş deneyimi bulunan mühendis veya mimarların; onbeş yıllık sınırlamaya tabi tutulmaksızın, mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar kadar,
benzer iş deneyimi olarak dikkate alınır.
(9) Yapımla ilgili hizmet işlerinden elde edilen belgeler yapım işlerinde kullanılamaz.” hükmüne yer verilmiştir.
İhaleye konu işin 345 adet konut, 1 adet ticaret merkezi, 1 adet camii inşaatları ile altyapı ve çevre düzenlemesi işi olduğu,
İhaleye ait İdari Şartname’nin 7.5’inci maddesinde “Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:
7.5.1. İsteklinin, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;
a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,
b) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80'i oranında denetlenen ya da yönetilen,
c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80'ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,
ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80'ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80'i oranında denetlenen ya da yönetilen,
d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80'inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,
işlere ilişkin deneyimini gösteren belgeleri sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 80'inden az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerekir.
İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 80'ini, diğer ortakların her birinin ise, istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 20'sini sağlaması zorunludur. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde ettiği iş deneyim belgesi sunulması halinde pilot ortak ve diğer ortakların her birinin birinci cümledeki oranlara göre asgari iş deneyim tutarını sağlaması koşulu aranmaz. Konsorsiyumda ise, her bir ortağın kendi kısmı için istenen asgari iş deneyim tutarını sağlaması zorunludur.” düzenlemesine,
Aynı Şartname’nin 7.6’ncı maddesinde “Bu ihalede benzer iş olarak kabul edilecek işler:
11.06.2011 tarih ve 27961 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Yapım İşlerinde benzer iş grupları tebliği" nde yer alan B/III grubu işler benzer iş olarak kabul edilecektir. Bu ihale kapsamında; tamamlama, onarım, sondaj, güçlendirme, montaj işleri vb. yapım işlerine ait iş deneyim belgeleri benzer iş olarak kabul edilmeyecektir.
7.6.1. Mezuniyet belgeleri/diplomalar:
Mühendislik Fakültesi İnşaat Bölümü mezunu veya Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü mezunu olan elemanların diplomaları ihale konusu işe denk sayılacaktır.
Mezuniyet belgelerinin iş deneyimini tevsik için sunulması durumunda; mezuniyetten sonra geçen sürenin onbeş yıldan fazlasının değerlendirmeye alınabilmesi için, başvuru veya teklif kapsamında mezuniyet belgesi sahibine ait yapım işine ilişkin bir iş deneyim belgesinin sunulması zorunludur.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliği’nde yer alan “(B) Üstyapı (Bina) İşleri” altında yer alan “III. Grup: Bina İşleri”
“1. BII. Grup işler
 2.BI. ve BII. Grubu işlerin dışındaki bina işleri”,
I. Grup: Bina İşleri
“1. Taşınmaz kültür varlıklarının restorasyon işleri
 2. Taşınmaz kültür varlıklarının rekonstrüksiyon işleri
 3. Taşınmaz kültür varlıklarının fonksiyon değiştirme işleri”
II. Grup: Bina İşleri
“1. Askeri tesis ve binalar (20.000 m2 ve üstü yapı inşaat alanı)
2. Hastaneler (20.000 m2 ve üstü yapı inşaat alanı)
3. Havaalanı terminal binaları (25.000 m2 ve üstü yapı inşaat alanı)
4. İbadethaneler (5.000 m2 ve üstü yapı inşaat alanı)
5. İdari binalar (25.000 m2 ve üstü yapı inşaat alanı)
6. Kapalı spor salonları (5.000 ve üstü seyirci kapasiteli)
7. Kültür ve kongre merkezleri (20.000 m2 ve üstü yapı inşaat alanı)
8. Müze ve konser salonları (20.000 m2 ve üstü yapı inşaat alanı)
9. Stadyum, hipodrom ve veledromlar (en az 20.000’i kapalı olmak üzere toplam 25.000 ve üstü seyirci kapasiteli)
10. Ticaret ve alışveriş merkez ve kompleksleri (25.000 m2 ve üstü yapı inşaat alanı)
11. Toplu konut işleri (sosyal donatısı ile birlikte 50.000 m2 ve üstü yapı inşaat alanı)
12. Tren gar ve istasyonları ile liman binaları (20.000 m2 ve üstü yapı inşaat alanı)
13. Uluslararası fuar merkez ve kompleksleri (en az 20.000 m2 si kapalı sergileme alanı olmak üzere toplam yapı inşaat alanı 25.000 m2 ve üstü)
14. Üniversite ve eğitim binaları (25.000 m2 ve üstü yapı inşaat alanı)
15. Yüksek yapılar (30 kat üzeri ve 25.000 m2 ve üstü yapı inşaat alanı)
16. (5) ve üzeri yıldızlı oteller ve 1. sınıf tatil köyleri (25.000 m2 ve üstü yapı inşaat alanı)” olarak belirtilmiştir.
İhale üzerinde bırakılan Kahraman İnş. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından teklif dosyasında T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca gerçekleştirilen 2011/34264 İKN’li 420 adet konut ile altyapı ve çevre düzenlemesi yapımına ait iş deneyim belgesinin sunulduğu,
Söz konusu iş deneyim belgesinde işin adının “Karabük Soğuksu 420 Adet Konut ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı İşi” ve işte uygulanan yapı tekniğinin “Tünel kalıp sistemi ile betonarme karkas inşaat (Yapı kullanma izin belgesine esas toplam yapı inşaat alanı: 54.017,01 m², toplam kat sayısı:8)” olarak belirtildiği görülmüş olup, iş deneyim belgesine konu işin altyapısıyla temelinden üst yapısı dahil olmak üzere mekanik tesisat ve elektrik tesisatı ile birlikte komple bir bina yapım işine ilişkin olduğu ve bu itibarla ihale konusu işe ve benzer işe uygun olduğu anlaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
5) Başvuru sahibinin 6’ncı iddiasına ilişkin olarak:
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesi tutarının güncellenmemiş halinin 21.270.000,00 TL olduğu, EKAP üzerinden yapılan hesaplama sonucunda iş deneyim belgesinin güncellenmiş tutarının 27.819.128,16 TL olduğu belirlenmiştir.
İdari Şartname’nin 7.5.1’inci maddesi uyarınca sunulacak iş deneyim belgesi tutarının teklif edilen bedelin en az %80’i oranında olması gerektiği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesinin güncellenmiş belge tutarı olan 27.819.128,16 TL’nin anılan isteklinin teklif bedeli olan 34.728.000,00 TL’nin %80’i olan 27.782.400,00 TL’lik asgari iş deneyim tutarını karşıladığı anlaşıldığından başvuru sahibinin bu iddiası da yerinde bulunmamıştır.
İdari Şartname’nin “Geçici teminat” başlıklı 26’ncı maddesinde “26.3. Geçici teminat olarak sunulan teminat mektuplarında geçerlilik tarihi belirtilmelidir. Bu tarih, 24.02.2016 tarihinden önce olmamak üzere istekli tarafından belirlenir.” düzenlemesine yer verilerek teklif ile birlikte sunulacak teminat mektuplarında geçerlilik süresinin 24.02.2016 tarihinden önce olmaması şartına yer verilmiştir.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin teminat mektubunun işin süresinin tamamını kapsamadığı iddiasına yönelik yapılan incelemede; kamu ihale mevzuatında geçici teminat mektubunun ihale konusu işin süresinin tamamını kapsaması gerektiğine yönelik bir hüküm ya da düzenleme yer almadığından ve anılan istekli tarafından sunulan geçici teminat mektubu geçerlilik süresinin 28.03.2016 olduğu, dolayısıyla İdari Şartname’nin 26.3’üncü maddesinde öngörülen “24.02.2016” tarihinden önce olmaması şartını karşıladığı anlaşıldığından bu iddia yerinde görülmemiştir.
Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinin 6’ncı iddiasında yer verilen “analiz girdilerindeki miktarların azaltılması suretiyle analiz fiyatlarının düşürüldüğü, analizlerdeki kar oranlarının düşük alındığı ve kar oranlarının sözleşme giderlerini karşılamadığı” şeklindeki iddiaları aşırı düşük teklif açıklamasına yönelik olduğundan söz konusu iddialara ilişkin inceleme ve değerlendirmeye aşağıda aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin diğer iddiaların yer aldığı 2, 7 ve 8’inci iddialar kapsamında yer verilmiştir.
6) Başvuru sahibinin 2, 7 ve 8’inci iddialarına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kanun’un “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
 …
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.
 …
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.
45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.
45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.
45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.
45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri, 
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
 …
45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.
45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)
45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek: Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl, kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)
45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir. (Örnek: EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatları vb.)
45.1.13.6. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (EK.O.7) ile açıklama yapılabilir.
Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.
Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.
İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter,(Ek ibare: 12/06/2015-29384 R.G./3. md.) SM, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
45.1.13.7. İstekliler tarafından yapılan açıklamada; malın ihale tarihi itibariyle stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda, stokta bulunan mala ilişkin “stok tespit tutanağı”nın (Ek-O.8) sunulması zorunludur. Stok tespit tutanağında ilgili malın ağırlıklı ortalama birim maliyeti gösterilecektir. İsteklilerce teklif edilen tutara ilişkin birim fiyatlar, stok tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olamaz. Ayrıca stoklarda olduğu belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğdeki diğer açıklama yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılması gereklidir.
45.1.13.8. İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
45.1.13.9. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.
45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.
45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.
 …
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir…” açıklamaları yer almaktadır.
Yukarıda aktarılan mevzuat açıklamalarından; idare tarafından yaklaşık maliyetin hazırlanması aşamasında aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibariyle küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu”nun hazırlanacağı, aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin yazı ekinde de, açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin liste ile “açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin” de isteklilere verileceği anlaşılmaktadır.
25.11.2015 tarihli kesinleşen ihale kararında, ihalede teklif fiyatının sınır değerin (35.540.940,87 TL) altında olduğu tespit edilen Arslanlar İnş. Teks. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. - Serhat Özbek İnş. Taah. Mim. Müh. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı, Özensan Müh. Taah. Turz. San. Tic. A.Ş - RG İnş. Enerji Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı ile Kahraman İnş. ve Tic. Ltd. Şti.nden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, Arslanlar İnş. Teks. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. - Serhat Özbek İnş. Taah. Mim. Müh. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı, Özensan Müh. Taah. Turz. San. Tic. A.Ş - RG İnş. Enerji Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın süresi içerisinde açıklama sunmaması üzerine tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, süresinde açıklama sunan Kahraman İnş. ve Tic. Ltd. Şti.nin açıklamasının uygun bulunması neticesinde ihalenin bu istekli üzerinde bırakıldığı belirtilmiştir.
İdarece Kahraman İnş. ve Tic. Ltd. Şti.ne gönderilen 12.10.2015 tarihli aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesine dair yazının ekinde, inşaat işleri örnek analiz formatı ile mekanik tesisat/elektrik tesisatı işleri örnek analiz formatına, açıklama istenilen 63 kalem inşaat iş kalemi ile 21 adet tesisat iş kalemine ilişkin listeye, açıklama yapılması istenilen ve istenilmeyen analiz girdilerini gösteren analiz girdileri listelerine, ayrıca açıklama istenilen iş kalemlerinin içeriğinde yer alan açıklama istenilecek ve açıklama istenilmeyecek analiz girdilerini gösteren listelere yer verildiği görülmüştür.
İhale üzerinde bırakılan Kahraman İnş. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin incelemede;
Yapılan açıklamada, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetvelinin,
Açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin analizler ile alt analizlerin, analiz girdileri birim fiyatlarına ilişkin piyasadan alınan fiyat tekliflerinin,
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar kullanılarak oluşturulan teklif birim fiyatlara ilişkin olarak ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının birim fiyatlarına ilişkin listenin,
Sözleşme ve genel giderlere ilişkin hesap cetvelinin,
Hafriyat nakli maliyetinin hesaplanmasına ilişkin olarak Kütahya Belediyesinden alınan hafriyatların döküleceği döküm sahasını ve şantiye mahalline olan ortalama mesafeyi bildiren yazının sunulduğu belirlenmiştir.
Açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin analizler ile alt analizlerde yer alan işçilik girdisine ilişkin incelemede, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.9’uncu maddesinde yer alan “45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.” açıklamasına uygun olarak öngörülen işçilik fiyatlarının ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin (01.07.2015-31.12.2015 dönemi için 5,66 TL) altında olmadığı görüldüğünden başvuru sahibinin bu hususa ilişkin iddiası yerinde bulunmamıştır.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin açıklama istenilen iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ilişkin olarak öngördüğü metrajlar ile idarenin yaklaşık maliyette esas aldığı metrajların karşılaştırılmasına ilişkin incelemede, metrajların karşılaştırılmasını gösteren tabloya aşağıda yer verilmiştir.
Açıklama İstenen İş Kalemleri (İnşaat): 
İş Kalemi No
Birimi
İdarenin Metrajı
İsteklinin Metrajı
Yüzde (%) Fark
12.218223
MT
2613
2837
8,57252
12.218224
MT
1397
1295
-7,30136
14.1714/1
M3
53462,16
48501,965
-9,277955
15.140/4
M3
16913,64
15392,038
-8,996301
15.23283
M3
8527,93
7692,659
-9,794534
17.156/MK
M2
9312,28
18250
95,9778
22.081
M2
928,43
965,3
3,97122
22.082
M2
899,47
825,6
-8,212614
23.243/23
M2
2782,51
2875,8
3,35273
27.525/1A
M2
45251,5
98400
117,451
27.528/2
M2
64950,85
97850
50,6524
27.560/1B
M2
27494
29656
7,86353
AGP-YA0001
M2
61946,03
56571,689
-8,675844
KGM/6307
M2
24515,09
24656
0,57479
KGM/6405
M2
24515,09
24656
0,57479
KGM/7504
MT
6425
14032
118,397
MSB.568/A2B
M2
4824,69
4486,085
-7,018171
TK-AH-0021
MT
23384,7
21453,85
-8,256894
TK-AL-0008
MT
654,29
627,55
-4,086873
TK-AL-0009
MT
7940,58
8250
3,89669
TK-CEP-0005/C
M2
4157,34
3749,401
-9,8125
TK-CEP-0006
MT
3029,94
2863
-5,50968
TK-KP-0007/A
M2
763,22
698,84
-8,435314
TK-KP-0013/A
M2
3889,16
3585,479
-7,808396
TK-YLT-0005/C
M2
24488,67
24358
-0,533594
TK-YTK-0001
M2
792
740,003
-6,565278
Y.15.006/2B
M3
64477,08
72658
12,6881
Y.16.050/02
M3
2012,34
1839,398
-8,594075
Y.16.050/04
M3
1680,23
1750
4,15241
Y.16.050/05
M3
23531,87
26200
11,3384
Y.18.001/C11
M2
12062,92
10866,294
-9,91987
Y.18.001/C14
M2
6093,19
5650
-7,27353
Y.18.001/C15
M2
15869,76
20605
29,8381
Y.18.201/A01B
M2
9120,3
9155
0,38047
Y.18.461/005
M2
13589,38
16926
24,5531
Y.19.055/023
M2
31957,27
34165
6,90838
Y.19.061/003
M2
8458,66
8750
3,44428
Y.19.085/023
M2
6045,09
5595,54
-7,436614
Y.21.001/02
M2
38777,15
35575,03
-8,25775
Y.21.040
M2
40892,1
47689
16,6215
Y.21.051/C01
M2
38094,82
34731,658
-8,828397
Y.21.051/C03
M3
27496,75
45520
65,5468
Y.21.101/01
M2
9432,79
9160
-2,891933
Y.21.280/02
M2
16457,65
18516,94
12,5127
Y.23.011
TON
440,27
560,308
27,2646
Y.23.014
TON
818,95
839,07
2,4568
Y.23.015
TON
1065,11
1203
12,9461
Y.23.152
KG
34321,74
62510
82,1295
Y.23.167
KG
19032,44
21000
10,3379
Y.23.241
KG
56933,18
66734
17,2146
Y.25.003/21
M2
24686,52
30500
23,5492
Y.25.003/22
M2
109195,61
100641,115
-7,834102
Y.25.004/01
M2
31205,4
32955
5,60672
Y.26.005/403
M2
22274,89
24050
7,96911
Y.26.006/405
M2
15433,42
14202,098
-7,978283
Y.26.015/003
M2
5536,1
5703
3,01476
Y.26.020/012A
M2
4328,26
4850
12,0543
Y.26.020/032A
MT
3706,88
4560
23,0145
Y.27.501/02
M2
48104,65
43926,28
-8,686
Y.27.501/08
M2
32273,09
29439,174
-8,781049
Y.27.581
M2
38615,83
36105,304
-6,501287
Y.27.583
M2
27798,81
25250
-9,168774
Y.28.645/C26
M2
3589,36
4394
22,4174
  
Açıklama İstenen İş Kalemleri (Tesisat): 
İş Kalemi No
Birimi
İdarenin Metrajı
İsteklinin Metrajı
Yüzde (%) Fark
22.5.1.4/007
MT
2
2
0
735-102
AD
5120
8000
56,25
833-301
MT
19
20
5,26316
833-552
AD
592
539
-8,952703
904-224
AD
7
7
0
904-226
AD
10
10
0
905-226
AD
10
10
0
905-227
AD
2
2
0
921-503
AD
207
208
0,48309
923-102
AD
31
31
0
Özel.4
AD
348
345
-0,862069
089.504
AD
696
1035
48,7069
1.002.106
AD
141
129
-8,510638
105.607
AD
10
20
100
165.720
MT
1837,03
2070
12,6819
1.691.213
AD
297
346
16,4983
201.400
----      
204.920/1-1
MT
33665,08
31050
-7,76793
216.951
AD
34
32
-5,882353
Özel AtkBc2
MT
262
370
41,2214
Özel-d1
AD
350
345
-1,428571
  
Metraj farklılıkları değerlendirilirken açıklama istenilen iş kalemleri arasında yer alan 201.400 poz numaralı (Bina içinde vidalı döşenmiş montaj malzemesi bedeli) iş kaleminin bu karşılaştırmaya dahil edilmemesi gerektiği, çünkü 201-400 poz numaralı iş kaleminin biriminin ‘%’ olduğu, söz konusu pozun bina içinde vidalı döşenmiş boruların maliyet tutarının belirli orandaki (%30’u) bir tutarının alınarak bunun montaj malzemesi bedeli olarak belirlenmesi anlamına geldiği, dolayısıyla bu iş kalemine yönelik atfedilen miktarın aslında nakdi bir tutar olduğu ve bu nedenle idare ile istekli arasında göreceli bir miktar karşılaştırması yapılmasının mümkün olmadığı anlaşılmıştır.
Anahtar teslimi götürü bedel üzerinden ihale edilen işlerde mevzuat uyarınca ihale konusu işe ilişkin uygulama projelerinin idarece hazırlanarak isteklilere verilmesi, isteklilerinde bu uygulama projeleri üzerinden imalat kalemlerine ilişkin metrajları kendilerinin hesaplaması ve tekliflerini oluşturması, imalat aşamasında da işi uygulama projesindeki şekliyle bitirmesi esastır. Yine anahtar teslimi götürü bedel üzerinden ihale edilen işlerde idarenin metrajları ile isteklilerin metrajlarının bire bir örtüşmesi beklenmemekle birlikte aradaki metraj farkının makul düzeyde olması gerekmektedir. Şikayete konu ihalenin de anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle yapıldığı hususu dikkate alındığında, imalat miktarlarının ihale dokumanı içerisinde isteklilere verilememesi dolayısıyla isteklilerce miktar tespitinin proje, pursantaj listeleri ve mahal listeleri üzerinden hesaplanması gerektiğinden ve isteklilerce belirlenen miktarların ise idarenin belirlediği miktarlarla birebir örtüşmesi beklenemeyeceğinden söz konusu farklılıkların istikrar kazanmış Kurul kararları doğrultusunda %10’a kadar makul kabul edilebilecek bir oranda olması gerekmektedir.
Yukarıda yer alan tabloya göre, ihale üzerinde bırakılan isteklinin açıklamasında öngörülen miktarların idarece belirlenen miktarlardan %10’u aşan boyutlarda düşük olmadığı, dolayısıyla miktar farklılıklarının makul kabul edilebilecek sınırlar içerisinde olduğu, bu yönden anılan isteklinin açıklamasında mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
Başvuru sahibi tarafından analizlerdeki kar oranlarının çok düşük alındığı, bu kar oranlarının sözleşme giderlerini karşılamadığı iddiasında bulunulmuş ise de, ihale üzerinde bırakılan isteklinin açıklamasında yer alan analizlerde kar ve genel giderlerin belirtilmediği, kar ile sözleşme ve genel giderlerin ayrıca hesaplanarak toplam teklif bedeline dahil edildiği, sözleşme ve genel giderlere ilişkin hesap cetveli incelendiğinde; ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif bedeli (34.728.000,00 TL) üzerinden hesaplanan sözleşme damga vergisi (binde 9,48:329.221,44 TL), Kamu İhale Kurumu payı (onbinde 5:17.364,00 TL), karar pulu (binde 5,69:197.602,32 TL) giderlerinin, ayrıca noter giderleri, teminat giderleri, SGK ve muhtasar giderleri, gelir vergisi, all risk sigortası, proje giderleri, genel ve şantiye giderleri, personel maaşları gibi diğer gider kalemlerinin hesaplamaya dahil edildiği görülmüş olup başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
İdarece açıklama istenilen iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ilişkin olarak aşırı düşük teklif açıklamasında sunulan analizlerde yer alan bazı analiz girdilerinin birim fiyatlarını açıklamak üzere fiyat tekliflerinin sunulduğu görülmüş olup, söz konusu fiyat tekliflerine ilişkin incelemede;
Fiyat tekliflerinin düzenleniş tarihlerinin 14.10.2015 ve 19.10.2015 olduğu anlaşılmıştır. Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesi uyarınca fiyat tekliflerinin ihale tarihinden (28.09.2015) önce düzenlenmesi zorunlu olmadığından fiyat tekliflerinin düzenleniş tarihleri mevzuata uygun bulunmuş olup fiyat tekliflerinin güncel tarihli olmadığı yönündeki iddia yerinde bulunmamıştır.
Öte yandan, fiyat tekliflerinin üzerine satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifinin sunulması halinde yazılması gereken “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazıldığı ve ilgili meslek mensubu tarafından TÜRMOB kaşesi ile kaşelenerek imzalandığı,
Ayrıca fiyat tekliflerinin ekinde fiyat tekliflerini onaylayan ilgili Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu olduklarını gösteren sözleşmelerin, faaliyet belgelerinin ve fiyat teklifini veren firmaların imza yetkililerini gösteren imza sirkülerleri ile Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin imza beyannamelerinin sunulduğu görülmüştür.
Bununla birlikte, anılan fiyat tekliflerinin üzerine Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesi uyarınca meslek mensupları tarafından yazılması gereken ibareye ilişkin incelemede, bir adet fiyat teklifinde ilgili satış tutarı tespit tutanağının tarih ve sayısının belirtilmediği (Med Dış Cephe Yalıtım Elek. İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.nince düzenlenen 19.10.2015 tarihli fiyat teklifi) ve 2 adet fiyat teklifinde de ilgili satış tutarı tespit tutanaklarının sayısı (06 ile 07) ve düzenlendiği yıl (2015) belirtilmesine karşın tutanakların düzenlendiği gün ve ayın belirtilmediği (Haz Beton İnş. Mak. Elekt. Elektronik Gıda İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nce C 12/15 beton harcı ile C 25/30 beton harcı için düzenlenen 14.10.2015 tarihli 2 adet fiyat teklifi), sunulan diğer fiyat tekliflerinin tümünde ise fiyat teklifine dayanak oluşturan ilgili satış tutarı tespit tutanaklarının tarih ve sayılarının belirtildiği tespit edilmiştir. Bu itibarla fiyat teklifi üzerine yazılan ibarelerde ilgili tutanağın düzenleniş tarih ve sayısına ilişkin olarak eksiklik bulunan fiyat teklifleri dışında kalan diğer fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesine uygun düzenlendiği anlaşılmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesinde; teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağının (Ek-O.6) düzenleneceği, ancak tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenleneceğinden, meslek mensubu tarafından muhafaza edileceği ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyeceği, ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanakların meslek mensubundan istenebileceği belirtilmiştir.
Ayrıca; Kamu İhale Genel Tebliği’nin ekinde yer alan maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) standart formları incelendiğinde, söz konusu tutanakların sunulması halinde ekinde mükellefe ait imza sirküleri ve meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin yer alması gerektiği anlaşılmıştır.
Söz konusu ihalede satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat tekliflerinin sunulduğu görüldüğünden fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından satış tutarı tespit tutanağının (Ek-O.6) düzenlenmesi gerekmekte ise de, bu tutanakların aşırı düşük teklif açıklamasında sunulan fiyat tekliflerinin ekinde idareye verilmemesi gerektiği anlaşılmıştır.
Söz konusu tutanakların aşırı düşük teklif açıklamasında fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyeceği belirtildiğinden bu aşamada tutanakların ekinde yer alması gereken belgelerinde (mükellefe ait imza sirküleri ve meslek mensubu faaliyet belgesi) idareye verilmesinin gerekmediği açık olduğundan, satış tutarı tespit tutanağının (Ek-O.6) ekinde yer verilmesi gereken belgelerin (mükellefe ait imza sirküleri, meslek mensubu faaliyet belgesi) ve sunulan diğer belgelerin (sözleşmeler, serbest muhasebeci mali müşavir imza beyannameleri) ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından idareye fazladan verildiği anlaşılmış olup, fazladan verilen bu belgelere ilişkin olarak bir değerlendirme yapılmasına gerek bulunmamıştır.
Ayrıca Kamu ihale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesinde meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine yazılması gereken ibarenin üzerinin ilgili meslek mensubu tarafından imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerektiği belirtilmiş olmakla birlikte, aşırı düşük açıklamasında sunulan analiz formlarının ihale uhdesinde bırakılan isteklinin sözleşmeli mali müşavirince onaylı olması gerektiğine ilişkin bir hükmün mevzuatta yer almadığı anlaşıldığından bu hususa ilişkin iddia yerinde bulunmamıştır.
Sonuç olarak, meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine yazılan ibarede satış tutarı tespit tutanağının düzenleniş tarih ve sayısına ilişkin olarak eksiklik bulunanlar dışındaki fiyat tekliflerinin mevzuata uygun şekilde düzenlendiği anlaşıldığından ve başvuru sahibinin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının güncel vergi beyanname dönemine ait olmadığı iddiasının somut bir dayanağının bulunmaması nedeniyle idarece bu fiyat tekliflerinin dayanağı olan tutanakların ilgili meslek mensuplarından istenilmemesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan; satış tutarı tespit tutanağının düzenleniş tarih ve sayısına ilişkin olarak eksiklik bulunan fiyat tekliflerinin dayanağı olan tutanakların ise Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesi uyarınca ilgili meslek mensuplarından istenilmesi suretiyle tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenip düzenlenmediğinin tespit edilmesi ve dolayısıyla aşırı düşük teklif açıklamasının uygunluğuna ilişkin idarece yeniden değerlendirme yapılması gerekmekte ise de, aşağıda yer verilen mevzuata aykırılıklar sebebiyle ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği anlaşıldığından bu hususta düzeltici işlem tesis edilmesine gerek bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasında sunduğu analizler ve dayanağı fiyat tekliflerine ilişkin incelemede;
 - İdarece açıklama istenilen 12.218224 poz numaralı “Ø 400 mm Entegre Cont. Buh. Kürlü (Muflu) Bet. Boru Döşenmesi” iş kalemine ilişkin analizde yer alan “Ø 400 mm Entegre Contalı Buh. Kürlü (Muflu) Beton Boru Hazırlık Fiyatı” girdisine ilişkin birim fiyatın fiyat teklifi ile açıklandığı,
Önder İnş. Malz. ve Yakıt San. Tic. Ltd. Şti. tarafından düzenlenen fiyat teklifinin üzerine satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifinin sunulması halinde yazılması gereken ““Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin satış tutarı tespit tutanağının tarih (20.10.2015) ve sayısının (25) belirtilmesi suretiyle yazıldığı ve ilgili meslek mensubu tarafından TÜRMOB kaşesi ile kaşelenerek imzalandığı görülmüş olup belgenin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesine uygun düzenlendiği anlaşılmıştır.
Ancak, fiyat teklifinde “Ø 400 mm Entegre Contalı Buh. Kürlü (Muflu) Beton Boru Hazırlık Fiyatı” girdisi için 40,00 TL/mt birim fiyat belirtilmesine karşın analizde söz konusu girdinin birim fiyatının 28,00 TL/mt olarak alındığı, dolayısıyla fiyat teklifinde öngörülen birim fiyattan daha düşük bir fiyatın analizde kullanıldığı anlaşılmış olup, analizde kullanılan daha düşük birim fiyatı (28,00 TL/mt) tevsik eden nitelikte bir belge de sunulmadığından, bahse konu girdinin birim fiyatının açıklanamadığı ve bu yönüyle açıklamanın mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
- İdarece açıklama istenilen Y.18.001/C11 nolu “85 mm kalınlığında yatay delikli tuğla (190 x 85 x 190 mm) ile duvar yapılması” Y.18.001/C14 nolu “135 mm kalınlığında yatay delikli tuğla (190 x 135 x 190 mm) ile duvar yapılması” ve Y.18.001/C15 nolu “135 mm kalınlığında yatay delikli tuğla (190 x 190 x 135 mm) ile duvar yapılması” iş kalemlerine ilişkin sunulan analizlerde 10.041 (Y) Kireç -Çimento Karışımı Harç Yapılması (Kargir İşlerde) analiz girdisi için öngörülen 82,94 TL birim fiyatın yardımcı analiz ile açıklandığı belirtilmesine karşın, bu girdiye ilişkin yardımcı analiz sunulmadığı, ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Y.18.001/C11, Y.18.001/C14 ve Y.18.001/C15 nolu pozlarında yer alan 10.041/A1(Y) nolu “kireç harcı yapılması (sönmüş kireç torbalı)” analiz girdisinin 2015 yılı karsız birim fiyatının 84,14 TL olduğu da dikkate alındığında bu girdi için ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından açıklamada öngörülen 82,94 TL’lik birim fiyatın açıklanamadığı ve yapılan açıklamanın mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
-İdarenin aşırı düşük teklif açıklama istenilmesine ilişkin yazısının ekindeki analiz formatları ile ihale üzerinde bırakılan isteklinin açıklamasında sunduğu analizler karşılaştırıldığında;
“Cam Yünü Plaka (100 kg/m3-1,5 cm) Üz. Norm. Alçıpan Lev. Yap. Isı Ses İzolasyonu (3,5 mt. Az)” iş kalemine ilişkin olarak idarece hazırlanan analiz formatının, 
Cam Yünü Plaka (100 kg/m3-1,5 cm) Üz. Norm. Alçıpan Lev. Yap. Isı Ses İzolasyonu (3,5 mt. Az)
M2        
Girdi Adı
Birimi
Miktar
Birim Fiyat
Tutar
Açıklama
Cam Yünü Plaka (100 kg/m3-1,5 cm)
M2
1    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
Isı Yalıtım Levhası Yapıştırıcısı (Akrilik Esaslı, Elastik)
KG
4    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
Alçı Duvar Levhası 12,5 mm
M2
1,05    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
Derz Bandı (Cam Elyafından Mamul Kendinden Yapışkanlı Genişlik:5 cm)
MT
1,5    
Açıklama Yapılması İstenilmeyecektir.
Alçı Harcı Yapılması
M3
0,002    
Açıklama Yapılması İstenilmeyecektir.
Sentetik Tutkal (TS EN 12765)
KG
0,3    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
0
0
0,0005    
Açıklama Yapılması İstenilmeyecektir.
Düz İşçi (İnşaat İşçisi)
SA
0,1    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
Alçı Levha Ustası
SA
0,2    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
Alçı Levha Usta Yardımcısı
SA
0,3    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
Yalıtım Ustası
SA
0,25    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
Düz İşçi (İnşaat İşçisi)
SA
0,25    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
Sıvacı Ustası
SA
0,1    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
Düz İşçi (İnşaat İşçisi)
SA
0,2    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
  
Şeklinde olduğu,
Bu iş kalemine ilişkin olarak ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan analizin, 
İş Kalemi/İş Grubu No
MSB.568/A2B
Analizin Adı
Cam Yünü Plaka (100 KG/m3-1,5 cm) Üz. Norm. Alçıpan Lev. Yap. Isı Ses İzolasyonu (3,5 mt. Az)
Ölçü Birimi
       M2  
Poz No:
Girdiler
Ölçü Birimi
Miktarı
Birim Fiyatı
Tutarı
Açıklama Durumu
                          Malzeme:    
M2
1,0000000
15,00
15,00
Fiyat Teklifi
                           İşçilik    
M2
1,0000000
5,00
5,00
Fiyat Teklifi
                           Makine              
                           Diğerleri              
Kar ve Genel Giderler    
Toplam Tutar
20,00  
  
Şeklinde olduğu,
“Yöresel Taş ile Cephe Kaplaması (Afyon) Yapılması (Yapıştırma)” iş kalemine ilişkin olarak idarece hazırlanan analiz formatının,
  
Yöresel Taş ile Cephe Kaplaması (Afyon) Yapılması (Yapıştırma)
M2        
Girdi Adı
Birimi
Miktar
Birim Fiyat
Tutar
Açıklama
Afyon Bej Traverten Honlu veya Cilalı
M2
1,05    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
Dispersiyon (Akrilik) Esaslı, Standart Performanslı, Kayma Özelliği Azaltılmış Karo Yapıştırıcı (TS EN 12004-D1T)
KG
4    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
Seramik Kaplama Ustası
SA
2,5    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
Düz İşçi (İnşaat İşçisi)
SA
2,5    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
  
Şeklinde olduğu,
Bu iş kalemine ilişkin olarak ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan analizin, 
İş Kalemi/İş Grubu No
TK-CEP-0005/C
Analizin Adı
Yöresel Taş ile Cephe Kaplaması (afyon) Yapılması (Yapıştırma)
Ölçü Birimi
       M2  
Poz No:
Girdiler
Ölçü Birimi
Miktarı
Birim Fiyatı
Tutarı
Açıklama Durumu
                          Malzeme:    
M2
1,0000000
75,00
75,00
Fiyat Teklifi
                           İşçilik    
M2
1,0000000
25,00
25,00
Fiyat Teklifi
                           Makine              
                           Diğerleri              
Kar ve Genel Giderler    
Toplam Tutar
100,00  
Şeklinde olduğu,
 “15 mm Çapraz Bağlı Polietilen Köpük Levha ile Döşemede Ses Yalıtımı Yapılması” iş kalemine ilişkin olarak idarece hazırlanan analiz formatının,
15 mm Çapraz Bağlı Polietilen Köpük Levha ile Döşemede Ses Yalıtımı Yapılması
M2        
Girdi Adı
Birimi
Miktar
Birim Fiyat
Tutar
Açıklama
15 mm Çapraz Bağlı Polietilen Köpük Levha
M2
1,05    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
Yalıtım Bandı 3 mm
M2
0,18    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
Yalıtımcı Usta Yardımcısı
SA
0,15    
Açıklama Yapılması İstenilecektir.
Şeklinde olduğu,
Bu iş kalemine ilişkin olarak ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan analizin, 
İş Kalemi/İş Grubu No
TK-YLT-0005/C
Analizin Adı
15 mm Çapraz Bağlı Polietilen Köpük Levha ile Döşemede Ses Yalıtımı Yapılması
Ölçü Birimi
       M2  
Poz No:
Girdiler
Ölçü Birimi
Miktarı
Birim Fiyatı
Tutarı
Açıklama Durumu
                          Malzeme:    
M2
1,0000000
6,00
6,00
Fiyat Teklifi
                           İşçilik    
M2
1,0000000
2,00
2,00
Fiyat Teklifi
                           Makine              
                           Diğerleri              
Kar ve Genel Giderler    
Toplam Tutar
8,00  
  
Şeklinde olduğu görülmüştür.
Yukarıda yer aldığı üzere, söz konusu iş kalemleri için sunulan analizlerin idarece oluşturulan analiz formatlarına uygun olmadığı, malzeme ve montaj bedellerini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapıldığı, bu analizlere dayanak teşkil etmek üzere sunulan üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinde de aynı şekilde malzeme ve montaj bedellerinin ayrı ayrı gösterildiği anlaşılmıştır.
İdarece söz konusu iş kalemlerine ilişkin olarak aşırı düşük teklif açıklama isteme yazılarının ekinde yer verilen analiz formatlarında ise iş kalemlerinin içerisinde yer alan tüm malzeme ve işçilik kalemlerinin ayrı ayrı detaylandırılması suretiyle analiz formatlarının oluşturulduğu belirlendiğinden ihale üzerinde bırakılan isteklinin açıklamasını da idarece düzenlenen bu analiz formatlarına uygun şekilde sunması gerektiği sonucuna varılmıştır
İhale üzerinde bırakılan isteklinin yukarıda belirtilen iş kalemlerine ilişkin olarak sunduğu analizler idarece hazırlanan analiz formatına uygun olmadığından Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.8’inci maddesi uyarınca teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, aşırı düşük teklif açıklaması mevzuata uygun bulunmayan Kahraman İnş. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy