(4734 S. K. m. 5, 37, 38, 40, 54, 65) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 79) 
Toplantı No: 2012/019
Gündem No: 24
Karar Tarihi: 19.03.2012
Karar No: 2012/UH.III-1363 
Şikayetçi: Özel Özen Dental Diş Protez Laboratuar Hizmetleri Tic.Ltd.Şti., Akçay Cad. No: 168/201 İZMİR
İhaleyi yapan idare: Bornova Ağız Ve Diş Sağlığı Merkezi Başhekimliği, Mersinli Mahallesi 2800 Sokak No: 2 35500 İZMİR
Başvuru tarih ve sayısı: 22.02.2012 / 7462
Başvuruya konu ihale: 2011/206556 İhale Kayıt Numaralı "2012 Yılı Metal Destekli Tek Parça Kron Ve Tek Parça Döküm Kron İle İskelet Protez Metal Döküm, Total / Parsiyel Protez Akrilik Bitim İşleri" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 14.03.2012 tarih ve B.07.6.KİK.0.08.00.00-101.04-.H.(822).(0260)./2012-17E sayılı Esas İnceleme Raporunda;
Bornova Ağız Ve Diş Sağlığı Merkezi Başhekimliği tarafından 24.01.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “2012 Yılı Metal Destekli Tek Parça Kron ve Tek Parça Döküm Kron ile İskelet Protez Metal Döküm, Total/Parsiyel Protez Akrilik Bitim İşleri” ihalesine ilişkin olarak Özel Özen Dental Diş Protez Laboratuar Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.’nin 10.02.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 13.02.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 22.02.2012 tarih ve 7462 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 22.02.2012 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu,
İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;
1) 4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,
2) Mevzuata aykırı olduğu belirtilen ihale işlemlerinin değerlendirilmek ve bu aykırılıkların gerçekleşmesinde sorumluluğu olanlar hakkında gerekiyorsa inceleme ve/veya gereği yapılmak üzere konunun Sağlık Bakanlığı'na bildirilmesine,
Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.
Karar: Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; ihale uhdesinde bırakılan isteklinin teklif ettiği bedelle ihale konusu işin gerçekleştirilemeyeceği ve aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaksızın ihalenin sonuçlandırılmasının mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
Başvuru konusu ihaleye ait idari şartnamenin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2 nci maddesinde ihale konusu hizmetin adı “2012 yılı metal destekli tek parça kron ve tek parça döküm kron ile iskelet protez metal döküm, total/parsiyel protez akrilik bitim işleri” olarak belirlenmiştir.
Konuyla ilgili olarak Kamu İhale Kanununun “Temel ilkeler” başlıklı 5 inci maddesinde;
“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.
…” hükmü,
Söz konusu Kanunun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37 nci maddesinde;
“İhale komisyonunun talebi üzerine idare tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı olarak tekliflerini açıklamalarını isteyebilir. Ancak bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hale getirilmesi amacıyla istenilmez ve yapılmaz.
Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.”hükmü,
Anılan Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde;
“İhale komisyonu verilen teklifleri 37 inci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.” hükmü,
Bahse konu Kanunun “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40 ıncı maddesinde;
“37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.
…
İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.
İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.
İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.
…” hükmü bulunmaktadır.
Aynı yönde düzenlemeler Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde de bulunmaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliğinin hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük teklif açıklamasını düzenleyen 79.4 üncü maddesinde ağırlıklı olarak personel çalıştırılmasına dayanan hizmet alımı ihalelerinin durumu açıklanmış ve ihale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesinin yapılacağı; 4734 sayılı Kanun’un 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama isteneceği; personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kâr hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki tekliflerin aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyeceği açıklaması yapılmıştır.
İhale konusu “2012 yılı metal destekli tek parça kron ve tek parça döküm kron ile iskelet protez metal döküm, total/parsiyel protez akrilik bitim işleri” işinin personel çalıştırılmasına dayalı olmadığı, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerine yönelik olarak aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla Kurum tarafından belirlenmiş bir sınır değer veya sorgulama kriteri bulunmamakla beraber, kârsız yaklaşık maliyetin altında teklif sunan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesine ilişkin kriterin, bu tür ihalelerde de uygulanabileceği değerlendirilmektedir.
Kuruma gönderilen ihale işlem dosyası içerisinde yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; idarece Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen yüklenici için öngörülen kâr oranının yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilmesinin zorunlu olduğu şeklindeki düzenlemeye aykırı olarak yaklaşık maliyet hesap cetvelinde kâr oranının belirtilmediği; yine anılan Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen azami %20 kâr oranı hariç yaklaşık maliyet tutarının 1.068.146,25 TL olduğu; geçerli teklif olduğu belirlenen isteklilerden yalnızca Özel Gözde Dent. Çok Amaçlı Diş Prt. Lab. - Tarık Yıldızhan’ın bu tutarın altında teklif verdiği,
27.01.2012 tarihli ihale komisyonu kararında; “…İsteklilerce verilen tekliflerin incelenmesinde aşırı düşük teklife rastlanmamıştır…” denilerek ihalenin Tarık Yıldızhan - Özel Gözde Dent. Çok Amaçlı Diş Prt. Lab. üzerinde bırakıldığı;
Bahse konu kararın 02.02.2012 tarihinde ihale yetkilisi Dr. Dt. Esra Aladağ tarafından onaylandığı;
Ancak ihale komisyonu kararının alındığı tarih ile anılan kararın onaylandığı tarih arasında idarenin ihale yetkilisi Başhekim Dr. Dt. Esra Aladağ imzasının taşıyan 30.01.2012 tarih ve 207 sayılı yazısı ile ihale uhdesinde bırakılan istekliden aşırı düşük teklif açıklamasını 01.02.2012 tarihine kadar idareye sunmasının istenildiği; söz konusu isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının 01.02.2012 tarihinde idare kayıtlarına alındığı görülmektedir.
Kamu İhale Kanununun yukarıda aktarılan 40 ıncı maddesi gereğince ihale komisyonu kararının en geç 5 iş günü içerisinde ihale yetkilisinin onayına sunulması gerektiği, ihale yetkilisinin ise bu karar üzerinde herhangi bir değişiklik yapma yetkisinin bulunmadığı; yalnızca bu kararı onaylayabileceği veya iptal edebileceği anlaşılmaktadır.
İnceleme konusu ihalede ise ihale komisyonu kararında isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiğine yönelik herhangi bir açıklama bulunmamakla birlikte ihale komisyonu kararı, ihale yetkilisinin onayına sunulduktan sonra ihale yetkilisince aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği görülmektedir. Bila tarih ve B.10.4.ISM.4.35.31 2300S/41-229 sayılı kesinleşen ihale kararı bildirim yazısında Özel Gözde Dent. Çok Amaçlı Diş Prt. Lab. - Tarık Yıldızhan’ın teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin herhangi bir değerlendirme yapılmadığı ve ihalenin söz konusu istekli üzerinde bırakıldığı hususu dikkate alındığında anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun görüldüğü anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamaları çerçevesinde; ihale yetkilisinin, ihale komisyonu karar tarihi ile bahse konu kararının onay tarihi arasında ihale uhdesinde bırakılan istekliye iki işgünü süre tanıyarak aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutmasının ve söz konusu açıklamanın idare kayıtlarına alındığı tarihten bir gün sonra ihale komisyonu kararını onaylamasının, ayrıca gerek anılan ihale komisyonu kararında gerekse idareye şikâyet başvurusu sonrası başvuru sahibi istekliye hitaben yazılan şikâyete cevap yazısında ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğuna ve açıklamalarının uygun görüldüğüne ilişkin herhangi bir açıklama veya bilgiye yer verilmemesinin Kamu İhale Kanununun “Temel ilkeler” başlıklı 5 inci maddesinde hüküm altına alınan“saydamlık”, “eşit muamele”, “rekabet” ve “güvenilirlik” ilkelerine ve anılan Kanunun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37 nci maddesi, “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci ve “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40 ıncı maddelerine aykırılık teşkil ettiği,
Netice itibariyle, ihale komisyonuca tekliflerin değerlendirilmesi ve ihalenin karara bağlanması aşamalarının mevzuata aykırı olarak gerçekleştirildiği anlaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali ve mevzuata aykırı olduğu belirtilen ihale işlemlerinin değerlendirilmek ve bu aykırılıkların gerçekleşmesinde sorumluluğu olanlar hakkında gerekiyorsa inceleme ve/veya gereği yapılmak üzere konunun Sağlık Bakanlığı'na bildirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;
1) Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,
2) Mevzuata aykırı olduğu belirtilen ihale işlemlerinin değerlendirilmek ve bu aykırılıkların gerçekleşmesinde sorumluluğu olanlar hakkında gerekiyorsa inceleme ve/veya gereği yapılmak üzere konunun Sağlık Bakanlığı'na bildirilmesine,
Oybirliği ile karar verildi.  (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy