(4734 S. K. m. 37, 38, 54, 65) (Kamu İhale Genel Tebliği m. 79)
Toplantı No: 2014/042
Gündem No: 12
Karar Tarihi: 25.06.2014
Karar No: 2014/UH.I-2438  
Şikayetçi: Leziz Kurumsal Yemek Hazır Gıda Temizlik Sosyal Hizmetler San. ve Tic. Ltd. Şti., YENİPINAR MAH. CUMHURİYET CAD. NO: 87/D ANKARA
İhaleyi Yapan Daire: Hilmi Çilingir Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüğü, Yeşiltepe Mah. 9. Düzce Bulvarı No: 47 81010 DÜZCE
Başvuru Tarih ve Sayısı: 30.05.2014 / 17131
Başvuruya Konu İhale: 2014/35783 İhale Kayıt Numaralı "Hilmi Çilingir Huzurevi Yaşlı Bakım Ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüğü 2014 Yılı (16 Mayıs-31 Aralık) 230 Gün Süreli Malzeme Dahil Yemek Hazırlama Ve Dağıtım" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde “Karayolları 11. Bölge Müdürlüğü tarafından 24.03.2014 tarihinde yapılan “Karayolları 11 Bölge Müdürlüğüne Bağlı Şantiye Şefliklerinin İhtiyacı Olan 16 adet Minibüs ile Personel Taşınması Hizmet Alımı” işine ilişkin kesinleşen ihale kararında, teklifleri aşırı düşük bulunan isteklilerden İbrahim Aydoğan Taş. Tem. İnş. Trm. ve Hay. Paz. San. Tic. Ltd. Şti., Öz kaplanlar  Taş. Tem. İnş. Tur. İth.  İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Gök-Er Taş. İth.  İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından idareye sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının idarece uygun görülerek ihalenin, teklifi ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenen İbrahim Aydoğan Taş. Tem. İnş. Trm. ve Hay. Paz. San. Tic. Ltd. Şti. üzerine bırakıldığı, aşırı düşük teklif açıklamasında bulunan isteklilerin Kanunun 38’inci ve 37 ‘inci maddesi ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine göre açıklama yapmadıkları halde idarece bu istekliler tarafından yapılan fiyat açıklamalarının uygun görülmesinin yanlış olduğu, bu hususun 4734 saylı Kanunun temel ilkelerine aykırı olduğu,
İhale üzerinde bırakılan istekli ile aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülen diğer isteklilerce öngörülen teklif tutarlar ile %20 kardan arındırılmış karsız yaklaşık maliyetin karşılanamayacağı, bu bakımdan teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, idarece açıklama getirilmesi istenilen maliyet unsurlarından; amortisman giderleri, sürücü ücretleri, yakıt, lastik, periyodik bakım ve genel giderler (motorlu taşıtlar vergisi, araç muayenesi mali sorumluluk sigortası, karayolu taşımacılığı zorunlu koltuk ferdi kaza sigortası ve zorunlu karayolu taşımacılık mali sorumluluk sigortası, araç takip sistemi ile diğer sözleşme giderleri) gibi maliyet bileşenlerine ilişkin fiyatların Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesi kapsamında açıklanmasının mümkün olmadığı” şeklinde belirtilen iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca ihale üzerinde bırakılan İbrahim Aydoğan Taş. Tem. İnş. Trm. ve Hay. Paz. San. Tic. Ltd. Şti., Öz-Kaplanlar Taş. Tem. İnş. Tur. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti. ile Gök-Er Taş. İth.  İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiaları kapsamında yapılan incelemeye göre;
Karayolları 11. Bölge Müdürlüğü tarafından 24.03.2014 tarihinde yapılan “Karayolları 11 Bölge Müdürlüğüne Bağlı Şantiye Şefliklerinin İhtiyacı Olan 16 adet Minibüs ile Personel Taşınması Hizmet Alımı” ihalesine 16 isteklinin teklif sunduğu, isteklilerden Kerem Çelik ve Veysi Kurt’un tekliflerinin idari şartnamenin 7’inci maddesinde belirtilen yeterlik koşullarını sağlamadığı gerekçesi ile, ihale konusu işin karsız yaklaşık maliyetinin (646.133,33 TL) altında teklif sunan 12 istekliden idarece belirlenen süre içerisinde aşırı düşük teklif açıklamasında bulanmayan 7 isteklinin tekliflerinin, süresinde açıklama yapılmadığı gerekçesi ile, Vandeniz Taş. Tem. İnş. Med. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile Masiva Tur. İnş. Oto Elk. Elkt. Teks. Taş. San. Tic. Ltd. Şti.nin telifinin idareye verilen aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakıldığı ve ihalenin, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen İbrahim Aydoğan Taş. Tem. İnş. Trm. ve Hay. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı görülmüştür.
4734 sayılı Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde ve ihale ilanının yapıldığı tarihte yürürlükte olan Kamu İhale Genel Tebliğinin 79’uncu maddesinde aşırı düşük tekliflerin nasıl belirleneceği, açıklamanın nasıl yapılacağı ve yapılacak açıklamanın nasıl değerlendirileceği ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir.
İdari Şartname’de “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: Karayolları 11Bölge Müdürlüğüne Bağlı Şantiye Şefliklerinin İhtiyacı Olan 16 adet Minibüs ile Personel Taşınması Hizmet Alımı İşi
b) Miktarı ve türü: 16 adet minibüs 210 ar gün çalıştırılması
c) Yapılacağı yer: Karayolları 11. Bölge Müdürlüğü hudutları (yol ağı) içi, İdarenin oluru ile Bölge hudutları dışı.” düzenlemesine yer verilmiş, “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde ise teklif fiyata dahil giderler ayrılarıyla düzenlenmiş, İdari Şartname’nin ekinde ise
“…
Sıra No           Açıklama                                                                               Birimi  Miktarı
1          Minibüs çalıştırılması (Günlük 200 Km.)(16x210= 3.360 Gün)       Gün     3.360
2          Minibüsün fazla kilometre ile çalıştırılması (16x4000=64.000 Km) Km      64.000
…” düzenlemesine,
Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde ise“9.1. İşe başlama tarihi 01.05.2014; işi bitirme tarihi 31.12.2014
9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır.” Düzenlemesine yer verilmiştir.
Birim fiyat teklif cetvelinde ve idari Şartname’nin 2’nci maddesinde ihale konusu işin, 16 adet Minibüs ile 210 gün süreyle personel taşıma işi olarak tanımlanmakla birlikte, Sözleşme Tasarısı’nın 9.1’inci maddesinde işin başlama tarihinin 01.05.2014, bitiş tarihinin 31.12.2014 olduğu düzenlendiğinden Sözleşme Tasarısı’ndaki düzenlemeden işin süresinin 8 ay olduğu anlaşılmaktadır.
Aşırı düşük teklif açıklamasında bulunan teklif sahiplerinden iki isteklinin aşırı düşük fiyat açıklamalarının, Sözleşme Tasarısı’nda düzenlenen sürenin (8 ay) esas alınarak yapıldığı, teklifi aşırı düşük olan diğer isteklilerin ise aşırı düşük teklif açıklamalarını İdari Şartname’de düzenlenen 210 günlük sürenin (7 ay) esas alınarak yapıldığı, yapılan inceleme sonucunda her ne kadar teklifleri aşırı düşük bulunan isteklilerin teklifleri, teklif edilen fiyatların belgeye dayalı olarak açıklanamadığı gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna varılmış ise de, idarece dokümanda işin süresine ilişkin yapılan çelişkili düzenleme nedeniyle de aşırı düşük fiyat açıklamasında bulunan isteklilerin fiyat tekliflerini, yapılan tespitlerde görüldüğü üzere Tebliğ’in 79’ncu maddesi kapsamında açıklaması da mümkün değildir.
Buna göre, ihale dokümanında işin süresine ilişkin yapılan farklı düzenlemenin ihalenin sağlıklı sonuçlandırılmasına engel nitelikte olduğu değerlendirildiğinden ve bu aykırılık düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlem olduğundan, ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, yukarıda belirtilen gerekçe ile “ihalenin iptaline” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle Kurul çoğunluğunca alınan “düzeltici işlem belirlenmesine” niteliğindeki karara katılmıyorum.
Karar:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, idare tarafından 24.04.2014 tarihinde yapılan ihalede, idarece yapılan değerlendirme sonucunda tekliflerinin aşırı düşük teklif olduğu belirlenerek, kendilerinden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, istenilen açıklama kapsamında kendilerine verilen örnek menülerde bulunan et yemeklerinde kullanılması gereken “koyun etinin” (kemikli) fiyatının maliyetlere dahil edilmediği, doğalgaz, elektrik ve su tüketimi giderlerine ilişkin fiyatların KDV dahil hesaplandığı gerekçeleri ile aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmaması üzerine idareye yapılan şikayetin, idarece incelenmesi sonucunda; doğalgaz elektrik ve su tüketimi giderinin KDV dahil fiyat ile açıklanmasının maliyeti düşüren bir etken olmadığı değerlendirilerek aşırı düşük teklif açıklamalarının bu gider kalemleri bakımından uygun görülmekle birlikte, et yemeklerinde kullanılması gereken “koyun etinin” (kemikli) fiyatının maliyetlere dahil edilmediği, gerekçesi ile tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı,
Ancak, bu tür menülerde, koyun eti, kuzu eti, sığır eti gibi çiğ girdilerden birisinin kullanılması ve açıklamanın, kullanılacak et çeşidi üzerinden yapılmasının mümkün olduğu, bu itibarla idarece verilen örnek menülerde kullanılacak et konusuna ilişkin açıklamalarının uygun olduğu, belirtilen gerekçe ile tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin tesis edilen idare kararının mevzuata uygun olmadığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
Hilmi Çilingir Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüğü tarafından 24.04.2014 tarihinde yapılan söz konusu ihalede; Eftani Yem. Hiz.  San. ve Tic. Ltd. Şti. ile Özata Gıda Soğuk Hava Tes. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin geçici teminat ve teklif mektubunun uygun olmadığı gerekçesi ile, teklifleri karsız yaklaşık maliyetin (457.982,73 TL) altında kalan; Öz Or-Sa Turizm Gıda Tem. Taş. Kırt. İnş. San. Tic. Ltd. Şti. ile Leziz Kurumsal Yemek Hazır Gıda Tem. Sos. Hiz. San. ve Ltd. Şti.’den 02.05.2014 tarihi mesai bitimine kadar idareye verilmek üzere aışrı düşük teklif açıklaması istenildiği, idarece öngörülen sürede açıklamada bulunmayan Öz Or-Sa Turizm Gıda Tem. Taş. Kırt. İnş. San. Tic. Ltd. Şti.’nin teklifinin, idareye aşırı düşük teklif açıklaması verilmediği gerekçesi ile, idarece öngörülen sürede açıklamada bulunan başvuru sahibinin teklifinin ise aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmadığı gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakıldığı ve ihalenin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen Akçe Gıda Turizm Taş. İnş. Haf. Taah. San. ve Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde
“İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde,
“…
79.4.1. İsteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalar belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyerek söz konusu teklifler reddedilecektir.
…
79.4.2.3. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamaya dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin açıklamalarına dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar,
b. Fiyat teklifleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
…
79.4.2.4. Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,
altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
79.4.2.5. İsteklilerce yapılan açıklamalarda; teklifin bir bölümünü oluşturan iş kalemlerine/gruplarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması halinde, fiyat teklifinde belirtilen veya fiyat teklifine göre hesaplanan birim fiyat;
a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan toplam birim maliyet tutarının,
b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin, altında olamaz.
Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
79.4.2.6. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir.
…
79.4.2.15. Maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının; 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre çalışan meslek mensuplarından, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olanlar tarafından düzenlenmesi, bütün belge ve tutanakların her sayfasının taraflar tarafından imzalanarak kaşelenmesi gerekmektedir.
(79.4.2.4.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ve proforma fatura veren tedarikçi veya imalatçı tarafından, (79.4.2.5.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ile istekliye fiyat teklifini veren kişi tarafından imzalanarak kaşelenecek ancak bu tutanaklar proforma fatura veya fiyat teklifi ekinde idareye verilmeyecek ve düzenleyen meslek mensubu tarafından muhafaza edilecektir.
(79.4.2.12.) maddesine göre düzenlenen tutanaklar ise meslek mensubu ile ihaleye katılan istekli tarafından imzalanarak kaşelenecek ve açıklama ekinde idareye sunulacaktır.
Meslek mensubu, proforma fatura veya fiyat teklifi üzerindeki beyanı ile O-5, O-6, O-7 nolu tutanaklardaki beyanların doğruluğundan sorumludur.
Gerekli görülmesi durumunda ihaleyi yapan idare, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarını, incelemek üzere muhafaza eden meslek mensubundan isteyebilir.
…
79.4.2.19. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin aşırı düşük teklif sorgulamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 3 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap verilecek ve teklifler değerlendirilecektir.
…
79.4.2.24. Yemek hizmet alımı ihalelerinde, çalıştırılacak personelin giyim gideri ile su, tuz, baharat, peçete ve masa örtüsü giderleri için yapılacak açıklamalara ilişkin olarak isteklilerden belge sunmaları istenmeyecektir. İhale komisyonu ayrıca, bu girdiler dışındaki girdilerden de belgelendirilmesine gerek bulunmayanları tespit edebilecektir.
…
79.5. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (79.4.2.) maddesine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları teknik şartnameye aykırı hususlar içeren veya teklif tutarı, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri, personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde ise asgari işçilik maliyeti ve ilgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak sözleşme giderlerini karşılamayan isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” açıklaması yer almaktadır.
İhale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda karsız yaklaşık maliyetin altında teklif veren isteklilerin tekliflerinin aşırı düşük teklif olduğu tespiti yapılarak bu isteklilerden 24.04.2014 tarihli ve 450 sayılı yazı ile yazı ekinde yer alan 7 günlük örnek yemek menüsüne ilişkin olarak 02.05.2014 tarihi mesai bitimine kadar idareye verilmek üzere tekliflerine açıklama getirilmesi istenilmiştir.
Anılan işin personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet işi olduğu, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet işlerinde aşırı düşük teklif sorgulamasına tabii tutulan isteklilerce;
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.4.2.3’üncü maddesi gereğince tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak, Kanunun 38’inci maddesi uyarınca isteklilerce yapılacak aşırı düşük teklif açıklamasına dayanak teşkil eden bilgi ve belgelerin sunulması gerektiği, belgelere dayanılmaksızın veya mevzuata aykırı şekilde yapılan açıklamaların kabul edilmeyerek söz konusu tekliflerin reddedileceği hüküm altına alınmıştır.
Bu bağlamda, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet işlerinde aşırı düşük teklifler sözleşme giderleri bakımından, Tebliğ’in 79.4.2.19’uncu maddesinde yer alan açıklamalara göre değerlendirileceği açıklanmıştır.
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde
“25.1.Sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri isteklilerce teklif edilecek fiyata dâhildir.
25.2.25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3.Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:
1. GÜN
Sabah Kahvaltısı
Öğle Yemeği
Ara Öğün (İkindi)
Akşam Yemeği
Ara Öğün (Gece)
Çay
Mercimek Çorba
Kek
Yayla Çorba
Kek
Siyah Zeytin
Bahçıvan Kebap
Ihlamur
Kuru Köfte
Ihlamur
Beyaz Peynir
Barbunya Pilaki
Marul Salatası
Yumurta
Baklava
Cacık
Tereyağı - Bal
Ekmek
Ekmek
Ekmek
Ayran
2. GÜN
Sabah Kahvaltısı
Öğle Yemeği
Ara Öğün (İkindi)
Akşam Yemeği 
Ara Öğün (Gece)
Ihlamur - Süt
Ezogelin Çorba
Bitki Çayı
Domates Çorba
Bitki Çayı
Yeşil zeytin
Sebzeli Fırın Tavuk
Bisküvi
Etli Biber Dolma
Bisküvi 
Kaşar Peyniri
Şehriyeli Pirinç Pilavı
Mısır Unlu Kek
Kıymalı Börek
Mısır Unlu Kek
Omlet
Sütlaç
Ayva KOmpostosu
Tahin - Pekmez
Ekmek
Ekmek
Ekmek
3.GÜN
Sabah Kahvaltısı
Öğle Yemeği
Ara Öğün (İkindi)
Akşam Yemeği 
Ara Öğün (Gece)
Bitki Çayı
Düğün Çorba
Cevizli Kurabiye
Şehriye Çorba
Cevizli Kurabiye
Yeşil Zeytin
Terbiyeli Sulu Köfte
Hazır Meyve Suyu (Kutu)
Rosto
Hazır Meyve Suyu (Kutu)
Tulum Peyniri
Zeytinyağlı Pırasa
 Elma
Yumurtalı Karnabahar Kızartma
Elma
Salam
Yoğurt
Meyve
Tereyağı- Reçel 
Ekmek
Ekmek
Ekmek
4.GÜN
Sabah Kahvaltısı
Öğle Yemeği
Ara Öğün (İkindi)
Akşam Yemeği
 Ara Öğün (Gece)
Çay
Sebze Çorba
Mantar Kurabiye
Un Çorbası
Mantar Kurabiye
Siyah Zeytin
Balık
Hazır Meyve Suyu (Kutu)
Kadınbudu Köfte
Hazır Meyve Suyu (Kutu)
Beyaz Peynir
Zeytinyağlı Taze fasulye
Tuzlu Bisküvi
Karışık Kızartma
Tuzlu Bisküvi 
Patates Kızartması
Muhallebi
Kadayıf
Tahin - Pekmez
Ekmek
Ekmek
Ekmek
Gazoz
5.GÜN
Sabah Kahvaltısı
Öğle Yemeği
 Ara Öğün (İkindi )
Akşam Yemeği
 Ara Öğün (Gece)
Hazır Meyve Suyu (Kutu)
Etli Kuru fasulye
Çay
Yayla Çorbası
Çay
Beyaz Peynir
Domatesli Pirinç Pilavı
Peynirli Tepsi Böreği
İmam Bayıldı
Peynirli Tepsi Böreği
Salam
Havuç Salatası
Fındık Ezmesi
Etli Türlü (Taze)
Fındık Ezmesi
Domates - Salatalık (Söğüş)
Kabak Tatlısı
Ekmek
Şekerpare
Ekmek
Tereyağı - Bal
Ekmek
Ekmek
Ekmek
6.GÜN
Sabah Kahvaltısı
Öğle Yemeği
 Ara Öğün (İkindi)
Akşam Yemeği
Ara Öğün (Gece)
Ihlamur - Süt
Mercimek Çorba
Mantar Kurabiye
Düğün Çorba
Mantar Kurabiye
Siyah Zeytin
Karnıyarık
Bitki Çayı
Orman Kebabı
Bitki Çayı
Beyaz Eritme Peynir
Soslu Makarna
Paket Ayran
Bezelyeli Pirinç Pilavı
Paket Ayran
Fındık Ezmesi
Muhallebi 
Çoban Salata
Ekmek
Ekmek
Ekmek
7.GÜN
Sabah Kahvaltısı
Öğle Yemeği
 Ara Öğün (İkindi )
Akşam Yemeği
 Ara Öğün (Gece)
Çay
Ezogelin Çorba
Hazır Meyve Suyu (Kutu)
Haşlama Tavuk 
Hazır Meyve Suyu (Kutu)
Siyah Zeytin
Ispanaklı Yumurta
Puding
Sebzeli Bulgur Pilavı
Puding
Tulum Peynir
Kuru fasulye Piyazı
Tuzlu Bisküvi
Havuçlu Yeşil Salata
Tuzlu Bisküvi
Yumurta
Üzüm  Komposto
Sütlaç
Sosis
Ekmek
Kola
Ekmek
Ekmek
Yukarıda yer alan yemek maliyetleri üzerinden 30.590 adet sabah kahvaltısı,  34.616 adet öğle yemeği, 6.900adet ara öğün (ikindi), 30.590 adet akşam yemeği,6.900 adet ara öğün (gece) olmak üzere toplam 109.596 adet yemek teklif fiyata dahildir.
Yılbaşı, bayram, davet, toplu yapılan doğum günleri vs. gibi özel günlerde 2 defa olmak üzere, (1.952) kişinin yararlanacağı “kek çeşitleri, kuru pasta, yaş pasta, meyve çeşitleri ve içecek çeşitleri”ne ilişkin “Özel Gün Menüsü” teklif fiyata dâhildir.
25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:
Yemeklerin kuruluşta pişirildiği ve bu hizmetin sunulması işiyle ilgili olarak aylık (26) gün üzerinden fiilen çalışan personelin tüm mesaisini kuruluşta geçirdiği hallerde, hizmetin sunulmasıyla görevli;
(2) aşçı
(2)aşçı yardımcısı,
(2) servis elemanı,
(4) temizlik personelin,
işçilik giderleri [(işçi ücreti, sigorta prim giderleri, yemek, yol, giyim, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma (75 gün)] teklif fiyata dâhildir.
Kuruluş mutfağında çalışacak personele aşağıda cinsi ve miktarı yazılı olan giyecek ayni olarak verilecektir.
1 - 8 Takım Aşçı Kıyafeti (İş Gömleği, İş Pantolonu, Bone ve Önlük)
2 - 4 Takım Servis Elemanı Kıyafeti (İş Gömleği, İş Pantolonu, Bone ve Önlük)
3 - 8 Takım Temizlik Elemanı Kıyafeti (İş Gömleği, İş Pantolonu, Bone, Önlük ve Bulaşık Önlüğü)
4 - 12 Adet Terlik
5 - 8 Adet Çizme
25.3.3. Malzeme giderleri:
Yemeğin taşınması için thermobox veya ısı üreten kapalı araba, kapak, strech, alüminyum folyo, yemek servisinde dağıtım için ısıtmalı yemek arabası, soğutmalı taşıma aracı, çöp konteyneri teklif fiyata dâhildir.
25.3.4. Diğer giderler:
İçme suyu, yemeğin özelliğine göre ketçap, mayonez, limon, sirke, çeşitli baharatlar, temizlik malzemeleri, plastik çöp torbası, bebek, yaşlı, hasta veya diyetlilerin yiyeceklerinin hazırlanması amacıyla oluşturulan özel beslenme birimi için süt, pirinç unu, sebze, meyve, et, LPG dolum masrafları, yemek numunelerinin mikrobiyolojik analizi, yemek imalatı servis ve temizliği, kullanılacak malzeme ve iş kazasına ilişkin personelin eğitimi, idarenin demirbaşında bulunan ve yüklenici firmaya teslim edilecek her türlü ekipmanın bakım ve onarımı, yüklenici firma tarafından temin edilecek makine ve teçhizat, ilaçlama, yemeğin yapımında kullanılacak elektrik, su, doğalgaz ile nakliye, ihale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri ve Kamu İhale Kurum payı teklif fiyata dahildir.
25.4.Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.” düzenlemesine,
İşin Teknik Şartname’sinin “Şartname ve ekleri” başlıklı V’inci maddesinde “Bu teknik şartname beş maddeden ibaret olup, şartname eki olan “Gıda Rasyonu” ve “Gıda Malzemelerinin Özellikleri Listesi” Kurumun web sitesinden temin edilecektir.” düzenlemesine yer verilerek isteklilerin tekliflerini İdari ve Teknik Şartname’de yer alan kriterler göz önünde bulundurularak hazırlayacakları belirtilmiştir 
4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesi uyarınca aşırı düşük teklif sorgulamasında idare teklifte önemli olan bileşenleri tespit ederek teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerden açıklama istemesi ve isteklilerin de önemli teklif bileşenlerine ilişkin olarak açıklamalarını Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda yapması ve bu açıklamalarını Tebliğ’de belirtilen şekilde tevsik etmeleri gerekmektedir.
Bahse konu ihalede idare önemli teklif bileşeni olarak yemek menüsünde gösterildiği üzere sabah kahvaltısı, ara öğün, öğle yemeği ve akşam yemeğinden oluşmak üzere 7 günlük örnek yemek menüsü belirlenmiş ve teklifi aşırı düşük teklif olarak tespit edilen isteklilerden 7 günlük menüye ilişkin açıklama getirilmesi istenilmiştir. Dolayısıyla aşırı düşük teklif açıklamasında bulunan isteklilerin sadece bu listede yer alan girdilere ilişkin açıklamada bulunarak bu hususları belgelendirmesi diğer maliyet kalemlerine ilişkin bir belgelendirme yapmasına gerek bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu doğrultuda başvuru sahibi Leziz Kurumsal Yemek Hazır Gıda Tem. Sos.Hiz.San.ve Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin yapılan incelemede;
Adı geçen isteklinin teklif fiyatının 453.021,28 TL olduğu, 30.04.2014 tarihinde idareye verilen aşırı düşük teklif açıklaması ekinde yer alan maliyet bileşenleri icmal cetvelinde maliyet bileşeni ve bunların tutarlarını,
AÇIKLAMA                                                                        Maliyet Tutarı (TL)
Yemek çiğ girdi maliyeti (Tüm öğünler için)            257.297,30
Asgari işçilik maliyeti                                                128.506,25
Sözleşme ve yardımcı giderler maliyeti                                61.822,49
Firma karı                                                                              5.395,24
TOPLAM                                                                              453.021,28
şeklinde belirleyerek teklif fiyatını hesapladığı görülmüştür.
Başvuru sahibi tarafından idareye sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında 7 günlük yemek menüsü için yemeklerde yer alması gereken çiğ girdi miktarları, idarece öngörülen gramaj listesinde yer alan miktarlar esas alınarak hazırlandığı, bu kapsamda idareye sunulan birim fiyatlara dayanak gösterilen belgelerin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde açıklanan belge düzenleme koşullarına uygun olduğu,
Adı geçen isteklinin açıklaması kapsamında idareye sunulan, 13+yaş öğle yemeği ve 13+yaş akşam yemeği çiğ girdi maliyet tablosunda; içeriği kırmızı et olan veya içeriğinde kırmızı et bulunan yemeklerin yemek gramaj listesinde yer alan bilgilendirme notu ile gıda rasyolarında koyun eti (kemikli) ile sığır etinin (kemiksiz) yemeklerin üretiminde kullanılan seçenekli malzemeler olduğu belirtilerek, et ve etli yemeklerde sığır eti (kemiksiz) tercih edilerek yemek maliyetlerinin hesaplandığı görülmüştür.
İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde yer alan ve teklifi aşırı düşük bulunan isteklilere verilen örnek yemek menüsünde haftalık yemek listesi bilgilerinin bulunduğu, “yaş gruplarına göre porsiyon miktarları” listesinde ise yemek türlerine göre yemek gramajlarına yer verildiği görülmüştür.
Ancak “yaş gruplarına göre porsiyon miktarları” listesinde bulunan ve örnek 7 günlük yemek menüsünde yer alan et ve etli yemeklerin bileşiminde yer alacak kırmızı et türüne ilişkin özel bir tercih yapılmadığı gibi bu hususa ilişkin ihale dokümanında da koyun eti veya sığır eti yönünde yapılmış özel bir düzenlemenin de bulunmadığı, aksine dokümanda aynı yemeklerin bileşimine ilişkin listede hem kemikli koyun etinin hem de kemiksiz sığır etinin gramajları belirtilerek beher porsiyon çiğ girdi miktarlarının alternatif olarak belirlendiği görülmüştür.
Başvuru sahibinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına ise, içeriği kırmızı et olan veya içeriğinde kırmızı et bulunan yemeklerde kullanılması gereken kemikli koyun eti yerine, kemiksiz sığır etinin tercih edilmesi ve bu yemeklerin maliyetlerinin hesaplanmasında sığır eti fiyatı esas alınarak açıklama yapılmış olmasının gerekçe gösterildiği anlaşılmıştır.
Başvuru sahibinin anılan tür yemeklerin maliyetini, yemek bileşimine giren çiğ girdi fiyatlarından kırmızı et için kemiksiz sığır eti fiyatı ile diğer çiğ girdi fiyatlarını ise idareye sunulan belgelerdeki fiyatlar dayanak gösterilerek açıkladığı görülmüştür.
İhale dokümanı kapsamında isteklilere verilen “yaş gruplarına göre porsiyon miktarları” listesinde; 13+ yaş grupları yemek menüsünde yer alan öğünlere bağlı bütün et yemeklerinde olduğu gibi, örneğin “bahçıvan kebap” yemek bileşiminde de hem koyun etinin (kemikli) hem de sığır etinin (kemiksiz) bulunduğu,  aynı yemekte iki tür et, yani hem koyun hem de sığır eti bir arada kullanılamayacağına göre doğal olarak teklif sunan kişilerin her iki et türünden birini tercihen kullanması gerektiği anlaşılmaktadır. Başvuru sahibi aşırı düşük fiyat teklifini örnek menüde bulunan ve “yaş gruplarına göre porsiyon miktarları” listesinde gramajları belirtilen et türlerinden kemiksiz sığır eti ile açıkladığı, tercih edilen et türü bakımından dokümanda özel bir düzenleme yapılmamış olması nedeniyle başvuru sahibinin tercihen sığır etini esas alarak yemek maliyetini sığır eti fiyatı ile hesaplamasında mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır.
Diğer taraftan idarece de kabul edildiği üzere çiğ girdi olarak et dışındaki diğer girdilere ilişkin yapılan açıklama ve fiyatlara dayanak gösterilen belgelerden de anlaşıldığı üzere yemek bileşeni miktarlarının ve bunların birim fiyatlarının mevzuata uygun açıklandığı görülmüştür. 
Başvuru sahibi tarafından açıklama istenilen menüde yer alan yemeklerde kullanılacak et fiyatlarına 25.04.2014 tarihinde Alioğulları Et ve Tavuk Gıda Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.nden alınan proforma faturada bulunan fiyatların dayanak gösterildiği, proforma faturada et ürünlerinin Kg fiyatlarının, 
Dana eti (kemiksiz)                            :16,00 TL/Kg
Koyun eti-Kuzu eti (Kemikli)            :16,00 TL/Kg
Tavuk göğüs                                       :  5.00 TL/Kg
Tüm tavuk                                          :  4,00 TL/Kg
Tavuk but                                           :  4,20 TL/Kg   olarak gösterildiği,
Fiyatların dayanağı olan belgenin, meslek personeli tarafından mevzuata uygun şekilde onaylandığı görülmüştür.
Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında adı geçen isteklinin örnek menüye ve gramaj listesinde bulunan yemek çiğ girdi miktarları ve birim fiyatlarına bağlı kalarak belgeye dayalı olarak hesapladığı teklif bedeli ile ihale konusu işin yapılabileceği, diğer taraftan başvuru sahibince örnek menüde gösterilen et yemekleri birim fiyatına tercihen kullanılan sığır eti fiyatının yer aldığı belgenin dayanak gösterildiği, bu hususa ilişkin belgeye dayalı olarak yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının, Kamu İhale Genel Tebliği’nde yer alan kriterlere uygun olduğu, idarece anılan isteklinin teklifinin, aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı gerekçesi ile değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin tesis edilen işlemin yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.   
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Leziz Kurumsal Yemek Hazır Gıda Tem. Sos.Hiz.San.ve Ltd. Şti.nin teklifinin geçerli teklif olduğu kabul edilerek bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde “idare tarafından 24.04.2014 tarihinde yapılan ihalede, idarece yapılan değerlendirme sonucunda tekliflerinin aşırı düşük teklif olduğu belirlenerek, kendilerinden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, istenilen açıklama kapsamında kendilerine verilen örnek menülerde bulunan et yemeklerinde kullanılması gereken “koyun etinin” (kemikli) fiyatının maliyetlere dahil edilmediği, doğalgaz, elektrik ve su tüketimi giderlerine ilişkin fiyatların KDV dahil hesaplandığı gerekçeleri ile aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmaması üzerine idareye yapılan şikayetin, idarece incelenmesi sonucunda; doğalgaz elektrik ve su tüketimi giderinin KDV dahil fiyat ile açıklanmasının maliyeti düşüren bir etken olmadığı değerlendirilerek aşırı düşük teklif açıklamalarının bu gider kalemleri bakımından uygun görülmekle birlikte, et yemeklerinde kullanılması gereken “koyun etinin” (kemikli) fiyatının maliyetlere dahil edilmediği, gerekçesi ile tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ancak, bu tür menülerde, koyun eti, kuzu eti, sığır eti gibi çiğ girdilerden birisinin kullanılması ve açıklamanın, kullanılacak et çeşidi üzerinden yapılmasının mümkün olduğu, bu itibarla idarece verilen örnek menülerde kullanılacak et konusuna ilişkin açıklamalarının uygun olduğu, belirtilen gerekçe ile tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin tesis edilen idare kararının mevzuata uygun olmadığı” şeklinde belirtilen iddiası hakkında Kurul çoğunluğunca, Leziz Kurumsal Yemek Hazır Gıda Tem. Sos. Hiz. San. ve Ltd. Şti.’nin teklifinin geçerli teklif olduğu kabul edilerek bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesine ilişkin “Düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
Hilmi Çilingir Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen “Hilmi Çilingir Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüğü 2014 Yılı (16 Mayıs-31 Aralık) 230 Gün Süreli Malzeme Dahil Yemek Hazırlama ve Dağıtımı Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin yaklaşık maliyetin piyasa rayiçleri esas alınarak toplam 549.579,27 TL olarak hesaplandığı, 
Bahse konu ihalede bahse konu ihalede 15 adet ihale dokümanı satın alındığı, 24.04.2014 tarihinde yapılan ihaleye 10 istekli tarafından teklif verildiği,
İdarece tekliflerin denetimine ilişkin yapılan inceleme uyarınca, 10 teklifin de geçerli teklif olarak kabul edildiği, bu tekliflere ilişkin teklif bedellerinin,
İsteklinin Adı
Teklif Bedeli (TL)
Öz Or-Sa Tur. Gıda Tem.Taş. Kırt. İnş. San. Tic. Ltd. Şti
397.109,98)
Leziz Kurumsal Yemek Hazır Gıda Tem. Sos.Hiz.San.ve Ltd. Şti.
453.021,28
Akce Gıda Tur. Taş. İnş. Haf. Taah. San.ve Ltd. Şti.
470.748,44
Efendioğlu Yemekhane Tem.Turz. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.
471.763,48
Özol Yemek Tem. Güv. San.ve Ltd. Şti.
481.837,60
Bilge Yemek Gıda İth. İhr.ve Tic. Ltd. Şti
509.793,84
Er Akkayalar Yemek ve Tem. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti.
511.514,00
Pozitif Gıda Yemek Hay.İnş.İm.Paz San. ve Tic. Ltd. Şti..
515.418,00
Ballı Yemek Tem. Rek.  ve Org. Gıda Matb. İnş. Taş. Tic. Ltd. Şti.
516.450,44
Beka Yemek Org.Gıda Oto. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.
530.256,20
Şeklinde verildiği, idarece, teklifleri karsız yaklaşık maliyetin (457.982,73 TL) altında kalan; Öz Or-Sa Turizm Gıda Tem. Taş. Kırt. İnş. San. Tic. Ltd. Şti. ile Leziz Kurumsal Yemek Hazır Gıda Tem. Sos. Hiz. San. ve Ltd. Şti.’den aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, idarece öngörülen sürede açıklamada bulunmayan Öz Or-Sa Turizm Gıda Tem. Taş. Kırt. İnş. San. Tic. Ltd. Şti.’nin teklifinin, idareye aşırı düşük teklif açıklaması verilmediği gerekçesi ile, idarece öngörülen sürede açıklamada bulunan başvuru sahibinin teklifinin ise aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunmadığı gerekçesi ile, değerlendirme dışı bırakıldığı ve ihalenin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen Akçe Gıda Turizm Taş. İnş. Haf. Taah. San.ve Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı,
Anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde; “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.” hükmü yer almaktadır.
Bahse konu madde hükmünden, ihale komisyonunun, yaptığı değerlendirme neticesinde geçerli olduğunu tespit ettiği tekliflerden, ihalede verilen diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olan isteklileri tespit edeceği ve tespit edilen bu teklifleri reddetmeden önce yine madde metninde belirtilen usul doğrultusunda sorgulamaya tabi tutacağı anlaşılmaktadır.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük teklif sorgulamasının Kamu İhale Genel Tebliğinin “teklif fiyata dahil masraflar” ve “aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesini” düzenleyen maddeleri ile idari şartnamenin “teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı maddesindeki düzenlemelerin esas alınarak yapılması gerekmektedir. Bu ihalelerde, aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda belgelere dayalı yazılı açıklama yapmayan veya ihale komisyonunca açıklamaları yetersiz bulunan isteklilerin teklifleri ile teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetini karşılamayan teklifler gerekçesi belirtilmek suretiyle reddedilecektir. Ancak, şikayet başvurusuna konu hizmetin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alım ihalesi olmaması nedeniyle aşırı düşük değer tespitine yönelik bir modül bulunmamakta olup, ihale konusu hizmetin maliyet unsurlarının, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında olduğu gibi önceden belirlenen nitelikte olmadığı görülmektedir. Bu durumda, ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olarak hizmetin ifası için her isteklinin basiretli tacir olma yükümlülüğü gereğince kendi organizasyon yapısı, kullanacağı makine ekipmanın özellikleri, malzeme teminindeki kendine özgü koşulları vb. unsurları dikkate alarak teklif fiyatını belirlemesi gerekmektedir.
Ayrıca, malzeme dahil yemek alım hizmetlerinde yemek bileşenlerini oluşturan girdilerin önemli bir kısmı yerel, mevsimsel ve iklim özelliklerine göre farklılıklar göstermekte, bir çok girdi müstahsilden doğrudan temin edilebilmektedir. Özellikle sebze meyve gibi girdilerin piyasa koşulları sebebiyle muhasebeleştirilmesinde karşılaşılan güçlüklerin aşırı düşük teklif sorgulamasında ispat için aranılan belgelere yansıtılmasında isteklilerin önünde önemli bir engel teşkil edeceği düşünülmektedir. Kamu İhale Kurumu tarafından personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımları için aşırı düşük sınır değerin tespiti ve sorgulanması konusunda bir kriter belirlenmediği hususu göz önüne alındığında, şikayete konu ihalede, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılmasından sorumlu olan idarenin ihalede aşırı düşük teklif açıklaması istenilerek ihalenin sonuçlandırılması yönünde tesis etmiş olduğu işlemlerde mevzuata uyarlık bulunmadığı düşünülmektedir.
İhale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı işi olmadığı, yaklaşık maliyetin büyük çoğunlukla yemek giderinden oluştuğu ihalede verilen teklif bedelleri yaklaşık maliyetin altında olmakla birlikte yaklaşık maliyete ve birbirlerine göre yakın olduğu ve en düşük teklifin bile diğer tekliflere göre aşırı düşük olarak değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından, idarece yemek kalemlerinde aşırı düşük teklif sorgulaması yapılarak ihalenin karara bağlanması yönünde gerçekleştirilen idari işlemlerin mevzuata uygun olmadığı değerlendirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle; başvuru sahibinin iddiası kapsamında, yemek alımı kalemlerinde aşırı düşük teklif sorgulaması yapılarak ihalenin sonuçlandırılmasına yönelik idarece gerçekleştirilen idari işlemlerin yerinde olmadığına ilişkin “Düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncem ile, bu iddiaya ilişkin Kurul çoğunluğunca verilen karara katılmıyorum. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy