(4734 S. K. m. 54, 65)
Toplantı No: 2010/011
Gündem No: 14
Karar Tarihi: 04.02.2010
Karar No: 2010-UY.II-438
Şikayetçi: ..., İğde Sokak 2/18 Dikmen/Merkez/Ankara
İhaleyi yapan idare: Çanakkale Sağlık Müdürlüğü, Esenler Mah. Kocatepe Sok. No:1 ÇANAKKALE
Başvuru tarih ve sayısı: 13.01.2010 / 804
Başvuruya Konu İhale: 2009/166347 İhale Kayıt Numaralı "30 Ünitlik Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi Yapımı" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 29.01.2010 tarih ve II.Y.01.68.0264/2010-5E sayılı Esas İnceleme Raporunda;
Çanakkale Sağlık Müdürlüğü tarafından 17.12.2009 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “30 Ünitlik Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi Yapımı” ihalesine ilişkin olarak ...’un 25.12.2009 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 04.01.2010 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 13.01.2010 tarih ve 804 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 13.01.2010 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,
İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.
Karar:
Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikayet dilekçesinde özetle; idarece, teklif dosyası kapsamında sunmuş oldukları iş deneyim belgesinin idari şartnamede belirtilen benzer işe uygun olmadığı gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ancak iş deneyim belgelerinin benzer işe uygun olduğu, bu itibarla idarece tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması işleminin mevzuata aykırı olduğu iddiasına yer verilmiştir.
A- Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
İdari şartnamenin 2 nci maddesinin (a) bendinde ihale konusu işin; “Çanakkale 30 Ünitlik Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi Binası Yapım İşi” olduğunun belirtildiği, (c) bendinde ise işin miktarı ve türünün; “: 4179,30 m2 Kapalı Alan - 30 Ünitlik Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi Binası” olarak belirlendiği görülmüştür.
Aynı şartnamenin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7 nci maddesinde;“7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeleri teklifleri kapsamında sunmaları gerekir:
…d) Bu şartnamenin 7.4. ve 7.5. maddelerinde belirtilen, şekli ve içeriği Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde düzenlenen yeterlik belgeleri.” düzenlemesi,
Anılan şartnamenin “Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:” başlıklı 7. 5 inci maddesinde;
“7.5.1. İş deneyim belgeleri:
İlk ilan tarihinden geriye doğru son on beş yıl içinde bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu işe benzer işlerdeki deneyimini gösteren ve teklif edilen bedelin % 50 oranından az olmamak üzere tek sözleşmeye ilişkin iş deneyim belgesi,
Aday veya istekliler tarafından, iş deneyimlerini tevsik için;
a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,
b) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,
c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,
ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,
d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,
işlerle ilgili deneyimlerini gösteren belgeler sunulur.
İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 80’ini, diğer ortakların her birinin ise, istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 20’sini, konsorsiyumda ise, her bir ortağın kendi kısmı için istenen asgari iş deneyim tutarını sağlaması zorunludur.
İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının tamamını sağlaması halinde; diğer ortaklar, istenen asgari iş deneyim tutarının % 40’ından az olmamak üzere, benzer işe ait olmayan bir yapım işine ilişkin belge sunabilirler.
Tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere sunulan belgenin, tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait olması halinde; Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir veya noter tarafından, ilk ilan tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son bir yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren belgenin sunulması zorunludur.
Tüzel kişi tarafından tam olarak değerlendirilmek üzere sunulan iş denetleme belgesinin, tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait olması halinde; Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir veya noter tarafından, ilk ilan tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son beş yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren belgenin sunulması zorunludur.
Tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere, en az beş yıldır en az % 51 hissesine sahip mimar veya mühendis ortağının mezuniyet belgesinin sunulması durumunda; Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir veya noter tarafından, ilk ilan veya davet tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son beş yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren belgenin sunulması zorunludur.
Mezuniyet belgelerinin iş deneyimini tevsik için sunulması durumunda; mezuniyetten sonra geçen sürenin onbeş yıldan fazlasının değerlendirmeye alınabilmesi için, teklif kapsamında mezuniyet belgesi sahibine ait yapım işine ilişkin bir iş deneyim belgesinin sunulması zorunludur.
Her iki ortağın da mühendis olup % 50 - % 50 ortak olduğu tüzel kişiler, ortaklarından herhangi birine ait deneyimi, ilgilinin mezuniyet belgesini sunmak suretiyle, benzer iş deneyimi olarak kullanması durumunda; her iki ortağın mezuniyet belgesinin de teklif kapsamında sunulması zorunludur.
İş deneyimi olarak, 05.03.2009 tarihinden önce düzenlenmiş iş durum belgesi sunulması halinde, belgeyi düzenleyen idarenin, belgeye konu işte iş artışı varsa iş artışı tutarı, yazının tanzim edildiği tarih itibari ile toplam sözleşme bedelinin % 80’inin tamamlanıp tamamlanmadığı, tamamlanmış ise tamamlandığı tarihi belirtir yazısının teklif kapsamında sunulması zorunludur.
İş deneyimi olarak, 05.03.2009 tarihinden önce düzenlenmiş ve geçici kabulü yapılmamış bir işe ait iş denetleme veya iş yönetme belgesinin sunulması halinde; belgeyi düzenleyen idarenin, belgeye konu işin geçici kabulünün yapılıp yapılmadığı, yapılmışsa geçici kabul tarihi, belgeye konu işte iş artışı varsa iş artışı tutarı, yazının tanzim edildiği tarih itibari ile toplam sözleşme bedelinin % 80’inin tamamlanıp tamamlanmadığı, tamamlanmış ise tamamlandığı tarihi belirtir yazısının teklif kapsamında sunulması zorunludur.
Belge düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlara yurt dışında gerçekleştirilen işler hariç yurt dışında gerçekleştirilen diğer işlerle ilgili olarak, iş deneyimini tevsik için, o ülke mevzuatına göre, iş sahibinin adı veya unvanı, işin yapıldığı yer ve niteliği, yüklenicinin, ilgisine göre fiilen denetleme veya yönetme faaliyetlerinde bulunanların adı veya unvanı, sözleşme bedeli ve tarihi ile işin bitim tarihini içerecek şekilde düzenlenmiş belgenin sunulması gereklidir.
İş deneyimini gösteren belgelerde yazılı tutarlar aşağıdaki şekilde güncellenir:
a) Keşfindeki birim fiyatlar üzerinden ihale indirimi yapılmak suretiyle sözleşmeye bağlanan işlere ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler; sözleşme birim fiyatlarına esas alınan yıldan bir önceki yılın Aralık ayına ait Türkiye İstatistik Kurumu Üretici Fiyatları Alt Sektörlere Göre Endeks Sonuçları Tablosunun “Genel” sütunundaki (2003=100 Temel Yıllı) endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.
b) Anahtar teslimi götürü bedel veya teklif birim fiyat ya da karma teklif üzerinden sözleşmeye bağlanan işlere ilişkin iş deneyim belgeleri; sözleşmenin yapıldığı aydan bir önceki aya ait Türkiye İstatistik Kurumu Üretici Fiyatları Alt Sektörlere Göre Endeks Sonuçları Tablosunun “Genel” sütunundaki (2003=100 Temel Yıllı) endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.
1/1/2003 tarihinden önceki dönemde gerçekleştirilen işlere ait iş deneyimini gösteren belgelerin güncellenmesi ise aşağıdaki şekilde yapılır:
a) Keşfindeki birim fiyatlar üzerinden ihale indirimi yapılmak suretiyle sözleşmeye bağlanan işlere ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler; sözleşme birim fiyatlarına esas alınan yıldan bir önceki yılın Aralık ayına ait Türkiye İstatistik Kurumu Toptan Eşya Fiyatları Endeksinin (1994=100 TEFE) Tablo: 2 Genel satırındaki endeksin, 2002 yılı Aralık ayına ait TEFE Tablo: 2 Genel satırındaki endekse oranlanarak bulunan katsayı üzerinden 1/1/2003 tarihine kadar güncellenir. Hesaplanan bu tutar, 2003 yılı Ocak ayına ait Türkiye İstatistik Kurumu Üretici Fiyatları Alt Sektörlere Göre Endeks Sonuçları Tablosunun “Genel” sütunundaki (2003=100 Temel Yıllı) endeksin ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.
b) Anahtar teslimi götürü bedel veya teklif birim fiyat ya da karma teklif üzerinden sözleşmeye bağlanan işlere ilişkin iş deneyim belgeleri; sözleşmenin yapıldığı aydan bir önceki aya ait Türkiye İstatistik Kurumu Toptan Eşya Fiyatları Endeksinin (1994=100 TEFE) Tablo: 2 Genel satırındaki endeksin, 2002 yılı Aralık ayına ait TEFE Tablo: 2 Genel satırındaki endekse oranlanarak bulunan katsayı üzerinden 1/1/2003 tarihine kadar güncellenir. Hesaplanan bu tutar, 2003 yılı Ocak ayına ait Türkiye İstatistik Kurumu Üretici Fiyatları Alt Sektörlere Göre Endeks Sonuçları Tablosunun “Genel” sütunundaki (2003=100 Temel Yıllı) endeksin ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.” düzenlemesi,
“Bu ihalede benzer iş olarak kabul edilecek işler” başlıklı 7.6 ncı maddesinde;“Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğde yer alan (B) III.Grup İşler, Grubu işler benzer iş olarak kabul edilecektir.
7.6.1. İş deneyim belgesi yerine mezuniyet belgelerini/diplomalarını sunmak suretiyle ihaleye girecek olan mühendis ve mimarlar için ihale konusu iş veya benzer işlere denk sayılacak olan mühendislik veya mimarlık bölüm veya bölümleri: İnşaat Mühendisliği ve/veya Mimarlık diploması” düzenlemesi yer almaktadır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin, iş deneyim belgelerinin nasıl değerlendirilmesi gerektiğine ilişkin hükümlerin yer aldığı 48 inci maddesinde; “1) Aday ve isteklilerin ihale konusu iş veya benzer işlerle ilgili iş deneyimlerinin değerlendirilmesinde; tek sözleşmeye dayalı olarak alınmış iş deneyim belgeleri dikkate alınır. Birden fazla iş deneyimi toplanarak değerlendirilemez.
(2) İş deneyimini gösteren belgelerde yer alan ancak, ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmaz.
(3) İş ortaklığı tarafından gerçekleştirilen işlerde, ortakların iş deneyim tutarı, iş ortaklığındaki hisse oranı esas alınarak dikkate alınır.
(4) Konsorsiyum tarafından gerçekleştirilen işlerde, ortakların iş deneyim tutarı, gerçekleştirdikleri iş kısmına ilişkin tutar esas alınarak dikkate alınır.
(5) İş deneyim belgelerinin değerlendirilmesinde;
a) İş bitirme belgelerinde, belgeye konu işin geçici kabul tarihinin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde olması,
b) İş durum belgelerinde, belgeye konu işin gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaştığı tarihin, ihalenin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde olması ve ilk sözleşme bedelinin tamamlanması,
c) İş denetleme ve iş yönetme belgelerinde,
1) Belgeye konu işin geçici kabul tarihinin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son on beş yılda içinde olması kaydıyla, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında fiilen denetleme veya yönetme faaliyetinde bulunulmuş olması,
2) Gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80'ine ulaştığı tarihin, ihalenin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde olduğu ve ilk sözleşme bedelinin tamamlandığı işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında fiilen denetleme veya yönetme faaliyetinde bulunulmuş olması,
şartı aranır ve geçici kabul tarihi veya gerçekleşme oranının toplam sözleşme bedelinin en az % 80'ine ulaştığı tarihin, ihale ilk ilan veya davet tarihi ile ihale veya son başvuru tarihi arasında olduğu işler de bu kapsamda değerlendirilir.
(6) İş deneyim belge tutarlarının değerlendirilmesinde;
a) İş bitirme ve iş durum belge tutarları tam olarak,
b) Gerçek kişilerce denetim faaliyetleri nedeniyle alınan iş denetleme belgesi tutarları; gerçek kişinin ilgisine göre ticaret ve/veya sanayi odasına veya esnaf ve sânatkar odasına kaydolduğu tarihten itibaren ilk beş yıl beşte bir oranında, daha sonraki yıllarda tam olarak,
c) Gerçek kişilerce yönetim faaliyetleri nedeniyle alınan belge tutarları; beşte bir oranında,
ç) Tüzel kişiliğin, en az bir yıldır yarısından fazla hissesine sahip gerçek kişi ortağının iş denetleme belgesi ile ihaleye katılmasında; belge sahibinin yarıdan fazla hisseye sahip olduğu tarihten itibaren ilk beş yıl beşte bir oranında, daha sonraki yıllarda tam olarak,
d) Tüzel kişiliğin, en az bir yıldır yarısından fazla hissesine sahip gerçek kişi ortağının iş yönetme belgesi ile ihaleye katılmasında; beşte bir oranında,
e) İlk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranındaki işin bir kısmında denetleme, diğer kısmında yönetme görevinde bulunanların belge tutarları, denetledikleri ve yönettikleri iş tutarlarının üzerinden yukarıda belirtilen esaslar uyarınca,
dikkate alınır.
(7) Mühendis veya mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işleri ihalelerinde, iş deneyimi olarak mezuniyet belgelerini sunmaları durumunda;
a) İş deneyimi bulunmayan mühendis veya mimarların; toplam süresi onbeş yılı geçmemek kaydıyla mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl, Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar kadar,
b) İş deneyimi bulunan mühendis veya mimarların; onbeş yıllık sınırlamaya tabi tutulmaksızın, mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar kadar,
benzer iş deneyimi olarak dikkate alınır.” hükmü,
Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğde; “…İdarelerce işin niteliğine uygun ve rekabeti artıracak şekilde benzer iş belirlemesi yapmasına esas olmak üzere ekte yer alan “Benzer İş Grupları Listesi” oluşturulmuştur. Bu listede sekiz (8) ana başlık ve bu başlıkların altında çeşitli gruplar düzenlenmiş olup bu gruplar da kendi içinde alt gruplara ayrılmıştır. İdareler, ilanda ve idari şartnamede ihale edecekleri yapım işinin ekteki “Benzer İş Grupları Listesi”nde yer alan iş gruplarından hangisine dahil olduğunu tespit edecekler ve bu grubu esas almak suretiyle benzer iş belirlemesi yapacaklardır.
Söz konusu belirleme yapılırken ihale konusu işin içinde bulunduğu gruba atıf yapılabileceği gibi işin niteliğine göre birden fazla gruba da atıf yapılabilecektir. Örneğin: “ Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğ de yer alan A/II Grubu işler benzer iş olarak kabul edilecektir.” şeklinde belirleme yapılabileceği gibi, “ Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğ de yer alan A/VII ve A/XIV Grubu işler benzer iş olarak kabul edilecektir.”şeklinde belirleme de yapılabilecektir. Bununla birlikte, ayrıştırma yapılmak suretiyle herhangi bir grupta sayılan işlerden bazılarının seçilerek benzer iş olarak belirlenmesi mümkün bulunmamaktadır. Örneğin: “ Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğ de yer alan B/IV Grubundaki 4,5,6 ve 7 nolu işler benzer iş sayılacaktır.” şeklinde bir belirleme yapılamayacaktır.
Listedeki işlerle ilgili, tamamlama, onarım, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri vb. yapım işlerine ilişkin benzer işler, bu listedeki gruplar göz önüne alınarak ve rekabeti engellemeyecek şekilde idarelerce belirlenebilecektir.
Ayrıca, listede yer alan işlerin bünyesinde olan ancak, yapının bir parçası olarak tek başına ihale edilen işler için (Örn: asansör tesisatı, klima tesisatı, kazan dairesi, telefon santrali, vb. yapımı/yenilemesi), benzer iş belirlemesi yapılırken, ihale edilecek işi de içeren yapım işlerine ait iş deneyim belgesi yanında sadece ihale konusu iş ve/veya işlere ilişkin iş deneyim belgelerinin de sunulabileceğinin belirtilmesi gerekmektedir. Örneğin: B/II Grubuna dahil bir yapının sadece asansör tesisatına yönelik bir ihalede, o ihale için benzer iş olarak kabul edilen grup veya gruplara ilişkin iş deneyimine sahip bir istekli teklif verebileceği gibi, asansör imalatı - montajı yaparak buna ilişkin iş deneyimine sahip olan bir istekli de teklif verebilecektir.
İhale konusu işin Benzer İş Grupları Listesinde bulunan hiçbir gruba dahil olmadığı ya da edilemediğinin tespiti halinde ise, bu husus bir tutanağa bağlanacak, benzer iş belirlemesi işin niteliğine göre, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinde yapılan benzer iş tanımına uygun olarak ve rekabeti engellemeyecek şekilde yapılacaktır.
Aldıkları akademik eğitime göre, hangi mühendis ve mimarların ihale konusu işe teklif verebileceklerinin idareler tarafından ilan ve idari şartnamede ayrıca belirtilmesi gerekmektedir…” açıklaması yer almaktadır.
Anılan Tebliğde B/III Grubu işler;
“1. II. Grup işler
2. Özelliği olan büyük okul yapıları (spor salonu, konferans salonu v.b. ek tesisleri olan eğitim yapıları)
3. Liman binaları (Liman, iskele ve diğer ulaşım yolları daha önce yapılmış ise)
4. İl tipi idari binalar
5. Büyük cezaevleri
6. Büyük yurtlar (Yüksek öğrenim yurtları)
7. Yüksek okullar ve eğitim enstitüleri
8. Araştırma binaları ve laboratuarlar
9. Büyük kütüphaneler ve kültür yapıları
10. Arşiv binalar
11. Banka binaları
12. Hastaneler, doğumevleri, rehabilitasyon ve tedavi merkezleri
13. Yaşlılar huzur evi, kreş ve gündüz bakım evleri
14. Kaplıca ve şifa evleri
15. Müstakil spor köyleri (kapalı-açık yüzme havuzları, spor salonları, hipodromlar, stat ve stadyumlar)
16. Aqua parklar
17. Rekreasyon merkezleri, büyük parklar
18. Otel ve moteller
19. Eğitim ve eğlence amaçlı yapılar (toplantı, eğlence ve düğün amaçlı), gençlik merkezleri
20. Fuarlar, satış ve sergi binaları (showroomlar)
21. Misafirhaneler
22. İbadethaneler (Dini yapılar)
23. Organize sanayi bölgeleri
24. Her türlü entegre ve komple endüstriyel tesisler, fabrika ve imalathaneler
25. Villalar, teras evleri ve dağ evleri
26. Çevre düzenlemesi gerektiren toplu konut, siteler veya müstakil konutlar
27. Büyükelçilik yapıları, vali konakları ve özel konutlar,
28. İş hanları, ticari bürolar
29. Büyük mağazalar, alışveriş merkezleri
30. Otobüs terminalleri, otogarlar, istasyon binaları
31. Katlı garajlar (yer altı-yer üstü)
32. İdarece belirlenecek benzer nitelikteki işler” olarak belirlenmiştir.
Başvuru sahibin tarafından sunulan iş deneyim belgesi üzerinden yapılan incelemede; söz konusu belgenin Balıkesir Bayındırlık ve İskan İl müdürlüğü tarafından “Bandırma Devlet Hastanesi Ek Bina İkmal İnşaatı” kapsamında başvuru sahibi “...” adına “iş denetleme belgesi” adıyla tanzim edildiği, mezkur belgeden anılan isteklinin görev ve meslek unvanının “Makine Mühendisi” olduğu ve adı geçen belgeye esas “Bandırma Devlet Hastanesi Ek Bina İkmal İnşaatı” işinde görevi gereği denetlediği iş kısmının “Mekanik Tesisat (Sıhhi Tes., Kalorifer Tes., Müşterek Tes., Havalandırma Tes., Hastane Tes., Mutfak Tes., Çamaşırhane Tes., Soğutma Tes. işi” olduğu görülmüştür.
Bu çerçevede, başvuru sahibi tarafından sunulan iş deneyim belgesinin, ilgilinin idarede kontrol mühendisi olarak çalıştığı sırada aldığı Makine Mühendisliği lisans eğitimine paralel olarak “Bandırma Devlet Hastanesi Ek Bina İkmal İnşaatı” işinin “Mekanik Tesisatı İmalatı” kısmına ilişkin verilen denetleme görevi neticesinde edinildiği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, söz konusu belgenin sadece “mekanik tesisatı” imalatlarına ilişkin olduğu açıkça görülmektedir.
İdarece, ihale konusu işin idari şartnamesinde benzer iş olarak İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğde yer alan B/III Grubu işler belirlenmiştir. Başvuru sahibi tarafından sunulan iş deneyim belgesinin “Bandırma Devlet Hastanesi Ek Bina İkmal İnşaatı” işinin “Makine tesisatı” imalatlarına ilişkin olduğu, söz konusu belge kapsamında herhangi bir inşaat imalatının bulunmadığı, bu çerçevede yukarıda yer verilen “B/III Grubu işler” işler göz önünde bulundurulduğunda, mezkur belgenin benzer işe uygun olmadığı anlaşılmıştır.
Öte yandan ihale konusu işin, kapsamında inşaat, elektrik ve mekanik tesisat işleri bulunan bir yapım işi olduğu, pursantaj oranı bakımından da inşaat ve elektrik grubu işlerinin, ihale konusu işin % 81,9’unu oluşturduğu, makine tesisatı grubunun ise işin sadece %18,1’ini oluşturduğu anlaşılmıştır. Diğer bir deyişle, başvuru sahibi tarafından sunulan iş deneyim belgesinin ihale konusu iş ile % 81,9 oranında farklılık gösterdiği, benzerlik oranının ise sadece %18,1 olduğu, bu münasebetle anılan istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesinin ihale konusu işe uygun olmadığı anlaşılmıştır.
Başvuru sahibince, 13.01.2010 tarihli Kuruma ilk başvuru dilekçesine ek olarak 26.01.2010 tarihli dilekçe ile başvuruda bulunulduğu görülmektedir. Söz konusu dilekçe ve ekleri incelendiğinde; başvuru sahibince Balıkesir Bayındırlık ve İskan Müdürlüğüne başvuruda bulunularak sunmuş oldukları iş deneyim belgesinin “İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğinde” yer alan hangi iş gurubuna girdiği hususunda bilgi istenilmiş, adı geçen idarece, başvuru sahibince sunulan iş deneyim belgesinin “B/III Grubu işler” kapsamında olduğu ifade edilmiştir. Ancak, adı geçen idarece yapılan değerlendirmenin hukuki yönden Kamu İhale Kurumunu bağlayıcı herhangi bir niteliği bulunmadığı açıktır.
Netice itibariyle, başvuru sahibince sunulan iş deneyim belgesinin “makine tesisatı” imalatına ilişkin olduğu, pursantaj oranı bakımından ihale konusu işe ile sadece %18,1 oranında benzerlik gösterdiği, söz konusu belge kapsamında inşaat ve elektrik grubu işleri bulunmamasına karşın, ihale konusu işin % 81,9’unun bu grup işlerden oluştuğu, bu suretle söz konusu iş deneyim belgesinin ihale konusu işe ve idari şartnamede belirtilen benzer işe uygun olmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:
İdarece, Abidin Ateş adlı isteklinin iş deneyim belgesini tevsiken sunmuş olduğu mezuniyet belgesinin (diplomanın) 15 yıllık tutarının teklif bedelini karşılamadığı, ayrıca diploma ile beraber sunulan iş deneyim belgesinin benzer işe uygun olmadığı gerekçeleriyle değerlendirme dışı bırakıldığı görülmüştür.
Yapılan incelemede, söz konusu isteklice iş deneyim belgesini tevsiken mezuniyet belgesi (diploma) ile beraber 1 adet yüklenici iş bitirme belgesinin sunulduğu görülmüştür.
Anılan isteklice sunulan diploma ve iş deneyim belgesi üzerinde yapılan incelemede; söz konusu diplomanın Karadeniz Teknik Üniversitesi tarafından İbrahim Ateş adına bitirmiş olduğu İnşaat Mühendisliği Lisans eğitimi sonucunda 1975 tarihinde verildiği, diploma ekinde sunmuş olduğu iş deneyim belgesinin Çanakkale Belediye Başkanlığı tarafından “2007/66282 İKN’li Pazaryeri Düzenlemesi Yapım İşi” kapsamında verildiği ve anılan belgeye esas işin sözleşmesinin 18.10.2007 tarihinde imzalandığı, geçici kabulünün 08.06.2008 tarihinde yapıldığı anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin (h) bendinde yer alan; “İş deneyimi bulunmayan mühendis veya mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işi ihalelerine başvurularında, toplam süresi onbeş yılı geçmemek kaydıyla mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl, yüzyirmiikibinüçyüzseksenyedi Türk Lirası olarak hesaplanmak üzere 10 uncu madde kapsamındaki benzer iş deneyimi olarak dikkate alınır. Bu süre iş deneyimi bulunan mimar ve mühendisler için uygulanmaz. Bu bent kapsamında elde edilen deneyim mühendis ve mimarın beş yıldır en az % 51 hissesine sahip olduğu veya her iki ortağın da mühendis olup % 50-% 50 ortak olduğu tüzel kişiler tarafından da kullanılabilir.” hükmü ile,
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 48 inci maddesinin 7 nci fıkrasında yer alan; “Mühendis veya mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işleri ihalelerinde, iş deneyimi olarak mezuniyet belgelerini sunmaları durumunda;
a) İş deneyimi bulunmayan mühendis veya mimarların; toplam süresi onbeş yılı geçmemek kaydıyla mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl, Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar kadar,
b) İş deneyimi bulunan mühendis veya mimarların; onbeş yıllık sınırlamaya tabi tutulmaksızın, mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar kadar benzer iş deneyimi olarak dikkate alınır.” hükmü dikkate alındığında, herhangi bir yapım işine ilişkin iş deneyim belgesi bulunan mühendislerin veya mimarların onbeş yıllık sınırlamaya tabi tutulmaksızın, mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar kadar benzer iş deneyimi olarak dikkate alınacaktır.
Bu itibarla, anılan istekli tarafından diploma ile beraber herhangi bir yapım işine ilişkin iş deneyim belgesi sunulduğundan söz konusu diplomanın 15 yıllık süre sınırlamasına tabi tutulmaksızın benzer iş olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, anılan isteklinin diploma tarihi ile ihale tarihi dikkate alındığında, diploma sahibi isteklinin mezuniyetinden itibaren 34 yıllık sürenin geçtiği, bu süre ile 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar çarpıldığında; benzer iş olarak değerlendirilecek tutarın 4.161.158,00 TL’ye karşılık geldiği, bu tutarın teklif edilen bedelin en az %50 si oranında istenilen iş deneyim belgesinin, mezkur isteklinin 4.329.916,20’lik teklif bedeli dikkate alındığında %96’sına karşılık geldiği anlaşıldığından, idarece, Abidin Ateş adlı isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işlemin yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Abidin Ateş adlı isteklinin teklifinin geçerli sayılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle; 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesine göre tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihten itibaren 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Esasta
Oybirliği, gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.
EK GEREKÇE
İncelemeye konu ihalede;
İhale ilan metninin 9. maddesinin; “… Teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatlar ile bu fiyatlara ilişkin idarenin tanımladığı yapım şartlarına göre ihale dökümanı kapsamında verilen analiz formatına uygun analizler ve teklif bedelini gösteren hesap cetveli sunulacaktır. …” şeklinde düzenlendiği anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10. maddesinin (b) bendinde, ihaleye katılacak isteklilerden, mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak istenebilecek bilgi ve belgeler 9 madde halinde belirtildikten sonra, ihale konusu işin niteliğine göre, belirtilen bilgi ve belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilan veya davet belgelerinde belirtileceğinin hüküm altına alındığı; sayılan belgeler arasında “analizlere” yer verilmediği anlaşılmıştır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 30. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde; “Yaklaşık maliyeti, eşik değerin onda birine eşit ve bu değerin üzerinde olan ihalelerde, idare tarafından isteklilerden aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi ile sözleşmenin uygulanması aşamasında kullanılmak üzere teklifleri ekinde;
1) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatlar ile bu fiyatlara ilişkin idarenin tanımladığı yapım şartlarına göre ihale dokümanı kapsamında verilen analiz formatına uygun analizler ve teklif bedelini gösteren hesap cetveli,
2) Teklif birim fiyatlı işlerde; teklif edilen fiyatlara ilişkin olarak idarenin tanımladığı her bir iş kaleminin yapım şartlarına göre ihale dokümanı kapsamında verilen analiz formatına uygun analizler,
istenir.
Teklifin aşırı düşük bulunması halinde ise, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapılacak açıklamada, ayrıca bu analizlere dayanak teşkil eden bütün bilgi ve belgeler (proforma faturalar, malzemeye ilişkin teklif alma yazıları, yardımcı analizler ve buna benzer) sunulur.” hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliğinin 38. maddesinde; “38.1. Uygulama Yönetmeliğinin “İstenecek belgeler” başlıklı 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi hükmü uyarınca,
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; teklif edilecek birim fiyatlara ilişkin olarak idare tarafından, tanımladığı her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; idare tarafından teklif bedelini oluşturacak iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının düzenlenerek ihale dokümanı kapsamında isteklilere verilmesi gerekmektedir. …” düzenlemesi yer almaktadır.
05.03.2009 tarihinde yürürlüğe giren Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılan, 11.09.2003 tarihli, 25226 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 34. maddesine 08.06.2004 tarih ve 25486 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle eklenen 3. fıkrasında yer alan “… isteklilerden teklifleri ekinde …” sözcüklerinin iptali istemiyle açılan davada; Danıştay 13. Dairesinin 09.01.2009 tarih ve E:2006/731, K:2009/116 sayılı kararı ile, “… 4734 sayılı Yasa’nın ihaleye katılım kurallarını düzenleyen bölümünde yer alan 10. Maddesinin (h) fıkrası uyarınca isteklilerin, tekliflerinin ekinde istenilen belgeleri vermemeleri halinde, ihale dışı bırakılmaları sonucu doğuracağından, Yasa’da düzenlenmeyen bir belgenin, yönetmelik hükmü ile istenebilecek belgeler kapsamına dahil edilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır. Bu itibarla teklifler değerlendirildikten sonra, ancak aşırı düşük tekliflerin varlığı halinde Yasa’nın 38. Maddesi uyarınca istenmesi mümkün olan analizlerin böyle bir durumun ortaya çıkıp çıkmayacağının belli olmadığı tekliflerin verilmesi aşamasında, bir ihaleye katılım şartı olarak istenilmesine olanak sağlayan Yönetmelik hükmünde yer alan “… isteklilerden tekliflerinin ekinde …” ibaresinde ve bu ibareye dayanılarak tesis edilen dava konusu işlemin 1. Maddesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır. …” gerekçesiyle anılan düzenlemenin iptaline karar verilmiştir.
Anayasa’nın 138. maddesinde; “… Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.” hükmü yer almakta olup, 2577 sayılı Kanun’un 28. maddesinin dördüncü fıkrasında da; “Mahkeme kararlarının (otuz) gün içinde kamu görevlilerince kasten yerine getirilmemesi halinde ilgili, idare aleyhine dava açabileceği gibi, kararı yerine getirmeyen kamu görevlisi aleyhine de tazminat davası açılabilir.” hükmü yer almaktadır.
Anayasa’nın 138 ve 2577 sayılı Yasa’nın 28. Maddesi uyarınca yargı kararlarının, geciktirilmeksizin uygulanması gerektiği ve etkisiz kılacak düzenleme yapılamayacağı açıktır.
Öte yandan, Anayasa’nın 124. maddesi gereği Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak koşuluyla yönetmelikler çıkarabileceği açıktır. Yönetmelikler, yasa tekniğine uygun olmaması ve güçlükler bulunması nedeniyle yasal düzenlemelerde yer almayan ancak idarenin işleyişi ve kamu yararı için önceden belirlenmesi zorunlu bulunan teknik konu ve ayrıntıları yasal çerçeve içerisinde kalmak koşuluyla düzenleyebilir. Kamu idaresi tarafından görev alanına giren konularda yönetmelikler yapılırken dayanağı yasanın bütününe bağlı kalınması zorunlu olduğu gibi yasayı ve yasanın amacını aşar veya yasa konusu alanlara girer nitelikte düzenleme yapma olanağı da bulunmamaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda, 05.12.2008 tarih ve 27075 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5812 sayılı Kanun’la yapılan değişiklik kapsamında da “ihaleye katılımda yeterlik” kriterlerini belirleyen 10. maddede “analizlerin de istenebileceğine” ilişkin bir düzenlemenin yer almadığı görülmektedir.
Bu nedenle, Yasa’da düzenlenmeyen bir belgenin Yönetmelik ve Tebliğ hükümleri ile istenebilecek belgeler kapsamına dahil edilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.
Anılan Kanun hükmü ve Danıştay Onüçüncü Dairesinin kararı birlikte değerlendirildiğinde, Kanun’da belirtilmeyen ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterlik kriterine ilişkin olarak Yönetmelik ve Tebliğle düzenleme yapılması mümkün olmadığından, teklifler değerlendirildikten sonra, ancak aşırı düşük tekliflerin varlığı halinde Yasanın 38. Maddesi uyarınca istenmesi mümkün olan analizlerin, böyle bir durumun ortaya çıkıp çıkmayacağının belli olmadığı, haliyle de ihale üzerinde kalanda belli olmadan, sözleşme aşamasındaki duruma ilişkin düzenleme yapılarak, teklif ekinde tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında, ihaleye katılım şartı olarak istenilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
4734 sayılı Kanunun 56. Maddesinin 2. Fıkrasında; “Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir.” hükmü mevcuttur.
İnceleme kapsamındaki ihalede, ihale konusu işi oluşturan iş kalemlerine ilişkin analizlerin isteklilerden teklifleri ekinde istenmesi, 4734 sayılı Yasa’ya aykırılık oluşturmakta ise de, bu konuda idareye şikâyet başvurusunda bulunulmadığı anlaşıldığından, bu hukuki koşullar çerçevesinde; yazılı gerekçelerle “düzeltici işlem belirlenmesine” yönelik karara katılıyoruz. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy