(4734 S. K. m. 21, 37, 38, 54, 55, 65) (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği m. 9, 56, 59) (İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik m. 16) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 79) 
Toplantı No: 2014/007 
Gündem No: 15
Karar Tarihi: 23.01.2014
Karar No: 2014/UH.I-455   
Şikayetçi: Tekinler Turizm Nakliyat Temizlik Gıda İnş. San. Ve Tic. Ltd. Şti., MUSALLA BAĞLARI MAH. ŞEHİT AHMET DEĞERLİ SOK. AKGÜL SİTESİ NO:15/B KONYA
İhaleyi Yapan Daire: Karayolları Genel Müdürlüğü 3. Bölge Müdürlüğü, Horozluhan Mahallesi Ankara Caddesi No:151 42300 KONYA
Başvuru Tarih ve Sayısı: 03.01.2014 / 308 
Başvuruya Konu İhale: 2013/162676 İhale Kayıt Numaralı "34, 35 Şube Şeflikleri Ve Aşağıpınarbaşı Bitüm Depo Şefliği S/S Personelinin Taşınması" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: Karayolları Genel Müdürlüğü 3. Bölge Müdürlüğü tarafından 05.12.2013 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “34, 35 Şube Şeflikleri ve Aşağıpınarbaşı Bitüm Depo Şefliği S/S Personelinin Taşınması Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Tekinler Turizm Nakliyat Temizlik Gıda İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 25.12.2013 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 26.12.2013 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 03.01.2014 tarih ve 308 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 02.01.2014 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2014/70 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
Karar: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) Başvuru konusu ihalede, ihale günü açıklanan toplam yaklaşık maliyetin 569.580,00 TL olduğu, ancak kesinleşen ihale kararı bildirimi yazısında toplam yaklaşık maliyetin 511.980,00 TL olarak belirtildiği, yaklaşık maliyetin ihaleden sonra idarece değiştirildiği, ayrıca ihalenin ilk oturumunda düzenlenen tutanakların isteklilere verilmediği,
2) İhalenin 3’üncü kısmının üzerinde bırakıldığı Konsa Bes. Tar. Ür. ve Taş. Tic. San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
Başvuru sahibinin ihale günü açıklanan toplam yaklaşık maliyetin 569.580,00 TL olduğu, ancak kesinleşen ihale kararı bildirimi yazısında toplam yaklaşık maliyetin 511.980,00 TL olarak belirtildiği, yaklaşık maliyetin ihaleden sonra idarece değiştirildiği iddiası incelendiğinde,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı 56’ncı maddesinde “…(3) Başvuru veya teklif zarfları, alınış sırasına göre incelenir. Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerde teklif zarfları açılmadan önce, pazarlık usulüyle yapılan ihalelerde ise son yazılı fiyat tekliflerinin verildiği oturumda yaklaşık maliyet açıklanır. Zarflardan uygun olanların açılması ve belge kontrolünün yapılması aşamasında, aday veya isteklilerce sunulan belgeler tek tek kontrol edilerek hangi belgelerin sunulduğu, Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağında her belge için açılmış bulunan sütunlara kaydedilerek gösterilir. İhale usulüne göre ilgili oturumda istekliler ve teklif ettikleri fiyatlar duyurularak tutanak düzenlenir. Bu tutanakların komisyon başkanınca onaylanmış suretleri, isteyenlere imza karşılığı verilmeden oturum kapatılamaz…” hükmü bulunmaktadır.
İdarece gönderilen ihale işlem dosyası incelendiğinde,
-İhale konusu işe ilişkin 06.11.2013 tarih ve 61153199/315970 sayılı ihale onay belgesinde yaklaşık maliyetin 511.980,00 TL olarak yer aldığı,
-İdarece hazırlanan yaklaşık maliyet hesap cetvellerinde ihalenin birinci kısmının yaklaşık maliyetinin 273.145,00 TL, ikinci kısmının yaklaşık maliyetinin 168.390,00 TL, üçüncü kısmının yaklaşık maliyetinin ise 70.445,00 TL olarak hesaplandığı, bu tutarların toplamının 511.980,00 TL olduğu,
-İhale günü olan 05.12.2013 tarihinde düzenlenen tutanaklar incelendiğinde yaklaşık maliyetin toplamda 511.980,00 TL olarak açıklandığı, ancak isteklilerce teklif edilen fiyatların ve yaklaşık maliyetin yer aldığı tutanakların istekliler tarafından talep edildiğine ilişkin bir bilgi veya belgenin bulunmadığı,
-13.12.2013 tarihli ihale komisyon kararında 3 kısmın yaklaşık maliyet tutarlarının ayrı ayrı belirtildiği ve toplamının yine 511.980,00 TL olduğu,
-Başvuru sahibine ve ihaleye teklif veren diğer isteklilere gönderilen kesinleşen ihale kararı bildiriminde, ihale komisyon kararının ek olarak gönderildiği tespit edilmiştir.
Bu kapsamda, başvuru sahibinin idarece ihale günü açıklanan yaklaşık maliyetin sonradan değiştirildiği iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Başvuru sahibinin ihalenin ilk oturumunda düzenlenen tutanakların isteklilere verilmediği iddiası incelendiğinde;
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinin birinci fıkrasında; “Şikâyet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır.” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin “Ön inceleme konuları ve ön inceleme üzerine yapılacak işlemler” başlıklı 16’ncı maddesinin birinci fıkrasında,
“Başvurular öncelikle;
…
c) Başvurunun süresinde yapılıp yapılmadığı,
…
yönlerinden sırasıyla incelenir.” hükmü,
Anılan Yönetmeliğin “Ön inceleme konularına aykırılık üzerine alınacak kararlar” başlıklı 17 nci maddesinin birinci fıkrasında;“16 ncı maddenin birinci fıkrası bakımından bir aykırılığın tespiti üzerine Kurul tarafından başvurunun reddine karar verilir.” hükmü yer almaktadır.
Bu çerçevede, ihale tarihinin 05.12.2013 olduğu, başvuru sahibinin idarenin tutanakların isteklilere verilmesinden imtina ettiği iddiasına ilişkin şikâyet süresinin de ihale tarihinden itibaren başladığı dikkate alındığında, anılan tarihten itibaren 10 günlük süre içinde şikâyet başvurusunun yapılmamış olduğu görüldüğünden söz konusu iddiaya ilişkin olarak başvurunun süre yönünden reddi gerekmektedir.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4’üncü maddesinde, “İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir…” açıklaması,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında, “Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak %20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. Bu tutar, kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır. Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulur.” hükmü,
Aynı Yönetmeliğin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde, “(1) İhale komisyonu verilen tekliflerden, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
(2) İhale komisyonu;
a) Verilen hizmet ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır.
(3) Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır.
(4) Aşırı düşük teklif değerlendirmesinde tekliflerin, asgari maliyet yanında sözleşme giderlerini karşılayıp karşılamadığı da dikkate alınır.” hükmü,
İhaleye ilişkin İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1.İhale konusu hizmetin;
a) Adı: 34.,35. Şube Şeflikleri ve Aşağıpınarbaşı Bitüm Depo Şefliği S/S Personelinin Taşınması
b) Miktarı ve türü: Hizmetin miktarı ve türü ekte yer almaktadır.
c) Yapılacağı yer: Karayolları 3. Bölge Müdürlüğüne bağlı ilgili şube şefliği...” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde,        “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dâhil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. Bu hizmet alımı ile ilgili genel bilgiler işe ait özel teknik şartnamede belirtilmiş olup istekliler tekliflerini bu doğrultuda hazırlamalıdır.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir…” düzenlemesi,
İhaleye ilişkin Özel Teknik Şartname’nin birinci maddesinde, “Çalıştırılacak vasıtalar, sürücüsü ile birlikte;  2008 ve daha üstü model, günlük 12 saat 250 km yapacak şekilde 1 adet en az 14 kişilik midibüs çalıştırılması…”           
Sözleşme Tasarısının “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde, “9.1. İşe başlama tarihi 01.01.2014; işi bitirme tarihi 31.12.2014” düzenlemesi yer almaktadır.
Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesine göre idarelerin, geçerli teklifleri belirledikten sonra diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre aşırı düşük teklifleri tespit etme ve bu teklifler hakkında açıklama isteme yükümlülüğü bulunmaktadır. Söz konusu ihale konusunun personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı olmadığı anlaşılmakla birlikte, istikrar kazanmış Kurul kararları doğrultusunda personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde de, kârsız yaklaşık maliyet tutarının altında teklif veren isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Söz konusu ihalede, idare tarafından yapılan yaklaşık maliyet hesabında yüklenici kârına ilişkin bir belirlemenin bulunmadığı görülmüştür.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin yukarıda aktarılan 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasına göre, idarece belirlenebilecek azami kâr miktarı olan %20 oranı dikkate alındığında, ihalenin üçüncü kısmında kârsız yaklaşık maliyetin 58.704,17 TL olarak kabul edilmesi ve teklif fiyatı bu tutarın altında kalan isteklilerin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gerektiği anlaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin üçüncü kısmında ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen Konsa Bes.Tar.Ür. ve Taş.Tic.San.Tic. Ltd.Şti.nin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir..
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy