(4734 S. K. m. 54, 65)
Toplantı No : 2019/006
Gündem No : 14
Karar Tarihi : 30.01.2019
Karar No : 2019/UM.I-145
BAŞVURU SAHİBİ: Seyran Ekinci -Ams Gıda Pazarlama Nakliye Tekstil Sosyal Hizmetler İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı,
İHALEYİ YAPAN İDARE: Diyarbakır İl Sağlık Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE: 2018/500056 İhale Kayıt Numaralı “Müdürlüğümüze Bağlı Sağlık Tesislerine Ait 2019 Mali Yıl 10 Kısım Gıda Malzeme Alımı İşi” İhalesi
KURUMCA YAPILAN İNCELEME:
Diyarbakır İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 04.12.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Müdürlüğümüze Bağlı Sağlık Tesislerine Ait 2019 Mali Yıl 10 Kısım Gıda Malzeme Alımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Seyran Ekinci - Ams Gıda Pazarlama Nakliye Tekstil Sosyal Hizmetler İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı tarafından 17.01.2019 tarih ve 2460 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.01.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/83 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihalenin 1, 4 ve 6’ncı kısımlarında tekliflerinin yaklaşık maliyetin altında olmasına rağmen ilgili kısımların idarece tekliflerin piyasa fiyatlarına kıyasla yüksek olması nedeniyle iptal edildiği, iptal gerekçesinde yaklaşık maliyete ilişkin herhangi bir tespite yer verilmediği, kaldı ki ihalenin iptal edilmeyen diğer bazı kısımlarında tekliflerin yaklaşık maliyete daha yakın olduğu, iptal gerekçesinin objektif verilere dayanmadığı, bu husustaki şikayet başvurularının idarece gerekçesiz olarak reddedildiği iddia edilmektedir.
İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı beşinci maddesinin birinci fıkrasında “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,
“Bütün Tekliflerin Reddedilmesi ve İhalenin İptali ” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,
“İhalenin Karara Bağlanması ve Onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinin 5, 6 ve 7’nci fıkrasında ise “İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.
İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.
İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.” hükmü,
Anılan Kanun’un “Kuruma itirazen şikayet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “… İhalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınanlar itirazen şikayete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabilir.
Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir…” hükmü yer almaktadır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden idarelerin ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu, ayrıca, ihale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek bir hukuka aykırılığın tespit edilmesi halinde ihalenin her aşamasında bütün teklifleri reddederek ihalenin iptaline karar verme hususunda takdir yetkisine sahip olduğu ve bu durumda herhangi bir yükümlülük altına girmeyeceği anlaşılmaktadır.
Ancak, ihalenin iptali konusunda idareye tanınan takdir yetkisinin mutlak ve sınırsız olmadığı, yetkinin kullanımının her idari işlemde olduğu gibi hukuka uygun ve kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olması gerektiği aşikardır.
Yapılan incelemede; ihalenin 1, 4 ve 6’ncı kısımlarına başvuru sahibinin tek istekli olarak katıldığı, tekliflerin; yaklaşık maliyeti 5.789.737,06 TL olan 1. kısma 5.553.162,50, yaklaşık maliyeti 3.918.059,75 TL olan 4. kısma 3.701.275,00 TL ve yaklaşık maliyeti 671.964,66 TL olarak belirlenen 6. kısma 644.682,00 TL olarak sunulduğu,
İhale yetkilisince de onaylanan komisyon kararında, 4 ve 6’ncı kısımlara ilişkin olarak “Kısma Ams Gıda Pazarlama Nakliye Tekstil Sosyal Hizmetler İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. - Seyran Ekinci tarafından teklif verilmiştir… getirilen numuneler teknik şartnameye uygun görülmüş ve teklif bedeli yaklaşık maliyetin altında ise de komisyonumuzca yapılan değerlendirme sonucunda, piyasa fiyatları göz önüne alındığında isteklice kısma yapılan teklif yüksek bulunmuş kısmın alımının iptal edilmesine…karar verilmiştir.” gerekçesine yer verilerek ilgili kısımların iptal edildiği görülmüştür.
1’inci kısma ilişkin olarak ise, yukarıda yazılı gerekçeye ek olarak, idarece 28.11.2018 tarihinde yapılan gıda alımı ihalesindeki tekliflere oranla başvuru sahibinin teklifinin yüksek bulunmuş olması eklenmiştir.
Yapılan incelemede, yaklaşık maliyetin; piyasa fiyatları, daha önce gerçekleştirilmiş ihalelerde oluşan fiyatlar ve Malzeme Kaynakları Yönetim Sistemi kullanılarak belirlendiği görülmüştür. İptal gerekçesinin, yaklaşık maliyetin altında olmasına rağmen teklifin piyasa fiyatlarına oranla yüksek bulunması olarak belirtilmesi, buna karşın kararda yaklaşık maliyetin hatalı olduğuna ilişkin herhangi bir tespite yer verilmemesi,
Başvuru sahibinin teklifinin, 1 ve 6’ncı kısımda yaklaşık maliyetin %96, 4. kısımda ise % 94’üne tekabül ettiği ihalede, oran olarak yaklaşık maliyete daha yakın teklif sunulan diğer bazı kısımların iptal edilmeyerek ihalenin sonuçlandırılmış olması (örneğin; 3. Kısım sebze ve meyve %99, 5. Kısım alabalık %97) hususları birlikte değerlendirildiğinde, yukarıda bahsedilen takdir yetkisinin kullanımının Kanun’un beşinci maddesinde yer alan temel ilkelerden güvenirlik ve eşit muamele ilkeleri ile bağdaşmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, 1’inci kısmın iptal gerekçesinde 28.11.2018 günü gerçekleştirilen gıda alımı ihalesindeki fiyatlara da atıf yapılmışsa da, bahse konu ihaledeki alım miktarının başvuruya konu ihaledeki miktarlar ile kıyaslanamayacak oranda düşük olması, rapora konu ihalenin süresinin 12 ay olarak belirlenmesi ve mal tesliminin peyderpey yapılacak olması, her bir ihaleyi kendi şartları içerisinde değerlendirmeyi gerekli kılmakta olup, önceki ihaledeki tekliflerin veri olarak alınmasının uygun olmayacağı sonucuna ulaşılmıştır.
Şikayet başvurusunun idarece reddi işlemine yönelik iddiaya ilişkin olarak yapılan incelemede; 4734 sayılı Kanun’un 56’ncı maddesi gereği, ihalenin idarece iptaline yönelik başvurulara ilişkin inceleme idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı olup, iddia konusu hususun iptal gerekçesine ilişkin olmadığı, kaldı ki başvuru sahibi tarafından sunulan 31.12.2018 tarihli dilekçeye ilişkin olarak idarenin 09.01.2019 işlemi ile başvurunun reddi yönünde usulüne uygun şekilde karar aldığı anlaşılmış, başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
Diğer yandan, başvuru bedelinin 17.126,00 TL olarak yatırıldığı görülmüştür. İhalenin başvuruya konu kısımlarının yaklaşık maliyet tutarı dikkate alındığında, 4734 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 2 numaralı bendi gereğince başvuru bedeli 12.843,00 TL olarak hesaplanmakta olup fazla ödendiği anlaşılan 4.283,00 TL’nin yazılı talebi halinde başvuru sahibine iade edilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
İdarenin ihalenin 1, 4 ve 6’ncı kısımlarının iptali kararının iptaline,
2) Fazla ödenen başvuru bedelinin başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iadesine,
Oybirliği ile karar verildi.(¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy