(4734 S. K. m. 37, 38, 54, 65)
Toplantı No: 2011/039
Gündem No: 47
Karar Tarihi: 16.05.2011
Karar No: 2011-UH.III-1650
Şikayetçi: Gündem Petrol İnşaat Nak. Harf. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti., Kültür Mahallesi Aydın Arslan Cad. Kültür İş Merkezi No:303 K.3 Batman
İhaleyi yapan idare: Sivas 16. Bölge Müdürlüğü, Muhsin Yazıcıoğlu Bulvarı No:39 58010 Sivas
Başvuru tarih ve sayısı: 05.04.2011 / 18075
Başvuruya konu ihale: 2011/6560 İhale Kayıt Numaralı "Kırıkkale ve Batman Rafinerilerinden Bölge Dahilindeki Asfalt Tesislerine Bitümlü Malzeme Nakli Hizmet Alımı" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme: 11.05.2011 tarih ve B.07.6.KİK.0.08.00.00-101.04-.H.(10.88).(0226)./2011-17E sayılı Esas İnceleme Raporunda;
Karayolları Genel Müdürlüğü Sivas 16. Bölge Müdürlüğü tarafından 23.02.2011 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Kırıkkale ve Batman Rafinerilerinden Bölge Dahilindeki Asfalt Tesislerine Bitümlü Malzeme Nakli Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Gündem Petrol İnşaat Nak. Harf. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 15.03.2011 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 24.03.2011 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 05.04.2011 tarih ve 18075 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 05.04.2011 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,
İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,
Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.
Karar:
Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikayet dilekçesinde özetle; diğer tekliflere ve yaklaşık maliyete göre aşırı düşük teklif veren, aynı zamanda piyasa koşullarına göre söz konusu işte olması gereken maliyet tutarı olan 1.100.000,00 TL’nin altında fiyat teklifi veren isteklilere aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerektiği, aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaksızın ihalenin sonuçlandırılmasının kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu iddia edilmektedir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
İhaleye ait idari şartnamenin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2 nci maddesinde;
“2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: Kırıkkale ve Batman Rafinerilerinden Bölge Dahilindeki Asfalt Tesislerine Bitümlü Malzeme Nakli
b) Miktarı ve türü: Hizmetin miktarı ve türü ekte yer almaktadır.
25.000 ton bitüm nakli.” düzenlemesi,
Anılan şartnamenin “Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler” başlıklı 7.5 inci maddesinde; “7.5.2- 20 adet Kamyon Tanker ve/veya Çekicili Yarı Römork Tanker (Tankerler en az 20 ton kapasiteli ve izoleli olacaktır.)” düzenlemesi,
Anılan şartnamenin “İşe başlama ve iş bitirme tarihi” başlıklı 48 inci maddesinde; “48.3. İşin süresi 270 (İkiYüzYetmiş) gündür.” düzenlemesi,
Anılan şartnamenin ekinde;
Sıra No Açıklama Birimi Miktarı
1 Bitüm Nakli (M=550 km)
F=1,2xKx(0,0007xM+0,01) Ton 25000,00
Tablosu yer almıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde; “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.” hükmü yer almaktadır.
4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesinde tekliflerin Kanunun 37 inci maddesine göre değerlendirilmesinin ardından, diğer tekliflere veya tespit edilen yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olduğu belirlenen teklifler reddedilmeden önce, idarece belirlenen süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak istenileceği ve istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamalar dikkate alınarak aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi sonucunda ihalenin karara bağlanacağı, ayrıca Kurumun aşırı düşük tekliflerin tespitinde sınır değer ve sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu ve ihale komisyonunun, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alacağı hükme bağlanmıştır.
İhale işlem dosyası incelendiğinde; 03.03.2011 tarihli ihale komisyon kararı ile ihalenin en düşük fiyat teklifi veren istekli olan Pol-Ka Asf. Ürn. San. Tic. Ltd. Şti.-Mehmet Muhdi Polat ortak girişimi üzerinde bırakılmasına karar verildiği, 04.03.2011 tarihli kesinleşen ihale kararlarının aynı tarihte iadeli taahhütlü posta yoluyla isteklilere gönderildiği, Kadir Pet. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve başvuru sahibi tarafından yapılan şikayet başvuruları üzerine idarece 4734 sayılı Kanunun 37 nci maddesine göre tekliflerin tekrar değerlendirildiği, 23.03.2011 tarihli ihale komisyon kararı tutanağında, Pol-Ka Asf. Ürn. San. Tic. Ltd. Şti.-Mehmet Muhdi Polat ortak girişimi tarafından sunulan teklif mektubunda teklif tutarının belirtildiği rakam ve yazının birbirini tutmadığı ve Mehmet Muhdi Polat’ın teklif mektubundaki unvanı ile ticaret sicil gazetesi ve oda kayıt belgesindeki unvanın aynı olmadığı gerekçesiyle teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, Kamu İhale Kurumunun nakliye işleri için herhangi bir kriter belirlemediği, bu nedenle aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadığı ve ihalenin ekonomik açıdan en avantajlı fiyat teklifi veren Kadir Pet. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı hususlarının ifade edildiği görülmüştür.
Başvuru sahibi tarafından 15.03.2011 tarihinde yapılan şikayet başvurusunda; Pol-Ka Asf. Ürn. San. Tic. Ltd. Şti.-Mehmet Muhdi Polat ortak girişimi Kadir Pet. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Katkısay Pet. Ür. Oto. Teks. İnş. Nak. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından teklif edilen bedellerin aşırı düşük olduğu ve anılan isteklilere aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerektiği iddiasının yer aldığı görülmüştür. Söz konusu başvurunun idarece 03.03.2011 tarihinde alınan ilk komisyon kararına yönelik olduğu, başvuru sahibi tarafından yapılan itirazen şikayet başvurusunda da iddianın bu paralelde olduğu ve ihalenin aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaksızın sonuçlandırılmasının mevzuata aykırı olduğu itirazının bulunduğu tespit edilmiştir.
İncelenen ihalede, idarece bitüm nakli birim fiyatı 71,10 olmak üzere, yaklaşık maliyetin toplam 1.777.500,00 TL olarak belirlendiği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından ihaleye 970.000,00 TL teklif verildiği, ihaleye sunulan diğer geçerli tekliflerin sırasıyla 987.500,00 TL, 1.190.750,00 TL ve 1.425.000,00 TL olduğu anlaşılmıştır.
Şikayet başvurusu üzerine idarece alınan kararda; idare tarafından daha önce gerçekleştirilen ihalelerde tenzilat oranının % 60,09 ile % 59,29 şeklinde olduğu, söz konusu işteki tenzilat oranının ise % 45,43 olduğu ve bu tenzilatla işin yapılabilmesinin mümkün olduğu hususlarının ifade edildiği görülmüştür.
İhale konusu bitümlü malzeme nakli hizmet alımı işi, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir iş olduğundan ve bu tür alımlara ilişkin kamu ihale mevzuatında aşırı düşük tekliflerin belirlenmesi hususunda bir kriter bulunmadığından, aşırı düşük tekliflerin belirlenmesi konusunda yaklaşık maliyet veya diğer tekliflerin dikkate alınması gerekmektedir. İncelenen ihalede teklif edilen bedeller arasında kayda değer bir farklılık bulunmadığı anlaşıldığından, idarece aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaksızın ihalenin sonuçlandırılmasında kamu ihale mevzuatına aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;
Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin dilekçesinde özetle; diğer tekliflere ve yaklaşık maliyete göre aşırı düşük teklif veren, aynı zamanda piyasa koşullarına göre söz konusu işte olması gereken maliyet tutarı olan 1.100.000,00 TL’nin altında fiyat teklifi veren isteklilere aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerektiği, aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaksızın ihalenin sonuçlandırılmasının kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu iddia edilmekte ve itirazen şikayet başvurusunun Kurumumuzca incelenerek gereğinin yapılmasını talep etmektedir.
Karayolları 16. Bölge Müdürlüğü tarafından “Kırıkkale ve Batman Rafinerilerinden Bölge Dahilindeki Asfalt Tesislerine Bitümlü Malzeme Nakli Hizmet Alımı” işi ihalesinin Açık İhale Usulü ile yapıldığı, yaklaşık maliyetin (m1) toplam 1.777.500,00 TL olarak hesaplandığı, bahse konu ihalede 11 adet ihale dokümanı satın alındığı, 23.02.2011 tarihinde çıkılan ihaleye 10 firmanın katıldığı, 5 isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılarak, ihalede Kadir Pet. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Başvuru konusu “Kırıkkale ve Batman Rafinerilerinden Bölge Dahilindeki Asfalt Tesislerine Bitümlü Malzeme Nakli Hizmet Alımı” işine ait ihale dokümanı incelendiğinde, söz konusu işte, 270 gün süreyle, en az 20 ton kapasiteli ve izoleli 20 adet kamyon tanker ve/veya çekicili yarı römork tanker ile 25.000 ton bitüm nakli yapılması öngörülmektedir. Söz konusu düzenlemelerin dışında, idari şartnamede teklif fiyata dahil olacak giderlere ilişkin bir düzenleme bulunmadığı, ayrıca ihale dokümanı arasında teknik şartnameye ya da birim fiyat tariflerine yer verilmediği anlaşılmıştır.
Gerek istekliler tarafından teklif edilen bedeller oluşturulurken, gerekse de aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması durumunda, açıklamalar değerlendirilirken ihale dokümanında belirlenen hususların, açık ve bütün isteklilerce anlaşılır olması ve tereddüte mahal verecek nitelikte olmaması gerekir.
Yukarıda aktarılan düzenlemelerin dışında, ihale dokümanı arasında yer alan sözleşme tasarısında nakliye işini yapacak araçlarda GPS araç takip sistemi bulunması gerektiğine dair bir düzenleme bulunduğu tespit edilmiştir. Bu düzenlemeye göre isteklilerin teklif fiyatlarına araçlarda bulunması istenilen GPS araç takip sistemi giderinin de dahil olması gerektiği sonucu ortaya çıkmaktadır. Ancak teklif fiyata dahil olması gereken bir maliyet kalemine idari şartnamede yer verilmemesinin, kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu anlaşılmıştır. Zira Kurumca hazırlanan tip idari şartnamenin 25 inci maddesine ait 30 numaralı dipnotta da belirtildiği üzere, ihale konusu işin özelliğine uygun olarak, ilgili mevzuatına, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ve Kamu İhale Genel Tebliği ile Kurumun diğer düzenleyici işlemlerine aykırı olmamak kaydıyla, teklif fiyata dahil olan diğer giderler, idarece hazırlanacak idari şartnamenin 25 inci maddesinde belirtilmelidir.
Ayrıca, yine sözleşme tasarısında yer alan; “İdare; Bölge İçinde veya Genel Müdürlüğümüze bağlı diğer bölgelerden nakliye yaptırabilir. Bu nedenle sözleşmeden doğan hakları haricinde ek bir ücret talep edemez.” düzenlemesinin ise, yükleniciden teklif fiyatına dahil etmemesine rağmen, sözleşmenin uygulanması aşamasında, idarece bölgeleri içinde veya Genel Müdürlüklerine bağlı diğer bölgelerden nakliye yaptırılmasının istenilmesinin, ihale şartlarının belirlendiği idari şartname düzenlemelerinin aşılması sonucunu ortaya çıkarabileceği kanaatine varılmıştır.
Yaklaşık maliyetin belirlendiği taşıma formülünün sabit girdileri dışında değişken girdisi olan K katsayısı birim fiyat analizlerinde; motorlu taşıtın cinsi ne olursa olsun 8 saatlik gündeliğine eşit ve her sene Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından güncellenen parasal tutar olarak tanımlanmıştır.
Nitekim, ihale konusu işe verilen teklif bedelleri incelendiğinde, 2010 yılı için Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 150 TL kabul edilen K katsayısı, ihale konusu iş için verilen teklif bedelleri için 550 km ortalama mesafeye üzerinden 81,01-120,25 TL arasında değişkenlik arz ettiği hususu göz önüne alındığında, yukarıda açıklanan sözleşme tasarısındaki “İdare; Bölge İçinde veya Genel Müdürlüğümüze bağlı diğer bölgelerden nakliye yaptırabilir. Bu nedenle sözleşmeden doğan hakları haricinde ek bir ücret talep edemez.” düzenlemenin, isteklilerin tekliflerini hazırlarken tereddüte düşmelerine sebebiyet vereceği ve netice itibariyle ihalenin sağlıklı bir şekilde sonuçlandırılmasına engel olacağı hususunu desteklemektedir.
Netice itibariyle, teklifi oluşturacak maliyet kalemleri, idari şartnamenin 25 inci maddesinde belirtilmediği gibi birim fiyat tarifleri de oluşturulmadığı, bu durumun isteklilerin tekliflerini sağlıklı bir şekilde oluşturulmasına engel olacağı anlaşılmıştır. Dolayısıyla, mevcut ihale dokümanının gerek isteklilerin tekliflerini hazırlarken tereddüte düşmelerine sebebiyet verecek gerekse de aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması durumunda sorgulamada esas alınacak kriterlerin belirlenmesinin önüne geçecek ve netice itibariyle ihalenin sağlıklı bir şekilde sonuçlandırılmasına engel olacak nitelikte olduğu sonucuna varılmış olduğundan ihalenin iptal edilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, inceleme konu ihaleye ilişkin olarak “ihalenin iptali” yönünde karar verilmesi gerektiği görüşümle Kurul çoğunluğunca alınan “itirazen şikayet başvurusunun reddine” ilişkin karara katılmıyorum.
(m1) Bu bölümde idarece yaklaşık maliyet hesabında esas alınan hesaplama yöntemi/yöntemleri belirtilecektir (piyasa rayiçleri, bayındırlık birim fiyatları baz alınarak, vb.). Yaklaşık maliyet hesabında esas alınan yöntemin tespit edilememesi halinde bu durum belirtilecektir. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy